Herfst 2014 - Nationaal Park Schiermonnikoog

Algemene InformaƟĞŬƌant Lytje Pole
Bezoekersinformatie
1
Nationaal Park Schiermonnikoog
Bos van oerrr
Zodra een kind de deur uitstapt, stapt hij of zij in de wereld van Oerrr. Er is buiten een prachtige
wereld te ontdekken en er zijn talloze spannende dingen te beleven. Zo hebben in augustus de
boswachters van Natuurmonumenten samen met de kinderen van het Schier Zomerkamp het
‘Bos van Oerrr’ bedacht. De perfecte plek om vogels en insecten te spotten. Voortvarend gingen
de kinderen aan de slag met het timmeren van kleurrijke nestkasten en het creëren van een
insectenhotel. Met loeppotjes en zoekkaarten gingen ze al snel op zoek naar de eerste hotelgasten.
Nieuwsgierig naar het resultaat? Het bos van Oerrr vind je bij de ingang van de Berkenplas.
Bezoekerscentrum Schiermonnikoog
Aan de voet van de witte voormalige vuurtoren en watertoren staat het Bezoekerscentrum van
Schiermonnikoog. In vroegere tijden was dit gebouw de elektriciteitscentrale van het eiland. Het
centrum verzorgt op verschillende manieren voorlichting en educatie over het Nationaal Park
Schiermonnikoog. Ook worden er in het bezoekerscentrum verschillende exposities gehouden. Het
bezoekercentrum bevindt zich aan de noordkant van het dorp. Via de wegwijzers is het gemakkelijk
te vinden. Kijk voor meer informatie op onze website.
Openingstijden
Oktober:
maandag t/m zaterdag 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur;
zondag 10.00 – 14.00 uur.
1 november t/m 21 december:
woensdag en zaterdag 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur;
zondag 10.00 – 14.00 uur.
Kerstvakantie:
maandag t/m zaterdag 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur;
zondag 10.00 – 14.00 uur.
Op eerste kerstdag, tweede kerstdag, oudjaarsdag en nieuwjaarsdag is het bezoekerscentrum gesloten.
Groepsbezoek buiten de normale openingstijden is op afspraak mogelijk. Het gehele
Bezoekerscentrum is toegankelijk voor rolstoelgebruikers.
Toegang Euro 1,- per persoon
Gratis voor:
- inwoners van Schiermonnikoog
- leden Natuurmonumenten
- kinderen t/m 12 jaar
Bezoekerscentrum Schiermonnikoog
Torenstreek 20, Postbus 32
9166 ZP Schiermonnikoog
0519-531641 \\ [email protected]
www.np-schiermonnikoog.nl
Meer op pagina 2
Colofon:
Uitgave
Nationaal Park Schiermonnikoog
Fotografie
Cynthia Borras
Teksten
Marijke Barhorst, Cynthia Borras,
en Mia Michels
Concept en ontwerp
Buro.Baum // burobaum.nl
Nationaal Park
Schiermonnikoog
Herfst 2014
Schiermonnikoog viert feest
Zeegras herstel Waddenzee
Herfstkleuren in de duinen
Sinds 1989 is Schiermonnikoog een Nationaal Park. Iets om trots op te zijn.
Op het eiland staat 2014 dan ook in het teken van de 25ste verjaardag van het
Nationaal Park. Een feestje dat wij graag samen met u vieren!
Wat is zeegras?
Zeegras is een plantensoort van zout tot brakwater. In zeewater groeien vooral veel
wieren, maar zeegras is een vaatplant. Vroeger bedekten de planten grote delen de
van bodem van de Waddenzee. Door een schimmelziekte, slechte kwaliteit van het
waddenzeewater en een levendige zeegrashandel in de negentiende eeuw verdween
het plantje uit de Nederlandse Waddenzee. Dit was een ramp voor de natuur van de
Waddenzee. Zeegras is net als mosselen en oesters een zogenaamde biobouwer. Dit zijn
soorten die hun eigen geschikte milieu in stand kunnen houden. Zeegrasvelden vormen
de kraamkamer van talloze vis- en schelpdiersoorten en bieden beschutting en voedsel
aan bijvoorbeeld zeepaardjes en jonge platvis als schol en tong. Ook haring zit graag
tussen de groene sliertjes.
