Racers die MTB willen zijn

ACHTERGROND 4 GRAVELRACERS
Racers die MTB
willen zijn
(OF ANDERSOM NATUURLIJK)
68
WWW.FIETS.NL
OKTOBER 2014
NET TOEN WE DACHTEN DAT ALLE SOORTEN
FIETSEVENEMENTEN AL BESTONDEN, DOOK
DE OFFROAD LANGEAFSTANDSTOCHT OP. DIT
SOORT RITTEN RIJD JE OP EEN GRAVELBIKE, EEN
ENDURANCE RACEFIETS MET MOUNTAINBIKEASPIRATIES. NIET IEDERE FIETS WORDT ZOMAAR
TOEGELATEN TOT DE ‘GRAVELCLUB’. WE LEGDEN
VIER ASPIRANTLEDEN LANGS DE MEETLAT.
TEKST: WOUTER LAZET / FOTO’S: EDWIN HAAN
G
ravelbike, gravelracer,
een racefiets is – weer een heel ander
SALSA WARBIRD
en zelfs gravelgrinder. Dit
verhaal. Ook heeft een gravelracer
Hoewel zijn naam vaak liefkozend
nieuwe genre fietsen heeft
dikkere banden dan de volgens de
gebruikt wordt voor antieke gevechts-
diverse namen, maar over
UCI legale crossmaat van 32 milli-
vliegtuigen – met name de propellor-
één ding is iedereen het eens: het is
meter. 40 millimeter is een algemene
jagers uit de Tweede Wereldoorlog –,
een fiets die zich thuisvoelt op fijn
maat in Gravelland, en als er al geen
is de Salsa Warbird een heel modern
grind, slechte wegen en niet-al te-
40-millimeterbanden op een bike
apparaat. Met een licht sloping alu-
moeilijke mountainbike paden. Daar-
zitten, moeten ze tenminste wel in
minium frame, speciale carbon voor-
bij moet je redelijk snel kunnen rijden,
het frame passen. Bovendien moet
vork met verlopend balhoofd en 2x10
en het vooral lang kunnen volhouden.
er plaats over blijven voor vaste
Shimano 105-versnellingen, gecom-
In de VS worden al prestigieuze lange-
spatborden, anders is het ook géén
bineerd met Avid’s BB7 remmen.
afstandswedstrijden verreden, bij-
gravelbike!
De Warbird heeft een echt cyclocros-
voorbeeld 300 mijl non-stop, of 500
De optionele ingrediënten voor een
verzet, en de carbon Enve cross
in twee etappes. En ook in Nederland
gravelbike – waarvan er minstens
voorvork ademt snelheid. Hij rijdt
zijn routes samengesteld van honder-
een aantal nodig zijn – zijn schijf-
dan ook behoorlijk als een crosser,
den kilometers, met een minimum
remmen, een racecrankstel met
maar niet helemaal. Daarvoor is hij
aan verharde wegen. Voor deze toch-
compact of cyclocrossbladen, nokken
toch wat te lang en te lui, en is het
ten en wedstrijden is een mountain-
voor meer dan twee bidonhouders,
stuur te breed. In een direct vergelijk
bike te log en traag, en een crosser te
montagepunten voor spatborden en
reageert de Salsa trager op zijn rijder.
nerveus en stuiterig. De ideale fiets
bagagedragers, lange achtervorken
Bovendien biedt het frame plaats aan
voor zo’n avontuurlijke rit (b)lijkt een
en een niet-zo-steil balhoofd. De
banden tot zeker 45 millimeter, en zit-
kruising te zijn tussen een endurance
trapas ligt laag bij de grond, dat
ten er nokken voor een derde bidon-
racefiets en een mountainbike, aan-
stuurt stabiel en op deze bikes is
houder onder de schuine buis, wat
gevuld met ouderwetse toerfiets-
kunnen doortrappen in de bocht
hem geschikt maakt voor zwerftochten.
kenmerken. Een echte definitie van
geen must. De zit is vaak ontspan-
Het stuur is een verhaal apart. Het
een gravelbike is niet te formuleren,
nen, met een hoog stuur. Aangezien
lijkt een compacte racebocht maar
hooguit te omschrijven. Er zijn een
er veel met de handen op het stuur
de beugels staan 12 graden naar bui-
paar strikte kenmerken, en een hele-
wordt gereden zijn frogleggs (extra
ten gebogen. Bovenaan is het 44
boel eigenschappen die stuk voor
remgrepen) helemaal verantwoord.
