07-03 Metselwer k en geluidweri ng NEN 5077

07 – Regelgeving
03 – Metselwerk en geluidwering in gebouwen; NEN 5077
Opgesteld door: ir J.A. Kooren, arch. bna, Hoofddorp
Doel
Inzicht geven in de voor baksteen metselwerk meest relevante regelgeving op het gebied van
geluidwering. Beantwoord o.m de volgende vragen: Wat zijn de belangrijkste wetten en
voorschriften op het gebied van geluidwering m.b.t. bouwconstructies? Welke eisen worden
aan bouwconstructies gesteld t.a.v. geluidwering? Wat is de relatie tussen de verschillende
wetten en voorschriften op het gebied van geluid?
Inhoud
-
Inleiding
Geluidwering in regelgeving
NEN 5077 – Geluidwering in gebouwen
Overzicht Normen geluidwering bouwconstructies
Gerelateerde informatie
Inleiding
Geluidsoverlast is wellicht de meest gehoorde klacht in de gebouwde omgeving. Veel
geluidsoverlast heeft betrekking op burenlawaai, maar ook verkeer, treinverkeer en
vliegtuiglawaai scoren hoog op de irritatieladder van de burger. Het is daarom niet verbazend
dat de overheid middels wet- en regelgeving probeert de overlast tot een minimum te
beperken. Het is uiteraard het beste om hiermee aan de bron te beginnen, daar zijn
maatregelen direct effectief. Waar maatregelen aan de bron niet meer kunnen, kan de hinder
nog op twee manieren worden beperkt, nl. door de bron af te schermen van de gehinderde
lokatie d.m.v. geluidwerende maatregelen, of door het geluidniveau aan de bron en/of in de
gehinderde lokatie te verminderen door absorptie van het geluid (zie info 05-03 Akoestische
eigenschappen van baksteen metselwerk).
Geluidwering in regelgeving
Sinds 1979 biedt de Wet Geluidhinder (WGH) het kader voor geluidsbeleid door de
Nederlandse overheid. De wet geeft bepalingen ter voorkoming en bestrijding van ondermeer
industrie- en verkeerslawaai en lawaai van toestellen c.q. (geluids)installaties, met
uitzondering van vliegverkeerslawaai. De WGH bepaalt de maximaal toelaatbare
geluidbelasting voor de verschillende categorieën van geluidsproducerende bronnen, met
uitzondering van de luchtvaart. Voor vliegverkeer wordt dit bepaald in de Luchtvaartwet.
In het Bouwbesluit 1992 werd de karakteristieke index voor luchtgeluidsisolatie (Ilu;k)
ingevoerd, die tot een gemiddelde verzwaring van de eis voor luchtgeluidsisolatie leidde van
3 dB. Sedert de invoering in 1992 stelt het Bouwbesluit minimum eisen aan de prestaties die
een bouwconstructie moet kunnen leveren ondermeer ten aanzien van geluidwering. Voor de
wering van geluid van buiten, zoals verkeerslawaai, gaat het daarbij om de omhullende
constructies dak en gevel. Bij wering van geluid van binnen, zoals installatiegeluid, gaat het
vooral om (woning)scheidende constructies vloeren en wanden en om de geluidwerende
prestatie van binnenwanden.
Voor de bepaling van de in het Bouwbeluit vastgestelde waarden voor geluidsisolatie wordt
verwezen naar Normen. Zo geeft NEN 1070:1999 een indeling in kwaliteitsklassen voor
geluidwering (zie tabel 1).
1
GWK volgens
NEN 1070
uitstekend
(klasse I)
goed
(klasse II)
voldoende
(klasse III)
onvoldoende
(klasse IV)
slecht
(klasse V)
Omschrijving NEN 1070
Een hoge mate van bescherming en rust. Geluiden van buiten zijn
nauwelijks waarneembaar. Zeer luide spraak is in het algemeen niet
verstaanbaar; gewone spraak en muziek niet hoorbaar; luide muziek en
feestjes wel hoorbaar doch nauwelijks hinderlijk. Loopgeluiden zij niet
storend waarneembaar en installatiegeluid slechts zelden storend.
