Jilles Beijen, een bestuurlijke duizendpoot.

Jilles Beijen, een bestuurlijke duizendpoot.
Laurens
Beijen
O p p a g i n a 8 v a n het b o e k v a n H e n n y v a n L e e u w e n - v a n Rijn o v e r de
Z u i d z i j d e s t a a t de t e k s t v a n e e n brief v a n de k a a s h a n d e l a a r Jilles
B e i j e n o v e r zijn f a m i l i e . D e z e a c t i e v e e n v e e l z i j d i g e m a n , die e e n
a c h t e r n e e f w a s v a n m i j n g r o o t v a d e r , v e r d i e n t het dat e r o o k iets
over hemzelf wordt verteld.
Jilles B e i j e n w e r d in 1 8 7 9 g e b o r e n in e e n b o e r d e r i j s c h u i n a c h t e r de
W i e r i c k e r s c h a n s . Hij w a s de o u d s t e z o o n v a n J a n T h o m a s B e i j e n e n
A a l t j e V e r b u r g . K e n n e l i j k v o e l d e Jilles er w e i n i g v o o r o m later net
als zijn v a d e r b o e r te w o r d e n . Al op j o n g e leeftijd w e r d hij v o l o n t a i r
bij e n k e l e k a a s h a n d e l a r e n , e n in 1 9 0 0 , t o e n hij n o g m a a r 2 1 w a s ,
b e g o n hij zelf m e t zijn j o n g e r e b r o e r A r i e de k a a s h a n d e l G e b r o e d e r s
B e i j e n . Ze h a d d e n e e n p a k h u i s in de N i e u w s t r a a t .
Toen in 1 9 0 6 de ' V e r e e n i g i n g v a n
K a a s h a n d e l a r e n te B o d e g r a v e n e n
O m s t r e k e n ' werd opgericht sloten
de b r o e r s B e i j e n zich d a a r d i r e c t
bij a a n . Na e n k e l e j a r e n w e r d
Jilles b e s t u u r s l i d , in 1 9 2 3 w e r d hij
tweede voorzitter en vanaf 1927
w a s hij voorzitter. Hij n a m v e e l
i n i t i a t i e v e n . In 1 9 3 1 o r g a n i s e e r d e
hij e e n b e u r s d a g in B o d e g r a v e n
w a a r b i j allerlei b e t r o k k e n e n bij de
boerenkaas zich manifesteerden,
e n hij k r e e g het o o k v o o r e l k a a r
dat koningin Wilhelmina en
p r i n s e s J u l i a n a zich in B o d e g r a v e n
op de h o o g t e k w a m e n s t e l l e n
v a n de k a a s f a b r i c a g e e n de
k a a s h a n d e l . In het k a d e r v a n
de N e d e r l a n d s e V e r e n i g i n g v a n
K a a s h a n d e l a r e n o v e r l e g d e hij m e t
de r e g e r i n g o v e r de w e t t e l i j k e
e i s e n die a a n k a a s m o e s t e n
w o r d e n g e s t e l d en in de c r i s i s j a r e n
z o c h t hij m e e n a a r e e n o p l o s s i n g v o o r de d e v i e z e n p r o b l e m e n die de
e x p o r t v a n k a a s n a a r D u i t s l a n d in d e w e g s t o n d e n . In 1 9 3 9 g i n g hij
24
zelfs n a a r A m e r i k a , w a a r s c h i j n l i j k o m n i e u w e e x p o r t m o g e l i j k h e d e n
te v e r k e n n e n .