centimeter breed, onderaan 52. Wan-
stuk niet verplicht zijn, maar waar-
Opmerkelijk: de naafdynamo – die
neer je op het gemak rijdt, handjes
van er toch minstens een aantal
iedere andere fiets suf maakt – is op
boven op het stuur, zit je zoals op een
aanwezig moeten zijn.
een gravelracer juist cool. Hij zegt:
racefiets. Maar pak je het stuur onder-
Wel/geen gravelracer
Salsa Warbird,
frame en vork
€ 1199,-.
“Kijk, ik rijd langer en verder dan de
batterijen van mijn gps en verlichting
Kort door de bocht is een gravelracer
aan kunnen.”
een racefiets die denkt dat hij een
Aan zo’n vage omschrijving heb je
mountainbike is. Hoe hij technisch
natuurlijk niets. Vandaar dat Fiets
ook in elkaar gestoken is, racefiets
vier gravelracers uitprobeerde en
type remschakelgrepen zijn verplicht.
oordeelde of het volbloeds zijn of
Heeft een fiets een MTB-stuur, recht
bastaards. We kwamen tot de leuke
of gebogen, en MTB-shifters en rem-
conclusie dat ze niet alleen makkelijk
grepen, dan is het dus géén gravel-
kilometers afleggen, maar ook heel
bike. Hooguit een supercrosser; en
goed bruikbaar zijn op de Neder-
dat is dus een MTB die denkt dat hij
landse MTB-parcoursen.
Zelfs plek voor bidon nr. 3.
WWW.FIETS.NL
OKTOBER 2014
69
ACHTERGROND 4 GRAVELRACERS
Toeval?
Nee, het is dus niet
toevallig dat gravelbikes juist nu opduiken, op het moment
dat schijfremmen
op wegfietsen lijken
door te breken. Dankzij schijfremmen is de
keuze voor velg- en
bandbreedte vrij, en
kunnen veel bredere
banden gecombineerd worden met
een weg- of crossgroep. Met specifieke
crossremmen zou dat
ook kunnen, maar de
werking van vooral
de voorrem van een
crossfiets is nogal
schokkerig, waar
schijfremmen voorspelbaar en krachtig
vertragen. Ook 29-er
wielen zijn ruim voorhanden, zodat alleen
nog een specifiek
frame nodig is.
Hoe ver?
Héél ver kun je met
een gravelbike.
De Trans Iowa
1000-miles race
voert over het Amerikaanse achterland,
waarbij deelnemers
alles wat ze onderweg nodig hebben
zelf moeten meenemen. De langste
routes in Nederland
zijn een stuk korter,
maar nog steeds de
moeite waard. Je
vindt een selectie op
Fiets.nl onder zoeknummer 141070.
Is ’t een gravelgrinder?
Ja, de Warbird is een gravelgrinder,
maar vooral omdat het geen echte
cyclecrosser is – een te breed stuur,
te dikke banden en te stabiel om
voorin mee te rijden in de cross. Dat
maakt hem tot een echte gravelracer,
die bloedsnel is wanneer hij de ruimte
krijgt.
Extra breed in de beugels.
KONA ROVE
Fors versnellingsbereik.
in de beugels beet, dan zit je breeduit
Hoewel de uitvinder van de gravelbike
als op een MTB. Bovendien kan je
onbekend is – logisch bij een fietstype
scheef naast het stuur hangen als op
waarvan de grenzen zo vaag zijn –
een mountainbike, en de fiets onder je
was de Rove een van de eerste kant-
de bocht in duwen zonder dat je pol-
en-klare voorbeelden. Een racefiets-
sen klem zitten tegen het stuur. Dat is
achtige houding, maar terreinwaardig
een enorm voordeel wanneer je het
genoeg voor het merendeel van
terreinpotentieel van deze Salsa
Nederlandse MTB-parcoursen en
gebruikt. Want zolang de ondergrond
-toertochten. Zijn stalen frame doet
hard is, kan hij veel. De standaard
iel aan, de framebuizen zijn oversized
banden zijn volgens de UCI te breed,
maar nog steeds dunner dan het alu-
maar voor een snelle rit over een
minium van de andere bikes. Ook de
wortelpad vinden wij ze eerder te
bijna horizontale bovenbuis oogt klas-
op rails. Bijkomend voordeel is dat
smal; ze stoten makkelijk door. Geluk-
siek, nog versterkt door het kleuren-
hij ongekend steil naar beneden kan,
kig zijn de velgen tubeless compatible;
schema. De vork met zijn rechte poten
voor een niet-MTB. De remmen zijn
als je de binnenbanden inruilt voor
matcht niet helemaal bij dat plaatje;
goed genoeg, al moet je diep in de
latexvloeistof zul je geen last hebben
die had eigenlijk gebogen moeten zijn.
