29e jaargang nr. 14 Laatste zondag van het kerkelijk jaar zaterdag 8 november 2014 Kerkperspectief Verschijnt 16x per jaar Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem De mensen van voorbij De mensen van voorbij wij noemen ze hier samen. De mensen van voorbij wij noemen ze bij namen. Zo vlinderen zij binnen in woorden en in zinnen en zijn wij even bij elkaar aan ‘t einde van het jaar. De mensen van voorbij zij blijven met ons leven. De mensen van voorbij ze zijn met ons verweven in liefde, in verhalen, die wij zo graag herhalen, in bloemengeuren, in een lied dat opklinkt uit verdriet De mensen van voorbij zij worden niet vergeten. De mensen van voorbij zijn in een ander weten. Bij God mogen ze wonen, daar waar geen pijn kan komen. De mensen van voorbij zijn in het licht, zijn vrij. Hanna Lam (1928-1988) 1 Colofon Kerkperspectief Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar Kopijdatum: maandag 17 november - 18.00 uur. Kopij voor Kerkperspectief nr. 15 (van 29 november - 20 december 2014) bij voorkeur mailen naar: [email protected] Van de redactie Voor u ligt het nummer dat hoort bij de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Daarom op de omslag herkenbare componenten van twee Arnhemse begraafplaatsen: Moscowa (voorop) en de natuurbegraafplaats Heidepol nabij de Koningsweg (achterop). In het stukje onder de Opstandingskerk van Elsje Pot leest u er meer over. Op onze website vindt u hierover een fotoalbum. We staan in dit nummer stil bij het overlijden van ds. Rita Hoeve-Spakman. Zij was van 1991 - 2000 studentenpredikant in Arnhem, waarna ze als predikant betrokken was bij de vieringen van Stichting De Zijp. Ook vindt u een interview met de heer Henk Altena, een van onze wijkredacteuren. Niet om die reden, maar omdat hij zeer betrokken is bij de Opstandingskerk en bij de Voedselbank. Omroep Gelderland zal hier binnenkort ook aandacht aan geven. Wijknieuws Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten. Redactie Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out). Freelancer: Bertrand Hoek. Abonnementen W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103 e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164 Adverteren in Kerkperspectief Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur Bankrekeningen PGA voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. Diaconaal bureau Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl Bankrekeningen diaconie voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2014. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 2 Voor het voetlicht wordt deze keer verzorgd door ds. Poley. Hij schrijft over de kerk als lerende gemeenschap. De stellingen vormen een onderdeel van Zondag 37 van zijn nieuwe boek: Belijden op de drempel van nieuw geloven. Dit is een poging tot een nieuwe eigentijds belijdenisgeschrift van ds. Poley, dat zich gaandeweg in gesprek met gemeenteleden heeft ontwikkeld in de jaren 1994-2014. Op 5 november werd er een lunch verzorgd in de Bethlehemkerk waar ds. Poley van 13.00 tot 15.00 uur met de aanwezigen nadacht over de 11 stellingen hiernaast. Dit is alweer het 30ste nummer van Kerkperspectief sinds het begin van mijn redacteurschap. Niet echt een getal om te vieren. Soms doen we dat wel, namelijk als een dominee 30 jaar in zijn ambt staat. Nietwaar Menno Leistra? Het was een genoeglijk lunchfeestje daar in Steenderen. We wensen u weer veel genoegen bij het lezen van dit nummer van Kerkperspectief. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart. Data Kerkperspectief 2014 Nr. 15 16 Kopijdatum 17 november 8 december Verschijningsdatum 29 november Advent 20 december Kerst Data Kerkperspectief 2015 1 12 januari 24 januari 2 2 februari 14 februari 3 23 februari 7 maart 4 16 maart 28 maart Pasen 5 7 april ! 18 april 6 27 april 9 mei He-Pi 7 18 mei 30 mei 8 8 juni 20 juni 9 29 juni 11 juli vakantie 10 3 augustus 15 augustus zomer 11 24 augustus 5 september startzondag 12 14 september 26 september 13 5 oktober 17 oktober 14 26 oktober 7 november Voor het voetlicht De kerk is een lerende gemeenschap 11 stellingen door ds. Ad Poley Hoe lees ik de Bijbel? : De intensieve werking van het woord: het verstaan (en waarmaken) van de schriften Vraag: hoe lees ik de Schriften zo dat Gods openbaring van Zichzelf en Zijn bedoelingen in het verleden zo veel mogelijk leidt tot kennis aan God en Zijn bedoelingen in het heden? Hoe lees (joden: haggadah) en leef (joden: halacha) ik de Schriften? Antwoord: 1. de Geest van de Eeuwige zal de gemeente in alle waarheid leiden: de heilige Geest werkt doordat Gods openbaring/woord in een proces van verstaan (vertolking) gaat werken in mijn leven. 2. aan het verstaan gaat vooraf ootmoed, de ontvankelijkheid: het me willen laten gezeggen door God. Dat is een levenslang proces van telkens weer opnieuw - en mogelijk toenemende - overgave aan Gods verhaal/woord. 3. mijn verstaan is onderdeel van een leerproces met en van anderen die leren uit en van het woord van God. Zo zien 2 meer dan 1. Er is ook een oecumene in de tijd: dus spreken volwaardig mee de meningen van de traditie. Altijd en overal is de kerk willens en wetens met Israël tesamen; zoniet, dan is zij verminkt, vervalst. Ook al zijn er geen joden te bekennen - zij is altijd en overal tesamen met de joodse stemmen van profeten, evangelisten en apostelen: altijd en overal de koning der Joden dienstbaar. Altijd en overal de rijkdom van Israël’s koning voor de volken aan de volken verkondigend. De kerk is die instelling, waar mensen het woord horen en een traditie ontvangen. Zij verneemt uit schrift (Torah) en traditie (Tefilla) wat ze werkelijk is. Door een leerproces geeft de Heilige Geest de gemeenschap inzicht in haar ontstaan, bestaan en continuïteit en vernieuwing van haar denken. Traditie is het doorgeven van het woord en de symbolen en deze inzichtelijk maken aan een nieuwe generatie. 4. het verstaan begint bij het luisteren naar de tekst zoals die ons in uiteindelijke vorm is overgeleverd. 5. elk schriftvers geeft een veelheid van betekenissen prijs, die tezamen de diepste betekenis onthullen. A. het genre van de tekst is bepalend voor de directe, voor de hand liggende, betekenis van een tekst. B. De Bijbel is grotendeels historisch van aard maar de Schrift zelf geeft aan wanneer en in hoeverre historische nauwkeurigheid opgeofferd kan worden aan een dieper/hoger geestelijk verband dat een schrijver van een bijbelboek in de Schriften legt. C. Er is sprake van voortgaande openbaring van oude naar nieuwe testament. 6. Jezus, de Messias, is de sleutel tot (het verstaan van) het hernieuwde verbond. Hij ontsloot de weg naar de Vader. In Hem, Zoon van God, is de ZIN van de geschiedenis blootgelegd: de volwassen menselijke manier van liefdevol en verantwoordelijk omgaan met God, de medemens/schepping en jezelf, de volle humaniteit die God op aarde bedoelt, is door Hem belichaamd. In Hem was het koningschap/Rijk van God op aarde tegenwoordig. Exegese moet Leven dienen: opdat gij het leven moogt bezitten in Zijn NAAM. 7. exegese moet VERLOSSEND/BEVRIJDEND/TERECHTBRENGEND ZIJN. In deze rubriek laten predikanten en andere kerkleden iets zien van wat hen bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen. Omdat de komst van het Rijk Jezus’ geweldloze verzet tegen de machten inhoudt, hoort exegese zich aan deze norm te toetsen. Daarom: uitleg moet in elk geval aan basisvoorwaarde voldoen: VEILIG ZIJN: aan de norm van (mede)menselijkheid voldoen. Interpretatie die aanzet tot geweld, haat of minachting is een ontkenning en ontkrachting van de komst van het Rijk. 8. de intensieve werking van het woord, het leerproces dat als uitgangspunt heeft de komst van het godsrijk in Christus, wil gelovigen innerlijk bevestigen,en opvoeden tot mondigheid, verantwoordelijk/messiaans menszijn. Het verstaan gaat om/heeft tot doel levensgemeenschap in dialoog met een Persoon: levensgemeenschap met God de Vader door Jezus de Zoon en de daarmee verbonden levensverandering/vernieuwing: het waarmaken van de opdracht tot heiliging van het hele leven/Rijk van God op aarde. 9. het verstaan van Woord en traditie moet concreet, dus ook contextueel zijn. Pas door je te uiten in elk aspect van de cultuur ontdek je wie je bent. Daarom zullen er altijd nieuwe dimensies aan gehoorzaamheid ontdekt worden: Het woord van God is een zich ontwikkelend woord. Wij zien meer dan Jezus zelf kon zien in zijn tijd! Als wij, net als Jezus, leerling worden van het gekomen/tot volheid komende Rijk zullen wij oude en nieuwe schatten uit de voorraadkamer tevoorschijn halen. 10. in een proces van voortgaande onthulling en verdieping door de heilige Geest leren gelovigen steeds meer verstaan dat en hoe Jezus Heer van de geschiedenis is/hoe Hij gaandeweg de machten onttroont/het rijk komt in volheid. God blijft in Christus alles tot zich trekken totdat God alles zal zijn in allen. 