MARLENE DUMAS

Tableau
unseen 2014
fotofeest voor verzamelaars
thee in trek
vormen van een traditie
the hague International
het haags initiatief
'the good, the bad & the Ugly' van
marlene dumas
46 highlights
in binnen- en buitenland:
van Rothko tot Zero
36ste Jaargang nr. 4
september/oktober 2014
Adviesprijs: € 9,95
september/oktober 2014
inhoud
18
Marlene Dumas
Curator Jonathan Turner werkte
de afgelopen twintig jaar regelmatig met Marlene Dumas. In
deze Tableau blikt hij terug en
geeft daarmee een beeld van
werk en gedachtengoed van
de belangrijkste hedendaagse
vrouwelijke kunstenaar van dit
moment.
het mooi en lelijk van
Marlene Dumas
78
Internationale Highlights
LOTTA BLOKKER
THE HOUR OF THE WOLF
30 AUGUSTUS 2014 T/M 4 JANUARI 2015
PALEIS A/D BLIJMARKT, BLIJMARKT 20, ZWOLLE
MEER INFORMATIE: WWW.MUSEUMDEFUNDATIE.NL
IN SAMENWERKING MET
Onze buitenlandse correspondenten
tipten: Berlinde de Bruyckere in
Antwerpen, Niki de Saint Phalle in
Parijs, Nicolas de Staël in Le Havre,
Turner (The Movie) en Giovanni
Moroni in Londen en Egon Schiele
en Zero-kunstenaars in New York.
44
Gubbels op Soestdijk
Klaas Gubbels is een van de belangrijkste kunstenaars van ons land.
In zijn 80ste levensjaar presenteert
hij zijn werk op Soestdijk. Curator
Werner van den Belt deelt zijn keuzes en overwegingen met ons in dit
‘dagboek van een tentoonstelling’.
En verder in
dit nummer:
Editorial
7
Kiosk
9-16
Boeken, beurzen, evenementen
en lezersaanbiedingen.
Nederlandse Highlights
26
Een keuze uit het aanbod van de
Nederlandse musea. Rothko in Den
Haag, herman de vries in Schiedam,
Vlaamse meesters in Enschede,
Dufy in Laren, James Bond in
Rotterdam en nog veel meer...
Fotografie van nu
68
Over het festival Unseen, drie jonge
verzamelaars en een top tien.
Tableau
Unseen 2014
fotofeest voor verZamelaars
thee in trek
vormen van een traditie
the hagUe international
het haags initiatief
'the good, the bad & the Ugly' van
marlene dUmas
46 highlights
in binnen- en bUitenland:
van rothko tot Zero
36ste Jaargang nr. 4
september/oktober 2014
Adviesprijs: € 9,95
Op de cover:
Julie Cockburn, Looby, 2014, met
de hand geborduurd op gevonden
foto, The Photographers Gallery,
gezien op Unseen Art Fair, zie p. 68.
››
september/oktober 2014
inhoud
48
jaar.
De mooiste reis door
de kunstwereld!
Hét magazine voor liefhebbers, verzamelaars en professionals.
Thee in trek
Wereldwijd is thee de meest
gedronken drank. Maar vroeger
was het drinken van thee een
bijzonder ritueel en alleen
voor de rijksten weggelegd.
Er ontstond een prachtige
traditie met smaakvol theegerei.
Antiek-expert Ruud van der Neut
beschrijft de historie van het
theedrinken in een sfeervolle
reportage.
de charmes van thee
traditie en toebehoren
58
92
En verder in
dit nummer:
Select
100
Een keuze uit exposities in galeries
en kunsthandel.
Column
109-112
113
Verzekeringen
Volgende keer
114
Een terugblik op het eerste halfjaar.
Het duurste theekommetje ter
wereld. Miljoenen voor Kuifje.
In de vooruitblik: de Hofland
Collectie Hollandse kunst rond
1900. Én nog een portret van het
Londense Bonhams.
36ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2014
Bekenden uit de Haagse kunstwereld vertellen over de vele inintiatieven, waaronder
de beurs Art The Hague, en geven hun tips
voor een top verblijf in de stad.