beugel zitten om flink te kunnen
van stootlekken. Bovendien passen er
Die vork is ook van staal en écht stijf.
knijpen. En de banden hebben grip
veel bredere banden in frame en vork.
Je kunt er gerust dragers aan schroe-
zolang het droog is. Door de gewichts-
Op de 40 millimeter rubbers van de
ven en volle tassen aan hangen, want
verplaatsing luistert de Rove in een
Kona reed de Warbird een stuk vrien-
hij geeft geen krimp. Veel comfort
afdaling opeens prima naar zijn
delijker en betrouwbaarder over
levert hij helaas ook niet, en hij is
berijder en stuurt hij licht en precies.
lastige passages. Ideaal voor een
voelbaar zwaar – net als de rest van
Kona is inventief geweest bij het
veldtoertocht of wanneer je über-
de fiets trouwens. Sturen gaat heerlijk,
samenstellen van de aandrijflijn.
haupt niet weet waar je terecht gaat
zolang de paden rechtdoor lopen of je
Het crankstel heeft een flinke stap
komen. Wij zien die combinatie dan
de bochten vloeiend kunt nemen. Snel
tussen binnen- en buitenblad, zodat
ook zeker zitten, eventueel met een
van links naar rechts sturen vraagt
het versnellingsbereik fors is. Bij die
extra set wielen met 28 millimeter
veel kracht, maar eenmaal op koers
grote stap past een wat steilere cas-
wegbanden – voor de dagen waarop
kan je gerust het stuur los laten en
sette; Kona monteert een 28-12, zodat
we zeker op het asfalt blijven.
een bammetje eten; de Rove rijdt als
de stappen voor en achter overeen
De Rove rijdt als op rails.
komen. Overigens past een 36-tands
MTB-cassette ook, dankzij de X9mountainbike achterderailleur.
Die werkt prima samen met de raceshifters, en heeft als bijkomend voordeel dat de ketting extra strak om
de tandwielen ligt. Hoe lomp we ook
al schakelend over wortelpaden denderden, de ketting liep niet van de
tandwielen af.
Is ’t een gravelgrinder?
Ja, dit is een rasechte gravelbike.
De nadruk ligt op authentiek, plezier,
lange verre ritten en terreinwaardigheid. Als langeafstandsracer is hij
te zwaar en sloom, maar als do-it-all
Kona Rove,
€ 1499,-.
70
WWW.FIETS.NL
OKTOBER 2014
trekking- en toerfiets is hij fantastisch.
sloffen van de Kona. Dan rijdt hij
keurig over klinkers en zelfs asfalt,
want ondanks het gladde loopvlak
bollen de originele banden niet
lekker.
Is ’t een gravelgrinder?
Ja, dit is er zeker één. In de letterlijke
zin van het woord: de Anyroad voelt
zich prima thuis op fijn grind. Het
is een racer die onverharde paden
aan kan, en waarop je makkelijk en
ontspannen uren lang kunt rijden.
