benadrukken in de brief

POSTADRES
Postbus 20
7500 AA Enschede
Leden van de Vaste
Kamercommissie SZW
p.a. mw. H. Post
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
BEZOEKADRES
Hengelosestraat 51
TELEFOON
14 0 53
DATUM
ONS KENMERK
9 september 2014
UW BRIEF VAN
BEHANDELD DOOR
H. Grooten
UW KENMERK
DOORKIESNUMMER
(053) 481 79 43
ONDERWERP
Oproep gemeenteraad Enschede aanpassing MAU
Geachte leden van de Tweede Kamer,
Twente in het algemeen en Enschede in het bijzonder bevinden zich in zwaar weer. Landelijk
klimt de economie langzaam weer uit het dal. Door de specifieke situatie in Enschede is dit hier
helaas minder merkbaar. Hoewel we nationaal en internationaal succes boeken op het gebied
van high tech en de werkgelegenheid in dat segment ook toeneemt, hebben we een groot
probleem als het gaat om de onderkant van de arbeidsmarkt. Ondergetekende fracties in de
gemeenteraad van Enschede vragen daarom uw aandacht voor gevolgen van het huidige
verdeelmodel BUIG (bundeling uitkeringen inkomensvoorziening gemeenten) voor Enschede.
Situatieschets Enschede
Landelijk trekt de werkgelegenheid aan en stabiliseert het bijstandsvolume zich. In Enschede
zien we een ander beeld. De werkloosheid is gegroeid naar 18,5% (stand per 1 juli 2014) en dat
percentage lijkt zich nog niet te stabiliseren. Het bijstandsvolume is gegroeid naar 6741
uitkeringen (stand per 1 juli 2014). Naar verwachting stijgt ons bijstandsvolume dit jaar door
naar 7116 uitkeringen.
Het aantal vacatures in Enschede bedraagt geschat 900. Het aantal werkzoekenden 12.585. In
Twente zijn 2.376 vacatures beschikbaar voor in totaal 34.182 werkzoekenden. Daar komt bij
dat er met grote regelmaat een mismatch is tussen beschikbare vacatures en bestand van
werkzoekenden. Conclusie is dat instroom naar de bijstand beperken en uitstroom vanuit de
bijstand bevorderen lastig is met deze kennis vooraf. Diverse onderzoeken hebben aangetoond
dat Enschede veel doet binnen de mogelijkheden die er zijn (b.v. innovatiebeleid, stimuleren
bereikbaarheid van de stad, regionale economische samenwerking en ondersteuning van
ondernemers). Maar er zijn historische feiten en cijfers waar Enschede mee blijft worstelen en
welke nu en in de toekomst ook niet maakbaar zijn door de overheid. Voor de volledige en
actuele cijfers verwijzen wij u naar de aanvraag MAU en de gegevens die zijn aangeleverd voor
het lopende bezwaar en beroep tegen de uitspraak toekenning MAU vanuit het Rijk.
DATUM
11 september 2014
ONS KENMERK
PAGINA
2/5
Als gevolg van het verdeelmodel krijgt de gemeente onvoldoende budget om uitkeringen te
kunnen financieren. Het tekort op het budget moet de Gemeente Enschede zelf bijpassen. Die
middelen zijn beperkt en raken op. Daarom heeft Enschede bij het ministerie extra middelen
aangevraagd. Motivatie is onder andere de tegengestelde trend die zich in Enschede voordoet
ten opzicht van de dalende trend landelijk omtrent werkloosheid en bijstandsvolume.
Volgens het ministerie zou het tekort op de uitkeringen eind 2015 niet meer mogen bedragen
dan € 1,3 mln. (+ indexering/stijging van het budget 2015 t.o.v. 2013). De recente bezuinigingen
op het BUIG-budget maakt dat het moeilijk wordt aan die voorwaarde te voldoen, waar dat al
moeilijk was. Deze voorwaarde zou dus moeten worden geïnterpreteerd op basis van de
situatie voor 1 januari 2014. Een dubbele vraag om te bezuinigen is een overvraag voor
Enschede.