D a t de b e l a n g s t e l l i n g v a n Jilles v e e l v e r d e r g i n g d a n de k o e i e n
e n de k a a s bleek o n d e r a n d e r e uit zijn c u l t u r e l e a c t i v i t e i t e n . Al
op j o n g e leeftijd w e r d hij ' k u n s t l i e v e n d l i d ' e n l a t e r ' w e r k e n d l i d '
v a n de r e d e r i j k e r s k a m e r H.K. Poot. V o o r a l t u s s e n 1 9 1 0 e n 1 9 2 0
s p e e l d e hij t a l l o z e m a l e n e e n b e l a n g r i j k e rol in s t u k k e n die d o o r de
r e d e r i j k e r s k a m e r w e r d e n o p g e v o e r d . D a a r n a a s t w a s hij b e s t u u r s l i d
e n b i b l i o t h e c a r i s v a n de r e d e r i j k e r s k a m e r . L a t e r s t i m u l e e r d e hij
de o p r i c h t i n g v a n e e n r e g i o n a l e b o n d v a n r e d e r i j k e r s k a m e r s ,
w a a r v a n hij zelf s e c r e t a r i s w e r d . In 1 9 1 3 w a s Jilles m e d e o p r i c h t e r v a n de g e m e n g d e z a n g v e r e n i g i n g Z a n g l u s t , die s i n d s
2 0 1 3 A m i c i del C a n t o heet. V a n a f de o p r i c h t i n g tot 1 9 3 5 w a s hij
v o o r z i t t e r v a n de v e r e n i g i n g . Hij w a s o o k j a r e n l a n g v o o r z i t t e r
v a n de m u z i e k v e r e n i g i n g C r e s c e n d o , w a a r v a n hij na zijn a f t r e d e n
beschermheer werd.
V a n huis uit b e h o o r d e Jilles B e i j e n t o t de h e r v o r m d e kerk, m a a r hij
w a s e e n v r i j z i n n i g e denker. In 1 9 1 3 k r e e g hij e e n b e r i s p i n g v a n de
k e r k e n r a a d t o e n hij w e i g e r d e o m d e b e s c h u l d i g i n g t e r u g te n e m e n
dat m e n s e n die h u n k i n d e r e n n a a r de o p e n b a r e s c h o o l s t u u r d e n
w e r d e n u i t g e s l o t e n v a n o n d e r s t e u n i n g d o o r de d i a c o n i e . In 1 9 2 9
o n t s t o n d e r e e n n i e u w conflict n a a r a a n l e i d i n g v a n de w e i g e r i n g
v a n de k e r k e n r a a d o m de t o r e n k l o k t e laten luiden t o e n e r e e n
v r i j z i n n i g e p r e d i k a n t k w a m p r e k e n . Jilles g a f in 1 9 3 0 d e s t o o t tot
de o p r i c h t i n g v a n de a f d e l i n g B o d e g r a v e n v a n de V e r e n i g i n g v a n
v r i j z i n n i g e h e r v o r m d e n . Z e l f w e r d hij s e c r e t a r i s v a n de a f d e l i n g .
O o k in politiek o p z i c h t b e h o o r d e Jilles B e i j e n tot d e v r i j z i n n i g e
m i n d e r h e i d in B o d e g r a v e n . In 1 9 1 9 w e r d hij g e m e e n t e r a a d s l i d
v o o r de lijst G e m e e n t e b e l a n g , die t w e e v a n de elf z e t e l s in de
s t e r k c o n f e s s i o n e e l g e t i n t e g e m e e n t e r a a d h a d . O n d a n k s de
m i n d e r h e i d s p o s i t i e v a n zijn fractie w e r d hij t w e e keer, in 1 9 2 4 e n
1 9 2 5 , t o t tijdelijk w e t h o u d e r g e k o z e n t e r o v e r b r u g g i n g v a n e e n
v a c a t u r e in het c o l l e g e . Een p e r m a n e n t w e t h o u d e r s c h a p z a t e r
e c h t e r niet in. Jilles bleef r a a d s l i d tot e i n d 1 9 4 1 , t o e n de D u i t s e r s
alle g e m e e n t e r a d e n a f s c h a f t e n . Na de o o r l o g s t e l d e hij zich v a n w e g e
zijn s l e c h t e r w o r d e n d e g e z o n d h e i d niet o p n i e u w k a n d i d a a t .