Tentoonstellingsagenda
Tableau
Veilingnieuws
City Special: Den Haag
72
Atelierbezoek: Ossip
De Haagse kunstenaar Ossip werkt
foto’s uit vooroorlogse boeken
en tijdschriften om tot objecten.
De geportretteerden op de foto’s
krijgen door de ingrepen van Ossip
een bijzondere lading en zo een
nieuwe betekenis. Ze komen in zijn
atelier letterlijk tot leven.
Tableau
baanbrekers
in beeld
rosso, brancusi
& man ray
gerrit dou
trend:
romantiek
beroemder dan
rembrandt
groots, meeslepend,
gevoelig en intiem
zwagerman
kiest kunst in
dialoog
de waarde
van wanders
lille/rijsel
design & vintage
de primeurs van
tefaf 2014
top 10 internationale
veilingresultaten
36ste Jaargang nr. 1
februari/maart 2014
Adviesprijs: € 9,95
highlights in brussel • londen • parijs • new york
WERF FEBRUARI 2014.indd 4
metropool
bomvol kunst
de schreeuw van
francis bacon
36ste Jaargang nr. 2
april/mei 2014
Adviesprijs: € 9,95
WERF APRIL 2014.indd 3
thee in trek
vormen van een traditie
the hagUe international
het haags initiatief
46 highlights
in binnen- en bUitenland:
van rothko tot Zero
36ste Jaargang nr. 4
september/oktober 2014
Adviesprijs: € 9,95
'the good, the bad & the Ugly' van
marlene dUmas
highlights in brussel • londen • parijs • new york
13-02-14 18:36
Unseen 2014
fotofeest voor verZamelaars
02-04-14 14:32
Neem nu een abonnement
of geef er een cadeau!
Bel +31 (0)161-459535 of ga naar www.tableaumagazine.nl
1jaar
nu voo
r
€35
Deze aanbieding is alleen geldig in Nederland en voor wie de afgelopen drie maanden geen abonnee is geweest.
Voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Betapress abonnementenservices 0161- 459535.
The
good, the
bad and
the ugly
Marlene Dumas
Nu in het Stedelijk:
Marlene Dumas,
wereldwijd beschouwd
als een van de meest
invloedrijke kunstenaars van nu. Haar
indringende schilderijen en tekeningen
gaan over verdriet,
over politiek en over
de vrouw, maar vooral
over emoties. Er komen filmsterren in
voor en martelaren,
onschuldige baby’s,
maar ook zware misdadigers. Dumas omarmt
het leven en alles wat
daarbij hoort op onnavolgbare wijze. Curator Jonathan Turner
werkte de afgelopen
twintig jaar regelmatig
met haar samen en
blikt terug.
tekst: Jonathan Turner
Marlene Dumas (Kaapstad, 1953), foto: Hendrik Kerstens
< The Image as Burden, 1993, olieverf op doek, 40 x 50 cm,
privécollectie België
Thee
in trek
Engelse theepotten uit de
18de en 19de eeuw, coll. Keramiekmuseum Princessehof en
De Ottema-Kingma Stichting,
foto: Erik en Petra Hesmerg
William McGregor Paxton
(1869-1941), Tea Leaves, 1909,
olie op doek, 91,6 x 71,9 cm,
coll. Metropolitan Museum
New York
Theedrinken lijkt nu heel gewoon. Wereldwijd
is thee zelfs de meest gedronken drank. Maar
vroeger was het een bijzonder ritueel en alleen
voor de ‘happy few’. Dat heeft veel elegant en
kostbaar gebruiksgoed opgeleverd en een
charmante traditie. Een overzicht van porselein
en zilver, verrassend blik en design van nu.
tekst: Ruud van der Neut Fotografie: Keramiekmuseum Princessehof e.a.
