de preek - gkvhetbaken.nl

Waar is de zondag voor bedoeld? Over rusten – Breng ons samen 1
Votum/groet; Ps 84: 1, 2; gebed; Opw 462; lezen Gen 2,1-4 / Ex 20,8-11 / Deut 5,15-18 / Jes
58,13-14/ Mc 2,23-28 / Kol 2,16-17; Ps 92: 1, 6, 7; preek; Opw 641; gelbel Gez 179a (w);
gebed + Opw 436; collecte; themalied; zegen
Bergschenhoek 12.10.2014
Inleiding dia
Waar is de zondag voor bedoeld? Dat is de vraag waar deze preek over moet gaan. Het is
best een opgave om daar een preek over te maken. Zoveel is er al over gezegd. Zoveel is er
te doen geweest over de zondag en is er vaak genoeg nog. Ik denk aan discussies thuis,
kinderen en jongeren die vragen waarom we toch altijd naar de kerk moeten. Ook in veel
kerken is het een heet hangijzer geworden. De zondag is een heet hangijzer geworden. Wat
doen wel en niet op zondag? Hoe vaak gaan we naar de kerk? Hoe zit het met werken op
zondag? Gevoelige materie allemaal. Soms zelfs: een bron van verwijdering. Zie maar eens
de juiste toon te treffen. Iets toe te voegen aan wat er al is gezegd. De preek van vanmiddag
zal maar een klein steentje zijn dat in een grote vijver wordt gegooid. Het laatste woord kan
ik en wil ik niet spreken, maar wat ik wél wil doen: een positieve impuls geven aan de zondag
en aan het gesprek erover!
Sabbat – dag van vreugde dia
Wanneer je de sabbat weer zou zien als een dag van vreugde – dat laat God zeggen in Jesaja
58, 13-14. Op het eind van het Oude Testament zitten we dan. Kennelijk gebeurde dat niet
meer. De sabbat zien als een dag van vreugde. Zonde, zegt God, want zo is de sabbat wél
bedoeld. Je komt ‘m al tegen op de eerste pagina van de Bijbel in Genesis 2, 1-4. God heeft
alles gemaakt, hemel en aarde, dieren en Adam en Eva op de 6de dag. De dag daarna neemt
Hij rust. Hij doet een stap terug om te genieten van al het moois dat Hij heeft gemaakt. Zo
begint het leven op aarde voor Adam en Eva. Dag 1 van hun bestaan: een rustdag om samen
met God te genieten van het mooie paradijs.
En dat wil God erin houden. De sabbat krijgt een belangrijke plaats in de tien geboden. Blijf
je houden aan de sabbat, houdt God Israël voor. Zes dagen zijn er om te werken, maar de
sabbat moet een rustdag blijven. Want – lees je in Exodus 20 – God had zes dagen nodig
voor de schepping en rustte op de zevende dag. Alweer de schepping. Breng je te binnen,
bedoelt God daarmee, dat het leven meer is dan werken. Je leeft niet om te werken. Maar je
leeft om te leven voor Mij. Ik gun jullie een dag van rust. Leg je werk neer en geniet van alles
wat Ik geef. Sabbat, dag van vreugde dus – om God je Schepper. Maar ook – voegt
Deuteronomium 5 toe – om God je Bevrijder. Denk aan jullie bevrijding uit Egypte – zegt
Mozes in Deuteronomium 5 bij het 4de gebod. Jullie waren slaven. En toen bevrijdde God
jullie. Sabbat is bevrijdingsdag. Vier de vrijheid die God geeft. Je bent geen slaaf. Niet van je
werk, niet van de farao, of van welke macht ook!
Sabbat, dag van vreugde dus. Leg je werk neer. Geniet van je Schepper – Exodus 20. Vier je
vrijheid – Deuteronomium 5. Zo is de sabbat bedoeld, ja een heilige dag, een dag van
vreugde vinden in je Heer!
Van sabbat naar zondag dia
Maar het was dus al in de tijd van de Bijbel lastig om die vreugde vast te houden. Anders had
Jesaja 58 niet hoeven klinken. Ook toen was de rustdag niet automatisch een dag die blije
gezichten gaf. In de tijd dat Jezus op aarde komt, zie je dat terug. De sabbat is omgeven door
een woud van regels. Van de oorspronkelijke bedoeling – een dag van vreugde! – is niet veel
meer over. En Jezus doorbreekt dat. We lezen het in Marcus 2. Hij botst met de religieuze
leiders in die tijd over de invulling van de sabbat. Jullie vergeten, zegt Jezus, dat de sabbat er
is voor de mens, en niet de mens voor de sabbat.