O p b o v e n l o k a a l n i v e a u w a s Jilles B e i j e n o o k politiek actief. Hij
w a s lid v a n de Liberale S t a a t s p a r t i j de V r i j h e i d s b o n d , e e n v a n de
v o o r g a n g e r s v a n de V V D . M e e r d a n 3 0 j a a r lang w a s hij s e c r e t a r i s
v a n de s t a t e n k i e s k r i n g G o u d a e n d e r i j k s k i e s k r i n g L e i d e n v a n de
25
V r i j h e i d s b o n d . Hij w a s d i v e r s e k e r e n k a n d i d a a t v o o r d e p r o v i n c i a l e
staten.
Jilles w a s e e n g r o o t v o o r s t a n d e r v a n o p e n b a a r o n d e r w i j s . Hij
was oprichter van de Bodegraafse afdeling van de vereniging
V o l k s o n d e r w i j s en later lid v a n h e t l a n d e l i j k b e s t u u r v a n die
v e r e n i g i n g . Hij w a s o o k b e s t u u r s l i d v a n d e in 1 9 1 9 o p g e r i c h t e
n e u t r a l e H B S in W o e r d e n , het t e g e n w o o r d i g e M i n k e m a C o l l e g e .
Die n a a m is o n t l e e n d a a n de W o e r d e n s e n o t a r i s R A . M i n k e m a , d e
e e r s t e v o o r z i t t e r v a n h e t bestuur, die Jilles o o k k e n d e v a n u i t d e
Vrijheidsbond.
O o k v o o r d e s p o r t z e t t e Jilles zich i n . In 1 9 2 0 w a s hij m e d e o p r i c h t e r v a n d e v o e t b a l v e r e n i g i n g B o d e g r a v e n . V e r v o l g e n s w a s hij
bijna 2 0 j a a r v o o r z i t t e r v a n de c l u b . Hij w a s o o k j a r e n l a n g v o o r z i t t e r
van de Goudse Voetbalbond.
In d e j a r e n d e r t i g d r o e g hij e r a a n bij d a t B o d e g r a v e n e e n e c h t
z w e m b a d kreeg ter vervanging van een primitieve zwemgelegenheid
in d e O u d e Rijn. O p zijn a a n d r i n g e n v e r k o c h t zijn a c h t e r n e e f B a r t
S p r u i j t e e n s t u k g r o n d a a n d e n o o r d k a n t v a n d e Rijn v o o r d e
b o u w v a n het z w e m b a d . H e t t o e n g e s t i c h t e z w e m b a d b e s t a a t in
g e m o d e r n i s e e r d e v o r m n o g s t e e d s , o p de p l a a t s v a n d e b u i t e n b a d e n
bij D e Kuil. Jilles w a s d a a r n a b e s t u u r s l i d v a n d e S t i c h t i n g Z w e m b a d
B o d e g r a v e n . In het s e p t e m b e r n u m m e r v a n B o r e f t s e B e r i c h t e n w e r d
al v e r t e l d d a t hij als r a a d s l i d t e v e r g e e f s b e z w a a r m a a k t e t e g e n
de s t r e n g e b e p a l i n g e n o v e r z w e m m e n o p z o n d a g e n g e m e n g d
zwemmen.
Jilles B e i j e n w a s in 1 9 1 6 e e n v a n d e o p r i c h t e r s e n e e r s t e
bestuursleden van de Stichting Woningbouw Bodegraven en
O m s t r e k e n . In 1 9 2 0 w e r d hij s e c r e t a r i s v a n d e s t i c h t i n g , en hij bleef
dat tot 1 9 4 3 . De stichting had tot doel o m goede maar goedkope
h u u r w o n i n g e n te b o u w e n v o o r a r b e i d e r s . In 1 9 2 0 en 1 9 2 1 w e r d e n
t w e e c o m p l e x e n v a n e l k 18 w o n i n g e n in B o d e g r a v e n g e b o u w d ;
d a a r n a b e p e r k t e d e s t i c h t i n g zich t o t het b e h e r e n v a n die h u i z e n .
V e r d e r w a s Jilles o n d e r a n d e r e n o g lid v a n d e K a m e r v a n
K o o p h a n d e l , b e s t u u r s l i d v a n het p l a a t s e l i j k e d e p a r t e m e n t v a n d e
M a a t s c h a p p i j t o t N u t v a n h e t A l g e m e e n en p e n n i n g m e e s t e r v a n d e
Nutsspaarbank.