Donkerblauwe vlierbessen, rode rozenbottels, roze met oranje
kardinaalsmutsen en steeds meer oranje duindoornbessen.
Naarmate je in het najaar dichter bij het strand komt zie je in de
duinen overal struiken met bessen. De struiken zitten vaak vol met
lijsters en spreeuwen die zich tegoed doen aan dit feestmaal. Het
komt de vogels heel goed uit dat de bessen precies rijp zijn op het
moment dat ze vanuit hun broedgebieden in Noord-Europa op
Schiermonnikoog aankomen. Er is genoeg te eten en dat kunnen ze
wel gebruiken na hun lange, vermoeiende reis.
Een diversiteit aan activiteiten
In het voorjaar organiseerden we een
speciaal ingericht jubileumweekend met
een prachtige beleefroute vol culinaire,
kunstzinnige en muzikale verrassingen. In de
zomermaanden waren er twee spectaculaire
Wilde Buitendagen, de exposities ‘Ode aan
de Natuur’ van kunstenares Stella van
Acker en ‘Wad & Design’, een
expositie geïnspireerd door de
natuur van Schiermonnikoog
gemaakt door studenten van
de kunstacademie. Ook dit
najaar staan er enkele leuke
jubileumactiviteiten op het
programma.
Een smaakvolle afsluiting
Ter afsluiting van het jubileumjaar zal, in nauwe
samenwerking met de eilander ondernemers
en gastheren van het Nationaal Park, een
smaakdoosje verschijnen met heerlijke recepten
van Waddenproducten en een route langs eilander
plekken met smaak. Meer hierover volgt in onze
wintereditie.
Trekvogel wandelweekend
De maand november is op het eiland
uitgeroepen tot ‘Wandelmaand’. Ieder
weekend staat in het teken van een
thema: van trekvogels tot sportief en van
cultuurhistorie tot culinaire specialiteiten.
Elk weekend kent zo zijn eigen karakter.
Het trekvogel wandelweekend lichten we
er even voor u uit. Van 31 oktober tot 2
november nemen eilander boswachters
u mee de natuur in, om op zoek
te gaan naar herfstvogels. Deze
vliegende eilandgasten brengen in
de herfstmaanden in grote getale
een bezoek aan het Waddengebied om
daarna verder te trekken naar een plek om
te overwinteren. Meer informatie over de
November Wandelmaand vindt u op
www.vvvschiermonnikoog.nl/wandelmaand
Het project
Begin september gingen vrijwilligers van Natuurmonumenten en de Waddenvereniging
naar het Duitse Waddeneiland Sylt om daar zaaddragende stengels van zeegras te
plukken. Ze verdeelden deze stengels vervolgens in gele tassen met fijne mazen.
Deze transporteerden ze naar de Nederlandse Waddenzee. Op het Nederlandse wad
bevestigen de vrijwilligers de zakken met zeegras aan drijvers. De rijpe zaden spoelen uit
de zakken en bezinken op de wadbodem waar ze in het voorjaar kunnen kiemen. In 2011
en 2012 zijn er succesvolle proeven gedaan met met deze methode. Dit jaar worden als
vervolg 4 verschillende locaties ingezaaid met zeegras. Het wad van Schiermonnikoog
tussen veerdam en jachthaven is één van deze locaties. Vanaf de dijk zijn de gele boeien
en zakjes al goed te zien. In het voorjaar 2015 zullen de eerste plantjes al zichtbaar
moeten zijn op het wad van Schiermonnikoog.
Sommige bessen kunnen ook door mensen worden gegeten.
