In Memoriam door Frank van der Knaap, schoolpastor

In memoriam Henk Antes
Henk was de aangewezen man voor filosofische bespiegelingen, met graag een borrel en als
het kon een sigaar erbij. Maar een kop koffie was ook goed, want het belangrijkste vond Henk
het, volgens mij, om een geschikte gesprekspartner tegenover zich te hebben. Dat hoefde
beslist niet ienand te zijn die het in alles met hem eens was, maar hij had wel behoefte aan
ruimte, om zijn eigen gedachten te zien uitgroeien tot een verhaal, een samenhangende visie.
Henk hield van verhalen en hij hield er ook van om ze te vertellen, aan zijn klassen, zijn
gesprekspartners, eigenlijk aan iedereen die ervoor open stond.
Op de martkt van het leven, was hij een waardig volgeling van Socrates. Vanuit een
gemeende interesse stelde hij mensen vragen over actuele zaken of over het onderwerp dat ter
tafel kwam, om vervolgens hén te laten vertellen. Vaak kon hij het dan even stil laten zijn, en
stelde dan één of meer vragen. Hij liet ruimte aan zijn gesprekspartner voor een weerwoord
en zo kon er een dialoog ontstaan, waarin je verder kwam in je gedachtenwereld, want denken
stond voor Henk op de eerste plaats, en dan vooral onafhankelijk denken. Het aardige aan
Henk was dat hij niet altijd zijn gelijk hoefde te krijgen, misschien wel omdat hij vond dat hij
dát al had: ‘Homo sum, nil humani ne me alienem puto’: ik ben een mens, niets menselijks
acht ik mij vreemd.
Omdat hij zich in zijn gesprekken met zoveel verve en vooral met zoveel vuur kon geven, had
hij voor mij ook een link met Heraclitus, de filosoof die van mening was dat grondbeginsel
van het leven gelegen is in het vuur, in betrokkenheid. Lesgeven stond voor Henk geheel in
díens traditie, onderwijzen was niet het vullen van een gat, maar het ontsteken van een vuur.
En zo ging hij door, van het ene vuur naar het andere.
U begrijpt, met lauw volk had Henk niet veel op. Hij wilde het kosmische vuur zien gloeien,
dát wilde hij doorgeven: panta rei, stromen en doorgeven, dóórstromen dus. Vanuit de diepte
van zijn ziel wilde Henk leven, en dat heeft hij gedaan.
Na dit vuur, de as. As werkt vruchtbaar uit op de vegetatie, op het leven er omheen.
Dat de herinnering Henk als een phoenix in ons voortstroomt, ‘panta rei’, en dat hij zelf
aankomt bij de Bron. Moge het zo zijn.
’s-Gravenhage, 05-04-2014
Frank van der Knaap, schoolpastor