29e jaargang Nº 1
zaterdag 18 januari 2014
Kerkperspectief
verschijnt 16x per jaar
officiële uitgave: Protestantse Gemeente Arnhem
Kom, geef me je hand
Vandaag mogen we spelen
in Gods blauwe muziektent.
Dansen, op de �luit van zijn liefde.
Geef je verdriet aan de vogels,
je pijn aan de witte vlinders.
Zij brengen het wel bij de Heer.
Anne Takens
Anne Takens-Ligthart was kinderboekenschrijfster;
zij overleed in Arnhem op 27 december 2013.
1
Colofon
Kerkperspectief
Officiële uitgave van de
Protestantse Gemeente te Arnhem
verschijnt 16x per jaar
Kopijdatum:
maandag 27 januari - 18.00 uur.
Kopij voor Kerkperspectief nr. 2
(van 8 februari t/m 1 maart 2014)
bij voorkeur e-mailen naar:
[email protected]
Wijknieuws
Aanleveren via de wijkredacties.
De namen en adressen staan vermeld
in de koppen bij de wijkberichten.
Redactie
Menno Leistra (tel. 0575-845930),
Rita Hop, Theo van Loenen,
Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).
Abonnementen
W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103
e-mail: [email protected]
Kosten: Jaarabonnement: € 21,50
Digitaal abonnement: € 11,50
ING rekening: NL72INGB0002571164
Adverteren in Kerkperspectief
Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103,
e-mail: [email protected]
Website: www.kerkperspectief.nl
Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV
Kerkelijk Bureau PGA
Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem
telefoon: 026-4420987
e-mail: [email protected]
Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur
Van de redactie
Kan het nog: veel heil en zegen in het nieuwe jaar wensen?
Dan doe ik dat bij dezen, namens de hele redactie.
Dat laatste weet ik niet zeker, want de helft van de redactie was
op vakantie! Het zij hun gegund.
In deze eerste Kerkperspectief van het nieuwe jaar weer heel
veel wijknieuws, dat na het kerkdienstenrooster is geplaatst.
Helaas kon ds. Han Hoekstra wegens ziekte (longontsteking)
geen kopij insturen. We wensen hem ook vanaf deze plek van
harte beterschap. Na zijn ziekteperiode van vorig jaar is dit toch
weer een domper.
Ds. Yolanda Voorhaar rondt haar beschouwingen bij haar ziekte
af met een mooi artikel, zie pagina 8. Diegenen die in eenzelfde
situatie leven, zullen in haar verhalen veel hebben herkend.
De Algemene Kerkenraad heeft naast een nieuwe voorzitter nu
ook een nieuwe scriba gevonden, namelijk Lyska van der ElstWarner. U leest er meer over op pagina 9. We zijn ook blij voor
ds. Elsje Pot, dat haar dubbele functie hiermee tot het verleden
behoort. Het was een zwaar jaar, met alle moeilijke besluiten
die de AK moest nemen, en daarbij de ’zielzorg’ voor de mensen
in de Opstandingskerk en de zorg om collega Voorhaar.
Op dezelfde pagina vindt u ook bijdragen van de vertrekkende
voorzitter Pieter Jan Veenstra en de komende voorzitter Jan
Liebeton. We willen de vertrekkende mensen hierbij van harte
bedanken en we wensen de nieuwe ambtsdragers veel vreugde
bij hun nieuwe werkzaamheden.
Al met al zijn er weer veel mooie en informatieve artikelen.
We wensen u dan ook veel mooie leesuurtjes toe.
Hartelijke groeten,
Henny Kalisvaart, eindredacteur.
Bij de foto op de voorkant:
In dit nummer schrijft Paul van Lunteren weer een interessant
artikel over de eerste vijf jaar van de Hulpkerk in Arnhem-Zuid ten
tijde van de Tweede Wereldoorlog. Die kerk heeft het wel moeten
ontgelden, al kwam dat niet door de oorlog. De vader van Paul
heeft de zwart-wit foto “via mooie techniekjes in kleur gebracht:
kleuren die zeer waarschijnlijk ook zo zijn geweest”, aldus Paul.
Het kerkje stond op de plek dicht bij de Drieslag, waar nu het
Shellstation staat.
Foto achterblad:
Het plein voor de
Salvatorkerk wordt
momenteel geheel
gerenoveerd. Er
komen heel veel
parkeerplaatsen bij
en het wordt een mooi
plein voor de markt.
Bankrekeningen PGA
voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187
t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.
voor overige: NL63FVLB0699642132
t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.
Diaconaal bureau
Diaconaal consulenten/secretaris:
Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen
Zijpendaalseweg 57, 6814 CD Arnhem
telefoon: 026-3512201
e-mail: [email protected]
website: www.diaconiearnhem.nl
Bankrekeningen diaconie
voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522
t.n.v. College van Diakenen Arnhem
o.v.v. vrijwillige bijdrage 2013.
Voor overige giften: NL33FVLB0635800667
t.n.v. College van Diakenen Arnhem.
2
Data Kerkperspectief voorjaar 2014
Nr
2
3
4
5
6
7
8
9
Kopijdatum
27 januari 2014
17 februari 2014
10 maart 2014
31 maart 2014
21 april 2014
12 mei 2014
2 juni 2014
23 juni 2014
Verschijningsdatum
8 februari 2014
1 maart 2014
22 maart 2014
12 april 2014 Pasen
3 mei 2014
24 mei 2014 Pinksteren
14 juni 2014
5 juli 2014 vakantie
Voor het voetlicht
Einde van de wereld
(Gedachten n.a.v. een bezoek op 16 november 2013 aan
Auschwitz I en II)
Kort geleden bracht ik een bezoek aan Auschwitz. Het vreselijke vernietigingskamp Auschwitz. Het bestaat nog. Het is een
groot museum geworden, dat jaarlijks door tienduizenden
mensen (ook veel Duitsers) bezocht wordt. Het is eigenlijk nog
grotendeels intact gelaten; zoals het is aangetroffen door de
Russen die Zuid Polen bevrijdden begin 1945. Alleen de twee
gaskamers/crematoria waren door de SS opgeblazen en alle
gevangenen – op enkele honderden na – de kampen uitgemarcheerd in een ook weer bewust geplande dodenmars richting
Duitsland.
Het bestaat uit drie locaties: Auschwitz I, Auschwitz II en
Auschwitz III op een paar kilometer van elkaar bij het dorpje
Ocwiciem.
Wij kennen vooral de beelden:
van Auschwitz I ca. 300 bij
300 meter met gebouwen
in serie gebouwd waar de
meest gruwelijke experimenten en executies
plaatsvonden: met boven
het ingangshek de woorden: Arbeit Macht Frei;
van Auschwitz II (Birkenau): de plaats van de massavernietiging, ca. 1 km bij 1 km, met lange rijen barakken en twee
gaskamers/crematoria en met die ene spoorlijn waarover de
treinen vol geladen met mensen binnen reden en er weer leeg
uit reden.
Het was tot vlak voor het moment van bevrijding nog in vol
bedrijf: 1,5 miljoen mensen in twee en half jaar tijd. Joden,
zigeuners (Roma, Sinti), verstandelijk gehandicapten, homosexuelen. Op een doorsnee werkdag moeten er ca. 2000 mensen zijn gedood en gecremeerd.
Echt een bedrijf met bedrijfsvoering en businessplan met de
meest geavanceerde techniek van z’n tijd.
En het businessplan had zelfs prioriteit binnen de totale oorlogsplanning…
Hongarije bv. werd pas in maart 1944 bezet door de Duitsers
- dus ruim een jaar nadat de Duitsers zware verliezen leden
tegen de Russen - en in enkele maanden werden meer dan een
half miljoen Joodse Hongaren gevangen genomen, de meesten van hen van Hongarije naar Polen/Auschwitz vervoerd en
aldaar vermoord.
Ik was daar met mijn oudste zoon Jan, aan het eind van die
bekende spoorlijn van Auschwitz/Birkenau die zich in het
kamp opsplitst in twee parallel lopende spoorlijnen die eindigen vlakbij de restanten van de twee gaskamer/crematoriacomplexen.
Mij blijft bij: het einde van de wereld.
Ik had me voorgenomen in ‘Voor het voetlicht’ te schrijven
over de 3 waarden die ook volgens mij wezenlijk zijn voor de
Nederlandse samenleving:
- de vrijheid van een onderzoekende geest,
- humaniteit en
- democratisch bestel.
Dat wil ik nog steeds en bij leven en welzijn zal ik dat ook nog
doen. Maar voor nu nog één overweging - zo u wilt conclusie over dit bezoek aan Auschwitz.
We zijn met ons IQ en dus met onze onderzoekende geest tot
veel in staat.
In deze rubriek laten predikanten en
andere kerkleden iets zien van wat hen
bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen.
Hitler dreigde niet met lege woorden toen hij sprak over
geheime wapens. Het ruimtevaartprogramma van Rusland
en de VS is aan het eind van de oorlog overgenomen van de
Duitsers. Ook waren de Duitsers bezig met massavernietigingswapens. Je moet er niet aan denken dat die tot zijn beschikking
hadden gestaan in 1945, zoals de VS de oorlog met Japan hebben beslist met het gebruik van twee atoombommen.
We zijn met ons IQ nog weer veel verder gekomen dan we in
1945 waren. Maar… zijn we beter geworden in humaniteit,
menselijkheid, mens-zijn? Wat brengt ons tot goed of beter
mens-zijn?
Wat behoedt ons voor de onmenselijkheid, wat doet ons niveau
van menselijkheid bewaken?
Wij kennen de samenvatting van de wet: Gij zult de Here uw God
liefhebben met geheel uw hart, ziel en verstand, met al uw kracht
en gij zult uw naaste liefhebben en u zelf.
De Rabbijnen kennen naast deze ons bekende van onze Heer
ook andere samenvattingen van de Wet: Zo ook deze: Doe uw
ochtendgebed en uw avondgebed.
Het is bekend geworden en vastgesteld dat een Hongaarse
Jood, Hugo Lowy, in mei 1944 aankwam op het rechterspoor in
Auschwitz-Birkenau. Hugo werd vermoord door Duitse soldaten, ter plekke doodgeslagen, omdat hij zijn gebedstas met zijn
tallit (gebedssjaal) en tefillin (gebedsriemen) weigerde af te
geven.
Er staat nu sinds september 2009 weer een wagon uit die tijd op
het spoor - op een paar meter van die plaats.
ds. Ad Poley
Toren Eusebiuskerk wordt museum
De toren van de Eusebiuskerk in Arnhem wordt ingericht als
een museum over de Slag om Arnhem in september 1944.
Daarvoor is een samenwerkingsovereenkomst getekend
met het Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek, zo
hebben de besturen van de kerk en het museum bekendgemaakt.
Het centrum van Arnhem werd op 19 en 20 september 1944
kapotgeschoten bij een poging van de geallieerden om de
Rijnbrug in handen te krijgen. De stad lag zo zwaar in puin,
dat de inwoners moesten evacueren. Pas na afloop van de
Tweede Wereldoorlog keerden zij terug in een stad die deels
opnieuw moest worden opgebouwd. Wat er in die tijd met
Arnhem is gebeurd, zal in het museum in de kerktoren te
zien zijn.
In 2015 moet het museum in de toren een feit zijn, zegt het
bestuur.
3
Week van Gebed
Van 19 t/m 26 januari wordt de internationale week van gebed
voor de eenheid van de christenen gehouden. Het thema daarvoor is aangedragen en uitgewerkt door christelijke groepen in
Canada en luidt: ‘Is Christus dan verdeeld?’ (1 Kor. 1: 13).
Het evangelisch/christelijk samenwerkingsverband Hart voor
Arnhem organiseert in het kader daarvan dagelijkse samenkomsten ‘op locatie’. Christenen uit heel Arnhem worden uitgenodigd om op heel uiteenlopende plekken in de stad kennis
te maken met de mensen die daar werken of leven, en om met
elkaar te bidden.
Het programma is als volgt:
-Zondag 19 januari: Baptistengemeente Arnhem-Centrum, Willem
van Kleeflaan 6:
Thema: ‘Samen zijn wij Gods volk’ met voorgangers Thijs en
Saskia Tichelaar
-Maandag 20 januari: Distibutiecentrum voedselbank Arnhem,
Bruningweg 7, 6827 BM Arnhem: Thema: ‘Armoede’, met Joop
Toeter, coördinator voedselbank.
-Dinsdag 21 januari: Arentheem College, Thomas à Kempislaan
25, 6822 LR Arnhem: Thema: ‘Onderwijs’, met Eelco van der
Kruk, directeur Arentheem.
-Woensdag 22 januari: Malburgstaete, St. Gangulphusplein 1,
6832 AT Arnhem: Thema: ‘Gezondheidszorg’, met Wim van Veen,
manager zorg en welzijn
-Donderdag 23 januari: Stadhuis Arnhem, Koningstraat 38,
6811 DG Arnhem: Thema: ‘Bestuur van de stad’, met Arie Abbink,
bestuurslid Christenunie Arnhem,
-Vrijdag 24 januari: Youth for Christ, Minervasingel 10, 6846 RA
Arnhem: Thema: ‘Jeugd en Opvoeding’, met Wouter Koorevaar,
medewerker YfC
-Zaterdag 25 januari: St. Walburgiskerk, St. Walburgisplein
1, 6811 BZ Arnhem, Thema:
‘Samen behoren wij toe
aan Christus’, met Wietse
van der Hoek, predikant
Baptistengemeente ‘de
Ontmoeting’ en Koos Smits,
pastoor St. Eusebiusparochie.
Het is de bedoeling om hiervan een grote interkerkelijke
viering te maken met voorgangers uit de volle breedte
van het Arnhemse kerkelijk
leven. Het Gospelkoor van de
Koepelkerk verleent medewerking.
ds. Pierre Eijgenraam
De Eerste Dag
19 januari: Genesis 13,2-8; Psalm 118;
1 Korintiërs 1,4-17; Marcus 9,33-37
Het ‘gewone’ leesrooster wordt onderbroken. Dus geen Kana
dit jaar. Het is vandaag de zondag in de week van gebed voor
de eenheid van kerken en christenen. Dit jaar voorbereid
door de Canadese kerken. In de taal van de Iroqoi, een van de
oudste volken daar, betekent Canada ‘dorp’. De naam Canada
suggereert dus dat ondanks de verschillen tussen volken en
groeperingen, er een verbondenheid tussen mensen mogelijk
is alsof wij met elkaar in één dorp wonen. Dat is een opgave.
De Canadese steden behoren tot de meest multiculturele en
multireligieuze woonplaatsen ter wereld. Het thema van deze
zondag: ‘Is Christus dan verdeeld?’, is ontleend aan 1 Korintiërs
1,13. En dat is wel de brief die ook volgens het ‘gewone’ rooster
deze maanden gelezen wordt.
4
26 januari: Jesaja 49,1-7; Psalm 139,1-12; 1 Korintiërs 1,1-9;
Matteüs 4,12-22
Dit evangelie daalt steeds dieper af: van de hoge berg (vs. 8), via
de kuststreek (vs. 15), tot onder zeeniveau (vs. 18). Daar in de
diepte scholen mensen samen in hun groene duisternissen. Het
evangelie laat hen niet aanmodderen. Zij worden opgediept,
aan het licht gebracht. Vissers van mensen worden, betekent
niet eindeloos achter mensen aan hengelen. Het is: zorgen dat
zij niet door alle mazen heen vallen. Daar is een stevig netwerk
voor nodig. Wellicht kunnen wij bij Petrus en Andreas in de leer,
die nog wel weten hoe wij onze netten boeten moeten.
2 februari: Sefanja 2,3; 3,9-13; Psalm 37,1-11; 1 Korintiërs
1,18-31; Matteüs 5,1-12
De perikoop van de zaligsprekingen is de regeringsverklaring
van Gods Koninkrijk. Dat Jezus heel deze mensenfamilies: van
de armen van geest tot en met de vervolgden omwille van de
gerechtigheid, zalig spreekt, is niet een sur plus, een extra. Niet
een beloning boven op dat wat er toch al in zat.
Nee, als Jezus de arme van geest ‘zalig’ spreekt, is dat een
scheppingswoord. Dat woord roept leven uit. Het roept tot
leven wat er nog niet was. De arme van geest twijfelt aan
zichzelf, hij acht zichzelf volstrekt ontoereikend. Hij beschouwt
zichzelf als iemand met een gemis, een tekort, er mankeert van
alles aan.
‘Zalig de armen van geest want aan hen is het koninkrijk van
de hemel’, dus: ‘van God.’ En mét dat Jezus deze zaligspreking
uitspreekt, is de heerschappij, het goddelijk bewind, gekomen
en heeft het hen opgenomen als burgers in zijn rijk. De
zaligsprekingen zijn scheppingswoorden. Ze roepen tot aanzijn
wat er nog niet is. Ze brengen tot aanzien wat ontoonbaar is.