11. welke leeswijze men ook verder aanhangt (Orthodoxdogmatische/historisch kritische/feministische/’Amsterdamse traditie’/leeswijzer van de armen/structuur-analytische/materialistische); de leeswijze zal geïntegreerd dienen te worden in de leeswijze van de oude kerk (Oost en West), de lectio divina, ofwel de bevindelijke benadering, mystieke benadering of ‘centering prayer’. De lectio divina bestaat uit 4 onderdelen: a. de lectio (lezing) is het ontvankelijk de tekst tegemoet treden in de verwachting en het vertrouwen dat God je in die tekst tegemoet komt. b. de meditatio is het ‘herkauwend’ met de tekst omgaan. Je laat deze op je inwerken en langzamerhand begint de tekst dan te spreken en ontstaat er een persoonlijk gesprek met God. c. de oratio (het gebed) is het antwoord van de mens. Dat kan niet anders zijn dan een ja-zeggen. Soms is dat ‘ja’ omringd met vragen, maar de zekerheid dat God zelf in je concrete situatie spreekt overstemt die vragen. d. de contemplatio: hierin gaat het niet meer om concrete vragen, maar om het verkeren in de aanwezigheid van God. Ook is van groot belang altijd weer te bedenken dat deze 4 onderdelen/fases geen vast schema zijn!! Na de 12e eeuw werd de lectio divina gesystematiseerd. ds. A.C. Poley 3 De eerste dag Zondag 9 november: Matteüs 25: 14-30 November. De klok is teruggezet, de wintertijd nu echt aangebroken. De dagen worden steeds korter, soms lijkt het licht nauwelijks door te breken. Je zou er een herfstdepressie van krijgen, zeker als je de harde woorden uit de gelijkenis van de talenten achter elkaar zet. “Slecht, laf, nutteloos”, zo wordt de derde dienaar door zijn heer genoemd. Deze gelijkenis is het middendeel van het drieluik dat Matteüs 25 vormt, waarin Jezus in drie gelijkenissen zijn leerlingen oproept tot waakzaamheid. Het eerste deel vertelt over de wijze en de dwaze bruidsmeisjes die op de komst van de bruidegom wachten – een bruidegom die plotseling en onverwacht verschijnt. Niet eenvoudig om daar goed op te anticiperen – je kunt toch niet voortdurend in de ‘waak-stand’ staan? Wat er kan gebeuren als je dat wél doet, zien we in zekere zin terug in het middendeel over de drie knechten en hun talenten. De derde knecht is zó waakzaam dat hij erdoor is verkrampt. Angst regeert hem en heeft hem verlamd. De talenten die hem zijn geschonken – nota bene, de knechten krijgen niet evenveel talenten, ieder ontvangt ‘naar wat hij aankon’, de heer heeft mensenkennis genoeg om de verschillen tussen zijn dienaren te onderkennen en niet het onmogelijke van hen te vragen – krijgen niet de kans te groeien en te bloeien, hij vertrouwt zichzelf niet, maar hij vertrouwt dus ook zijn heer niet, die hem die talenten gegeven heeft. En dat wordt hem zwaar aangerekend, omdat hij van deze heer mag verwachten dat die zijn mogelijkheden ziet – en er op vertrouwt. Dit neemt niet weg dat het oordeel van de heer hard is, keihard. Als de heer inzicht heeft in de mogelijkheden van zijn dienaren, zou je ook wat meer begrip van hem verwachten als het gaat om het aanvoelen van hun angsten en belemmeringen. Dat maakt dat deze gelijkenis voor mij altijd blijft knarsen – en mij dus, tegelijk, ook altijd voor vragen blijft stellen. Maar die bewaar ik voor een andere keer. Zondag 16 november: Matteüs 25: 31-46 Het derde en laatste deel van het drieluik Matteüs 25 over waakzaamheid, heeft aan de basis gestaan van wat in de roomskatholieke traditie ‘de werken van barmhartigheid’ is gaan heten, catechetische leefregels die bedoeld zijn om als een goed christen in de wereld te staan. Het probleem met zulke regels is helaas dat ze door de tijd heen vaak als dogmatische wetten gaan werken en daarmee het tegendeel bereiken van waarvoor ze bedoeld zijn. Het gaat er in deze gelijkenis niet om dat je de hongerigen eten geeft, de dorstigen laaft, de zieken bezoekt etc. als een bewuste, geplande daad (‘nu ga ik eens even een werk van barmhartigheid doen!’), maar om een modus vivendi, een manier van leven. Je geeft niet iemand te eten omdat het ‘moet’ van een regel, een instantie buiten jezelf, maar omdat je hele existentie zo is, omdat je zo in het leven staat – dat je niet voorbijgaat aan iemand die honger heeft. Of dorst. Of ziek is. Dat je kijkt – en werkelijk zíet. En dat is al moeilijk genoeg. Want er is zoveel honger en dorst, er zijn zoveel zieken en vluchtelingen – we kunnen de hele wereld toch niet redden? Maar dat vraagt deze gelijkenis niet van ons. Hij is heel aards en dichtbij – het begint naast je, bij je naaste, bij degene voor wie je een naaste kunt zijn. Heel kort samengevat is deze gelijkenis een illustratie bij de Gulden Regel die nagenoeg alle godsdiensten en levensbeschouwingen gemeen hebben. Als je die negatief formuleert luidt hij als volgt: Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Als je hem positief benadert klinkt hij zo: Behandel een ander zoals jezelf behandeld wilt worden. Of, zoals een rabbi het ooit zei: “Het hart van de Tora is God liefhebben en je naaste als jezelf. De rest is uitleg.” 4 Zondag 23 november: Matteüs 24: 14-35 of Matteüs 5: 1-12 De tiende en laatste zondag van de herfst heeft altijd een lezing over ‘de laatste dingen’, zoals in Matteüs 24 door Jezus verwoord. De laatste dingen, die we zullen zien en meemaken voordat ‘het nieuwe’ aanbreekt en baanbreekt (Advent – het nieuwe kerkelijk jaar). Nu worden in veel gemeenten op deze laatste zondag van het kerkelijk jaar de gemeenteleden bij name genoemd die het afgelopen jaar zijn overleden, en dan is de verbinding met de onheilspellend klinkende woorden uit Matteüs 24 moeilijk te leggen (Bijv. Mt. 24: 21: Want het zal een tijd zijn van enorme verschrikkingen, zoals er sinds het ontstaan van de wereld tot nu toe nooit geweest zijn en er ook niet meer zullen komen). Daarom wordt er ook altijd verwezen naar de lezing(en) van Allerheiligen, 1 november, de dag dat er in de rooms-katholieke traditie wordt stilgestaan bij de (grote en kleine) heiligen die ons zijn voorgegaan. En dat is in dit Matteüsjaar het eerste gedeelte van de Bergrede, Matteüs 5: 1-12. Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden. Gelukkig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten. Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. Toch klinken ook deze woorden paradoxaal. Geluk en treuren? Geluk of vervolgd worden? Is zachtmoedigheid zonder meer een enkele reis naar het geluk? Het gaat hier – ook weer – niet om een bewuste daad, een prestatie of verdienste, maar om een van God gegeven toekomst. Juist voor hen die kwetsbaar zijn, nederig, zachtmoedig en barmhartig, opent God het vergezicht naar ‘een land van louter licht waar heiligen heersers zijn’ (lied 753), waar ‘Ik zal er zijn’ uiteindelijk regeert. Dat mag op deze zondag, als de namen van al die geliefden genoemd worden die ‘de smalle doodsrivier’ (nogmaals lied 753) hebben overschreden, een troost zijn. Zij zijn weggevallen uit ons dagelijkse bestaan – maar zij vallen niet verder dan in Gods hand. Zie hoe Rainer Maria Rilke het verwoordt in zijn gedicht “Herfst”. (zie pagina. 6) ds. Marieke Fernhout Alle zeven dagen November 2014 za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Efeziërs 6:10-17 Efeziërs 6:18-24 Daniël 8:1-14 Daniël 8:15-27 Daniël 9:1-8 Daniël 9:10-19 Daniël 9:20-27 Psalm 90 Daniël 10:1-11 Daniël 10:12-21 Daniël 11:1-9 Daniël 11:10-20 Daniël 11:21-28 Daniël 11:29-35 Daniël 11:36-45 Daniël 12:1-4 Daniël 12:5-13 Psalm 44:1-17 Psalm 44:18-27 Jesaja 40:1-11 Jesaja 40:12-20 Jesaja 40:21-31 Psalm 85 Wapenrusting Gebedsoproep De ram en de bok Uitleg van Gabriël Verootmoediging Schuldbelijdenis Nog zeventig weken Kleine mens Indrukwekkend Krachten Opgaan, blinken en verzinken De een na de ander De strijd houdt niet op Heilig verbond bedreigd Zelfoverschatting Geheimhouding Eindtijd Vroeger was het beter Help! Roepen Niemand is als God Leer van de schepping God is rechtvaardig ma 1 di 2 2 Petrus 1:1-11 2 Petrus 1:12-21 Inspanningsverplichting Blijf waakzaam December 2014 We moeten ons niet blindstaren op afnemend kerkbezoek, maar vooral kijken naar wat er buiten de kerk gebeurt. Het gesprek met Henk Altena (75) -ik mocht tutoyeren- vond plaats in zijn flat aan de Kluizeweg. We ontmoetten elkaar voor het eerst. Na de koffie en speculaas vlotte het gesprek al gauw. Henk, kun je iets vertellen over je achtergrond? Ik ben geboren dichtbij Lochem. Mijn vader pachtte een kleine boerderij van een landjonker. Ik heb een goede jeugd gehad. Mijn moeder was van huis uit Ned. Hervormd en is door haar huwelijk met mijn vader Gereformeerd geworden. Dit heeft wel gemaakt dat ik ook daardoor een wat bredere kijk op veel dingen vanuit mijn opvoeding heb meegekregen. Ik trouwde in 1961. Na een huwelijk van 44 jaar is mijn vrouw Tiny helaas in 2005 overleden en woon ik sindsdien hier alleen. Door het vrijwilligerswerk heb ik gelukkig goede contacten en ook met een viertal vriendinnen van mijn overleden vrouw. We zien elkaar regelmatig. Ook ontmoet ik nog hier binnen de flat bij koffiedrinken met huurders, mensen waarbij ik ook weleens op bezoek ga. Familie heb ik nog weinig, maar af en toe ontmoet ik die ook nog. Het contact is goed. Wat was jouw beroep? “Mijn beroep was kok en ik heb als zodanig gewerkt in het verzorgingstehuis Vreedenhoff hier in Arnhem. Op 21 oktober 2014 overleed voorganger Rita Hoeve van De Zijp In memoriam Rita liet zich altijd inspireren door het verhaal van de Samaritaanse vrouw bij de bron (Joh. 4:4-15). Het verhaal ging met haar mee in haar werkzame leven. Ze herkende zichzelf in de vrouw bij de bron. Omdat ze zich pas later aansloot bij de protestantse kerk voelde ze zichzelf een beetje een buitenstaander in kerkelijke kringen. In 2007 stond ze samen met Moniek Siermann aan de wieg van een nieuwe bron: De Zijp. Die plek betekende veel voor haar, tot het laatst toe. Op onze beurt zijn wij háár dankbaar dat ze zeven jaar lang inspiratie heeft gegeven aan De Zijp. Ze verstond de kunst om diepte te geven aan de bijbelverhalen, om ze te zien met nieuwe ogen, met een vrouwen-blik. Rita, de vrouw aan de bron: we gaan haar missen! We wensen Lammert, haar kinderen en kleinkinderen veel warmte en kracht toe. Voorganger en bestuur van De Zijp Ik weet dat je ook actief bent als vrijwilliger. Wat doe je zoal? Ik ben sinds 2008 twee dagen per week werkzaam op de voedselbank in Arnhem. Ik heb daar een administratieve taak samen met nog andere vrijwilligers. Met de klanten zelf heb ik dus geen contact. Ik ben bij de voedselbank terecht gekomen via de diaconie. Deze belegde een informatieavond op de voedselbank. Ik vond de voedselbank een goede plek om als vrijwilliger actief te zijn. Een win-winsituatie: ik vond een goede tijdsbesteding en bovendien hielp ik daardoor ook anderen. Er komen zo’n 1013 gezinnen in Arnhem naar de voedselbank en omdat wij ook regionaal actief zijn - we voorzien ook voedselbanken in Utrecht en Gelderland - gaat het om zo’n slordige 4000 gezinnen. Alleen al tussen Dieren en Elst zijn er 24 uitgiftepunten. Onze Opstandingkerk is er een van. De gezinnen mogen maximaal 3 jaar gebruikmaken van de voedselbank. De duur is gekoppeld aan die van een schuldsaneringstraject. Mensen die gebruikmaken van de voedselbank worden vaak aangemeld via het maatschappelijk werk of andere hulpverleners en worden ook daarna regelmatig gecheckt of ze nog