JobcRafting en i-Deals veRHogen engagement

32
dossier
Peggy De Prins (Antwerp Management School)
Jobcrafting en I-deals
verhogen engagement
tekst
hilde vereecken
Professor Peggy De Prins verwijst naar een aantal maatschappelijke ontwikkelingen en HR-trends die
talent­­management een nieuwe dimensie geven.
Er zijn evenveel loopbanen in een organisatie
dat jongeren de term volwassenheid anders
soonlijke ontwikkeling.”
als er medewerkers zijn. “De trend naar in­
invullen dan vroeger. Volwassenheid verwees
Ook wetenschappelijk onderzoek moedigt
di­vi­dualisering laat zich ook voelen op de
vroeger naar klassieke transities, zoals het
jobcrafting en het sluiten van I-deals aan.
werkvloer”, constateert Peggy De Prins,
hebben van een job of huwen. Vandaag
Samen met enkele collega’s deed De Prins
hoog­leraar aan de Antwerp Management
verwijst volwassenheid naar het verwerven
onderzoek naar wat hoogopgeleide werk­
School. “Uit sociologisch onderzoek blijkt
van autonomie en verantwoordelijkheid.
nemers engageert: “Wat blijkt? Wanneer
Jongeren definiëren zichzelf als volwassen
mede­werkers de mogelijkheid krijgen om
als ze zelf een aantal keuzes gemaakt heb­
zo­wel hun job als hun arbeidsrelatie beter te
ben.”
laten aansluiten bij hun individuele behoeften
Dat heeft ook een invloed op wat jonge mede­
en talenten, heeft dat een sterk engagement-
werkers verlangen van een job: “Ze willen een
en retentieverhogend effect.”
eigen professionele identiteit ontwikkelen.
Een andere reden om jobcrafting en I-deals
Een duidelijk afgelijnde functie met een
aan te moedigen, is dat het in de praktijk
aantal rollen en taken, spreekt niet meer
sowieso gebeurt, zonder het die naam te ge­
aan. Jonge medewerkers willen hun job zelf
ven. Anderzijds waarschuwt De Prins voor
invullen. Ze willen er hun eigen stempel op
een Mattheüseffect: “Wie heeft, krijgt nog
drukken.”
meer. Hogeropgeleiden beschikken al heel
Jonge
medewerkers
willen hun
eigen stempel
op hun job
vaak over voldoende autonomie, kennis
I-deals
en vaardigheden om hun job deels zelf in
In HR-termen vertaalt de toenemende trend
te vullen of om niet-standaard afspraken
naar individualisering zich in jobcrafting en
te maken. Daarnaast moet er ook gezocht
I-deals. Jobcrafting verwijst naar het ver­
worden naar een optimale balans tussen het
duurzamen van de eigen functie door klei­
eigenbelang en het organisatiebelang. Het
ne aanpassingen in taken, relaties of de
moet een win-win zijn voor zowel de mede­
Essentie
context aan te brengen, zodat er een betere
werker, de organisatie als de collega’s. Indivi­
:: Medewerkers vullen hun job meer en
aansluiting is van het werk op de persoonlijke
duele afspraken moeten transparant en billijk
behoeften, sterkten en cognitieve capaci­
zijn, anders is het veeleer een schimmige
teiten.
deal.”
drukken
meer zelf in.
:: Arbeidsrelaties individualiseren en
dat vergt ook anders organiseren en
“Belangrijk daarbij is dat het om zelf geïni­
anders leidinggeven.
tieerd gedrag gaat”, stipt De Prins aan.
Wat met de loopbaan?