Wat doet Enschede al?
De 18,5% werkeloosheid moet op korte termijn omlaag, want die is buitenproportioneel. De
aanvraag voor een aanvullende uitkering MAU is daarom vergezeld met een ontwikkelplan.
Daarin staan omschreven de maatregelen voor beperken instroom naar de bijstand en
bevorderen van de uitstroom. Ook hebben we intensief geïnvesteerd in aanpak van fraude en
handhaving. De Gemeente Enschede voert haar ontwikkelplan MAU uit conform het voorstel.
Maar de resultaten blijven helaas achter, met name vanwege de specifieke situatie in Enschede
en haar historie.
De banenmotor voor Twente en Enschede is het bedrijfsleven, dus de gemeente Enschede zet
alles op alles om hen te ondersteunen en het aantal banen toe te laten nemen. De door de
Economic Development Board Twente ingestelde commissie Draijer heeft bijvoorbeeld recent
een aantal aanbevelingen gedaan die nu nader worden uitgewerkt. Daarnaast is recent door de
provincie Overijssel, met steun van de gemeenteraad van Enschede, een Commissie van
Wijzen benoemd. Opdracht is om te adviseren op welke wijze de gebiedsontwikkeling rond het
voormalig luchthaven terrein kan bijdragen om de economische structuur en de
werkgelegenheid in de regio te verbeteren. Eerste constatering van de voorzitter Bernard
Wientjes van deze commissie was dat Twente te weinig arbeidsplaatsen heeft om de inwoners
werk te bieden en daarmee een kans om uit de bijstand te komen. Er moeten dus meer banen
bij komen, in deze economisch moeilijke omstandigheden, om het probleem structureel op te
kunnen lossen.
Gevolgen voor Enschede
Ingezette acties en ambities van de gemeente Enschede zijn volgens de inspectie niet
voldoende. De gemeente zal daarom volgens de inspectie aanvullende maatregelen op het
terrein van de bijstand moeten nemen. Die aanvullende maatregelen zijn nu in voorbereiding
maar nog niet in de fase van besluitvorming. In bijlage 1 wordt een doorkijk gegeven van
mogelijke maatregelen. Het college heeft de verplichting deze opties in beeld te brengen, maar
heeft daarmee geen uitspraak gedaan over de wenselijkheid. Als raadsfracties in de
gemeenteraad van Enschede benadrukken wij dat een aantal van deze maatregelen als
maatschappelijk zeer onwenselijk worden gezien. Het zijn veelal maatregelen die het hart van
ons sociale stelsel raken en geen oplossing van het eigenlijke probleem bieden zoals
bovenstaand geschetst.
Mocht het Rijk besluiten dat de MAU niet aan Enschede wordt toegekend, betekent dat een
ongekende extra druk op de begroting. Het brengt de gemeente Enschede in een negatieve
financiële spiraal, waarmee stimuleren van werkgelegenheid – iets wat het echte probleem
oplost – en het zorgdragen voor het uitvoeren haar sociale kerntaken zwaar onder druk komen
te staan. Mocht de gemeente Enschede gedwongen worden genoemde mogelijke maatregelen
te nemen vanwege het risico van niet verkrijgen van deze aanvullende gelden, zien wij een zeer
grote kans op sociaal zeer onwenselijke situaties en tegenstellingen in onze stad.
DATUM
ONS KENMERK
PAGINA
3/5
11 september 2014
Naast deze sociale gevolgen dreigt tevens het niet sluitend kunnen krijgen van de financiële
begroting. En dat terwijl de regeling MAU per 1 januari 2015 wordt geschrapt als gevolg van de
nieuwe Participatiewet.