Bramen en rozenbottels zijn zeer geschikt om jam van te maken, en
duindoornbessen zijn dan wel zuur, ze zijn ook gezond, omdat ze
veel vitamine C bevatten. Let wel op, want lang niet alle bessen zijn
eetbaar! De besjes van de bitterzoet bijvoorbeeld zien er prachtig
rood en sappig uit, maar ze zijn ontzettend giftig. Ook de vruchten
van de kardinaalsmuts, de vlier en de kamperfoelie zijn giftig.
Braakballen pluizen & VETTE vogeldag
Na het succes van voorgaande jaren organiseert het Bezoekerscentrum op woensdag 15 oktober
en op vrijdag 2 januari voor de jeugd wederom een VETTE VOGELDAG! Op deze dag gaan we
het de vogels naar hun zin maken: we maken pindakaas-dennenappels, vetbollen, pindasnoeren
en een nestkast, zodat er nog meer gevederde vrienden bijkomen.
de juiste wind op het strand aanspoelen en nog
veel meer. En dat dus begeleid door geluiden,
grotendeels ter plekke opgenomen, en muziek van
Zeno van den Broek.
De wandeling voert door vier verschillende
zones van het eiland: het dorp, het weiland, het
wad en de duinen. Wandelend over de dijk kan
de wandelaar bijvoorbeeld luisteren naar een
interview met een boer die in de storm van 1962
de doorbraak van diezelfde dijk heeft meegemaakt.
Zo maakt de wandelaar kennis met de relatie die
de eilanders met de natuur hebben; de natuur
als vijand maar ook als vriend. Een belangrijk
thema in de cultuurhistorie van het eiland. Zo is
de deelnemer in het dorp zelf via de koptelefoon
getuige van het eilander Pinksterfeest ‘Kallemooi’.
De wandeling is verkrijgbaar bij het
bezoekerscentrum.
Vogels kunnen al die voor mensen giftige bessen gewoon eten,
omdat hun maagzuur minder zuur is dan dat van mensen. Het
gif zit in de pit van de vrucht. Het sterke maagzuur van mensen
maakt de pit kapot, zodat het gif vrijkomt, maar in een vogelmaag
blijft de pit intact. De vogel merkt niks van het gif en poept de pit
uiteindelijk in zijn geheel weer uit.
En dat komt de struiken dan weer heel goed uit, want hun zaden
worden zo door de vogels verspreid.
Meedoen? Geef je dan op bij het bezoekerscentrum!
Prijs € 9,- p.p. (leden van Natuurmonumenten betalen op vertoon van hun pas € 6,-).
Aanvang: tussen 10.00 en 11.30 uur
Duur: ca. 1,5 uur
NIEUW! Luisterwandeling Zeezand
Zeezand is een luisterwandeltocht speciaal voor
het eiland gemaakt door Magda Augusteijn,
die hier opgroeide, en partner Prosper de
Roos, beiden internationaal onderscheiden
documentairemakers. Zeezand is een nieuw
project op het gebied van geluidskunst, vertelkunst
en oral history. Tijdens een wandeling van 7
kilometer over de westkant van Schiermonnikoog,
hoor je van alles over het eiland: de geschiedenis
van het verdronken dorp Westerburen, de
oorsmeerstokjes, schoenen en fietswielen die bij
Je kunt duidelijk zien welke bessen de vogels het lekkerst vinden:
die van de vlier zijn meestal als eerste op en aan de duindoorn
blijven ze het langst hangen. Duindoornbessen zijn nogal zuur,
daarom eten de vogels eerst alle andere bessen op voor ze aan de
duindoorn beginnen. Soms blijven de duindoornbessen zo lang
hangen dat ze beginnen te gisten aan de struik. Dat levert een
bijzonder schouwspel op: dronken vogels in de duinen!
