Filmeducatie Kooky Geschikt voor: Basisonderwijs groep 3 en 4 Soort lesmateriaal: lespakket Oorspronkelijke uitgave: 2014, Stichting Cinekid, ZAPP en EYE Film en Mediawijsheid Filmeducatie maakt leerlingen mediawijzer. Het helpt de artistieke, technische en inhoudelijke aspecten van film en andere media begrijpen en waarderen. Leerlingen leren hoe ze beelden moeten ‘lezen’ en interpreteren. Dit materiaal is gemaakt rond deze specifieke film. Wilt u film en media meer algemeen of bij andere vakken behandelen en verder aan de slag met film in de klas, gebruik dan de lesmethode voor filmeducatie Avonturen in het donker voor het basisonderwijs, te bestellen via www.avontureninhetdonker.nl. Colofon Dit is een digitale heruitgave van lesmateriaal van EYE en partners. Voor welke activiteit dit materiaal oorspronkelijk is ontwikkeld staat op dit voorblad. eyefilm.nl/educatie © 2014 EYE LESPAKKET INLEIDING Bij filmeducatie staat (samen) een bijzondere film kijken centraal, met een inhoudelijke voorbereiding en verwerking. Kinderen worden uitgedaagd bewust te kijken, op de film te reflecteren en hun mening te verwoorden. Ze worden aangespoord ‘al doende te leren’. Kinderen zijn beter in staat om media te beoordelen als ze zelf ervaren hoe een mediaproductie wordt gemaakt. Daarmee geeft dit materiaal een concrete invulling aan mediaonderwijs en mediawijsheid. Mediaeducatie sluit aan bij verschillende leergebieden in het onderwijs, zoals Oriëntatie op jezelf en de wereld en Kunstzinnige oriëntatie. Lespakket Dit materiaal helpt bij het bewust kijken en reflecteren op de film Kooky. Op de site www.cinekid.nl/projects/kooky vindt u enkele documenten die u samen met de kinderen kunt bekijken en die de beleving versterken. Dit lespakket bevat informatie over hoe de film gemaakt is en door wie, welke personages in de film voorkomen, welk thema aan bod komt en leuke weetjes over de film. Tevens vindt u hier suggesties voor actieve opdrachten voor de kinderen, zodat ze al doende leren. De trailer, de poster en dit materiaal vullen elkaar aan, maar zijn goed los van elkaar te gebruiken. LESSEN OVER FILM U kunt de volgende opzet volgen rond de film: 1. Inleidend gesprek: vraag kinderen naar hun ervaringen met film kijken en bespreek wat hun verwachting is en wat de regels zijn. 2. Voorbereiden op de film: in de voorbespreking krijgen kinderen enige voorkennis over de film. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de poster en de trailer van film. 3. Filmvertoning: geef de kijkvraag mee aan de kinderen. 4. De nabespreking staat in het teken van verwerking en reflectie. Het lespakket geeft aanknopingspunten voor gesprek en actieve opdrachten voor de kinderen. 5. Verdieping: leer kinderen meer met de aparte lesmethodes Avonturen in het donker en Cinekid FilmSpel. In dit materiaal vindt u concrete suggesties voor opdrachten uit deze methodes. 11 1 DE FILM KOOKY Tsjechië, 2010, 95 minuten Regie en scenario: Jan Svěrák Montage: Alois Fisárek Muziek: Michal Novinski Met: Ondrej Svěrák (Ondra), Kristýna Nováková (moeder), Filip Capka (vader) Met Nederlandse stemmen van: Roan Pronk (Kooky, Ondra), Jan Nonhof (boswachter Hergot, dakloze man), Joost Claes (Anoesjka), Rutger le Poole (zakman), Finn Poncin (zakman), Sanne Bosman (moeder), Boris Schreurs (vader) Kooky is een spannende familiefilm en een combinatie van een speelfilm en een poppenanimatie. De zesjarige Ondra speelt graag met zijn knuffelberen Kooky en Bubbles. Kooky is al behoorlijk versleten en omdat Ondra niet tegen stof kan, gooit zijn moeder Kooky weg. Op de vuilnisbelt komt hij tot leven. Het blijkt niet makkelijk om terug naar huis te gaan. In een groot bos ontmoet Kooky een wonderlijk volkje onder leiding van boswachter Hergot. De bewakers van de