10e jaargang, nr.82 Regenboogweek: gay and lesbian festival The

10e jaargang, nr.82
Regenboogweek: gay and lesbian festival
The Selfish Giant: overrompelend regiedebuut
12 Years a Slave: meeslepend slavernijdrama
Nebraska: weergaloze Bruce Dern ten onrechte niet bekroond
Die Heimat: zoektocht van hoop en verlangen
En verder
Tenslotte
Beste lezers van Take (82),
‘t Zal u ongetwijfeld wel ’ns zijn overkomen; dat u na het zien van een film in ons filmhuis het
idee had dat die film toch echt de mooiste is geweest, ooit gezien, de film die u het meest
heeft ontroerd, die u het meest heeft aangesproken, kortom een film die u nog heel lang zou
blijven heugen. En als ‘ie al niet de mooiste was, dan toch in elk geval een film die voortaan in
uw lijstje van topfilms zou voorkomen. Als u zo’n lijstje hebt, check hem dan ‘ns met de lijst
van 250 mooiste films die is terug te vinden op de website van het IMDb, het Internet Movie
Data base. Zeker, smaken verschillen, maar het geeft een film toch een zekere status als ’ie
door de gebruikers/bezoekers van het IMDb hoog is ingeschaald. Want weet dat tenminste
25.000 geregelde bezoekers hun stem op de film moeten hebben uitgebracht, wil ‘ie een plaats
op de lijst kunnen innemen. En dat de film bovendien door alle stemmers met meer dan een 7
moet zijn gewaardeerd - op een schaal van 10. Meer daarover weten: de precieze formule die
voor de ranglijst wordt gehanteerd, staat vermeld op de site van IMDb.
Bij deze een kort inkijkje in de IMDb-lijst. Als hoogste staat een film genoteerd uit 1994, de
Shawshank Redemption van regisseur Frank Darabont, met Tim Robbins en Morgan Freeman
in de hoofdrol, met een waardering van 9.2. Ook 9.2 heeft The Godfather 1 uit 1972,
geregisseerd door Francis Ford Coppola met Marlon Brando en Al Pacino. Coppola bezet ook de
derde plek, want The Godfather II uit 1974, met Al Pacino en Robert de Niro, heeft een
waardering van 9.0.Daarna volgen zes films met een waardering van 8.9: The Dark Night uit
2008 van Christopher Nolan, Pulp Fiction uit 1994 van Quentin Tarantino, Sergio Leone’s
‘spaghettiwestern’ Il bueno, il bruto, il cattivo uit 1966, Schindler’s List uit 1993 van Steven
Spielberg, 12 Angry Men uit 1957 van Sidney Lumet en The Return of the Ring uit 2001 uit de
reeks The Lord of the Rings van regisseur Peter Jackson.
De oudste films die op de lijst voorkomen zijn The Kid (8.3 - op plek 103) van Charlie Chaplin
uit 1921, The Gold Rush (8.2 - 132) uit 1925, ook van Chaplin, de ijzingwekkende thriller M
(8.4 - 67) van Fritz Lang en City Lights (8.5 - 34), jawel, weer van Chaplin, beide uit 1931.
De nieuwste film op 250-lijst van IMDb is een film die we eind mei/begin juni op de rol hebben
staan: 12 Years a Slave uit 2013. De film van regisseur Steve McQueen heeft al een
waardering van 8.2 en staat daarmee op plaats 136. De laatste plek op de 250-toplijst wordt
ingenomen door Steven Spielbergs Jurassic Park uit 1993 met nog altijd een waardering van
8.0.Oh ja, er is ook een bottom-100 lijst. En onderaan die lijst bungelt een Indiase productie
van begin dit jaar: Gunday van regisseur Zafar. Waardering 1.4. Dan heb je toch iets niet goed
gedaan, lijkt me.
Loek Heskes
Regenboogweek: gay and lesbian festival
We hebben voor de maand mei weer een themaweek voor u in petto: een mini-festival met
films over en voor homo’s en lesbiennes, maar waarop de hetero’s onder ons vanzelfsprekend
ook van harte welkom zijn. Gedurende een volle week draaien we vanaf halverwege de maand
drie films die prima binnen dat kleine festival passen: de veel besproken Gouden Palmwinnaar
La Vie d’Adèle van regisseur Abdellatif Kechiche, de Nederlandse productie Chez Nous van
regisseur Tim Oliehoek en het eveneens Franstalige l’Inconnu du lac van Alain Guiraudie.