Daarmee schaft Jezus het 4de gebod niet af. Hij is niet gekomen af te schaffen, maar om te
vervullen. In Jezus komt het 4de gebod dus tot zijn diepste betekenis. Paulus kan daarom
zeggen in Kolossenzen 2: De sabbat is een schaduw van wat komt. De werkelijkheid is
Christus. De sabbat in de vorm van het Oude Testament met offers in de tempel heeft
afgedaan. Er is niet meer één dag heilig. Alle dagen zijn van en voor Jezus. Hij is jullie
werkelijke Bevrijder. Nergens uit het Nieuwe Testament blijkt dat de zondag in plaats van de
sabbat is gekomen. Met Jezus invulling geven aan het 4de gebod betekent: leef elke dag van
de week in de rust die God geeft, in de bevrijding van zonde en dood die Jezus brengt door
zijn lijden, sterven en opstaan. Jezus de Mensenzoon is heer en meester over de sabbat en
over alle andere dagen van de week.
Maar hoe zit dat dan met de zondag? De zondag is nu voor veel mensen een vrije dag. Ja, dat
is zo, en dat is best fijn. Maar het gaat niet terug op een gebod in de Bijbel. Het is in de loop
van de geschiedenis zo gegroeid. En daar mag je best blij mee zijn. Aanvaard dankbaar de
mogelijkheden die de dag je nu geeft. Als je er maar geen oudtestamentische sabbat van
maakt, of een Joodse met alle regels en richtlijnen die erbij horen. Die tijd hebben we gehad.
De werkelijkheid is Christus.
Zondag – dag van recreatie dia
Er is dus geen sabbat meer. En de zondag is niet de sabbat van het Nieuwe Testament. Maar
er is nog wel een 4de gebod. Jezus heeft het niet afgeschaft. Dan is de vraag: hoe kun je
invulling geven aan het 4de gebod vandaag?
Het 4de gebod wordt vaak opgevat als een gebod om één dag in de week je werk neer te
leggen. Wat wel es wordt vergeten is dat dat niet-werken geen doel op zich was. Niet
werken wilde ruimte geven voor iets anders, nl. de dag aan God wijden. Dat was de
bedoeling. Je bent er dus niet, als je goed weet wat niet mag op zondag, of wat niet hoort bij
een christelijke zondagsrust. Dat weten we vaak precies te zeggen. Wat er niet mag: werken,
sporten, tv kijken, naar het stadion gaan. Maar waar gaat het dan wél om? Wat doe je dan
wél? Dat blijkt vaak een stuk lastiger te zeggen.
Ik zou het zo willen zeggen: laat de zondag een dag van recreatie zijn! Ik bedoel dat letterlijk:
recreatie = herschepping. Als herboren worden. Weer even helemaal tot jezelf en je
bestemming komen. Voelen waar het leven ook alweer voor is bedoeld. Ik ben van God. Hij
is onze Schepper. Hij geeft leven, kracht, gezondheid, hoop. Hij zorgt. Ik hoef mijn eigen
leven te maken. En Jezus, Hij heeft ons bevrijd van zonde en dood. Hij gaf zijn leven voor mij,
voor ons. Hoe geweldig is dat! Leven mag je als vrij mens! Recreatie! Een dag om van te
genieten. Om vreugde te vinden in je Heer.
Doe dingen die daarbij passen. Geniet van je Schepper. Vier je vrijheid in Christus. Alleen of
samen. Zoek ontspanning. Binnen of buiten. Strand, bos, tuin. Maak er wat moois van. Alles
wat helpt om vreugde te vinden in je Heer en in het leven dat Hij je geeft. Als je kerkdiensten
belegt, laat ze dan versterken in recreatie, in het vreugde vinden in God onze Heer. Hoe dat
allemaal precies kan? Nou, vul dat nou met elkaar en voor jezelf maar eens op een mooie en
christelijke manier in. Met Paulus’ woorden als leidraad. Dus: laat niemand u iets
voorschrijven op het gebied van sabbat. En tegelijk: onze werkelijkheid is Christus. Wij
vinden onze vreugde in Hem!