vuilnisbelt zitten Kooky op de hielen om hem terug te halen. De boswachter wil Kooky wel helpen maar de gemene Anoesjka ligt dwars. Er volgt een spannende race door het bos en de korenvelden. Samen overwinnen ze de slechteriken, helpen andere dieren en voeren ook nog leuke gesprekken. Kooky wordt een echte held. OPDRACHTEN Bekijk samen de poster en de trailer van de film: www.cinekid.nl/projects/kooky. De kijkopdrachten voor de poster en de trailer zijn: - Welke figuren spelen in de film? - Wie kun je onderscheiden in de trailer en op de poster? (Echte acteurs, een knuffelbeer, een paar figuren met plastic zakken, een eikelmannetje, een soort wortel) Bespreek de film aan de hand van de volgende vragen: - Wat voor film verwachten de kinderen op basis van de trailer? (Spannend, avonturenfilm, fantasiefilm, poppen en echte acteurs) - Kunnen de kinderen voorbeelden noemen van poppenfilms of tv-series waarin poppen spelen? (De Muppets, Sesamstraat, Pluk van de Petteflet, Otje, Ibbeltje, De Tumblies, Wallace & Gromit, Toy Story) Bespreek eventueel met jonge kinderen dat er enge momenten voorkomen in de film. Als Kooky op de vuilnisbelt wakker wordt, wordt hij bijvoorbeeld bijna kapotgepikt door een grote kraai en platgereden door een vuilniswagen. 22 1 WIE KOMEN ER IN DE FILM VOOR? Ondra Ondra moet de hele tijd aan Kooky denken als die weg is. Hij droomt dat Kooky terugkomt. Zelfs als hij naar het ziekenhuis moet, blijft hij aan Kooky denken. Kooky De roze knuffelbeer is bang voor het donker en kan niet tegen vocht. Hij is ook heel dapper en overwint zijn angsten. Hij is grote held met een klein hartje. Boswachter Hergot Hergot is oud en wijs. Hij heeft al zoveel meegemaakt dat hij kan voorspellen wat er gaat gebeuren. Hij helpt iedereen, maar heeft zelf ook hulp nodig want hij is bijna blind. Anoesjka De gemene Anoesjka wil de baas worden over het bos. Hij gaat heel ver om zijn doel te bereiken. Hij roddelt en bedriegt. Hij neemt de boswachter gevangen en doet hem pijn. DE FILMMAKER Filmmaker Jan Svěrák (1965) komt uit Tsechië, waar hij een heel beroemd regisseur is. Toen hij nog studeerde aan de filmacademie maakte hij vooral documentaires, maar verzon hij ook veel verhalen. Met zijn korte verzonnen documentaire Oilgobblers won in 1989 een hele grote belangrijke prijs: de Studenten Oscar. Na zijn studie maakte Svěrák een indrukwekkende lijst films waarmee hij nog meer prijzen won. Hij werkt graag samen met zijn familie. Zijn vader Zdeněk Svěrák schrijft bijvoorbeeld de verhalen voor de films en is acteur. De zoon van Jan Svěrák speelt de rol van Ondra. Kooky is de eerste kinderfilm van Jan Svěrák en ook de eerste film waarin veel animatie en speciale effecten zijn gebruikt. Vinden de kinderen dat de filmmaker een goede kinderfilm heeft gemaakt met Kooky? Of vinden ze dat de film ook leuk is voor volwassenen (of zelfs beter voor volwassenen)? 33 1 IN DE PERS Als een film uitkomt, hopen de makers dat er veel mensen komen kijken. Daarvoor is het belangrijk dat er in de krant, op televisie en op internet zoveel mogelijk mensen dingen vertellen en laten zien over de film. Ze geven dan vaak hun mening over de film, wat zij er zelf van vinden. Daarmee maken ze anderen nieuwsgierig om ook te kijken. Voorbeeld van een mening is het onderstaande citaat van Marlies Krabbenbos, www.cultuurbewust.nl: Gelukkig weet Kooky met zijn geknakte oortjes en kraaloogjes de leider van de groep, Captain von Hergot, te charmeren. Kooky vervalt gelukkig niet in smeuïge schattigheid maar blijkt ook best bijdehand, waar von Hergot niet alleen maar een knorrige oude pijproker blijkt te zijn. Jong en oud leren van elkaar en een mooie vriendschap ontstaat. OPDRACHT Opdracht: geef je eigen mening Laat de kinderen hun mening geven over een van de volgende vragen. De mening is nooit goed of fout, het gaat erom dat de kinderen proberen een standpunt in te nemen en daarover te praten. Vraag de kinderen na te denken over de meningen voordat ze reageren. 