12012054 Binnenwerk.indd

Veilig werken
langs de weg
12012054 Binnenwerk.indd 1
29-4-2013 12:29:10
Inhoud
Inleiding
4
1 Wettelijke regelingen
5
1.1
Regelgeving5
1.2 Richtlijnen Werk in Uitvoering (WiU)
6
1.3Verantwoordelijkheden
7
1.4Arbo-aspecten
8
2
Verkeersborden en afzettingsmateriaal
2.1Verkeersborden
2.2 Afzettingsmaterialen voor een werkvak
2.2.1 Nulpunt van het werkvak
2.2.2 Langsafzetting van een werkvak
2.3 Overige materialen
2.4 Opbouw- en afbreekvolgorde van een afzettingssysteem 13
13
18
19
21
22
24
3
Basisinformatie tijdelijke verkeers­maatregelen
3.1 Richtlijn Werk in Uitvoering 96b
3.2 Factoren die de keuze van de juiste verkeersafzetting bepalen
3.3 Inrichting van de wegafzetting
25
25
28
34
4
Keuzeproces tijdelijke verkeersmaatregelen
4.1 Inventarisatie van de situatie
4.2 Voorbeeld van het bepalen van verkeersmaatregelen
37
37
40
5
Tijdelijke verkeers­maat­regelen bij specifieke omstandigheden
5.1 Werkzaamheden naast de rijbaan
5.2 Werkzaamheden met een rijdende afzetting
5.3 Werkzaamheden op voet- en fietspaden
5.4 Verkeersregelaars bij tijdelijke verkeersmaatregelen
43
43
48
51
52
6Signaalkleding
6.1 Algemene voorschriften
6.2RWS-voorschriften
56
56
59
7
Omgaan met calamiteiten
60
8
Aandachtspunten bij het gebruik van machines
61
Literatuur
64
Opdrachten
65
Bijlage 1: Checklist voor het werken langs of op de weg
67
Bijlage 2: Toelichting instructiekaart Veilig werken langs de weg
69
12012054 Binnenwerk.indd 3
29-4-2013 12:29:10
Veilig werken langs de weg
Gecombineerd geplaatste
verkeersborden (links)
en correct geplaatst
verkeersborden lager dan
2,20 m.
4
Tabel 1
Verkeersborden moeten voldoen aan onderstaande maten.
Afmetingen van verkeersborden (alle wegen).
Maximumsnelheid
Doorsnede rond
bord (cm)
Lengte zijde
driehoek (cm)
Lengte zijde
vierkant (cm)
120
100
110
100
80
80
90
80
50
60
70
60
Drie verschillende
afmetingen.
16
12012054 Binnenwerk.indd 16
IPC Groene Ruimte
29-4-2013 12:29:14
2 Verkeersborden en afzettingsmateriaal
5
Verkeersborden uitgevoerd in
retro-reflecterend materiaal.
Foto: Pol, Heteren.
6
Verkeersborden moeten ook in het donker goed zichtbaar zijn.
Daarom moeten ze gemaakt zijn van retro-reflecterend materiaal, dat er voor zorgt dat licht dat er op valt gebundeld wordt
teruggekaatst in de richting waar het vandaan kwam. De borden voor tijdelijke maatregelen bij werken in uitvoering moeten
voldoen aan de eisen
die gesteld worden in
de norm NEN 3381.
Hierin staat onder
andere vermeld dat
ze moeten worden
uitgevoerd in retroreflecterend materiaal
van klasse II of III.
Verkeersborden moet je in beginsel haaks op de as van de weg
plaatsten. Ze mogen niet te dicht naast de wegrand staan: binnen de bebouwde kom minimaal 60 cm uit de kantstreep en
buiten de bebouwde kom minimaal 1,80 m. De borden mogen
maximaal 3,60 m uit de kantstreep staan.
Te dicht bij de weg geplaatst
verkeersbord.
7
Verkeersborden moet je altijd goed zichtbaar plaatsen. Daarbij moet je rekening houden met bestaande beplanting, borden,
obstakels enzovoorts. De borden mogen daarbij het zicht op het
verkeer of op andere verkeerstekens niet belemmeren.
8
De verkeersborden plaats je aan de rechterkant van de weg.
In een aantal situaties is het voor de zichtbaarheid nodig om ook
aan de linkerzijde borden te plaatsen.
IPC Groene Ruimte
12012054 Binnenwerk.indd 17
17
29-4-2013 12:29:15
Veilig werken langs de weg
3.2 Factoren die de keuze van de juiste
verkeersafzetting bepalen
De termen en de beïnvloedingsfactoren die in de Richtlijn gebruikt worden, moeten goed geïnterpreteerd worden. De belangrijkste worden in deze paragraaf genoemd.
