Van pup tot werk-, sport

VAN PUP TOT WERK- SPORT OF POLITIEHOND.
I N H O U D S O P G A V E:
1 Inleiding
2 Het snelle leren van de pup
3 Voordelen van het trainen van een pup
4 Voordelen van positief trainen
5 Het vormen van de pup
6 Duidelijkheid
7 De eerste les: Communicatie met de pup
8 Beloningen en correcties
9 Het gebruik van voer bij de training
10 Werken aan een andere beloning
11 Aanleren van oefeningen in het algemeen
12 Plicht
13 Elektronische dressuurbanden.
14 Apporteren
15 Passieve melding
16 Zoeken
17 Speuren
18 Revieren naar voorwerpen en personen
19 Ontwikkelen bijtdrift en opbouw bijtwerk.
20 Nawoord
1 INLEIDING
Toen in 2003 mijn boekje “Jong geleerd Oud gedaan lessen van een politiehondentrainer” op
de markt kwam, werd mij gevraagd of ik een boekje wilde schrijven over de africhting van
politiehonden. Door omstandigheden kon en wilde ik daar op dat moment niet aan voldoen.
Nu enkele jaren later is dan toch dit boek verschenen op een moment dat ik mijzelf, naast de
training van speurhonden, ook weer actief bezig houd met de africhting politiehonden voor
het bijt- en pakwerk. In dit boek gaat het echter niet alleen over het bijtwerk van de hond,
maar met name over datgene waar ik heilig in geloof:
De voordelen die het heeft om honden te trainen in het eerste levensjaar tot werk- sport- of
politiehond, waardoor een goede basis voor de rest van het leven wordt gelegd.
Als ik het heb over deze honden bedoel ik dit in de ruimste zin van het woord, namelijk alle
honden waar op wat voor manier dan ook iets mee gedaan wordt op het gebied van het
apporteren, verwijzen, zoeken, speuren, gehoorzaamheid of het bijt- en pakwerk.
Een ieder die zich hobbymatig of beroepsmatig bezig houdt met dit type honden zou dus
wellicht geïnteresseerd kunnen zijn in dit boek, of het nu gaat om politiehonden, speurhonden,
honden die getraind worden voor het KNPV, IPO of VDH certificaat, drugshonden enzovoort.
In de loop der jaren heb ik een manier van trainen ontwikkeld die op een aantal onderdelen
afwijkt van andere methodes, in die zin dat ik er niet eerder van gezien, gehoord of gelezen
heb. De training is gericht op de ontwikkeling van een toekomstige sport- of werkhond en ik
gebruik deze manier van werken al jarenlang tijdens het opleiden van politiespeurhonden en
honden voor het pakwerk.
De manier waarop ik werk kan een combinatie van de moderne trainingsmethode
“negeren/belonen” en de traditionele methode “belonen/straffen” genoemd worden.
Rode draad is een positieve opbouw middels beloningen waarbij stappen snel genomen
worden, gevolgd door een uitbouwperiode waarin oefeningen geperfectioneerd worden. Dit
alles op basis van het principe: “zorgen dat de pup zelf iets graag wil doen”. Dit leidt er toe
dat een pup alles zal doen om datgene te bereiken wat hij wil om zijn beloning te verdienen
Door consequent te trainen met veel herhalingen in het begin van het leven van de pup,
ontwikkelt een pup zich razendsnel en wordt gevormd in de gewenste richting.
Er is echter ook sprake van plicht om de hond duidelijk te maken dat het geleerde niet
vrijblijvend is. Doelstelling van de training is namelijk niet alleen een goed en met veel
plezier werkende hond te krijgen, maar ook een hond die onder alle omstandigheden altijd
zijn werk betrouwbaar uitvoert. Plicht is slechts een klein onderdeel van deze overwegend
positieve methode en leidt nauwelijks tot stress bij de honden. Dit omdat pas dan iets wordt
afgedwongen, als een oefening al talloze malen perfect is uitgevoerd en de hond dus precies
weet wat er van hem verwacht wordt. Het aanleren van oefeningen vindt namelijk altijd plaats
op een positieve manier.
Door de essentiële eigenschappen voor sport- en werkhonden in een vroeg stadium aan te
leren, te ontwikkelen en uit te bouwen lukt het in principe elke hond af te richten, zeker voor
wat betreft het zoeken, speuren en gehoorzaamheid in het algemeen. Door te kiezen voor pups
uit goede en bewezen foklijnen is de kans om met succes een pup ook te trainen tot een
politiespeurhond groot als gebruik wordt gemaakt van de in dit boek omschreven methode. Of
een pup later ook voldoende moed blijkt te hebben om een “echte” politiebijthond te worden
in de praktijk is een ander verhaal. Wel is zeker dat een hond “moediger” gemaakt kan
worden als deze als pup al helemaal gestoord wordt gemaakt van het bijten. Ik omschrijf in dit
boek hoe ik de bijttraining van de pup opbouw en vervolgens dit bijten omzet naar het
pakwerk.
Verder ga ik uitgebreid in hoe mijn manier van werken is vanaf de eerste dag dat de pup bij
de fokker weg is. Naast de basis appel oefeningen gaat het hierbij om de communicatie met de
pup, het vormen van de pup - wat wil ik dat hij wel en niet doet- en het aanleren van het
apporteren, verwijzen en zoeken van voorwerpen, het revieren (opzoeken en aanblaffen) van
voorwerpen en personen, het speuren en de opbouw van de bijttraining en het pakwerk.
