Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Verzonden aan de raad d.d. 30-04-2014 -2Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Inhoudsopgave Raadsvoorstel .......................................................................................................................... 5 Raadsbesluit ............................................................................................................................ 9 Inleiding ................................................................................................................................. 11 Jaarverslag - Programmaverantwoording ................................................................................. 13 Programma Besturen en Burgers .......................................................................................... 15 Programma Veiligheid .......................................................................................................... 17 Programma Werkgelegenheid .............................................................................................. 21 Programma Onderwijs.......................................................................................................... 23 Programma Cultuur.............................................................................................................. 25 Programma Ruimtelijke ordening .......................................................................................... 27 Programma Milieu en volksgezondheid ................................................................................. 31 Programma Maatschappelijke ondersteuning ........................................................................ 33 Programma Sociale voorzieningen ....................................................................................... 37 Programma Openbare ruimte ............................................................................................... 39 Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................................ 41 Onvoorziene uitgaven .......................................................................................................... 43 Paragrafen ............................................................................................................................. 45 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ............................................................................ 47 Onderhoud kapitaalgoederen ............................................................................................... 53 Financiering ........................................................................................................................ 57 Bedrijfsvoering .................................................................................................................... 63 Verbonden partijen .............................................................................................................. 65 Grondbeleid ........................................................................................................................ 77 Lokale heffingen .................................................................................................................. 81 Jaarrekening .......................................................................................................................... 85 Overzicht van baten en lasten .............................................................................................. 87 Toelichtingen overzicht van baten en lasten 2013 ................................................................. 91 Programma Besturen en burgers ....................................................................................... 95 Programma Veiligheid ....................................................................................................... 97 Programma Werkgelegenheid ........................................................................................... 99 Programma Onderwijs..................................................................................................... 101 Programma Cultuur......................................................................................................... 103 Programma Ruimtelijke ordening ..................................................................................... 105 Programma Milieu en volksgezondheid ............................................................................ 107 Programma Maatschappelijke ondersteuning ................................................................... 109 Programma Sociale voorzieningen .................................................................................. 111 Programma Openbare ruimte .......................................................................................... 113 Algemene dekkingsmiddelen ........................................................................................... 115 Incidentele baten en lasten ................................................................................................... 117 Balans ................................................................................................................................. 119 Balans per 31 december 2013 ............................................................................................... 120 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ............................................................. 123 Toelichtingen op de balans per 31 december 2013 .............................................................. 127 Toelichting op de investeringen .......................................................................................... 143 Analyse begrotingsafwijkingen en -rechtmatigheid ................................................................. 147 Toelichting analyse begrotingsafwijkingen ............................................................................. 149 -3Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk en –rechtmatigheid ............................................................................................................... 149 Single information Single audit .............................................................................................. 151 Controleverklaring getrouwheid en rechtmatigheid ................................................................. 159 -4Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Raadsvoorstel Gemeente Langedijk Raadsvergadering van : Agendanummer : Portefeuillehouder : J. Nieuwenhuizen Afdeling : Financiën Opsteller : R.A.M. Burger Voorstel aan de raad Onderwerp : Jaarstukken 2013 Programma : Alle programma’s Gevraagde beslissing : Vaststellen van het Jaarverslag en de Jaarrekening 2013. Aanleiding/vraagstelling: De Gemeentewet draagt het college op jaarlijks verantwoording af te leggen over het in het voorafgaande kalenderjaar gevoerde bestuur en financieel beheer. In het Jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over de realisering van de beleidsvoornemens, zoals die in de Programmabegroting 2013, tussentijdse rapportages en andere raadsbesluiten zijn opgenomen. In het overzicht van baten en lasten (de Jaarrekening) is de verantwoording gericht op de baten en lasten die daartoe zijn ingezet. Mogelijke oplossingen / alternatieven: Het staat de gemeenteraad vrij het Jaarverslag en de Jaarrekening 2013 niet conform het voorstel van het college vast te stellen. Daartoe kan de raad met bedenkingen komen, waarop vervolgens het college met een aangepaste jaarrekening kan komen. Deze jaarrekening moet vervolgens door de accountant opnieuw worden beoordeeld. Volgens de wet dient een jaarrekening te worden vastgesteld in het jaar volgend op het begrotingsjaar (besluitpunt III.). De jaarrekening dient voor 15 juli van het jaar, volgend op het begrotingsjaar aan Gedeputeerde Staten worden toegezonden. Financiële aspecten: Volgens artikel 27 van het Besluit Begroting en Verantwoor ding Provincies en Gemeenten (BBV) vormt het saldo van de exploitatiebaten en -lasten het gerealiseerde totaal van saldo van baten en lasten. Vervolgens kan dit resultaat door de raad worden bestemd (besluitpunt II.). Van die -5Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk besluiten waar het financiële effect door een onttrekking uit een (bestemmings)reserve is gedekt, of waar juist een storting in een (bestemmings)reserve is voorzien, worden die uitgevoerd. Als deze besluiten en voorstellen zijn verwerkt, ontstaat het gerealiseerde resultaat. Dit ‘zuive re’ resultaat wordt vervolgens aan u voorgelegd om ook een bestemming te geven. Wij sluiten het jaar 2013 af met een voordelig resultaat van € 0,4 miljoen. Scherp budgetbeheer en incidentele meevallers hebben bijgedragen aan een sluitend ‘huishoudboekje’. Belangrijke meevallers van elk circa € 0,1 miljoen die geleid hebben tot dit voordelige resultaat zijn: lagere kosten van de brandweer (Veiligheid); lagere kosten op bestemmingsplannen (Ruimtelijke Ordening); lagere kosten in het kader van Hulp bij huisho uden (Maatschappelijke Ondersteuning); hogere baten BBZ (Sociale voorzieningen). Wij stellen voor het resultaat van € 0,4 miljoen toe te voegen aan de Algemene reserve (besluitpunt II.). In de Jaarrekening 2013 zijn de geactualiseerde grondexploitaties verwerkt (besluitpunt I). Vooruitlopend op de herzieningen van de grondexploitaties per 1 januari 2014 zijn de risico’s in de grondexploitatie opnieuw beoordeeld. Dit heeft gelet op de planologische onzekerheid omtrent Breekland en rente- en faseringsrisico’s over alle exploitaties geresulteerd in een aantal maatregelen: Breekland fase 2 en het nog niet aangelegde deel van de bufferzone tegen huidige boekwaarde classificeren als Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG); verhoging van het rentepercentage van 2% naar 3% voor kortlopende grondexploitaties (minder dan 5 jaar) en voor langer lopende grondexploitaties naar 3,7%; het effect van de renteverhoging, extra verliesvoorziening en lager resultaat voor de Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG), te v erwerken in de Jaarstukken 2013. Bovenstaande maatregelen zijn in de voorliggende Jaarstukken 2013 opgenomen en verwerkt. Dit heeft geleid tot totaal € 3,4 miljoen (aanvullend) getroffen verliesvoorzieningen voor: Westerdel € 1,9 miljoen Broekerplein € 0,7 miljoen faseringsrisico MPG € 0,8 miljoen. In de paragraaf Grondbeleid is het bovenstaande toegelicht. De reserve bouwgrondexploitatie (€ 4,6 miljoen) is voldoende om de aanvullende verliesvoorzieningen (€ 3,4 miljoen) op te vangen en conform de nota grondbeleid zijn de verliesvoorzieningen ten laste van de reserve bouwgrondexploitatie gebracht. Ultimo 2013 resteert € 1,2 miljoen reserve. De reserve is echter niet meer toereikend om voor de komende jaren verliesvoorzieningen van deze omvang op te vangen. Van de gemeente worden grote inspanningen verwacht om de grondexploitaties en de daarmee samenhangende financiële risico’s te beheersen en waar mogelijk te beperken. Nieuw element in de jaarstukken is de houdbaarheidstest gemeentefinanciën die is opgenomen in de paragraaf Financiering. Uit de door de VNG ontwikkelde test blijkt dat de huidige schuldpositie van de gemeente houdbaar is, zelfs met een slecht weer scenario. Wel is het zaak de geraamde opbrengsten uit de grondexploitaties te realiseren om de schuldpositie houdbaar te houden. -6Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Andere maatregelen werken wij in 2014 uit. Dan herzien wij de Nota Grondbeleid. In aansluiting op de al getroffen maatregelen voor Breekland stellen wij voor het Diepsmeerpark als activa met maatschappelijk nut te classificeren. In de Kadernota 2014-2018 geven wij de financiële effecten hiervan aan die mogelijk leiden tot extra lastenverzwaring en/of extra bezuinigingen. Overleg/inspraak/zienswijzen: Niet van toepassing. Rapportage/verantwoording/evaluatie: De jaarstukken betreffen de rapportage/evaluatie/verantwoording van de Programmabegroting 2013, de Kadernota 2013-2016 en de Eindejaarsrapportage 2013. Bijlagen die onderdeel uitmaken van het besluit: Boekwerk Jaarstukken 2013. Stukken die voor de raad ter inzage liggen: - boekwerk Jaarstukken 2013; - rapport van bevindingen accountant. Zuid-Scharwoude, Burgemeester en wethouders van Langedijk, De secretaris, De burgemeester, E. Annaert drs. J.F.N. Cornelisse -7Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk -8Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Raadsbesluit Gemeente Langedijk De raad van de gemeente Langedijk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 april 2014, nummer (nummer); gelezen het advies van de auditcommissie; gelet op het bepaalde in artikel 198 en verder van de Gemeentewet; gelet op de bepalingen van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten; besluit: I. de herziene grondexploitaties vast te stellen; II. het gerealiseerde voordelig resultaat vast te stellen op € 396.412 en dit resultaat toe te voegen aan de Algemene reserve; III. het Jaarverslag en de Jaarrekening 2013 vast te stellen. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Langedijk in zijn openbare vergadering van 3 juni 2014. De voorzitter, drs. J.F.N. Cornelisse De griffier, J. van den Bogaerde -9Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 10 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Inleiding De Jaarstukken 2013 passen in het duale stelsel en voldoen aan de voorschriften zoals opgeno men in het Besluit Begroting en Verantwoording. Conform genoemd besluit bestaan de jaarstukken tenminste uit: 1) 2) het jaarverslag, waarin opgenomen: de programmaverantwoording; de paragrafen. de jaarrekening, waarin opgenomen: het overzicht van baten en lasten en de toelichting; de balans en de toelichting. Met de jaarstukken legt het college verantwoording af aan de raad. Waar het in het kader van de begroting gaat over programmaplan en de geraamde bedragen gaat het in de programmaverant woording om de evaluatie en realisatie van de plannen evenals de gereal iseerde baten en lasten. De programmabegroting en de programmaverantwoording hebben in principe een gelijke opzet. Ook voor wat betreft de paragrafen is er sprake van verantwoording van wat in de overeenkom stige paragrafen in de begroting is opgenomen. Ten opzichte van de vorige jaarstukken is de toelichting op het programmaonderdeel “wat heeft het gekost” verschoven van de programmaverantwoording naar het jaarrekening overzicht “Baten en lasten per programma”. De toelichting is een verplicht onderdeel va n de jaarrekening en de programmatoelichting maakt daar geen deel van uit. Om herhaling in de tekst te voorkomen wordt in de programmatoelichting verwezen naar het jaarrekening overzicht “Baten en lasten per programma”. - 11 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 12 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Jaarverslag - Programmaverantwoording - 13 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 14 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Besturen en Burgers Het programma omvat de interne en externe dienstverlening van de gemeentelijke organisatie en de ondersteuning van het bestuur. