Lezing Stayin Alive Transgender Gedenkdag 2014 door Maurits Boote

Programma
Introductie
Kennismaking
Quiz
Zelfmoord
Feiten en fabels
Signalering
LHBT
Risicogroep
Kwetsbaarheden
Hulp
Do’s & Don’ts in gesprek
Advies en doorverwijzing
Kennismaking
Wie werkt er op een school?
Wie werkt er als hulpverlener?
Wie is er actief bij een LHBT-organisatie?
Wie ziet zichzelf als LHBT?
We beschouwt zichzelf als jongere?
Om hoeveel LHBT-jongeren gaat het?
Scholengemeenschap met 4000 leerlingen
Hoeveel meisjes en jongens heeft of wil
seks met iemand van hetzelfde geslacht?
400 meisjes & 182 jongens
Hoeveel van hen identificeert zich
later als homo, lesbisch of bi?
120 meisjes & 150 jongens
Hoeveel transgenderjongeren zijn er?
8 - 16 transmeisjes (M>V)
2 - 6 transjongens (V>M)
© Sjaan Vanderjagt
Rutgers WPF (2012): Seks onder je 25 & SCP (2012): Niet te ver uit de kast
Wanneer weet je ‘het’?
© Sjaan Vanderjagt
Wanneer wist jij je gender en voorkeur?
Seksuele voorkeur:
Homo, lesbische en bi jongeren:
 Meisjes 13,5 jaar
 Jongens 12,5 jaar
Eerste 'coming out’
 Meisjes 16,5 jaar
 Jongens 16,3 jaar
Genderidentiteit:
Transgender volwassenen:
 Gemiddeld 13, 5 jaar
SCP (2010): Homojongeren en hun seksuele voorkeur & SCP (2012): Worden wie je bent
Wanneer vertel je ‘het’?
Homo, lesbische en bi jongeren:
 Meisjes 13,5 jaar
 Jongens 12,5 jaar
Eerste 'coming out’
 Meisjes 16,5 jaar
 Jongens 16,3 jaar
Transgender jongeren:
 Gemiddeld 13,5 jaar
© Marc Driessen
SCP (2010): Homojongeren en hun seksuele voorkeur & SCP (2012): Worden wie je bent
Hoe gaat het met de acceptatie?
Vind je het oké als iemand van geslacht veranderd?
58%
Ja
42%
Nee
Kun je op de middelbare school open
zijn over je seksuele voorkeur?
33%
Nee
36%
Alleen tegenover vrienden
5%
Ja
Zou je de vriendschap verbreken als je beste
vriend(in) homo, lesbisch of bi blijkt te zijn?
42 %
Ja
GGD Utrecht (2007): Monitor Diversiteit en Integratie & SCP (2011): Acceptatie van homoseksualiteit in Nederland
Zelfmoord: wat is er aan de hand?
Cijfers afgerond, op basis van SCP-onderzoek (2010, 2012) en Trimbos (2006, 2011)
Feiten en fabels over zelfmoord
 Iemand heeft eerst altijd lang over zelfmoord nagedacht
voordat ie het doet
Jongeren en mannen impulsiever
 Jongeren die zelfmoordgedachten hebben,
weten zeker dat ze dit willen
Heen en weer geslingerd door gedachten
Praten over zelfmoord, lokt zelfmoord uit
Alleen rolmodellen en methoden
 Een jongere die zelfmoord pleegt, wil dood
Zo niet verder leven
 Een jongere die een zelfmoordpoging doet wil aandacht trekken
Hulpkreet en communiceren van pijn
113online.nl
© Sjaan Vanderjagt
Hoe signaleer je zelfmoord?
Non verbale signalen
 Slaapproblemen
 Risicovol gedrag
 Plotseling veranderingen: cijfers of uiterlijk
Verbalen signalen
 Ik zou willen dat ik er niet meer was
 Ik wil slapen en nooit meer wakker worden
 Volgend jaar zomervakantie?
Ik weet niet of ik er dan nog ben
 Jullie gaan me nog missen
 Ik wou dat ik dood was
 Ik ben nergens goed voor
Ontkenning
113online.nl
Wat verhoogt het risico op zelfmoord?
Algemene risicofactoren
• Persoonlijkheidsstoornissen: stemming en angst
• Depressie
• Eerdere suïcidaliteit
• Sociaal isolement
• Negatief zelfbeeld
Vervelende gebeurtenissen
• (angst voor) negatieve reacties
• Non-acceptatie van familie
• Negatieve seksuele ervaringen
• Geweld en discriminatie
• Pesten op school
Hetero- en gendernorm
• Hoge drempel hulpverlening
• Je anders voelen dan anderen
• Niet voldoen aan gendernormen
• Negatief toekomstbeeld
• Gebrek aan rolmodellen
movisie.nl/publicaties/ik-wou-ik-dood-was
© Sjaan Vanderjagt
Zelfmoord: wat is er aan de hand?
www.joop.nl/opinies/detail/artikel/17137_flikker_op_met_je_gepest
Welke groepen zijn extra kwetsbaar?