voor hulp in aanmerking komen. Ten gevolge van de Ruslandboycot is er een overschot aan bijv. sperziebonen, fruit en tomaten. Helaas kunnen die niet worden geoogst en aangevoerd omdat dit arbeidsloon en diesel kost (oogstmachines). Sperziebonen worden machinaal geoogst, maar het gebruik van zo’n oogstmachine kost geld en dat heeft de voedselbank niet. Wellicht kan de diaconie hierbij helpen? Henk, ben je ook nog actief geweest binnen de kerk in Arnhem? Mijn activiteiten binnen de Opstandingskerk begonnen met pastoraal werk. Dat heb ik zo’n slordige 4 jaar gedaan. Daarna ben ik 20 jaar(!) ouderling geweest en heb ik 8 jaar gewerkt in het jeugdwerk. Ik ben momenteel nog actief als kerkmeester waarbij mijn taak is het regelen van de verhuur van de kerk en het contact onderhouden met de koster. Henk, je bent ook nog actief als wijkredacteur voor het kerkblad. Ik denk dat op den duur al die wijkkerkbladen zullen opgaan in één gezamenlijk blad voor heel Arnhem. Voor al die kerkelijk vrijwilligersactiviteiten heeft Henk de button van vrijwilliger van het jaar 2011 ontvangen. Vol trots liet hij hem aan me zien. Henk, hoe kijk je aan tegen het afnemend kerkbezoek? We moeten ons niet blindstaren op afnemend kerkbezoek maar vooral kijken naar wat er buiten de kerk gebeurt. Ik kom overal in het vrijwilligerswerk mensen uit de kerk tegen, bij de voedselbank en elders en ik denk dat dat een goede zaak is. De kerk zal als instelling kleiner worden maar buiten de kerk gebeurt er heel veel en dat geeft hoop voor de toekomst. We hadden een goed gesprek samen, Henk bedankt! Bertrand Hoek Meer informatie Informatie over de voedselbank vindt u op de algemene site: www.voedselbankennederland.nl/ of via die van Arnhem: www.voedselbankarnhem.nl Binnenkort zullen de regionale omroepen uitgebreid aandacht schenken aan het werk van de voedselbanken. 5 Collectenopbrengsten PGA 12 oktober 2014 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk kerk: 1e collecte Opstandingskerk 141,46 Diaconessenkerk 187,45 Siongemeenschap 58,75 Bethlehemkerk 132,90 Salvatorkerk 136,08 De Kandelaar 250,65 Bonifatiuskerk 80,90 Totaal 988,19 19 oktober 2014 (bedragen in euro’s) 1e collecte: Werelddiaconaat kerk: 1e collecte Diaconessenkerk 135,10 Siongemeenschap 42,31 Bethlehemkerk 122,30 Salvatorkerk 139,27 De Kandelaar 383,92 Bonifatiuskerk 86,80 Totaal 909,70 2e collecte 80,00 128,21 25,00 59,55 95,00 80,55 95,42 563,73 3e collecte 59,61 84,97 23,00 53,15 74,46 60,21 105,90 461,30 3e collecte: Onderhoud gebouwen 2e collecte 54,85 22,20 62,17 46,46 177,99 57,77 421,44 3e collecte 36,37 19,40 59,13 37,70 148,26 73,00 373,86 26 oktober 2014 1e collecte: Diaconaal werk 2e collecte: Synodewerk PKN 3e collecte: Onderhoud gebouwen kerk: 1e collecte Opstandingskerk 84,40 Diaconessenkerk 74,30 Bethlehemkerk 75,05 Salvatorkerk 235,27 De Kandelaar 113,15 Bonifatiuskerk 71,25 Totaal 653,42 aankondiging collectebestemmingen 3e collecte: Onderhoud gebouwen 1e collecte: Door wijk te bepalen diaconaal doel 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk Uw Steun Waard! 2e collecte 70,95 57,25 59,55 168,92 92,13 64,02 512,82 Zondag 16 november 2014 collecte Binnenlands Diaconaat: Geef voor het kind! Honderd jaar geleden werd in Jeugddorp De Glind het eerste kind opgevangen. Tegenwoordig wonen er ongeveer 120 uithuisgeplaatste kinderen en jongeren in gezinshuizen in De Glind. Kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, omdat hun ouders niet in staat zijn voor hen te zorgen. Vaak hebben ze gedragsproblemen of andere beperkingen. Voor deze kinderen biedt een gewoon gezin warmte en bescherming. Het jeugddorp is eigendom van de Rudolphstichting. Ook in andere delen van Nederland ontwikkelt deze stichting vernieuwende vormen van jeugdzorg. Want alle kinderen en jongeren verdienen een eerlijke kans op een hoopvolle toekomst, vindt de Rudolphstichting. De opbrengst van de collecte op 16 november is bestemd voor het diaconale werk van Kerk in Actie en in het bijzonder voor het werk van De Rudolphstichting. 3e collecte 58,20 45,20 54,08 141,08 64,24 69,30 432,10 Collectebonnen • Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd. Belastingaftrek Indien u meer dan 1% van uw verzamelinkomen en tevens meer dan ½ 60,/ per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10% van het verzamelinkomen aftrekbaar. Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer cartridges t.b.v. Kika. 6 Herfst De bladeren vallen, vallen als van ver, als welkten in de hemel verre tuinen; ze vallen met ontkennende gebaren. En in nachten valt de zware aarde uit alle sterren in de eenzaamheid. Wij allen vallen. Deze hand zal vallen. En kijk je naar de andere: het is in alle. Maar Eén is er. Hij vangt dit vallen oneindig teder in zijn handen op. Rainer Maria Rilke PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’ Nes Ammim: Van dialoog naar solidariteit! Al decennia is er in Israël een strijd tussen Joden en Palestijnen of zo u wilt, tussen Palestijnen en Joden. Men wordt hier zo langzamerhand moe en onverschillig van. Daarnaast is de berichtgeving in de pers heel uiteenlopend en daardoor ook wordt er op zeer verschillende manieren mee omgegaan en divers over gedacht. Hoe objectief is de conflictsituatie te beoordelen? Nes Ammim bestaat in Israël al sinds 1963 met als één van de aanvankelijke doelen DIALOOG om begrip te krijgen tussen Joden en Christenen. Eerst incidenteel en na de tweede intifada zeker, werd duidelijk dat de FOCUS moest worden verbreed, daar de positie van de Palestijnen een rol van betekenis moest krijgen en wel in Nes Ammim in de vorm van DIALOOG. Niet dialoog van: wij als christenen zullen jullie als Palestijnen en Joden wel even vertellen hoe jullie dit probleem moeten oplossen, maar nederig op de manier van faciliteren en initiëren van dialoog in en door Nes Ammim. Om dit neer te zetten was er een grote rol voor ds. Simon Schoon, ds. Frans van der Sar en recentelijk ds. Pieter Dronkers; alle drie hebben de functie van dialoog-coördinator in Nes Ammim ingevuld. Deze functie is ingesteld door de PKN. Inmiddels is Nes Ammim hét dialoogcentrum in (Noord) Israël en dit functioneert! Beide ‘partijen’ weten Nes Ammim hiervoor te vinden en dit wordt financieel mede gesteund door Kerk in Actie. Op Nes Ammimgrond (op het terrein waar vroeger de rozenkassen stonden) worden inmiddels huizen gebouwd, waarbij één uitgangspunt is dat de kopers - Palestijnen en Israëli - zich moeten committeren aan speciale, noem het dialoogvoorwaarden. De intentie is een verhouding kopers 50/50 Israëli en Palestijnen; deze verhouding zal men bij de eerste tranche niet halen, maar de verkoop van de eerste tranche loopt goed. Door het breed geïnteresseerde publiek wordt over de functie/het begrip DIALOOG heel verschillend gedacht. Het ene uiterste zegt dat in deze kwestie dialoog een inmiddels gepasseerd station is en het andere uiterste zegt dat dialoog de bron is om tot overeenstemming te komen. Vanwege de landelijke commissie Kerk&Israël was het thema van de onlangs gehouden Israëlzondag NES AMMIM. Onze plaatselijke commissie Kerk& Israël heeft dit thema opgepakt en wij hebben een avond georganiseerd op maandag 24 november om 20.00 uur in de Bethlehemkerk. Spreker op die avond is Ds. Pieter Dronkers met als titel van zijn voordracht: Van dialoog naar solidariteit. Wij heten u, mensen nieuwsgierig en benieuwd naar ISRAEL, van harte welkom op deze avond! Jaap Clifford, commissie Kerk en Israël. 7 Actualiteiten - Agenda Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk Op zondag 16 november om 10.15 uur is er de jaarlijkse viering van de Anglicaanse- en Oud-Katholieke gemeente in de Grote- of Eusebiuskerk. Voorgangers: reverend Geoffrey Allen en pastoor Joke Kolkman. De koorleden uit beide kerken verzorgen de liturgische gezangen.Het grote orgel wordt tijdens de samenzang bespeeld door Jack Blok. Wij prijzen ons gelukkig, dat het Oecumenisch gedachtegoed ook zichtbaar wordt in de Eusebiuskerk. U bent van harte welkom! Anneke van de Griend Aangepaste kerstviering Leger des Heils op 17 december Het kerkgenootschap Leger des Heils korps Arnhem wil, net als vorig jaar, weer een aangepaste kerstviering organiseren voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze zal plaatsvinden op woensdagavond 17 december van 19.00 tot 20.15 uur. Het zal een viering worden met veel samen zingen, en een mooi kerstverhaal. Al met al een feestelijk gebeuren met natuurlijk iets lekkers bij de koffie! Voor een goede organisatie willen we het volgende van u weten: • Op hoeveel deelnemers kunnen we ongeveer rekenen? • Hoeveel begeleiding komt er mee? • Hoeveel mensen zijn gebonden aan een rolstoel? Mogen wij u vragen om hierop zo spoedig mogelijk te reageren! Uiteraard moet het vervoer door uzelf worden geregeld! Mocht u nog ander adresmateriaal voor ons hebben om een uitnodiging te sturen, dan horen we dat graag van u! Er is voldoende gratis parkeergelegenheid! We zullen deze kerstviering houden in ons gebouw aan de Leidenweg 11-12 in de wijk Elderveld te Arnhem. Ons gebouw is gelijkvloers en er is één aangepast toilet aanwezig! Mensen met een beperking die niet in een woonvorm wonen maar thuis, zijn natuurlijk ook van harte welkom! Wilt u meer informatie bel of mail gerust! tel. 06-26878386 e/mail: [email protected] Postadres: Leidenweg 11-13, 6843 LA Arnhem. In afwachting van uw reactie en dank voor uw medewerking! Met vriendelijke groet mede namens de kerstcommissie, Joop Toeter (secretaris). Liederen uit Taizé Walburgislezing – Wat bezielt deze Trappistin? Abdis zr. Benedict Thissen leidt een klooster waarin nog steeds nieuwe vrouwen intreden. Wat is het geheim van deze eigentijdse vrouw? In 2010 verhuisde zij met haar Trappistinnen van een traditioneel klooster in Berkel-Enschot naar het moderne en drukbezochte klooster nabij Arnhem, klooster 'Koningsoord'. Zij zocht in het klooster in eerste instantie de stilte, maar ontdekte dat ze juist uitging van mensen, en dat inspireert haar. Haar lezing zal dan ook in het teken staan van het leiden van een religieus leven en heeft als thema: ‘Wat bezielt deze Trappistin?’ Datum: woensdag 12 november 2014. Aanvang: 20.00 uur (kerk open vanaf 19.30 uur) Locatie: Walburgiskerk, Walburgisplein 1 Arnhem. Kosten: € 6,00 per persoon. Reserveren: via [email protected] of 026-4426469. Ook op de avond zelf zijn er voldoende kaarten beschikbaar! Overige data: 11 februari 2015: Leo Feijen over ‘God van de gewone mensen’ 18 of 25 maart 2015: nog niet definitief ingevuld. Klaas Eldering PR-werkgroep Walburgiskerk www.walburgisarnhem.nl www.koningsoord.org/ 8 Voor wie het niet kent: Taizé is een internationale christelijke kloostergemeenschap in Taizé (Bourgondië), begonnen in 1940 door frère Roger (Schutz), als eerste opvang voor joden en andere mensen die moesten vluchten voor de oorlog. Vanaf de jaren ‘50 komen steeds meer jongeren naar Taizé. Nu komen er wekelijks duizenden uit heel Europa, vooral ‘s zomers en met Pasen, voor ontmoeting en bezinning. Er is 3x per dag een viering met veel stiltes én liederen. Het Stadspastoraat organiseert i.s.m. de Walburgis een workshop Liederen uit Taizé. Onder leiding van Monique Appels zullen deze eenvoudige, meerstemmige en meditatieve liederen geoefend worden. Data: Zaterdag 8 november (in het Stadspastoraat) 22 november(in het Stadspastoraat) 29 november (in de Walburgiskerk), (dus niet in december, zoals vermeld in het boekje van het SpA) steeds van 10.00 tot 12.00 uur. Kosten: €40,- / Jongeren < 18 jaar €20,Opgave: 026-3513185, [email protected] of via www.stadspastoraatarnhem.nl Aansluitend op de cursus is er een Taizéviering, op zondag 30 november (Eerste Advent) in de Walburgiskerk. Klassieke muziek in de kerk Op 9 november geeft het Arnhems Interscholair Orkest een concert in de Parkstraatkerk. In diezelfde kerk start een concertserie, te beginnen op 23 november om 15.30 uur. Zie verder pagina 19. Ook op zondag 23 november , aanvang 10.30 uur, is er een cantatedienst in de Lutherse Kerk. Zie pagina 18. Nieuws van de Diaconie Tuintjesdag in het Statenkwartier Verder kwam een vraag vanuit de Blue Band gevangenis of we een inzamelingsactie wilden houden voor vrije tijds- en sportkleding voor de gevangenen. Hier is een schrijnend tekort aan en gevangenen hebben zowel tijdens hun detentie als bij hun vrijlating vrijwel geen kleding. Samen met Elden-De Kandelaar hebben we een kledinginzameling gehouden. Het resultaat: een behoorlijk aantal zakken kleding waar de gevangenen heel blij mee zijn. In de Arnhemse wijk het Statenkwartier is een groep buurtbewoners actief op het gebied van informele zorg. En wel met de naam Statenkwartier Voormekaar. Als diaconaal consulent en buurtbewoner participeer ik in deze groep. Uit een enquête onder buurtbewoners kwam naar voren dat veel buurtbewoners bereid zijn om voor een ander iets te doen: de container buitenzetten, boodschappen halen, iemand naar het ziekenhuis rijden. Hierbij kwam wel naar voren dat dit met name voor incidentele hulp geldt. Liever niet structureel. De mensen die om hulp vroegen, wilden graag dat hun tuintje werd opgeknapt. Het lukte niet meer om dit zelf te doen. Deze gegevens hebben we gekoppeld en introduceerden de zogenoemde tuintjesdagen. Met een groepje buurtbewoners gaan we op een zaterdag de wijk in om bij enkele mensen de tuin op te knappen. Met drie tot vier mensen gaan we aan het werk in een tuintje, maximaal een uur. Na dit uur gaan we weer naar het volgende adres. Bij de een snoeien we de heg, bij een ander halen we het onkruid uit de tuin en bij een derde verwijderen we een schutting. De mensen bij wie we het tuintje opknappen zijn erg tevreden en het is bijzonder gezellig om zo met een groepje buurtbewoners aan de slag te gaan. Namens de diaconie van de Salvatorkerk, Mimi Averesch Margriet Kok [email protected] - De info staat in de colofon op pag. 2 - Wat is er zoal gebeurd dit jaar. Naar aanleiding van Actie Kerkbalans hebben wij als diaconie gemeenteleden bezocht die hadden aangegeven onmachtig te zijn en geen bijdrage kunnen geven. Doel van deze bezoeken was, om na te gaan of onder deze gemeenteleden mensen zijn die in stille armoede leven en waar wij geen weet van hebben. Bij ons bezoek aan hen lieten wij hen weten als kerk niet te komen om geld te vragen, maar van hen wilden weten of zij mogelijk financiële hulp van ons nodig hadden. Dit initiatief werd door deze gemeenteleden zeer gewaardeerd, al heeft dit niet geleid tot het bieden van daadwerkelijke hulp. Ondanks deze uitkomst vinden wij het een goed initiatief en zeker voor herhaling vatbaar. Naar aanleiding van individuele hulpvragen om een financiële ondersteuning gaan we in een gezamenlijke vergadering met de diaconie van Elden-De Kandelaar onze ervaringen uitwisselen De hulpvragers die bij ons komen zijn vaak al bij verschillende instanties geweest en soms ook bij andere kerken. Wat doen we hiermee? Daarnaast hebben we het gevoel dat de groep mensen die al lange tijd in echte armoede leven, niet in beeld krijgen. Hoe komt dit en wat zouden we hieraan kunnen doen. Een boeiend en interessant onderwerp om met elkaar van gedachten over te wisselen en mogelijk tot initiatieven en oplossingen te komen. Protestants Christelijke Ouderenbond afd. Arnhem Ledenmiddag PCOB op woensdag 19 november Gezond ouder worden, door prof.dr. Doeke Post Bijbelse toerusting voor vrouwen Toerustingsochtend op: woensdag 12 november Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem/Malburgen-Oost Tijd: 9.30 - 11.30 uur (9.15 uur koffie) Spreker: mw. Edith Schouten Thema: Alleengaanden. Woensdag 19 november komt prof. dr. Doeke Post uit Wezep bij de PCOB afdeling Arnhem om te spreken over gezond ouder worden. Daarbij komt veel meer kijken dan alleen een gezond dieet, meer beweging en frisse buitenlucht. Prof. Post zal vooral de geestelijke aspecten van een goede gezondheid bespreken: vriendschappen koesteren, niet te boos zijn, aan dingen en mensen denken op wie je trots kunt zijn, kortom een positieve levenshouding. Dit is ook en vooral voor de jongere oudere van groot belang. We beginnen om 14.00 uur in de grote zaal van de Bethlehemkerk aan de Honigkamp 25, Arnhem-Presikhaaf. Niet alleen leden, maar ook geïnteresseerde gasten zijn als steeds van harte welkom! Toegang vrij. Trudy Rietveld 9 Rooster Erediensten Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51 Zondag 9 november 2014 Zondag 16 november 2014 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u. Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen ds. Y.M. Voorhaar, dank- en scholendienst ds. M.A. Maan, bed. H.Doop ds. A.C. Poley, 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u. Kerk in Actie - Diaconaat Missionaire vorming en toerusting Onderhoud gebouwen ds. M.H. Leistra 10.00 u. ds. K. Dijk, Duiven zie KKC Het Dorp mw. M.M. Hazeleger, Arnhem ds. J.P. Eijgenraam, dankdienst voor Jong en Oud Themaviering in de Walburgiskerk mmv Olvékoor ds. H. Oostdijk-van Andel, dankdienst ds. J.S. Heutink, Ede dr. J.F. Goud 10.00 u. geen dienst 10.15 u. 10.00 u. 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u. dankdienst 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u. geen dienst 10.30 u. ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp ds. J.P. Eijgenraam, viering H.A. pastor W. Palstra, meditatief uur in de Walburgiskerk ds. A. Vogelzang ds. L.G. Zwanenburg, Ede hr. J.A. Noordeman, Arnhem dienst met Anglicaanse Kerk en. Oud-Katholieke Kerk geen dienst ds. H. Pals, Utrecht ds. W. Hartogsveld 10.30 u. ds. K. Touwen 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u. ds. G. Bomer, Rheden, viering H.A. pastor G. Gies 10.15 u. pastor B. Elenbaas, Arnhem ds. R.H. Knijff, Geldermalsen pastor R.J.J. Roefs 10.30 u. zie Siongemeenschap 10.30 u. pastor J.G. te Lindert 10.00 u. pastor D.Th. de Mildt, Arnhem mw. A. Mosterd, Arnhem nog niet bekend 10.00 u. ds. F. van de Hoek, viering H.A. ds. J. van de Wal, Velp pastor A. Poppen mw. B. de Groot-Kopetzky, Nijmegen hr. A. Bennik, Arnhem 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u. 10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. pastor J.A.M. Bakker, Arnhem pastor B.J. Bergen Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur 14 november ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp 21 november hr. C.P. Vink 28 november mw. N. Gudden Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur. 14 november pastor M. Brussel 21 november hr. G.J. Bos, Laag Soeren 28 november mw. M. Mantel, Arnhem 10 Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk Kerkplein 1 Datum: zondag 16 november Aanvang: 10.15 uur Voorgangers: reverend Geoffrey Allen en pastoor Joke Kolkman. Orgel: Jack Blok Deze dienst wordt voorbereid door de Anglicaanse Kerk en de Oud-Katholieke Kerk, beide te Arnhem Coventrygebed in de Walburgiskerk, Walburgisplein 1 elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur Wekelijks gebed voor vrede en verzoening. Rooster Erediensten Zondag 23 november 2014 Laatste zondag van het Kerkelijk Jaar 1e coll.: Door wijk te bepalen diacon. doel 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen Opstandingskerk 10.00 u. ds. M. Dijkstra, Rosendaalseweg 505 Ede Diaconessenkerk 10.00 u. ds. M.A. Maan, Iz. Evertslaan 11 gedachtenisdienst Siongemeenschap in KKC Het Dorp 10.30 u. ds. A.C. Poley, viering H.A. en Dorpsbrink 7 gedachtenisdienst Bethlehemkerk 10.00 u. ds. M.H. Leistra, Honigkamp 25 gedachtenisdienst Salvatorkerk 10.00 u. ds. J.P. Eijgenraam, Salvatorplein 274 gedachtenisdienst De Regenboog Oec.Wijkgem. 