Onder normale omstandigheden een goede bescherming zonder al te veel
beperkingen aan bewonersgedrag. Gewone spraak niet hoorbaar; hardere
spraak en muziek soms hoorbaar doch niet verstaanbaar. Zeer luide spraak
en muziek, feestjes duidelijk hoorbaar, doch spraak niet verstaanbaar.
Loopgeluiden in het algemeen niet storend hoorbaar. Installatiegeluiden
soms storend.
Bescherming tegen ontoelaatbare storing, uitgaande van een gedrags/leefpatroon waarbij men rekening houdt met elkaar. Spraak soms
waarneembaar, harde muziek goed hoorbaar. Zeer luide spraak
verstaanbaar, harde muziek goed hoorbaar. Loopgeluiden e.d. soms storend.
Ontoelaatbare storing door installatiegeluid wordt in het algemeen
voorkomen.
Ook bij gelijksoortige leefpatronen en aangepast gedrag zal regelmatig
storing optreden. Spraak en muziek is vaak hoorbaar. Zeer luide spraak is
goed verstaanbaar en muziek storend. Loopgeluiden zijn veelal hinderlijk.
Regelmatig storing van installatiegeluiden.
Er wordt feitelijk geen bescherming geboden tegen geluiden. Gewone
spraak is vaak verstaanbaar, muziek en luide spraak, loopgeluiden en
installatiegeluiden veelvuldig hinderlijk.
Tabel 1 – Indeling in kwaliteitsklassen volgens NEN 1070.
Waar dit in de praktijk op neerkomt is goed af te lezen uit een luistertest zoals die wordt
gehanteerd door de Nederlandse Stichting Geluidhinder (NSG), zie tabel 2.
Beoordeling: Zeer slecht
Vlgs NEN
slecht
klasse V
Ilu < -5
Normale
goed
spraak
verstaanbaar
zeer goed
Normaal
hoorbaar
spelende
radio/tv
Luide spraak; letterlijk
luide radio/tv verstaanbaar
Musiceren;
overal zeer
feestjes
goed hoorbaar
Slecht
onvoldoende
klasse IV
-5 ≤ Ilu < 0
soms
verstaanbaar
goed hoorbaar
Matig
voldoende
klasse III
0 ≤Ilu < +5
soms
hoorbaar
soms
hoorbaar
Goed
goed
klasse II
5 ≤ Ilu < +10
niet hoorbaar
Zeer goed
uitstekend
klasse I
Ilu ≥ + 10
niet hoobaar
niet hoorbaar
niet hoorbaar
zeer goed hoor/verstaanbaar
overal goed
hoorbaar
goed hoorhoorbaar
niet hoorbaar
/verstaanbaar
zeer goed
goed hoorbaar hoorbaar
hoorbaar
Tabel 2 – Luistertest luchtgeluid NSG.
2
De klassenindeling volgens NEN 1070 beoogt een maat te geven voor samenhangende
maatregelen ten aan zien van zowel lucht- als contactgeluidsisolatie, die tot een bepaald
niveau van geluidwering leiden. Het Bouwbesluit 2003 gaat uit van het niveau van klasse III,
dat wil zeggen: Ilu;k > 0 dB en Ico > +5 dB.