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Missie en Visie De missie en visie ‘Ondernemend Samenleven’ is leidend voor het nemen van belangrijke besluiten en strekt tot 2020. Eind 2012 is in het presidium vastgesteld dat een voorgenomen nadere evaluatie van het missie en visie document niet noodzakelijk is. Daarmee is niet gezegd dat de eerder uitgesproken visie niet meer leidend is. De evaluatie is in een andere context geplaa tst en maakt nu deel uit van het onderzoek van de raad naar de gewenste toekomst van de gemeente Langedijk. Het herijken van de visie ‘Ondernemend Samenleven’ is zelfs startpunt van dit onderzoek ( memo aan de raad van 5 april 2013). Het onderzoek onder begeleiding van Public Partners heeft nog niet geleid tot een afsluitende conclusie. Dienstverlening De verdere ontwikkeling van de dienstverlening binnen en door de gemeentelijke organisatie is reëel en past binnen de beschikbare middelen. De ‘Dienstverleningsvisie’ uit 2009 is na herijking in 2013 aangescherpt met de volgende kernpunten: - ontwikkelen digitaal kanaal als volwaardig alternatief voor persoonlijk contact - baliekanaal voor specifieke doelgroepen (sociaal gezicht) en voor wettelijke producten die niet digitaal aangevraagd/geleverd kunnen worden - beperkter productaanbod in het KCC - casemanagers zijn geen onderdeel van het KCC maar blijven in vakafdeling of zitten op afstand - de gemeente werkt op afspraak - volledig op afspraak werken is voorbereid en gestart per 1-1-2014. Klantcontactcentrum Een professioneel klantcontactcentrum (KCC) waar klanten via alle kanalen terecht kunnen voor diensten en producten. Kernpunten: - deelname aan Benchmarking Publiekszaken 2013 - de website en de 1e lijn beantwoorden veel vragen van klanten dankzij een gevuld kennissysteem - inrichten centrale wachtruimte is opnieuw bezien nu gemeente op afspraak werkt - een dashboard is in ontwikkeling voor het sturen op relevante kernprestatie -indicatoren (KPI’s) - een aantal producten is gereed gemaakt voor afhandeling door het KCC - ontwikkeling medewerkers KCC heeft continue aandacht Benchmark: totaaloordeel balie = 8,0 en telefoon = 7,6. - 15 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Deregulering Beperking van administratieve lasten voor burgers, bedrijven en de gemeentelijke organisatie. - vermindering regeldruk door voorkomen van onnodige en overbodige regelgeving wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 5.230.738 5.080.198 150.540 455.930 478.121 -22.191 4.774.808 4.602.077 172.731 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 16 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Veiligheid Het programma omvat openbare orde en veiligheid, brandweer en verkeersveiligheid. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Veilige woon- en leefomgeving Met een mix van verschillende instrumenten en beleid is de sociale cohesie bevorderd. - inzet op preventie van woninginbraken door witte voeten actie, rubriek in Langedijk informeert, inbraakpreventie avond - bijdrage aan regionaal project Kompas, gericht op de oriëntatie woonproblematiek arbeidsmigranten - bestuurlijke handhaving bij hennepkwekerijen - gebiedstoezicht structureel ingezet ter verbetering van de leefomgeving - bijdrage aan landelijke campagne Burgernet ter werving van meer deelnemers - inzet gepleegd bij de locatiegerichte aanpak overlast en vandalisme in Sint Pancras - plan van aanpak overlast en vandalisme op en rond schoolgebouwen opgeleverd en uitgevoerd Woninginbraken: - uit de Veiligheidsmonitor 2013 blijkt dat op (poging) inbraak van het onderdeel slachtofferschap en delicten een waarde is bereikt van 2,5%. Dit is 0,8% minder dan de doelstelling en is daarmee positief te benoemen. De regio heeft een negatieve ontwikkeling gemaa kt en scoort nu 4%. Op de verwachte kans op slachtofferschap van woninginbraak onderdeel van onveiligheidsbeleving is een waarde bereikt van 9.9%. Dit is ten opzichte van de vorige meting gelijk gebleven. Daarentegen werd gestreefd naar een waarde van 6,3% gelijk aan de regio, die nu 8,7% scoort. Burgernet: - het streven om 7% van alle inwoners van Langedijk aan te laten sluiten bij Burgernet is ruimschoots gehaald; op 31/12/2013 zijn 9,2% inwoners aangesloten. Gebiedstoezicht: - door een beperkte personele inzet is in plaats van de doelstelling 60% minder dan 30% van de geconstateerde feiten afgehandeld. Bedrijvigheid / sociale veiligheid Met een mix van verschillende instrumenten en beleid is de veiligheid bij uitgaan, evenementen en bedrijventerreinen bevorderd. - oplevering Veiligheidsplan en o.a. camping opzet Indian Summer Festival (ISF) aan de lokale driehoek om een kwaliteitsimpuls te geven aan de voorbereiding van ISF in verband met tweedaagse en camping - vaststelling Horecasluitingstijden en in overleg met omwonenden, horeca en politie gekomen tot draagvlak voor beleid Horecabeleid: - een minimale schaalscore van 1.1 op overige overlast (horeca). Dit is een daling van 0.2 t.o.v. 2011. - minder dan 2 procent score op vaak voorkomende overlast in de buurt- en horecagelegenheden. De resultaten van de Veiligheidsmonitor zijn anders gepresenteerd. Schaalscores op dit onderwerp worden niet meer gebruikt. Tevens niet meer de lijst van vaak voorkomende overlast in de buurt. Wel kan gesteld worden dat op basis van het percentage hinder door horeca t.o.v. de regio een positiever - 17 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator beeld is. Bij ‘Veel overlast’ 0,2%, regionaal 1,0%; bij ‘een beetje overlast’ 5,8%, regionaal 3,6% en bij ‘geen overlast’ 11%, regionaal 7%. Jeugd en veiligheid Door inzet te plegen op een aanpak die uitgaat van specifieke doelgroepen is er inzicht verkregen in situaties met potentiele risico’s. De inzet is vervolgens maatwerk en daarmee effectief. - aanpak jeugdgroep Langedijk in samenwerking met vele partners waaronder het Veiligheidshuis - inzet op casusoverleggen in samenwerking met CJG, Veiligheidshuis of intern Fysieke veiligheid Met een mix van verschillende instrumenten en beleid zijn situaties met verhoogde risico’s inzichtelijk en worden beheerst. - bijhouden opleiden, oefeningen en ervaring in het systeem AG5 - deelname aan lokale en regionale opleidingen en oefeningen voor de crisisorganisatie; vanwege regionale ontwikkelingen omtrent de crisisorganisatie heeft een heroverweging plaatsg evonden waardoor niet iedere functionaris van de crisisorganisatie minimaal 1 opleiding of oefening heeft gevolgd - vastlegging taken en verantwoordelijkheden voor het beheer van de risicokaart Integriteit en veiligheid Met een mix van verschillende instrumenten en beleid is invloed uitgeoefend op het terugdringen van criminaliteit en zijn signalen van potentiële risico’s op het gebied van georganiseerde criminaliteit, radicalisering en bestuurlijke integriteit eerder te herkennen. - toetsing alle A categorie horecazaken aan de wet BIBOB - bestuurlijke handhaving bij hennepkwekerijen - regionale inzet op Handboek Maatschappelijk Onrust Wet Bibob - in 100% van de gevallen is een Bibob toets uitgevoerd conform Bibob -beleid Hennepconvenant. - er is sprake van 100% gemeentelijke deelname aan geplande en ongeplande rooiacties. Samenwerkingsverbanden Op het gebied van veiligheid heeft er bevordering op deskundigheid plaatsgevonden door samen te werken met veiligheidspartners. - levering bijdragen aan werkgroep oefenen basis, werkgroep maatschappelijk onrust en werkgroep Openbare Orde en Veiligheid alert - totstandkoming veel nieuwe en bestaande vormen van samenwerking in het kader van het project Jeugdgroep Langedijk 90% aanwezigheid bij regionaal overleg rampenbestrijding/crisisbeheersing veiligheid is gehaald. - 18 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk en platform integrale Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Brandweerzorg Door deelname aan werkgroepen van de Veiligheidsregio (VR) wordt de regionalisering per 2015 vormgegeven en wordt een adequaat, sober en toekomstbestendig niveau van brandweerzorg gerealiseerd. - deelname aan de regionalisering - realisatie noordelijke uitruklocatie in overleg met de VR wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 1.659.268 -11.621 na wijziging Lasten 1.647.647 Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 15.223 7.681 7.542 1.632.424 1.651.587 -19.163 nadelig nadelig nadelig Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 19 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 20 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Werkgelegenheid Het programma omvat het bevorderen van de werkgelegenheid en het contact tussen het bedrijfsleven en de gemeente. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Recreatie en Toerisme Het recreatieve en toeristische potentieel in onze gemeente is verder benut. - de mogelijkheid om een Bed & Breakfast te starten is opgenomen in de nota Wonen langs de Lange Dijk - aanleg Eerstelingenpad rond het landschapsreservaat Oosterdel - besluitvorming over de aanleg van een duiker en fietsbrug waardoor rond de wijk Mayersloot -West kan worden gevaren en de wijk Westerdel aantakt op overig vaarwater - plaatsing algemene en toeristische bewegwijzering volgens de landelijke standaard - besluitvorming over plaatsing cultuur-historische informatieborden in noordelijk gedeelte gemeente (Sint Pancras reeds gerealiseerd) Kwaliteitsimpuls bedrijventerreinen De kwaliteit van de bedrijventerreinen is bevorderd. - implementatie cameratoezicht op Breekland - opstellen ontwerp voor de herinrichting van de openbare ruimte op De Mossel in overleg met ondernemers Economische visie Langedijk en ontwikkelingsvisie Breekland Het vestigingsklimaat voor bedrijven is bevorderd en een bestemmingsplan Bedrijventerreinen in Langedijk is opgesteld. - evaluatie en aanpassing vestigingsvoorwaarden bedrijventerrein Breekland - realisatie mogelijkheid tot gronduitgifte in erfpacht op Breekland - uitvoering marketingplan Breekland (website, brochure etc.) - inzet op acquisitie bedrijven d.m.v. netwerken, bedrijfsbezoeken etc. wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 105.450 112.802 -7.352 0 0 0 105.450 112.802 -7.352 nadelig nadelig nadelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 21 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 22 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Onderwijs Het programma omvat de zorg voor onderwijshuisvesting en het ontwikkelen van lokaal onderwijsbeleid. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Strategisch Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (SIHP) Invulling gegeven aan de zorgplicht voor onderwijshuisvesting. - met alle betrokken partijen is gewerkt aan een gezamenlijk plan Leerplicht Het aantal schoolverlaters is teruggedrongen en veel jongeren hebben een startkwalificatie behaald. - actieve rol leerplichtambtenaar (LPA) in de zorgclusters van de scholen van het Voortgezet Onderwijs in Langedijk en Heerhugowaard - deelname LPA aan jeugdhulpverleningsnetwerken - afspraken over toepassing van Halt in samenspraak met Heerhugowaard - actieve rol LPA in het werken en toepassen van de aanpak 1 gezin 1 plan - aandacht van LPA voor de groep langdurig zieke kinderen opdat hun startkwalificatie niet in gevaar komt Passend onderwijs Er is consensus over de ondersteuningsplannen passend onderwijs van het Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Noord-Kennemerland en het Samenwerkingsverband VO -VSO Noord-Kennemerland. - voorbereiding inrichten van een regionaal OOGO (op overeenstemming gericht overleg) waarin op consensus gericht overleg wordt gevoerd m et de schoolbesturen, samenwerkingsverband en gemeenten - overleg over de beleidsplannen voor de jeugdzorg OOGO en passend onderwijs wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 3.131.974 3.128.277 3.697 101.477 100.569 908 3.030.497 3.027.708 2.789 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 23 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 24 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Cultuur Het programma omvat het in gang zetten en in stand houden van voorzieningen op het gebied van kunst en cultuur Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Cultuurnota Verbindend element van cultuur binnen de Langedijker samenleving is behouden en waar mogelijk versterkt. - overeenstemming met het basisonderwijs en cultuuraanbieders over de uitvoering van het programma Cultuureducatie met kwaliteit Nota Cultuurhistorie Panden met monumentale waarde zijn behouden. - besluitvorming over de aanwijzing van panden en andere onroerende objecten die voor de status van gemeentelijk monument in aanmerking komen Cultuurhistorie Een bestendig beheer van het landschapsreservaat Oosterdel. - versterking financiële basis voor het gebied met de eigenaar en beheerder van het gebied, respectievelijk Staatsbosbeheer en Stichting Veldzorg Muziekonderwijs Door de nieuwe door de raad vastgestelde kaders is de basis gelegd voor een vernieuwd concept muziekonderwijs. - vormgeven aan het toekomstige muziekonderwijs, waardoor de toegankelijkheid hiervan is geborgd Bibliotheekwerk De nieuwe bibliotheekvisie. - de nieuwe bibliotheekvisie is opgesteld en gereed gemaakt voor het bestuurlijke besluitvormingstraject in 2014 wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 2.213.563 54.969 na wijziging Lasten 2.268.532 Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 288.560 284.442 4.118 1.979.972 1.929.121 50.851 nadelig nadelig voordelig - 25 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 26 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Ruimtelijke ordening Het programma omvat ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, stads - en dorpsvernieuwing, bouwen woningtoezicht en woonruimteverdeling. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Bestemmingsplannen - Vóór 1 juli 2013 zijn volgens wettelijke verplichting actuele bestemmingsplannen vastgesteld en voor het en-scenario winkelgebied Noord- en Zuid-Scharwoude is een integrale gebiedsvisie opgesteld. - bestemmingsplannen voor de kernen Sint Pancras, Broek op Langedijk en Noord - en Zuid-Scharwoude zijn vastgesteld en in werking getreden; in deze bestemmingsplannen is de gewenste verruiming van de bebouwingsmogelijkheden geïmplementeerd - bestemmingsplan Bedrijventerreinen is vastgesteld en in werking getreden - opstelling gebiedsvisie in samenwerking met bewoners, organisaties en ondernemers, waarbij naast detailhandelsaspecten uit de detailhandelsstructuurvisie ook andere aspecten zijn opgenomen, zoals: verkeer, stedenbouw en cultuurhistorie - vaststelling gebiedsvisie ‘vitaal lint Noord - en Zuid-Scharwoude’ - Vier actuele en digitale bestemmingsplannen. Woonbeleid Nieuw regionaal woonbeleid. - de regionale woonvisie Regio Alkmaar 2013-2020 is vastgesteld Vergunningen, toezicht en handhaving Integrale vergunningverlening, integraal toezicht en handhaving binnen de gemeente Langedijk. - opstelling jaarevaluatie W ABO 2012 - onderzoek permanente bewoning recreatiewoningen Vaartoezicht In samenwerking met de politie en medewerkers Recreatieschap Noord Holland is door gericht vaartoezicht gezorgd voor veiligheid op het water. - meer repressieve maatregelen; het aantal klachten en meldingen is gelijk gebleven - opstelling jaarverslag vaartoezicht 2012 - uitvoeren van preventief en repressief toezicht - jaarevaluatie vaartoezicht met de partners Gebiedstoezicht Beperkt geprogrammeerd toezicht op de omgeving binnen Langedijk en besluitvorming over het toezicht op de Drank en Horecawet. - er is voor 2013 een beperktere inzet op gebiedstoezicht geweest, die is veroorzaakt door een verschuiving van taken in combinatie met formatiereductie - 27 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Jaarverslag W ABO 2013 wordt in juni 2014 aangeboden Projecten Project Sint Maarten is vrijwel afgerond. - verkoop van 4 kavels is bij een andere makelaar ondergebracht - onderhandelingen over projectmatige afname van 3 kavels Broekerplein is in de uitvoeringsfase beland. - aanbesteding bouw- en woonrijp maken - uitvoering van bouw- en woonrijp maken deel plangebied - nadere afspraken gemaakt over gronduitgifte ter verkleining van gemeentelijk risicoprofiel Vroonermeer Noord (Alkmaar) - bestek fase afgerond - doorlopen onteigeningstraject Westrand Sint Pancras - overleg met vereniging van grondeigenaren Gedempte Veert, maar er is geen overeenstemming bereikt over kostenverhaal voor ontwerpfase van het project Veilingterrein Noord Scharwoude - vaststelling bestemmingsplan Veilingterrein - anterieure overeenkomst afgesloten met Bouwfonds - vaststelling VO-Inrichtingsplan Twuyverhoek, resterende kavels - verkoop van laatste kavels voor projectmatige ontwikkeling Verkoop 2 van de 4 kavels Westerdel, de eerste fase is verder ingevuld - eerste deelgebieden bouwrijp gemaakt - eerste woningbouw gerealiseerd (ca. 70 woningen opgeleverd in 2013) - reconstructie Westelijke Randweg gerealiseerd, incl. verkeersaansluitingen Westerdel - begonnen met de realisering van de eerste bruggen Westerdel - begonnen met verkoopactiviteiten eerste vrije kavels - vaststelling Inrichtingsplan openbare ruimte, incl. beheerlastenraming Breekland, er zijn twee percelen uitgegeven - uitvoering gegeven aan Marketingplan Breekland – oplevering website, brochure etc. - acquisitie Breekland d.m.v. bedrijfsbezoeken, netwerken etc. - 28 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Oxhoofdpad - aangevangen met verkoopactiviteiten voor de vrije kavels - verkoop van 6 van de 9 kavels wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 13.617.272 13.645.122 -27.850 Baten 19.430.735 15.465.045 3.965.690 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten -5.813.463 -1.819.923 -3.993.540 voordelig voordelig nadelig Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 29 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 30 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Milieu en volksgezondheid Het programma omvat milieu, reiniging, riolering, volksgezondheid en lijkbezorging. Het beoogde maatschappelijk effect is: Een gezonde, schone en hygiënische leefomgeving en het verminderen van de belasting voor het milieu. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Jeugd, alcohol en drugs Het risico van (overmatig) alcoholgebruik op jonge leeftijd is bij steeds meer jongeren bekend. - deelname project In Control of Alcohol NHN, dat de volgende activiteiten voor o.m. Langedijker jongeren heeft georganiseerd: interactieve theatervoorstellingen over alcohol en drugs op het voortgezet onderwijs uitvoering theatervoorstellingen Hot Spot en Onder Invloed bij het Jan Arentsz in Langedijk 4 Frisfeesten in de regio organisatie verschillende IVA (Instructie Verantwo ord Alcoholschenken) trainingen voor vrijwilligers van stichtingen en verenigingen in de regio Aantal jongeren (onder de 16) dat alcohol gebruikt: er is nog geen rapportage van het EMOVO onderzoek dat najaar 2013 is uitgevoerd. Aantal jongeren onder de 23) dat alcohol gebruikt: er is nog geen rapportage met gegevens over deze leeftijdsgroep. Volksgezondheid Voorkomen van overgewicht en eenzaamheid is onder de aandacht van kinderen gebracht. - continuering programma Ik Lekker Fit op een aantal basisscholen - De Doet en Ontmoet groep voor kwetsbare (en eenzame) mensen heeft zich gericht op het uitbreiden en versterken van het sociale netwerk Eerstelijnszorg Er is bij zowel welzijn als huisartsen aandacht voor ouderen – welzijn en gezondheid. - continueren preventief huisbezoeken bij ouderen door Wonen Plus Welzijn - overleg met de huisartsen over het onderwerp eerstelijnszorg en welzijn en de overlap ouderengezondheid, -welzijn en mantelzorg Dierenwelzijn Dierenwelzijnsbeleid is in ontwikkeling. - organisatie bijeenkomst voor belanghebbenden - start gemaakt met het schrijven van de nota dierenwelzijn Klimaatbeleidsplan Een klimaatbeleidsplan is opgesteld als aanzet tot klimaatneutraliteit in 2035. - 31 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator - in samenspraak met bewonersvertegenwoordiging en organisaties die betrokken zijn bij de zorgen om het klimaat, en de raad is het klimaatbeleidsplan opgesteld - met duurzame energiesubsidie zijn 60 woningen geïsoleerd - door een zonnepanelenactie zijn 185 woningen voorzien v an zonnepanelen - 5 laadpalen zijn geplaatst - regionaal is de intentieverklaring voor de oprichting van een coöperatie ‘Stimuleringsfonds Duurzame Energie Regio Alkmaar U.A.’ ondertekend Ecovisie De ecologische structuurvisie is opgesteld. - in samenspraak met een bewonersvertegenwoordiging en organisaties die betrokken zijn bij de natuur in Langedijk is een ecologische structuurvisie opgesteld wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 1.531.650 136.894 na wijziging Lasten 1.668.544 Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 100.000 109.590 -9.590 1.568.544 1.422.060 146.484 nadelig nadelig voordelig Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 32 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Maatschappelijke ondersteuning Met de komst van de Wet Werk en Bijstand, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Wet Inburgering, de Participatiewet en de Wet op de Jeugdzorg krijgt de gemeente op lokaal niveau steeds meer de regierol in handen. Een goede regierol vervullen is naar onze mening de uitvoerende (personen en organisaties) zodanig sturen, faciliteren en stimuleren dat zij optimaal kunnen presteren. De rode draad is dat burgers meedoen aan de samenleving, hun eigen verant woordelijkheid nemen, zich actiever opstellen, kortom: zich minder afhankelijk maken van de overheid. De uitwerking van de nieuwe wetgeving moet voortvarend aangepakt worden. In het meerjarenbeleidsplan W MO is ook het Lokaal gezondheidsbeleid opgenomen. Ge zien deze relatie is het onderdeel Volksgezondheid (Programma Milieu en Volksgezondheid) ondergebracht in het programma Maatschappelijke Ondersteuning. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Wijkcentrum Noord-Scharwoude Het accommodatiebeleid dat er op gericht is het bestaande vastgoed zo goed mogelijk te benutten is in ontwikkeling. - werken aan de doelstelling om de wijkfuncties van Noord -Scharwoude te realiseren in bestaand vastgoed Wijksteunpunt Behouden Huis Het Behouden Huis is behouden voor de gemeenschap. - medewerking aan de overname door Hart voor Oudkarspel Ouderenbeleid Er is meer aandacht voor een afgestemd aanbod van wonen, welzijn en zorg voor ouderen. - in verschillende bijeenkomsten en gesprekken met woningcorporatie, Wonen Plus Welzijn en zorgaanbieders is de gezamenlijke verantwoordelijkheid op de agenda gezet - meewerken aan de behoefte om bij te dragen aan het mogelijk maken van langer zelfstandig wonen - start werkgroep met partijen werkzaam op de terreinen wonen, zorg en welzijn om hier praktische uitwerking aan te geven Integraal subsidiebeleid Rapportage ‘Langedijker Kracht, subsidiëren en accommoderen vanuit Langedijker Visie’ is vastgesteld. - formulering maatschappelijke doelen, evenals uitgangspunten en kaders t.a.v. de middelen subsidies en accommodaties Sportstimulering In afwachting van nieuw subsidie- en accommodatiebeleid is de startnotitie sportbeleid uitgesteld. - besloten tot uitstel startnotitie sportbeleid, aangezien de uitkomsten van het subsidie - en accommodatiebeleid in ontwikkeling daarvoor belangrijke randvoorwaarden vormen - 33 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Vormgeving CJG Een goed functionerend CJG als netwerkorganisatie. - het activiteitenplan is gedeeld met de raad - versterking samenwerking met alle kern- en ketenpartners - opstelling communicatieplan - aanbod van opvoedcursussen en weerbaarheidstraini ngen - verspreiding aanbod en informatie over opvoeden en opgroeien onder de kern - en ketenpartners - faciliteren spreekuur opvoedadviseur Speelplekkenbeleid Twee nota’s −‘een beleidsplan’ en ‘beheerplan’− die een houvast geven aan de uitgangspunten, inrichting en spreiding van alle voorzieningen per leeftijdsdoelgroep zijn vastgesteld. - hiervoor zijn we samen met een deskundige op het gebied van speelplekken de wijk ingegaan om te praten met de jeugd, jongeren en leerlingen van de basisscholen als w el van het voortgezet onderwijs en met volwassenen uit alle dorpsplatformen Wet kinderopvang kwaliteit en peuterspeelzalen (Wko) Het handhavingsbeleid W et kinderopvang is aangescherpt met behulp van het VNG handhavingsmodel 2013 conform de laatste wetswijzigingen. - overzichtelijker formulering van het beleid geformuleerd en daardoor eenvoudiger toepasbaar - opname dwangsom en boetebedragen in bijlagen - opname aanwezigheid van voorschoolse educatie - tweemaal brede overleggen met de GGD inspectie in regionaal verband - lokaal zijn er enkele malen een op een overleggen gehouden tussen ambtenaar en inspecteur - behouden A-status - opname verantwoording in Waar staat je Gemeente - bijhouden landelijk register Kinderopvang en Peuterspeelzalen - in samenwerking met de GGD wordt volop gebruik gemaakt van GIR (Gemeenschappelijke Inspectieruimte) Kinderopvang op grond van een Sociale en/of medische indicatie (SMI) Op grond van de SMI-regeling is er aan 7 gezinnen kinderopvang verstrekt. - verstrekking kinderopvang aan 4 tweeoudergezinnen en 3 eenoudergezinnen - opvang van 11 kinderen - opvang aan 3 van de 11 kinderen gedurende de zomervakantie Harmonisatie Voorscholen De beschrijving van een uitgewerkt fusiedocument van de Stichting Peuterspeelzalen (SPL) en de Stichting Kinderopvang Langedijk (SKL). - onderzoek onder ouders van kinderen tot 15 jaar over behoefte en tevredenheid van de kinderopvang en - 34 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaalwerk) - vaststelling dat resultaten en bevindingen van dit onderzoek een nulmeting zijn voor de basisvoorzieningen kinderopvang inclusief voorschool - publicatie van het rapport op de website van de gemeente Invoering van de Jeugdwet (Transitie jeugdzorg) De W et Jeugdzorg is verder geïmplementeerd in het Langedijker jeugdbeleid en het regionaal beleidskader “Kansrijk Opgroeien” voor 2015 is door de raad vastgesteld. - deelname op regionaal niveau in de projectstructuur Transitie Jeugdzorg - de regionale startfoto Jeugdzorg is uitgekomen (analyse jeugdzorg in de regio) met daarbij een fact sheet - oplevering van een communicatieplan - oplevering van een nota Kwaliteit in Zorg, die handelt mede over cliëntenparticipatie, vertrouwenspersoon en klachtenregeli ng - totstandkoming van een Regionaal Transitie arrangement (RTA) in samenwerking met instellingen - in aanvulling op het RTA is er regionaal een innovatieagenda opgesteld - betrekken cliëntenraad van Langedijk bij beleidskader ‘Kansrijk Opgroeien’, waarbi j de kerndoelen zijn: Zachte landing, 15% korting en een andere aanpak (transformatie) - oprichting digitaal ouderpanel - peiling onder 350 ouders met als onderwerp ‘Opvattingen over opvoeden’ wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 7.714.433 7.486.365 228.068 578.464 480.066 98.398 7.135.969 7.006.299 129.670 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 35 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 36 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Sociale voorzieningen Het programma omvat re-integratie, inkomensvoorziening, zorg en kinderopvang. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Participeren in de gemeente Langedijk Een vrijwel stabiel bestand (instroom nagenoeg even groot als uitstroom) en een groot bereik van de Langedijker Pas. - meer inzet op directe bemiddeling naar werk via een uitzendorganisatie - inzet van het Jongerenloket dat bemiddelt jongeren tot 27 jaar naar werk, (terugkeer naar) school of een opleiding - inzet van instrumenten als werken met behoud van uitkering, scholing tot MBO -3 niveau bij een baangarantie, tijdelijke werkervaringsplaats, stage, sollicitatietraining “plus”, onder project Veldzorg – Oosterdel werkzaamheden bij de sluis, project Taal in beweging en loopbaanbegeleiding voor vluchtelingen - het relatief grote bereik van de Langedijker Pas is het gevolg van een intensieve prom otie en van een kennelijke behoefte - door de vereenvoudiging van de aanvraag en controle van de uitkering, zoals WWB en bijzondere bijstand is een efficiencyslag gemaakt - in plaats van de doelstelling 5% minder schuldsaneringen dan in 2012 (89 cliënten) is door de economische situatie sprake van een stijging van 20% (107 cliënten) - 8 lopende trajecten bij het Project uitstroom vluchtelingen naar opleiding of werk (bij begroting uitgegaan van 7) - 8 taalkoppels i.p.v. de doelstelling 10 - van de 73 jongeren, aangemeld bij het Jongerenloket, zijn uiteindelijk 52 jongeren naar werk en/of opleiding begeleid wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 7.804.008 7.548.627 255.381 Baten 5.215.999 5.070.684 145.315 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 2.588.009 2.477.943 110.066 nadelig nadelig voordelig Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 37 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 38 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Openbare ruimte Een gezonde, veilige en schone openbare ruimte vormt de basis voor een goede en prettige leefomgeving. Om de openbare ruimte goed te beheren, is het wenselijk een integrale aanpak te hanteren. De burger beoordeelt immers niet de kwaliteit van de afzonderli jke onderdelen, maar de kwaliteit en het totale beeld van de leefomgeving als geheel. Openbaar groen, afvalinzameling, wegen, riolering, water en technische kunstwerken vormen de hoofdonderdelen van het programma openbare ruimte. Maar denk hierbij ook aa n de openbare verlichting, speelvoorzieningen, gebouwen en het onderhoud op begraafplaatsen en sportvelden. Door de grote raakvlakken is ook het verkeersbeleid in dit programma opgenomen. Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator Onderhoud infrastructuur Infrastructuur voor auto, openbaar vervoer, fiets - en voetganger, vaarverkeer is goed en veilig onderhouden. - alle beheerplannen zijn vastgesteld (zie paragraaf onderhoud kapitaalgoederen) - het groot onderhoud is afgestemd op de aangepaste kwaliteitsniveaus - vervanging delen areaal beschoeiing en kunstwerken - schouwonderhoud buitengebied (binnenstedelijk gebied is door het HHNK uitgevoerd) - baggerwerk buitengebied Oudkarspel Kwaliteit binnen marge 10% afwijking van gekozen kwaliteitsniveau. Groenonderhoud Taakstellende bezuiniging is verwerkt en het onderhoud is hierop afgestemd. - Beheerplan openbaar groen 2013-2017 is vastgesteld - beheer bermen is afgestemd op de ecologische visie - alle bomen zijn VTA geïnspecteerd en de nodige maatregelen zijn uitgevoerd - door renovaties en vervanging is het groen in technisch goede staat gehouden Het kwaliteitsbeeld van het groen bevindt zich op het afgesproken niveau. Speelplaatsen en speeltoestellen De speelplekken zijn in veilige staat. - Beheerplan speelvoorzieningen 2013-2017 is vastgesteld - het aantal kunststofvalondergronden is uitgebreid - technische inspecties zijn conform de afspraken uitgevoerd Alle speelterreinen voldoen volledig aan het de eisen in het attractiebesluit. Verkeer- en Vervoerbeleid Verbeteren verkeersveiligheid en leefbaarheid, waarborgen bereikbaarheid en het tegengaan van sluipverkeer. - aanbesteding reconstructie Voorburggracht en Bovenweg - 39 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wat hebben we bereikt? Wat hebben we daarvoor gedaan? Indicator - aanleg fietstunnel en opstelstroken Nauertogt afgerond Riolering Het rioolwater is ingezameld en afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. - kleinschalige reparaties en vervangingen zijn uitgevoerd - reiniging en inspectie van circa 15 km riolering - monitoring van rioolwaterniveaus en grondwaterniveaus - opgesteld concept grondwaterbeleid, definitieve vaststelling volgt in 2014 - renovatie van een deel van het riool in Voorburggracht in Oudkarspel, Noord - en Zuid-Scharwoude - renovatie van een deel van de riolering in het Eilandspad in Broek op Langedijk Maximale afwijking blijft binnen 10% van de gekozen kwaliteitsniveaus uit verbrede gemeentelijk rioleringsplan. Begraafplaats Broek op Langedijk Begraven in Broek op Langedijk is nog steeds mogelijk. - bij de raad ligt het voorstel om de huidige begraafplaats anders in te richten en beter te benutten waardoor begraven in Broek op Langedijk mogelijk blijft wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 15.994.746 12.527.360 3.467.386 Baten 6.510.920 6.709.418 -198.498 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 9.483.826 5.817.942 3.665.884 nadelig nadelig voordelig Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 40 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Algemene dekkingsmiddelen wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 191.723 395.870 -204.147 29.448.988 29.306.472 142.516 -29.257.265 -28.910.602 -346.663 voordelig voordelig nadelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Een verklaring op de verschillen wordt gegeven in de jaarrekening bij het overzicht van baten en lasten per programma. - 41 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 42 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Onvoorziene uitgaven omschrijving primitieve actuele begroting begroting 50.000 0 - aframen onvoorzien (Eindejaarsrapportage 2013) Totaal mutaties mutaties -50.000 50.000 0 - 43 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 44 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Paragrafen - 45 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 46 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Weerstandsvermogen en risicobeheersing Algemeen Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en alle risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen, verzekeringen voor zijn afgesloten of waar na het treffen van maatregelen nog restrisico’s overblijven. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de volgende onderdelen: Vrij besteedbare reserves Naast de algemene reserve worden ook de bestemmingsreserves als vrij besteedbare reserves beschouwd, met uitzondering van de bestemmingsreserves voor groot onderh oud, de reserve bouwgrondexploitatie, de reserves voor investeringen met economisch en maatschappelijk nut en de reserve financiering onderwijshuisvesting. Stille reserve Van stille reserves is sprake wanneer de marktwaarde van bepaalde activa hoger is d an de op de balans opgenomen boekwaarde. De aanwezigheid van stille reserves is een onvermijdelijk ge- volg van het voorschrift dat de boekwaarde van de activa gebaseerd moet zijn op de historische kostprijs. Slechts stille reserves op activa die binnen 1 jaar daadwerkelijk verkocht zouden kun nen worden, mogen bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit meegenomen wor den. object omschrijving WOZ waarde totaal 2013 Bedrijfsgebouwen 1.610 Dorpsstraat 861 Regthuis Oudkarspel 205 Kerkplein 2, 2A en 2B Voormalig raadhuis 215 Nobelhof 1 Wijk-/buurtcentrum 144 Voorburggracht 295A Loods opslag materialen gemeente Museumweg 2 Museum Broeker Veiling Havenplein 24 Kleedgebouw passantenhaven Sluiskade 16A Sluiswachterswoning 18 * * 863 14 151 * Gronden en landerijen 1.707 Oeverzegge 3A Sportcomplex Sint Maarten 130 Oeverzegge 5A Sportcomplex Sint Maarten 661 Boeterslaan 1 BY Sportvelden 467 Potjesdam 1B Grond en clubhuis 74 Potjesdam Akkerbouwland (hondenclubs) 52 Parallelweg 30 TO Perceel grond Beverplein 5 BY IJsbaan Sint Pancras Totaal 252 * 71 3.317 De met * gemarkeerde bedragen vormen samen (€ 636.000) de stille reserve. Deze objecten zijn op korte termijn (binnen 1 jaar) verkoopbaar. - 47 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Onvoorziene uitgaven Voor onvoorziene uitgaven is in 2013 een bedrag van € 50.000 begroot. Hiervan is gedurende het jaar niets aangewend. Bij de Eindejaarsrapportage 2013 is het gehele budget toegevoegd aan de algemene middelen. Onbenutte belastingcapaciteit Hieronder wordt verstaan de mogelijkheid die de gemeente heeft om de belastingen te verhogen. Aangezien voor de riolerings- en reinigingsrechten een 100% kostendekking geldt, komt alleen de OZB in aanmerking om meegenomen te worden bij de berekening van de beschikbare weer standscapaciteit. Hiervoor wordt het zogenaamde normtarief -OZB voor toelating tot artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet, zoals die in de Meicirculaire van het Gemeentefonds is vastgesteld, vergeleken met het OZB-tarief van gemeente Langedijk. Het daaruit volgende percentage wordt vermenigvuldigd met de totale WOZ -waarden. Voor 2013 is het normtarief op 0,1540% vastgesteld. Het tarief voor Langedijk bedroeg in 2013 0,0996%. Bij een totale WOZwaarde in 2013 van € 3 miljard komt de onbenutte belastingcapac iteit uit op € 1.612.000. Beschikbare weerstandscapaciteit (x € 1.000) Vrij besteedbare reserves 5.648 Stille reserve* 636 Onvoorzien 50 WOZ-waarde Normtarief-OZB cf meicirculaire 0,1540% OZB-tarief Langedijk 0,0996% 0,0544% Totaal weerstandsvermogen 1.612 7.946 Per inwoner 295 Risico’s De gemeente is verplicht zowel in de Programmabegroting als in de Jaarstukken de ri sico’s te vermelden die de financiële positie van de gemeente positief en negatief kunnen beïn vloeden. De onderstaande risico’s zijn in de Programmabegroting 2013 beschreven. Voor de Jaarstukken is vervolgens bekeken in hoeverre deze risico’s zich hebben voorgedaan in 2013. Waar mogelijk is dit gekwantificeerd. Bouwgrondexploitatie Het grondbeleid is vastgelegd in de nota Grondbeleid en richt zich op de markt waar grond wordt gekocht, ontwikkeld, geëxploiteerd en verkocht op bedrijfseconomische basis. De marktrisico’s met betrekking tot de bouwgrondexploitatie zijn dat de verwachte ontvangsten kunnen uitblijve n / vertragen of lager kunnen uitvallen, waardoor de investeringen niet geheel terug verdiend kunnen worden (afzetrisico / faseringsrisico). Dit scheelt niet alleen inkomsten, maar brengt ook extra rentelasten met zich mee (renterisico). Daarnaast kunnen i nvesteringen hoger uitvallen. Met de reserve Bouwgrond wordt het marktrisico dat de gemeente loopt opgevangen. De reserve Bouwgrond bedraagt per 31 december 2013 € 4,7 miljoen. Dit is minder dan de minimale voorgeschreven omvang van € 6,2 miljoen, zijnde 15% van de totale boekwaarde van de in exploitatie zijnde gronden. De gemeente heeft echter wel voldoende reserve Bouwgrond om € 3,4 miljoen verliesvoorzieningen te treffen voor de projecten Westerdel, Broekerplein en het faseringsrisico op MPG-niveau. Na aftrek van deze posten resteert € 1,2 miljoen, hetgeen € 5,0 - 48 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk miljoen lager is dan de minimale voorgeschreven omvang van € 6,2 miljoen. In de paragraaf Grondbeleid wordt dieper ingegaan op de resultaten en risico’s van de bouwgrondexploitatie. Onderhoud riolen en wegen De gemeente heeft een wettelijke plicht ten aanzien van het onderhoud van riolen en wegen. Achterstallig onderhoud en bijvoorbeeld vorstschade kunnen leiden tot risico’s en daarbij mogelijke aansprakelijkheidstelling van de gemeente. Daarnaa st kan achterstallig onderhoud leiden tot kapitaalvernietiging. Om deze risico’s zoveel mogelijk te voorkomen, zijn hiervoor beheerplannen opgesteld. De Raad heeft met het vaststellen van het Beheerplan Wegen en Verkeersmaatregelen 2014 – 2017 gekozen voor een minimaal onderhoudsniveau. Er zijn in 2013 geen claims toegewezen in verband met achterstallig onderhoud van wegen. In 2011 is het verbreed Gemeentelijk Rioleringplan 2011 – 2015 vastgesteld. Met betrekking tot rioleringen bestaat geen achterstall ig onderhoud. Ook zijn in 2013 geen claims toegewezen in verband met achterstallig onderhoud van rioleringen. Algemene uitkering Gemeentefonds Vanwege de grote bezuinigingsslag door de Rijksoverheid en de daarmee gepaard gaande dalende algemene uitkering heeft de gemeente over 2013 € 303.000 minder uit het Gemeentefonds ontvangen dan primair begroot was. Met behulp van de applicatie PAUW (Product Algemene Uitkering op het Web) springt de gemeente tijdig in op de mutaties die de circulaires en het nieuwe regeringsakkoord met zich meebrengen. Zo heeft de gemeente de korting op de algemene uitkering al vroegtijdig zien aankomen en daarom een voorzichtigheidsmarge economische groei opgebouwd om de bezuinigingen op het Gemeentefonds deels te kunnen opvangen. Rente Het renterisico houdt in dat door verandering in de rentestanden de resultaten van de gemeente kunnen veranderen. Bijvoorbeeld een nadelige rentestijging of het niet kunnen profiteren van een rentedaling. De risico’s van lenen worden beperkt doordat de gemeente zich moet houden aan de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet zorgt ervoor dat er niet te lang te veel kortlopende leningen worden aangetrokken, de renterisiconorm zorgt voor spreiding in de langlopende leningen. De rente van kort geld is in 2013 met € 28.000 binnen het beschikbare budget gebleven door de lage Euribor rentestand. De rente van lang geld is op het geprognosticeerde budget uitgekomen. In de paragraaf Financiering wordt dieper ingegaan op de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Open einde regelingen Een open einde regeling is een regeling op grond waarvan derden onder voorwaarden recht hebben op een voorziening van de overheid. Bij een open einde regeling is vooraf niet exact in te schatten hoeveel mensen hierop een be roep doen. De vraag bepaalt namelijk de kosten. De gemeente loopt dan ook een risico dat de gemaakte kosten hoger uitvallen dan het bedrag dat is opgenomen in de algemene uitkering. Er kunnen echter ook meevallers uit voortvloeien. Drie belangrijke open einde regelingen zijn de W MO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), de WWB - 49 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk (Wet Werk en Bijstand) en het leerlingenvervoer. Aan het product W MO is €121.000 minder uitgegeven dan begroot. Het budget voor de WWB is met € 66.000 onderschreden. Ook op het budget voor leerlingenvervoer blijft € 66.000 over. Garantstellingen In de ‘Beleidsregels gemeentegarantie Langedijk 2010’ staan de procedures, beoordelingscriteria, weigeringsgronden en dergelijke voor nieuwe garantstellingen. De gemeente Langedijk staat voor diverse instellingen en particulieren garant voor de rente en aflossing van (hypothecaire) geldleningen. De gemeente loopt financieel risico wanneer een instelling of particulier niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen en de bank aanklopt bij de gemee nte. De gemeente heeft zich onder andere garant gesteld voor de rente en aflossing van twee leningen aan een stichting in Langedijk. Per saldo heeft de gemeente in 2013 € 54.000 betaald voor deze stichting in verband met de garantstelling. In het jaar 20 12 was de gemeente daarnaast als borg verbonden aan een rekening-courant krediet van een andere stichting tot een maximumbedrag van € 100.000. Er is in 2013 voor € 98.768 aanspraak gemaakt op deze borgstelling. Voor 2014 staat de gemeente voor € 60.000 borg voor deze rekening-courantfaciliteit. De verwachting is echter dat er geen aanspraak meer zal worden gemaakt op deze borgstelling. Verbonden partijen De gemeente heeft in een aantal organisaties een bestuurlijk en financieel belang. Dit behelst een risico, omdat de gemeente verplicht kan worden bij te springen bij eventuele nadelige resultaten van de desbetreffende organisaties. In 2013 zijn geen extra bijdragen voor verbonden partijen gedaan in verband met garantstellingen. In de paragraaf Verbonden par tijen wordt dieper ingegaan op de verbonden partijen. Afwijken van een aanbestedingsprocedure Aanbestedingen aanbestedingswet moeten 2012 aan van allerlei kracht regels voldoen. geworden. Per Wanneer 1 de april 2013 gemeente is de afwijkt nieuwe van een aanbestedingsprocedure, kan dit juridische en financi ële gevolgen hebben. In het interne aanbestedingsbeleid staan de kaderstellingen, regelgeving, procedureschema’s, checklists en dergelijke vastgelegd. Door dit beleid te volgen, worden fouten in een aanbe stedingsprocedure voorkomen. Daarboven staat de Europese regelgeving omtrent aanbestedingen, waar uiteraard ook aan moet worden voldaan. Er zijn op basis van het normenkader 2013 geen onrechtmatigheden geconstateerd. Debiteurenrisico Om het debiteurenrisico zo veel mogelijk te beperken is een invorderingsbeleid opgesteld. Er worden tijdig herinneringen en aanmaningen verzonden. Wanneer dit niet afdoende is, wordt de vordering in handen gegeven van een deurwaarder of incassobureau. Als de deurwaarder of het incassobureau de vordering niet kan innen, dan wordt deze na een voorstel daartoe, afgeboekt ten laste van de voorziening dubieuze debiteuren. In 2013 is deze voorziening ten opzichte van 2012 met € 28.000 toegenomen tot € 861.000. Koppeling weerstandscapaciteit en financiële risico’s In de Programmabegroting 2013 is gesteld dat, binnen de normale bedrijfsvoering van een gemeente (dus exclusief de grondexploitatie), het risicoprofiel afhankelijk is van de hoogte van het balanstotaal en de hoogte van de om zet. Deze twee grootheden samen komen voor 2013 op - 50 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk een bedrag van € 118 miljoen uit. Om de benodigde weerstandscapaciteit te bepalen, hanteert de gemeente Langedijk een percentage van 5. Dit percentage is gebaseerd op ervaringscijfers. Toepassing van dit percentage levert een benodigde weerstandscapaciteit op van € 5.951.000. De aldus berekende weerstandscapaciteit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstands capaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit exclusief het jaarrekeningsaldo bedraagt € 7,9 miljoen. Voor Langedijk betekent dit een ratio van: 7.946.000 / 5.951.000 = 1,34. Dit betreft een C-score, wat staat voor een voldoende. waardering ratio betekenis A >2 uitstekend B 1,4 – 2 ruim voldoende C 1 – 1,4 voldoende D 0,8 – 1 matig E 0,6 – 0,8 onvoldoende F < 0,6 ruim onvoldoende Eind 2012 scoorde de gemeente Langedijk nog een ratio van 0,64 oftewel een E -score. Daarop volgend zijn aanvullende maatregelen in de vorm van bezuinigingen getroffen om het weerstandsvermogen binnen de normale bedrijfsvoering weer op voldoende peil te brengen. - 51 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 52 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Het Besluit Begroting en Verantwoording vereist dat in deze paragraaf aangegeve n wordt welke kwaliteitseisen en financiële middelen voor het onderhoud van kapitaalgoederen vastgesteld zijn. Van de kapitaalgoederen zijn deze uitgangspunten vastgelegd in de strategische beheervisie openbare ruimte. Deze visie is in 2012 vastgesteld door de raad samen met het eerste uitwerkingsplan strategische beheervisie. Met het jaarlijks terugkerende uitwerkingsplan van de strategische beheervisie kan de raad blijven sturen op de hoofdlijnen van het beheer van de openbare ruimte. Eventueel nieuw beleid of grote vervangingsinvesteringen worden voorgesteld in dit uitwerkingsplan. Onderstaand een overzicht van het huidige beleid van de diverse kapitaalgoederen: Kapitaalgoederen vastgelegd in vastgesteld vernieuwing Strategische beheervisie OW 2012 2016 Uitwerkingsplan bij Strategische beheervisie 2013 Jaarlijks Gemeentelijk Rioleringsplan 2011-2015 2011 2015 2013 2017 Beheerplan Kunstwerken 2014-2017 2013 2017 Beheerplan Waterwerken 2014-2017 2013 2017 Beheerplan Groen 2013-2017 2013 2017 Groenstructuurplan 2001 n.v.t. vast te stellen door gemeenteraad Kwaliteit openbare ruimte Riolering vast te stellen door college van B&W Wegen Beheerplan wegen en verkeersmaatregelen 2014-2017 Water Groen Bomenbeleidsplan 2010 2014 Speelvoorzieningen Beheerplan speelvoorzieningen 2013 2017 Gebouwen Beheerplan Gebouwen 2013 2017 Openbare verlichting Beheerplan Openbare Verlichting 2008 -2012 2013 2016 Beheerplannen In 2013 is het tweede uitwerkingsplan van de strategische beheervisie vastgesteld door de raad. Daarnaast zijn alle beheerplannen vastgesteld door het college en ter kennisname aangeboden aan de raad. In alle beheerplannen zijn de benodigde beheerkosten doorgerekend op de kwaliteitsniveaus A, B en C. Deze beheerk osten zijn meegenomen in het uitwerkingsplan van de strategische beheervisie. De raad heeft keuzes gemaakt voor de kwaliteitsniveaus van de verschillende arealen. Hierdoor kunnen alle taakstellende bezuinigen binnen het programma Openbare Ruimte worden gehaald, zonder dat de veiligheid in het geding komt. Slechts in een van de beheerplannen is nieuw beleid geïnitieerd, namelijk het aantal speelvoorzieningen aanpassen aan het beschikbare budget. Dit nieuwe beleid is ook meegenomen in het uitwerkingsplan van de strategische beheervisie, zodat de raad dit heeft kunnen vaststellen. Benodigde investeringen in de openbare ruimte zijn opgevoerd op de MIP en zijn daar mee geprioriteerd met alle overige investeringen. - 53 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Wegen De raad heeft met het vaststellen het uitwerkingsplan van de strategische beheervisie openbare ruimte gekozen om de elementenverhardingen en verkeersmaatregelen te onderhouden op kwaliteitsniveau C. Dit is een matig kwaliteitsniveau dat nog wel aan de veil igheidseisen voldoet, maar wel een onrustig straatbeeld, discomfort en enige hinder toestaat. Asfaltverhardingen op fietspaden en gebiedsontsluitingswegen blijven zoveel mogelijk op kwaliteitsniveau B, omdat anders grote kans bestaat op kapitaalsvernietigi ng. In het nieuwe beheerplan Wegen en Verkeersmaatregelen 2014-2017 is doorgerekend welk budget hiervoor in deze periode noodzakelijk is. Uit het beheerplan blijkt verder dat bij een groot deel van de wegen die zijn aangelegd bij de ruilverkaveling (begin jaren 70 van de vorige eeuw), het einde van de technische levensduur is bereikt. De constructie en het wegdek van deze wegen moet de komende jaren vervangen worden. Dit wordt gezien als vervangingsinvestering. Gebeurt dit niet, dan wordt een forse toename van het benodigde reguliere onderhoud verwacht om deze wegen veilig begaanbaar te houden. Riolering De aanleg en het beheer van de rioleringsvoorzieningen zijn gemeentelijke taken, welke hun wettelijke basis hebben in de Wet milieubeheer. Met het in 2011 vastgestelde verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vGRP 2011 -2015) wordt uitvoering gegeven aan deze taken. De doelstelling van het rioleringsbeleid is om in de toekomst de kwaliteit en capaciteit van het rioolstelsel, binnen het wettelijk kader, zo effic iënt mogelijk op peil te houden, zodat er voldaan wordt aan de zorgplichten tegen zo gering mogelijke kosten. Deze ambitie is in het verbrede gemeentelijk rioleringsplan 2011-2015 verder vertaald in de volgende doelen: zorgen voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater; zorgen voor inzameling en verwerking hemelwater; zorgen dat het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. In 2013 zijn er vervangingsinvesteringen uitgevoerd en zijn volgens planning delen van het rioolstelsel gereinigd en geïnspecteerd. Kunstwerken en waterwerken In 2013 zijn de beheerplannen voor kunstwerken en waterwerken afgerond. Het kwaliteitsniveau voor civieltechnische kunstwerken (bruggen, sluis, steigers, e.d.) en waterwerken voldoet aan het in de strategische beheervisie vastgestelde kwaliteitsniveaus. Aan de civieltechnische kunstwerken is het noodzakelijke onderhoud verricht. Het water binnen de bebouwde kom is onderhouden door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Het buitenge bied is onderhouden door de gemeente. Groen In 2013 is het beheerplan openbaar groen 2013 -2017 vastgesteld. Dit beheerplan geeft richting aan een duurzame instandhouding van het openbaar groen. De raad heeft het beeldkwaliteitsniveau vastgesteld conform de systematiek van de CROW. Het openbaar groen wordt beheerd op beeldkwaliteitsniveau B. In de buitengebieden wordt het groen op het laagst acceptabele kwaliteitsniveau C beheerd. Het groen wordt op het gekozen ambitieniveau gehouden door middel van inspec ties op de technische kwaliteit en het uitgevoerde werk. Het bomenbestand wordt met behulp van de VTA methode (Visual Tree Assessment) gekeurd. Hierbij wordt de gezondheidstoestand van de bomen en in hoeverre zij gevaar opleveren voor hun omgeving beoordee ld. N.a.v. deze VTA-inspectie - 54 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk worden de nodige onderhoudsmaatregelen toegepast om de bomen veilig en in goede conditie te houden. De technische kwaliteit van het groen wordt door middel van renovaties en vervanging op niveau gehouden. Deze werkzaamheden worden in samenspraak met de dorpsplatforms interactief afgestemd. Speelvoorzieningen Het beheerplan speelvoorzieningen 2013 -2017 is vastgesteld. Met behulp van regelmatige inspecties wordt door middel van efficiënt en doelmatig onderhoud de kwaliteit van de speelvoorzieningen in stand gehouden. De veiligheid van de speelvoorziening is mede hierdoor gewaarborgd. De technische kwaliteit van het areaal spelen voldoet aan het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen. Het afgelopen jaar is de veiligheid van de speelvoorzieningen verder verbeterd door de uitbreiding van kunststof valondergronden. Gebouwen In juni 2013 is het beheerplan gebouwen vastgesteld. Tevens is het nieuwe conditie gestuurde Meerjaren Onderhoud Plan opgesteld. De door uw raad vastgestelde kwaliteitsniveaus zijn financieel vertaald in deze MOP en opgevoerd in de begroting 2013. Voor de meeste gebouwen blijft het kwaliteitsniveau gehandhaafd op conditieniveau B, de sportgebouwen worden beheerd op kwaliteitsniveau C zolang geen zekerheid bestaat over de toekomst van deze gebouwen. In de loop van 2014 zal duidelijk worden wat de effecten van het nieuwe subsidie - en accommodatie beleid heeft voor het areaal gebouwen. Openbare verlichting Het door het college vastgestelde ‘Beheerplan gemeentelijke openbare verlichting 2013 -2016’ is de basis om uitvoering te geven aan het beh eren van de OVL én waarbij uit het vastgestelde ‘Strategische beheervisie’ kwaliteitsniveau klasse B - wordt gevolgd. De kwaliteit van de fysieke installatie (masten, armaturen en kabels) is gemiddeld van voldoende kwaliteit. Naast het aangegeven kwaliteitsniveau worden de uitgangspunten uit de ‘Richtlijn voor openbare verlichting, ROVL-2011’, publicatie van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde (NSVV), gehanteerd. Uitzonderingen hierop zijn de locaties waarbij de keuze is gemaakt om te voldoen aan de kwaliteitseisen van het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW). De taakstellende bezuiniging wordt gezocht binnen de uitvoering van het onderhoud, door onder andere: - het toepassen van Long Life lampen bij vervangen van defecte lampen en binnen het ingeze tte remplaceren (groepsgewijs vervangen) van de verlichting; - vervangen van de verouderde conventionele armaturen door armaturen voorzien van LED technologie; - daar waar mogelijk en/of gewenst het toepassen van dim mogelijkheden; - binnen de uitvoering van reconstructies, revitalisatie, herinrichtingen en nieuwbouw gebieden het toepassen van LED-armaturen; - binnen de regio te komen tot één gemeenschappelijk onderhoudsbestek OVL en dit aan te besteden vóór 1 januari 2015. - 55 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 56 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Financiering Algemeen Bij de paragraaf Financiering gaat het om de wijze waarop de gemeente benodigde geldmiddelen aantrekt en (tijdelijk) overtollige geldmiddelen belegt. De wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO) en de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overhe den (RUDDO) vormen het wettelijk kader voor de financiering. De gemeente heeft als uitvloeisel hiervan de financiële verordening en het Treasurystatuut vastgesteld. In deze Financieringsparagraaf worden ontwikkelingen omtrent de financiering, inzake het re keningjaar 2013, weergegeven. Renteverloop Kortlopende rentetarieven (1 jaar en korter) Gedurende 2013 zijn de tarieven op een constant laag niveau gebleven. Slechts in december 2013 volgde een lichte renteverhoging. De lage stand van de tarieven wordt o nder andere veroorzaakt door de maatregelen van de Europese Centrale Bank (ECB) en De Nederlandsche Bank (DNB) ter stimulering van de verzwakte economie. Onderstaande grafiek geeft een indicatie van de ontwikkeling van de rente inzake op te nemen gelden ov er kortlopende periodes gedurende het jaar 2013. 