EEN JAS ZONDER SCHULDGEVOEL

Duurzaamheid van
g
waterdichte kledin
Hoe duurzaam is buitensportkleding eigenlijk?
Waterdichte, ademende regenkleding lijkt
regelmatig schadelijke stoffen te bevatten. Aan
de andere kant zeggen producenten juist dat ze
gevaarlijke materialen in de ban doen. Ernst
Arbouw – hard toe aan een nieuwe regenjas – ging
op zoek naar een antwoord.
EEN JAS ZONDER
SCHULDGEVOEL
I
k heb een fijne, knaloranje jas. Sinds
het najaar van 2005 heb ik die fijne jas
vrijwel elke dag gedragen; zomer en
winter, weer en wind, hoog in de bergen en
op de fiets in de Groninger Ommelanden.
Na negen jaar is m’n jas opgebruikt en
moet ik op zoek naar een vervanger.
Probleem: waterdichte, ademende regenkleding lijkt nogal eens schadelijke stoffen
te bevatten. De Duitse tak van milieuorganisatie Greenpeace deed in 2012
en 2013 onderzoek naar giftige stoffen in
buitensportkleding en constateerde dat
bij een aantal producten de hoeveelheid
schadelijke chemicaliën boven, soms ver
boven, de norm lag.
Hoeveelheid PFC’s
Onderzoekers keken in opdracht van
Greenpeace naar de hoeveelheid zogeheten
PFC’s (perfluorinated- en polyfluorinated
compounds) in een kleine steekproef
(n=14) van waterdichte jassen en handschoenen. In alle onderzochte kleding
werden PFC’s gevonden; in vijf gevallen
ging het daarbij om zogeheten perfluorooctanoic acid (PFOA) en zes kledingstukken bevatten hoge concentraties
fluorotelomer alcohol (FTOH), stoffen
die worden gebruikt bij de productie van
ademende, waterdichte membranen en
bij het impregneren van textiel.
Het is lastig te achterhalen hoe gevaarlijk
al die verschillenden stoffen precies zijn,
maar er zijn aanwijzingen dat in elk geval
24 |
HOOGTELIJN 4-2014 | TEKST ERNST ARBOUW
een aantal soorten PFC’s de hormoonhuishouding van mensen en dieren
verstoort en mogelijk kankerverwekkend
is. Een bijkomend probleem is dat PFC’s
zeer stabiele verbindingen zijn die niet
zomaar in de natuur worden afgebroken.
Als ze eenmaal in het milieu terechtkomen,
blijven ze daar voor altijd aanwezig. PFC’s
zijn onder meer teruggevonden in het
bloed van ijsberen op de Noordpool en
in pinguïnpoep op Vuurland.
Wake-up call
Het onderzoek van Greenpeace is geen
productvergelijking waarmee je als
consument naar de winkel kunt, daarvoor
is de steekproef te klein en zijn binnen
die kleine steekproef te uiteenlopende
producten getest. Volgens de milieuorganisatie is het rapport eerder bedoeld als
een wake-up call voor zowel consumenten
als producenten. De afgelopen jaren zijn
verschillende fabrikanten inderdaad
wakker geworden. Een rondje langs de
websites van een aantal grote merken
(The North Face, Mammut, Fjällraven,
Arc’teryx, Haglöfs, Patagonia, Vaude,
Gore-Tex) laat zien dat de meeste bedrijven
werken aan het terugdringen van de
hoeveelheid gebruikte PFC’s of dat ze de
komende jaren overstappen op impregneermiddelen met andere, minder schadelijke
varianten PFC. Verschillende bedrijven
hebben aangegeven dat hun kleding vanaf
2015 in elk geval helemaal vrij is van PFOA.
Buiten het zicht van de
consument
Een vraag nog: is mijn jas een chemische
sluipmoordenaar? Het antwoord is “Nee”,
met voorzichtigheidshalve een héél klein
beetje “Ja” erbij. Als gebruiker loop je
geen gevaar door de chemicaliën die zijn
gebruikt in je jas. Het gevaar voor milieu- en
gezondheidsschade ligt aan de productiezijde, ver buiten het zicht van de consument.
Volgens experts is de hoeveelheid schadelijke stoffen die daar vrijkomt in de lucht
en wegspoelt in het oppervlaktewater vele
malen groter dan de microgrammen die
achterblijven in je regenjas. Daar komt bij
dat het overgrote deel van de PFC’s niet
wordt gebruikt bij de productie van buitensportmateriaal maar bij onder meer het
impregneren van hout, het maken van tapijt
en de productie van teflon – chemisch
gezien hetzelfde materiaal als Gore-Tex.
Wat kun je doen?
• Let op het gebruikte materiaal; bestudeer
de labels, bezoek de website van de
fabrikant, vraag het de verkoper. Veel
buitensportfabrikanten proberen het
gebruik van schadelijke PFC’s terug te
dringen of zelfs helemaal te stoppen.
Wat staat er in de productinformatie?
Wat schrijft de fabrikant op z’n website?
Waarschijnlijk heeft de verkoper niet
één, twee, drie paraat welke chemische
stoffen wel of niet zijn gebruikt, maar als
genoeg mensen het vragen, dringt het

Download Report