Internationale
HigHlights
traditie,tijd
& toeval
Bewust van de eigen tijd en mode, of omkijkend naar het verleden maakten en maken
kunstenaars de werken die wij kunnen bewonderen. Maar hoe bepalend is ook het
toeval in het leven van een kunstenaar? Lees over de onverwachte ontmoetingen en
omstandigheden die een creatieve geest inspireren tot het maken van uniek werk dat
bekeken wil èn kan worden door één verzamelaar of een groot museumpubliek.
tekst: Waldemar Kamer
NICOLAS DE STAËl
De benaming École de Paris werd gebruikt voor de overwegend nietFranse kunstenaars die zich tussen 1905 en 1925 in Parijs vestigden,
zoals Picasso, Chagall, Modigliani en Soutine. Na de Tweede Wereldoorlog werd deze naam ook gebruikt voor kunstenaars – zowel Franse
als buitenlandse – die zich tijdens de oorlog in Parijs bevonden en voor
een vitaal, deels ondergronds, kunstklimaat hadden gezorgd. Grondlegger van deze ‘nieuwe’ École de Paris was Jean Bazaine, gevolgd door
onder anderen Alfred Manessier. Van hen is Nicolas de Staël (19141955), die het meest radicaal abstraheerde, nu waarschijnlijk de meest
tentoongestelde schilder. De Staël vertelde dat hij de abstractie ontdekte bij de voetbalwedstrijd Frankrijk tegen Zweden in 1952 in het
Parc des Princes in Parijs. Zijn hierop volgend schilderij Parc des Princes
was een sensatie in de Galerie Jeanne Bucher en zorgde voor een uitnodiging naar New York te komen. Daar vroeg galerist Paul Rosenberg
De Staël om meer en sneller te produceren, wat de hoogst sensitieve
kunstenaar tot zelfmoord dreef: hij sprong uit het raam van zijn atelier
in Antibes. Dat keek uit over de zee, die hem steeds inspireerde. Vanaf
zijn vlucht in 1917 als kleine jongen uit Sint-Petersburg had hij het
gevoel dat zijn leven ‘een eeuwig durende reis over een woelige zee
zou zijn’, zoals hij dat in zijn afscheidsbrief formuleerde. Het is dus een
poëtisch idee om een expositie te organiseren met 130 landschappen,
hoofdzakelijk zeegezichten. Want van de 80 schilderijen en 50 tekeningen, vaak uit privébezit, werd een kwart nog nooit of niet in Europa
tentoongesteld. Tot de verrassingen behoort een van zijn laatste schilderijen, Paysage, Antibes, 1955, dat recentelijk met de hele collectie van
Edouard Senn aan het museum van Le Havre werd geschonken.
Musée d’art Moderne • Le Havre
t/m 9 november
www.muma-lehavre.fr ››
> Nicolas de Staël (1914-1955), Le Lavandou, 1952, olie op multiplex, 12 x 18 cm,
privécollectie en Denise Colomb, Nicolas de Staël in zijn Parijse atelier, 1954
< Calais (detail), 1954, olie op doek, 46 x 61 cm, privécollectie
september/oktober 2014 Tableau Fine arts magazine | 79
Het
initiatief
van
Den
Haag
Haagse kunstkenners laten hun
licht schijnen op de stad en haar
toekomst als internationaal kunstcentrum. De beurs Art The Hague
is een van de vele initiatieven Den
Haag als levendig kunstcentrum
op de kaart te zetten. Hoog tijd
voor een bezoek en dit overzicht met veel tips.
tekst: Walter de Vries
A
rt The Hague wil de Hofstad ook op
het gebied van hedendaagse kunst
internationaal onder de aandacht
brengen. Initiatiefnemer van deze
beurs Axel Lemmens 1: ‘Inmiddels
heeft iedere grote stad zijn eigen
kunstbeurs. Den Haag is met alle
ambassades en de verschillende hoofdzetels van internationale organisaties en bedrijven een echte internationale stad.
We vinden dat Art The Hague een reflectie van die stad moet
zijn. Daarom nemen we jaarlijks een land als thema en rondom
dat land bouwen we een programma. Vorig jaar was het India en deze keer is het België. Tijdens deze tweede editie ››
92 | Tableau Fine arts magazine september/oktober 2014
Nederland
HigHlights
spanning &
emotie
Het begin van het nieuwe museumseizoen is kortweg sensationeel te noemen. Met tot
tranen roerende doeken van Rothko, mode van de toekomst, schone natuur volgens
Van Eyck én herman de vries, met diepe emoties in Helmond en oorverdovende stilte in
Apeldoorn en met ‘de explosieve’ stijlicoon Bond... James Bond. Gaat dat zien!