Hij w a s o o k v e l e j a r e n , v a n 1 9 1 6 t o t 1 9 4 7 , lid v a n d e h e r e n s o c i ë t e i t
C o n c o r d i a . V o o r z o v e r b e k e n d w a s hij m a a r é é n j a a r b e s t u u r s l i d ,
m a a r hij w a s w e l z o b e l a n g r i j k g e w e e s t d a t hij bij zijn a f s c h e i d t o t
26
erelid w e r d b e n o e m d .
Bij h e t o v e r l i j d e n v a n Jilles w e r d v e r m e l d d a t hij zijn k r a c h t e n h a d
g e w i j d a a n in t o t a a l 2 9 o r g a n i s a t i e s .
A a n het e i n d j a r e n v a n d e d e r t i g ( d e p r e c i e z e d a t u m is niet b e k e n d )
s t o p t e n Jilles e n A r i e B e i j e n m e t d e k a a s h a n d e l . In s e p t e m b e r
1 9 4 0 k o n d i g d e Jilles zijn a f s c h e i d als v o o r z i t t e r a a n . Hij v o n d d a t
i e m a n d d i e zelf h a n d e l a a r w a s h e t r o e r m o e s t o v e r n e m e n . A l s
a f s c h e i d s g e s c h e n k a a n d e l e d e n v a n d e v e r e n i g i n g s t e l d e hij e e n
g e d e n k b o e k s a m e n o v e r d e k a a s h a n d e l in B o d e g r a v e n v a n 1 8 8 0 t o t
1 9 4 0 . In zijn v o o r w o o r d z i n s p e e l d e hij o p d e i n m i d d e l s u i t g e b r o k e n
o o r l o g : "Herinneringen
ook aan bétere, aan onbezorgder
tijden,
waarin onze lach vrij kon opklinken
of waarin het
feestgedruisch
ons omstuwde
en mede-op-nam
in de vreugde der
nationale
gemeenschap."
Jilles B e i j e n bleef o n g e t r o u w d . Z i j n b r o e r A r i e t r o u w d e in 1 9 1 6 m e t
de uit O u d e w a t e r a f k o m s t i g e G e r a r d i n a v a n d e r L e e . D a t h u w e l i j k
bleef k i n d e r l o o s . D e t w e e b r o e r s w o o n d e n in e e n s y m m e t r i s c h huis
op Z u i d z i j d e 9 : Jilles a a n d e e n e k a n t v a n d e g a n g , A r i e e n zijn
vrouw aan de andere.
O p latere leeftijd w e r d Jilles o p g e n o m e n in e e n v e r p l e e g i n r i c h t i n g in
L e i d s c h e n d a m . Hij o v e r l e e d d a a r in 1 9 5 4 o p 7 4 - j a r i g e leeftijd. Hij
werd begraven op de begraafplaats Vredehof.
D o o r e e n b o o m die pal v o o r de g r a f s t e e n s t a a t is zijn n a a m
t e g e n w o o r d i g n a u w e l i j k s zichtbaar. H e t is e e n s t e r k c o n t r a s t m e t d e
situatie t i j d e n s zijn l e v e n , t o e n hij in B o d e g r a v e n v e e l m e e r o p d e
voorgrond trad.
In een krant in 1954 stond met grote letters een bericht van zijn
overlijden,
waarvan wij hier een deel
weergeven:
l BEIJEN OVERLEDEN
Zijn leven stond in dienst van
de Bodegravense gemeenschap
Bodegraven - In de inrichting Hulp en Heil te Leidschedam is op
74-jarige leeftijd overleden de heer Jilles Beijen.
Door zijn vele arbeid op maatschappelijk en cultureel terrein was de heer Beijen
een der belangrijkste figuren van Bodegraven. Verschillende had hij zitting in de
gemeenteraad, als vertegenwoordiger van gemeentebelang
27

Download Report