NEN 5077 – Geluidwering in gebouwen
Voor geluidsgevoelige verblijfsruimten en verblijfsgebieden stelt het Bouwbesluit eisen aan
het maximaal optredende geluidniveau in die ruimten. Om dat te bereiken moet de constructie
die deze ruimten scheidt van de geluidsbron een isolerende waarde hebben die minimaal
gelijk is aan het verschil tussen de optredende geluidsbelasting veroorzaakt door de
geluidsbron minus de grenswaarde aan het maximaal toelaatbare geluidniveau in de
beschouwde ruimte. In formulevorm:
GA;k ≥ Lbu - Lbi
waarin:
GA;k = karakteristieke geluidwering bepaald volgens NEN 5077;
Lbu
= de geluidbelasting van een uitwendige scheidingsconstructie, bepaald in
octaafbanden overeenkomstig de WGH, of bepaald overeenkomstig de Luchtvaartwet
indien het lawaai van vliegverkeer betreft;
Lbi
= de grenswaarde van het geluid(druk)niveau in de ontvangruimte als vastgesteld in
het Bouwbesluit 2003 (artikel 3.1 en 3.2).
De norm NEN 5077 geeft aan hoe de waarden moeten worden bepaald voor:
- de luchtgeluidisolatie tussen ruimten in een gebouw of tussen ruimten van twee
gebouwen;
- de contactgeluidisolatie tussen ruimten in een gebouw of tussen ruimten van twee
gebouwen;
- de geluidwering van uitwendige en inwendige scheidingsconstructies van een gebouw;
- de geluidniveaus in ruimten van een gebouw veroorzaakt door in werking zijnde
installaties.
De karakteristieke geluidwering van een scheidingsconstructie (GA;k) is een ééngetals
uitdrukking waarin de waarden van de luchtgeluidsisolatie, contactgeluidsisolatie, nagalm en
correctiefactoren voor de verhouding ruimtevolume:oppervlakte USC zijn opgenomen.
In onderstaande tabel 3 worden de eisen van het Bouwbesluit voor de minimaal vereiste
karakteristieke geluidwering samengevat.
woningen en woongebouwen
industrielawaai, weg- en railverkeer
bescherming
≥ geluidbelasting (WGH) – 35 dB(A)
verblijfsgebied
met een minimum van 20 dB(A)
verblijfsruimte
≥ geluidbelasting (WGH) – 37 dB(A)
luchtvaartlawaai
bij belasting van:
36 – 40 Ke
≥ 30 dB(A)
41 – 45 Ke
≥ 33 dB(A)
46 – 50 Ke
≥ 36 dB(A)
≥ 50 Ke
≥ 39 dB(A)
GA;k kantoren
≥ geluidbelasting (WGH) – 40 dB(A)
≥ geluidbelasting (WGH) – 42 dB(A)
≥ 27 dB(A)
≥ 30 dB(A)
≥ 34 dB(A)
≥ 36 dB(A)
* Toegestane binnengrenswaarde afkomstig van geluid van buiten is in beginsel 35 dB(A)
Tabel 3 – Vereiste karakteristieke geluidwering GA;k volgens het Bouwbesluit
3
Het bepalen, meten en berekenen van de waarden voor geluidsisolatieindexen, geluidwering
en geluidniveaus overeenkomstig NEN 5077 is werk voor specialisten. In zijn algemeenheid
geldt dat constructies met een hoge isolatiewaarde voor luchtgeluid gemiddeld ook goed
scoren op het vlak van contactgeluid. Zoals in info nr 05-03 Akoestische eigenschappen van
baksteen metselwerk al is aangegeven, is baksteen metselwerk een goede isolator tegen
luchtgeluid. Baksteen gevels presteren daarom veelal goed tot uitstekend bij het weren van
geluid van buiten (zie tabel 5).
Prestatie-eisen geluidwering
Tabel 4 geeft de prestatie-eisen die het Bouwbesluit aan de geluidwering van
bouwconstructies stelt.
Akoestische eigenschap
prestatie-eis verblijfsgebied prestatie-eis verblijfsruimte
geluidwering USC
GA;k ≥ L – 40 dB(A), met
GA ≥ 20 dB(A)
isolatie-index tussen woningen
- luchtgeluid
Ilu;k ≥ 0 dB
- contactgeluid
Ico ≥ 5 dB
isolatie-index binnen woningen tussen verblijfsruimten
- luchtgeluid
- contactgeluid
A >= 1/8 x V(m)
galm in gemeenschappelijke
verkeersruimten
geluidniveau installaties
in andere woning*
LI;A;k ≤ 30 dB(A)
in woongebouw**
LI;A;k ≤ 30 dB(A)
*
**
Ilu;k ≥ -5 dB
Ico ≥ 0 dB
Ilu;k ≥ -20 dB
Ico ≥ -20 dB
Toilet, kraan of mechanisch ventilatiesysteem.