Wegtypen
De wegen worden ingedeeld in verschillende wegtypen. Deze
indeling is gebaseerd op het aantal rijbanen en rijstroken (zie
tabel 3).
Wegtype
Tabel 3
Wegtypen.
Afkorting
Figuratie
Wegkenmerken
Niet-autosnelwegen en wegen binnen de bebouwde kom
B1
2x1
dubbelbaansweg met één rijstrook per rijrichting
B2
2x2
dubbelbaansweg met twee rijstroken per
rijrichting
C1
1x>2
enkelbaans met één of meer rijstroken per rijrichting en één rijstrook voor de langs het werkvak
gelegen rijrichting
C2
1x>2
enkelbaans met één of meer rijstroken per rijrichting en twee rijstroken voor de langs het werkvak
gelegen rijrichting
D
1x2
enkelbaansweg met één rijstrook per rijrichting,
mét indeling in rijstroken
E
enkelbaansweg met verkeer in twee richtingen,,
zónder indeling in rijstroken
F1
weg met eenrichtingsverkeer en één rijstrook
F2
weg met eenrichtingsverkeer en twee rijstroken
Overige aanduidingen
KR
gelijkvloerse kruispunten en T-aanduidingen
RO
rotondes en verkeerspleinen
FP
fiets- en bromfietspaden
VP
voetpaden en voetgangersgebieden
28
12012054 Binnenwerk.indd 28
IPC Groene Ruimte
29-4-2013 12:29:20
3 Basisinformatie tijdelijke verkeers­maatregelen
B1-weg.
B2-weg.
D-weg (links) en E-weg
(rechts).
IPC Groene Ruimte
12012054 Binnenwerk.indd 29
29
29-4-2013 12:29:21
Veilig werken langs de weg
5.2 Werkzaamheden met een rijdende
afzetting
Als de werkzaamheden niet langer dan 30 minuten in beslag
nemen of zich verplaatsen (dynamisch zijn), dan is de juiste verkeersmaatregel een rijdende afzetting. Dit is bijvoorbeeld het
geval bij werkzaamheden met een kolkenzuiger of een veegwagen of bij het reinigen van bermplanken.
Als de werkzaamheden niet langer dan 2 uur duren, mag op
een aantal rustige wegen met V85/max ≤ 60 km/u ook voor de
rijdende afzetting gekozen worden. Wel moet er natuurlijk altijd
voldoende verkeersruimte overblijven. De figuren 96b-32 t/m
96b-37 uit het handboek geven de vele toepassingen weer van
rijdende afzettingen voor de verschillende situaties. De uitvoeringseisen en de toepassingsvoorschriften voor de materialen
staan gedetailleerd omschreven in de moduul ‘Specificaties voor
materiaal en materieel’.
Een veegwagen met eigen
materiaal voor een rijdende
afzetting.
Foto: Pol, Heteren.
48
12012054 Binnenwerk.indd 48
IPC Groene Ruimte
29-4-2013 12:29:27
5 Tijdelijke verkeers­maat­regelen bij specifieke omstandigheden
Een paar algemene aandachtspunten bij het gebruik van een
rijdende afzetting zijn:
• Een rijdende afzetting mag niet worden gebruikt bij omstandigheden die extra gevaar kunnen opleveren zoals slecht
weer en in de verkeersspits.
• Er moet gebruik worden gemaakt van goede onderlinge
communicatiemiddelen bij het gebruik van (meerdere) voorwaarschuwingswagens.
• De lengte van een rijdende afzetting moet zo kort mogelijk
worden gehouden.
• De voertuigen in het werkvak moeten een zwaailamp voeren.
• Bij wegwerkers in het werkvak moet een langsafzetting geplaatst worden.
• Rijdende afzettingen geven altijd minder bescherming dan
stationaire afzettingen.
Als er buiten een werkvoertuig gewerkt wordt, dan hoeft er
bij snelverplaatsende werkzaamheden geen langsafzetting geplaatst te worden. Wel moet er dan in de luwte van het voertuig
van een rijdende afzetting gewerkt worden.
Werkzaamheden in de luwte
van het voertuig.
Op wegen waar het verkeer met hoge snelheid (> 60 km/u) rijdt,
moeten (vooraf­gaand aan het nulpunt) voorwaarschuwingsborden of voorwaar­schuwingswagens geplaatst worden. In andere gevallen kan volstaan worden met alleen maar een actiewagen. Ook kunnen het raamwerk en de bebording op het voertuig
zijn aan­­gebracht.