Als ik met een pup begin, train ik doorgaans al deze onderdelen tot een leeftijd van ongeveer
5 maanden, waarna ik de keus maak waarvoor ik de pup definitief ga trainen. Het zal duidelijk
zijn dat dit normaalgesproken het onderdeel is waarin de pup het meest talentvol is.
Als ik echter een hond aanschaf met een bepaald doel, bijvoorbeeld alleen voor het speuren,
dan beperk ik mij tijdens de training tot de voor deze discipline noodzakelijke onderdelen en
laat ik uiteraard het ontwikkelen van het bijtgedrag achterwege.
De door mij gebruikte methode geeft de mogelijkheid het neusgebruik van de pup enorm te
ontwikkelen in de eerste maanden van zijn leven. Uitgebreid ga ik in op de manier waarop ik
dit neusgebruik uitbouw tot uiteindelijk het speuren op het hoogste niveau, namelijk het
speuren op verhardde ondergronden in een met allerlei geuren besmette omgeving, zoals een
woonwijk.
Ook treft u een andere manier van het aanleren van het apporteren aan. Dit aanleren vind
plaats door het leggen van een relatie tussen een voorwerp en een beloning, waardoor het
mogelijk is een pup binnen een aantal weken allerlei voorwerpen te laten apporteren.
In de periode dat ik dit boekje schrijf ben ik bezig met de training van mijn 35e pup. Van een
van deze pups, de kruising Hollandse herder Sita, zijn in zijn eerste levensjaar foto’s gemaakt
- van pup tot volwassen hond - die u in dit boek zult aantreffen. Door de foto’s wordt een nog
duidelijker beeld gegeven van de manier waarop ik mijn honden train.
Van pup tot volwassen hond!
De training van Sita was niet alleen weer erg leuk om te doen maar is naar mijn mening dus
ook een groot voordeel voor de ontwikkeling van de hond. Het blijft geweldig om een pup
vanaf 7 a 8 weken naast zijn normale opvoeding en socialisatie, op een positieve wijze
daadwerkelijk te trainen in de gewenste richting door gebruik te maken van die periode van
het leven van de pup waarin deze het snelst en gemakkelijkst leert. Ook Sita was op een
leeftijd van 4 a 5 maanden weer “klaar” in die zin dat ze op dat moment eigenlijk alles kende
wat ik van plan was haar aan te leren, in dit geval de basis appeloefeningen en de
ontwikkeling van haar apporteer-, zoek –, speur- en bijtdriften. Niet alleen werd gedrag
aangeleerd, maar ook al geconditioneerd, hetgeen betekent dat Sita voor de rest van haar
leven eigenlijk al “ingeprent” was voor wat betreft deze onderdelen. Het pakken van de
speurlijn zal Sita voor altijd in de sfeer van het speuren brengen en het zien van de bijtmouw
of de pakwerker betekent voor altijd: we gaan bijten. Een goede basis voor de toekomst is
gelegd!
Zoals gezegd maak ik normaal gesproken op een leeftijd van ongeveer 5 maanden de keus
voor welk onderdeel de pup definitief getraind gaat worden maar. In verband met dit boek heb
ik er echter voor gekozen om Sita gedurende haar eerste levensjaar te trainen in zowel het
speuren als het pakwerk, zodat een goed beeld ontstaat over de mogelijkheden die men in dit
eerste jaar heeft. Toen Sita een jaar oud was, heb ik het besluit genomen haar definitief te
gaan af te richten als politie speurhond menselijke geur met speurtaak en Sita is momenteel
werkzaam in een politieregio in Noord Holland.
In dit boek zult u niets of slechts in het kort iets vinden over standaard onderwerpen zoals
zindelijkheid, alleen zijn, de eerste dagen, het socialiseren van de pup, voeding enzovoort.
Over deze onderwerpen zijn al vele boeken geschreven. Alleen als een en ander gerelateerd is
aan de sport- of werk- of politiehond zal hierover iets te vinden zijn in dit boek.
Anders dan u wellicht zult denken, is de wijze waarop ik mijn pups train in principe exact
hetzelfde als de manier waarop ik volwassen honden train. Bijna alles wat u in dit boekje dus
leest over pups, pas ik in feite ook toe bij de training van volwassen honden. Train ik een
volwassen hond en wil ik deze het apporteren leren, dan doe ik dit op precies dezelfde manier
als bij een pup van 8 weken oud.
Vooropgesteld dient te worden dat hetgeen in de boek omschreven staat niet de enige manier
is om honden af te richten. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Ik ben er echter van
overtuigd dat de manier waarop ik mijn pups train van jongs af aan, een zeer snelle en goede
manier is om met honden het hoogste niveau te bereiken. Het niet benutten van het eerste
levensjaar is in mijn ogen namelijk niet alleen een gemiste kans om een hond te trainen in de
gewenste richting, maar ook een gemiste kans om allerlei ongewenste gedragingen te
voorkomen en te onderdrukken. Dit betekent een goede basis voor de toekomst, onafhankelijk
van de discipline waarin de hond uiteindelijk getraind gaat worden.