10.00 u. ds. Y.M. Voorhaar Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar 10.00 u. ds. H. Oostdijk-van Andel, Den Haagweg 1 gedachtenisdienst De Rank (Bonifatiuskerk) 10.00 u. ds. A. Romein, Ede, Huissensedijk 10 voorb. H.A. Remonstr. en Vrijz. Prot. 10.15 u. ds. M.G. Fernhout, Parkstraat 31a gedachtenisdienst Eusebiuskerk geen dienst Kerkplein 1 Waalse Kerk geen dienst Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem 10.30 u. ds. F. Wiersma, Spoorwegstraat 8-10 Hengelo, cantate BWV 106 Dorpskerk Schaarsbergen 10.00 u. ds. W. Hartogsveld, Kemperbergerweg 806 gedachtenisdienst Protestantse Kerk te Rozendaal 10.00 u. dr. M. Ploeger, Kerklaan 17 Haarlem Ziekenhuis Rijnstate 10.15 u. ds. J.P. Dam-Oskam Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp 10.30 u. zie Siongemeenschap Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff 10.00 u. pastor J. Nijrolder Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen 10.00 u. ds. K. Dijk, Rosendaalseweg 485 Duiven Verpl.huis Regina Pacis 11.00 u. nog niet bekend Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete 10.30 u. pastor D. Booyink, Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Heelsum Verpl.huis Altenova 10.30 u. mw. M.M. Hazeleger, Elderhofseweg 51 Arnhem Oecumenische vieringen ‘De Zijp’ Elisabethkapel, Datum: Aanvang: Voorgangers: Zwarteweg 25 23 november 11.00 uur pastor Arjan Broers en pastor Moniek Siermann Medewerking: Zijp-koor Dirigent: Elin Meijnen Thema: Hooglied Zondag 1e zondag van 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u. 30 november 2014 Advent Diaconaal werk Missionair werk en Kerkgroei Onderhoud gebouwen ds. Y.M. Voorhaar 10.00 u. ds. M.A. Maan 10.30 u. ds. L. Engelfriet, Bennekom ds. H.M. de Bruijn, Arnhem ds. J.P. Eijgenraam 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u. hr. C. Follender, Taizéviering in de Walburgiskerk ds. A. Vogelzang ds. P. Vermaat, viering H.A. en gedachtenisdienst ds. M.G. Fernhout geen dienst 17.00 u. nog niet bekend 10.30 u. 10.00 u. ds. H. Uytenbogaardt, Utrecht, viering H.A. ds. W. Hartogsveld 10.00 u. ds. F.Z. Ort 10.15 u. pastor G. Gies 10.30 u. zie Siongemeenschap 10.00 u. ds. F. van de Hoek 10.00 u. 11.00 u. pastor B. Elenbaas, Arnhem pastor A. Poppen 10.30 u. nog niet bekend 10.30 u. ds. H. Oostdijk-van Andel De Zijp organiseert een Herinneringsconcert Datum: zondag 16 november 15.30 uur Plaats: Elisabethkapel, Zwarteweg 25 Met medewerking van: Elin Meijnen (dirigent, soliste), Marianne Ratajski (piano), Mark Walter (piano), Martijn Plomp (viool), Janneke Bouma (sax). Voorgangers: Ans Ponger en Moniek Siermann. We zullen een aantal liederen zingen uit ‘Rust en Vrede’, het requiem van Huub Oosterhuis en Tom Löwenthal. En daarnaast nog andere liederen die in het teken staan van gedenken en herinneren. Tussendoor zal er gelegenheid zijn om licht te ontsteken en de namen te noemen van hen die je lief zijn... 11 Opstandingskerk kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] predikanten: ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected] ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem tel. 4434417 [email protected] wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 kerkomroep: www.kerkomroep.nl Vieringen Op 9 november is de viering samen met de Julianaschool, zoals gebruikelijk wordt in deze viering ook aandacht aan dankdag besteed. Op 16 november is er een avondmaalsviering. BAZAAR 2014 HOBBYBEURS Op zaterdag 22 november 2014 is de jaarlijkse bazaar in de Opstandingskerk van 10.00-15.00 uur. Die bestaat uit een kleding-, speelgoed-, rommel- en grote boekenmarkt. Er is ook gelegenheid om een kopje koffie, thee of een kom soep te gebruiken. Van 13.00-14.00 uur demonstreren verschillende gemeenteleden weer enthousiast hun hobby. Daarnaast kan iedereen meedoen aan een verloting, want bij de verkoop wordt uw naam genoteerd. Om 14.30 uur is de trekking. De hoofdprijs is een levensmiddelenpakket. Vanaf 15.00 uur kan men voor één euro een zak vullen met artikelen die niet verkocht zijn. Als het einde nadert In oktober maakte ik kennis met natuurbegraafplaats Heidepol, een mooi stukje natuur in het uiterste noord-westen van Arnhem. De filosofie achter deze begraafplaats is, dat het natuur is en dat ook moet blijven. Je kunt een plekje uitzoeken onder de bomen of in het open veld en als je dat wilt, kan er op jouw graf een ronde schijf gelegd worden (de doorsnede van een boomstam) met daarin uitgehakt jouw naam of een tekst. Dat is het enige, tijdelijk zichtbare aan het graf. Afhankelijk van de plek die je hebt uitgekozen, wordt je graf overwoekerd door braamstruiken of kleurt het in het voorjaar of de zomer door wat er bloeit. Het heeft wel iets, deze manier van begraven. En heel praktisch, je hoeft je geen zorgen te maken over het onderhoud van het graf. Het enige nadeel is dat de nabestaanden tijdens de begrafenis in hun nette schoenen (afhankelijk van de plek die gekozen is) door diezelfde natuur naar het open graf moeten lopen, stevige wandelschoenen zijn dan handiger. Gesprekskring Drie Gasthuizen Op 11 november is er weer gesprekskring in de Drie Gasthuizen om 14.00 uur en deze keer zal collega Voorhaar aanwezig zijn. Triangel In de laatste week van november zal de vernieuwde Triangel bij u bezorgd worden. Rectificatie In het overlijdensbericht van de heer de Waaijer werd de datum 23 april genoemd als de dag van de uitvaart, dat had natuurlijk 23 september moeten zijn. Afwezig Ondergetekende is tot en met 23 november niet beschikbaar voor het werk in de gemeente. Collega Voorhaar neemt waar. Met vriendelijke groet, mede namens Yolanda Voorhaar, Elsje Pot 12 Spullen voor de bazaar, waaronder draagbare schone kleding en sieraden, kunt u inleveren op woensdag 19 november van 10.00-11.00 uur en van 19.00-20.30 uur in de Opstandingskerk. Dit jaar is samen met de diaconie besloten de opbrengst van de bazaar te bestemmen voor de verbreding van het toegangspad naar de kerk. De autodienst voor de zondag en voor de paas- en kerstvieringen kan dan de passagiers afzetten voor de ingang van de kerk. Het organiseren van de bazaar heeft vooral als doel dat we elkaar ontmoeten, als medewerker en als bezoeker. We nodigen u dan ook hartelijk uit voor een bezoek aan de bazaar. Wilt u op de bazaar meehelpen dan horen we dat graag van u. Er zijn veel vrijwilligers nodig om de bazaar goed te laten verlopen. Voor meer informatie: Grietje Wieringa tel.4454580 [email protected] of Gré van der West tel.4422512 [email protected] Agenda Zo Di Wo Do Ma Di Do Za Di Do Do Vr 9 nov. 10.00 uur 11 nov. 20.00 uur 12 nov. 14.00 uur 13 nov. 9.30 uur 17 nov. 13.30 uur 18 nov. 14.00 uur 20 nov. 9.30 uur 22 nov. 10.00 uur 25 nov. 20.00 uur 27 nov. 9.30 uur 27 nov. 20.00 uur 28 nov. v.a.17.15 uur Autodienst Zo 9 november Zo 16 november Zo 23 november Zo 30 november Henk Altena Dienst met Julianaschool Wijkraad van kerkrentmeesters Oecumenische gesprekskring Creagroep Triangel Ontmoetingsmiddag Creagroep BAZAR Kostersoverleg Creagroep Kerkenraden Noord Samen eten hr. Joop Vos hr. Dick Romein mw. Bep Potjer mw. Pleuni v.d. Heide tel. 3641333 tel. 4454050 tel. 3611560 tel. 3613110 Diaconessenkerk en Siongemeenschap -Diaconessenkerk kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl -Siongemeenschap Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7 website: http://siongemeenschap.webs.com wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected] predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962 [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer. scriba: Hilda van Vliet [email protected] en secretariaat Siongemeenschap, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected] wijkkas Diaconessenkerk: ING rekening NL58INGB0000987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds, en van de Siongemeenschap: NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap. Bij de diensten 9 november: in deze dienst vieren we de doop van Fayenne Grianne Braakman, dochter van Wouter en Annemariek Braakman-Faber. We lezen uit de Bergrede, over de opdracht van Jezus om zout en licht in deze wereld te zijn. Met die woorden en vergezeld van de zegen van de Eeuwige, mogen Fayenne en wij allemaal onze levensweg gaan. 16 november: op deze zondag is de gastvoorganger ds. K. Dijk uit Duiven. 23 november: de laatste zondag van het kerkelijk jaar en dat betekent dat we in onze dienst de mensen gedenken die dit jaar overleden zijn. Hun families ontvangen een persoonlijke uitnodiging en mogen de kaars aansteken bij het noemen van de naam van hun dierbare. Er is, zoals elk jaar, ook een kaars die wordt aangestoken voor alle namen die leven in ons hart. En iedereen krijgt de gelegenheid zelf een waxinelichtje aan te steken. De cantorij verleent medewerking aan deze dienst. We hopen op een troostvolle en bemoedigende dienst, in verbondenheid met Hem die ons in leven en sterven nabij is. Aaltje Betje (Alice) Jansen, overleden op 20 oktober 2014 op de leeftijd van 77 jaar. Alice was al een aantal jaren ernstig ziek en nadat het heel lang lukte om nog thuis te wonen is ze half oktober opgenomen in het hospice in Rozendaal. Daar is op 20 oktober een einde aan haar leven gekomen. Alice heeft vele jaren in de cantorij gezongen en het was mooi dat enkele leden van de cantorij in het hospice nog cantorijliederen voor haar hebben kunnen zingen. De begrafenis was op 25 oktober. Er was een dienst in de Diaconessenkerk, waarin - vanwege mijn vakantie - ds. Elsje Pot voorging. Het is mooi dat we als predikanten in dit soort situaties voor elkaar kunnen inspringen. Ook in deze dienst zong de cantorij. Alice is begraven op natuurbegraafplaats Heidepol. Wij gedenken Alice met eerbied en wensen allen die van haar gehouden hebben, Gods kracht toe. Kindercatechese De eerste bijeenkomst van de kindercatechesegroep is op woensdag 26 november. De kinderen die in groep 7 en 8 zitten, krijgen nog een persoonlijke uitnodiging. Informatie: ds. Monique Maan, tel 026 3891962, [email protected] Spreekuur en contact (Bijna) elke maandagochtend ben ik in de kerk aanwezig. U bent welkom in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur, voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat). Hartelijke groet Monique Maan Autorijdienst Alteveer/Cranevelt 9 nov. Jenny Meijer 16. nov. Carella Martis 23 nov. Henk Hulstein 4434925 8405404 3513197 Hoogkamp/Burgemeesterswijk 9 nov. Jans Askes 16 nov. Jaap Clifford 23 nov. Jaap Clifford 3515893 4439160 4439160 Wij gedenken Dirkje van der Plas – bij ons allen beter bekend als Kick. Kick is overleden op donderdag 9 oktober op de leeftijd van 91 jaar. Na een val die een gebroken heup veroorzaakte, een week in het ziekenhuis en enkele dagen op de hospice-afdeling van Regina Pacis, is Kick uit het leven weggegleden. Op donderdag 16 oktober