Zondag – dag van samen zijn met God en elkaar dia
De volgende lijn. Laat de zondag zijn: een dag van samen zijn met God en met elkaar. In het
Oude Testament was de sabbat een dag gewijd aan de Heer. Daar hoorden ook
samenkomsten bij, met God en de mensen om je heen. Eerst in de tabernakel en de tempel,
later de synagoge. In de Bijbel kun je lezen dat Jezus gewend was om elke sabbat naar de
samenkomst in de synagoge te gaan.
De gewoonte om samenkomsten te beleggen blijft in het Nieuwe Testament. Niet meer op
sabbat, maar wél op zondag. Al snel in de Bijbel wordt de zondag een bijzondere dag voor
christenen. De dag van de Heer. Want Jezus stond op zondag op uit het graf. Vanaf het
eerste begin belegden christenen samenkomsten op zondag. Op die dag vierden ze dat Jezus
de dood overwon, dat Hij bevrijdt van zonde en dood. In het begin zullen ze gepland zijn
geweest rond hun dagelijks werk. De zondag was een gewone werkdag. Later werd de
zondag een vrije dag voor iedereen.
Als je kerkdiensten belegt op zondag, dan sluit je je dus aan bij een hele oude en diepe lijn in
de Bijbel. Bij rusten horen samenkomsten om God te eren. Bij de zondag horen kerkdiensten
om de bevrijding te vieren die Jezus geeft. Maak van de zondag dus een dag om samen te
zijn met God en met elkaar. Ja, ook elkaar. In het 4de gebod komen de mensen om jou heen
nadrukkelijk in beeld. Je zoon en je dochter, je personeel en zelfs de vreemdeling die bij jou
in de stad woont. Genieten van de rust die God geeft, vieren van de vrijheid die Hij brengt –
in de Bijbel is dat echt iets om samen te doen.
Rust in de Bijbel is meer dan niets doen. Rust in de Bijbel is tijd krijgen en tijd nemen om je
verbondenheid met God en met de mensen om je heen te vieren. Kerkdiensten horen
daarbij. Elke zondag twee? Alleen kerkdiensten? Zijn kerkdiensten de enige en de beste
manier om die verbondenheid te vieren? Dat zijn niet de vragen waar het in de Bijbel over
gaat. Geef dat zelf in vrijheid en verantwoordelijkheid vorm!
Zondag – leven vanuit rust dia
Waar is de zondag voor bedoeld? De zondag wil je helpen om je rust te vinden bij God en bij
Jezus die voor jou aan het kruis stierf. Ik zou daarom de zondag niet kwijt willen. En juist
willen dat we er de dag van maken die de sabbat in het Oude Testament wilde zijn: een dag
van vreugde vinden in je Heer, een dag om zelf en met anderen te genieten van God de
Schepper en de vrijheid te vieren die Jezus Christus heeft gebracht.
In de wereld waarin wij leven een belangrijk signaal! Zo beginnen we de week. We komen
samen om God groot te maken en onze bevrijding te vieren. Onze week begint met de rust
die God geeft. In de samenleving van nu ligt de nadruk op werken, presteren, geld
verdienen. Eerst werken, dan uitblazen. De werkelijkheid waarin kerkdiensten op zondag je
willen meenemen is anders. Eerst rust, dan werk. Op zondag leer ik leven vanuit rust. Ik hoef
mijn eigen leven niet te maken. God zorgt voor mij. Het gaat niet om werken, presteren en
verdienen in het leven. Ontvang wat God geeft. De basis van jouw leven is rust met God. Jij
mag leven vanuit rust.
En wanneer dan? Alleen op zondag? Ik mag hopen van niet! Juist al die andere dagen door
de week. Als het goed is legt de zondag de basis voor de andere dagen van de week. De
zondag vieren is niet: even tot rust komen, alles vergeten. De zondag vieren is: elke dag
leren leven vanuit rust. Is er op zondag tijd voor bezinning, bemoediging, gebed: hoe leef ik
in Jezus’ rust de andere dagen van de week? De zondag staat zo vaak los van de maandag en
de dinsdag. We hebben er zo’n aparte dag van gemaakt. We trekken ons terug in onze
kerken en huizen. We discussiëren over wat wél en niet mag op deze dag. Tijd om het anders
te doen. Er is een wereld om te winnen. Kijk mensen, God, jouw Schepper, en Jezus jouw
Bevrijder. Bij Hem vind je de rust die je leven verandert!
Amen

Download Report