GRZ 1e lijn - A Rahmon - sept 2014

Geriatrische revalidatie in de
1e lijn
Asad Rahmon
Specialist Ouderengeneeskunde
Kaderarts geriatrische revalidatie
24 september 2014
2 x Out of the Box
de-institutionaliseren
de-hospitaliseren
en
opstap naar een
DBC ouderen met elkaar hoe
complex ook
2 x Out of the Box
• Extramuralisatie
• Bundelen van krachten met :
• huisartsen(praktijken), Paramedische praktijken 1e lijn en/of
instellingspraktijken en met :
• Instellingen (korte lijnen en over en weer waarnemen)
• Partnerovereenkomsten
Kwetsbare tot complexe ouderen en chronisch
zieken
• Verdienen anticipatie en secundaire
preventie
• Navigatie op de paden: zorg/behandelpaden
• Case management (verpleegkundige POH
en POSO; liefst 1 persoon)
• Crisis/Gevaarlijke situaties voorkomen
(psychosociaal, lichamelijk of beiden=delier)
Kwetsbare tot complexe ouderen en chronisch
zieken
• Sturing en regie
 Waar ze zich ook op hun pad bevinden/wonen
De huisarts heeft kennis van:
• De patiënt en zijn systeem,
vertrouwensband
• Belastbaarheid van de patiënt
• Kwetsbare oudere signaleren/ opsporen
• Regievoering ( poortwachter CARE) met
ondersteuning van anderen
Wat kan de SO betekenen
• Geriatrische kennis, Geriatrische revalidatie zorg
kennis, kennis multimorbiditeit, polyfarmacie,
zorgdiagnostiek
• Pro-actief, planmatig, systematisch methodisch
cyclisch, probleemgeorienteerd
• Prognose van aandoeningen, anticiperen op
gevolgen, ook voor het zorgsysteem
Wat kan de SO betekenen (2)
•
•
•
•
Belasting en belastbaarheid, kwaliteit van leven
Samenwerken, aansturen team
Kennis eindfase chronische aandoeningen
Beleidafspraken levenseinde, palliatieve zorg=
Advanced Care Planning
Geriatrisch spreekuur
in de huisartsenpraktijk en bij de mensen thuis
• Gids en/of wegkapitein op de
transmurale geriatrische
zorgpaden
• Client( system) empowerment
Doel van geriatrische spreekuur
• Via aanvullende ziektediagnostiek de ouderen van een
geriatrische diagnose te voorzien!
• Alle relevante zorgproblemen en beperkingen in kaart te
brengen (zorgdiagnostiek!): (zorg) behandelplan.
• De kwetsbare ouderen op elke moment de juiste zorg,
behandeling en ondersteunen krijgen, waardoor crisissituaties
worden voorkomen
• Voorkomen ziekenhuisopname/verpleeghuisopname!
Geriatrisch revalidatie spreekuur in de
huisartsenpraktijk!
• 3 trappen met korte lijnen
• 1e trap: Huisarts met geriatrische
praktijkondersteuner (casemanager; op alle
trappen/trajecten zoveel mogelijk dezelfde)
• 2e trap: specialist ouderengeneeskunde houdt
spreekuur n.a.v. bevindingen 1e trap;
rapporteert direct in HIS
Geriatrisch revalidatie spreekuur in de
huisartsenpraktijk!
• 3e trap
• gericht en zo kort mogelijk inzet van 2e lijn:
• revalidatieafdeling verpleeghuis en/of revalidatie
centrum
• ziekenhuis bij complicaties.
Geriatrische revalidatie spreekuur:
zorgpad eerste lijn!