was de crematie op Moscowa, met daaraan voorafgaand een kleine samenkomst voor vrienden en familie. Toen ik begon in de Diaconessenkerk, in april 2008, kwam Kick nog elke zondag naar de dienst, maar vanwege haar gezondheid en de zorg die ze nodig had, lukte dat op een gegeven moment niet meer. Maar Kick bleef meeleven via de kerktelefoon en soms kwam ze met haar rollator na de dienst alsnog voor een kopje koffie en om haar inkopen te doen bij de wereldwinkeltafel. Toen we begonnen met de peuterdiensten, vorig jaar september, kwam Kick ook een keer kijken, want het lukte haar wel om ‘s middags naar de kerk te komen en ze genoot ervan om het kleine grut te zien! Wij gedenken Kick met dankbaarheid en bidden de Eeuwige om haar in zijn ontferming op te nemen. En moge Hij allen die van Kick gehouden hebben, zijn troost geven. De gestorvene Zeven maal om de aarde te gaan, als het zou moeten op handen en voeten; zeven maal, om die éne te groeten die daar lachtend te wachten zou staan. Zeven maal om de aarde te gaan. Zeven maal over de zeeën te gaan, schraal in de kleren, wat zou het mij deren, kon uit de dood ik die ene doen keren. Zeven maal over de zeeën te gaan – zeven maal, om met zijn tweeën te staan. Ida Gerhardt 13 Vanuit de Siongemeenschap Gedenken en medeleven Op 16 oktober is overleden de heer Ab Teunissen, weduwnaar van Itte Teunissen-Sijbrandij; hij is 88 jaar geworden. De heer Teunissen was in de Sionkerk aan de Callunastraat een bekende verschijning, want hij droeg daar de laatste jaren een tijdlang zorg voor het uitdelen van informatie aan de kerkgangers na afloop van de dienst; ook was hij actief als contactpersoon voor de kerk. Hij was betrokken bij zijn mede-kerkgangers en ook altijd in voor een praatje. Na het overlijden van zijn echtgenote, begon hij steeds vergeetachtiger te worden en kwam daardoor uiteindelijk terecht in een verzorgingshuis De Hof van Bourtange in Arnhem-Zuid, niet ver van zijn dochter Dorothee en haar gezin vandaan. Bovenaan de rouwkaart stond: Als je ouder wordt en niet meer weet waar je bent, als je mensen ziet, maar ze niet meer herkent, als je toch blijft strijden om bij ons te leven, dan hopen wij dat je nu de rust is gegeven. De heer Teunissen is op 22 oktober begraven op de algemene begraafplaats in Oosterbeek, waar Greet Meijer de uitvaartdienst heeft geleid. De Siongemeenschap wenst Henk Teunissen en zijn zus Dorothee met Wim en haar gezin Gods onmisbare troost en nabijheid toe. Dankdag Op zondag 9 november vieren we weer Dankdag voor gewas en arbeid. Zoals gebruikelijk zullen dan weer zakjes met fruit worden uitgedeeld; niet alleen aan de aanwezige kerkgangers, maar ook aan de bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen. En natuurlijk kunnen de aanwezigen ook een of meer extra zakjes meenemen voor bekenden uit hun omgeving, als groet vanuit de Siongemeenschap en om betrokkenheid te tonen in het kader van het ‘omzien naar elkaar’. Herdenking overledenen Op zondag 23 november worden op de laatste zondag van het kerkelijk jaar de in het afgelopen jaar overleden leden van onze geloofsgemeenschap herdacht. Voor de dienst op 23 november, nodigen wij de betrokken familieleden, vrienden en kennissen uit om hen samen met ons te herdenken. Elk jaar weer is dit een bijzondere dienst die, ook door de viering van het Heilig Avondmaal, inhoudsvol en inspirerend zal zijn. Activiteiten in de komende weken Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp: deze bijeenkomst vindt plaats op woensdagmorgen 19 november. De locatie is het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. De bijeenkomst worden begeleid door ds. Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. Tijdens deze bijeenkomst vindt gesprek en discussie plaats over een nog nader te bepalen onderwerp. U bent van harte welkom! Nadere informatie kunt u krijgen bij Alie Schregardus, tel. 026-4456480. ‘Rondom de Bijbel’: de contactavond op dinsdag 25 november is speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen. De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal, wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00 uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom. Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 4431698 of [email protected] Bijbelkring: op woensdag 26 november kunt u in de Sionkerk, Callunastraat 6 in Arnhem meedoen en -praten in de Bijbelkring. Aanvangstijdstip is 15.00 uur en de bijeenkomsten duren tot ongeveer 16.30 uur. De leiding van deze kring is in handen van Theo van Loenen. Nadere informatie bij hem of en Alie Schregardus. Gebedskring: op woensdag 3 december vindt de maandelijkse gebedskring plaats bij Hennie en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem; dit is in de wijk Schuytgraaf. Aanvangstijdstip is 20.00 uur. Het programma voor deze avond ziet er als volgt uit: Inleiding en gebed, bespreking gebedspunten, kringgebed, afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank en Siongemeenschap, tel. 026-4431698 of [email protected] Hartelijke groet, Inge Veldhuis en Philip Greep Bethlehemkerk Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] predikanten: ds. Menno Leistra, tel. 0575-845930 [email protected] ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected] ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 [email protected] scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected] 14 Uit de kapel Bij de diensten Zondag 9 november staat mw. Magda Hazeleger op het rooster om bij ons voor te gaan. Zij is voor onze kerk actief in ArnhemZuid. Die zondag zal er aandacht zijn voor Dankdag, omdat er ondanks alle nood in de wereld, toch ook heel veel is om dankbaar voor te zijn. Dank aan de Schepper, die het met de Schepping zo goed heeft voorgehad… Aan ons de taak om die bedoelingen waar te maken, geïnspireerd door Zijn Geest! Zondag 16 november had ik geruild met collega Elsje Pot, zodat ik in de Opstandingskerk voor zal gaan. Omdat Elsje onverwacht een week afwezig zou zijn, is ds. Ida Eldering-Jonckers Nieboer gevraagd om hier voor te gaan. Een ‘oude’ bekende! Op zondag 23 november hoop ik zelf voor te gaan in een dienst die in het teken staat van het noemen van de namen. Namen van hen die ons zijn voorgegaan, de een op oudere leeftijd en sommige gemeenteleden die ons te vroeg zijn ontvallen. Goed om bij elkaar en bij de Eeuwige troost te zoeken! Die zondag heet officieel Christus-Koning en het is daarmee de laatste zondag van het kerkelijk jaar. De volgende zondag is het alweer Advent… Christus-Koning, daar zie je nog niet zo veel van en toch mag het ons moed geven, dat deze wereld uiteindelijk Zijn Koninkrijk zal zijn, met een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Een Koninkrijk met Christus aan het hoofd! Hoe dat zal zijn, dat weet geen mens, hoogstens dat het goed zal zijn, hoe dan ook!! Tijdens deze herdenkingsdienst hebben we twee violisten van het Gelders Orkest in ons midden om via de muziek troost aan te reiken. Dat het een goede eredienst mag worden! Ook namens mijn collega’s ds. Ad Poley en ds. Kraai een hartelijke groet, ds. Menno Leistra Data Op maandag 17 november bereiden we om 13.00 uur de dienst van 23 november voor in de kapel. Diezelfde avond komt de catechesegroep in de Korenmaat weer bij elkaar. Woensdag 19 november zitten we als moderamen die ochtend met collega Poley om de tafel om samen met hem na te denken over de plaats van de Islam in onze samenleving. Door zijn docentschap heeft hij daar veel mee te maken. We hopen op een boeiend gesprek met elkaar. ’s Middags om 16.30 uur komt de gebedskring voor de laatste keer bij elkaar. Een klein groepje volhouders, dat het terecht belangrijk vindt om ook biddend de gemeente en alles wat daarin speelt aan God voor te houden. Omdat het groepje nooit groter is geworden, gaan we het net uitgooien over een andere boeg… Soms moet je met activiteiten tijdelijk stoppen om ruimte te maken voor andere mogelijkheden. Een aanbod dat in dezelfde lijn ligt, is een kring die bezig gaat met Lectio Divina, een manier van bijbellezen. Mediteren over een bijbelgedeelte, wat hebben die woorden mij persoonlijk te zeggen en daar samen over in gebed gaan. Een gedurfde onderneming! De eerste keer zal zijn op de derde woensdag van december, (17 dec.) van 15.00 tot 16.30 uur in de kerk. Opgave van tevoren is van belang. Doet u mee? Actie voor de Voedselbank In onze kerk wordt vanaf zondag 9 november (dankdag) voor het derde jaar een inzameling gehouden voor de Voedselbank. Deze inzameling wordt zeer gewaardeerd door de afnemers, omdat artikelen worden ingezameld die bijna niet in de pakketten zitten. Het gaat om bv. koffie, thee, waspoeder, pasta, rijst en nog meer houdbare artikelen. In totaal gaat het om 15 verschillende producten die ingezameld worden. De inzameling wordt zo ingekaderd omdat alle producten, binnen onze kerkgemeente ingezameld, bij binnenkomst bij de Voedselbank geregistreerd moeten worden i.v.m. de voedselveiligheid. De artikelen kunnen op de 5 zondagen op de tafel achter in de kerk gezet worden en de actie duurt tot en met zondag 7 december. De actie wordt van harte bij u aanbevolen! Commissie Eredienst Kerktaxi 9 november 16 november 23 november 30 november hr. O. Posthumus hr. P. Rosseel hr. E. Eekma hr. E. Eekma tel. 361 55 65 tel. 363 63 35 tel. 379 21 47 tel. 379 21 47 P. Blok Op maandag 24 november vindt de jaarlijkse avond van de plaatselijke Commissie Kerk en Israël plaats in onze eigen Bethlehemkerk. Deze avond is bedoeld voor gemeenteleden uit heel Arnhem. Spreker zal zijn Pieter Dronkers. Hij is dan net twee weken terug uit Nes Ammim, waar hij de afgelopen drie jaar gewerkt heeft. Op Israëlzondag hebben we gecollecteerd voor Nes Ammim en zijn gezicht was de blikvanger op de folder bij die collecte. Nu dus in persoon bij ons in de Bethlehemkerk om 20.00 uur. Het thema voor zijn verhaal is: van dialoog naar solidariteit, Nes Ammim anno 2014. Van harte uitgenodigd, op deze maandag tussen oud en nieuw van het kerkelijk jaar. 15 Salvatorkerk kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem Rond de kerkdiensten Op zondag 9 november