:: Het belang van het ROC-model
“Het is een vorm van zelf geïnitieerd talent­­
Medewerkers willen niet alleen hun job meer
(respect, overgevingsgerichtheid en
management. Op het niveau van de arbeids­
naar hun eigen hand zetten, maar ook hun
continuïteit) of duurzaam HRM neemt
relatie vertaalt zich dat in I-deals of het
loopbaan. “Medewerkers nemen ook op dat
sterk toe.
maken van individuele afspraken die niet-
vlak meer het initiatief. De huidige loopbanen
standaard zijn, bijvoorbeeld over de arbeids­
bestaan nog steeds uit vier fasen (ontdekken
tijd, flexibiliteit, beloning, werkinhoud of per­
of opdoen van ervaring, het ontwikkelen van
HR square nr 136 januari 2014
dossier
een professionele identiteit, het handhaven
of consolideren en vervolgens afbouwen).
De lat mag
loopbaan zelf te sturen en daarbij kunnen
rekenen op steun van hun leidinggevenden,
Maar de vier fasen doorlopen een kortere
hoe hoger het engagement en hoe langer
leer­curve. Zo is het goed mogelijk dat iemand
medewerkers in de organisatie blijven.”
op zijn veertigste volop aan het ontgroenen
is, omdat hij juist een nieuwe leercyclus
hoog liggen,
Het wordt een en-en-verhaal, zowel het
initiatief van medewerkers als dat van de
startte. Ook in de attitude naar de loopbaan
organisatie is belangrijk. Al erkent De Prins
is er dus een duidelijke trendwijziging te
dat het voeren van loopbaangesprekken
zien. Medewerkers willen grotendeels zelf
niet eenvoudig is: “Een ongebonden loop­
hun loopbaan uitstippelen, zowel binnen als
zolang er
baanattitude is moeilijk direct te beïn­­vloe­
tussen organisaties”, schetst De Prins.
den, maar duidelijkheid scheppen over de
Uit onderzoek naar de invloed van die veran­­
professionele toekomst en zelfsturing aan­
de­ren­de loopbaanattitudes op werk­­­nemers
moedigen kan wel. Niet iedereen beschikt
blijkt dat zelf initiatieven kun­­nen nemen over
de loopbaan (de zelf­­­sturende loopbaan­atti­
voldoende
over de nodige competenties om volledig
autonoom zijn loopbaan uit te stippelen,
tude) het en­ga­ge­ment verhoogt. “Daarbij
ondersteuning van de organisatie blijft nodig.
is het zeer belangrijk dat de medewerker
Medewerkers moeten gestimuleerd worden
een duide­lijk loopbaanperspectief heeft.
Die mede­werkers zijn niet alleen de meest
autonomie is
33
om anticiperend en oplossingsgericht om te
gaan met hun loopbaan.”
geën­ga­geerde, zij blijven ook langer in de or­
ganisatie” aldus De Prins. “Anderzijds sluit
het autonome, individuele loopbaandiscours
een loopbaanondersteuning door de or­ga­
Anders organiseren
om de job uit
De trend naar individualiseren vergt ook
een ander type van organisaties. “Om talent
ni­satie niet uit. Internationaal onder­zoek
te behouden in de organisatie, moeten we
toont aan dat meer zelfsturing en loop­
blijven investeren in een vlakkere orga­ni­
baanondersteuning elkaar zelfs versterken.
Hoe meer medewerkers de kans krijgen hun
te voeren
satie”, adviseert De Prins. “Zo ontstaat er
een nieuw evenwicht tussen werkbelasting
outplacement biedt
carrièreperspectief.
iè
Elk ontslag is hard. Als werkgever wilt u ontslagen werknemers dan ook met zorg omringen.
Zodat ze snel terug perspectief krijgen op de toekomst. Galilei biedt uw ex-werknemer de
persoonlijke begeleiding die hij verdient. Door individuele of groepsgesprekken krijgt hij
snel weer een duidelijk zicht op zijn carrièremogelijkheden. De deur op de toekomst wordt
wagenwijd opengezet. En dat weerspiegelt zich in een positieve attitude die ook afstraalt op
uw organisatie.