Van het ene op het andere moment is de grote leegte een grote
openheid. Het gemis een verlangen. Het gebrek een gebed. Het
tekort een vindplaats van hoop en vertrouwen. Omdat Jezus
het heeft gezegd.
ds. Klaas Touwen
Januari 2014
Alle Zeven Dagen
za 18 zo 19 ma20 di 21 wo 22 do 23 vr 24 za 25 zo 26 ma27
di 28 wo 29 do 30 vr 31 Leviticus 8:1-17
Leviticus 8:18-30
Leviticus 8:31–9:6
Leviticus 9:7-24
Leviticus 10:1-11
Leviticus 10:12-20
Psalm 132
Matteüs 4:1-11
Matteüs 4:12-22
Spreuken 1:1-19
Spreuken 1:20-33
Spreuken 2:1-22
Spreuken 3:1-12
Spreuken 4:13-26
Bloedritueel
Geheiligd
Ontmoeting
Precies volgens opdracht
Aäron zweeg
Overtuiging
Vaste woon- en verblijfplaats
Confrontatie
Vissers van mensen
Wees geen meeloper
Wijs wijsheid niet af
Bron van wijsheid
Onderwijsheid
De goede weg
za 1 zo 2 ma 3 di 4 wo 5 do 6 vr 7 za 8 zo 9 ma 10 Spreuken 3:27-35
Leviticus 12:1-8
Psalm 111
Leviticus 13:1-17
Leviticus 13:18-28
Psalm 112
Leviticus 13:29-46
Leviticus 13:47-59
Psalm 95
Leviticus 14:1-20
Stel niet uit tot morgen
Jongens of meisjes
Daadkracht
Let op huid en haar
Zorgvuldige controle
Het goede leven
Hoofd en baard
Rein en onrein
Luister en jubel
Spanning rond de uitslag
Februari 2014
Nieuws van de Diaconie
- De info staat in de colofon op pag. 2 -
Diaconale prijs
In 2011 is voor het eerst in Arnhem de diaconale prijs uitgereikt. Dit was een samenwerking van de Raad van Kerken
in Arnhem, het College van Diakenen van de Protestantse
Gemeente Arnhem, de diaconie Eusebiusparochie en de
Vincentiusvereniging Arnhem.
Op 14 juni 2014 worden er weer drie prijzen uitgereikt. Het gaat
om prijzen van 1000, 500 en 250 euro. Aan de uitreiking gaat een
presentatie van de genomineerden vooraf.
Waarom deze prijs?
• Een extra stimulans voor initiatieven op het terrein van
diaconie.
• De diaconie meer publiciteit en aandacht geven.
Voor welke activiteit?
Om te bepalen welke activiteit in aanmerking komen,
omschrijven we wat wij onder diaconie
verstaan:
Ieder mens telt. Maar niet iedereen kan
zichzelf redden. Daarom steunt de kerk
mensen die, om wat voor reden dan ook,
niet goed (meer) voor zichzelf kunnen zorgen: zieken, armen, ouderen, drop-outs.
De armoedeproblematiek is in het diaconaat altijd belangrijk.
Of het nu gaat om mensen dichtbij of ver weg, de kerk stelt zich
tot taak om bijdragen te leveren aan het welzijn van de samenleving.
Welke criteria hanteert de jury?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Er moet in een project of activiteit sprake zijn van een diaconale motivatie, handelend vanuit religieuze dan wel
andere levensbeschouwelijke motieven;
Op wijk of stedelijk niveau, binnen de grenzen van kerkelijk
Arnhem;
Voorbeeldfunctie;
Aansluitend op actuele gebeurtenissen of ontwikkelingen;
Vernieuwend, verrassend, origineel of onverwacht;
De activiteit wordt uitsluitend door vrijwilligers verricht;
Inhoudelijk liggend op het terrein van de diaconie in brede
zin;
Een bestaand of nieuw project;
Bij een nieuw project: met een plan van organisatie en de
garantie voor daadwerkelijke uitvoering;
Een ideaal uitdragend;
Bevorderen van samenwerking.
Jurering en inzending
De jury bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse kerken
en maatschappelijke organisaties.
Inzendingen voor de diaconale prijs kunnen vanaf 1 januari
tot en met 30 april 2014 ingeleverd worden bij het Diaconaal
bureau, Zijpendaalseweg 57, 6814 CD Arnhem. Over de uitslag
kan niet gecorrespondeerd worden.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met
Margriet Kok, diaconaal consulent, tel. 026 3512201,
e-mail: [email protected].
PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’
De Joodse slimheid
De intellectuele successen van Joden en hun
opvallende rol in de handel, geneeskunde en
financiën komen, bezien vanuit de geschiedenis van het Joodse
volk, niet uit de lucht vallen.
Twee onderzoekers komen in hun boek De uitverkorenen met een
revolutionaire these over de ontwikkeling van de Joodse voorsprong in beroepen waarbij geletterdheid en opleidingen noodzakelijk waren. Na de verwoesting van de Tweede Tempel in 70 na Chr.
vereiste het overleven van de Joodse godsdienst dat iedere Jood
moest leren lezen en schrijven om zelfstandig kennis te verwerven
want wanneer je daartoe niet in staat was, raakte je geassimileerd.
Dus door noodzaak leerden Joden vaardigheden die van uitermate
groot belang waren voor hun economische ontwikkeling.
Vanaf de tijd van de Babylonische ballingschap in de 6de eeuw
voor Chr. tot aan de verwoesting van de Tweede Tempel in 70 na
Chr. rustte het Jodendom op twee pijlers: de rituelen die in de
Tempel werden volvoerd en het lezen van de geschreven Tora. Met
het verwoesten van de Tempel door de Romeinen was de functie
van de priesters in de Tempel verdwenen en werd de kern van het
Jodendom in stand gehouden door de rabbijnen die de Tora bestudeerden. Bij afwezigheid van een tastbaar ritueel centrum werd het
lezen en bestuderen van de Tora door iedere Joodse man het fundament van het bestaan van het Joodse volk. Daarom kreeg ieder man
de taak om zijn zonen al op jonge leeftijd te leren lezen en schrijven
en dat in een wereld waar de meeste mensen analfabeet waren. De
keerzijde was dat dit geld kostte, iets wat een Joodse boer niet altijd
had. Er doemden twee patronen op: aan de ene kant een verhoogde
geletterdheid binnen de Joodse gemeenschap, aan de andere kant
een traag proces van conversies óf naar het Christendom óf naar de
Islam en daardoor een enorm slinken van de Joodse populatie, van
5,5 miljoen rond 65 na Chr. tot 1,2 miljoen in 650 na Chr. Epidemieën
en moordpartijen waren niet de hoofdoorzaak.
In het midden van de 7de eeuw rukte de Islam op en ontstond
een enorm moslimrijk van het Iberisch schiereiland tot India en
China. Binnen die grenzen werd Arabisch gesproken en ontstonden
nieuwe wetten en instituties. Handel breidde zich uit en er werden
nieuwe steden gesticht en er was grote vraag naar hoogopgeleide
professionals met intellectuele vaardigheden. Joden hielden de
landbouw voor gezien en verhuisden naar de grote steden van het
Abbasidische kalifaat om beroepen te gaan uitvoeren waar geletterdheid aan te pas kwam en die meer inkomen genereerden.
Omdat ze tot een collectief behoorden met een sterke identiteit
waren ze in staat interregionale betrekkingen te onderhouden en
zo op grote afstand naleving van contracten af te dwingen, van
belang in de handel. Hun netwerken waren immens en men communiceerde door de gehele diaspora heen. Geen andere groep was
daartoe in staat. Dit levert ook de verklaring dat Joden in beroepen
i.v.m. kredietverlening en financiële markten enorm succes hadden en niet omdat ze deze beroepen ambieerden omdat ze geen lid
konden worden van de nijverheidsgildes en omdat het moslims en
christenen verboden was geld met rente uit te lenen.
Door de inval van de Mongolen in Perzië en Mesopotamië in 1219
werd enorm geplunderd en ging de commerciële economie van het
Abbasidisch kalifaat ten onder waardoor de economie van Perzië en
Mesopotamië terugviel naar het agrarische stadium waaruit het ooit
was voortgekomen. Dit had als gevolg dat veel Joden wederom hun
zonen niet de vereiste kennis konden bijbrengen, het Jodendom
vaarwel zeiden en overgingen tot de Islam. De Joodse wereldpopulatie nam enorm af met een dieptepunt in de 15de eeuw.
Van alle mensen die in de loop der tijd de Nobelprijs mochten
ontvangen is 10% Joods, afkomstig dus uit een relatief kleine groep.
Ligt wellicht de eeuwenlange ontwikkeling hieraan ten grondslag?
Sophie Oudkerk, namens de commissie Kerk en Israël, afd.Arnhem
Bron; NIW, De uitverkorenen/Eckstein en Botticini
5
Collectenopbrengsten PGA
(bedragen in euro’s)
Collectenopbrengsten PGA
8 december 2013 (nagekomen) 1e collecte: Diaconaal werk
1 januari 2014
kerk:
Salvatorkerk
kerk:
De Rank
Bethlehemkerk
Salvatorkerk
Totaal
2e collecte: Pastoraat
3e collecte: Onderhoud gebouwen
1e collecte
87,93
2e collecte
81,17
3e collecte
60,45
15 december 2013
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
233,09
Diaconessenkerk
145,03
Siongemeenschap
36,05
De Rank
115,39
Bethlehemkerk
141,67
Salvatorkerk
109,10
De Kandelaar
137,17
Totaal
917,50
2e collecte
81,32
64,03
22,50
114,09
77,10
69,10
96,60
524,74
3e collecte
72,37
53,69
19,35
115,35
68,80
62,32
76,30
468,18
22 december 2013
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
115,96
Diaconessenkerk
147,60
De Rank
65,71
Bethlehemkerk
103,43
Salvatorkerk
91,74
De Kandelaar
99,90
Totaal
624,34
2e collecte
72,32
95,78
60,18
83,67
72,83
83,17
467,95
3e collecte
51,66
73,75
58,12
70,27
60,67
54,15
368,62
24 december 2013
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
178,77
De Kandelaar
248,17
Eusebiuskerk
2.363,81
Totaal
2.790,75
2e collecte
85,65
118,60
3e collecte
76,60
89,65
204,25
166,25
25 december 2013 1e collecte: Kerk in Actie - Kinderen in de knel
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
418,75
Diaconessenkerk
413,21
Siongemeenschap 141,30
De Rank
228,50
Bethlehemkerk
374,80
Salvatorkerk
366,12
De Kandelaar
360,65
Totaal
2.303,33
3e collecte: Onderhoud gebouwen
2e collecte
132,60
188,68
68,01
102,70
245,91
105,97
154,99
998,86
3e collecte
104,78
144,17
46,90
122,43
131,13
79,08
110,60
739,09
(bedragen in euro’s)
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
1e collecte
44,50
66,62
83,06
194,18
2e collecte
61,45
37,60
3e collecte
47,80
47,35
99,05
95,15
5 januari 2014
1e collecte: Door wijk te bepalen diaconaal doel
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
97,25
Diaconessenkerk
261,24
Siongemeenschap
58,20
De Rank
61,65
Bethlehemkerk
101,45
Salvatorkerk
129,15
Rijkerswoerd 47,23
De Kandelaar
220,08
Totaal
976,25
2e collecte
81,28
99,00
24,40
52,65
61,27
74,60
32,83
136,05
562,08
3e collecte
65,00
77,37
16,36
68,30
47,34
51,48
73,29
399,14
Collectebonnen
• Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – )
• Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – )
• Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – )
U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen
contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur.
U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de
Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de
bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.
Belastingaftrek
Indien u meer dan 1 % van uw verzamelinkomen en tevens meer
dan € 60, – per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.
Lege cartridges
Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­
cartridges t.b.v. Kika.
29 december 2013
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Diaconessenkerk
75,26
Siongemeenschap
25,81
De Rank
75,70
Bethlehemkerk
107,63
Salvatorkerk
69,04
De Kandelaar
84,30
Totaal
437,74
2e collecte
49,15
15,55
75,70
72,30
47,22
65,75
325,67
3e collecte
45,42
16,75
75,60
62,47
36,13
45,89
282,26
31 december 2013
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Eindejaarscollecte 3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
54,55
Salvatorkerk
83,90
Totaal
138,45
6
2e collecte
29,50
75,48
104,98
3e collecte
17,60
17,60
Betaling abonnement 2014
De accepten voor de betaling van het abonnement 2014 zijn
per post of als bijlage met Kerkperspectief inmiddels verzonden.
De abonnees worden verzocht bij betaling via girotel of
andere wijze van betaling het op de accepten vermelde
betalingskenmerk van 7 cijfers te vermelden.
Bij voorbaat dank.
Wim van Woerkens, administratie Kerkperspectief
Uw Steun Waard!
aankondiging collecte bestemming
Zondag 19 januari 2014: Collecte Oecumene Geloven in
verbondenheid
Aan het begin van de week van het gebed (19 tot en met 26 januari), is de landelijke collecte van de Protestantse Kerk bestemd
voor de Oecumene. In deze week worden we als christenen
opgeroepen om eensgezind te zijn. Vanuit die oproep zoekt
ook de Protestantse Kerk naar overeenkomsten in geloven en
zoekt op verschillende terreinen samenwerking met andere
kerken en geloofsgemeenschappen. Zo neemt de Protestantse
Kerk deel aan de Wereldraad van Kerken en is in 2013 in samenwerking met acht verschillende kerkgenootschappen het
nieuwe liedboek uitgebracht. Sinds enkele jaren organiseert de
Protestantse Kerk samen met de Rooms-Katholieke Kerk, EO,
RKK en het Nederlands Bijbelgenootschap The Passion. Met
dit jaarlijks terugkerende evenement vlak voor Pasen, worden
meer dan een miljoen mensen bereikt met het Evangelie, niet
alleen kerkleden, maar ook mensen die niet (meer) in de kerk
komen.
Actie Kerkbalans gaat 41e jaar in
Actie Kerkbalans 2014, van 12 t/m 26 januari, onder
het motto ‘Wat is de kerk jou waard?’
Kerkbalans is al veertig jaar dé formule waarmee vijf verschillende kerkgenootschappen hun kerkleden jaarlijks
vragen om een financiële bijdrage. Met het startschot voor
het 41e campagnejaar op 9 januari blikten de kerken in
dankbaarheid terug.
Kerkbalans is het resultaat van samenwerking tussen de
Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland,
de Oud-Katholieke Kerk, de Algemene Doopsgezinde
Sociëteit en de Remonstrantse Broederschap. De actie
kende sinds de start in 1974 jarenlang een stijgende lijn. De
gezamenlijke aanpak, en daarmee het efficiënt delen van de
kosten voor de campagne, heeft goede resultaten opgeleverd.
Zondag 26 januari 2014 Collecte Catechese & Educatie
Waar geloof verder gaat
Op zondag 26 januari is de landelijke collecte bestemd voor
catechese en educatie in de Protestantse Kerk. Via de catechese
kunnen jongeren vanuit een veilige plek leren wat geloven
betekent. Catechese geven vraagt in deze tijd veel van de mensen die zich daarvoor inzetten. Gelukkig staan zij er niet alleen
voor. Er zijn mogelijkheden voor training en toerusting via het
toerustingscentrum van de Protestantse Kerk. De jeugdorganisaties JOP en HGJB ontwikkelen speciale materialen voor de
catechese, verzamelen kennis over catechese en zijn een vraagbaak voor catecheten. Met de opbrengst van de collecte blijft de
toerusting van catecheten mogelijk. Dan kan de kerk blijvend
investeren in de geloofsopbouw van jongeren en is er hoop voor
de kerk van de toekomst, omdat ‘het geloof verder gaat’.
Bekijk ook het filmpje over Chris, de catecheet op www.pkn.nl/
chris
Zondag 2 februari 2014 Collecte Kerk in Actie
Werelddiaconaat Bouwen aan een beter bestaan
Een ‘woestijn op grote hoogte’; zo wordt Ladakh, de meest
noordelijke provincie van India in de Himalaya ook wel
genoemd. De zon schijnt er driehonderd dagen per jaar, maar
de zomers zijn kort en de winters lang. Het kwik kan er dan
dalen tot 35 graden onder nul.
De mensen stoken hun traditionele huizen warm met hout
en kerosine. Dat is duur en de
rook is slecht voor de gezondheid. LEDeG (Ladakh Ecological
Development Group), partnerorganisatie van Kerk in Actie,
bouwt samen met de bevolking
huizen met speciale wanden
die zonnewarmte opslaan,
zodat de huizen meer comfort
bieden. Door de verminderde
rookontwikkeling zijn er minder
problemen met de gezondheid.
Bovendien kunnen de mensen
nu ook ’s avonds in de warmere huizen handarbeid verrichten,
waardoor het gezinsinkomen verbetert. Minder hout en kerosine betekent ook een reductie van 3,5 ton CO2 uitstoot, winst
dus voor het klimaat.
De opbrengst van deze collecte voor het Werelddiaconaat is
bestemd voor LEDeG en andere werelddiaconale projecten van
Kerk in Actie.