The Selfish Giant: overrompelend regiedebuut
Een dezer weken las ik in een filmtijdschrift dat Ken
Loach op beide oren kan gaan slapen. Die constatering
werd gedaan nadat regisseuse Clio Barnard haar
overrompelende debuutfilm The Selfish Giant had
uitgebracht. Volgens mij kon Loach, de peetvader van de
soms rauwe, sociaal-realistische film, dat al eerder, want
waren het niet al de regisseuses Lynne Ramsay met
Ratcatcher en Andrea Arnold met Red Road en Fish Tank
geweest die de weg voor Barnard al hadden voorbereid
en al eerder met hun indringende films in de voetsporen
van Loach was getreden. Hoe dan ook, The Selfish Giant
past zeker in het rijtje. The Selfish Giant is een prachtige film, maatschappelijk zeer
geëngageerd, schokkend en ontroerend, met jonge hoofdrolspelers voor wie een glanzende
carrière in het verschiet ligt en met camerawerk dat werkelijk overweldigend is. Regisseuse
Barnard schetst diepgaand en overtuigend het leven van volstrekt kansarme jongeren, die
niettemin vrijwel altijd de zon aan de einder zien. Dat maakt het drama ook zo intens; hoop
wordt wanhoop, orde wordt wanorde, optimisme wordt defaitisme. Niets gaat van een leien
dakje, terwijl de bedoeling toch eigenlijk wel goed was. Als er al voorspoed is, ‘t is altijd
tegenspoed, tegenwerking en destructie, waarop de goede voornemens stuklopen.
Er zijn van die filmfiguren die je altijd zullen bijblijven; de 13-jarige Arbor - een grootse rol van
de ook al debuterende Conner Chapman - is er zo één. Met overgave speelt Chapman de
kansloze puber, onhandelbaar en agressief, ogenschijnlijk tot niets in staat, maar wel een
initiatiefrijke durfal, opboksend tegen zelfzuchtige volwassenen voor wie slechts eigenbelang
telt. Overigens doet zijn kompaan in het survivalgevecht, Shaun Thomas in de rol van Swifty,
nauwelijks voor Chapman onder. En dan mag het schitterende camerawerk van Mike Eley niet
onvermeld blijven. Eley, die ooit zijn debuut als cameraman maakte in The Navigators , het
sociale drama van Ken Loach over de privatisering van de Britse spoorwegen, en internationaal
doorbrak in Touching the Void uit 2003 over de beproevingen van Britse bergbeklimmers in
Peru, heeft met The Selfish Giant een filmisch hoogstandje gemaakt.
We draaien The Selfish Giant vijf maal, in de eerste helft van mei. Ga de film beslist zien.
12 Years a Slave: meeslepend slavernijdrama
Oscarwinnaar 12 Years a Slave mag in dit kader niet
onbesproken blijven. De film van de Britse regisseur
Steve McQueen kreeg bij de laatste Oscarceremonie drie
prestigieuze beeldjes van de negen waarvoor de film was
genomineerd. 12 Years a Slave kreeg de Oscar voor beste
film, de belangrijkste prijs dus, die voor beste vrouwelijke
bijrol - Lupita Nyong’o - en die voor het door John Ridley
bewerkte scenario. De film van McQueen is gebaseerd op
het gelijknamige boek van Solomon Northup die
halverwege de 19de eeuw zijn eigen bestaan als slaaf
heeft beschreven. Northup leefde van 1808 tot 1863.
Northrups levensverhaal is lang onopgemerkt gebleven. Het was McQueens Nederlandse
echtgenote, cultuurcritica en historica Bianca Stigter, die haar man wees op het bestaan van
het boek en hem uiteindelijk wist te overtuigen van de filmische waarde van het verhaal.
Het verhaal is eigenlijk te bizar voor woorden: een zwarte die als vrij man met zijn gezin in de
buurt van New York woont, alom gerespecteerd wordt, maar op een kwade dag wordt ontvoerd
om tenslotte als slaaf te belanden op de katoenplantages in het zuiden van de Verenigde Staten
en gedurende 12 jaar zonder enig vooruitzicht op betere tijden in een hel leeft. Het is bijna
toeval dat er een einde komt aan ‘s mans barre omstandigheden.