Meer informatie over onze aanpak in outplacement vindt u op galilei.be
V.U. Dominique Hermans
20131216_hrsquare_KDK.indd 1
januari 2014 nr 136
HR square
16/12/2013
14:34:20
34
dossier
Peggy De Prins
Antwerp Management School
“Een duidelijk afgelijnde functie met
een aantal rollen en taken, spreekt niet
meer aan.”
© Jo Mussely
en draagvermogen, tussen wat er ‘moet’ en
uitoefent op engagement, zij het wel een
arbeidsmarkt of de noodzaak om langer te
wat er ‘kan’ in de organisatie. Dat is nodig om
verschillende. Een visionaire leider­schaps­
werken.”
jobcrafting en I-deals mogelijk te maken.”
stijl heeft een direct verhogend effect op
Naar analogie met de drie P’s (people, planet,
De Prins verwijst naar het ‘job demand’- en
het engagement. Een coachende leider­
profit), ontwikkelden De Prins en haar colle­
‘job control’-model van Karasek. Dat model
schaps­stijl heeft ook een positieve impact op
ga’s het ROC-model (respect, omgevings­
laat zien dat de meest uitdagende jobs
engagement, maar op een indirecte manier.
gerichtheid en continuïteit), een nieuwe bril
ontstaan als de taakvereisten hoog zijn in
Een coachende leiderschapsstijl heeft een
om naar HR te kijken. “Respect is gespiegeld
combinatie met veel regelmogelijkheden. De
positieve invloed op de relatie tussen de
aan ‘people’, omgevingsgerichtheid aan
Prins: “De lat mag best hoog liggen, zolang
leiding­­gevende en de medewerker, wat op
‘planet’ en continuïteit aan ‘profit’. Vanuit het
er ook voldoende autonomie is om de job uit
zijn beurt een engagementverhogend ef­
pers­pectief van zoeken naar talent verwijst
te voeren. Zo ontstaan optimale kansen voor
fect heeft. Een directieve leiderschapsstijl,
respect naar de medewerker als belangrijke
engagement, retentie en welbevinden. Als
daarentegen, heeft een zeer negatieve im­
interne stakeholder. Dat verwijst naar alle
de lat hoog ligt zonder dat er een evenredige
pact op het engagement.”
mensgerichte HR-instrumenten zoals dia­
jobcontrole is, ontstaan er gulzige jobs. En
loog, talentmanagement, engagement, wel­
die jobcontrole kan breed ingevuld worden,
Duurzaamheid
zijn en gezondheid op het werk”, licht De
gaande van jobcrafting over coaching tot
Naast de trend naar individualisering en
Prins toe.
zelf een budget beheren. Jammer genoeg is
ontbureaucratisering, wordt er meer en
Bij omgevingsgerichtheid draait het om het
slechts 20 procent van de jobs in Vlaanderen
meer belang gehecht aan duurzaamheid en
identificeren van talent op de arbeidsmarkt:
een uitdagende job. De andere 80 procent zit
maatschappelijk verantwoord ondernemen.
“Het gaat erom vanuit een ruimere maat­
verspreid over de drie andere categorieën.”
“Stonden de jaren 1980 en 2000 vooral in
schappelijke bril te kijken naar werving en
Medewerkers aanspreken op hun verant­
het teken van strategisch HRM, dan komt er
selectie. Continuïteit staat voor duurzame
woorde­lijkheid en meer autonomie geven,
nu meer en meer aandacht voor duurzaam
inzetbaarheid als één van de rode lopers naar
vergt ook een andere stijl van leiderschap.
HRM”, stelt De Prins vast. “Duurzaam HRM
verborgen talent.”
“Uit ons onderzoek naar engagement blijkt
richt de blik naar buiten en naar de uit­
dat zowel een visionaire als een directieve
da­­gingen die gepaard gaan met de veran­
leiderschapsstijl een rechtstreekse in­vloed
de­rende omgeving, zoals de krapte op de
HR square nr 136 januari 2014