Nog steeds is de actie succesvol, al merkt de Interkerkelijke
Commissie Geldwerving (ICG) de laatste jaren dat de
opbrengsten beginnen terug te lopen. Voor 2012 kwam dat
neer op een vermindering van gemiddeld zo’n 2,8 procent.
Deels wordt dit opgevangen doordat ook de uitgaven van de
deelnemende kerken gemiddeld teruglopen. Dit compenseert elkaar echter niet helemaal en daarom doen de deelnemende kerken van Actie Kerkbalans ook dit jaar weer een
dringend beroep op hun kerkleden om gul te geven.
‘Uw gave draagt er onder meer aan bij dat het pastorale
werk doorgang kan vinden, dat kerkgebouwen zoveel
mogelijk in stand kunnen worden gehouden en uiteindelijk
dat de christelijke cultuur, normen en waarden hun plek
houden in de Nederlandse maatschappij,’ zegt predikante
Leonie Bos tegen de kerkleden. Bos maakt namens de
Protestantse Kerk in Nederland deel uit van de commissie
Actie Kerkbalans.
Het geld van Actie Kerkbalans komt niet in een gezamenlijke
pot, maar komt geheel ten goede aan de eigen gemeente
of parochie. Hier wordt het gebruikt voor betaling van
het pastoraat, onderhoud van het kerkgebouw en andere
voorkomende kosten. Elke gever geeft dus voor zijn eigen
kerkgenootschap.
Het blijvende succes van Actie Kerkbalans komt ook voort
uit het feit dat plaatselijke vrijwilligers op pad gaan om mensen te motiveren om te geven. Daar is de commissie ontzettend dankbaar voor. ‘Zonder de lokale vrijwilligers had Actie
Kerkbalans in die veertig jaar nooit het succes op kunnen
leveren waar we nu met elkaar op terugkijken. We hopen
ook dit jaar weer op hun optimale inzet’, aldus de heer Emile
Duijsens, voorzitter van de ICG.
Bron: Kerkbalans/IKON
7
Terugblikken en vooruitkijken
We doen het ieder jaar, rond de jaarwisseling. We kijken terug
op het afgelopen jaar en kijken vooruit naar het nieuwe. Daarbij
horen dan de gebruikelijke nieuwjaarswensen. Daarmee zou
ik nu wat aan de late kant zijn, want als u dit leest is januari al
weer half voorbij.
Toch wil ik dat hier nog een keer doen, al is het niet aan het
nieuwe jaar gekoppeld. Nu het zwaarste deel van de behandelingen voorbij is, wil ik nog een keer met u terugkijken en dan
ook vooruit. Want vanaf 1 februari hoop ik weer aan het werk
te gaan. Nog niet volledig, maar toch, op een bepaalde manier
hoop ik de draad weer op te pakken.
Sinds mijn ziekmelding in mei, na een foute uitslag van het
bevolkingsonderzoek borstkanker heb ik u met enige regelmaat op de hoogte gehouden van hoe ik dit hele proces
beleefde.
De verwarring van de eerste tijd, de onzekerheid, en over wat je
dan staande houdt.
De voorbereiding op iedere nieuwe stap in het proces, ook in
geestelijke zin.
De dagelijkse wandelingen op advies van een vriendin die als
een rode draad door alles heen liepen, soms als een pelgrimstocht werden en me het gevoel gaven niet alleen maar behandelingen te ondergaan, maar zelf er ook iets aan te doen.
En de chemo: de dilemma’s, het ongrijpbare, de lichamelijke
ongemakken en toch ook dan: de kracht van geloof.
De chemo voorbij
Ook de fase van de chemokuren is nu afgesloten. Omdat ik de
zwaarste kuur had volgehouden mocht ik na vijf kuren stoppen.
Op 2 december kreeg ik de laatste en die kwam het hardste
aan.
Dan blijkt toch, dat de kuren een stapelend effect hadden. Je
herstelt iedere keer wel weer, maar na iedere keer toch iets
minder. Kon ik in de derde week van de eerste kuur weer 2 uur
lopen, aan het eind van de vierde kuur was dat met moeite één
uur en na de laatste kom ik nu, na ruim een maand, nog altijd
niet verder dan drie kwartier. Dat valt tegen. Je merkt ook dat je
vatbaarder bent en dat een verkoudheid weken aanhoudt. Vlak
voor kerst was er opeens ook een aderontsteking in mijn arm.
En de dufheid in mijn hoofd, waar ik in de eerste week na een
kuur zoveel last van had, blijkt nog steeds een zwak punt: als
ik te lang in het gezelschap van veel mensen ben (vergadering,
verjaardag) komt dat ook weer terug.
Met andere woorden: ik had gehoopt dat het herstel sneller zou
gaan, maar ik moet wat meer geduld met mezelf hebben. Al is
geduld nu eenmaal niet mijn sterkste punt.
Ik heb intussen begrepen dat het drie tot zes maanden kan
duren, voordat de chemo helemaal uit mijn systeem is verdwenen.
Inmiddels is nu de volgende fase ingegaan: nog vijf jaar hormoontherapie. Iedere morgen een tablet. Maar dat zal hopelijk niet zo heel veel effect hebben. Ik verwacht in ieder geval
volgende maand mijn werk weer gedeeltelijk op te kunnen
pakken.
Terugkijken
Het was zonder meer een ingrijpende periode. Er komt heel
veel op je af. Vragen van leven en dood. Ervaringen van lijden en
onzekerheid.
Borstkanker is een ziekte die raakt aan je eigenheid, je identiteit.
8
Wat is belangrijk geweest in die tijd?
In het ziekenhuis natuurlijk de zorgvuldigheid en aandacht
waarmee de zorg verleend werd.
Om mij heen: de steun van Meindert en de kinderen, van
goede vrienden. Maar ook de steun, die ik ervaren heb uit de
gemeente. Mensen die meeleefden.
De ervaring dat geloof een dragende kracht kan zijn, hoe de weg
er ook uitziet.
Maar ook: de dagelijkse wandelingen als een rode draad door
deze periode.
Zoals ik eerder schreef: Iedere keer de wandelschoenen aan en
alles wat je meemaakt als het ware in je rugzakje mee, maakte
dat die dagelijkse wandelingen een gelijkenis werden met het
lopen van je levensweg. Het wandelen had vaak iets weg van
een pelgrimstocht.
Al wandelend maak je ook bijzondere dingen mee. Ik beschreef
de ervaring in de Hautes Fagnes in België. Dichterbij huis zagen
we een nerts, reeën, moeflons, everzwijnen en hadden we zelfs
ons eigen privéconcertje op het Planken Wambuis.
Die ervaring wil ik u niet onthouden.
We liepen, vlak voor Kerst op het Planken Wambuis. Ik haalde
ons favoriete rondje niet in een keer, maar het bankje waarop
ik even wilde uitrusten was al bezet. Ik vroeg de mensen die er
zaten of ze iets konden opschuiven. Ze begonnen hun spullen
bij elkaar te zoeken. Ik zei dat ze niet weg hoefden gaan, maar
dat ik echt even moest zitten. Ze legden toen uit, dat ze daar
niet alleen maar even zaten, maar dat dit ook hun ‘zangbankje’
was. Ze namen vaak muziek mee om te zingen. We zeiden dat
we graag even bleven luisteren. En het was prachtig: ze hadden Russisch-orthodoxe muziek bij zich, Het Onze Vader van
Moussorgsky en nog zo wat. Zo maar op een maandagochtend
een eigen concert in de prachtige natuur van het Planken
Wambuis. Geloof en natuur samengebracht in mooie klanken.
Een onverwacht cadeau.
De wandelingen maakten ook, dat niet alles in het teken van
ziekte en ziekenhuis en behandeling stond. En omdat deze periode in bepaald opzicht toch ook een reis door onbekend gebied
was, ben ik nu bezig om als herinnering aan deze periode voor
mijzelf een fotoboek te maken. Daarin komen ook de artikelen
die ik voor u schreef, maar vooral de foto’s van de wandelingen.
Om dit alles kan ik terugkijkend zeggen: natuurlijk had ik deze
ziekte liever niet gehad, maar ondanks alles is het toch een
goede tijd geweest.
En nu verder…
Deze maand werk ik verder aan herstel. Ik blijf dagelijks lopen.
Eind januari gaan we nog een weekje weg: als afsluiting van
deze periode en om uitgerust weer verder te gaan. Op 1 februari mag ik voor 50% van mijn werktijd weer aan de slag. Op
2 februari hoop ik voor het eerst weer dienst te doen in de
Opstandingskerk. Ik verheug me daarop.
Toch is het niet zonder meer een terugkeer naar hoe het eerder
was. Want de komende vijf jaar zullen toch ook nog in het teken
van de ziekte staan. De hormoontherapie, deelname aan een
wetenschappelijk onderzoek, de regelmatige controles maken,
dat je telkens weer geconfronteerd wordt met het feit dat je
kanker had. Hopelijk blijft dat verleden tijd, maar daar kan ik
nooit meer zonder meer van uit gaan. Onzekerheid zal deel van
mijn leven blijven.
Maar ook de wetenschap, dat hoe mijn weg ook zal zijn, ik die
nooit zonder de aanwezigheid van de Eeuwige zal gaan.
Yolanda Voorhaar
Nieuws Algemene Kerkenraad
Nieuwe scriba
Tot grote vreugde van de leden van de Algemene Kerkenraad
(AK) kunnen we u melden dat we Lyska van der Elst bereid
hebben gevonden om scriba te worden van de Algemene
Kerkenraad. Lyska van der Elst is gemeentelid in Elden / De Kandelaar en enige tijd
werkzaam geweest als kerkelijk opbouwwerker in de wijk Schuytgraaf. Momenteel
werkt zij in Wageningen. Wij hopen dat
zij snel haar weg zal vinden in de werkzaamheden. Lyska zal op 2 februari in De
Kandelaar bevestigd worden als ouderling.
Dat betekent dat er naast een nieuwe voorzitter ook een nieuwe scriba zal aantreden.
Het is fijn dat beiden goed op de hoogte zijn van de nieuwste
ontwikkelingen, de nieuwe voorzitter was al lid van de AK en de
nieuwe scriba was lid van de commissie die de beleidsnota "Het
geloof is voor iedereen" heeft geproduceerd.
Met vriendelijke groet, Elsje Pot, scriba a.i.
Vijf jaar op weg met de PGA
In 2009 begon het avontuur nadat ik ja had gezegd op de vraag
of ik het voorzitterschap van de Algemene Kerkenraad van de
Protestantse Gemeente te Arnhem op me wilde nemen.Hierop
volgden een kleine vijf jaar waarin veel gebeurd is; naast de dagelijkse gang van zaken was het vooral een periode met de blik op
de toekomst.Er lagen al ideeën voor een Kaski-onderzoek en er
was een projectgroep Zuid, die in gesprek was met een onderzoeksbureau over een analyse en een visie op de toekomst voor
de PGA- kerken onder de rivier.Dat vroeg om een afstemming
tussen deze twee processen, uiteindelijk is het geïntegreerd in
één studie. Daarop aansluitend is een eigen
projectgroep na gaan denken over een toekomstplan dat de naam ‘Kerk in de steigers’
meekreeg. Er volgden een aantal ‘hei-dagen’
met als resultaat een toekomstvisie ‘Kerk in
de steigers’ en een presentatie die langs alle
wijken en groepen is gegaan. Daarna is in de
Algemene Kerkenraad besloten een externe
procesbegeleider aan te trekken die samen
met een beleidscommissie de opdracht
kreeg om een beleidsnota voor de komende
vijf jaren samen te stellen en een Plan van aanpak richting toekomst te maken. U kent het resultaat : een beleidsnota, op basis
waarvan de Algemene Kerkenraad, na consultatie van de wijken,
een aantal definitieve besluiten heeft genomen. Nu in 2014 start
het proces om hier verder handen en voeten aan te geven via een
draaiboek met een helder tijdpad.
Het was vooral ook een persoonlijk leerproces, gaande de rit
leer je de PGA steeds betere kennen. Niet zo zeer via het vele
vergaderwerk, maar vooral via het ontmoeten van mensen in de
verschillende vierplekken en bij andere activiteiten die worden
georganiseerd. Het is spannend om aan de ene kant het goede wat
we bezitten te bewaren en aan de andere kant ook te denken aan
de kerk van de toekomst, aan andere manieren om elkaar te kunnen ontmoeten.Om vooral een uitnodigende kerk te zijn binnen de
Arnhemse samenleving, dat vraagt om een aansluiting bij datgene
wat mensen bezielt en om een gesprekspartner te zijn voor mensen
met hun eigen noden en wensen.
We hebben ook nogal zitten worstelen met de bestuursstructuur
voor de komende jaren. Dat vroeg om geduld en wijsheid. Dat vroeg
om het samengaan van ideeën en denkrichtingen van bovenaf met
datgene wat leeft aan de onderkant binnen de wijken waarin onze
mensen actief zijn. Het is een kunst om een goede mix te vinden
van cultuur en structuur, dat vraagt om een luisterend oor en het
oog hebben voor elkaar. Dat levert soms situaties op van vallen en
opstaan, maar we hebben elkaar uiteindelijk gevonden en we zijn er
samen uitgekomen, dat is nu ook helder.
Al met al een avontuur waar ik gaande de rit steeds meer in kon
ingroeien, pas na een aantal jaren kom je er achter wat mensen
echt beweegt en waar de ontmoetingspunten zitten. Er liggen nog
genoeg uitdagingen, waaronder het creëren van een pleisterplaats
in de binnenstad, waar mensen op een uitnodigende eigentijdse
manier worden ontvangen. Zonder verplichtingen, maar wel met
een warm en belangstellend oor voor wat stadsgenoten te vertellen
hebben en met het doel om een plaats te bieden, waar mensen tot
rust kunnen komen in een hectische tijd vol knelpunten en uitdagingen.
Ik vertrek nu als voorzitter en wens Jan Liebeton, als nieuwe voorzitter alle goeds toe voor de komende jaren. Het was een boeiende
tijd om voor de PGA te werken, met veel uitdagingen en het was ook
een persoonlijk leerproces. Het is fijn om het nu over te kunnen dragen aan een nieuwe voorzitter en een nieuwe scriba, ook voor Lyska
alle goeds gewenst. Het is voor mij goed om nu afscheid te nemen,
maar ik had het niet willen missen.
Iedereen bedankt voor de samenwerking.
Groet, Pieter Jan Veenstra.
Nieuwjaarsreceptie
Op 9 januari werd de Nieuwjaarsreceptie van de PGA gehouden voor
de vrijwilligers en betaalde krachten die aan de PGA verbonden
zijn. De nieuwe voorzitter van de AK, Jan Liebeton, zette in het kort
uiteen wat hem heeft gedreven om deze taak op zich te nemen en
wat zijn plannen voor de toekomst zijn. Hieronder leest u het.
Drijfveren
Wat zijn mijn drijfveren om deze taak op me te nemen? Misschien
dat de volgende uitleg van het verhaal van drie koningen daar wel
iets van weer geeft.Het verhaal is bekend, maar waar we ons vaak
niet bewust van zijn, althans ik niet, is dat het een beetje vreemd
verhaal is.Bij Mattheus komen die wijzen bijna letterlijk uit de lucht
vallen, en zijn na 12 verzen al weer van het toneel verdwenen. Toch
tonen zij ons een blik op het werk van God in deze wereld die ons
mag steunen. De wijzen kwamen geroepen van ver, zonder dat er
een kerk of boodschappers op uit waren gegaan. Zij kwamen omdat
God hen de weg had gewezen.
Het lijkt misschien wat ver van onze huidige wijze van werken en
leven af staan, maar het laat ons zien dat het werk voor de kerk
niet alleen maar mensenwerk is. We mogen vertrouwen op God
als steun bij ons werk. Of misschien zelfs wel andersom; dat wij als
steun zijn voor het werk dat God in gedachten heeft.
Toekomst
Dat vraagt dus om een open houding, dienend aan het geheel
van de kerk in de wereld. En bij ons voor die van Arnhem in het
bijzonder. Daarom zullen we elkaar goed moeten weten te vinden.
Bijvoorbeeld op bijeenkomsten zoals deze. Om goed te horen en
te weten hoe u tegen de verschillende ontwikkelingen aankijkt.
Om het gesprek te stimuleren zal ik
de komende periode trachten zoveel
mogelijk op verschillende plaatsen op
vergaderingen die u heeft mijn gezicht
te laten zien. Of met een aantal van u
persoonlijk af te spreken. Ook hoop ik
dat u mij zal weten te vinden wanneer
daar aanleiding toe is.
Om de harmonie en onderlinge verbondenheid te bevorderen tussen de wijken
onderling stel ik ook voor om voor de
zomer nog een bijeenkomst te organiseren waarin alle ambtsdragers bijeen komen om met elkaar van gedachten te wisselen over
het wel en wee binnen onze kerk.
Alleen als we met elkaar verantwoordelijkheid willen dragen voor
de PGA als geheel, bestaande uit de wijken en de centrale organen,
is er en toekomst voor onze mooie kerk in onze mooie stad.
