Presentatie Paul Scholten (Livio) - Innovatief Zorgvastgoed

Ifmec Studiedag
Paul Scholten
2014
Opbouw presentatie
1.
2.
3.
4.
Inleiding
Externe ontwikkelingen
Marktanalyse samenvatting
Visie op vastgoed
a) Uitgangspunten
b) Concepten
c) Modulair bouwen
Inleiding
Doel strategisch vastgoed
- Optimaal voorbereid zijn op de (nog te verwachten)
ontwikkelingen
- Flexibel te kunnen anticiperen
- Creëren van een totaaloverzicht van de actuele
vastgoedportefeuille
- Neerzetten toekomstbeeld om te komen tot gedragen
(bouwkundige) initiatieven en een goed beheer van
bestaande locaties
- Vormt de basis voor alle (nog uit te werken)
planontwikkelingen en vormt hoofd-richting
van Livio
Externe ontwikkelingen
-
-
Rol zorgkantoor/zorgverzekeraars
Samenwerking met woningbouwcorporaties
Veranderende rol gemeenten
Scheiden wonen en zorg
Afbouw Normatieve huisvesting component (NHC)
Participatie samenleving
Wijkgerichtheid
Technologische ontwikkelingen
Marktanalyse
Werkgebied
Marktanalyse
Profielen RVE’s
Marktanalyse
Demografische ontwikkeling
-
Stijging van het aantal ouderen in gemeentes Livio
In 2015 18% van de bevolking 65 +
27% 65+ in 2040
Marktanalyse
Verloop capaciteiten
Visie op vastgoed
Uitgangspunten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Capaciteit afstemmen op zorgvraag
Kwalitatief goede huisvesting
Courantheid en differentiatie bij (nieuwe) ontwikkelingen
Extramuralisering van lichte ZZP’s
Vastgoedexploitatie binnen de kaders van de NHC
Flexibiliteit in zorgaanbod door middel van koop/huur
Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord
ondernemen
Visie op vastgoed
Concepten
• Ontwikkeling concept voor verbinding klant en de wijk
• Concepten zijn dichtbij en rondom de klant en wijk
georganiseerd
• Concepten dagen klanten uit, naar vermogen, actief
participeren
• Positionering als “centrum” in de wijk”
• Wijk/buurtgerichte herkenning
• Integratie wijk (keten) partners
• Continue in staat zijn concepten aan te passen en te
verbeteren rondom de klant om diverse
klantengroepen te bedienen
Visie op vastgoed
Concepten
Realiseren decentrale service- en woondiensten
• Vanuit de concepten ontwikkelen van service- en
woondiensten waarbij de participatie van de klant maximaal
wordt ondersteund
• Woondiensten omvatten zowel services- als vastgoeddiensten
• Projecteren, uniformeren en standaardiseren van het totaal
aan services en woondiensten
• Creëren van een goede toegankelijkheid voor de
zorgprofessional en/of klant
KSF:
Slim organiseren/slim samenwerken
Efficiency
Optimaliseren participatie klant
Meer kwaliteit van zorg
Visie op vastgoed
Concepten
Ontwikkeling van een viertal concepten:
Concept Zorg & Verblijf
- Gericht op de huidige verpleeghuislocaties
Concept Wonen & Zorg
- Gericht op de huidige woonzorglocaties
Concept Thuiszorg & Kleine Kernen Concept
- Gericht op de huisvesting van de thuiszorgteams en de
kleinere buurtschappen
Conceptvorm
Wonen & Zorg
Conceptvorm
Zorg & Verblijf
Conceptvorm
Thuiszorg & Kleine kernen
Concepten
Voorbeeld Was-Service
Modulair bouwen
Uitgangspunten nieuw te bouwen locaties:
•Concept modulair bouwen, mee te bewegen met de
woningbehoefte vanuit de markt
•Zo normaal mogelijk wonen
•Geen specifieke bouw
•Lage bouwkosten en korte bouwtijd
•Toepasbaar verschillende doelgroepen
•Specifieke voorzieningen separaat gebouwd
•Slopen wordt demonteren
•Financierbaar dmv participatie
Modulair bouwen
1.
2.
3.
