overzichtskaart

5
overzichtskaart
OOTMARSUM
DENEKAMP
6
4
NIJVERDAL
OLDENZAAL
1
7
DE LUTTE
HENGELO
9
LOSSER
3
DELDEN
GOOR
12
MARKELO
11
10
ENSCHEDE
2
HAAKSBERGEN
BUURSE
8
EIBERGEN
4
5
3 hof espelo lonnekermeer
A
B
C
lengte
15 of 17 km
startpunt
Parkeerplaats van het
Bezoekerscentrum
Koetshuis Hof Espelo
van Landschap Overijssel, Weerseloseweg 259,
Enschede.
horeca
Halverwege de lange
route op het Universiteitsterrein. Het
bezoekerscentrum
aan de start is zeer
beperkt open.
openbaar vervoer
6
Vanaf het treinstation
Enschede Drienerlo kun je
wandelen naar punt 6 in
de route.
Kijk op www.9292.nl
voor actuele reizigersinformatie.
26
Ook op deze wandeling maak je kennis met de prachtige landgoederen die
Twente rijk is. Het landgoed Hof Espelo A , het startpunt van deze wandeling,
ligt op een steenworp afstand van de buitenwijken van Enschede en aan de
andere kant grenst het aan de campus van Universiteit Twente. Op veel
stukken van deze route zul je geen mens tegenkomen. Je hebt meer kans om
reeën te zien en vogels te horen.
Het bij de start gelegen bezoekerscentrum van Landschap Overijssel - beheerder van landgoed Hof Espelo – is gehuisvest in het oude koetshuis van het
landgoed. Je kunt er terecht voor informatie over landschap en natuur.
Het centrum is open op zondag.
Via oude lanen, langs akkers en weilanden, door bos en langs oude boerderijen
doorkruis je vervolgens het landgoed. Bijzonder is het sterrenbos B , een bos
met paden die vanuit een middelpunt straalsgewijs naar de uiteinden lopen en
daarmee een ster vormen. Het fenomeen sterrenbos is afkomstig uit de
barokke tuinarchitectuur en raakte in de achttiende eeuw in zwang. Ze waren
bij uitstek geschikt voor de jacht, omdat het overstekend wild vanuit het
middel-punt op alle paden kon worden waargenomen. Het sterrenbos in Hof
Espelo werd in het begin van deze eeuw aangelegd door landschapsarchitect
Wattez.
In de buurt van Hengelo bereik je het landgoed Het Lonnekermeer. Langs de
paden staan panelen met gedichten en verzen van de in Twente geboren
Willem Wilmink. Je kunt een kijkje nemen bij een vogelkijkscherm en hebt ook later tijdens de wandeling – een mooi zicht op het Lonnekermeer C zelf.
Ondertussen loop je nog steeds op bospaadjes en langs akkers.
Voordat we in de bebouwde kom van Enschede komen, ligt nog een uitstapje
over de campus van de Universiteit in het verschiet. Het is een dorp op zich dat
door veel groen wordt omringd.
Het laatste gedeelte van de wandeling loop je door het waterwingebied van
Enschede. Bijzonder zijn de grote waterspaarbekkens die je aan weerszijden
van het pad ziet. Samen met de omringende bossen, houtsingels en graslandjes vormen ze een waar eldorado voor planten en dieren. Het is dan nog
maar een klein stukje wandelen voor je weer terug bent bij het startpunt van
deze route.
27
0
250
500
750
1000
© Topografische Dienst
3
start
Vertrek vanaf de parkeerplaats naar links. Weg gaat met
bocht naar rechts voor het Koetshuis langs.
na 120 mNa het passeren van een stenen brug gaat de weg naar links
daarna het 1e zandpad RA.
na 400 m Op 4-sprong bij bankje LA.
na 650 mOp 4-sprong met rechts toegangsweg naar huisnummer 305
RD lopen.
na 250 m Ga het 1e pad RA. Is bij routepaaltje Q94.
na 150 mHouten bruggetje over, even verder volgen nog een vlonder
en bruggetje. Op diverse plekken in het bos zie je op stammen van de bomen de Tonderzwam of Tondelzwam. Zie
kadertekst.
na 150 m Op T-splitsing rechts aanhouden.
na 100 m Op 4-sprong RD, iets verderop staat rechts een bank.
na 80 mOp 8-sprong het 3e pad naar links gaan. Je loopt nu in het
sterrenbos.
2
HENGELO
1
4
5 K
S
S
1
na 250 m Aan eind pad RA en direct het smalle pad naar links nemen.
na 50 mBij groen bordje “opengesteld Het Leutink” RA. Het pad
loopt links langs weiland.
na 150 mHoudt bij 3-sprong rechts aan richting houten hek en breed
zandpad met fietspad. Steek zandpad over en passeer hek
bij bordje De Wildernis.
na 400 mNegeer zijpaden en loop door tot hek en breed zandpad, ga
hier RA.
na 100 m1e pad LA, bij routenetwerkpaaltje Q88.
na 200 mDoorlopen tot volgend houten hek, vlonder over en breed
zandpad schuin naar rechts oversteken.
na 200 m Na weer 2 hekjes, op breed zandpad met fietspad LA gaan.
na 450 m Op eind van de Hartjesbosweg RA.
na 60 m Negeer weg naar links: Lonnekermeerweg.