TREK CROSSRIP
Het aluminium frame is lichter dan
het stalen van de Kona, maar niet
veel. Zo’n overmaat aan materiaal
Giant Anyroad 1, € 1099,-.
zorgt voor voldoende stijfheid in alle
Frogleggs: cool!
geometrie met extra lage instap.
richtingen, dus de Crossrip kun je
Zijn prijs maakt hem natuurlijk een
gerust volhangen met bagage. Alle
echt instapmodelletje, en daar is de
nodige nokken zijn aanwezig, zowel
afmontage ook naar. De non-series
voor als achter, zodat je hem kunt
Shimano-onderdelen lijken technisch
voorzien van dragers en spatborden,
sterk op Tiagra. De 20 versnellingen
en zelfs een standaard. De geometrie
laten zich gemakkelijk schakelen, al
is daar ook op afgestemd. Het rijden
moet je de hendels een flinke duw
lijkt sprekend op dat van een klassieke
geven voor er wat gebeurt. Ook de
Koga Rondonneur, maar dan een stuk
remwerking is niet al te enthousiast.
strakker. Dankzij het hoge balhoofd en
De BB5-remklauwen zijn zo slecht
de laag liggende trapas zit je rechtop
nog niet, maar de combinatie met
met weinig gewicht op je handen. Trek
kleine 140-millimeterschijfjes maakt
heeft deze bike dan ook gebouwd voor
dat je flink moet doorknijpen om
de beginnende wielrenner, vakantie-
hard te remmen. Dat knijpen kan
fietser, woonwerkfietser en tweewieler-
in de gewone hendels, maar ook in
avonturier. Niet voor liefhebbers van
de frogleggs. Die zitten direct naast
dure techniek, want die zit er niet op.
de stuurpen en zijn met dezelfde
Schakelen doet denken aan twintig
kabels verbonden als de normale
jaar geleden, de 3x8 Shimano Clarion-
hendels, zodat je gewoon kunt rem-
groep werkt ongeveer hetzelfde als de
men wanneer je je handen bovenop
toenmalige 105-groep. En die voldeed
het stuur hebt. Dat is een verademing
prima zolang je geen haast had.
in het terrein – want daar wil je niet
Gezien de 8-speed cassette is het
altijd in de beugels rijden – maar heeft
triple-crankstel geen slecht idee,
Cyclocrosser?
Toch nog maar
even benadrukken:
een gravelbike is
geen cyclocrosser.
Een gravelbike
heeft bidonhoudernokken voor minstens twee en vaak
drie bidons. In een
gravelbike passen
banden van minstens 40 millimeter
breed, plus vaste
spatborden. Bovendien heeft een gravelbike een stabiele
geometrie, gemaakt
om kilometers
rechtdoor te rijden
– in plaats van tussen de linten door te
jagen. De achtervorken zijn daarom
langer en het balhoofd minder steil.
Een cyclocrosser is
gemaakt voor
een uur knallen,
op een gravelbike
rijd je veel langer.
Vandaar dat de
balhoofdbuis juist
lang is in plaats
van kort, en de zit
rechtop in plaats
van diep.
zeker ook voordelen in het verkeer.
Zolang de wegen en lanen redelijk
zijn, rolt de Anyroad vrolijk door,.
20 Versnellingen, na een flinke duw.
Maar van echte bospaden met wortels, kuilen en stenen houdt hij niet
GIANT ANYROAD 1
zo. De smalle bandjes hebben nauwelijks noppen (alleen aan de zijkan-
Giant noemt deze fiets Anyroad; die
ten) en slaan makkelijk door, zodat je
naam dekt de lading precies, want
uit moet kijken om niet lek te rijden.
hij voelt zich thuis op iedere weg. Ook
Bovendien rijdt de Giant niet prettig
als die weg wat minder goed onder-
op hoekige oneffenheden; de stijve
houden is, uit klinkers, kinderkoppen
vork met extra oversized balhoofd-
of grind bestaat, maakt de Anyroad
buis brengt trillingen efficiënt over
het zijn berijder makkelijk. Dat doet
naar het stuur. Gelukkig heeft Giant
hij met een uiterst ontspannen zit-
ruimte vrijgehouden voor breder
houding, extra remgrepen bovenop
rubber, en ook de Anyroad deed het
het stuur, en een veilige, stabiele
duidelijk beter op de 40 millimeter
Geen snelspanner, maar inbus.