9
“Kerkgang in den beginne” (1)
De eerste vijf jaar Hulpkerk in Arnhem-Zuid, 1940-1945.
Paul van Lunteren
Naar aanleiding van het artikel ‘70 jaar wijkgemeente in
Arnhem-Zuid’, ontving ik een aantal reacties van (vroegere)
gemeenteleden die nog herinneringen hadden aan dat
‘kleine, leuke kerkje’ in Arnhem-Zuid. Deze reacties vormden
een aansporing om in die, toch onbekende, historie van
de Hulpkerk te duiken. In alle herinneringen werd de
voormalige noodkerk getypeerd als een knusse en warme
dorpskerk. Het kerkgebouw aan de Dotterlaan zou tot
1957 gebruikt worden. In dit artikel zullen we hoofdzakelijk
stilstaan bij de eerste vijf jaren van de Hulpkerk: de
oorlogsjaren 1940 tot en met 1945. 1)
Nieuwe grond, nieuw geestelijk terrein
Ondanks de crisisjaren werd in de jaren dertig flink
gebouwd aan de zuidkant van de Rijn. De vlakke polders
leenden zich hier immers voor snelle nieuwbouw. Die
nieuwbouw werd nog eens extra bevorderd door de plannen van de rijksoverheid om een rijksweg tussen Arnhem
en Nijmegen aan te leggen. De nieuwe Rijnbrug, die hiervoor noodzakelijk was, werd in 1935 geopend en zorgde
voor een goede bereikbaarheid van het zuidelijke stadsdeel.
In het nieuwe stadsdeel vestigden zich dan ook algauw de
eerste bewoners. Onder deze nieuwe bewoners bevonden
zich naast veel katholieken ook hervormden. Die laatstgenoemde groep was aangewezen op de twee kerken in de
binnenstad: de Grote Kerk en de Koepelkerk.
Eerder is erover gesproken, en zo ook door de schrijver
zelf, dat de Hulpkerk in Arnhem-Zuid er louter is gekomen,
doordat het Nederlandse leger op 10 mei 1940 de Rijnbrug
had opgeblazen. Vanwege deze wegvallende verbinding
beschikten de hervormden in Arnhem-Zuid daarom niet
meer over een kerkgebouw. Dergelijke verhalen hebben ook buiten het kerkelijke leven de ronde gedaan.
Gemeenteleden of geïnteresseerden in de geschiedenis
van Arnhem-Zuid vertelden dit vaak nadrukkelijk, zodat de
stellige indruk ontstond dat het verhaal ook moest kloppen.
Niets is echter minder waar. Het hulpkerkje in ArnhemZuid is gebouwd, nadat de Algemene Kerkenraad van
de Hervormde Gemeente te Arnhem in augustus 1939
besloten had tot de aankoop van een stuk grond voor een
nieuw kerkgebouw in Arnhem-Zuid. Al vóór de Tweede
Wereldoorlog hield de hervormde kerkenraad dus rekening met een groeiend wijkdeel in Zuid en wenste het zo
snel mogelijk een nieuw kerkgebouw te faciliteren. De
aankoop van een stuk grond was de eerste stap hiertoe.
Op dinsdag 7 mei 1940 – drie dagen voor de uitbraak van
de Tweede Wereldoorlog voor Nederland - berichtte de
Arnhemsche Courant dat nog ‘in den loop van deze maand’
een aanvang
zou worden
gemaakt met
de bouw van
de hulpkerk.
De verschillende onderdelen van
het houten
gebouw werden vantevoren geprepareerd en zou10
den worden geplaatst op een stenen voet. In beginsel hield
men rekening met 400 beschikbare zitplaatsen.
De invasie van en bezetting door de Duitse legers drie
dagen later, gooiden roet in het eten. De Duitse invasie
heeft de bouw van de Hulpkerk in Arnhem-Zuid dus niet
veroorzaakt, maar eerder met een aantal maanden vertraagd.
Aan de hand van officiële bouwtekeningen kunnen we een
aantal gegevens ontlenen. Aannemer voor de Hulpkerk was
‘HAHBO Houtbouw’ uit
Hardinxveld. Het gebouw
werd gesitueerd op een
afstand van tien meter
tot de Middelgraaflaan
en twintig meter tot de
Dotterlaan. De kerkzaal
was in de lengte 16,69
meter en in de breedte
7,90 meter. De aanbouw
aan de achterzijde (oostzijde) was respectievelijk
9,03 en 4,00 meter. Die
aanbouw bestond uit
een consistoriekamer,
een berging en een toilet. Een klein portaal
verschafte toegang tot
deze drie ruimten, maar
ook tot de kerkzaal en de
tuin.
Afbeelding: De voorgevel van de Hulpkerk in Arnhem-Zuid.
Dit is een detailuitsnede uit de originele bouwtekening van
de Hulpkerk van donderdag 9 mei 1940. Te vinden in het
Gelders Archief
(2197, inv.nr. 9575-0016).
Op zaterdag 9 november 1940 werd de kerk officieel in
gebruik genomen. Wederom biedt de Arnhemsche Courant
ons veel informatie, want een journalist was bij de opening
aanwezig en schreef een uitvoerig verslag. Hieruit kunnen
we een aantal interessante gegevens opmaken over de
inrichting en de ingebruikname van het gebouw. Zo wordt
ondermeer vermeld dat er in de kerk glas-in-loodramen
aanwezig waren, waardoor het licht ‘in ruime mate naar
binnen’ kon vallen.
Bij de ingebruikname van het kerkje was een behoorlijk
aantal hoogwaardigheidsbekleders aanwezig. Zo kwamen ondermeer de toenmalige commissaris der provincie
Gelderland, mr. Schelto baron van Heemstra, burgemeester Henri Bloemers en diens vrouw, ir. Van Muijlwijk
(directeur van de gemeentewerken), dhr. Schulte Northolt
(directeur van de gemeentelijke dienst van Bouw- en
Woningtoezicht), ds. J.G.L. Brouwer namens de classis
Arnhem en ds. J. Overduin namens de Gereformeerde Kerk
van Arnhem. Vanzelfsprekend waren ook alle predikanten
en kerkelijke colleges van de Hervormde Gemeente aanwezig.
Met een aantal toespraken werd de kerk in gebruik genomen, waaronder één van de president-kerkvoogd [voorzitter van de kerkrentmeesters]. Ir. J.P. van Lonkhuijzen zei:
‘In Arnhem-Zuid wonen 1200 Hervormden, dus zal dit kerkje
zeker spoedig te klein worden. Moge in de toekomst hier
eens een vast gebouw verrijzen […] Laten we allen krachtig
medeleven met de kerk. Er moet nog veel geschieden.
In Noord-West-Arnhem moet eveneens een kerkgebouw
gesticht worden, waarvoor de grond reeds aangekocht is.
Een zevende predikant moet beroepen worden, want de
predikanten en godsdienstonderwijzers zijn overladen met
werk.’
Na Van Lonkhuijzens toespraak aanvaardde dr. Henri Hak
(1892-1972), als voorzitter van de kerkenraad, het kerkgebouw en sprak daarbij dankbaar uit dat vanaf dat moment
zondag aan zondag gepreekt kon worden. ‘Helaas zal niet
een eigen predikant steeds hier kunnen prediken. Men
zal predikanten van andere gemeenten moeten uitnoodigen. […] Mag Gods woord hier worden gepredikt in al zijn
diepte, ter eere van Zijn heiligen naam.’ Ds. A. Th. Stegenga
hield vervolgens een korte overdenking over Psalm 84, vers
2: ‘Hoe lieflijk zijn Uw woningen, o Heer der heerscharen’.
De wens dat elke week een kerkdienst kon worden gehouden kwam overigens in de eerste week al niet uit. Een
zware novemberstorm bracht schade aan het gebouw toe,
waardoor op zondag 17 november al geen dienst plaatsvond.
Toch bood de kerk in de weken daarna gelegenheid aan de
inwoners van Arnhem-Zuid om naar de kerk te gaan. Het
gebouw telde 200 zitplaatsen, alhoewel niet met zekerheid
vastgesteld kan worden dat er ook daadwerkelijk zoveel
mensen op een zondagmorgen kerkten.
Brand op een doodgewone zondagmorgen
Zondag 5 januari 1941 is een belangrijke datum in de
geschiedenis van de Hulpkerk geworden. Ds. A. Drost (18701947), emerituspredikant van de Hervormde Gemeente,
ging die morgen voor in de kerkdienst van 10.30 uur, maar
kon toen nog niet vermoeden wat er zou gebeuren. De
dienst was nog maar net begonnen, toen Drost meende
geknetter in de schoorsteen te horen. Kleine vlammen kwamen al door de schoorsteenwand heen zetten, maar koster
Van der Teems slaagde erin om met een brandschuimblusser de vlammen te doven. Het voorval was aan de gemeenteleden onopgemerkt gebleven.
Maar toen sloegen de vlammen over en ook aan de andere
zijde van de kerk begon het dak te branden. Een gemeentelid merkte op dat een houten koker, welke om een met
asbest beveiligde kachelpijp was aangebracht, vlam had
brandweer te hulp kwam – omdat de overtocht over
de rivier te veel tijd vergt – was de hulpkerk reeds tot
den grond toe afgebrand. Slechts een deel van de
consistoriekamer was blijven staan. Een eerste onderzoek
naar de oorzaak doet vermoeden, dat de brand is
ontstaan door een lek in den schoorsteen.’
Uit andere kranten dan De Banier kunnen we nog meer
gegevens halen. Zo vermeldden De Residentiebode alsook
het Nederlandsch Dagblad dat alle stoelen die in de kerk
stonden gered zouden zijn. Ook een oude Statenbijbel kon
nog naar buiten worden gedragen. Dit gold niet voor het
grote harmonium en een bronzen luidklokje die beiden in
de brand verloren gingen. De
schade werd
geschat op
10.000 guldens.
Het bericht
van Arnhems
afgebrande
hulpkerk ging,
ondanks de
bezetting door
Nazi-Duitsland,
gewoon de wereld over. Ook in Nederlands-Indië, dat toen
nog niet bezet was door het Keizerrijk Japan, las men in
de kranten over de brand in de Arnhemse kerk. Zo berichtten onder andere het Soerabaijasch Handelsblad en De
Sumatra Post over deze gebeurtenis.
Het geschenk van W. Minkelhorst
Voordat we de verdere ontwikkelingen van de Hulpkerk
volgen, is het aardig om nog even stil te staan bij de kanselbijbel, die in de Hulpkerk lag toen de brand uitbrak.
Deze bijbel is in 1857 door een weduwe geschonken aan de
Inwendige Zending, die in een gebouw aan de Jansplaats
gevestigd was. Op de eerste pagina van de bijbel was het
volgende te lezen:
‘Uit bijzondere hoogachting en liefde voor de zaak
der Evangelisatie wordt deze Bijbel met heilbede
aan het geachte Bestuur geschonken, met verzoek
dezelve eene plaats op de lessenaar in ’t locaal voor
de Bijbellezingen bestemd, te willen verleenen.
Wed. W. Minkelhorst,
geb. van Minkelen
Arnhem, 19 mei 1857’
gevat. De koster werd daarop gewaarschuwd, waarop hij
probeerde om met een brandblusser het vuur te doven.
Deze poging mislukte en daarop moest de kerkzaal ontruimd worden. Drost kalmeerde de, inmiddels opgewonden geraakte, kerkgangers en verzocht ze rustig en ordelijk
de kerkzaal te verlaten. Een aantal gemeenteleden slaagde
er nog in om een deel van het interieur te redden, zoals
gordijnen, vitrages, lampen en een hoeveelheid turf uit de
kelder. We lezen in het krantenbericht uit De Banier van
maandag 6 januari 1941 over de afloop:
‘Tegen elf uur arriveerde de inmiddels gealarmeerde
brandweer van Arnhem-Z. Met vier stralen werd water
gegeven, doch er viel tegen het felle vuur weinig uit te
richten. Toen omstreeks half twaalf de Arnhemsche
In 1867 verhuisde de bijbel van de Jansplaats naar het
gebouw ‘Irene’ in de Beekstraat. Nog weer later werd dit
pand aangekocht ten behoeve van Wijkvereniging A van
de Hervormde Gemeente. Toen het pand in 1936 weer
verkocht werd, is de bijbel daar weggehaald. Vermoedelijk
heeft het toen bij ds. Drost thuis gelegen, want het was
deze man die de bijbel, bij de opening van de Hulpkerk, had
overgedragen. Na de brand op 5 januari nam koster Van der
Teems de bijbel mee naar zijn huis, waar hij hem bewaarde
totdat het weer op 26 juli 1941 de herstelde noodkerk werd
ingedragen.
(wordt vervolgd)
__________________________________
1) Dit artikel had nooit tot stand kunnen komen zonder de bereidwilligheid van een aantal mensen om hun herinneringen – hoe groot of klein
ook – met mij te delen. Op deze plaats wil ik dan ook in het bijzonder
mijn dank uitspreken aan dhr. Jaap Dieckmann (herv.), het echtpaar
Koopman (herv.), mevr. Pronk-Bilderbeek (geref.) († 2013), dhr. Wim van
Woerkens (herv.) en mevr. Leni Lemein-van Woerkens (herv.).
11
Rooster Erediensten
Opstandingskerk
Rosendaalseweg 505
Diaconessenkerk
Iz. Evertslaan 11
Siongemeenschap in KKC Het Dorp
Dorpsbrink 7
Bethlehemkerk
Honigkamp 25
Salvatorkerk
Salvatorplein 274
De Regenboog Oec.Wijkgem.
Spiegelhuis, Mooieweg 94
De Kandelaar
Den Haagweg 1
De Rank (Bonifatiuskerk)
Huissensedijk 10
Remonstr. en Vrijz. Prot.
Parkstraat 31a
Eusebiuskerk
Kerkplein 1
Waalse Kerk
Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau)
Evang. Luth. Gem. Arnhem
Spoorwegstraat 8-10
Dorpskerk Schaarsbergen
Kemperbergerweg 806
Protestantse Kerk te Rozendaal
Kerklaan 17
Ziekenhuis Rijnstate
Wagnerlaan 55
K.K.C. Het Dorp
Dorpsbrink 7
Verz. huis Vreedenhoff
Esperantolaan 2
Verz. huis De Drie Gasthuizen
Rosendaalseweg 485
Verpl.huis Regina Pacis
Velperweg 158
Verpl.huis Eldenstaete
Mr. D.U. Stikkerstraat 126
Verpl.huis Altenova
Elderhofseweg 51
Zondag
19 januari 2014
Zondag
26 januari 2014
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
10.30 u.
Diaconaal werk
Oecumene
Onderhoud gebouwen
zie Eusebiuskerk of
Evang. Lutherse Kerk
ds. Tj. Ferwerda-Scholtens,
Ede
mw. M.M. Hazeleger,
Diaconaal werk
Catechese en Educatie
Onderhoud gebouwen
ds. L. Oosthoek,
Arnhem
ds. M.A. Maan,
m.m.v. cantorij
zie K.K.C. Het Dorp
10.00 u.
zie Eusebiuskerk
10.00 u.
10.00 u.
ds. H. Oostdijk-van Andel, ds. J.P.
Eijgenraam e.a., oec.viering H.A.
in de Walburgiskerk
10.00 u.
10.00 u.
zie Salvatorkerk
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
ds. R. van Laar,
Rhenen
ds. M.G. Fernhout
10.15 u.
ds. A.C. Poley
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
pastor D. Juijn,
Velp
ds. J.P. Eijgenraam
mmv koor Arnhem-Zuid
ds. H. Hoekstra
in de Walburgiskerk
mw. M.M. Hazeleger,
Arnhem
ds. H.J.W. Laseur,
Voorthuizen
gez. dienst in de Waalse Kerk
geen dienst
geen dienst
17.00 u.
pastor J. Kolkman, pastor D.Th.
de Mildt en ds. P. Thimm
ds. W. Hartogsveld
10.30 u.
ds. S.L.S. de Vries,
Utrecht
pastor R.J.J. Roefs
10.00 u.
ds. R. de Wandeler,
Dordrecht
ds. K. Touwen,
cantatedienst BWV 73
pastor B. Elenbaas,
Arnhem
ds. F.Z. Ort
10.15 u.
pastor R.J.J. Roefs
zie Siongemeenschap
10.30 u.
pastor J.G. te Lindert
10.00 u.
10.00 u.
ds. F. van de Hoek,
viering H.A.
pastor H.M. Brussel
10.00 u.
11.00 u.
pastor A. Poppen
11.00 u.
hr. J.A. Noordeman,
Arnhem
ds. K. Dijk,
Duiven
pastor A. Poppen
10.30 u.
pastor J.A.M. Bakker,
Arnhem
pastor B.J. Bergen
10.30 u.
10.30 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
10.00 u.
10.30 u.
OECUMENISCHE DIENSTEN
Samen Kerk Zijn in Woon-/
Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36
Elke vrijdag 15.00 uur
31 januari hr. A. Bennik, Arnhem
7 februari hr. Tj. Strikwerda, Arnhem
14 februari ds. K.C.L. Eldering, Velp
Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201
Elke vrijdag 10.30 uur.