McQueen heeft met 12 Years a Slave een indrukwekkende film afgeleverd. Niet het minst door
het spel van de zwarte acteurs Chiwetel Ejiofor als de slaaf Northup in de manlijke hoofdrol en
van Lupita Nyong’o, één van de vrouwelijke slavinnen, maar ook door de prestaties van de
blanke acteurs Michael Fassbender - eerder opvallend aanwezig in Shame, ook een film van
McQueen - en Brad Pitt die een, wat later zou blijken, beslissende rol speelt in het bestaan van
slaaf Solomon. Pitt eiste overigens een rol in de film, nadat hij zich had opgeworpen als
medeproducer van 12 Years a Slave.
McQueen’s film heeft mij danig beroerd, niet eens zozeer vanwege de vele, onverbloemd
getoonde scènes vol lichamelijk en geestelijk geweld, vooral dat laatste, maar nog meer als
blanke kijker die zich met terugwerkende kracht oprecht schaamt voor wat wij blanken de
zwarten destijds hebben aangedaan.
Oordeel zelf als u de film gaat zien, maar ik had soms de neiging weg te kijken voor wat de
blanke slavenbaas Epps (Fassbender) en diens vazallen (onder wie de ergste in zijn soort
Tibeats - Paul Dano) de zwarte slaaf Northup (Ejiofor) en de andere slaven en slavinnen op de
katoenplantage aandeed. Maar even schokkend en onvoorstelbaar vond ik het gebrek aan
solidariteit, ja zelfs apathie onder de slaven, als één van hen iets misdadigs werd aangedaan.
Dat alles heeft McQueen ongenadig realistisch getoond.
We hebben 12 Years a Slave vier maal op de rol staan, eind mei, begin juni. Oprecht
aanbevolen.
Nebraska: weergaloze Bruce Dern ten onrechte niet bekroond
De wegen van de stemgerechtigden voor de Oscars zijn
echt ondoorgrondelijk, want eigenlijk is het een ’bloody
shame’ dat Bruce Dern voor zijn dragende rol in
Nebraska niet met een Oscar voor beste manlijke
hoofdrol is onderscheiden. Regisseur Alexander Payne
heeft er in zijn nieuwste productie voor gezorgd dat Dern
als de bejaarde, drankzuchtige Woody Grant ver boven
zichzelf is uitgestegen en dat had mijns inziens een Oscar
moeten opleveren. Payne, die zijn sporen al ruimschoots
heeft verdiend met zijn eerdere films - na zijn
overrompelende debuut Citizen Ruth in 1996 (met Laura
Dern, de dochter van), About Schmidt in 2002 (Jack Nicholson), Sideways in 2004 (Paul
Giamatti) en The Descendants in 2011 (George Clooney) -, heeft met Nebraska een werkelijk
prachtig komisch drama aan zijn oeuvre toegevoegd, zo intens verfilmd dat de film naast Dern
eigenlijk ook een Oscar had verdiend. Nebraska was wel genomineerd voor beste film, maar
verloor de stemming van 12 Years a Slave. Ik zag Nebraska in een overvolle zaal tijdens het
Rotterdamse filmfestival eind januari dit jaar en zelden heb ik zoveel plezier aan een film
beleefd, wat, gelet op de reacties na de voorstelling, ook gold voor vele anderen. Niet voor
niets werd Nebraska de publiekswinnaar in Rotterdam. De film van Payne eindigde met een
ongekend hoge waardering van 4.678 op een schaal van 5, voorwaar een prestatie, het
kritische filmpubliek van Rotterdam in ogenschouw genomen.
Bruce Dern steelt als Woody Grant de show in Nebraska, maar de andere acteurs - Wil Forte,
vooral hij, en Bob Odenkirk als de zonen van de eigenwijze Grant en June Squibb in een soms
hilarische rol als Grant’s echtgenote - doen nauwelijks voor hem onder. June Squibb was ook
genomineerd voor de Oscar voor beste vrouwelijke bijrol, maar zij moest de eer laten aan
Lupita Nyong’o. Bruce Dern, 77 jaar oud inmiddels, maakte zijn debuut als filmacteur in 1960 in
de film Wild River van regisseur Elia Kazan over de indamming van een rivier en het verzet
daartegen. Sindsdien heeft Dern in meer dan 70 films een (hoofd)rol vertolkt. Hij heeft veel
drama’s op zijn naam staan, maar hij dankt zijn bekendheid vooral aan westerns en krimi’s.
Met Nebraska heeft hij zichzelf weer op het podium gehesen dat hem toekomt.
