Referentieonderzoek Art Project Vrij

Referentieonderzoek
Art
Robin van Lierop - GAR1A
Sawada Shinichi - keramiek - Zonder titel (Japan) [1]
Robin van Lierop - GAR1A
Inhoudsopgave
Inleiding3
Probleemstelling3
Doelstelling3
Methode4
Analyse5
Outsider Art6
François Monchâtre7
Folk Art8
Etnische kunst9
Conclusie10
Do’s & Don’ts10
Moodboard11
Bronvermelding12
Robin van Lierop - GAR1A
Inleiding
Gedurende het project Vrij - “Let’s go for a ride!” is de uitdaging om een zogeheten ‘ride’ te ontwerpen waarbij de gebruiker
door een wereld gestuurd wordt en daarmee een bepaalde interactie beleeft. Deze rit is in het bijzonder geïnspireerd
op ervaringen die de projectgroep heeft opgedaan tijdens de studiereis naar Parijs. Tijdens deze excursie is een bezoek
gebracht aan de Halle Saint Pierre, Disneyland Parijs en het Cité des sciences. De ervaringen die hier zijn opgedaan vormen
de fundering van het uiteindelijke product. Een goed resultaat zal worden gekenmerkt door het samengaan van inhoud,
structuur, vorm, gedrag en omgeving in één geïntegreerd geheel. Om dit te kunnen bereiken is het voor de projectgroep
belangrijk om onderzoek te doen naar al die verschillende elementen en dat te documenteren, zodat de visie van de groep
op het project vastligt en duidelijk is voor beide de projectgroep en eventuele buitenstaanders die geïnteresseerd zijn in
de researchdocumentatie. Mijn verantwoordelijkheid als lid van de projectgroep Bizon-derr is om referentieonderzoek te
verrichten op het gebied van vormgeving.
Probleemstelling
Welke vormgevingstijl kan gekoppeld worden aan het project, geïnspireerd op de excursie naar Parijs, die de ervaring van de
te ontwerpen ‘ride’ bepaalt alsmede versterkt? Hoe komt deze vormgevingstijl tot stand uit bepaalde inspiratiebronnen en
hoe kan deze worden gedefinieerd? Welke informatie is daarvoor relevant?
Doelstelling
Het bepalen van een geschikte vormgevingstijl en beeldtaal voor het project in de vorm van een moodboard, wat voortkomt
uit de inspiratiebronnen uit Parijs. Daarbij zal er definitie worden gegeven aan visuele kenmerken als vormen, kleuren,
proporties, schaal, details, en eventuele andere terugkerende elementen.
Robin van Lierop - GAR1A
Methode
Tijdens de excursie naar Parijs is door de projectgroep een bezoek gebracht aan de Halle Saint Pierre in Parijs. Gedurende
het bezoek aan het museum zijn er observaties gedaan van bepaalde kunstwerken en kunstenaars. Deze kunstenaars en
kunstwerken, en onder welke kunstcategorie deze behoren worden verder onder de loep genomen tijdens desk research.
Door dieper te graven in de verschillende kunstwerken kan namelijk meer inzicht verkregen worden in relevante zaken zoals
inhoud, techniek en betekenis.
Bij het onderzoeken van de werken zal er worden gekeken naar (indien traceerbaar) de periode, de datum, de kunstenaar, de
stroming, het materiaal, de techniek, het kleurgebruik, de inhoud, en de symboliek. Deze informatie kan voor een deel op
internet gevonden worden bij informatie over musea en exposities, en op portfoliowebsites, maar ook vanuit directe informatie
uit het museum zelf. Verder worden ook de stromingen waartoe de werken behoren verder bestudeerd.
Naast de directe observaties van deze werken zullen ook mijn eigen associaties en interessepunten bij de werken worden
meegenomen in het onderzoek. Dit zal op zijn beurt weer worden gedaan door middel van desk research.
Robin van Lierop - GAR1A
Analyse
Het museum exposeerde werk van veel interessante kunstenaars. Deze kunstenaars zullen hier verder onder de loep genomen
worden.
De collectie van de Halle Saint Pierre bestaat voornamelijk uit kunst die onder de noemer ‘art brut’ of ook wel ‘outsider art’
valt. Deze stroming wordt niet zozeer gekenmerkt door bepaalde technieken, stijlelementen of filosofieën, maar door een nonacademische insteek of origine van de desbetreffende kunstenaars.