31 januari mw. C. Post, Ede
7 februari mw. J. Koopman, Arnhem
14 februari hr. J. ter Avest, Arnhem
12
Arnhem
10.00 u.
10.00 u.
10.30 u.
pastor D. Booyink,
Heelsum
ds. P.J. Moet, Velp,
dienst van Schrift en Tafel
Zangdienst in de Kruiskerk
Lisdoddelaan 30
Datum: zondag 26 januari
Aanvang: 19.00 uur
Meditatie: ds. J.G. Minnema, Bennekom
Medewerking: Chr. Gem. Zangver. De Lofstem, Oosterbeek
Dirigent:
Jan Jaap Nuiver
Orgel: Jack Blok
Oecumenische vieringen ‘De Zijp’
Diaconessenkerk, Iz. Evertslaan 11
Datum: 26 januari a.s.
Aanvang:
16.00 uur
Voorgangers: Rita Hoeve en Moniek Siermann
Medewerking: Zijp-koor
Dirigent: Elin Meijnen
Thema: Klaagliederen
Rooster Erediensten
Opstandingskerk
Rosendaalseweg 505
Diaconessenkerk
Iz. Evertslaan 11
Siongemeenschap in KKC Het Dorp
Dorpsbrink 7
Bethlehemkerk
Honigkamp 25
Salvatorkerk
Salvatorplein 274
De Regenboog Oec.Wijkgem.
Spiegelhuis, Mooieweg 94
De Kandelaar
Den Haagweg 1
De Rank (Bonifatiuskerk)
Huissensedijk 10
Remonstr. en Vrijz. Prot.
Parkstraat 31a
Eusebiuskerk
Kerkplein 1
Waalse Kerk
Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau)
Evang. Luth. Gem. Arnhem
Spoorwegstraat 8-10
Dorpskerk Schaarsbergen
Kemperbergerweg 806
Protestantse Kerk te Rozendaal
Kerklaan 17
Ziekenhuis Rijnstate
Wagnerlaan 55
K.K.C. Het Dorp
Dorpsbrink 7
Verz. huis Vreedenhoff
Esperantolaan 2
Verz. huis De Drie Gasthuizen
Rosendaalseweg 485
Verpl.huis Regina Pacis
Velperweg 158
Verpl.huis Eldenstaete
Mr. D.U. Stikkerstraat 126
Verpl.huis Altenova
Elderhofseweg 51
Zondag
2 februari 2014
Zondag
9 februari 2014
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
Kerk in Actie - Werelddiaconaat
Plaatselijk kerkenwerk
Onderhoud gebouwen
ds. Y.M. Voorhaar
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
Diaconaal werk
Plaatselijk kerkenwerk
Onderhoud gebouwen
10.00 u.
ds. M.A. Maan
10.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
10.00 u.
ds. A.C. Poley,
viering H.A.
ds. M.H. Leistra,
viering H.A.
ds. H. Oostdijk-van Andel
10.00 u.
10.00 u.
ds. H. Hoekstra
10.00 u.
10.00 u.
ds. A. Vogelzang
10.00 u.
10.00 u.
ds. A.D. Poortman, Veenendaal,
viering H.A., dovendienst
hr. J.A. Noordeman,
Arnhem
geen dienst
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
10.00 u.
10.15 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
ds. L. Vos,
Zwolle
ds. W. Hartogsveld
ds. M.D. van Loo,
Amersfoort
pastor G. Gies
10.30 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
ds. F. van de Hoek
10.00 u.
10.00 u.
hr. A. Bennik,
Arnhem
pastor T.G. Rietman
10.00 u.
10.30 u.
pastor D. Booyink,
Heelsum
pastor H. Rolfes
ds. K. Touwen,
viering H.A.
niet bekend
ds. F.Z. Ort,
viering H.A.
pastor G. Gies
zie Siongemeenschap
10.00 u.
10.30 u.
ds. Tj. Ferwerda-Scholtens,
Ede
ds. H.O. Molenaar,
Heelsum
ds. M.G. Fernhout
geen dienst
zie Siongemeenschap
11.00 u.
ds. M.M. Schwarz,
Voorthuizen
ds. K. Dijk,
Duiven
ds. G.J. van Asselt,
Nijverdal
ds. J.P. Eijgenraam,
dienst voor Jong en Oud
in de Walburgiskerk
geen dienst
geen dienst
10.30 u.
ds. E.I. Pot
11.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
ds. P.J. Moet,
Velp
hr. M. Piris,
Arnhem
pastor A. Poppen
hr. A. Bennik,
Arnhem
pastor H. Rolfes
Coventrygebed
Walburgiskerk, Walburgisplein 1,
elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur.
Wekelijks gebed voor vrede en verzoening.
Dit zogeheten Covenrtrygebed is destijds in gang gezet door
inwoners van de Engelse stad Coventry, die na het Duitse bombardement op hun stad en de verwoesting van hun kathedraal
weigerden zich te laten meeslepen in de orgie van wraak en
geweldsdenken, die Europa in de jaren daarna in de ban hield.
In plaats daarvan werd daar toen een initiatief genomen tot
een voortdurend gebed voor vrede en verzoening. Tot op heden
nagevolgd en wel wereldwijd.
De band met Arnhem is de in de oorlog verwoeste binnenstad
en kerken: de Walburgiskerk en de Eusebiuskerk.
Voor meer informatie: tel. 4424567 en via de website:
www.walburgisarnhem.nl/vieren/coventrygebed.html
13
Actualiteiten - Agenda
Zijpviering op zondag 26 januari
Allereerst hopen we op en wensen we alle bezoekers een heel
inspirerend jaar.
Wij gaan door met de feestrollen, in januari met de
Klaagliederen die worden gelezen bij de herdenking van de
verwoesting van de tempel. Judith Herzberg zorgde voor een
mooie vertaling van klaagliedjes.
Het Zijpkoor met Elin Meijnen als dirigent gaat ons voor in de
liederen.
De volgende maanden lezen we gedeelten uit het boek Prediker.
We nodigen u van harte uit om met ons mee te vieren.
Datum:
26 januari
Tijd:
16.00 uur
Plaats:
Diaconessenkerk, Izaäk Evertslaan 11, Arnhem
Voorgangers:
Rita Hoeve en Moniek Siermann
Er is een crèche aanwezig
Info:
zie www.dezijp.nl of tel. 026-3647924
Bijbelse toerusting voor vrouwen
uit alle christelijke kerken en
gemeenschappen
Toerustingsochtend op: woensdag 12 februari
Plaats:
Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, ArnhemMalburgen Oost
Tijd:
9.30 - 11.30 uur (9.15 uur koffie)
Spreker:
hr. Aad van de Sande, evangelist
Thema:
Identiteit
U bent hartelijk welkom!
Aangeboden Kerstproject kindernevendienst
In de Opstandingskerk is afgelopen Adventperiode met de
kinderen een project gedaan van Stichting Vertel Het Maar. Het
thema is: God geeft een nieuwe Koning. De projectverbeelding
bestaat uit een wereldbol met daaromheen mensen uit de hele
wereld. De wereldbol is vastgezet aan een plaat, die aan
een standaard is bevestigd.
Het geheel is ongeveer 2 meter
hoog en 1 m breed. Iedere
adventszondag wordt er een
symbool onder de wereldbol
gehangen. Op Eerste Kerstdag
wordt de kroon op de wereldbol geplaatst.
Graag bieden we de projectverbeelding en het werkhandboek, met veel informatie over
de achtergrond en verwerking van de thema’s, aan om
te gebruiken in een andere
gemeente.
Voor meer informatie over het
project zie de website van Stichting Vertel het maar
(www.vertelhetmaar.nl).
Indien u de projectverbeelding en werkhandboek wilt overnemen kunt u contact opnemen met: Janneke Ruinemans-Koerts
(e-mail: [email protected])
14
Themadienst ‘Over grenzen’ in Waalse Kerk
Op zondag 26 januari wordt er in de Doopsgezinde Gemeente
in de Waalse Kerk een heel bijzondere dienst gehouden met
als thema: Over grenzen. Aanvang is 10.00 uur.
“Onder leiding van Jan Marten de Vries (pianist, componist,
kerkmusicus, liedjeszanger en tekstschrijver) zingen we samen
uit de door hem samengestelde liedbundel Voor een zoeker
als de mens (2010). Aan deze eerste Nederlandstalige interreligieuze liedbundel werkten o.a. mee: Ton Lathouwers (boeddhisme), Andries Govaart (christendom), Inder Lalbahadoersing
(hindoeïsme), Ali Rashid (islam) en Tamarah Benima (jodendom). Het voorwoord is van Awraham Soetendorp. De teksten
zijn gezocht en vaak nieuw gemaakt door deze medewerkers, de
muziek is van Jan Marten de Vries.
Wat moeten mensen van uiteenlopende herkomst, met verschillende religies, zingen op momenten dat het er sámen
toe doet? Natuurlijk: we kunnen samen zoeken in onze eigen
bronnen. Maar wat kan de ander qua tekst wel en wat niet in de
mond nemen? Dat is natuurlijk een zinvolle vraag. De Vries stelt
zich daarnaast voor, dat er nieuwe, gemeenschappelijke en
‘inclusieve’ teksten gemaakt worden. Deze bundel is een eerste
aanzet, in de hoop dat velen zich uitgenodigd voelen om ook
liederen te schrijven die óver de grenzen van de religies heen
gaan.”
Naast het samen zingen met de aanwezigen zal Jan Marten
de Vries enkele liederen van zijn cd ‘Zie ik jou, je bent er niet’
zingen.
Jan Marten de Vries publiceerde eerder een aantal
liedbundels en schrijft veel
in opdracht, zoals het lied
van de Vredesweek 2009
(voor IKV-Pax Christi) en het
lied voor Bijbelzondag 2013
(voor het NBG). De serie
Zingend Geloven en het nieuwe Liedboek bevatten een tiental
liederen en teksten van hem.
Naast kerkmuziek schrijft hij muziek en teksten in veel andere
genres. In 2004 kreeg hij op het Amsterdams Kleinkunstfestival
een prijs voor zijn smartlap Durrek uit Urrek. Hij is ook actief op
het gebied van de lichte muziek.
Als u mee wilt trekken op deze muzikale wereldreis:
wees dan van harte welkom op zondag 26 januari om 10.00 uur in
de Waalse Kerk!
Parkeren op koopzondag
De gemeenteraad heeft besloten de koopzondagen binnen
Arnhem vanaf 2 januari 2014 vrij te geven. Dit houdt o.a. in
dat alle winkels op zondag tussen 12.00 en 18.00 uur open
mogen zijn en de supermarkten tot 20.00 uur.
Bij de parkeerautomaten in het centrum moet op zondagen
van 12.00 tot 18.00 uur worden betaald.
Dit laatste is voor degenen die de kerkdiensten in de
Eusebiuskerk of de Walburgiskerk bezoeken, een punt van
aandacht. De kerkdiensten zijn wel ruim voor 12.00 uur
afgelopen, maar vaak blijven de bezoekers nog even koffie
drinken of ze gaan nog een blokje om. We willen er hierbij
dan ook op wijzen dat de meter vanaf 12.00 uur gaat lopen.
Vieringen
Opstandingskerk
Zondag 19 januari is de Opstandingskerk gesloten en wel om
maar liefst twee redenen: er is een viering georganiseerd door
het Oecumenisch Platform in de Evangelisch-Lutherse Kerk
om 10.30 uur en de Bethlehemkerk viert om 10.15 uur in de
Eusebiuskerk.
Op zondag 26 januari zal ds. Bert Oosthoek voorgaan, hij was
bereid om de plek van ds. Meindert Dijkstra in te nemen, die dan
samen met Yolanda geniet van een week vakantie.
Op zondag 2 februari hoopt Yolanda Voorhaar weer te kunnen
voorgaan. Zij kijkt er naar uit om weer een begin te maken met
haar werkzaamheden en ik weet dat ik namens u allen kan zeggen: wij verheugen ons om haar weer als herder en leraar in ons
midden te hebben.
Overleden
Op oudejaarsdag is op 93 jarige leeftijd Teuna Cornelia (Toos)
Makkinga-van Loon overleden. Mevrouw Makkinga was een
gelovige, krachtige, betrokken en actieve vrouw, die de laatste
jaren van haar leven in De Drie Gasthuizen woonde. Ze deed
enthousiast mee met de gesprekskring en was trouw bezoeker
van de kerkdiensten daar. Bij het afscheid werd uit I Korinthe 15
gelezen, waar het gaat over de opstanding van de doden.
In de vaste verwachting, dat het leven met God geen einde
kent, heeft zij vol vertrouwen geleefd en is zij rustig overleden.
Het besef dat zij leefde en stierf in het geloof in haar Schepper
is troostend voor haar kinderen. Wij wensen hen van harte de
troost van God toe bij het verwerken van het verlies.
De Drie Gasthuizen gesprekskring
Op 14 januari is er weer een bijeenkomst om 14.00 uur.
Avond over boek Carel ter Linden.
Op 23 januari om 20.00 uur is er een avond over het boek “Wat
doe ik hier in godsnaam?” van Carel ter Linden. Het boek deed
nogal wat stof opwaaien. Het is een min of meer persoonlijk
verslag van de geloofsontwikkeling van de auteur, waarbij hij
aangeeft dat waarheden van vroeger plaats hebben gemaakt
voor een andere manier van geloofsbeleving. Daarin staat de
auteur niet alleen. Wij kunnen ook naar aanleiding van dit boek
met elkaar nagaan hoe het geloof zich bij onszelf ontwikkeld
heeft. Ik ga ervan uit dat de deelnemers het boek vantevoren
gelezen hebben. U kunt zich nog aanmelden bij:
[email protected] (handig in verband met de koffie).
Oppakken werkzaamheden collega Voorhaar
In februari gaat Yolanda haar werk weer oppakken, niet meteen
alles weer, voorlopig op halve kracht (daarmee bedoel ik de
tijd die zij aan het werk zal besteden). Als dat goed gaat, kan
zij na verloop van tijd weer wat meer gaan werken, dit alles
gaat in overleg met een ARBO-arts. Zij wil in ieder geval weer
voorgaan op de zondagmorgen en de draad bij de oecumenische gespreksgroep weer oppakken. In januari zullen Magda,
Yolanda en ik om de tafel gaan zitten om de werkzaamheden op
een goede manier te verdelen.
Met vriendelijke groet, Elsje Pot
Opstandingskerk
kerkgebouw: Rosendaalseweg 505
tel. 4421810
www.opstandingskerkarnhem.nl
• wijkredactie: Henk Altena tel.
3611343 [email protected]
• predikanten:
• ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected]
• ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected]
• scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem
tel. 4434417 [email protected]
Kerkomroep: www.kerkomroep.nl
wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500
Agenda
Zondag 19 januari
Maandag 20 januari 20.00 uur
Dinsdag 21 januari
14.00 uur
Dinsdag 21 januari
19.30 uur
Dinsdag 21 januari
19.30 uur Woensdag 22 januari 20.00 uur Donderdag 23 januari 9.30 uur
Donderdag 23 januari 19.30 uur
Maandag 26 januari 20.00 uur
Dinsdag 28 januari
19.30 uur Woensdag 29 januari 20.00 uur Donderdag 30 januari 9.30 uur
Vrijdag 31 januari v.a.17.15 uur
Dinsdag 4 februari
14.00 uur
Donderdag 6 februari 9.30 uur
Zondag 9 februari
10.00 uur
Autodienst
Opstandingskerk gesloten
Lectorenteam
Ontmoetingsmiddag
Wijkraad van kerkrentmeesters
Gespreksgroep Elsje
Doopvoorbereiding
Creagroep
Gespreksgroep Elsje
Kerkenraad
Gespreksgroep Elsje
Doopvoorbereiding
Creagroep
Samen eten
Ontmoetingsmiddag
Creagroep
Doopdienst
Zondag 19 januari mw. Ineke Takke
Zondag 26 januari hr. Ido v.d. Koppel
Zondag 2 februari hr. Joop Vos
tel. 3647243
tel. 06 48621594
tel. 3641333
Henk Altena
Carel ter Linden: Wat doe ik hier in GODSNAAM?
Over het boek
Geïnspireerd door de mensen om hem
heen, ervaart Carel ter Linden tijdens
zijn leven een verandering in de wijze
waarop hij zich verhoudt tot het geloof
en de verhalen uit de Bijbel. Het idee dat
de wereld en het leven een diepe betekenis moet heben, een verborgen Zin, raakt
hij langzaam kwijt. Natuurlijk wil hij wel
een zin aan zijn leven geven, en proberen
er iets van te maken, maar dat is een zin
zonder hoofdletter.
Ter Lindern kan zich echter geen leven voorstellen zonder de
verhalen van het Oude en Nieuwe Testament en de diepe wijsheid die daarin ligt opgeslagen.