Rothko in Den Haag
Na veertig jaar is er eindelijk weer een ruim
overzicht van het werk van Mark Rothko
(1903-1970) in Nederland te zien. Episch, intiem, menselijk, intens en sensueel: zo wordt
het oeuvre van Rothko beschreven. Zijn monumentale doeken, opgebouwd uit gelaagde
kleurvelden, verbeelden universele gevoelens
als angst, extase, tragiek en euforie. Rothko
was een mens met een gekwelde ziel, die werd
geteisterd door depressies. Maar hij leefde
voor zijn kunst, waarmee hij zijn publiek tot
op de dag van vandaag weet te verwonderen
en zelfs te troosten. Rothko’s schilderstijl vanaf
de jaren vijftig, ook wel classic style genoemd,
maakte hem wereldberoemd. De interactie
met de bezoeker was voor Rothko van groot
belang. Een overweldigende emotionele ervaring, voor zowel de kunstenaar als het publiek,
was voor hem de sublieme vorm van inspiratie, een aan het religieuze grenzend gevoel.
‘Mensen staan voor mijn schilderijen te huilen,
omdat ze dezelfde spirituele ervaring hebben
als ik had, toen ik het schilderde’. Rothko staat
al jaren in de top tien van duurst geveilde
kunstenaars ooit. Rothko was niet de eerste
abstract kunstenaar voor wie het spirituele belangrijk was, ook kunstenaars als Mondriaan
en Kandinsky zagen hun werk als een geestelijke oefening. Wel was hij de eerste die de
emotie centraal zette, binnen de tot dan toe
tamelijk afstandelijke abstracte kunst.
In de tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag komt de classic style aan bod,
maar er wordt ook aandacht besteed aan het
vroege werk, dat minder vaak wordt getoond.
Het Gemeentemuseum, met de grootste collectie Mondriaans ter wereld, is een goede
plek om de ontwikkeling van Rothko’s werk te
tonen. Hoewel Rothko het in eerste instantie
niet leuk vond dat zijn werken door een kunstcriticus ‘blurry Mondrians’ werden genoemd,
was Mondriaan wel een van zijn inspiratiebronnen. Hij noemde hem zelfs ‘de meest sensuele schilder die hij kende’, doelend op het
kleurgebruik van de Nederlandse kunstenaar.
In de tentoonstelling worden overeenkomsten en verschillen in de ontwikkeling van de
twee belangrijkste eerste en tweede generatie
pioniers van de abstracte kunst getoond.
Mark Rothko, geboren als Marcus Rothkowitz,
was van Joods-Russische afkomst en groeide
vanaf zijn tiende op in Amerika. Pas relatief
laat en min of meer toevallig kwam hij tot de
ontdekking dat schilderen iets voor hem zou
kunnen zijn. Hij volgde enkele opleidingen,
maar is zichzelf altijd voornamelijk als autodidact blijven zien. De laatste jaren van zijn
leven stonden in het teken van een verslechterde fysieke en geestelijke gezondheid. Het
kleurgebruik van de kunstenaar werd in die
laatste periode somberder en donkerder. In
1970 maakte hij een einde aan zijn leven.
Bij de expositie verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus met artikelen van onder anderen
Joost Zwagerman. Ook is er een interview met
kunsthistoricus Henk van Os toegevoegd die
Mark Rothko geregeld bezocht in zijn atelier de laatste maanden van zijn leven. Deze
unieke tentoonstelling wordt mede mogelijk
gemaakt door de Turing Foundation.
Mark Rothko (1903-19170), gefotografeerd door Kay Bell
Reynal, 1952, de schilderijen Untitled, 1969 en
< Untitled, 1949, coll. National Gallery Washington
Gemeentemuseum Den Haag
20 september t/m 1 maart
www.gemeentemuseum.nl ››
september/oktober 2014 Tableau Fine arts magazine | 27
De wondere wereld van
ossip
Een bezoek aan het Haagse atelier van Ossip is een belevenis.