0,90 1 maands 0,60 2 maands % 3 maands 6 maands 0,30 1 jaar v no se p l ju ei m rt m ja n 0,00 Langlopende rentetarieven (langer dan 1 jaar) Nieuwe leningen konden in 2013 worden aangetrokken voor gemiddeld 2,04%, uitgaande van een periode van 10 jaar. Leningen met ee n periode van 5 jaar kosten gemiddeld 1,25%. Gevolgen voor onze gemeente Door de economische crisis zijn de verkopen van bouwkavels, evenals voorgaande jaren, flink gestagneerd. Er is echter wel geïnvesteerd in projecten zoals Westerdel, Broekerplein en Oxhoofdpad. Hierdoor is er meer geld geleend. Verwijzend naar de voorgaande punten is het rentetarief voor het korte geld goedkoper dan dat voor het langlopende geld. Financiering voor een periode van 1 jaar of minder (kasgeld) heeft daardoor de voorkeur. Er is echter in de wet FIDO een kasgeldlimiet opgenomen. Na overschrijding van deze limiet (maximaal drie kwartalen achtereen) dient de financiering plaats te vinden met lang geld. Door deze situatie zijn wij genoodzaakt om meer langlopende leningen aan te trekken, welke duurder zijn. - 57 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Om toch zo voordelig mogelijk met het ‘rood’ staan van de gemeentelijke financiën om te gaan, is reeds in 2010 een financieringsovereenkomst met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aangegaan, waarbij de kredietfaciliteit in de rekening courant is vastgesteld op € 6 miljoen. Als rentevergoeding is een afgeleide van de 1 -maands Euribor norm afgesproken, welke lager is dan het percentage voor het aantrekken van lang geld. Instrumenten De gemeente Langedijk voert een zorgvuldig t reasurybeheer. Een onderdeel hiervan is risicomijding, waarbij onder andere is aangegeven dat uitzetting van gelden bij triple -A banken dient plaats te vinden onder de meest gunstige condities. Ook wordt gebruik gemaakt van de diverse liquiditeitenplannin gen welke zijn gebaseerd op een komende periode van een week, maand, jaar en 10 jaar. Deze verschaffen inzicht om op het juiste moment en tegen de gunstigste condities geldmiddelen op te nemen. Tevens worden de kasgeldlimiet en de renterisiconorm nauwkeuri g in de gaten gehouden en wordt -binnen de gestelde regels en rekening houdend met mogelijke risico’s - getracht de limieten maximaal te benutten. Liquiditeitenplanning Voor de beheersing van de uitgaven en de inkomsten is een goed liquiditeitenbeheer van groot belang. Om dit te kunnen realiseren wordt gewerkt met de onder het aandachtspunt ‘instrumenten’ aangegeven onderdelen. Het opgezette liquiditeitenplan is gebaseerd op een herstel van de economie op de lange termijn. Dan kan er weer een gezondere fina nciële positie ontstaan, waarbij de ‘schuldposten’ af zullen nemen. De exploitatie-uitgaven worden grotendeels gedekt uit inkomsten vanuit de gemeentelijke belastingen en de Algemene uitkering. Uitgaven voor het plegen van investeringen worden betaald uit de opbrengsten van de grondverkopen. Door de gevolgen van de economische crisis zijn er minder grondverkopen gerealiseerd, waardoor er in 2013 per saldo meer kort geld geleend moest worden. Kasgeldlimiet Een belangrijk uitgangspunt in de wet FIDO is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten van openbare lichamen. Om een grens te stellen aan korte financiering, dat wil zeggen een rentetypische looptijd tot één jaar, is in de wet FIDO de kasgeldlimiet opgenomen. Juist voor korte financiering geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. De kasgeldlimiet wordt berekend als een percentage (voor gemeenten 8,5%) van het totaal van d e jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar. De gemiddelde korte financiering (de netto vlottende schuld) dient per drie maanden getoetst te worden aan de kasgeldlimiet. Hiertoe wordt het gemiddelde genomen van de korte financiering kalendermaanden in een kwartaal. - 58 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk per aanvan g van de drie Overzicht kasgeldlimiet over het jaar 2013 Berekening kasgeldlimiet 2013 € 77,3 miljoen Begrotingstotaal Vastgesteld percentage 8,50% € 6,6 miljoen Kasgeldlimiet In 2013 is de kasgeldlimiet in alle vier de kwartalen overschreden. De toezichthouder (de provincie Noord-Holland) is voor het derde kwartaal van 2013 geïnformeerd. In overleg met de provincie is besloten dat de gemeente ook het vierde kwartaal van 2013 de kasgeldlimiet mocht overschrijden. Hierdoor heeft de gemeente zo lang mogelijk kunnen profiteren van het goedkopere korte geld. In januari 2014 zijn twee langlopende geldleningen afgesloten, waardoor de gemeente vanaf het eerste kwartaal van 2014 weer voldoet aan de kasgeldlimiet. Renterisiconorm De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De jaarlijkse verplichte aflossingen en de renteherzieningen mogen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Herfinanciering houdt in dat een vervange nde lening wordt aangetrokken om aan de aflossingsverplichtingen van een bestaande lening te voldoen. Renteherziening doet zich voor wanneer de geldgever het rentepercentage gedurende de looptijd herziet. Bij het aangaan van een lening zijn contractueel de aflossingsverplichtingen, de renteverplichtingen en de eventuele renteherziening momenten vastgelegd. Overzicht renterisiconorm over het jaar 2013 Berekening renterisiconorm 2013 Begrotingstotaal € 77,3 miljoen Vastgesteld percentage Renterisiconorm 20% € 15,5 miljoen Renteherzieningen - Aflossingen € 13,1 miljoen Ruimte onder renterisiconorm € 2,4 miljoen Uit bovenstaand overzicht blijkt dat in het jaar 2013 de renterisiconorm niet is overschreden. Schatkistbankieren In het Begrotingsakkoord 2013 van het Rijk is afgesproken dat decentrale overheden verplicht gaan schatkistbankieren zonder leenfaciliteit. Dit heeft namelijk een positief effect op de omvang van de overheidsschuld (EMU-schuld). Schatkistbankieren houdt in dat de centrale overheden, waaronder gemeenten, al hun liquide middelen en beleggingen aanhouden in de Nederlandse schatkist bij het ministerie van Financiën en niet langer financiële geldmiddelen en vermogen bij private partijen buiten de schatkist houden. De we t Schatkistbankieren is op 15 december 2013 van kracht geworden. In 2013 heeft de gemeente geen overtollige liquide middelen bij het Rijk ondergebracht. Wet HOF De Wet Houdbare Overheidsfinanciën is een tweede vernieuwing in de financiële verhoudingen tussen het Rijk en de decentrale overheden. Het doel van deze wet is om bij te dragen aan de - 59 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk EMU-norm van maximaal 3% tekort op de Begroting van het Rijk. De wet biedt extra waarborgen en zekerheden om de overheidsfinanciën op een houdbaar pad te houden. De w et HOF is op 12 december 2013 van kracht geworden. De Wet HOF stelt dat decentrale overheden een gelijkwaardige inspanning leveren bij het streven om te voldoen aan de Europese begrotingsdoelstellingen. De wet kwantificeert deze gelijkwaardige inspanning niet, maar stelt dat deze wordt ingevuld door na aanvang van een nieuw Kabinet in een bestuurlijk overleg een EMU -saldopad voor de gezamenlijke decentrale overheden af te spreken. In de wet staat evenmin dat de decentrale overheden een begrotingsevenwicht in EMU-termen moeten realiseren. Voor de gemeente Langedijk betekent dit dat een negatief EMU-saldo geen directe consequenties heeft. Er is sprake van een macronorm voor het EMU-saldo voor de decentrale overheden gezamenlijk, die niet onderverdeeld wordt in een (micro)norm per individuele gemeente. Omdat een (micro)norm per individuele gemeente te strikt is en geen ruimte geeft voor investeringen, heeft het Kabinet besloten geen (micro)norm per individuele gemeente toe te passen. Houdbaarheidstest gemeentefinanciën De VNG heeft in 2013 een houdbaarheidstest gemeentefinanciën ontwikkeld. Met deze test kunnen gemeenten beoordelen of hun financiën robuust genoeg zijn om grote ombuigingen op te vangen. De test kijkt daarvoor naar: - De financiële structuur van de gemeente; - De toekomstige geldstromen van de gemeente; - De mogelijkheden voor ombuigingen; - De ontwikkeling van de gemeenteschuld bij een slecht -weer-scenario. De gemeente heeft deze test ingevuld. De conclusie uit deze test is dat de gemeentefinanciën va n de gemeente Langedijk robuust genoeg zijn om grote ombuigingen op te vangen. De netto schuldquote (netto schuld als aandeel van de inkomsten) van de gemeente Langedijk bij potentiële economische groei is: - 60 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk De netto schuldquote van de gemeente Langedi jk bij het door de VNG nagebootste slecht -weerscenario is: EMU-saldo Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven van een (lokale) overheid. Hierbij zitten ook de inkomsten en uitgaven met een kapitaalkarakter, zoals aan - een verkopen grond, investeringen en investeringsbijdragen. Het onderstaande schema geeft de berekening van het EMU-saldo voor 2013 van de gemeente Langedijk weer: Berekening EMU-saldo (bedragen x € 1.000) 1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) 2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie 3 Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie? 4 Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd 5 Begroting Rekening 2013 2013 -1.208 2.683 3.789 4.202 741 763 -2.505 -3.179 0 633 0 0 0 0 -10.998* 0 23.896* 0 0 0 -736 -1.024 0 0 Ontvangen bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen in mindering gebracht op de onder post 4 bedoelde investeringen 6 Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: a Opbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs) b 7 Boekwinst op desinvesteringen in (im)materiële vaste activa Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw -, woonrijp maken e.d. (voor zover niet in de exploitatie opgenomen) 8 Grondverkopen (voor zover niet in de exploitatie opgenomen) : a Verkoopopbrengsten van grond (tegen verkoopprijs) b Boekwinst op verkoop grond 9 Betalingen ten laste van de voorzieningen 10 Betalingen die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten 11 Verkoop van aandelen: - 61 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk a Gaat u deelnemingen en aandelen verkopen? (ja/nee) b Zo ja wat is bij verkoop de te verwachten boekwinst? Berekend EMU-saldo Ja Ja -1.837 -1.768 11.142 2.310 * In de Programmabegroting 2013 zijn hier per abuis de aankopen en verkopen van grond ingevuld, die ook reeds in het exploitatiesaldo waren verwerkt. Voor 2013 heeft de gemeente een positief EMU-saldo gerealiseerd. Dit betekent dat de gemeente in 2013 een vorderingsoverschot had. Rentebeleid interne rekenrente Aan de activa (grond, gebouwen, grondexploitaties e.d.) van de gemeente wordt een interne rekenrente toegerekend. Op deze manier wordt de externe financiering van de gemeente door het aantrekken van geldleningen doorbelast naar de met deze geldleningen aangekochte activ a. Aan reserves wordt geen rente toegerekend. Op basis van de memo ‘stand van zaken grondexploitaties’ was de rentetoerekening naar de grondexploitaties in 2013 4,2%. Bij de tussentijdse actualisering 2013 van de grondexploitaties is vanaf 2014 gerekend met 2% rente. Aan de overige activa werd in 2013 3,7% toegerekend. Het gewogen gemiddelde rentepercentage op de bestaande leningenportefeuille in 2013 was 2,6%. Nieuwe leningen konden in 2013 worden aangetrokken voor gemiddeld 2,04%, uitgaande van een periode van 10 jaar. Leningen met een periode van 5 jaar kosten gemiddeld 1,25 %. Doordat op de korte termijn voor de financieringsbehoefte grondexploitaties ook optimaal gebruik gemaakt wordt van kasgeld (kosten gemiddeld 0,15%) is het mogelijk de gemiddelde rentelasten voor grondexploitaties op circa 2% te houden. Voor 2014 wordt onzekerheidsmarge voorgesteld van 1% bovenop op de kortlopende 2% bij de tussentijdse grondexploitaties (tot actualisering circa 5 jaar, een alle grondexploitaties behalve Breekland en Westerdel) en een onzekerheidsmarge van 1,7% op langlopende grondexploitaties (Breekland en Westerdel) te hanteren om het risico van een stijgende rente op te vangen. Dat betekent dat voor de kortlopende grondexploitaties gerekend wordt met 3% en voor de langlopende grondexploitaties met 3,7%. Voor alle overige activa is ook uitgegaan van 3,7%, omdat dit ook langlopende activa zijn. Jaarlijks wordt bezien of de rekenrentes voor de korte en lange termijn nog aansluiten bij de verwachte marktontwikkeling en. Op basis van de jaarlijkse actualisatie van het rentebeleid stelt de Raad de rentepercentages voor het komende begrotingsjaar vast. Met die vastgestelde percentages wordt ook de Jaarrekening van dat jaar opgemaakt. - 62 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Bedrijfsvoering Algemeen De bedrijfsvoering betreft het geheel aan middelen om de door de raad vastgestelde programma’s en andere lokale verplichtingen uit te voeren. De bedrijfsvoering schept kaders voor een rechtmatig, doelmatig en doeltreffend beheer en beleid. Met deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de stand van zaken over de bedrijfsvoering. Missie en visie De ambtelijke organisatie heeft niet alleen wet - en regelgeving uitgevoerd en geactualiseerd. Zij heeft met een KOERRS-gerichte aanpak de nota’s ‘Ondernemend samenleven’ en ‘Schakelen en verbinden’ gerealiseerd. De gemeenteraad heeft kaders voor samenwerkingsverbanden vastgesteld. In verband met de financieel -economische crisis en de gemeentelijke opgaven is aandacht besteed aan samenwerkingsscenario’s. Een congruent samen werkingsverband Regio Alkmaar is gerealiseerd. Speerpunten Verbeteren dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen Effectief adviseren en ondersteunen bestuur (college en raad) Dorpsbeheer / interactief werken Duurzaamheid De speerpunten zijn integraal in beleid(snotities) toegepast. Kansen en bedreigingen Gemeenten werken in een omgeving met