Over de auteur
Carel ter Linden (1933) was een aantal jaren legerpredikant en
voorganger in verschillende gemeenten, waaronder de Haagse
Kloosterkerk. Bekendheid kreeg hij als voorganger in een aantal
bijzondere diensten met de koninklijke familie. Ter Linden heeft
verschillende titels op zijn naam staan.
15
Diaconessenkerk
Bij de diensten
19 januari: gastvoorganger is ds. Tjitske Ferwerda- Scholtens,
uit Ede.
26 januari: deze zondagmorgen werkt de cantorij mee aan de
dienst. Na de dienst is er voor ouders en kinderen een activiteit
m.m.v. Lava (zie informatie elders in deze rubriek)
2 februari: op deze zondag voor het werelddiaconaat starten
we het project dat onze ZWO-groep heeft gekozen voor dit
seizoen. We gaan geld inzamelen voor projecten die gehandicapten in Myanmar helpen om een zelfstandig leven op te
bouwen. Centraal staan in deze dienst de zaligsprekingen uit
Matteüs 5. Traditiegetrouw is er bij de deur een extra collecte
voor dit project, om op deze startdag een mooi begin te kunnen maken.
Wij gedenken
Mevrouw Hermina Wilhelmina de Wit – Kok, overleden op 11
december 2013 op de leeftijd van 93 jaar. Mevrouw De Wit verhuisde enkele jaren geleden met haar man vanuit Bennekom
naar Arnhem. Na een kort verblijf in ‘Huis en Haard’, moesten
beiden vanwege gezondheidsproblemen verhuizen naar verpleeghuis Heijendaal. Ze kwamen daar op verschillende afdelingen te wonen, vanwege de dementie van de heer De Wit.
Beiden zijn dus nooit vertrouwd geraakt met de
Diaconessenkerk, maar Carolien de Zeeuw en Hansje de Jong
hebben mevrouw De Wit trouw bezocht en dat heeft ze zeer
gewaardeerd. In april van dit jaar overleed de heer De Wit en
nu dus ook zijn vrouw. We wensen de kinderen en kleinkinderen van harte Gods steun en troost toe.
Peuterkerstviering
Op zondagmiddag 22 december was de tweede peuterdienst
in de Diaconessenkerk. Er waren maar liefst 25 peuters gekomen met hun
vader, moeder,
opa, oma, broertje,
zusje, tante, oom
enz.
We hoorden het
verhaal over de
geboorte van Jezus
en sommige kinderen wilden zich
best verkleden als
Jozef of Maria of
als herder of engel.
We zongen ‘kling klokje klingeling’ en ‘Midden in de winternacht’ en versierden bij een glaasje ranja en een kerstkransje
een mooi potje met een waxinelichtje.
Het was een mooie en vrolijke viering!
In 2014 zijn er ook weer peutervieringen: op 30 maart, 15 juni
en 21 december.
Informatie: Hanneke Drewes of ds. Monique Maan
16
Diaconessenkerk
kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11,
tel. 4425259
www.diaconessenkerk.nl
• wijkredactie: Inge Veldhuis
[email protected]
• predikant: ds. Monique Maan,
tel. 3891962 [email protected]
spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur, predikantenkamer.
• scriba: Hilda van Vliet [email protected]
• verhuur De Bakermat: [email protected]
wijkkas: ING rekening NL58INGB0000987600
t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds
Voorzitterschap wijkkerkenraad
Na het vertrek van Jan Liebeton als voorzitter, zal Lineke
Brinkman deze taak op zich nemen. We zijn blij dat ze dit,
ondanks het grote takenpakket dat ze al heeft, wil doen.
Het geeft echter wel aan hoe dringend we nieuwe ambtsdragers nodig hebben. De komende periode zullen meer mensen
afscheid nemen van de wijkkerkenraad, we hebben u daar in
december met een extra nieuwsbrief over geïnformeerd. We
hopen van harte dat onze oproep (alsnog) reactie oplevert..!
Workshop geloofsopvoeding, 26 januari: ‘Rots en
Water’
Opvoeden is soms een hele klus. Je kinderen maken van alles
mee en komen met allerlei zaken in aanraking, zoals social
media, andere culturen en gewoonten, pesten. Het kan voor
hen én voor jou lastig zijn hoe je hiermee om moet gaan: bied je
weerstand of beweeg je mee? Hoe sta jij in de opvoeding? Kun
je inspireren door voor te leven en kunnen bijv. (bijbel)verhalen
jou en/of je kind daarbij helpen?
Workshop voor opvoeders op zondag 26 januari 2014
van 11.30-13.30 uur (incl. lunch) in de Bakermat, onder de
Diaconessenkerk.
Er is ook een kinderprogramma. Het hele gezin is welkom.
Aanmelden: [email protected] of
[email protected]
Gezocht!!
Wie vindt het leuk om, terwijl de ouders bezig zijn met de workshop, met de kinderen de lunch voor te bereiden en spelletjes
te doen? Graag aanmelden bij Katrin Hellmund of ds. Monique
Maan.
Visitatie wijkgemeente 27 januari
Op maandag 27 januari a.s. worden we als wijkgemeente
bezocht door twee kerkvisitatoren. Kerkvisitatie gebeurt om de
vier of vijf jaar en is bedoeld als ‘huisbezoek aan de gemeente’.
De kerkvisitatoren zijn ambtsdragers die daartoe aangesteld
zijn door de classis.
Doel van het bezoek om in gesprek te gaan over het reilen en
zeilen in de wijkgemeente: wat loopt goed, waar zitten de knelpunten, hoe zien we de toekomst, hoe gaat de samenwerking
in de kerkenraad en met de predikant enz. Het is altijd plezierig
en goed om dit soort vragen eens aan de orde laten komen in
het gezelschap van deskundige ‘buitenstaanders’.
Het programma voor de 27e januari ziet er als volgt uit:
18.30 - 19.15 uur: gesprek met de predikant
19.15 - 19.45 uur: gesprek met gemeenteleden
19.45 - 20.15 uur: gesprek met kerkenraad zonder predikant
20.15 - 22.00 uur: gesprek met kerkenraad en predikant.
Wanneer u als gemeentelid iets met de visitatoren zou willen
bespreken, bent u dus van harte welkom tussen 19.15 en 19.45
uur. De visitatoren zitten in de kerkenraadskamer.
Bereikbaarheid
(Bijna) elke maandagochtend ben ik aanwezig in de predikantenkamer, tussen 9.30 en 11.00 uur. U bent daar van harte
welkom voor een kop koffie en een praatje of om een afspraak
te maken voor een ander moment.
Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962, spreek eventueel het antwoordapparaat in, dan bel ik
zo spoedig mogelijk terug.
NB: op maandag 3 februari ben ik afwezig i.v.m. een studiedag
in Amsterdam
Hartelijke groet,
Monique Maan
Siongemeenschap
Kerst en de jaarwisseling
De feestdagen zijn al weer even achter de rug, maar we blikken
hier nog even kort op terug.
Op 24 december (Kerstavond) was er de viering samen met
de bewoners van Het Dorp, onder verantwoordelijkheid van
SIZA Het Dorp. Het was een mooie dienst onder leiding van Jan
te Lindert met de muzikale en poëtische medewerking van
Caroline de Winkel en Bas van Pouderoijen.
Op Eerste Kerstdag hadden we onze eigen dienst met als thema
“IMMANUËL: In Jezus is God mens geworden: GOD MET ONS”.
Het was een druk bezochte, feestelijke Kerstviering met naast
de vertrouwde orgelklanken, het prachtige trompetgeschal van
Bartjan de Winkel en Els de Vries. Een dienst met veel kerstliederen en dus uit volle borst meezingen. Tom Greep droeg het
gedicht ‘Immanuël: God met ons’ van Nel Benschop voor; mooi
passend in het thema van de dienst. Na afloop van deze dienst
werd er onder het genot van koffie, thee of warme chocolademelk, nog gezellig nagepraat in de koffieruimte.
Onze nieuwjaarsviering vond plaats op 5 januari 2014. Deze
eerste dienst in het nieuwe jaar was een dienst vol goede wensen, waarbij ds. Ad Poley sprak over Matteüs 2: 1-12. Het verhaal
over Koning Herodes die na de geboorte van Jezus naar Hem
laat zoeken in Betlehem.
Na afloop van deze
dienst werd ondergetekende in het zonnetje
gezet vanwege zijn
25-jarig jubileum als
organist. Op 1 januari
1989 begonnen in de
Rehobothkerk in de
wijk Soesterkwartier
in Amersfoort. In deze
kerk stond op de galerij
achterin de kerk een
oud pijporgel, gebouwd
met allerlei bij elkaar
vergaarde materialen in
de crisisjaren ‘30 van de
vorige eeuw in deze van
oorsprong ‘arbeiderswijk’. Achter dat orgel
moest er écht gewerkt
worden om de orgelklanken de kerk in te krijgen.
Na onze verhuizing naar Arnhem waren er eerst vele speelbeurten in Vreedenhoff, Martinushof en Elderhoeve en vanaf 1996
in de Sionkerk (samen met Herm Fennema) en nu binnen de
Siongemeenschap. Vooral de mogelijkheid om de dienst mede
in te vullen met bekende orgelklanken die een relatie hebben
Autorijdienst
Alteveer/Cranevelt
19-01
Jenny Meijer
26-01
Henk Hulstein
02-02
Eize Drenth
4434925
3513197
3794503
Hoogkamp/Burgemeesterswijk
19-01
Jan Siert Wiersema
26-01
Wim van Vliet
02-02
Wim Brinkhuis
4420720
06-54255945
3335295
Inge Veldhuis
Siongemeenschap
vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7
• website: http://siongemeenschap.webs.com
• wijkredactie: Philip Greep
[email protected]
• predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962,
[email protected]
• Spreekuur: ma. 9.30-11.00 uur in de predikantenkamer van de
Diaconessenkerk
• scriba: secretariaat Siongemeenschap,
p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem
• wijkkas NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.
met het thema van de dienst, is voor mij een inspirerende uitdaging. Een prachtige hobby dus, waar nog steeds muziek in zit!!
Dank voor de vele blijken van waardering en felicitaties!!
Diaconaal project ‘Eigen inkomsten voor gehandicapten Myanmar’
In Myanmar (Birma) hebben mensen die lichamelijk gehandicapt zijn, nauwelijks toegang tot onderwijs, zorg en werk.
Toch is meer dan vijftig procent van hen in principe in staat
om te werken en zouden ze in hun eigen levensonderhoud
kunnen voorzien. The Leprosy Mission International (TMLI,
Leprazending) werkte oorspronkelijk voor leprapatiënten, maar
zet zich nu ook breder in voor gehandicapten. Zij krijgen vakonderwijs of microkredieten om een eigen bedrijfje te beginnen.
TLMI probeert ook werkplekken te creëren bij grotere bedrijven,
werkplaatsen en markten en biedt daarnaast medische zorg.
Kinderen met handicaps krijgen fysiotherapie en logopedie,
zodat zij later meer kansen hebben om aan de slag te komen.
Dit project vormt voor dit jaar het doel van onze giften, bijdragen en kaartenverkoop. We hopen op uw ondersteuning te
mogen rekenen!
Ook is het mogelijk om alvast een financiële bijdrage voor
dit nieuwe project over te maken op rekeningnummer
NL60INGB0003648953 van de Wijkdiaconie Sionkerk, p/a
Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem. Graag onder vermelding van:
Diaconaal project 2014.
Activiteiten in de komende weken
Inloopavond / Taizéviering KKC: het Kerkelijk Kultureel Centrum
(KKC) van Het Dorp is op 22 en 29 januari en op 5 en 12 februari
2014 van 18.30 tot 19.30 uur open voor stilte, gesprek en gezelligheid. Op 22 januari en 12 februari vindt om 19.00 uur een
Taizéviering plaats.
Met een hartelijke groet vanuit de Siongemeenschap,
Philip Greep.
17
Bethlehemkerk
Vanuit de kapel
Een nieuw jaar onzes Heren Zo zeiden ze dat vroeger…
Ik wil u, ook namens Roelie, bedanken voor de mooie kaarten
die we toegestuurd kregen. Allemaal goede wensen voor de
feestdagen en voor het nieuwe jaar 2014. Om allerlei redenen
komen we er thuis meestal na de Kerstdagen toe om kaarten
te versturen, naar vrienden en familie. U begrijpt dat kaarten
naar de gemeente wel een wens is, maar geen reële wens. Je
zult toch maar iemand overslaan… En ik wil niets liever dan
ieder die dit leest, vrede en alle goeds toewensen.
‘Ga met God’ is zo’n ander mooi gezegde. Eentje die vroeger al
gezegd werd, maar ook eentje die niet door de tand des tijds
is ingehaald. Dat wens ik u en ons als gemeente van harte toe.
Vast ook wel namens mijn collega’s.
2014 wordt een spannend jaar, met alle
plannen die er stadsbreed gemaakt
worden.
Iedereen begrijpt dat er maatregelen
genomen moeten worden om ook in
de toekomst als gemeente in Arnhem
levensvatbaar te zijn. Over hoe dat allemaal dan moet, willen de meningen nog
wel eens verschillen, maar als we ervan
uit gaan dat ieder die daarbij betrokken is, dat doet met
de beste bedoelingen, dan moeten we toch een heel eind
komen…? Toch? Ook inhoudelijk zal het werk voor predikanten gaan veranderen. Ik wens mezelf en de gemeente genoeg
flexibiliteit toe om daarmee om te gaan! Ik ben heel benieuwd
waar we uitkomen! Van groot belang is in elk geval een heldere communicatie op alle fronten. Duidelijkheid steeds
opnieuw en zo dat er beslissingen genomen kunnen worden
waar de meerderheid van het ‘kerkvolk’ mee kan en wil leven.
Nog zo’n wens voor het nieuwe jaar!!
Bij de diensten
Zondag 19 januari is het onze beurt om de dienst in de
Eusebiuskerk te verzorgen.
Collega Ad Poley hoopt dan voor te gaan en het koor uit
Arnhem-Zuid verleent haar medewerking. Zoals u misschien
weet, schuift dat schema steeds een stukje op, zodat niet
elke keer dezelfde gemeente in de winter haar viering in de
Eusebiuskerk heeft…
De zondag daarna staat pastor Juin van onze buurgemeente
in Velp weer op de preekstoel.
Zelf hoop ik zondag 2 februari weer voor te gaan in een dienst
waarin ook de Maaltijd van de Heer gevierd wordt. Tevens is
het die zondag de zondag voor het Werelddiaconaat. U weet
wel, naar aanleiding van de Watersnoodsramp in 1953!
Bijeenkomsten
Veel van wat we deden in 2013 bevalt zo goed dat we er
gewoon mee doorgaan…
Overigens valt me bij lezing van Kerkperspectief steeds weer
op hoe ongelofelijk veel er in de PGA gebeurt!! Dat is echt iets
om trots op te zijn.
18
Bethlehemkerk
Honigkamp 25, tel. 3642367
www.bethlehemkerkarnhem.nl
• wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939
[email protected]
• predikant: ds. Menno Leistra tel. 0575–845930
[email protected]
• predikant: ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367
[email protected]
• scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208
[email protected]
• wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds
Bethlehemkerk, Arnhem
• beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147,
[email protected]
Zo gaat in het nieuwe jaar ook de catechese op de Korenmaat
gewoon door.
Maandag 20 januari komen we weer bij elkaar. Die avond heeft
Janny Mentink de leiding. Daarna is het op 3 februari en ben ik
zelf weer aan de beurt…
Begin februari komt ook de commissie eredienst weer bij elkaar
ter voorbereiding van de Veertigdagentijd. Het ligt in de bedoeling om samen met de diaconie een en ander op te pakken…Kerk
in Actie ontwikkelt allerlei materiaal voor die weken.
We gaan daarmee aan de slag en ongetwijfeld zult u daar iets van
merken in de weken naar Pasen toe.
Tot slot: ook namens mijn beide collega’s een hartelijke groet,
ds. Menno Leistra
Kerktaxi
19 januari
26 januari
2 februari
9 februari
hr. Van de Hof
hr. O. Posthumus hr. P. Rosseel
hr. J. van ‘t Oever
tel. 361 29 74
tel. 361 55 65
tel. 363 63 35
tel. 362 15 14
Salvatorkerk
Start winterse dinsdagmiddagen
Op dinsdag 7 januari is de wintervariant van de inmiddels
bekende dinsdagmiddagen weer van start gegaan. Heeft u zin
in een spelletje, een kopje koffie/thee of gewoon een gesprekje,
dan bent u weer van harte welkom. U mag natuurlijk ook altijd
iemand meenemen.
Heeft u in verband met mogelijk minder gunstige weersomstandigheden of om een andere reden behoefte aan vervoer, dan kunt
u contact opnemen met Rosemary Tee, tel. 026-3233433.
Van harte welkom op de dinsdagmiddagen in de Salvatorkerk,
vanaf half drie. Graag tot ziens!
Rose, Corrie, Pascha, Hennie, Anneke
Salvatorkerk
Gelukkig nieuw jaar!