is er weer een viering voor jong en oud. Dit keer zal de viering worden georganiseerd door leden van de gesprekskring 30+. De lezing voor deze zondag is de gelijkenis van de talenten; waarschijnlijk zal daar ook het thema aan ontleend zijn. Op zondag 16 november vieren wij het avondmaal. Wij worden genodigd aan tafel te gaan, brood en wijn te ontvangen uit handen van mensen, maar met Christus als onze Gastheer. We vieren dat eerbiedig, ingetogen, intens en met vreugde! Zondag 23 november is de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Op die zondag noemen we de namen van degenen die in het afgelopen jaar zijn overleden. Voor velen is dat elk jaar weer een moeilijk en emotioneel gebeuren –dat toch goed doet! ‘De mensen van voorbij zij blijven met ons leven. De mensen van voorbij ze zijn met ons verweven in liefde, in verhalen… in bloemengeuren, in een lied dat opklinkt uit verdriet’. Samenwerking met De Kandelaar Langzaam maar zeker krijgt onze samenwerking met De Kandelaar steeds meer vorm. Op 18 november staat een ontmoeting van de beide jeugdraden gepland, op 9 oktober was er een soortgelijke ontmoeting van betrokkenen bij de liturgie. De beide diaconieën vergaderen regelmatig samen en hebben voor volgend jaar een gezamenlijk project gekozen. Plannen om de beide wijkbladen ‘Van A tot Z’ en ‘Elkaar’ samen te voegen, bevinden zich in een gevorderd stadium. Zoals u weet, vergaderen de beide kerkenraden al sinds een jaar gezamenlijk en was er op 4 oktober een gezamenlijke ‘inspiratiedag’. Omdat per 2015 de beide voorzitters, Cees van Bruggen (Salvatorkerk) en Henk Ramaker (De Kandelaar) aftredend zijn, hebben wij gezocht naar één opvolger. We zijn heel blij die gevonden te hebben in de persoon van ds. Ingrid Lodewijk, die begin 2015 voorzitter zal worden van de gezamenlijke wijkkerkenraad. Omdat Ingrid als dominee al ambtsdrager is, hoeft zij niet in een ambt bevestigd te worden. Op haar verzoek hebben we verder afgesproken dat zij zal afzien van stemrecht –om op die manier a.h.w. ‘boven de partijen’ (voor zover daar sprake van mocht zijn) te kunnen staan. Inmiddels loopt Ingrid al mee in alle vergaderingen en overlegbijeenkomsten, om zich zo goed mogelijk in te werken. We zijn heel blij met haar en wensen haar vreugde en zegen in deze nieuwe rol! Gemeenteavond Tijdens de laatste gezamenlijke kerkenraadsvergadering is besloten dat er op donderdag 27 november om 20.00 uur in De Kandelaar een gemeenteavond wordt gehouden voor de wijken Salvatorkerk en Elden– De Kandelaar. Het zal deze avond met name gaan over de gevolgen van het nieuwe beleid van de Algemene Kerkenraad van de PGA voor de predikantenformatie. Een belangrijk onderwerp dus. Nadere informatie volgt nog in de Zondagsbrief. ds. Pierre Eijgenraam Kerkcafé: Een bijzonder verhaal uit Indië Op vrijdag 28 november verwelkomen wij Claartje van Heerde als spreker in ons kerkcafé. Zij brengt ons een bijzonder verhaal over haar grootmoeder die jarenlang in een Japans kamp verbleef in het voormalig Nederlands-Indië. In die periode schreef zij gedichten, o.a. over ‘de vogel aan mijn voeten’. De vogel symboliseert de vrijheid, de voeten de beperking door de gevangenschap. In de jaren daarna sprak grootmoeder nauwelijks meer over deze periode, behalve met haar kleindochter, aan wie zij ook haar gedichten naliet. Als postuum eerbetoon aan haar grootmoeder schreef Claartje een mooi boek, waarin niet alleen de gedichten van haar grootmoeder staan, maar ook verhalen, herinneringen en een interview met mw. Heleen Blankert, die in hetzelfde kamp verbleef en na de nodige aarzeling bereid bleek –op 98-jarige leeftijdhaar herinneringen met Claartje te delen. In het boekje staan ook gedichten van Claartje zelf, waarin zij reageert op de gedichten van haar grootmoeder: ‘Als ik jou nog kon zeggen hoezeer ik je bewonder om wat je voor ons deed…. Als ik jou mocht omhelzen en in je oor kon fluist’ren dat ik jou nooit vergeet, wat zou ik dan gelukkig, zielsgelukkig zijn..’ U bent van harte welkom. Aanvang 20 uur in de Salvatorkerk. 16 Pastorie Pastorie in het Noorden In een dorp op een steenworp van de zee Waar jouw vader de Gewijde Woorden ‘s Zondags voorleest, hij is dominee Pastorie, die hoe ver ook verwijderd Ik nog dagelijks vóór me zie Door en door kerkelijke En bij de schoonmaak zo bewerkelijke Pastorie En als we ‘s avonds om half zes al aten En we moesten vroeg naar bed Dan werd ons voorvoeld: De kerkeraad komt over de nieuwe kachel praten En de nieuwe kachel werd vaak één maat kleiner Dan vader had bedoeld En aan het eind van de week Klonk altijd weer ‘Ssst! Vader werkt aan de preek’ En ik weet nog heel goed, dat ik als kind ‘s Zaterdagsavonds door de half geopende deur Vaders werkkamer binnenkeek Elden-De Kandelaar Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected] predikanten: ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected] predikantensecretariaat: [email protected] scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr. NL33INGB0001348696 Rond de vieringen Het kerkelijk jaar loopt weer ten einde. In deze maanden zijn er veel bijzondere diensten. Op zondag 19 oktober waren we in de Eusebiuskerk. Ds. Hubertien Oostdijk– van Andel ging voor en er werd medewerking verleend door ons gospelkoor Voices. Het is toch altijd bijzonder om met elkaar op deze historische plek een kerkdienst mee te maken. Een plek waar al zoveel eeuwen lang het Evangelie is verkondigd. En ook de plek waar in 1944 de slag om Arnhem in alle hevigheid woedde. Het is fijn dat er elke maand een kerkdienst kan worden gehouden. Dat maakt dat de Eusebiuskerk nog steeds echt een kerk is. En dat er daarnaast ook allerlei andere activiteiten plaatsvinden, past ook wel in de traditie van een stadskerk. Ook vroeger was het heel gebruikelijk dat een deel van het openbare leven zich in een kerk afspeelde. Dit overdenkende, is de tegenstelling met de op 26 oktober gehouden jaarlijkse Schuytgraafdienst wel erg groot. Afgelopen jaren gebeurde dat in de school in Schuytgraaf, maar dit jaar was het gewoon in ons eigen kerkgebouw. Van een eeuwenlange traditie is geen sprake. Hoewel... in de historische atlas met kaarten uit 1830 -1855 wordt de naam Schuitgraaf al wel genoemd. Magda Hazeleger preekte die zondag over de gelijkenis van de parels (Matteüs 13: 45 en 46). En we leerden daarvan dat er ook in Schuytgraaf bijzondere parels te vinden zijn. Zondag 2 november was er een ‘gewone dienst’ waarin ds. Anja Vogelzang voorging. Op zondag 9 november zal de doop worden bediend aan Sharon Estella Vreeburg, dochter van Mischa en Monique Vreeburg en zusje van Eline en aan Nathan Herman Jacob Kieviet, zoon van Patrick en Christine Kieviet. Ds. Hubertien Oostdijk–van Andel gaat dan voor. Op 16 november gaat het allemaal een tikkeltje anders in de ‘tikkeltje anders dienst’ waarin ds. Anja Vogelzang voorgaat. En op 23 november is het dan alweer de laatste zondag van het kerkelijk jaar. De dag waarop we als gemeente nog een keer stilstaan bij die gemeenteleden die ons dit jaar zijn ontvallen. Ook dit jaar is dat weer een groot aantal. Allemaal verhalen…, zondag 16 november Allemaal verhalen, dat is het thema van de Dag van de Mantelzorg 2014, op 10 november. In de dienst van 16 november in De Kandelaar willen we deze verhalen van mantelzorgers verbinden met het Grote verhaal van God met mensen. Zo hopen we te vieren hoe wij bij elkaar op verhaal kunnen komen! We vieren een ‘tikkeltje anders dienst’, voorbereid met enkele gemeenteleden die graag af en toe iets verrassends willen inbrengen in de gangbare liturgie van de zondagse eredienst. Anja Vogelzang Gemeenteavond op donderdag 27 november in De Kandelaar Tijdens de laatste gezamenlijke kerkenraadsvergadering is besloten dat er op donderdag 27 november om 20.00 uur in De Kandelaar een gemeenteavond wordt gehouden voor de wijken Salvatorkerk en Elden–De Kandelaar. Het zal deze avond met name gaan over de gevolgen van het nieuwe beleid van de Algemene Kerkenraad van de PGA voor de predikantenformatie. Een belangrijk onderwerp dus. Nadere informatie volgt nog in de Zondagsbrief. Vacatures predikantensecretariaat Ja, dat mocht Even kijken in ‘t keukentje van God Even kijken hoe ‘t Hemelse Gerecht Wordt klaargemaakt Niemand heeft daar toegang tot Voor ieder blijft de deur op slot Slechts voor domineeskinderen de eer Om heel af en toe te kijken In ‘t keukentje van de Heer…. Pastorie in het Noorden In een dorp op een steenworp van de zee Waar jouw vader de Gewijde Woorden ‘s Zondags voorleest, hij is dominee Seth Gaaikema (11 juli 1939 - 21 oktober 2014) Hans van de Ven heeft aangegeven aan het einde van dit seizoen zijn werkzaamheden bij het predikantensecretariaat te willen beëindigen. Het zou prettig zijn als we ruim de tijd hebben om zijn opvolger in te werken. Ook de omvang van de redactie van de Zondagsbrief is erg klein geworden. Als Jan van de Lagemaat een keer verhinderd is, wordt dit nu nog opgevangen door Hans van de Ven, maar als hij daar ook mee stopt, is er geen reserve meer… Lijkt het jou leuk om mee te werken bij het predikantensecretariaat en/of wil je ook eens een zondagsbrief in elkaar zetten, neem dan contact op met Hans van de Ven, tel. 445 17 20 of Jan van de Lagemaat, tel. 381 23 83. Benoeming nieuwe voorzitter gezamenlijke wijkkerkenraad in Arnhem Zuid Vanaf januari 2015 worden de beide wijkkerkenraden van de Salvatorkerk en Elden–De Kandelaar in elkaar geschoven. De beide voorzitters van de huidige wijkkerkenraden hadden al eerder aangegeven dat het goed is dat er dan ook gestart wordt met een nieuwe voorzitter. We zijn blij dat ds. Ingrid Lodewijk zich bereid heeft verklaard om deze klus op zich te nemen. Ze kent beide wijken en heeft de nodige bestuurlijke ervaring. Tijdens de laatste kerkenraadsvergadering is zij benoemd. We wensen haar sterkte en Gods zegen toe bij het vervullen van deze taak. Jan van de Lagemaat 17 Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected] scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank Herdenken In de dienst van 23 november zullen we hen gedenken die het afgelopen jaar zijn overleden. Dat waren mevrouw Van Doorne, gedoopt met de naam Johanna Maria, overleden op 13 juli en de heer Van Muijlwijk, gedoopt met de naam Willem Frederik, overleden op 6 oktober. Op beide rouwkaarten stond dezelfde tekst Johannes 14:1-3: In het huis mijns Vaders zijn vele woningen, anders zou Ik het u gezegd hebben, want Ik ga heen om u plaats te bereiden. Deze tekst is een anker van hoop als in de laatste levensfase alle mensen, gebeurtenissen, dingen moeten worden achtergelaten. Wat pijnlijk is, gepaard gaat met onzekerheid en vaak ook met angst. De belofte van een woning in de hemel is van Hem, die jouw woning gaat bouwen, voorbereiden op je komst. Op Hem, Jezus, is al onze hoop gevestigd. Pleitend op zijn vergoten bloed mogen we tot het laatste moment rekenen op een volkomen verzoening voor onze zonden, die wij ook in de laatste momenten van ons leven mogen belijden. Door het geloof in zijn Opstanding wordt ons een weg gewezen door dit leven. Want de tekst in Johannes 14 gaat verder: En waar Ik heenga, daarheen weet gij de weg… Ik ben de weg en de waarheid en het leven; niemand komt tot de Vader dan door Mij. Deze Weg wordt ons gewezen in de vieringen en bijbelkringen. Ook in de herdenkingsdienst van 23 november. Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 wijkredactie: mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 predikant: ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 secretaris: mw. Patty Besseling-Gronloh tel. 381 71 75 Oogstdienst op zondag 9 november Het einde van het kerkelijke jaar is in zicht en ook in de natuur om ons heen zijn de tekenen van de herfst zichtbaar. De vruchten en gewassen van het land zijn geoogst en er kunnen weer vele monden gevoed worden. Om onze dankbaarheid voor de rijke oogst, geschonken door de Schepper van al wat leeft, groeit en bloeit, te uiten vieren we op zondag 9 november de oogstdienst. Ons ‘dagelijks brood’ op de altaartafel wordt gesymboliseerd door de mand met brood en vruchten. Daarnaast delen we van de overvloed aan voedsel door het kopen van ‘etensbonnen’ om dak- en thuislozen van warme 18 Middagbijbelkring Op 25 november is er weer middagbijbelkring. Onderwerp is Joh. 19 en 20 over het mens en wereld veranderende van dood en opstanding van Jezus. Dit onderwerp lijkt niet te passen bij de naderende kerst. Maar zou het Licht der wereld, waar wiens komst wij uitzien een Licht kunnen zijn zonder de ingrijpende en aangrijpende gebeurtenissen die in Joh. 19 en 20 staan? Zoals gewoonlijk begint het gesprek om 14 uur en is het Ds. Van Oosterzeehuis open om 14.30 uur. Afwezigheid van ds. Vermaat Ook dit jaar wijkt ds. Vermaat en zijn echtgenote uit naar Spanje, waar hij in een gemeente in de buurt van Barcelona de pensionados het evangelie brengt. Evenals vorige jaren zal ds. Kamp onze gemeente dienen door de middagbijbelkring te verzorgen. Daarnaast zal ds. Kamp huisbezoek doen. Fijn, dat ds. Kamp, die zo betrokken is bij onze gemeente, ook dit jaar deze taak weer op zich neemt. Ds. Vermaat hoopt per 1 maart 2015 weer thuis te zijn. Financiën De kerkrentmeesters van De Rank hebben samen met de kerkrentmeesters de financiële cijfers van De Rank tegen het licht gehouden. Samen waren wij tevreden dat we duidelijk op weg zijn naar zwarte cijfers. Gezien de groei in ledental en in offervaardigheid hebben de kerkrentmeesters van de PGA zich zeer welwillend opgesteld inzake de financiële toekomst van De Rank. De kerkenraad is natuurlijk dankbaar voor allen die bijdragen aan het bestaan van onze gemeente. En hoopt dat de groei zich ook de komende jaren zal voortzetten. H. Boer maaltijden te kunnen voorzien. Ook zullen er fruitmandjes klaar staan, bestemd voor gemeenteleden die in instellingen verblijven en daardoor niet meer in staat zijn naar de kerk te komen. Hun namen zullen in de voorbeden worden genoemd opdat zij niet vergeten worden. De mandjes worden na afloop van de dienst rondgebracht. Workshop ‘In dulci Jubilo’, Kerst in het nieuwe liedboek, op zondag 16 november van 13.00 – 16.00 uur. In 2013 verscheen een nieuw liedboek ‘Zingen en bidden in huis en kerk’. Ruim duizend liederen, hoe raak je daar in thuis? In deze workshop bladeren we zingend de liederen voor kerst door. Een verrassende ontdekkingstocht. Goed zingbare arrangementen en een inspiratiebron voor volkskerstzang en festivals of lessons and carols. Van hárte welkom om mee te doen! Cantatedienst op zondag 23 november, 10.30 uur (Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit -ActusTragicus, BWV 106) Op zondag 2 november herdachten we onze het afgelopen jaar overleden gemeenteleden en andere dierbaren, o.a. door het opsteken van een kaars aan de Paaskaars. Op Eeuwigheidszondag mogen we cantate 106 van Bach ‘Actus Tragicus’, uitgevoerd door ons Bachensemble, meebeleven. Voor mij is het de meest ontroerende van zijn cantates. Prachtig zoals de blokfluiten beginnen. De intensiteit van de tekst en de muziek. De warme samen-klanken. Dat laatste glorie-lied! Aan de gelezen informatie ontleen ik het navolgende : De oudste bron voor deze cantate is een lang na de dood van Bach vervaardigde kopie, waarop reeds de benaming Actus Tragicus voorkomt. Het is waarschijnlijk de vroegste cantate die van Bach bekend is. En -op stilistische gronden- toch als ouder te beschouwen dan cantates 4 en 131 (die we in oktober jl. hoorden). Bach was pas 22 jaar toen hij deze intense muziek componeerde. Cantate 106 is onmiskenbaar geschreven voor een rouwplechtigheid, maar niet bekend is voor wie. Men denkt voor een oom van Bach, die op 10 augustus 1707 overleed. De tekst van de cantate bestaat voornamelijk uit bijbel- en koraalteksten. Bach heeft ze waarschijnlijk zelf gecompileerd. De titel (en eerste regel) ‘Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit’ is nergens elders terug te vinden; die zou kunnen berusten op een aanwijzing van de overleden oom zelf, bij wiens leven Bach zeker al aan zijn compositie begonnen moet zijn. De bezetting van de cantate is sober. Twee blokfluiten, twee viola’s da gamba en een continuogroep (orgel, basviool), vier solisten en (een klein) koor zorgen – in prachtige combinaties - voor een gedekte klankkleur, passend bij een intieme rouwplechtigheid. Er gaat troost vanuit. Heel waardevol op Eeuwigheidszondag. Parkstraatgemeente Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Kastanjelaan 22e - Arnhem www.parkstraatgemeente.nl predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] wijkredactie: Els van Essen Aanvang diensten 10.15 uur tenzij anders aangegeven. [email protected] Bij de diensten Zoals het zich laat aanzien, zal onze eigen predikant Marieke Fernhout weer voorgaan in de Parkstraat op 23 november. Op die zondag is de Gedachtenisdienst, de laatste zondag van het Kerkelijk Jaar. Het zal goed zijn, deze dienst met Marieke te kunnen beleven. Winterprogramma Zoals ik vorige keer aankondigde wordt er in de Parkstraat gewerkt aan een nieuw winterprogramma. Dit blad komt wellicht net op tijd bij u, om informatie over het eerste concert op zondagmiddag 9 november te lezen en eventueel bij te wonen. Er zullen in de maanden daarna nog meer concerten volgen, die ik wat eerder kan aankondigen. De voorstellingen die 4Kwart 15 jaar lang georganiseerd heeft, worden niet onder die naam voortgezet. Voorlopig gaan deze concerten van start onder de naam “Parkstraat Classique”. Uit ons Maandblad: Nieuwe concertserie op de zondagmiddag 15.30 uur: Parkstraat Classique, 1e concert op zondag 9 november in de Parkstraatkerk. Zoals u weet heeft de serie voorstellingen en concerten van 4KWart vorig afgelopen jaar zijn laatste seizoen beleefd. Ongeveer in dezelfde tijd is ook Kunstruimte Bosch aan de Apeldoornsestraat opgehouden te bestaan. Hier vond de Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit. In ihm leben, weben und sind wir, solange er will. In ihm sterben wir zur rechten Zeit, wenn er will. Mit Fried und Freud ich fahr dahin In Gottes Willen, Getrost ist mir mein Herz und Sinn, Sanft und Stille. Wie Gott mir verheißen hat: Der Tod ist mein Schlaf worden. Glorie, Lob, Ehr und Herrlichkeit! Sei dir Gott, Vater und Sohn bereit, Dem heilgen Geist mit Namen! Die göttlich Kraft macht uns sieghaft Durch Jesum Christum, Amen. Elly Muurling kamermuziekserie Bosch Classique maandelijks plaats op de zondagmiddag, onder verantwoordelijkheid van Ruud Bruinen die het culturele programma bij Bosch voor zijn rekening nam. Hier zorgde ik voor de programmering van deze klassieke muziekserie. Op dit moment zijn vijf van de geplande concerten, die uitgevoerd zullen worden door professionele musici, rond en kan ik u de eerste twee concerten aankondigen! 1. Zondag 9 november: Pianoduo Heleen Vegter en Johanneke van der Pol met muziek van Dvorak en Ravel. En met ‘Gottes zeit ist die allerbeste Zeit’, een pianobewerking van muziek van Bach door György Kurtag. 2. Zondag 7 december: Duo Miriam van Dixhoorn, viool en Juul Beerda, accordeon met een programma met nadruk op Jiddische muziek. Alle concerten zullen plaatsvinden op zondagmiddag en beginnen om 15.30 uur en zullen minimaal een uur duren, zonder pauze. Ook is het de bedoeling dat de musici standaard zelf hun programma toelichten en dat er na afloop gelegenheid is om hen te spreken en dat u kunt napraten onder het genot van een drankje. Toegangsprijs: € 8,-. Graag tot ziens, mede namens Ruud Bruinen, Dick Bolt Tenslotte De Parkstraat opent haar deuren voor: Het Arnhems Interscholair Orkest! Dit is een jeugdorkest met 35 leden tussen de 12 en 18 jaar. Het AIO speelt een breed repertoire van filmmuziek tot klassiek. Op 23 november vindt er een openbaar concert plaats in de Parkstraatkerk. Dan kunt u zelf komen luisteren naar deze enthousiaste jongeren. Het concert begint om 14.15 uur. Prijs: t/m 16 jaar € 5,- en voor volwassenen € 10,-. Zij hopen ook u te mogen verwelkomen! Ik wens u mooie herfstdagen in de komende weken! Els van Essen 19 FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart. We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren. Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl [email protected]
© Copyright 2024 ExpyDoc