Op donderdag 16 oktober en 23 oktober kunnen jonge onderzoekers weer aan de slag met het
uitpluizen van braakballen. Zo kom je te weten welke dieren zoal op het menu staan van de
ransuil en de kerkuil. Ook leer je waarom je een uil niet hoort vliegen en waarom hij zo goed kan
horen!
Je kunt je opgeven bij het bezoekerscentrum.
Prijs: € 6,- voor volwassenen en € 3,50 voor kinderen
Aanvang: 10.30 uur
Duur: ca. 1,5 uur
Wees er snel bij want het aantal plaatsen is beperkt!
Prijs: € 8,-, incl. huur mp3-speler en koptelefoon
Activiteiten in het Nationaal Park
Het Bezoekerscentrum Schiermonnikoog, het Vrijwilligerscollectief,
Natuurmonumenten, het Vogelringstation, het bijenstation en
recreatieondernemers organiseren excursies onder leiding van deskundige
gidsen waarbij u Schiermonnikoog beter leert kennen. Hieronder het vaste
programma voor de maanden oktober, november en december 2014.
Vogelexcursie: de rijke vogelbevolking van Schiermonnikoog (ca. 2 uur)
Regelmatig in oktober, november en december
Sterrenexcursie: sterren kijken op de donkerste plek van Nederland!
18 en 25 oktober om 20.00 uur
Avondwandeling: (ca. 2 uur)
Regelmatig in oktober, november en december
Huifkartocht: met één of twee pk over het eiland (ca. 2 uur)
Regelmatig in oktober en november om 14.00 uur (zondag 13.00 uur)
Naast onderstaande activiteiten, organiseert het Bezoekerscentrum
nog meer excursies. Informeer er naar bij het Bezoekerscentrum
(0519-531641 of [email protected]) of kijk op de
affiches in het dorp. Bij het Bezoekerscentrum zijn laarzen en
verrekijkers te huur.
Paddenstoelenexcursie: op zoek naar vliegenzwammen en berkenboleten (ca. 2 uur)
14 en 21 oktober om 10.00 uur
Balgexpres: zeehonden zien en schelpen zoeken (ca. 2 uur)
Regelmatig in oktober en november, tijdstip afhankelijk van laagwater
Vette Vogeldag: help de vogels de winter door! (ca. 1,5 uur)
15 oktober, starten tussen 10.00 uur en 11.30 uur
Berken trekken: variatie in de duinen (ca. 3 uur)
18 oktober \\ 29 november \\ 20 december om 9.00 uur
Jutterstocht: op stap met een strandjutter (ca. 2 uur)
Regelmatig in oktober, november en december
Braakballen pluizen: wat heeft die uil eigenlijk gegeten?! (ca. 1,5 uur)
16 en 23 oktober om 10.30
Vogelringstation: vangen voor de wetenschap (ca. 1 uur)
1, 5, 8, 12, 15, 19, 22, 26 en 29 oktober om 14.00 uur
De Nacht van de Nacht
Elk jaar vindt in Nederland een Nacht van de Nacht plaats, dit jaar op zaterdag 25
oktober. Omdat Schiermonnikoog een van de donkerste plekken van Nederland is,
besteden wij aandacht aan de Nacht van de Nacht! In de twee weken voorafgaand
aan 25 oktober, organiseert het Bezoekerscentrum de volgende “nacht”activiteiten:
Donderdag 16 oktober
Donderdag 16 oktober
Zaterdag 18 oktober
Donderdag 23 oktober
Donderdag 23 oktober
Zaterdag 25 oktober
10.30 uur
20.00 uur
20.00 uur
10.30 uur
20.00 uur
20.00 uur
Braakballen pluizen
Avondwandeling
Sterrenexcursie
Braakballen pluizen
Avondwandeling
Sterrenexcursie
Dit is een voorlopig programma. Voor de meest recente informatie: kijk op de
affiches in het dorp, op de website www.np-schiermonnikoog.nl, bel ons
(0519- 531641) of kom langs in het Bezoekerscentrum.

Download Report