Ontwikkeling van nieuwe hardhoutooibossen

Ontwikkeling van nieuwe
hardhoutooibossen
wat, waar en hoe?
Patrick Hommel (18-09-2014)
Onderwerpen:
Wat zijn ooibossen?
Verschil hardhout- en zachthoutooibos
Wat groeit waar?
Uitbreiding areaal HHO: aanplanten of spontane
ontwikkeling?
Is er nog ruimte voor nieuw HHO?
Ooibossen
Alle bossen van de buitendijkse gronden (uiterwaarden
en zoetwatergetijdengebied)
Inclusief randen: mantels, zomen, en bos-begeleidende
ruigten
Twee hoofdtypen: zachthout- en hardhoutooibos
Zachthoutooibos
Hardhoutooibos
wilgensoorten (of zwarte
gewone es, zomereik,
ondergroei moerasruigte
ook “echte” bosplanten
eenvoudige structuur
complexe structuur
vrij algemeen
zeldzaam en fragmentair
populier)
veldiep, zwarte els ......
Zachthout-ooibos
Zachthoutooibos
Hardhout-ooibos
Hardhoutooibos
Hardhoutooibos
Bijzondere soorten in bos
Bijzondere soorten in randen
Bijzondere soorten in ruigtes
Uitbreiding HHO-areaal gewenst, maar
waar en hoe?
Praktische problemen bij aanplant:
● welke boomsoorten?
● waar in uiterwaarden?
Boomsoortsamenstelling hardhoutooibos?
Oude garde (eik, iep, es) in de problemen
Beuk is geen optie!
Exoten in opmars (Robinia; Vederesdoorn)
Nieuwkomers uit Midden- en Zuid-Europa
1907: meeldauw op eik
1918: iepenziekte
2011: essentaksterfte
Interessante nieuwkomers uit Midden-Europa
Waar aanplanten? Natuurlijke positie HHO
in uiterwaarden?
Uitgangspunt: vijf groeiplaatstypen:
rivierduinzand
Winterdijk
Oude geul
Stroomgeul
IV
II
III
I
rivierklei
rivierzanden met kleilagen
I
IV
V
Groeiplaats HHO: huidige situatie
I
BijvoetWilgenbos
LissenWilgenbos
EssenIepenbos
AbelenIepenbos
II
X
III
(x)
(x)
X
X
IV
V
X
X
Maar is dit wel de natuurlijke situatie?
bestaande HHO sterk door mens beïnvloed
geen bruikbare historische referentie
situatie bovenstrooms heel anders (HHO laag in
zonering) maar slecht vergelijkbaar
waar zien we spontane ontwikkeling HHO?
Aanzetten HHO-ontwikkeling
over hele hoogte-gradiënt!
50
40
%
30
20
10
0
Oppervlakte
Opnamen
Aanzetten HHO-ontwikkeling
over hele hoogte-gradiënt!
maar wel verschillend per rivier en groeiplaats
Aanzetten HHO-ontwikkeling
over hele hoogte-gradiënt!
maar wel verschillend per rivier en groeiplaats
en vanuit verschillende uitgangssituaties:
70
60
%
50
minimaal 1 houtige
soort (2388 opnamen)
40
30
20
10
0
minimaal 3 houtige
soorten (348
opnamen)
minimaal 5 houtige
soorten (103
opnamen)
minimaal 7 houtige
soorten (11 opnamen)
Ontwikkeling vanuit zachthoutooibos
Ontwikkeling vanuit struweel
Ontwikkeling vanuit grasland
Knelpunten
vestiging doelsoorten
● dispersie
● verruiging
Begrazing onderdrukt verruiging
Zomerhoogwaters breken ruigte open
Knelpunten
vestiging doelsoorten
zomerhoogwaters
.....
Spontane bosvorming: van hoog naar laag
Knelpunten
vestiging doelsoorten
zomerhoogwaters
veiligheid
Waar liggen de kansen? (1)
25000
20000
15000
ha
Binnen stroombaan
10000
Buiten stroombaan
5000
0
Biesbosch
IJssel
Maas
Riviertakken
Nederrijn
Waal
Waar liggen de kansen?
(2)
18000
16000
14000
Binnen stroombaan
ha 12000
Buiten stroombaan
10000
8000
6000
4000
2000
0
I
II
III
IV
Groeiplaatstypen
V
VIII
Conclusies:
waarde HHO vooral bepaald door overgangen
ontwikkeling mogelijk langs gehele hoogte-gradiënt
spontane ontwikkeling heeft voorkeur
combinatie met begrazing heeft meerwaarde
begin ontwikkeling overal anders
verder verloop: nog veel onzekerheden
langdurig ongestoorde ontwikkeling noodzakelijk
Er is nog ruimte ....

Download Report