Het wordt bevolkt door honderden merkwaardige, soms
bizarre, maar vaak ontroerende figuren. Ze zijn bevrijd uit een
anoniem verleden zodat ze, bezield door de kunstenaar, ons in
de context van het nu hun verhaal kunnen vertellen.
tekst & atelierFotografie: anja frenkel
tekst: Chris Reinewald portretfoto: xxxxxx
terugblik & vooruitblik
veilingen
ONWEERSTAANBARE
VERLEIDINGEN
tekst: Adrie van Griensven
Instappende kunstliefhebbers - en dat zijn er veel - zijn gemakkelijker te verleiden door de
steeds innoverende en altijd aan de weg timmerende veilingen dan door de handel. Uitgebreide
veilingcatalogi, presentaties en ontvangsten, rivaliteit en opgevoerde spanning naar het cruciale
moment… het maakt veilingen onweerstaanbaar.
De halfjaarcijfers voor 2014 leggen een solide basis voor een jaar
dat in principe niet meer stuk kan. Temeer daar de opbrengsten de
tweede helft van het jaar gewoonlijk hoger uitvallen dan de eerste. De eerste zes maanden hebben veilingen wereldwijd volgens
Artprice gezamenlijk $8,6 miljard omgezet; $2,5 meer dan dezelfde periode van 2013. Internet en nieuwe, vooral Aziatische kopers
hebben stevig bijgedragen aan die stijging. De beide grootste veilinghuizen nemen uiteraard het leeuwendeel voor hun rekening.
Hun vestigingen in Londen, New York en Hong Kong kunnen bogen op een fiks aantal topbedragen. Voor Monets Nymphéas, voor
Rothko, Richter en Koons en voor - opnieuw kampioen van het
seizoen - Bacon, wiens goudomrande Three studies of a Portrait of
John Edwards $80,8 miljoen opbracht. Op slag wereldberoemd
werd het Chinees porseleinen ‘kippenkommetje’ - 8,2 cm hoog en
kleurig beschilderd met haan en kippen - om de $36,3 miljoen
die de verzamelaar Liu Yiqian uit Shanghai ervoor betaalde. De
hiernaast afgebeelde foto waarop hij er thee uit dronk zorgde
voor verontwaardiging. ‘Deed de keizer ook,’ verdedigde hij de
stunt met zijn trofee. Het zijn slechts een paar voorbeelden van
de stortvloed aan enorme bedragen waarmee de veilinghuizen
uitpakken, naast de gebruikelijke reeks records; daarmee de mislukkingen overschreeuwend die er ook zijn. Kapitale opbrengsten
zijn heerlijk voor inzender en veilinghuis, maar de koper is duur
uit. Christie’s publiceerde een opbrengst wereldwijd van $4,5
miljard, een toename van 12%. Het sinds kort met Ebay geassocieerde en aan de top wat onzekere Sotheby’s meldde $2,7 miljard, een plus van 24%, maar de private sales daalden met bijna
de helft. Frankrijk vertoonde een wisselend beeld. Daar scoorde
Sotheby’s met €116 miljoen omzet 9,4% meer, terwijl Christie’s
14,2% inleverde en uitkwam op €78,9 miljoen. Artcurial haalde
€105 miljoen binnen. Een stijging van 14,6%, vooral dankzij ››
De zichtbaar gelukkige verzamelaar Liu Yiqian
drinkt uit het Chinees porseleinen ‘kippenkommetje’ (Chenghua periode, 1465-87), waar
hij $36,3 miljoen voor neertelde
< Kurt Schwitters (1887-1948), Ja-Was?-Bild,
1920, gemengde techniek, 400 x 600 cm, geveild bij Christie’s Londen voor £13,97 miljoen
september/oktober 2014 Tableau Fine arts magazine | 59
november 2014
Volgende keer
Magisch Afrika
maskers &
Mysterie
de man van zero
heinz mack
beeldhouwersatelier
lotta blokker
ontdekkingen op
PAN AMSTERDAM
en nog veel meer... De volgende Tableau verschijnt rond 7 november
114 | Tableau Fine arts magazine september/oktober 2014

Download Report