Robin van Lierop - GAR1A
Outsider Art
De term ‘outsider art’ werd voor het eerst gebruikt door kunstcriticus Roger
Cardinal in 1972 als een Engels synoniem voor het franse ‘art brut’. Dit label
is bedacht door Franse kunstenaar Jean Dubuffet om kunst te beschrijven
die buiten de gebruikelijke grenzen van ‘officiële cultuur’ valt. Dubuffet had
een voorkeur voor voornamelijk kunst gemaakt door mensen die buiten
de gevestigde kunstopvatting werkten. Veel van deze kunstenaars waren
gevangenen of zelfs geesteszieken die leefden achter slot en grendel in speciale
internaten. Waar de term ‘art brut’ van Dubuffet erg specifiek doelt op de
kunst door deze geesteszieken, wordt de term ‘outsider art’ gebruikt voor een
breder spectrum aan kunst en slaat ook op autodidacte of naïeve kunstenaars
die nooit een kunstopleiding genoten, en daarom dus ook ‘buiten’ de
gevestigde kunstopvatting werken. In veel outsider art kunstwerken worden
extreme gemoedstoestanden, onconventionele ideeën of diepgaande en
unieke fantasiewerelden geïllustreerd.
Over de jaren is outsider art verder uitgegroeid tot een succesvolle
kunstmarkt. Daarnaast zijn er magazines en andere bladen die met regelmaat
worden gepubliceerd betreffende outsider art. De stroming zal waarschijnlijk
eeuwig voortleven, wellicht onder andere namen, omdat er altijd kunstenaars
zullen zijn die buiten de algemene kunstopvatting werken. Er zijn ook veel
andere stromingen die je zou kunnen rekenen tot de outsider art, bijvoorbeeld
aan street art of tattoo art.
Dan Casado - mixed media - Fishes (V.S.) [2]
Robin van Lierop - GAR1A
François Monchâtre
Eén van de kunstenaars wiens werk
tentoongesteld werd in de Halles
Saint Pierre is François Monchâtre.
François Monchâtre is een Franse
kunstenaar die eveneens behoort tot
de art brut beweging. Zijn werk is
vaak grappig en heeft een ironische
kijk op de maatschappij, wat blijkt
uit de veelal terugkerende ‘man met
koffer’ die in veel van zijn werken
voorkomt en allerlei avonturen
beleeft en vreemde gedaantes
tegenkomt. Hij is schilder, maar
maakt ook sculpturen van hout,
verschillende metalen en andere
willekeurige objecten. Hij heeft een
duidelijke en terugkerende beeldtaal,
en een kleurenpalet van zwart, wit
en bruin die in vrijwel al zijn werken
voorkomt.
François Monchâtre - acrylverf Sans Titre (Frankrijk) [3]
Van alle werken in de Halles Saint
Pierre viel dit schilderij mij het meeste
op. Het is een druk schilderij vol met
patronen en figuren die schematisch
zonder perspectief zijn opgesteld.
Het geheel vormt wat lijkt op een
monsterachtige reus bestaande uit
talloze andere creaturen en apparaten.
De patronen en vormen doen erg
denken aan allerlei volkskunst en
etnische kunst van Afrikaanse origine.
De bijna pointillistische patronen
in voornamelijk de achtergrond en
de aardse kleuren doen denken aan
de Australische Aboriginal kunst en
cultuur. Fascinerend is dat het voelt
alsof je naar een soort eeuwenoude
grotschildering of wandreliëf kijkt,
terwijl het een modern schilderij is.
Robin van Lierop - GAR1A
Folk Art
Dat brengt ons op het volgende onderwerp in dit onderzoek. Een
andere kunststroming die veel in verband wordt gebracht met de
outsider art is folk art. Folk art wordt immers vaak gemaakt door
kunstenaars die buiten de kunstacademische wereld werken. Dit
voornamelijk omdat folk art, in tegenstelling tot de fijne kunsten,
niet wordt gemaakt omwille van de kunst, maar vaak decoratief en
functioneel is. Folk art wordt mede daardoor gekarakteriseerd door
een naïeve of ongeleerde stijl waar de traditionele regels van proportie
en perspectief niet of beperkt worden gehanteerd.
Folk art is kunst die specifiek gekoppeld is aan een bepaalde cultuur
en verandert ook met grote veranderingen in een cultuur mee,
zoals modernisering en industrialisering. De variatie in tijd- en
locatiegebonden folk art is dusdanig uitgebreid dat het moeilijk is om
alle werken als een geheel te beschrijven, alhoewel er terugkerende
elementen in te vinden zijn.
Karla Gerard - acrylverf - Houses & Trees (V.S.) [4]
Één van die terugkerende elementen is het patroon. De folk art in
zijn geheel is doordrenkt van decoratieve patronen en texturen, die
steeds uniek lijken te zijn per cultuur, maar toch gefundeerd zijn in
geometrische basisvormen als driehoeken, rechthoeken, en lijnen.