Toilet, kraan of mechanisch ventilatiesysteem, warmtetoestellen, hydrofoor of lift.
Tabel 4 – Prestatie-eisen Bouwbesluit.
Tabel 5 laat indicatief enkele waarden zien voor de geluidwering (RA) van veelvoorkomende
metselwerkconstructies en de bijbehorende waarden voor de luchtgeluidsisolatie-index, Ilu;,
welke een maat is voor de luchtgeluidsisolatie tussen ruimten.
Tabel 5 – Indicatie van de geluidwering en luchtgeluidisolatie van metselwerk constructies.
enkelvoudige muur
ankerloze spouwmuur
massa [kg/m2]
RA [dB(A)]
Ilu [dB]
100
38
-15 tot -8
200
44
-8 tot -2
400
49
-2 tot +5
400
51
+8 tot +12
600
54
+10 tot +13
Uit tabel 1 kan de isolatieindex voor luchtgeluid bij benadering worden afgeleid afhankelijk
van de massa van de scheidingswand. Of een bepaalde metselwerkconstructie voldoet aan de
eisen zoals die worden gesteld, kan nauwkeuriger worden vastgesteld aan de hand van de
methode die wordt beschreven in NPR 5070 – Geluidwering in woongebouwen –
Voorbeelden van wanden en vloeren in steenachtige draagconstructies. Zie hiervoor info nr.
07-04 Geluidwering ankerloze spouwmuren; NPR 5070.
4
Overzicht normen geluidwering bouwconstructies
NEN 1070
Geluidwering in gebouwen
NEN 5077
Geluidwering in woongebouwen; bepalingsmethoden voor de grootheden voor
luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidwering van
scheidingsconstructies en geluidniveaus veroorzaakt door installaties
NEN 5078
Geluidwering in woongebouwen; rekenmethode voor bepaling van
geluidsabsorptie in ruimten
NEN 5079
Geluidwering in woongebouwen; het weergeven in één getal van geluidisolatie
van bouwelementen, gemeten in het laboratorium
NPR 5070
Geluidwering in woongebouwen; voorbeelden van wanden en vloeren in
steenachtige draagconstructies
NPR 5071
Beperking van galm en lawaai door slaande deuren
NPR 5078
Lichte woningscheidende wanden
Figuur 1 – Schema samenhang van wetten en voorschriften m.b.t. geluidwering.
Gerelateerde informatie
info nr.
05-03 Akoestische eigenschappen van baksteen metselwerk
info nr.
07-04 Geluidwering ankerloze spouwmuren; NPR 5070.
Literatuur
[1]
NEN 5077; Geluidwering in woongebouwen; bepalingsmethoden voor de grootheden
voor luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidwering van
scheidingsconstructies en geluidniveaus veroorzaakt door installaties; NEN Delft
[2]
NPR 5070; Geluidwering woningscheidende constructies; NEN Delft
[3]
Bouwbesluit 2003; Sdu Uitgevers, Den Haag
[4]
Wet Geluidhinder WGH, Sdu Uitgevers, Den Haag
[5]
Handboek Metselwerk, Sdu Uitgevers, Den Haag
[6]
SBR-Referentiedetails Woningbouw, SBR Rotterdam
[7]
SBR 43 Van steensmuur tot ankerloze spouwmuur, SBR Rotterdam
[8]
SBR 45 Flankerende geluidsoverdracht, SBR Rotterdam
[9]
SBR 146 Geluidwering voor buitenlawaai
5

Download Report