Religieuze opvoeding
Innerlijk conflict gevoel/geloof
Zingevingsvraagstukken
Bi-culturele achtergrond
Dubbele discriminatie
Familie-eer en loyaliteit
Uit de kast = Westers
Transgender / homo / seks
Tussen twee werelden in
movisie.nl/publicaties/geloven-onder-regenboog
Welke groepen zijn extra kwetsbaar?
Biseksuelen
Twijfel over fase
Onzichtbaar
Biseksuele identiteit?
Negatieve reacties van hetero én homo
Transgenders
Afkeer van eigen lichaam
Gezondheidsklachten
Moeilijke levenskeuzes
Juridische ongelijkheid
Confrontatie met hokjes en gebrek aan rolmodellen
© Sjaan Vanderjagt
www.respect.kro.nl/themas/transgender/verhalen/martin
Waar moet je extra op letten?
© Marc Driessen
Transgenders
• Stel de identiteit voorop, niet het lichaam
• Sluit aan bij de zelfbenoeming
• Verken subtiel de behoeften
• Na transitie niet vragen naar verleden en lichaam
• Vergeet seksualiteit en relaties niet
Verwijs op tijd door naar Transvisie Zorg!
movisie.nl/publicaties/transgenders-gemeente
Wat helpt?
 Een partner
 Accepterende ouders
 Herkenning in films / boeken
 Creatieve of sportieve hobby's
 Toegankelijke hulpverlening
 Veilige schoolomgeving
 Netwerk met gelijkgestemden
 Praten met anderen
© Daan Stringer
movisie.nl/publicaties/ik-wou-ik-dood-was
Wat doe je als jongere denkt aan zelfmoord?
• Maak contact
 Ga ik op gevoelens en beleving: probeer wanhoop te begrijpen
 Oordeel niet
 Eén been in de put en één op de grond
 Schat het risico in
Krijg je geen contact? Schakel een hulpverlener in
• Vraag door




Je zegt dat je er niet meer wil zijn. Waar denk je dan aan?
Denk je wel ‘zo hoeft het van mij niet meer?’ Wat betekent dat?
Heb je wel eens een poging gedaan?
Hoe groot is de kans dat je er volgende week niet meer bent?
• ‘Warme’ overdracht / doorverwijzen
Zorg voor 24 uurs bereikbaarheid
Vraag advies aan 113online.nl
113online
© Sjaan Vanderjagt
Wat kan je voor ze doen?
© Daan Stringer
Werk aan empowerment
 Geef psycho-educatie
 Doorbreek stereotype
 Schets positief toekomstbeeld
 “Je bent niet de enige’
Let op wat je zeg
 Stel open vragen
 Maak duidelijk waar je staat
 Plak geen labels
 Hanteer geen hokjes
Verken samen de opties
 Praten kan ook als je twijfelt!
 (Nu al) uit de kast komen hoeft niet
© Sjaan Vanderjagt
iedereenisanders.nl/ondersteuners
Wat kan je voor ze doen?
Stimuleer ontmoeting
Vraag advies en verwijs door
•
LHBT-(jongeren)organisaties
•
•
Christelijke koepel LKP
Regenboogforum
•
•
•
Iedereenisanders.nl
Switchboard
Rozehulpverlening.nl
•
•
•
•
Transvisie Zorg: jongerengroep
Jongeren+ groep van Transvisie
Trans United
Lokale T&T organisatie
•
•
Rotterdam Verkeert
COC Haaglanden
•
•
Transvisie Zorg
Genderteam
•
•
Veilige Haven Werelcafé
Respect2Love
•
Veilige Haven Amsterdam / Oost
© Sjaan Vanderjagt
iedereenisanders.nl/220
iedereenisanders.nl/466
Casus
Hallo. Ik heb een probleem. Op school wordt ik vaak gepest en schelden
ze me uit voor vieze lesbo. Ja ik vind een meisje uit mijn klas leuk, maar
ik vind ook wel eens jongen leuk.
Vorige week kreeg ik klappen van een paar jongens. Komt denk ik omdat
ik er erg als een jongen uit zie. Ik denk vaak: misschien moet ik een
jongen zijn! Ik ben echt heel raar. Niemand snapt mij.
Ik weet niet meer wat ik moet doen. Soms snijd ik mezelf, maar dat helpt
maar voor even. Ik ben nu 17 jaar en moet nog zo lang… Ik wil er
gewoon niet meer zijn!
 Wat zou je aan de jongere vragen?
 Welk advies zou je geven?
Afsluiting
 Wat is het belangrijkste dat
je van vandaag gaat onthouden?
 Wat ga je naar aanleiding van
vandaag met anderen bespreken?
iedereenisanders.nl/ondersteuners
Iedereenisanders.nl/21
 Heb je nog vragen?
[email protected]
[email protected]