Scherven van een kapotte wereld

Antwerpse schilder Narcisse Tordoir (58) confronteert eigen werk met kunst
uit West en Oost
Scherven van een kapotte wereld
ERIC RINCKHOUT
Overrompelend, desorinterend en
breed uitwaaierend. Dat is het
minste wat je kunt zeggen over The
Pink Spy / De roze spion, een
grote, boeiende en prikkelende
tentoonstelling door en over
schilder Narcisse Tordoir in het
Antwerpse Museum voor
Hedendaagse Kunst M HKA.
Narcisse Tordoir (58) is bij een
groter publiek vooral bekend voor
zijn kleurrijke iconen en symbolen
die hij integreert in strakke
ruimtelijke composities met
spiegels en foto's. Maar dat is
slechts n aspect van een veel
groter oeuvre. Tordoir is in de jaren
zeventig begonnen met kritische
happenings en performances en
heeft zich recent toegespitst op
monumentaal beeldend werk,
waarin hij gensceneerde taferelen,
digitale fotografie en pastelkrijt
samenbrengt - zijn nieuwe liefde.
Maar laten we beginnen bij het
begin. "In tegenstelling tot wat men
mij gevraagd heeft, heb ik een
tentoonstelling gemaakt met
kunstwerken en kunstenaars die
niet in de collectie van het M HKA
zitten", lacht Narcisse Tordoir.
Narcisse Tordoir - De roze spion tot
25 mei in M HKA, Leuvenstraat 32,
Antwerpen. Di-zo 11-18u., do tot
21u. Ma gesloten. www.muhka.be
Het Antwerpse M HKA nodigt
geregeld kunstenaars uit om een
keuze uit de museumcollectie te
maken. Schilder Narcisse Tordoir
heeft de gelegenheid aangegrepen
om een uitdagende expo op te
zetten met eigen werk in
confrontatie met barokmeester
Tiepolo en kunstenaars uit NoordAfrika en het Midden-Oosten.
 De Morgen
"Het viel mij op dat de collectie
weinig jonge kunstenaars bezit en
dat het M HKA wel kunst uit
Rusland, China en het Verre
Oosten verzamelt maar niet uit
Noord-Afrika en het MiddenOosten. Dat zijn onze naaste
buren, in elke betekenis. Daarmee
wilde ik dus aan de slag gaan."
Maar de echte motor van de
expositie is de Venetiaanse
barokkunstenaar Giambattista
Tiepolo - hoe vreemd dat ook mag
klinken. Tiepolo (1696-1770) is de
kern van de expositie: in de
centrale gang hangen 35 etsen van
zijn hand, een bruikleen van het
Rijksmuseum in Amsterdam.
Tiepolo was een van de laatste
maandag 24 maart 2014
grote decorateurs, hij beschilderde
plafonds van kerken en paleizen in
heel Europa. Wuft, frivool en
elegant is zijn imago. Maar in zijn
etsen is een andere kunstenaar
aan het werk, een schitterende
tekenaar die een bizarre,
bevreemdende wereld in beeld
brengt.
"Tiepolo zit op een
scharniermoment in de
geschiedenis", vertelt Tordoir.
"Omstreeks 1740 voelt hij dat de
wereld volop aan het veranderen is.
De Verlichting en de Franse
Revolutie komen eraan, God is
dood. Tiepolo gebruikt nog flarden
van de klassieke iconografie, maar
schudt tegelijk alles door elkaar. In
zijn etsen komen saters en nimfen
voor, restanten ook van Bijbelse
personages en symboliek, maar de
logische context is weg. Hij toont
ons een ontregelde, desolate, presurrele wereld. Ook Roberto
Calasso slaagt er in zijn
uitstekende studie Het roze van
Tiepolo niet in om die etsen te
duiden."
Zo komen we uit bij die
geheimzinnige Roze spion uit de
titel van de tentoonstelling. "Heel
vaak duikt bij Tiepolo de oosterling
op", verduidelijkt Tordoir. "Het is
een mysterieuze figuur met een
tulband, een buitenstaander, een
'spion' zeg maar." Tordoir ziet in
hem ook de wetenschapper, de
filosoof, de kunstenaar, et cetera.
De bizarre wereld van Tiepolo heeft
Tordoir genspireerd tot het maken
van vijf monumentale werken.
Tordoir ensceneerde de taferelen,
fotografeerde ze, bewerkte en
fragmenteerde ze met Photoshop
en nam ze daarna onder handen
met pastel. Het levert ongewoon
realistische maar tegelijk
versplinterde beelden op. Scherven
van een kapotte wereld. Tiepolo
anno nu.
Pagina 5 (1)
In zijn tentoonstelling betrekt
Tordoir nog andere kunstenaars.
Hij selecteerde bijvoorbeeld de
sokkels van Didier Vermeiren - ook
Tiepolo hield van lege sokkels -,
een kiezellandschap van Ann
Veronica Janssens en een Belgisch
landschap van fotograaf Niels
Donckers. Die werken confronteert
hij met kunst uit de Barjeel Art
Foundation, modernistische werken
die in het Midden-Oosten werden
gemaakt en afkomstig zijn uit een
kunststichting in Sharjah
(Verenigde Arabische Emiraten).
Daarbovenop toont Tordoir werk
van zijn studenten uit de
Amsterdamse Rijksacademie.
Op een volledige verdieping van
het M HKA speelt Tordoir op die
manier kunstenaars en hun werk
tegen elkaar uit. Hij doet dat in
thematische verwante secties.
Activistisch hoekje
Zo is er een "activistisch hoekje"
zoals hij het zelf noemt, met zijn
eigen performances uit de jaren
zeventig (managers die bedelen bij
een bank, erg actueel!),
winkelende, gesluierde vrouwen
door de Marokkaanse schilder
Hamid El Kanbouhi en een
schilderij van Walter Swennen met
het statement 'Zij die hier zijn, zijn
van hier'. En er is een deel dat over
grenzen en begrenzing gaat, met
werk van Guy Mees, Richard
Venlet en de jonge Libanese
kunstenares Stphanie Saad.
Deze tentoonstelling is uiteindelijk
een zelfportret van Tordoir met
eigen - oud en nieuw - werk en
werk van jonge honden, een
labyrint waarin Tordoir zich spiegelt
aan Oost en West en waarin hijzelf
verbanden legt over de grenzen
van tijd en ruimte heen. Niet
gemakkelijk, wel boeiend, altijd
gengageerd. Een Duizend-enn-nacht met verhalen over een
complexe, gistende, versplinterde
wereld.
 De Morgen
maandag 24 maart 2014
Pagina 5 (2)

Download Report