- Proactief Screening door
verpleegkundigen/huisarts (na
ziekenhuisopname en/of analyse ziekenhuis, na
ontslag VPH revalidatie):
- Gevolgen van een CVA/NAH:
- Neurologisch
- Cognitief
- Persoonlijkheid, gedrag, emotie
- Huisarts en verpleegkundige beslissen samen
over verwijzen naar SO
Zorgpad eerste lijn
- Bij medebehandeling: zorgplannen (gericht op
GRZ), cyclisch proces:
- Monodisciplinair of
- Multidisciplinair aanpak
Gevolgen: neurologisch
•
•
•
•
•
•
Parese
Coördinatiestoornissen
Spasticiteit
Sensibiliteitsstoornissen
Spraak- articulatiestoornissen
Zintuiglijke functiestoornissen
Gevolgen: cognitief
•
•
•
•
•
•
•
•
Geheugenstoornissen
Concentratiestoornissen
Afasie
Afname tempo informatieverwerking
Beperking bij inzicht
Planning- en organisatieproblemen
Beperkte probleemoplossing
Beperkte mentale belasting
Gevolgen: Persoonlijkheid, gedrag en
emotie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Initiatiefvermindering
Prikkelbaarheid/ irritatie
Stemmingswisselingen
Woede uitbarstingen/ agressie
Impulsiviteit,
ontremd gedrag.
Emotionele vervlakking
Egocentriciteit
Moeite met relativeren
Veranderd gevoel voor humor
• 68 jaar, is getrouwd en heeft twee kinderen die
ver weg wonen
• ischemisch CVA, in het frontopariëtale gebied in
de linkerhemisfeer
• communicatiestoornis, die zich uit in matig
taalbegrip en slechte spraak- en taalproductie.
Daarnaast is er sprake van een matige dysfagie.
• Hemiplegie
• Opname ziekenhuis voor dagen gevolgt door
revalidatie in het rev. centrum voor een paar
maanden
CVA-patiënten: goed verwijzen naar de eerstelijns logopedist, 2009 NHG en wetenschap
• Revalidatie centrum:
• Hij Krijgt, samen met zijn vrouw, functionele
therapie om, in de thuissituatie te kunnen
functioneren.
• Zijn vrouw fungeert als ondersteunende
communicatiepartner.
• Oefentherapie ter verbeteren mobiliteit/transfers
en ADL
• Eerstelijns logopedist: zet de logopedische
behandeling voort
• Het taalbegrip is verbeterd, maar de spraak- en
taalproductie zijn nog steeds gestoord.
• 8 maanden na thuiskomst:
• Krijgt een flinke griep(conditie vermindert,
gewichtsverlies en dehydratie) huisarts schrijft
antibiotica voor, maar merkt niet op dat de dysfagie
is teruggekomen.
• Een maand later ontwikkelt dhr. een
aspiratiepneumonie wv opname van 2 weken in het
ziekenhuis: diëtist en logopedie
• Als dhr.71 jaar is, overlijdt zijn vrouw. Hij krijgt
nu communicatief geen ondersteuning meer
waardoor er veel mis gaat in de communicatie
met zijn omgeving.
• balie bij de bank: ‘Kom maar terug als u nuchter
bent’
• Hij Komt thuis met krentenbollen in plaats van het
bruine brood
• Hij ziet het zonder de hulp van zijn vrouw ook niet
meer zitten om lid te zijn van de bridgeclub
• Hij verwaarloost zichzelf en wordt depressief als
gevolg van zijn communicatieproblemen
• Driemaandelijkse controle merkt de huisarts
deze verwaarlozing wel op: advies Thuiszorg,
(communicatieproblemen en de gevolgen
hiervan verbeteren met thuiszorg niet)
• Na ongeveer 5 maanden meldt de dochter aan
de huisarts dat de slechte communicatie nog
steeds problemen veroorzaakt:
• antidepressiva en verwijzing eerstelijns
logopedist(communiceren met ondersteunende
middelen, zoals een gespreksboek)
• In overleg met de logopedist en de dochter
besluit de huisarts om meneer P. te verwijzen
naar een verzorgingshuis, op basis van de nog
steeds aanwezige hemiplegie en
communicatieproblemen.
Allereerst signaleren de kenmerken en gevolgen van
logopedische stoornissen
Voorkomen dat de stoornissen ernstige gevolgen hebben voor
de kwaliteit van het leven van de patiënt
Signaleren v/d dysfagie aan de hand van verschillende
kenmerken. In de eerste plaats is dysfagie te herkennen aan
verslikken
Dysfagie kan zich ook uiten door weinig eetlust. Mogelijke
gevolgen hiervan zijn dehydratie en gewichtsverlies
Signaleren van begripstoornissen: De huisarts zou dit kunnen
doordat de patiënt niet of verkeerd reageert op een opdracht of
een vraag, of geschreven taal niet begrijpt.
Aandacht voor overlijden echtgenote en de gevolgen daarvan.