Oproep gemeenteraad van Enschede
Als volksvertegenwoordigers en leden van de gemeenteraad van Enschede zijn wij van mening
dat niet van de inwoners in onze stad mag worden verwacht de offers te brengen die gevraagd
worden indien maatregelen verder moeten worden aangescherpt. Met recht is de gemeente
Enschede een MAU toegekend als gevolg van een grote verstoring in het verdeelmodel. Die
verdeelstoring is in praktijk echter veel groter dan is becijferd (zie argumentatie lopende beroep
en bezwaarprocedure).
Wij vragen u daarom als volksvertegenwoordigers in Den Haag zorg te dragen dat de gemeente
Enschede:
1. Een MAU krijgt op basis van haar reële mogelijkheden om de werkgelegenheid te
beïnvloeden.
2. Het maximale tekort, dat als gevolg van de stoornissen in het verdeelmodel gaat
optreden, mee te laten bewegen met het actuele tekort op het boekjaar 2015 en
daarmee te voorkomen dat vanuit een korting op de MAU dermate hoge druk op de
begroting van Enschede wordt gelegd, dat deze mogelijk niet meerjarig sluitend kan
worden.
3. Enschede niet gedwongen wordt te bezuinigen op de uitkeringen en de minimale
sociale randvoorwaarden voor mensen kunnen worden gewaarborgd.
Deze oproep wordt gedaan vanuit alle politieke stromingen, sociaal, liberaal, christelijk en
lokaal, allen met hart voor de stad en alle betrokken inwoners van Enschede.
Namens fractievoorzitters van de raadsfracties van de gemeenteraad van Enschede,
Jasper Kerkwijk
D66 Enschede
Laurens van der Velde
PvdA Enschede
Niels van den Berg
Burgerbelangen Enschede
Maxim van Luttikhuizen
SP Enschede
Ayfer Koç
CDA Enschede
Anneke Broekman-Veltman
VVD Enschede
Jelle Kort
GroenLinks Enschede
Wim Tekkelenburg
ChristenUnie Enschede
Wytze van der Veen
OPA Enschede
Margriet Visser-Voorn
EnschedeAnders.nl
DATUM
ONS KENMERK
11 september 2014
PAGINA
4/5
Bijlage 1
Lopende maatregelen ontwikkelplan Enschede
Instroombeperking
Om instroom in de periode 2013-2015 te beperken heeft de gemeente Enschede de
volgende maatregelen ingevoerd:
• Beperking doorstroom WW naar WWB, door het organiseren van bijeenkomsten voor
WW-ers vier maanden voor afloop van de WW. De gemeente zet hiervoor 2 fte extra in.
De maatregel gaat van kracht op 1 januari 2014;
• Invoeren ‘vier weken zoektijd voor iedereen’ met ingang van 1 januari 2014;
• Aanpak voortijdig schoolverlaten (VSV); versteviging huidige aanpak door de inzet van
1,5 fte, ondergebracht in de poortwachtersfunctie.
Uitstroombevordering
Om de uitstroom te bevorderen neemt de gemeente Enschede voor de periode 20132015 de volgende aanvullende maatregelen:
• Arbeidsmarktoffensief, bedoeld om langdurig uitkeringsgerechtigden arbeidsfit te
krijgen, inzicht te krijgen in het arbeidspotentieel en een impuls te geven aan de
realisatie van strategische doelen (werken, leren, meedoen en jongeren). De bedoeling
is om via het arbeidsmarktoffensief aan werkgevers integrale ondersteuning te bieden;
• Vereenvoudigde aanvraagprocedure na beëindiging tijdelijk werk;
• Vergroten van inkomsten uit deeltijdwerk;
• Jobcarving en functiecreatie, bedoeld om banen te creëren voor laagopgeleide
werkzoekenden;
• Intensiveren werken met loonwaarde, door uitbreiding ‘werken op basis van
loondispensatie’ en omzetting in 2015 in ‘werken met loonkostensubsidie’;
• Project ‘Focus Duitsland’, waarin bijstandsgerechtigden intensief taalonderwijs volgen
om hun Duitse taalniveau te verbeteren en adviseurs werk hun acquisitie steeds meer
richten op de Duitse arbeidsmarkt.