6
28
ENSCHEDE
hof espelo
29
Tonderzwam
Op diverse plekken in het bos zie
je op stammen van de bomen de
Tonderzwam of Tondelzwam (Fomes
fomentarius). Dit is een harde,
hoefvormige houtzwam die over het
algemeen grijsachtig
boerderijvan kleur is. Ze
smalenbroek
zijn te vinden
op stammen van zowel
levende als dode eiken, beuken en
vooral berken en zijn het hele te jaar
te zien. Vroeger gebruikte men het
binnenste van de zwam als tondel
voor het vuurslaan.
De losse middelste laag werd uit de
zwam gesneden, gekookt, platgeslagen, in een oplossing van salpeter
gedoopt en gedroogd. De tondel
werd bewaard in een doos, de tondeldoos genaamd. De tondeldoos is
eigenlijk de voorloper van de lucifer
en diende dus om ‘vuur’ te maken.
Met een vuursteentje en een metalen
ring werd vervolgens geprobeerd een
vonk te maken die de tondel in vlam
zou zetten. Toen eenmaal de lucifer
z’n intrede deed, werd de tondeldoos
steeds minder gebruikt.
2
na 70 mPasseer het witte hek van Landschap Overijssel.
na 550 mPad gaat met bocht naar links, negeer even verder het pad
naar links bij paaltje met rood en geel pijltje.
na 120 mGa het volgende pad, net voor een weiland, wél LA.
na 250 mOp T-splitsing RA, negeer pad naar links en blijf doorlopen
tot de T-splitsing, hier LA. Op diverse plekken zie je hier
borden staan met gedichten van de in 2003 overleden
Twentse dichter, schrijver en zanger Willem Wilmink.
na 500 mAan eind van het pad LA, niet rechtsaf het spoor over.
na 75 m Op 3-sprong rechts aanhouden.
na 300 mNeem, voor een kijkje bij het vogelkijkscherm aan het Lonnekermeer, ter hoogte van het bord met het gedicht “Heftan
tattat” even het pad naar links.
na 220 mPasseer hekjes en informatiebord Landschap Overijssel,
steek asfaltweggetje over en ga LA, pad langs linkeroever
van water: Koppelleiding.
na 300 mDoorlopen tot wit rode hek en hier LA, zandweg met fietspad op: Lonnekermeerweg.
Hof Espelo
Hof Espelo is een prachtig cultuurhistorisch landgoed. De geschiedenis gaat terug
tot in de elfde eeuw. Verschillende kleine boerderijen lagen als eilandjes tussen de
percelen met bos, weides en akkers. Nu zijn er te midden van de fraaie bossen ook
enkele historische gebouwen te vinden, waaronder een landhuis, een voormalig
koetshuis en een boerenerf.
Landgoed Hof Espelo is één van de landgoederen rondom Enschede die herinneren aan het textielverleden van de stad. Rijke textielfabrikanten kochten
landgoederen om er bijvoorbeeld hun zomerverblijf te vestigen.
Het landgoed is nu in het bezit van Landschap Overijssel, maar dat ging niet
zonder slag of stoot. Zo werd een groot deel van de aankoopsom bijeengebracht
door de ‘Actie Hof Espelo’. Als herinnering hieraan werd in het weiland een
drietal lindebomen geplant.
In het bosgedeelte, waar je ook door het zogeheten sterrenbos loopt, is nog
een hoefijzervormige aarden wal te zien. Het is een overblijfsel uit de Tweede
Wereldoorlog. De Duitsers hadden een deel van Hof Espelo geannexeerd en lieten
vanaf vliegveld Twente een vliegtuigrolbaan het bos inlopen. Met zand werden
deze camouflagewallen opgeworpen. De jachtvliegtuigen werden vervolgens in
de hoefijzervormige ‘Abstellplätze’ verborgen. Alles in de hoop dat het geheel
buiten het zicht bleef van de geallieerde vliegers. Naast deze aarden wallen zijn op
Hof Espelo ook nog de contouren van de rolbanen te ontdekken.