Modulair bouwen
Stapelbaar (legolisering)
Modulair bouwen
Voorbeeld
Modulair bouwen
Voorbeeld Wiedenbroek
Modulair bouwen
Modulair bouwen
Voorbeeld Wiedenbroek
Wiedenbroek
Basisgegevens
Conclusies
hoofdgebruik
adres
plaatsnaam
eigendomssituatie
evt. verhuurder
einde looptijd
metrage perceel
bvo opstal(len)
bouwjaar
aantal appartementen
WOZ-waarde
projectstatus
De locatie Wiedenbroek is een aandachtspunt in de portefeuille van Livio: de kwaliteit is ondermaats en
er is sprake van een teruglopend en op korte termijn negatief rendement. Aangezien het huurcontract
op korte termijn afloopt, geeft de RvB de opdracht aan de facilitair manager om te komen met een
herontwikkelingsplan, dat gedragen wordt door zowel de (vertegenwoordigers van) de cliënten als
Domijn. Dit overeenkomstig de vastgestelde vastgoedstrategie. In de kwalitatieve scorelijst is benoemd
welke doelstellingen op het gebied van met name de beleving van de cliënten zijn meegegeven als
randvoorwaarde voor de herontwikkeling.
Verpleeghuis
Wiedenbroeksingel
Wiedenbroeksingel
Huur
Domijn
2013
8.913
8.913
1984
80
Kwaliteit
Onderwerp
Criterium
Locatie
Winkels
Openbaar groen
Medische voorzieningen
Openbaar vervoer
Weging
1
2
2
1
Gemiddeld
Huidige
score
2
4
5
1
3
Livio
Norm
4
3
4
3
3,5
gewogen afwijking Score na
van norm
project
-2
2
2
-2
0
4
4
5
1
3,5
5
4
4
5
4
5
5
3
3
3
5
3
1
1
5
4
4
5
4
2
4
3
5
4
4
5
4
4
4
3
3
3
5
3
1
1
4
3
4
5
4
2
4
3
3,25
4
4
4
4
5
5
4
4
4
3
4
3
3
3
4
4
4
4
4
4
5
3
4
5
0
0
5
-4
-5
0
-3
-3
0
5
0
-2
-2
0
-4
0
5
0
-4
-4
0
-2
5
5
5
5
5
5
5
4
4
3
5
4
3
4
4
5
4
5
5
4
4
3
4
Kwaliteit kamer
Grootte appartement
Buitenruimte appartement
24-uurs zorg
Privacy
Sanitair kamer/appartement
Behandeling en reactivering
Kleinschaligheid
Levensloopbestendigheid
Domotica
Wijkgericht
Ketenzorg
Uitstraling gebouw
Uitstraling terrein
Herkenbaarheid gebouw
Aansluiting op doelgroep
4
4
2
5
4
4
4
4
2
5
5
4
3
4
4
4
3
3
1
4
3
2
4
1
2
4
4
1
2
2
4
4
3
4
4
3
3
4
4
3
4
3
3
3
3
4
3
3
3
3,25
-4
-4
-4
5
-4
-8
4
-12
-2
5
5
-8
-6
-4
4
4
-0,5
4
4
3
5
4
4
5
5
4
4
5
3
4
4
3
5
4
Strategische thema's
Cashflow project
Invoering scheiden-wonen-en-zorg
De cashflow van het project bij ongewijzigd beleid.
Risicoprofiel aan de hand van de verhouding tussen de ZZP's 1 t/m 3,
waarvan invoering van scheiden-wonen-en-zorg in de rede ligt, en de overige ZZP's.
0% 0%
0% 0%
Cashflow project
5.000.000
4%
4.000.000
3.000.000
excl. BH
6%
incl. BH
0%
1VV
2VV
3VV
4VV
5VV
6VV
7VV
8VV
9aVV
9bVV
10VV
23%
15%
totaal opbrengsten
totaal exploitatie kosten
2.000.000
Project cashflow
1.000.000
24%
28%
cumulatieve CW
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Toelichting:
In de komende jaren is er sprake van een rendabele locatie. Echter, aangezien de kwaliteit van de locatie te wensen over laat is het de
verwachting dat de leegstand op zal lopen tot 25% binnen 8 jaar, tenzij er ingrepen in de bebouwde omgeving gedaan worden.
Op de middellange termijn is het Wiedenbroek in de huidige constilatie niet in stand te houden, voornamelijk omdat er niet voldaan kan worden aan
de eisen en wensen van de bewoner op het gebied van beleving en kwaliteit.