Alles is correct aan de film van Payne; de cameravoering van Phedon Papamichael - ook de
cameraman van The Descendants en The Ides of March van regisseur Clooney om maar enkele
van zijn films te vermelden - is oogstrelend, de montage is buitengewoon vakkundig
uitgevoerd, want nergens een shot te veel en de soundtrack van Nebraska is wonderschoon.
En wat te denken van het onafzienbare vlakke, ogenschijnlijk dorre landschap van de
noordelijke staten Montana en Nebraska, oogverblindend saai, dat een wel heel aparte
(hoofd)rol in de film vervult. Om maar te zwijgen van de bewoners in de slaapstadjes die Grant
onderweg aandoet. Heerlijke film, deze Nebraska van Alexander Payne. Mag u niet missen.
We draaien Nebraska vijf maal, in afwisseling met 12 Years a Slave, eind mei en begin juni.
Die Heimat: zoektocht van hoop en verlangen
Alvorens de overige films in de maand mei te vermelden,
wil ik u attenderen op een heel bijzonder project, dat van
de 81-jarige regisseur Edgar Reitz: Die Andere Heimat:
Chronik einer Sehnsucht, een bijna vier uur durend
epos over de inwoners van de fictief dorpje in RheinlandPfalz. Medeprogrammeur Peter van Deutekom, die de film
op één van de filmbeurzen heeft gezien, was na afloop
zeer enthousiast. De film is te beschouwen als een
‘prequel´, als een voorgaande geschiedenis, van de
televisietrilogie Der Heimat, gemaakt tussen 1984 en 2004, waarin Reitz op fraaie wijze de
tijdgeest weergaf van Duitsland in de vroeg 20ste eeuw. Die Andere Heimat speelt zich circa 100
jaar eerder af.
En verder
Oscarwinnaar Matthew McConaughey, hij wel, schittert, dat zeker ook, in het biografisch drama
Dallas Buyers Club van de Canadese regisseur Jean-Marc Vallée. Behalve McConaughey
speelt ook de acteur Jared Leto een opvallende rol in Dallas Buyers Club, zo opvallend dat ook
hij met een Oscar is onderscheiden, dit keer in de categorie beste manlijke bijrol. We draaien
de film vier maal in de eerste week van de volgende maand, afwisselend met The Selfish Giant
en de Nederlandse natuurdocufilm De Nieuwe Wildernis, die we op veler verzoek nogmaals
hebben geprogrammeerd.
In de eerste helft van mei staat ook Only Lovers Left Alive op de rol, een film van regisseur
Jim Jarmusch, bij u wellicht bekend van Broken Flowers, de weemoedige roadmovie met Bill
Murray in een gedenkwaardige hoofdrol. In Only Lovers Left Alive, een moderne vampierfilm,
spelen Tilda Swinton, Tom Hiddleston, de oude John Hurt (73) en de jonge Mia Wasikowska
(24) prachtige rollen.
In de anderhalve week tussen onze Regenboogweek en de combi 12 Years a Slave - Nebraska
draaien we Marina, Wakker in een boze droom en American Hustle. Marina, geregisseerd
door de Belg Stijn Coninx, vertelt het levensverhaal van de Italiaans-Belgische zanger Rocco
Granata. Wakker in een boze droom, in de herfst van vorig jaar op het laatste IDFA, het
Amsterdamse documentairefestival, onderscheiden met de prijs voor de beste Nederlandse
docu, is van het echtpaar Peter en Petra Lataster-Czisch. In de documentaire worden rond het
thema borstkanker drie vrouwen op een menselijke wijze heel intens gevolgd. Geen sprake van
voyeurisme, maar wel frank en vrij verfilmd.
American Hustle is een misdaadfilm, maar toch luchtig van opzet, van regisseur David
O’Russell met een ongekend sterke rolbezetting: Christian Bale, Amy Adams, Bradley Cooper,
Jennifer Lawrence en Jeremy Renner. De film was in tien categorieën voor een Oscar
genomineerd, en niet de minste ook, zoals beste film, beste regie, beste manlijke en
vrouwelijke hoofdrol, maar ook voor beste manlijke en vrouwelijke bijrol, voor montage en
aankleding en voor scenario en vormgeving, maar American Hustle won geen enkel beeldje.
Dat zegt overigens niets over de kwaliteit, want dat heeft American Hustle wel degelijk.
Cornelis Geellaan 2, 2406 JG Alphen aan den Rijn, telefoon (0172) 49 37 37
Naar de website

Download Report