30
hof espelo
3
na 600 m Ga het 1e bospaadje, bij bankje en prullenbak, RA.
na 75 m Op 4-sprong RA, smal paadje langs dikke boom.
na 300 m Pad blijven volgen tot op breed zandpad, hier LA.
na 150 m Op 4-sprong van brede zandpaden RD.
na 150 m 2e bospad RA, bij bordje de Wildernis.
na 170 mBij hek zandweg oversteken en RD, weer een hek passeren.
na 200 mNa een bocht naar links, op 4-sprong RA, pad langs
sparrenbomen.
na 220 mPasseer hek en ga op breed zandpad met fietspad RA.
na 120 m1e pad LA, bordje “opengesteld Het Leutink”.
na 650 mNegeer zijpaden en blijf RD lopen. Bij open veld met links
woonboerderij RD lopen richting wit hek.
na 150 mPasseer het witte hek en loop RD het brede zandpad op.
hof espelo
31
4
na 300 mGa RA, bij beek. Blijf pad
langs beek almaar volgen.
na 550 mAan het eind van het pad,
bij breed zandpad, LA.
na 630 mAan eind van de weg
- Boshofweg - RA. Wil je de
korte route lopen, ga dan
hier LA, wandel 850 m en
lees verder bij K .
5
na 60 m1e pad LA. De terreinen
van de Universiteit Twente
worden opgelopen.
na 300 m Pad gaat voor weiland met
bocht naar rechts en komt
via bochten bij klinkerpaadje, hier RA richting
parkeerplaats. Houdt op
parkeerplaats links aan
richting bushalte.
32
hof espelo
twekkelo
Lonnekermeer
Landgoed Lonnekermeer is een
landgoed rondom een tweetal
meertjes. Deze meertjes zijn
zandgaten, ooit gegraven ten
behoeve van de aanleg van
de Twentse spoorlijnen. Bij de
meertjes kwam al snel het landgoed van de bekende Twentse
textielbaron Stork te liggen.
Heidevelden werden gecultiveerd tot landbouwgrond en
productiebos en ook werden
een villa (Huize Oosterhof),
boerderij en boswachterswoning neergezet. Ze vormen nu
samen een monument. De tuin
en het park zijn aangelegd in de
Engelse landschapsstijl. Voor
het ontwerp tekende landschapsarchitect L.A. Springer.
Met een herstelproject in 2012
is het oorspronkelijke ontwerp
van landgoed Lonnekermeer
in ere hersteld: zichtassen zijn
weer opengelegd en de meren
uitgebaggerd. Sinds deze werkzaamheden is de villa weer van
verschillende kanten zichtbaar.
Het parklandschap is gevarieerder en aantrekkelijker
geworden, zowel voor mens
als dier. Op sommige plekken zijn bomen gekapt. Daar
staat tegenover dat op andere
plekken parkbomen -uit het
oude beplantingsplan- zijn
teruggeplant. Een boom, waar
regelmatig een visarend nestelt,
is gespaard.
Om en nabij de meertjes zijn
door Rotaryclub Hengelo
gedichten en verzen van de
Twentse volksdichter Willem
Wilmink geplaatst. Landgoed
Lonnekermeer wordt beheerd
door Landschap Overijssel.
na 200 mNa bushalte naar rechts, straat oversteken en loop RD:
bebouwde kom Enschede.
na 60 m1e pad LA en ga al snel weer bij het water LA, pad langs water op rechteroever. Dit pad loopt achter het doel van een
sportveld langs richting gebouw met o.a. rode balkons.
na 240 m Asfaltweg oversteken en pad langs water RD vervolgen.
na 220 m Komt uit op trottoir, hier links aanhouden.
na 150 mOp parkeerplaats RA en ter hoogte van brug aan linkerzijde,
schuin RA het klinkerpad opgaan.
na 200 mAan eind van dit pad, bij gebouwen van oa de Bastille en
waar rechts de supermarkt Coop te zien is, LA de wandelboulevard op. Hier zijn diverse horecagelegenheden, oa. In
het helemaal rechts gelegen sportcomplex maar ook is er
een theatercafé dat in het bibliotheekgebouw links ligt.
na 220 mPasseer de bibliotheek en het theatercafé, rechts de vijver
met klokkentoren. Blijf RD lopen over de zwart rode tegels
en ga aan eind RD het bospaadje op.
6
na 50 m Bij splitsing links aanhouden.
na 100 mOp asfaltweg LA en direct weer Ra: smal pad links langs
vijver.
na 400 mBochtige pad komt uit bij asfaltweg deze oversteken en pad
RD vervolgen.
na 150 m Bij splitsing van paden niet LA richting asfaltweg maar rechts
aanhouden.
na 210 mOp einde pad bij asfaltweg, LA.
na 200 mOp Horstlindelaan RA en na enkele meters weer LA langs
groen hek vervolgens zwart gravelpad dat later zandpad
wordt geruime tijd blijven volgen, zijpaden negeren.
na 1300 mTer hoogte van akker pad naar links negeren en RD blijven
lopen, pad tussen bomenrij.
na 280 m Pad komt uit op zandpad met fietspad, hier RA.
na 370 m K Ter hoogte van Pompstationweg, links aanhouden.
na 900 m Bij voorrangsweg LA, fietspad op.
na 250 m Aankomst bij parkeerplaats Hof Espelo.
hof espelo
33