WWW.FIETS.NL
OKTOBER 2014
71
ACHTERGROND 4 GRAVELRACERS
Kenmerken
Verplicht
• Racetype remschakelgrepen
• 40 millimeter banden passen ruim in
het frame
Optioneel
• Verbrede racebocht
• Schijfremmen
• Endurance
geometrie
• Staal
• Montagepunten
voor spatborden,
dragers en extra
bidons
• Dynamonaaf
• Frogleg remhendels
• Laag bracket
CONCLUSIE
Meestal bestaat ons testrijden uit
het eindeloos herhalen van hetzelfde
rondje om de verschillen exact te
ervaren. Op een gravelbike is dat
geen doen, en gelukkig hoeft het ook
niet. De verschillen zijn immens, want
over hoe de ideale gravelbike eruit
ziet, is nog lang geen overeenstemming. Wij ontdekten dat deze bikes
niet alleen op gravel goed rijden,
Trek Crossrip, € 999,-.
maar eigenlijk overal. De Rove en
goed als op de Salsa en Giant, al kan
Warbird zijn zeker geschikt voor een
je op de BB5-remklauwen de blokken
snel rondje op veel MTB-parcoursen.
minder makkelijk bijstellen dan op de
En zolang de ondergrond stevig is,
luxe BB7 – je hebt vaker gereedschap
bewijst de Warbird zich een waardig
nodig. In de basis is dit een geweldige
tegenstander voor veel mountain-
woon-werkfiets. De wielen zet je niet
bikes. De Rove is langzamer maar
vast met snelspanners, maar met
comfortabeler, en kan veel moeilijker
inbussleutel 5, zodat ze minder snel
terrein aan dan je zou verwachten
gepikt kunnen worden. En de slijtage-
van een fiets met racefietsstuur.
delen zijn allemaal zo goedkoop en
De Trek en de Giant kennen minder
basic dat de kilometerprijs ongekend
MTB-invloeden. Dat wordt al duidelijk
laag moet zijn.
zodra je je vingers om het stuur slaat;
Het frame heeft een echte endurance
dat is een standaard racebocht. De
geometrie, dus een hoog balhoofd met
Anyroad is super makkelijk te rijden
nog hoger stuur, een korte zit en is lek-
op slechte wegen en zelfs makkelijke
ker stabiel dankzij een forse wielbasis.
bospaden. Het is een fiets om bij mooi
Het stuur is gewoon recht en breed.
weer lekker mee te verdwalen en over
Is ’t een gravelgrinder?
gens mee te rijden. Bij de Trek hoor
en de ouderwetse vierkante trapas
Ja, al is hij erg basic. Dit is een any-
je eigenlijk dragers aan te schaffen,
heeft ons eigenlijk geen seconde in
road voor mooie dagen. Op een zwoele
en een kaart om het land mee te
de weg gezeten.
zomeravond toer je hiermee heerlijk
doorkruisen.
Wat wel tegen viel is de terreinwaar-
over de lanen. En als je eens een
De conclusie over gravelbikes als fiets-
digheid. Met zo’n naam verwachtten
verleidelijk bospad tegenkomt, kan
soort is dat dé gravelbike niet bestaat.
we wat, maar deze bike is alles behal-
je dat gewoon meepakken. Ook slecht
En dat is ook helemaal niet nodig. Het
ve een cyclocrosser. Hij hotst en botst
wegdek verteert hij prima, en voor
gaat om wat je met een fiets doet, en
door kuilen en over stenen. De banden
woon-werk verkeer is hij meer dan
het grootste kenmerk van gravelfietsen
hebben maar weinig reserves, waar-
geschikt. Voor winterse toertochten
gaat niet over de fiets. Eigenlijk is de
door je voorzichtig moet zijn op wor-
zouden wij hem niet inzetten. Want
gravelgrinder de berijder. Die wil een
tels, of ze wat harder oppompen om
natte wortels, diepe modder en veel
fiets waarmee je makkelijk afstanden
ze heel te houden. Het stuur is prettig
viezigheid zullen deze bike niet vrolijk
aflegt, maar die niet terugdeinst voor
breed maar gewoon recht, waardoor
maken.
een stukje offroad. Of twee stukjes.
3x8=24 versnellingen!
achterafweggetjes van niets naar ner-
mountainbikeachtig bochtenwerk uitgesloten is. Op fijn gravel echter is hij
helemaal in zijn element, daar kan je
ook hard doorrijden. Dankzij de stugge
banden stuitert hij er op los, maar
instabiel wordt hij geen moment.
Het frame is rammelvrij – best knap
Een gravelracer is
een racefiets die denkt dat
met interne kabels – en houdt heerlijk
koers. Snelheid minderen gaat even
72
WWW.FIETS.NL
OKTOBER 2014
hij een mountainbike is

Download Report