Robin van Lierop - GAR1A
Etnische kunst
Verwant aan de Folk Art is op zijn beurt de Etnische kunst. De hedendaagse folk art
is qua intentie en utilitarisme hetzelfde als de Etnische kunst. Het is dan ook niet gek
dat deze termen wel eens door elkaar heen gebruikt worden. Kunstvoorwerpen en
artefacten die zijn gemaakt door leden van een inheemse bevolkingsgroep worden
samengevat onder de Etnische kunst, wat ook wel met de inmiddels verouderde term
‘primitieve kunst’ wordt aangeduid. Wat een kunstvoorwerp primitief maakt en wat een
kunstwerk westers maakt is echter moeilijk te bepalen. In plaats van primitieve kunst
wordt tegenwoordig ook vaak tribale kunst gezegd. Sommige eeuwenoude vormen van
primitieve kunst zoals dotpainting leven nog steeds voort.
In tegenstelling tot de westerse kunstgeschiedenis, waar kunstwerken vaak een
representatie zijn van de werkelijkheid, zijn primitieve beelden vaak een weergave van
het mystieke innerlijke van de cultuur waaruit zij voortkomen en grijpen dus bewust
naar het mysterieuze en esoterische. Het achterhalen van de exacte betekenis is vaak erg
lastig, doordat veel gemeenschappen door westerse invloed volledig ontwricht raakten.
De meeste kunstvoorwerpen uit deze culturen hadden een rituele functie of
dienden als gebruiksvoorwerp. In de westerse kunstcultuur is het heel gebruikelijk
om kunstvoorwerpen aan te schaffen op basis van hun schoonheid. In de meeste
traditionele volksculturen wordt weinig op basis van mooi en lelijk gesproken. Elk
voorwerp was versierd in een lange traditie waarbij de verschillende beeldende
elementen elk een eigen betekenis hadden.
Ousha Jenamoia - zelfgemaakte verf - The
Happy Goana Mama (Australië) [5]
Robin van Lierop - GAR1A
Conclusie
Voortgekomen uit de inspiratiebronnen van de excursie naar
Parijs kan een vormgevingstijl verder ontwikkeld worden.
Daarbij wordt definitie gegeven aan vormen, kleuren, proporties,
schaal, details, en andere terugkerende elementen. Dit is
zichtbaar in het samengestelde moodboard op de volgende
pagina.
Belangrijke terugkerende elementen zijn de patronen, nonrealistische kleuren en primitieve basisvormen. Deze zijn
geïnspireerd op de folk art en etnische kunst die verwant is
aan de outsider art zoals die aanschouwd is in het museum
in Parijs. Deze patronen geven een unieke invulling aan de
vormen die in onze game gebruikt worden om een zelfstandig
universum samen te stellen, en dragen bij aan de consistentie
in de gehanteerde stijl. Daarnaast geven zij extra textuur aan
de vormen. Harde, ruwe oppervlakken zouden bijvoorbeeld
hoekige patronen kunnen hebben, en zachte oppervlakken
zouden bijvoorbeeld met rondere patronen gedecoreerd
kunnen worden. De vormen zelf zijn ook primitief en eveneens
geïnspireerd op de hiervoor genoemde kunststromingen. De
kleuren zijn fel en divers, maar zijn vaak verbonden met neutrale
kleuren als zwart, wit, en allerlei aardse tinten bruin en rood.
Do’s en Don’ts voor het project:
Do’s:
· Patronen gebruiken voor unieke effecten en het versterken van textuur van de vormen
· Simpele vormen gebruiken die terug te
leiden zijn tot primitieve vormen als cirkels,
driehoeken, lijnen en vierkanten.
· Aardse tinten in afwisseling met levendige
kleuren.
Don’ts:
· Realistisch perspectief of diepte in het
algemeen
· Natuurgetrouwe texturen en schaduw
Robin van Lierop - GAR1A
Moodboard
Robin van Lierop - GAR1A
Bronvermelding
1. Sawada, S. (s.d.). Untitled. Japan. Available from: http://jto.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2013/05/fa20130521a1c.jpg [01-05-2014].
2. Casado, D. (2012). Fishes. USA. Available from: http://api.ning.com/files/
HT7DsYHofPo8MFM6m44z3CMAupuq4nI1P45Z13H30lz0W566AxELtQ5vqJ16umrP*6tDwecWCckKYfOqnmuJtYWFTGHE2u20/OutsiderArtGallery_FISHES_by_Dan_
Casado.jpg?width=400 [01-05-2014].
3. Monchâtre, F. (2000). Sans Titre. France. Available from: http://www.pixelcreation.fr/fileadmin/img/sas_image/galerie/art/Raw%20Vision/Francois%20MONCHATRE.jpg [01-052014].
4. Gerard, K. (2011). Houses & Trees. USA. Available from:
http://2.bp.blogspot.com/_AOGK87WAhlk/THMaFa7rwxI/AAAAAAAAOUw/l7icO49vxx0/s400/houses-trees-folk-art-abstract-karla-gerard.jpg [01-05-2014].
5. Jenamoia, O. (2011). The Happy Goana Mama. Australia. Available from: http://www.pinterest.com/pin/410109109788650891/ [01-05-2014].
Robin van Lierop - GAR1A

Download Report