Exploitatiekosten rentekosten igv
eigendom
huur
1%
0%
10%
15%
28%
7%
Gemiddeld
- gesprekken opstarten met verhuurder over herontwikkeling
actie: bestuurder en facilitair manager
status: loopt
-doorontwikkelen nieuw zorgconcept:
actie: bestuurder, zorgdirecteur, facilitair manager
status: loopt
- ontwikkelen businesscase herontwikkeling
actie: bestuurder, facilitair manager, Domijn, financier
status: loopt
Financiële kengetallen
Klimaattechnische
installaties
Onderhoudsstaat
gebouw
Onderhoudsstaat
installaties
Gebouw
beveiliging
Legionella beheersplan
Brandveiligheid
Zusteroproepsysteem
Energiegebruik
Waterverbruik
Milieuzorg op locatie
Sanitair
Parkeergelegenheid
Fietsberging
Scootmobielberging
Ontmoetingsruimte
Restauratieve voorzieningen
Facilitaire services
Toegankelijk voor minder
validen tot gebouw
Toegang
Multifunctionaliteit
Toekomstbestendigheid
Uitbreidbaarheid
Gemiddeld
Beleving cliënt
Ten aanzien van het Wiedenbroek zijn de volgende afspraken gemaakt:
Herontwikkeling:
initiatieffase
Kwalitatieve beoordeling Wiedenbroek
Gebouw
Afspraken
Foto object
39%
€ / jaar / m²
Personele kosten
€ / dag / ZZP
kosten overhead
Voeding
W'broek
Livio norm
benchmark
€
16,8 €
12,0 €
W'broek
Livio norm
NZa-norm
€
9,0 €
9,0 €
5%
3VV
0%
4VV
5VV
6VV
7VV
0%
67%
8VV
9aVV
9bVV
Toelichting:
Een groot deel van de huidige doelgroep valt binnen de groep 'scheiden-wonen-en-zorg'. Livio kiest er
voor om in samenwerking met Domijn ook voor deze doelgroep de huisvesting te faciliteren, mede omdat
verwacht wordt dat deze groep mensen in de toekomst een zwaardere zorgvraag hebben. In hoeverre
Livio ook daadwerkelijk het leegstandsrisico gaat dragen voor deze doelgroep is onderwerp van gesprek
met Domijn.
Benchmark exploitatiekosten
Energie
0% 0%
0%
28%
Impairment
14,0
Beschikbare NHc minus NHc kosten
€ 200.000
€ 100.000
8,2
€1
2
3
4
5
Verblijf obv begroting
personeel / ZZP
Exploitatiekosten
eigenaar
Exploitatiekosten
gebruiker
pers. hotelfuncties
pers. kosten zorg en overhead
NZa-norm
Livio norm
€
4.745 €
€
20.973 €
4.424
21.692
Som CW kosten
Som CW inkomsten
€Toelichting
Livio kiest er voor, mede gebaseerd op de groeiende arbeidsschaarste onder verzorgend personeel, de groeiende zelfredzaamheid van ouderen
en de toenemende eisen ten aanzien van de leefomgeving, om in te zetten op een hospitality concept. Dit betekent dat de normen per ZZP per dag
voor onder meer voeding en personele inzet hotelfuncties relatief hoog zijn. De inzet van verplegend en verzorgend personeel dient zo efficient
mogelijk te zijn. Daarnaast wil Livio een duurzame zorgaanbieder zijn, wat onder meer moet blijken uit een laag energieverbruik. In de huidige
situatie wordt hier niet aan voldaan.
€ 5.000.000
€ 10.000.000
€ 15.000.000
Toelichting
Vooralsnog is er geen sprake van impairment: de NHc inkomsten zijn ruim voldoende om de verplichtingen
te dekken. Sterker nog: de verwachte NHc inkomsten, die gefaseerd de nacalculatie vervangen, leiden
tot een overschot op de kapitaallasten balans. Let wel: in geval van nieuwe investeringen zal de
huurprijs mogelijk gaan stijgen en kan deze balans anders uitpakken. Daarbij ligt het in de rede dat de
boekwaarde ook zal stijgen, indien Livio zelf investeringen zal doen.
Ook wanneer gekeken wordt naar de integrale exploitatie, rekening houdend met de economische
levensduur, is er geen sprake van impairment.
Conclusie
Strategische vastgoedkeuzes
concepten
- Per concept het opstellen van een gedegen wijkanalyse
- Behoeften in beeld voor het vormgeven van het concept
- Opstellen business case (concreet financiële
doorrekening inclusief zorgexploitatie)
- Draaiboek per locatie
Conclusie
Ontwikkel vanuit klantprofielen naar concepten
Definieer per concept je KSF
Denk omgekeerd, ketenintegratie
Flexibiliseer je voorraad met multifunctionaliteit
Zoek alternatieve financieringsvormen
Maar bovenal!!!!
ONDERNEMEN in plaats van BEHEREN
INNOVEREN in plaats van KOPIEREN
Afsluiting
Vragen?