een toenemende dynamiek. Het Rijk decentraliseert verantwoordelijkheden vooral op het Sociaal Domein en boekt tegelijkertijd een forse bezuiniging in. De gemeente Langedijk sorteert daarop voor door gezamenlijk met de regio Alkmaar voorbereidingen te treffen. Mede als gevolg van personele bezuinigingen is de gemeentelijke organisatie onder druk komen te staan. Er zijn in 2013 géén nieuwe medewerkers in die nst gekomen. De organisatie heeft fricties in de personele formatie opgelost met interne mobiliteit (structureel) en tijdelijke inhuur (incidenteel en bij voorkeur via uitwisseling met regiogemeenten). Prioriteiten Samenwerking De organisatie moet meer presteren met minder middelen. Ook is de relatief kleine organisatie op onderdelen kwetsbaar in de uitvoering. Om die redenen zijn de belastingtaken ondergebracht bij de regionale Gemeenschappelijke Regeling Cocensus. Ook zijn in 2013 voorbereidingen gestart voor een regionale sociale dienst en een regionaal shared service voor de ondersteuning van de bedrijfsvoering (automatisering, verzekeringen, inkoop, personeelszaken, financiën, juridische zaken e.d.) met als doel kosten te besparen, kwetsbaarheid te ver minderen en waar mogelijk de kwaliteit te verhogen. Dienstverlening © Het klantcontactcentrum heeft zich verder ontwikkeld volgens het concept ‘antwoord klantcontactcentrum’. Juridische kwaliteit - 63 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Medewerkers benaderen (potentiële) conflicten tussen burger en gemeente op een proactieve en oplossingsgerichte manier en nemen deel in de gemeentelijke mediatorpool van de Noordkop. Projectmatig werken Met programma SLIM@Langedijk is – om toekomstbestendig te worden - met drie projecten gestart: - Visie en strategie - Portfoliomanagement - De Slimme gemeente Personeel Vacatures zijn via interne mobiliteit en gemeentelijke detachering ingevuld. Het Nieuwe Werken heeft het mogelijk gemaakt personeel flexibeler in te zetten. Werkprocessen Volgens de RASCI-methode zijn werkprocessen verbeterd en vernieuwd. Afdelingsplannen In de jaarplannen per afdeling is het meerjarenplan 2012 -2014 voor de ambtelijke organisatie verder uitgewerkt. Personeel In onderstaande tabel is een analyse van de totale personele lasten in 2 013 gemaakt: Analyse personele lasten 2013 begroting 2013 bedragen x € 1.000 - totale salariskosten - saldo overige personeelskosten en vergoedingen afdelingen - personeel van derden Totaal personeel rekening verschil (na wijziging) 2013 2013 12.490 12.150 340 339 219 120 648 1.106 -458 13.477 13.475 2 Het resultaat van de personele lasten 2013 is nihil. Ten opzichte van 2012 is de totale inhuur personeel van derden met € 63.000 gedaald naar € 1,1 miljoen. Dit is 9,8% van de begrote salarissom van de afdelingen. In het ‘Plan van aanpak inhuur externen’ is vastgelegd dat de gemeente Langedijk in 2013 maximaal 11% van de eigen salarissom van de afdelingen mocht uitgeven aan inhuur van externen. De hoeveelheid inhuur is binnen de norm va n 11% van de begrote salarissom gebleven. - 64 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Verbonden partijen Algemeen In deze paragraaf is weergegeven in welke publiek of privaatrechtelijke organisaties de gemeente Langedijk een financieel en bestuurlijk belang heeft. De gemeenteraad heeft een aantal zaken bepaald die belangrijk zijn bij het toetreden tot de verbonden partij. I. Bij samenwerking dient er focus te zijn op het perspectief en het belang van de Langedijkers. De raad vindt het belangrijk dat de burger de gemeente kent en dat de gemeente de burger kent. - Samenwerking mag niet ten koste gaan van communicatie met de burger, maar moet deze waar mogelijk versterken. - Loketten dienen dichtbij, dat wil zeggen: gelokaliseerd in Langedijk, en toegankelijk te zijn. - Bij backoffice taken is het denkbaar dat standaardisering van processen en de noodzaak van een zekere omvang (groot aantal deelnemers) ertoe leiden dat een hoge mate van efficiency wordt bereikt. Het organiseren van deze taken “op afstand” van Langedijk kan de consequentie zijn. II. Beleid en regie moeten goed zijn ingeregeld in nieuwe samenwerkingsvormen. Steeds moet vooraf duidelijk zijn waar de gemeente op wil sturen en wat er moet worden gemonitord. - De rol van de raad bij het samenwerkingsinitiatief moet steeds zijn aangegeven, evenals de wijze en momenten waarop de raad geïnformeerd wordt. De raad is zich er overigens van bewust dat haar invloed bij sommige samenwerkingsverbanden beperkt is, bijvoorbeeld bij “verbonden partijen”. Dan dient gemotiveerd en duidelijk te worden aangegeven dat dit het geval is (en welke keuzemogelijkheden er eventueel wel zijn voor de raad). III. De raad wil altijd zicht hebben (om daarmee greep te kunnen houden) op de inhoud, de kosten en de kwaliteit van het samenwerkingsinitiatief. - Elk voorgenomen besluit tot samenwerking is daarom voorzien van een business-case, waarin al deze aspecten aan de orde gekomen, dus: inhoud, financiën en kwaliteit. - Ook tijdens de uitvoering wil de raad greep houden op de financiën door vooraf overeengekomen tussentijdse rapportages en goedkeuring van begrotingen. - De raad wil dat het onderwerp “Samenwerking” een vaste plek krijgt in de Planning & Control cyclus van de gemeente. Dat kan bijvoorbeeld bij de jaarlijkse Kadernota. Daarbij gaat het de raad er vooral om, in ieder geval eens per jaar, een strategische discussie te voeren op inhoud en doelen. De gemeenschappelijke regelingen voeren beleid en beheer op betreffende terreinen uit voor de gemeente. In het algemeen geldt dat voor een gemeenscha ppelijke regeling wordt gekozen indien de gemeente dit beleid niet alleen, dan wel niet doeltreffend kan uitvoeren. De deelname in het aandelenkapitaal van een aantal vennootschappen vloeit in hoofdzaak voort uit de van oudsher maatschappelijke belangen die door deze vennootschappen worden (werden) nagestreefd. In 2011 zijn de resultaten van de bespreking van het Rekenkamer rapport op WNK en Geestmerambacht gepresenteerd. De algemene conclusie van de Rekenkamer luidt: “ Op basis van de huidige informatievoorziening is de Raad onvoldoende in staat om te bepalen of deelname aan een verbonden partij bijdraagt aan het realiseren van de gemeentelijke doelen”. Hieraan liggen twee oorzaken ten grondslag te weten: het ontbreken van een volwaardig beleidskader waa rdoor onvoldoende sturing mogelijk is - 65 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk niet voldoende SMART geformuleerde doelstellingen De uitkomsten zijn betrokken in een 2012 opgestelde notitie “Verbonden Partijen”. De notitie is begin 2013 ter behandeling / vaststelling naar de gemeenteraad gestuurd. Definitie: In het BBV (art. 1, lid b) wordt de volgende definitie gehanteerd: a. verbonden partij: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft; b. financieel belang: een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat, onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt; c. bestuurlijk belang: zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. De paragraaf heeft het volgende onderscheid: 1) Verbonden Partijen Recreatieschap Geestmerambacht; Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD); Regionaal Historisch Centrum Alkmaar (RHCA); Veiligheidsregio Noord-Holland Noord; Vuilverbrandingsinstallatie Alkmaar e.o.(VVI); Werkvoorzieningsschap Noord-Kennemerland (WNK). 2) Overige regelingen VAOP (vervallen) 3) Vennootschappen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG); Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord NV; NV Houdstermaatschappij GKNH (Gasbedrijf Kop Noord -Holland)_NUON. Per 1 januari 2014 is er een tweetal verbonden partijen bijgekomen. Omdat dit jaarrekening boekjaar 2013 betreft zijn deze niet opgenom en in deze paragraaf. - De Regionale Uitvoeringsdienst Noord Holland Noord is gestart. De RUD NHN is voortgekomen uit een fusie tussen de milieudiensten Regio Alkmaar, West -Friesland, Kop van Noord-Holland, zes gemeenten (waaronder Gemeente Langedijk) en de provincie Noord-Holland. - In 2013 is besloten om de uitvoeringswerkzaamheden in het kader van de Wet waardering Onroerende Zaken (WOZ) en de heffing en invordering van de gemeentelijke belastingen met ingang van 1 januari 2014 onder te brengen in de gemeenschappelijke regeling Cocensus. - 66 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Verbonden Partijen 1) Publiekrechtelijke deelnemingen Recreatieschap Geestmerambacht Vestigingsplaats Haarlem Openbaar belang Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van openluchtrecreatie; (doel) Het tot stand brengen en bewaren van een evenwichtig natuurlijk milieu; Het tot stand brengen en onderhouden van een landschap, dat is afgestemd op het hiervoor geformuleerde. Vertegenwoordiging Het algemeen bestuur bestaat uit: een vertegenwoordiger, aan te wijzen door provinciale staten, uit hun midden, de leden van gedeputeerde staten inbegrepen; twee vertegenwoordigers van elke aan de regeling deelnemende gemeente, aan te wijzen door de raad van die gemeente, uit zijn midden, de leden van het college van burgemeester en wethouders inbegrepen. Vermogenspositie Eigen Vreemd Eigen Vreemd vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 7.003 2.912 6.738 2.066 115 ( x € 1.000,-) Bijdragen Resultaat Het dekkingstekort op de kapitaaldienst en het exploitatietekort van een door de Kroon goedgekeurde rekening komt voor 35,3% ten laste van de provincie Noord Holland. Het resterende gedeelte komt voor rekening van de deelnemende gemeenten naar rato van het aantal inwoners van die gemeenten per 1 januari van het betreffende jaar. De verdeling van de bijdrage van de participanten is als volgt: Toelichting financiële - Provincie Noord-Holland (vast percentage) 35,3 % Gemeente Alkmaar 36,0 % Gemeente Bergen (vast percentage) 1,1 % Gemeente Heerhugowaard 18,0 % Gemeente Langedijk 9,6% raming realisatie verschil € 55.604,- € 56.811,- -/-€ 1.207,- Geen afwijking Ontwikkelingen 2013 In december 2013 hebben Provinciale Staten van Noord -Holland besloten uit de gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Geestmerambacht te treden. Op basis van deze regeling kan de uittreding per 1 januari 2016 geëffectueerd worden. Een werkgroep, waarin de gemeente deelneemt, brengt de gevolgen van de voorgenomen uittreding in beeld. Verder is het in 2011 gestarte proces van de herdefiniëring van het uitvoeringsplan voor de verdere uitbreiding van het Geestmerambacht. gecontinueerd. Een planning van de uitkomsten van de herdefiniëring is nog niet gemaakt i.v.m. de nog onduid elijke financiële gevolgen van de grondoverdracht door de provincie. Omdat de provincie nog definitieve uitspraken moet doen over de gronden voor recreatieprojecten, waaronder het Geestmerambacht, heeft, behoudens die van het Park van Luna, in 2013 geen verdere eigendomsoverdracht aan het - 67 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk recreatieschap plaatsgevonden. De uitbreiding Kleimeer en enkele percelen in andere deelgebieden zijn daarom door het recreatieschap beheerd op basis van tijdelijke bruikleen en financiering door de provincie. Het totale gebiedsbeheer kostte in 2013 € 94.785 minder dan begroot. Verder zijn de eerste grote evenementen op het nieuwe evenemententerrein georganiseerd, is het ecologische begrazingsbeheer met een schaapskudde ingevoerd en het toezicht jaarrond en op onverwacht e tijden uitgevoerd. Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Vestigingsplaats Schagen Openbaar belang De GGD Hollands Noorden bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid en (doel) veiligheid van de inwoners van Noord -Holland Noord. De GGD bewaakt door de gezondheidsrisico's en -onveiligheid te signaleren en de inzichten hierover actief te verspreiden. De GGD beschermt tegen bedreigingen van de volksgezondheid met preventie, bestrijding en voorlichting. De GGD bevordert individueel en collectief gezond gedrag en preventief beleid van de gemeenten en andere spelers in de gezondheidszorg. Deze doelstelling leidt tot de volgende hoofdtaken: - ondersteuning van gemeenten bij realisatie en uitvoering van lokaa l gezondheidsbeleid; - uitvoering van wettelijk opgelegde taken zoals: infectieziektebestrijding, medische milieukunde, technische hygiënezorg, jeugdgezondheidszorg, publieksvoorlichting en gezondheidsbevordering. Vertegenwoordiging De raad van elke deelnemer wijst een lid van het algemeen bestuur aan. Vermogenspositie Eigen ( x € 1.000,-) Bijdragen Vreemd Eigen Vreemd Resultaat vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 182 3.861 497 3.331 361 De bijdragen omvatten de jaarlijkse lasten, voor zover deze niet door de opbrengsten uit andere vergoedingen worden bestreden. De bijdragen van de deelnemers worden bepaald naar rato van het aantal inwoners van de deelnemers op 1 januari van het jaar, voor afgaande aan dat waarvoor de bijdrage verschuldigd is. In de GGD begroting 2013 was een reguliere bijdrage per inwoner opgenomen van € 16,77; voor Langedijk is dit € 452.740. Toelichting financiële raming realisatie verschil 471.366 473.552 -/- 2.186 geen afwijking Ontwikkelingen 2013 Op 17 april 2013 besloot het Algemeen Bestuur (AB) van de GGD om een mobiliteitspool te maken, waaraan gemeenten 2 jaar lang een bijdrage leveren. Dit is een incidentele extra bijdrage ter dekking van de loonkosten van boven formatieve medewerkers. Tevens heeft de GGD vanaf medio 2013 een extra contactmoment met adolescenten in het kader van de wettelijke jeugdgezondheidszorg. De GGD en Veiligheidsregio NHN bereiden gezamenlijke huisvesting voor. Het - 68 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk nieuwe gezamenlijke onderkomen wordt het Rabogebouw aan de Nollenoor in Alkmaar. Deze stap moet leiden tot lagere huisvestingslasten. Regionaal Historisch Centrum Alkmaar (RHCA) Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang Het vervullen van de functie van regionaal kennis - en informatiecentrum op het (doel) gebied van de lokale en regionale geschiedenis door het opbouwen en beheren van een zo breed mogelijke collectie (regionaal) historisch bronnenmateriaal en deze op een zo actief mogelijke wijze dienstbaar te maken voor een breed publiek. Vertegenwoordiging Het algemeen bestuur bestaat uit