Aan het begin van dit nieuwe jaar wil ik graag alle lezers van
harte een goed, gezond, voorspoedig en bovenal gezegend 2014
toewensen. Langs deze weg ook dank aan de velen die mij en
mijn gezin een kerst- of nieuwjaarskaart stuurden.
Dat het voor ons allen een goed en mooi jaar mag worden, ook
in het kerkelijke leven.
Pierre Eijgenraam
Overleden
Op 27 december overleed Anne Takens-Ligthart. Zij was
al geruime tijd ziek. Anne werd geboren op 14 april 1938 in
Schiedam. In 1962 trouwde ze met Frits. Ze kregen drie kinderen: Moniek, René en Daniëlle. Anne heeft altijd met haar man
samen gewerkt op het kantoor dat zij hadden, maar werd vanaf
1986 landelijk bekend als schrijfster van een groot aantal kinderboeken. Vele jaren lang reisde zij samen met haar man langs
scholen in het land om te vertellen over en voor te lezen uit haar
eigen werk.
De dankdienst voor haar leven vond plaats op vrijdag 3 januari,
daarna is zij begraven op Moscowa.
In de dienst lazen we o.a. uit 1 Kor. 13, in de mooie bewerking
die Karel Eykman daarvan maakte (pagina 1302 in het nieuwe
Liedboek). Ook klonken er enkele van Annes eigen gedichten,
waaronder het volgende:
Oma
Ze is niet bang om dood te zijn
want dood zijn, zegt ze,
dat is langzaam ademhalen.
Zo langzaam dat alleen hij
die je lie�heeft, het kan zien.
Dood zijn is slapen, eindeloos.
Ver van de boze wereld.
Ver van alles
wat je hier de adem afsnijdt.
We leven mee met Frits, de kinderen en kleinkinderen en met
allen die Anne zullen missen en wensen hun allen Gods nabijheid.
Week van gebed
Rond de derde zondag van januari is er opnieuw een week van
gebed om de eenheid van de christenen. Het is bijna te gek
voor woorden, maar tot voor kort bestonden er twee van zulke
weken: de ene vanuit door de raad van kerken in aansluiting bij
een initiatief uit de Rooms-katholieke kerk, de andere vanuit
de evangelische alliantie, in vervolg op een conferentie die al
in 1846 in Londen werd gehouden door de World Evangelical
Fellowship. Sinds 2009 is er één gebedsweek, met een gemeenschappelijk thema. Dit jaar is dat: ‘Is Christus dan verdeeld?’
(1 Kor. 1: 13). Het thema is aangedragen en uitgewerkt door
christelijke groepen in Canada.
Hierbij aansluitend is er op 19 januari een gemeenschappelijke
kerkdienst van de protestantse en katholieke gemeenschappen
in Arnhem-Zuid. De dienst wordt gehouden in de Salvatorkerk,
aanvang 10.00 uur. Voorgangers zijn pastor Aloys Lurvink, ds.
Hubertien Oostdijk en ds. Pierre Eijgenraam. De cantorij verleent haar medewerking, er is oppas en kinderdienst en we
hopen met elkaar brood en wijn te delen.
Uitgaande van het evangelisch samenwerkingsverband Hart voor Arnhem zijn er
bovendien dagelijkse samenkomsten ‘op
locatie’. Christenen uit heel Arnhem worden
uitgenodigd om op verschillende plekken die
van belang zijn voor de samenleving samen
Salvatorkerk
kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159
www.salvatorkerkarnhem.nl
• wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam
• predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531
[email protected]
• scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343
[email protected]
• wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem
te komen, kennis te maken met de mensen die daar werken of
leven, en met elkaar te bidden. Zie het artikel op pagina 4 van dit
blad.
Kerkcafé over IND
Op 31 januari is er weer een kerkcafé. Marien Brinkman en
Gerard Dercksen komen dan vertellen over de Immigratie- en
Naturalisatie Dienst. De IND is verantwoordelijk voor de uitvoering van het vreemdelingenbeleid in Nederland. Zij speelt een
belangrijke rol bij de toelating of afwijzing van asielzoekers.
Marien en Gerard werken al vele jaren bij de IND en willen graag
over hun werk vertellen.
Van oudsher zetten kerken zich in voor vluchtelingen in onze
stad. Het zal interessant zijn om ook het verhaal van de ‘andere
kant’ eens te horen. En ongetwijfeld zal dat meer dan voldoende stof voor gesprek en discussie geven.
U bent van harte welkom, 20.00 uur in de Salvatorkerk.
Bijbelkring over Openbaring
De Bijbelkring, die -in de regel- op de laatste donderdag van de
maand samenkomt in de Salvatorkerk, begint aan een nieuw
thema. Na twee seizoenen over de Psalmen (plus enkele ‘losse’
onderwerpen), willen we nu een tijdlang bezig gaan met het bijbelboek Openbaring. Nog altijd is dat een raadselachtig boek,
vol fascinerende, soms angstaanjagende en soms troostvolle
visioenen. Zijn het voorspellingen over het einde der tijden?
Of is het een pastoraal geschrift, bestemd voor christenen in
de eerste eeuw, die leefden in een tijd van vervolging? Kan het
boek ook ons nog aanspreken?
U bent van harte welkom om daarover mee te praten. We beginnen daarmee op 31 januari, aanvang half drie ’s middags in
de Salvatorkerk. Ter voorbereiding vragen we u de eerste drie
hoofdstukken van het bijbelboek voor uzelf door te lezen.
Blue Band Bajes
Ook dit jaar weer hebben mensen uit verschillende kerken een
kerstgroet gebracht aan gedetineerden in de Blue Band Bajes.
Daarbij krijgen alle gedetineerden een telefoonkaart en een
Elisabethbode uitgedeeld. Naar aanleiding hiervan ontvingen
wij van ds. Visser, geestelijk verzorger, de volgende reactie:
‘Ik weet niet meer of ik al een reactie naar de gemeente gegeven
had ten aanzien van de telefoonkaartenactie: die is uitstekend
verlopen en de kaarten werden door gedetineerden doorgaans
met vrolijke verbazing in ontvangst genomen.
Zoals gepland zijn er met drie geestelijke verzorgers telkens 2
afgevaardigden van de kerk meegelopen, die ook de kaarten en
de bode uitdeelden en is de groep andere gasten heel gezellig in
het stiltecentrum bijgepraat met koffie en koekjes over ons mooie
werk in het gevangeniswezen. Al met al geen verloren moeite.
Met hartelijke groet en een fijne jaarwisseling toegewenst,
ds. Visser.’
ds. Pierre Eijgenraam
De Regenboog
In verband met ziekte van ds. Han Hoekstra zijn er deze keer
geen wijkberichten uit deze wijk.
We wensen hem van harte beterschap!
19
Elden - De Kandelaar
Een nieuwe start?
Met ingang van 1 januari 2014 heb ik de wijkredactie overgenomen van Henk Peppelenbos. Toen enige jaren geleden
iemand gezocht werd om kopij voor Elden – De Kandelaar in
Kerkperspectief te verzamelen, nam Henk Peppelenbos ook
deze taak op zich. Henk heeft meer dan 10 jaar geleden het
predikantensecretariaat op poten gezet en onder zijn bezielende leiding is dit secretariaat steeds verder uitgegroeid. Nu
Henk van zijn welverdiende rust gaat genieten, zijn zijn taken
verdeeld over verschillende mensen. Er was namelijk niemand
te vinden die alle taken van Henk over kon en wilde nemen.
Inmiddels is de afspraak gemaakt dat ik me bezig ga houden
met de wijkredactie van Kerkperspectief.
Graag wil ik van de gelegenheid gebruik maken om een keer op
een rijtje te zetten welke zaken er aan de orde zouden moeten
komen in de wijkberichten in Kerkperspectief. De tijd dat alle
berichten alleen in het stedelijke kerkblad werden vermeld, ligt
ver achter ons. In onze wijk hebben we het contactblad Elkaar
dat zesmaal per jaar gratis wordt bezorgd bij alle gemeenteleden in onze wijk. Inmiddels zijn we bezig met de 35e (!) jaargang.
Van veel jongere datum is de Zondagsbrief, die wekelijks wordt
uitgedeeld voor de kerkdienst en die per mail naar meer dan
100 adressen wordt gestuurd. Voor Kerkperspectief geldt dat
de frequentie – en dus de mate van actualiteit – ergens tussen
de Zondagsbrief en Elkaar inzit. Verder wordt Kerkperspectief
met name gelezen door meelevende gemeenteleden binnen de
wijk Elden – De Kandelaar en vooral buiten onze wijk. De actieve
gemeenteleden uit de eigen wijk hebben de informatie over
onze wijk die in Kerkperspectief staat meestal ook al gelezen in
de Zondagsbrief en/of in Elkaar. Eén en ander betekent dat de
wijkberichten in Kerkperspectief vooral interessant moeten zijn
voor actieve gemeenteleden uit de andere wijken. Ik wil proberen om dit uitgangspunt te hanteren bij het selecteren van de
kopij.
Concreet betekent dit dat ik vooral aandacht wil besteden aan:
- formele informatie (voorgenomen huwelijken, belijdenis,
verkiezing ambtsdragers)
- geboorte van kinderen van gemeenteleden
- in memoriam overleden gemeenteleden
- vorming en toerusting
- aankondiging en rapportage van eigen of gezamenlijke
bijzondere activiteiten
De praktijk zal moeten leren of het mogelijk is om volgens deze
opzet te werken.
Jan van de Lagemaat
Rond de vieringen
Op zondag 5 januari werd er tijdens de door ds. Hubertien
Oostdijk – van Andel geleide dienst afscheid genomen van
Herman Leenders als diaken en van Henk Peppelenbos als trekker van het predikantensecretariaat. Ook op deze plaats willen
we hen hartelijk dank zeggen voor het vele werk dat zij hebben
verricht.
Op zondag 19 januari om 10.00 uur is er een gezamenlijke dienst
in de Salvatorkerk waarin ook het Heilig Avondmaal zal worden gevierd. Voorgangers zijn: pastor Aloys Lurvink, ds. Pierre
Eijgenraam en ds. Hubertien Oostdijk – van Andel. Ook de cantorij van de Salvatorkerk zal medewerking verlenen.
Op zondag 26 januari is mevrouw Magda Hazeleger onze voorganger en op 2 februari is dat ds. Anja Vogelzang.
In Memoriam
Op zaterdag 14 december is overleden Lamberta Alida, Ada, Pik
- van Vliet op de leeftijd van 84 jaar. Zij woonde Kortlandplaats
134.
Haar dood kwam sneller dan verwacht… Met Ada verliezen we
een warm, betrokken gemeentelid, altijd vol belangstelling naar
20
Elden-De Kandelaar
Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252
www.elden-dekandelaar.nl
• wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected]
• predikanten:
• ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577
[email protected]
• ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected]
• ds. Han Hoekstra, tel. 3618103, [email protected]
• predikantensecretariaat: [email protected]
• scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected]
• wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr NL33INGB0001348696
een ander toe. Eindeloos veel kaartjes heeft ze geschreven naar
zieken, altijd weer vragen hoe of het gaat, altijd bezorgd om
een ander.
Tot eind oktober zat ze iedere zondag in de kerk op haar vaste
plek. Ze was 59 jaar getrouwd met Henk Pik, hun huwelijk was
helaas kinderloos gebleven, maar de kinderen van haar zus en
broer waren altijd welkom, die logeerden graag bij hen.
Ook zingen deed ze graag. 21 jaar lang heeft ze liturgieën
gemaakt voor de kerken in Zuid, het liedboek kende ze dan ook
van voor tot achter.
Op 19 december was de afscheidsdienst in de Kandelaar, haar
kerk.
We hebben volop gezongen en gelezen van het Vaderhuis met
de vele woningen, Johannes 14, waar ook voor Ada een plaats
is bereid.
Veel mensen zullen Ada missen maar in het bijzonder haar man
Henk met wie ze zoveel jaar lief en leed gedeeld had. Hem bidden we dan ook vooral Gods nabijheid toe.
Op zondag 22 december is overleden Leendert Johannes, Leen,
van Telgen op de leeftijd van 81 jaar. Hij woonde Verenwei 48.
Leen was al jaren ziek, steeds meer moest hij inleveren, steeds
meer werd hij afhankelijk van zijn vrouw Betty, van de thuiszorg, van buren die een helpende hand toestaken. Op zondag,
Opstandingsdag, is Leen opgestaan tot een nieuw leven, een
leven bij God, maar wel zonder zijn geliefde Betty en niet te
vergeten zonder zijn hondje Stippie.
57 Jaar waren Leen en Betty getrouwd, hun huwelijk was helaas
kinderloos gebleven, maar de kinderen uit de buurt waren
altijd welkom, kwamen ook altijd, logeerden zelfs bij hen.
De afscheidsdienst was op zaterdag 28 december op Moscowa,
centraal stond daarin psalm 42.
We bidden Betty en allen die Leen van Telgen zullen missen,
Gods nabijheid toe.
ds. Hubertien Oostdijk - van Andel
Diensten in 2014
In het overleg over de komende samenwerking hebben beide
kerkenraden van de Salvatorkerk en van Elden-De Kandelaar
besloten om in 2014 de volgende diensten gezamenlijk te
houden:
De week voor Pasen staat bekend als Stille week:
Maandag-, dinsdag- en woensdagavond om 19:00 uur
Vesperdienst in de Salvatorkerk.
Witte Donderdag om 19:30 uur Avondmaalsdienst in de
Salvatorkerk.
Goede Vrijdag om 19.30 uur dienst in de Salvatorkerk.
Stille Zaterdag om 21.00 uur Paaswake in de Salvatorkerk.
Zondag (Paasmorgen) om 10.00 uur Feestelijke Paasdienst in
De Kandelaar.
Hemelvaartdag om 10.00 uur in de Salvatorkerk.
De zondagen in de maand juli om 10.00 uur dienst in De
Kandelaar.
De zondagen in de maand augustus om 10.00 uur dienst in de
Salvatorkerk.
De adressen van de kerkgebouwen zijn:
Salvatorkerk, Salvatorplein 274, 6832 AH Arnhem (Malburgen),
De Kandelaar, Den Haagweg 1, 6843 LP Arnhem (Elderveld).
Het complete kerkdienstenrooster 2014 is te vinden op de
website www.elden-dekandelaar.nl
Kerstnachtdienst
In De Kandelaar hadden we samen met de wijkgemeente
Salvatorkerk een gezamenlijke kerstnachtdienst waarin ds.
Pierre Eijgenraam voorging en waarin ook muzikale medewerking werd verleend door de cantorij van de Salvatorkerk.
De Rank (Bonifatiuskerk)
Even omkijken en dan weer vooruit
Terugkijkend op de kersttijd beseffen we hoe goed en sfeervol
de vieringen en bijeenkomsten zijn geweest. De kerstmiddag
verliep in een fijne en harmonieuze sfeer. Allen die eraan hebben bijgedragen heel hartelijk bedankt!
Een bijzondere vermelding verdient ook de aankleding van de
kerk en de vele kerststukken, ook in het van Oosterzeehuis. Het
is een zegen om iemand met zo’n bijzonder talent in ons midden te hebben. Herman, bedankt!
Onze Bonifatiuskerk is als het ware om de sfeervolle diensten
heengebouwd. Zeker ook voor de Kerstdienst, want de kerk
was bijna vol bezet. Wat een feest! Ook al omdat er gasten van
ver in ons midden waren: de Oekraïne en Israël.
En toch ook even omkijken naar de kerkdienst van 15 december. Drie mensen werden gedoopt en deden belijdenis. Twee
deden belijdenis. Vijf bijzondere momenten in 5 mensenlevens, één groot en bijzonder moment in onze gemeente.
We zien er naar uit dit jaar open te blijven staan voor dat wat
ons van Boven geschonken wordt. Het is namelijk niet zo, dat
wij de gemeente bouwen, maar dat de gemeente gebouwd
wordt. Paulus stelt het zó in Ef 2:19 Zo zijt gij dan geen vreemdelingen en bijwoners meer, maar medeburgers der heiligen
en huisgenoten Gods, gebouwd op het fundament van de
apostelen en profeten, terwijl Christus Jezus zelf de hoeksteen
is. In Hem wast elk bouwwerk, goed ineensluitend, op tot een
tempel, heilig in de Here, in wie ook gij mede gebouwd wordt
tot een woonstede Gods in de Geest.
Er is een naadloze overgang tussen uw persoonlijke geloofsopbouw en het gebouwd worden van de gemeente. Ds Vermaat
had volkomen gelijk, toen hij zei dat wij hierom moeten bidden. Zonder gebed geen groei.
Hiermee is de toon voor 2014 gezet. De erediensten, de
Bijbelkringen en andere activiteiten mogen we in dit licht zien.
De Bijbelkringen
De middagbijbelkring, waar het Johannesevangelie wordt
besproken gaat natuurlijk gewoon door. Onder leiding van ds
Vermaat zal (waarschijnlijk) op 4 februari de volgende middagbijbelkring worden gehouden.