1. In het citaat staat dat Kooky schattig is maar ook bijdehand. Vinden jullie dat ook? 2. Kooky is niet zomaar als naam gekozen. In het Engels betekent het ‘verknipt’ of ‘maf’. Vind je hem maf? Geef suggesties hoe de kinderen hun mening kunnen onderbouwen: 1. Knuffelberen zijn altijd schattig - ik vind Kooky niet zo schattig want hij is versleten en vies Kooky is bijdehand. Een bijdehand persoon kan overal iets over vertellen. Kooky geeft zijn eigen mening in de gesprekken met de boswachter (over eten, goden, roken en het nut van een bril bijvoorbeeld) - ik vind Kooky helemaal niet zo bijdehand, het is normaal om ergens een mening over te hebben. 2. Ik vind een maf figuur leuk in de film - ik vind hem niet maf, dat vind ik niet aardig. 414 4 THEMA: ANGST EN EMOTIES Kooky wil het liefst een gewoon, rustig leven. Hij is gewend om voor het slapen gaan welterusten te zeggen en een knuffel te krijgen. Hij woont op de plank boven het bed en zit daar ook vaak als Ondra benauwd wordt vanwege zijn allergie voor stof (Ondra heeft astma). Maar meestal ligt Kooky bij Ondra in bed omdat hij bang is voor het donker. Kooky kan ook niet tegen vocht, als hij nat wordt kan hij zich niet bewegen. Als iemand bang is, voelt hij angst. Bang zijn is niet leuk maar toch is het ook heel nuttig. Angst waarschuwt namelijk of er gevaar dreigt. Het voordeel is dat iemand dan beter oplet. Er komt een stof vrij in het lichaam (adrenaline) waardoor het hart sneller gaat kloppen. Daardoor kan iemand het gevaar beter ontlopen of vluchten. Iedereen is wel eens bang. Dat kan heel verschillende vormen aannemen. Van een beetje bezorgd zijn of iets spannend vinden tot grote paniek. Bij paniek weten mensen niet meer wat ze moeten doen. Dan gaan ze rare dingen doen. Als iemand bang is voor mensen of dingen die niet gevaarlijk zijn, is angst alleen maar lastig. Het is dus wel handig om te weten waar een angst door komt en of het terecht is. Is het echt of fantasie? Onzeker worden of piekeren helpt niet. Proberen ermee om te gaan wel. Daardoor krijg je zelfvertrouwen. OPDRACHT Opdracht: verbeelden van gevoel Als Kooky bang is, zie je dat niet aan zijn gezicht. Dat heeft altijd een glimlach en ronde oogjes. Als iemand bang is, kwaad of blij kan hij dat gevoel normaal gesproken ook laten merken aan anderen. Dat is te zien aan hoe hij kijkt, of de houding van het lichaam. Het kan ook te horen zijn. Vorm een kring met de kinderen en bedenk met z’n allen een aantal emoties en welke gezichten en geluiden daarbij horen. Laat de kinderen allemaal een gevoel kiezen en dat uitbeelden. Bekijk eventueel een filmpje op internet als voorbereiding: http://www.youtube.com/watch?v=6rZ_V2uTd68 Bespreek de opdracht na. Zorg ervoor dat de les positief afgesloten wordt door ook oplossingen te bespreken. Hebben de kinderen ideeën hoe iemand met angst om kan gaan? Kooky houdt bijvoorbeeld zijn ogen dicht in het donker. Maar dat is niet voldoende. Door een paar enge dingen te doen, anderen te helpen en anderen hem te laten helpen als hij in nood is, krijgt hij zelfvertrouwen. FILMTECHNIEK: POPPENFILM Animatietechniek Een film met poppen wordt vaak gemaakt met de animatietechniek stop motion. Na een kleine beweging (in het Engels: motion) stopt de filmmaker de pop even om een opname te maken (stop). Door al die opnames achter elkaar te plakken en af te draaien, lijkt het net of het voorwerp uit zichzelf beweegt. Met buigzaam draad in de pop is zo’n figuur overeind te houden en kan hij bewegen. Een andere techniek om de poppen overeind te houden en te laten bewegen is met behulp van touwtjes of staafjes, zoals bij een marionet of een poppenspel. Na de opnamen worden in de computer de touwtjes en draden in het beeld weggepoetst. Voor Kooky is deze techniek gebruikt. De poppenspelers blijven zelf uit beeld. 