IPC Groene Ruimte
12012054 Binnenwerk.indd 49
49
29-4-2013 12:29:27
Bijlage 2: Toelichting instructiekaart Veilig werken langs de weg
Bijlage 2: Toelichting
instructiekaart Veilig
werken langs de weg
De deelnemers aan de cursus ‘Veilig werken langs de weg’
ontvangen een instructiekaart (IPC Groene Ruimte, ISBN 978-9074481-51-9) met daarop een aantal voorbeeldfiguren van
tijdelijke verkeersmaatregelen. Deze figuren geven de zwaarste
en de lichtste maatregelen weer die de deelnemers zelfstandig
kunnen plaatsen, zowel voor op als naast de rijbaan. Ook worden
voorbeelden gegeven van maatregelen op fiets- en voetpaden en
werkzaamheden in de luwte van een voertuig.
Hieronder worden de figuren in het kort nader toegelicht.
Werkzaamheden op de rijbaan 1
Werkzaamheden op de rijbaan | 1
Waar:
op wegen met max. snelheid 50 of 60 km/u.
Werkduur: langer dan 2 uur.
Hoog risico!
Naar keuze:
schrikhek of actieraam.
In de publicatie 96b CROW is dit figuur 96b-19.
30
Bij een weg breder
dan 5 m en bij een
onoverzichtelijke weg:
ook bebording plaatsen aan de linkerkant
van de weg.
Onderlinge afstand
tussen verkeerskegels:
tussen 4 - 8 meter.
30
Deze figuur wordt toegepast voor langdurende werkzaamheden
waarbij een verkeersregelinstallatie (VRI) niet nodig is. Het is
een overzichtelijke situatie waarin het verkeer de doorgangsregeling zelfstandig kan toepassen.
Met ‘Hoog risico’ wordt bedoeld dat het aanrijdgevaar voor de
uitvoerende medewerkers op deze wegen een hoog risico heeft.
Dit ‘Hoog risico’ wordt verkregen door de kenmerken van dit
soort wegen, namelijk:
• doorgaande wegen binnen de bebouwde kom;
• veel verkeer;
• vaak verbindingswegen;
• de werkelijk gereden snelheid die gereden wordt is 50 km/u
of hoger;
• één rijstrook per rijrichting.
Het schrikhek met de verkeersborden in het rechternulpunt kan door
een actieraam vervangen worden. Daarin moeten dan wel dezelfde
verkeersborden geplaatst zijn. Zie paragraaf 2.2.1 in dit boek.
IPC Groene Ruimte
12012054 Binnenwerk.indd 69
69
29-4-2013 12:29:33
Veilig werken langs de weg
Werkzaamheden op de rijbaan 2
Werkzaamheden op de rijbaan | 2
Waar:
op wegen met max. snelheid 30 km/u.
Werkduur: korter dan 2 uur.
Laag risico.
In de publicatie 96b CROW is dit figuur 96b-37c.
of
Onderlinge afstand
tussen verkeerskegels:
tussen 4 - 8 meter.
Voorwielen naar rechts
gedraaid.
of
Deze figuur wordt toegepast voor kortdurende werkzaamheden.
Het is een overzichtelijke situatie waarin het verkeer de doorgangsregeling zelfstandig kan toepassen.
Soms is de bebording voor de doorgangsregeling niet noodzakelijk, bijvoorbeeld bij eenrichtingsverkeer, zeer korte straten of
woonerven.
Met ‘Laag risico’ wordt bedoeld dat het aanrijdgevaar voor de
uitvoerende medewerkers op deze wegen een laag risico heeft.
Dit ’Laag risico’ wordt verkregen door de kenmerken van dit
soort wegen, namelijk:
• de wegen bevinden zich in de woongebieden;
• weinig verkeer;
• de werkelijk gereden snelheid is gemiddeld niet hoger
dan 30 km/u;
• smalle en korte straten.
Werkzaamheden naast de rijbaan 1
Werkzaamheden naast de rijbaan | 1
Waar: op wegen met max. snelheid 80 km/u.
Hoog risico!
Onderlinge afstand
tussen verkeerskegels:
tussen 8 - 12 meter.
50
In de publicatie 96b CROW is dit figuur 96b-04a.
Deze figuur wordt toegepast voor langdurende werkzaamheden.
Er is geen beperking in de verkeersruimte. De werkzaamheden
bevinden zich binnen de obstakelvrije zone.
of
50
Met ‘Hoog risico’ wordt bedoeld dat het aanrijdgevaar voor de
uitvoerende medewerkers naast deze wegen een hoog risico
heeft. Dit ‘Hoog risico’ wordt verkregen door de kenmerken van
dit soort wegen, namelijk:
• doorgaande wegen buiten de bebouwde kom;
• vaak verbindingswegen tussen dorpen of steden;
• de werkelijk gereden snelheid is 80km/u;
• één rijstrook per rijrichting.
70
12012054 Binnenwerk.indd 70
IPC Groene Ruimte
29-4-2013 12:29:34