De avondbijbelkring zal plaatsvinden op 30 januari. Aanvang
half acht in het van Oosterzeehuis.
Misschien lukt het om dit voorjaar op een bijzondere wijze
Terwijl de cantorij van de Salvatorkerk nog aan het inzingen was
voor de kerstnachtdienst in De Kandelaar, werden de kaarsen
aangestoken door koster Hans Vink.
Herv. wijkgemeente De Rank
Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden,
tel. 3830286
postadres: Huissensedijk 12,
6842 AK Elden (Arnhem)
www.gemeentederankarnhem.nl
• wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934
[email protected]
• predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected]
• scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected]
• wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank
voortzetting te geven aan de catechisatie. De kerkenraad is
hiermee bezig en u krijgt tijdig te horen in welke vorm dit gaat
gebeuren.
Koffiedrinken na de dienst
Op veler verzoek zal voorlopig er na elke dienst koffiedrinken
zijn. Zij die voor de koffie zorgen hebben deze uitbreiding van
onze ontmoetingen mogelijk gemaakt. Waarvoor hartelijk
dank!
De kerkenraad
Jacques Ros, René Vos en Dick van Zoest zijn aftredend. Dick
heeft aangegeven vanwege zijn leeftijd van herbevestiging
af te zien. Het ziet er naar uit, dat naast de herbevestiging er
ook enkele nieuwe ambtsdragers zullen worden bevestigd.
Natuurlijk zijn we dankbaar en blij met deze ontwikkeling!
Visitatie
Op 19 februari wordt De Rank gevisiteerd. Dat houdt in, dat
een predikant en een ambtsdrager van elders op bezoek
komen om het reilen en zeilen van de gemeente te bespreken.
Dit is een goede instelling binnen de PKN, een mogelijkheid
voor iedereen om de dingen aan een neutrale kerkelijke
instantie voor te leggen. Vóór dat het gesprek van de visitatoren met de kerkenraad begint krijgt ieder gemeentelid de
gelegenheid om onder 6 ogen met de visitatoren te spreken.
Dat wil zeggen: positieve of negatieve kanttekeningen te
plaatsen bij wat er in de Rank gebeurt. U wordt hierover nog
nader geïnformeerd.
Hans Boer
21
Evangelisch-Lutherse Kerk
Terugblik op de Kerstdiensten
Feestelijke december-bijeenkomsten mochten we beleven:
- Kerstlunch
De leden van de Diaconie en de Diaconale werkgroep hadden
een heerlijke lunch bereid, de tafels in de ontmoetingsruimte
heel feestelijk gedekt. Met elkaar zongen we bekende kerstliederen. Natuurlijk ontbrak het kerstverhaal niet, dat –traditiegetrouw- goed afliep.
-Kerstnachtdienst
Een als vanouds zeer volle Kerstnachtdienst, met schitterende
muziek van vijf koperblazers -wat een feestelijk geluid-, dwarsfluit en orgel. Enthousiaste zang door onze cantorij, door de
kinderen van de Koorschool Arnhem en door de vele aanwezigen, in beurtzang en allen samen, in verrassende opeenvolging. Natuurlijk brandde het licht achter het kerstraam, zodat
kribbe met Kind, Maria, Jozef, herders en engelen duidelijk
zichtbaar waren. Aan het eind gaan we allen met een brandende kaars de kerstnacht in, om het licht te verspreiden!
-Kerstdienst
Eerste Kerstdag
met weer mooie
zang en muziek
en een vrolijke
dienst, waarin de
kinderen van de
Kinderkerk het
kerstspel ‚De eigenwijze harp’ met verve speelden.
- Nine lessons & carols
Een oecumenische dienst met lessons and carols. Als van
engelen zo mooi, klonken de zangtonen van achter uit de kerk.
Langzaam traden de Anglican singers naar voren en namen
al zingend hun plaatsen in. Afgewisseld met de negen lezingen konden we ons uit volle borst oefenen in het zingen van
de Engelstalige carols. Dat viel lang niet altijd mee. Gelukkig
werden we ondersteund door zeer overtuigend en zeker niet
ingehouden orgelspel en de twee koren. De kerk was bezet met
mensen vanuit alle windstreken. Bij het verlaten van de kerk
klonken opmerkingen als: ‘een bijzondere ervaring’...en: ‘altijd
weer zo mooi...’
Bijzondere ontmoeting in Torgau
Aan het eind van het jaar had ik een bijzondere ontmoeting
tijdens een muziekreisje, waarin ik u graag wil laten delen. We
bezochten o.a. Torgau, een allerliefst renaissance-stadje aan
de Elbe, met prachtig gerestaureerde huizen. Al in de 5e eeuw
v.Chr. zou er bewoning zijn geweest.
In 1485 vestigden de Saksische
keurvorsten zich er in Schloss
Hartenfells. Het stadje groeide uit
tot een centrum van de Reformatie.
Alhoewel in restauratie (i.v.m. de
herdenking van de reformatie in
2017) stond het slot indrukwekkend te zijn. De kapel was de eerste
protestantse kerk nà de reformatie,
door Maarten Luther zelf meeontworpen en ingewijd. In de toen
nog katholieke Nicolaikirche vond
in 1519 de eerste duitstalige doop
plaats en in 1520 werd de eerste
duitstalige preek gehouden.
We wandelden rond en zie daar café
“Herr Käthe”… (zo noemde Luther
zijn vrouw). Iets verderop het huis,
22
Evangelisch-Lutherse Kerk
kerkgebouw:
Spoorwegstraat 8-10,
Arnhem
www.luthersegemeentearnhem.nl
wijkredactie:
mw. Elly Muurling
tel. 3336657
waar Katharina van Bora, die op de vlucht voor de pest tussen
Wittenberg en Torgau verongelukte, in 1552 is overleden. In de
Marienkirche is haar graf en aan de wand de grafsteen. Het huis
is nu een museum.
We zagen het huis met plaquette, waar onder invloed van Luther
en Melanchton in 1525 de Torgauer Bündnis werd gesloten, een
bondgenootschap tussen de landen Saksen en Hessen, met als
doel de verdediging van de reformatie tegen het katholicisme.
En basis voor de Augsburgse Geloofsbelijdenis. De oudste
zonen van Luther en Melanchton studeerden aan het plaatselijk
Johann-Walter-Gymnasium.
De gidsen die ons informeerden, hadden het wat moeilijk
met de onbekendheid van het stadje, terwijl het toch zo’n
belangrijke rol in de reformatie-geschiedenis heeft gespeeld.
Wittenberg noemden zij de ‘theologische Lutherstad’ en Torgau
de ‘politieke Lutherstad’. Ze vinden dat ze meer aandacht verdienen (wat mij betreft, hebben ze gelijk!) en hopen op meer
bezoekers.
Ik kan een bezoek van harte aanbevelen; zowel het stadje als de
geschiedenis zijn zeer de moeite waard! Je waant je er nog in de
middeleeuwen!
Zondag 19 januari, Oecumenische Dienst om 10.30 uur
Het Oecumenisch Platform Arnhem Noord Oost begint de
gebedsweek voor de eenheid met een oecumenische dienst
in onze kerk. Het thema wordt aangedragen door christenen
in Canada “Is Christus dan verdeeld?” Onze cantorij verleent
medewerking.
Zondag 26 januari, 10.30 uur Cantatedienst “Herr, wie
du willt, so schicks mit mir”(BWV 73)
Ons Bachensemble voert op zondag 26 januari deze cantate,
die is geschreven voor de derde zondag na Epifanie, uit in onze
eredienst. Bach componeerde o.a. deze cantate in het eerste
jaar na zijn aanstelling als cantor in Leipzig. De cantate behoort
tot de zogenoemde Kerstkring van het kerkelijk jaar, die loopt
van de eerste Adventszondag tot de 4e zondag na Epifanie of
Driekoningen. Daarna start de Paaskring die de 50 dagen voor
en 50 dagen na Pasen omvat. Met deze cantate week Bach af
van de standaard cantatevorm, zoals tot dan toe gebruikelijk in
Leipzig, zowel qua vorm als qua muzikale bezetting. Zo experimenteerde hij door het openingskoor en het recitatief in het
begin van de cantate te integreren.
Leren van Luther op dinsdagavond 28 januari,
19.30 uur
De vijfde en laatste bijeenkomst zal in het teken staan van
“Luther en de kerkmuziek” en zal geleid worden door ds.
Susanne Freytag uit Groningen. Ieder is welkom!
Elly Muurling
Grafschrift (zie foto links)
Anno 1552 op de 20. december is in God zalig ontslapen alhier in
Torgau de achtergebleven weduwe van de heer D. Martini Luther
zaliger, Katharina.
Parkstraatgemeente
Parkstraatgemeente
Het nieuwe jaar is net begonnen en daarom wens ik u namens
de Parkstraatgemeente nog een voorspoedig, zinvol en inspirerend 2014!
Bij de diensten
Op zondag 26 januari blijven onze kerkdeuren gesloten en
worden die van de Doopsgezinde Gemeente in de Waalse Kerk
opengezet: dan komen wij om 10.00 uur samen in een wel heel
bijzondere dienst: Over grenzen.
Onder leiding van Jan Marten de Vries (pianist, componist,
kerkmusicus, liedjeszanger en tekstschrijver) zingen we samen
uit de door hem samengestelde liedbundel.
Naast het samen zingen met de aanwezigen zal Jan Marten
de Vries enkele liederen van zijn cd ‘Zie ik jou, je bent er niet’
zingen.
Als u mee wilt trekken op deze muzikale wereldreis:
wees dan van harte welkom op zondag 26 januari om 10.00 uur
in de Waalse Kerk!
Zie voor meer informatie over deze dienst pagina 14.
Nieuw diaconaal project
Op 12 januari gaan we in de
Parkstraat van start met een nieuw
diaconaal project. Dit keer is het
een project dichtbij. Het gaat om
Stichting Wereldvrouwenhuis
Mariam van Nijmegen, een opvangvoorziening voor dakloze vrouwen zonder verblijfspapieren. In
Nijmegen vragen elk jaar 20 tot 30
van deze vrouwen hulp. Zij lijden onder stress en gezondheidsproblemen. Dit leidde ongeveer een jaar geleden tot de oprich-
Eglise Wallonne
Terugblik advents-/kerstviering
Op 22 december vierden wij een feestelijke adventsviering op
de drempel van het kerstfeest. Met bekende kerstliederen, een
aantal solistische noëls en een pastorale van Corelli, gespeeld
op fluit en kistorgel, werd het kerstevangelie van Matteüs (!)
omlijst. Daarna smaakte de glühwein extra goed.
Bij de kerkdienst
De volgende kerkdienst is op zondagmiddag 26 januari.
Voorganger is ds. Roger Dewandeler uit Dordrecht. Aan deze
dienst werken hoboïste Lidia van der Vegt en organist Wim
Roelfsema mee. In het liturgieboekje zijn Nederlandse vertalingen van de teksten opgenomen.
Op onze website www.waalsekerkarnhem.nl vindt u actuele
informatie over de Waalse gemeente en overigens ook over
culturele activiteiten in het kerkgebouw.
Canto ostinato met Cello8tet Amsterdam
Eén zo’n activiteit is het concert van donderdag 23 januari om
20.15 uur. Dan speelt het Cello8ctet Amsterdam het werk Canto
Ostinato van Simeon ten Holt. De naam van componist Simeon
ten Holt is inmiddels synoniem met zijn compositie Canto ostinato; een werk dat – ik citeer de website van het Amsterdamse
concertgebouw - niet meer uit het Nederlandse muziekleven
weg te denken is. Elke uitvoering van het werk is een happening. Elke uitvoering is ook uniek, omdat Ten Holt in Canto
ostinato de musici veel vrijheden en keuzes laat. Ook legde
Ten Holt de instrumentatie niet vast. Op 23 januari wordt het
stuk gespeeld door acht celli. Op de website van het octet staat
Aanvang diensten 10.15 uur
tenzij anders aangegeven.
Samenwerkingsverband
Remonstranten en
Vrijzinnige Protestanten
Kerkgebouw: Parkstraat 31a /
Kastanjelaan 22e
www.parkstraatgemeente.nl
• predikant: ds. Marieke Fernhout
[email protected]
• wijkredactie: Els van Essen
[email protected]
ting van het Wereldvrouwenhuis, dat op professionele wijze
geheel wordt gerund door vrijwilligers. De vrouwen wordt tijdelijk een veilige plek geboden, waar ze drie tot vier maanden uit
kunnen rusten. Daarbij krijgen ze medische verzorging en goede
begeleiding, gericht op het versterken van de eigen kracht en
zelfredzaamheid. Er wordt individuele begeleiding geboden en
ook allerlei lessen, zoals Nederlandse lessen, creatieve lessen,
weerbaarheidsles, dansles enz.
Er is opvang voor 7 vrouwen en een logeerplek voor 3 vrouwen, die nog wat steun nodig hebben. Er waren in het eerste
jaar vrouwen uit Armenië, Azerbeidzjan, Sierra Leone, Eritrea,
Ethiopië, Ivoorkust, Guinee, Iran en Turkije. Er zijn 30 vrijwilligers, die met deskundigheid met dit project bezig zijn. Dus
geen betaalde krachten, maar er is uiteraard geld nodig om alles
draaiende te houden. Daar hopen we als Parkstraatgemeente
ons steentje aan te kunnen bijdragen.
Voor meer informatie kunt u kijken op de website:
www.wereldvrouwenhuis.nl. En op Facebook:
www.facebook.com/wereldvrouwenhuis.
Els van Essen
Eglise Wallonne /
Waalse Kerk Arnhem
www.waalsekerkarnhem.nl
• kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,
6811 BS Arnhem
naast het politiebureau, tel.4435268
• wijkredactie: Martin Kas,
tel. 3703302, e-mail: [email protected]
• verhuur kerkgebouw: Corinne de
Zeeuw, telefoon 06–18190472 e-mail: [email protected]
• contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302,
Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.
er het volgende over: Veel liefhebbers van het werk gebruiken
Canto om geïnspireerd te raken, te mediteren of te rusten. Tijdens
concerten heeft het stuk een sociaal element: het publiek beleeft
het stuk als groep, ondergaat de lange en ontroerende lijnen met
elkaar.
Martin Kas
23
Het parkeerterrein bij de Salvatorkerk wordt vernieuwd.
KENNIS EN ERVARING,
BIJ U IN DE BUURT!
Aan een eerste vrijblijvend gesprek
zijn geen kosten verbonden.
NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN
Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem
tel. 026 – 320 10 00
www.notarisockhuysen.nl
FRANSEN BV
026 - 364 86 44
Bezoek onze Shellshop en
spaar airmiles terwijl u tankt.
Winkelcentrum Presikhaaf
EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP
“DE WEGWIJZER”
VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s
Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88
Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.
Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur
zaterdag van 09.30 – 16.30 uur
www.wegwijzerarnhem.nl
[email protected]
Bij Monuta Arnhem krijgt u
alle ruimte voor uw wensen.
Wij zijn er voor u. Voor,
tijdens en na de uitvaart.
We zijn 24 uur per dag bereikbaar op
026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd
bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op
de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op
www.monuta.nl
Ouderenzorg zoals u dat wenst
Zorgcentrum Vreedenhoff is gelegen in een bosrijke omgeving
in Arnhem aan de Velperweg. Het biedt 235 ouderen
aangename woonruimte en uitstekende verzorging, waaronder
een aparte Woonafdeling Dementie. Thuiswonende ouderen
vinden bij Vreedenhoff voorzieningen als Dagverzorging,
Dagopvang Dementie en Thuiszorg. Voor al haar cliënten
organiseert Vreedenhoff talrijke activiteiten om het verblijf in het
zorgcentrum zo aangenaam mogelijk te maken.
Maatstaf voor zorg en aandacht is de vraag van de
bewoner zelf; altijd wordt gekeken naar wat hij of zij zelf
kan. Gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen
en activiteitenbegeleiders staan hiervoor garant. Verder
werkt Vreedenhoff met eigen deskundigen als een
gerontopsycholoog, ergotherapeut, fysiotherapeut en geestelijk
verzorger.
Vreedenhoff is een christelijke instelling, geworteld in de
protestantse traditie wordt de oecumene een warm hart
toegedragen en staat open voor elke levensopvatting.
Meer informatie en contact: Vreedenhoff, Esperantolaan 2,
6824 LV Arnhem 026 – 384 65 00 [email protected]
www.vreedenhoff.nl

Protestantse Gemeente Arnhem Huissensedijk 10, 6842 AK Arnhem

Routebeschrijving Raad regiokantoor Arnhem

Huis der Provincie Arnhem

Flyer Santa Run Arnhem 2.indd

31 december 2014 pagina 7

Nieuwsbrief 4 mei 2014 - Protestantsekerk.net

Doe en Praatmiddag i.s.m. Onderling Sterk Arnhem, voor mensen

n Arnhem

Download hier de uitnodiging in PDF-formaat

Protestantse Gemeente Arnhem Huissensedijk 10, 6842 AK Arnhem