55 14 OPDRACHT Opdracht: maak een eigen filmfiguurtje De poppen in de film zijn van tevoren helemaal uitgedacht. Wat voor karakter ze hebben en hoe ze eruit zien. De bosbewoners zijn van materiaal dat bij een bos past. De boswachter lijkt een soort wortel met oude lappen. Er is een pop van een eikel. Ook de kleur past bij het bos. Heel toepasselijk. De roze Kooky steekt daar kleurig bij af. De bewakers van de vuilstort bestaan uit oude plastic zakken en flessen. Ze hebben een vork als wapen. Laat de kinderen in groepjes eigen figuurtjes maken van alledaags materiaal of afgedankte spullen. Laat de kinderen eerst bedenken wat voor soort film het wordt, waar die zich afspeelt en welke rollen er zijn: wordt het een avonturenfilm of een sprookje? Speelt het zich af in een bos, in de bergen, op zee of in een stad? Is er een held en een boef, een piraat, ridder of prinses? Wat voor materiaal en welke spulletjes zouden goed bij zo’n karakter passen? Bekijk als voorbereiding op http://amanita-design.net/blog/kooky_gallery/ foto’s van het maken van de film. Hier is goed zichtbaar hoe de poppen aan draadjes bewegen. Er is ook een foto met verschillende Kooky-poppen in een doos, allemaal met dezelfde gezichtsuitdrukking. Nog een paar voorbeelden van poppenfilms zijn: 1. Phi-Garo in het Woud, van de Nederlandse filmmaker Joop Geesink uit 1943 (http://www.youtube.com/watch?v=OFHZjXgu1C0) 2. Serenata Nocturna, van Joop Geesink en Marten Toonder uit 1942 (http://www.youtube.com/watch?v=TCtuRL1Sdxw) 3. De Muppets, waarbij poppen bewegen zoals bij een poppenkast of een buikspreker. (http://www.disney.nl/muppets/videos.jsp) Deze films laten goed zien hoe figuurtjes eruit zien en hoe ze bewegen. (Phi-Garo en Serenata zijn zwart-wit en de poppen bewegen niet zo veel als de figuren in Kooky, bij de Muppets bewegen de poppen een beetje springerig) Hoe beweegt het figuurtje dat de kinderen hebben gemaakt? Hoe doe je dat? (Voorbeeld: een slappe pop als een marionet, een robot met stokken) 66 16 FILM FACTS Kooky heeft veel prijzen gewonnen, zowel op kinderfilmfestivals als festivals met artistieke films in het algemeen. De meeste personages in het bos zijn in elkaar geknutseld, maar er komen ook echte dieren voor in de film: vlinders, eekhoorntjes, insecten, een vos, een hond en vogels. De meeste dieren hoeven niet te acteren zoals de mensenacteurs en Kooky of boswachter Hergot omdat echte dieren moeilijker te regisseren zijn. Alleen de hond en enkele vogels moesten zo opgenomen worden dat het net lijkt of ze echt contact hebben met de poppen. Er is ook een echte knuffel van Kooky. Hij lijkt sprekend op Kooky in de film, ook met kraaloogjes en een glimlach. De knuffel is te koop in de winkel van EYE. Wil je meer doen met animatiefilms? Er is een gratis Animatiespecial bij Avonturen in het Donker op http://www.avontureninhetdonker.nl/animatie-special, de lessenreeks voor het basisonderwijs groep 3 t/m 8 van het basisonderwijs. Hier staan nog meer tips voor het ontwerpen van een karakter en andere opdrachten met aardige online voorbeelden. COLOFON Kooky is de tweede release die voortkomt uit de bijzondere samenwerking tussen Stichting Cinekid, ZAPP en EYE, en die wordt ondersteund door het Nederlands Filmfonds en uitgebracht door Amstelfilm. Het doel van deze samenwerking is het stimuleren van de uitbreng van buitenlandse kinderfilms. Auteur: Anet ter Horst Redactie: Ilma van de Beek (Cinekid), Florine Wiebenga (EYE Educatie) © 2013-2014 77 14
© Copyright 2024 ExpyDoc