Handhaving
De gemeente Enschede heeft haar handhavingsbeleid ingericht op basis van de
principes van hoogwaardig handhaven. Voor de periode 2013-2015 heeft de gemeente
de volgende aanvullende maatregelen ingezet:
• Lik-op-stuk-beleid verzuim, door intensievere controles van de ‘no-shows’ en
ziekmeldingen;
• Intensivering incassoactiviteit door middel van huisbezoeken door een ervaren in
incasso gespecialiseerde medewerker;
• Intensivering themaonderzoeken, door additionele capaciteit op de afdeling handhaving.
Indien blijkt dat mensen ten onrechte een gemeentelijke uitkering ontvangen, moet
deze in Enschede volledig worden terugbetaald. Fraude of pogingen daartoe worden
in Enschede hard gesanctioneerd met een boete van 100% van het benadelingsbedrag
(bij recidive 150%). In het geval van recidive wordt gedurende drie maanden de
volledige uitkering ingehouden als aflossing op de opgelegde en openstaande boete.
Verder worden de nieuwe mogelijkheden die voortvloeien uit de invoering van de
nieuwe fraudewetgeving maximaal benut. Bij elke herhaalde schending van de
inlichtingenplicht binnen de recidivetermijn wordt de opgelegde boete voor 100%
verrekend met de uitkering zonder rekening te houden met de beslagvrije voet. De
gemeente heeft dit vastgelegd in een verordening.
DATUM
11 september 2014
ONS KENMERK
PAGINA
5/5
Aanpalende beleidsterreinen
Ten aanzien van aanpalende beleidsterreinen worden de volgende maatregelen
geïntensiveerd:
• Voorlichting over onderwijs; in samenwerking met onderwijsinstellingen worden MBOleerlingen vanaf 1 januari 2014 voorgelicht over de mogelijkheden op de arbeidsmarkt
op basis van de gemaakte studiekeuze;
• Social return on investment (SROI) is al door de gemeente Enschede
geïmplementeerd. Per branche wordt een specifieke aanpak nagestreefd.
Concept-maatregelen aanvullend 2014 en 2015
Onderstaande opties zijn door bestuur op aanvraag van raad in beeld gebracht, maar nog niet
ter besluitvorming voorgelegd:
• Bij het niet-accepteren van werk binnen anderhalf uur reistijd onmiddellijk een sanctie
toepassen van 100%
• Het alsnog in rekening brengen van de wettelijke incassorente bij
uitkeringsgerechtigden die in gebreke blijven bij de aflossingsverplichting terugvordering
• Invoering van een verplichting tot verzilvering van pensioenaanspraken voor het 65e
levensjaar als een pensioenfonds deze mogelijkheid biedt. Dit valt binnen het wettelijke
kader van de WWB dat voorschrijft dat (aanvullende) bijstand alleen wordt verstrekt
voor zover andere inkomstenwerving niet tot de mogelijkheden behoort
• Het sanctiebeleid maximaliseren (in alle gevallen meteen de zwaarst mogelijke sanctie).
Wettelijk zijn de sanctieduur en –hoogte gemaximaliseerd. Het huidige sanctiebeleid
van de Gemeente Enschede zoals vastgelegd in de verordening, zit op onderdelen
onder deze begrenzing.
• Het maximaal verlagen van de schoolverlatersnorm voor alleenstaanden. Afhankelijk
van de woonsituatie levert dit een besparing op van maximaal € 250,- per maand per
bijstandsgerechtigde.
• De financiële grens voor de verplichting tot verkoop van de eigen woning bij
overwaarde, verlagen. De grens ligt dan voortaan bij woningen met een overwaarde
vanaf € 60.000 (momenteel € 100.000).

Download Report