Naar een objectieve meting van pijn: utopie, fictie of realiteit ?

Naar een objectieve meting van pijn:
utopie, fictie of realiteit ?
Guy Hans
Definitie van Pijn
•  De definitie van pijn volgens de International Association
for the Study of Pain is:
–  ‘Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring
samenhangend met actuele of potentiële weefselbeschadiging of
beschreven in termen van een dergelijke beschadiging’
–  Een veel pragmatischere definitie is die van McCaffery: 'pijn is
datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is
aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is
•  Dit benadrukt de subjectieve ervaring van de patiënt als een belangrijk
uitgangspunt
En toch (soms) nood aan objectieve evaluatie !
•  Nociceptie of pijnzin is het vermogen van een
organisme om weefselbeschadiging of dreigende
beschadiging waar te nemen
•  Waarnemen met dit zintuig heet pijn voelen
Diagnostiek … waar te beginnen?
•  Identificatie van Nociceptief Syndroom
–  Spontane + Geïnduceerde Nociceptie
–  Kwantitatieve en objectieve meting van sensoriële functie
en perceptie van pijn
•  Intra-individuele verschillen
–  Vergelijking met normatieve data!
•  Opvolging over tijd
–  Identificatie van pijn-Type
•  Nociceptief
–  Somatisch
–  Visceraal
•  Neuropathisch (niet-nociceptief)
GELOKALISEERDE
NEUROPATHISCHE PIJN (LNP)
Definitie van LNP
Consensus
"A type of peripheral neuropathic pain
that is characterized by consistent and
circumscribed area(s) of maximum pain
associated with abnormal sensitivity of
the skin and/or spontaneous symptoms
characteristic of neuropathic pain, for
example, burning pain"
Mick et al., Pain Management (2012) 2(1), 71–77.
6
Gelokaliseerde neuropathische pijn komt veel voor
Gemiddeld 60 % van de neuropathische pijnpatiënten lijdt aan
gelokaliseerde neuropathische pijn
Mick et al., Pain Manage. (2012) 2(1), 71–77.
7
Diagnose van gelokaliseerde neuropathische pijn
§  Huidige diagnosemethode van neuropathische pijn/
gelokaliseerde neuropathische pijn is complex en
tijdrovend voor artsen
§  Er is geen standaarddiagnoseprocedure voor
gelokaliseerde neuropathische pijn
Behoefte aan een eenvoudige diagnosetool voor LNP
Mick et al., Is an easy and reliable diagnosis of localized neuropathic
pain (LNP) possible in general practice? CMRO 2014
8
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
• 
Ontwikkeld door een groep van internationale pijnexperten:
- 
- 
- 
- 
- 
• 
Prof. Ralf Baron, Germany
Dr. Gerard Mick, France
Dr. Gerardo Correa, Chile
Dr. Victor Mayoral, Spain
Prof. Guy Hans, Belgium
Een gemakkelijk algoritme (4 vragen) om de vroege diagnose van neuropathische pijn/
gelokaliseerde neuropathische pijn te verbeteren, bij voorkeur met behulp van eenvoudige
beschikbare instrumenten
• 
De screeningtool is gebaseerd op de principes van het beoordelingssysteem voor
neuropathische pijn van IASP die zich concentreren op de medische voorgeschiedenis en de
verdeling van de pijnsymptomen en sensorische tekenen
Mick et al., Is an easy and reliable diagnosis of localized neuropathic
pain (LNP) possible in general practice? CMRO 2014
9
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
• 
• 
• 
Gemakkelijk te begrijpen
Snelle opsporing van
LNP in de dagelijkse
praktijk van
(huis)artsen
Snel
Eenvoudig
Mick et al., Is an easy and reliable diagnosis of localized neuropathic
pain (LNP) possible in general practice? CMRO 2014
10
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
4 gemakkelijke diagnosestappen
4 vragen leiden naar de diagnose
1. 
2. 
3. 
4. 
Geschiedenis
Anatomie
Sensorieel onderzoek
Grootte van de pijnlijke zone
Als het antwoord op de eerste drie vragen ‘Ja’ is, is neuropathische pijn
waarschijnlijk; vier keer ‘Ja’ wijst op een hoge waarschijnlijkheid voor
de diagnose gelokaliseerde neuropathische pijn
Mick et al., Is an easy and reliable diagnosis of localized neuropathic
pain (LNP) possible in general practice? CMRO 2014
11
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
1. Geschiedenis
12
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
2. Anatomie
13
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
3. Sensorieel onderzoek
14
Screeningtool voor gelokaliseerde neuropathische pijn
4. Grootte van de pijnlijke zone
15
Deze tool wordt bovendien ondersteund door...
KWANTITATIEF SENSORIEEL
ONDERZOEK (QST)
Psychofysisch semi-kwantitatief onderzoek
•  Kwantitatief Sensorieel Onderzoek (QST)
–  Vibratie
–  Mechanisch
–  Thermaal
• 
• 
• 
• 
–  Cold sensation
–  Warmth sensation
–  Cold pain
–  Heat pain
Kwantiatieve evaluatie
Kwalitatieve evaluatie
Predictieve waarde
Kan herhaald worden
•  (te) Geringe klinische toepassing …
–  Tijdrovend (120min + 60 à 90 min)
–  Geen terugbetaling
–  Geen uniform protocol voor uitvoering
•  Individuele aanpassing methodologie
CONDITIONED PAIN
STIMULATION
•  Centrale sensitisatie (CS) is erkend als zijnde een
amplificatie van de neuronale signalisatie in het CZS met
rol in inflammatoire, neuropatische en dysfunctionele
pijnsyndromen
•  CS kan “gemakkelijk” geïnduceerd worden
–  Proefdieren, gezonde vrijwilligers, patiënten
–  Conditionering mogelijk na activatie van nociceptoren via
verschillende manieren …. maar gebrek aan standaardisatie !
•  Chemisch (capsaicine, hypertoon zout…)
•  Direkte elektrische stimulatie
•  Hitte, UV verbranding…
–  Conditionerende stimulus kan aangebracht worden
•  Op de huid
•  Thv. spieren, gewrichten
•  Thv. inwendige organen
Conditioned pain stimulation
•  Dubbele thermale stimulatie
•  2 verschillende posities
•  Conditionerende stimulus
•  Test stimulus
–  Mate van effectiviteit van
descenderende inhibitie (-)
•  Hyper- en hypo-activiteit meting
mogelijk
•  Semi-kwantitatief onderzoek !
•  Predictie / profylaxis / behandeling
NOCICEPTION LEVEL (NOL)
Objectieve evaluatie van pijn
•  Meting van objectieve autonome parameters
•  PMD-100TM vinger probe (Medasense Biometrics ltd)
–  Plethysmograph (PPG),
–  Skin conductance (SC),
–  Skin temperature,
–  3-axis accelerometer
•  Patiënt-specifieke “pijn-index”
• 
• 
• 
• 
Continue opvolging tijdens operatie/revalidatie
Continue opvolging op Intensieve Zorgen
Opvolging tijdens behandeling
Gekoppeld aan QST onderzoeken
Bariatrische heelkunde: opioid-free anesthesia