zoveel leden als het aantal deelnemers aan deze regeling. De raad van elke deelnemende gemeente wijst één lid van het algemeen bestuur aan. Vermogenspositie Eigen ( x € 1.000,-) Bijdragen Vreemd Eigen Vreemd Resultaat vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 407 407 328 390 -/- 179 De bijdrage wordt bepaald naar rato van het aantal inwoners van de deelnemende gemeenten op 1 januari van het jaar. Toelichting financiële raming realisatie verschil € 97.241 € 98.144 -/- € 903 Geen. afwijking Ontwikkeling 2013 Bij collegebesluit van 23 juli 2013 is het Besluit Informatiebeheer 2013 vastgesteld. Dit is een verdere uitwerking van de Archiefverordening. Dit besluit houdt rekening met het beheer van digitale informatiebronnen en regelt de verantwoordelijkheid van het informatiebeheer. Bij raadsbesluit van 17 september 2013 is een nieuwe Archiefverordening vastgesteld. Belangrijke wijziging hierin is de in werking getr eden Wet revitalisering generiek toezicht. Deze nieuwe wet regelt o.a. de gewijzigde rollen op het gebied van de archiefinspectie en archieftoezicht. Langedijk neemt deel in de werkgroep E -depot. Deze werkgroep onderzoekt de overdracht van digitale bestan den en volgt de landelijke ontwikkelingen. Tevens neemt Langedijk deel in de werkgroep Handboek Vervanging Archiefbescheiden. Hierin wordt onderzocht hoe om te gaan met de uitvoering van papieren bescheiden naar digitale reproducties. Ook hier volgen we de landelijke ontwikkelingen. Veiligheidsregio Noord-Holland Noord Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang Het gezamenlijk behartigen van belangen, die de schaal van de individuele (doel) gemeenten te boven gaan, ten behoeve van de veiligheid van de bevolking in het samenwerkingsgebied. Vertegenwoordiging Het Algemeen Bestuur bestaat uit zoveel leden als het aantal deelnemers aan deze regeling. Vermogenspositie Eigen Vreemd Eigen Vreemd Resultaat - 69 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk ( x € 1.000,-) Bijdragen vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 2.438 4.856 n.n.b. n.n.b. n.n.b. De bijdragen van een deelnemer wordt bepaald naar rato van het aantal inwoners van de deelnemer op 1 januari van het jaar, voorafgaande aan dat waarvoor de bijdrage verschuldigd is. Voor de vaststelling van het aantal inwoners worden de door het Centraal Bureau voor de Statistiek bekend gemaakte bevolkingscijfers aangehouden. Toelichting financiële raming realisatie verschil € 297.000 € 288.532 € 8.468 Geen afwijking Ontwikkeling 2013 Op 1 maart 2013 heeft het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio het beleidsplan Veiligheidsregio NHN 2013 -2016 ‘Slim samenwerken vanuit de basis’, vastgesteld. Dit resulteert in de volgende vijf speerpunten van beleid, die als ‘rode draad’ in de verschillende programma’s is terug te zien: 1. Risicobewustzijn stimuleren en werken aan veerkracht van de samenleving 2. Vrijwilligheid en burgerparticipatie benutten 3. Vakbekwaamheid op orde 4. Slimme planvorming 5. Toetsende rol veiligheidsregio De regionalisering van de brandweer moet per 1 januari 2015 een feit zijn. Eind 2013 zijn de geactiveerde roerende goederen overgedragen aan de Veiligheidsregio. De panden blijven bij de gemeenten en worden om niet aan de Veiligheidsregio geleverd. Daarnaast is door de Veiligheidsregio in 2013 gestart met het opzetten van een begroting voor 2015, waarin de uitvlechting van de brandweer extra aandacht krijgt. In de vergadering van het algemeen bestuur van 1 maart 2013 heeft het bestuur besloten tot een extra bezuinigingstaakstelling van 0,625% als gevolg van het niet compenseren van de loon- en prijsindexatie 2014. Vuilverbrandingsinstallatie Alkmaar e.o. (VVI) Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang De gemeenschappelijke belangen van de deelnemers aan de gemeenschappelijke (doel) regeling te behartigen met betrekking tot een doelmatige en milieu hygiënisch verantwoorde verwijdering van afvalstoffen. De VVI is aandeelhouder van de N.V. Huisvuilcentrale Noord-Holland (HVC) en bezit 529 aandelen. Vertegenwoordiging Vermogenspositie ( x € 1.000,-) Ontvangsten Het bestuur is samengesteld uit een Dagelijks Bestuur en een Algemene Raad. Eigen Vreemd Eigen Vreemd vermogen vermogen vermogen vermogen Resultaat 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 24 418 n.n.b. n.n.b. n.n.b. Op basis van een raming van het afvalaanbod worden voorschotnota´s opgesteld voor de kosten voor verwerking en transport. Aan het einde van het jaar komt hiervan een afrekening. raming - 70 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk realisatie verschil Lasten Baten € 762.000 € 762.000 - € 85.000 € 87.255 € 2.255 Toelichting financiële Overeenkomstig artikel 9 van de Ballotageovereenkomst van HVC staan de afwijking aandeelhouders van HVC naar rato van ieders aandeel garant voor de betaling van rente en aflossing van de door HVC afgesloten geldleningen en die overeenkomstig besluitvorming door de AVA voor garantstelling in aanmerking komen. De aandeelhouders ontvangen van NV HVC voor deze garantstelling in het lopende jaar een provisie van 1% van de gegarandeerde leningen gedurende het voorgaand jaar. De deelnemende gemeenten binnen de VVI delen dit bedrag op basis van de onderlinge verhouding van het aantal inwoners van de gemeenten. In 2013 is uiteindelijk een bedrag van € 87.255 ontvangen als gevolg van de garantstelling voor de investering van de Vuilverwerkingscentrale. Deze bijdrage kwam in 2013 ten gunste van het tarief afvalstoffenheffing. De eindafrekening voor de kosten voor afvalverwerking en transport is nog niet ontvangen. Ontwikkeling De belangrijkste ontwikkelingen in 2013 bij HVC zijn - de ingezette ombuigingen van € 19,5 miljoen als gevolg van de overcapaciteit bij de afvalverbrandingsinstallaties in Nederland en de overgang van annuïtaire naar lineaire afschrijvingen. Laatst genoemde ontwikkeling leidde in 2013 tot een extra afschrijving van € 10 miljoen. - Op verzoek van de aandeelhouders heeft HVC in 2013 haar strategie voor de lange termijn geëvalueerd. De aandeelhouders hebben zich achter de voorgestelde herijking van de strategie geschaard. - Tot slot is een belangrijke ontwikkeling het terugbrengen van het belang van HVC in Gemini van 15% naar 10%, met behoud van recht om 15% groene elektriciteitsproductie ten gunste van HVC te laten komen. Garantstellingprovisie: De aandeelhouders staan in overeenstemming met artikel 9 van de Ballotageovereenkomst garant voor de lening van de HVC en de door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgestelde financieringsstructuur. De aandeelhouders van HVC hebben in het strategis ch plan afgesproken dat jaarlijks een garantstellingprovisie van 1% over de gegarandeerde lening per 1 januari van het betreffende boekjaar wordt uitgekeerd. De stand (bron: jaarstukken 2012) van HVC van de gegarandeerde lening per 1 januari 2013 bedraagt € 643 miljoen. Het totale bedrag van de garantstellingsprovisie 2012 voor de VVI bedraagt in 2013 ca. 1,2 miljoen. Werkvoorzieningsschap Noord-Kennemerland (WNK) Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang WNK voert de gemeentelijke taak uit om mensen, die een afstand hebben tot de (doel) arbeidsmarkt, te begeleiden naar duurzame re -integratie. Volgens de Wet sociale werkvoorziening biedt WNK mensen met een arbeidshandicap een passende werkplek in een zo regulier mogelijke, aan de arbeidshandicap aangepaste, werkomgeving. Die kan beschut, binnen het SW -bedrijf worden aangeboden of op een passende plaats bij reguliere instellingen en bedrijven (detachering of begeleid werken). Vertegenwoordiging Het algemeen bestuur wordt gevormd door één lid, alsmede één plaatsvervangend - 71 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk lid per gemeente. Vermogenspositie Eigen Vreemd Eigen Vreemd vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 223 6.186 n.n.b. n.n.b. n.n.b. ( x € 1.000,-) Bijdragen Resultaat De gemeenten verlenen jaarlijks een bijdrage ter zake van de uitvoering van de wet. Het algemeen bestuur stelt deze bijdrage vast, zulks naar rato van het aantal werknemers dat in de gemeente zijn woonplaats heeft. De subsidie wordt 1 op 1 doorbetaald aan WNK en is afhankelijk van de opgelegde taakstelling vanuit het Rijk. Over de gemeentelijke bijdrage worden bestuurlijke afspraken gemaakt. De bovenregionale afspraak over de efficiencykorting van 7,5% voor alle verbonden partijen voor 2013 heeft alleen betrekking op de gemeentelijke bijdrage. Bijdrage vanuit Rijk via Gemeente Langedijk Bijdrage Gemeente Langedijk Raming realisatie verschil € 1.613.399 € 1.613.399 - € 113.700 € 86.248 € 27.452 Toelichting financiële Het voordeel op de gemeentelijke bijdrage is ontstaan doordat in september 2013 afwijking nog de prognose was dat het WNK met een negatief resultaat zou eindigen. Bij de voorlopige jaarrekening blijkt dit niet het geval te zijn. Omdat de accountant zijn goedkeuring nog niet heeft gegeven(26 maart 2014) voor de jaarrekening kan dit resultaat nog wijzigen. Ontwikkeling 2013 Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Een belangrijk onderdeel van die nieuwe wet is de afbouw van de sociale werkvoorziening. In de komende decennia moet het aantal mensen dat gebruik maakt van de huidige Wsw (landelijk 90.000 plaatsen) volledig worden afgebouwd. Dat gebeurt door natuurlijk verloop van huidige Wsw-ers. Tegelijkertijd wordt een nieuwe voorziening beschut werken opgebouwd voor 30.000 plaatsen. Gemeenten krijgen de opdracht dit (mede) te organiseren. Het kabinet streeft ernaar om zoveel mogelijk mensen (dus ook die met een beperking) bij reguliere werkgevers aan de slag te krijgen. De vergoeding die gemeenten krijgen per SW plek wordt vanaf 2015 teruggebracht. Daarnaast beschikken de gemeenten over steeds minder middelen voor re-integratie, een ander bedrijfsonderdeel van WNK. Hierdoor nemen de inkomsten van WNK onder de Participatiewet af. Door deze ontwikkelingen zal WNK de komende tijd op een andere manier moeten gaan werken om financieel gezond te blijven. In januari 2014 heeft het bestuur een transitiemanager aangenomen en hem opdracht gegeven een herstructureringsplan te schrijven. Op dit moment is het binnen de re gio Alkmaar nog onduidelijk hoe er met de herstructurering verder wordt omgegaan. Het is nog niet inzichtelijk welke (financiële) gevolgen dit heeft voor WNK. WNK is door het Ministerie van SoZaWe geselecteerd, naast 32 andere gemeenten/gemeenschappelijke regelingen, om aan de pilot loondispensatie als onderdeel van ‘werken naar vermogen’ deel te nemen. De pilot periode is wederom met een jaar verlengd tot eind 2014. Met de invoering van de Participatiewet wordt dit instrument vervangen door Loonkostensubsi die. Dit wordt hét instrument binnen de beoogde Participatiewet per 1 januari 2015. - 72 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk 2) Privaatrechtelijke deelnemingen (Vennootschappen) N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Vestigingsplaats Amsterdam Openbaar belang De N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is een bank van en voor overheden (doel) en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burge r. Vertegenwoordiging Gemeente Langedijk heeft zeggenschap in de BNG via het stemrecht tijdens de aandeelhoudersvergadering. Vermogenspositie ( x € 1.000,-) Ontvangsten Eigen Vreemd Eigen Vreemd vermogen vermogen vermogen vermogen Resultaat 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 2.752.000 139.476.000 3.430.000 127.753.000 283.000 Het maatschappelijk aandelenkapitaal van de BNG bestaat uit 110 miljoen aandelen waarvan er 55.690.720 zijn volgestort. Van de volgestorte aandelen bezit gemeente Langedijk 6.318 aandelen. Afhankelijk van de winst van de BNG wordt dividend uitgekeerd aan de gemeenten. Baten raming realisatie verschil € 7.266 € 9.413 € 2.147 Toelichting financiële Als gevolg van de financiële crisis worden de kapitaalvereisten voor banken afwijking aanzienlijk verscherpt. Het Basels Comité heeft o.a. voorgesteld een ondergrens van 3% voor de “leverage ratio” in te stellen. Dit zou met ingang van 2018 van kracht kunnen gaan worden. De BNG voldoet hier nog niet aan. Het eigen vermogen van de BNG dient daarom vergroot te worden. Het beleid van de BNG is er daarom op gericht om in de jaren 2011 tot 2018 slechts 25% van de nettowinst als dividend uit te keren. Het aandeel voor Langedijk bedraagt € 9.413,- (2012 uitgekeerd in 2013) Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord NV Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang Het Ontwikkelingsbedrijf is een economische aanjager in het noordelijk deel van de (doel) provincie. Het initiatief bevordert de onderlinge samenwerking binnen de regio, waardoor efficiënter aan economische doelstellingen gewerkt wordt. Toename van het aantal arbeidsplaatsen met het in het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord en Economische agenda van de provincie 2004 -2007 genoemde streefgetal van 60.000 arbeidsplaatsen op termijn; Groei van toeristische bestedingen met jaarlijks minimaal 2%. Vermogenspositie ( x € 1.000,-) Bijdragen Eigen Vreemd Eigen Vreemd Resultaat vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 2013 703 3.275 n.n.b. n.n.b. n.n.b. Op 2 februari 2007 is het Ontwikkelingsbedrijf Noord -Holland Noord NV opgericht waarin 29 gemeenten, het regionale bedrijfsleven en de provincie de krachten bundelen. - 73 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Lasten Toelichting financiële raming realisatie verschil € 48.938 € 48.938 - - afwijking Ontwikkeling De transitie van het Ontwikkelingsbedrijf is in 2013 afgerond. De veranderingen zijn in het kort: - het Ontwikkelingsbedrijf is een uitvoeringsorganisatie en houdt zich niet bezig met beleid; - de aansturing door de provincie en de gemeenten in Noord -Holland Noord is versterkt door de bijdragen als subsidie te verstrekken i.p.v. als DAEB -bijdrage; - de participaties in vastgoed worden afgebouwd en gestopt; - het jaarplan (de opdracht) wordt door een groep vertegenwoordigers van de aandeelhouders in samenwerking m et het Ontwikkelingsbedrijf geformuleerd. NV Houdstermaatschappij GKNH (Gasbedrijf Kop Noord -Holland)_NUON Vestigingsplaats Alkmaar Openbaar belang Energiebedrijf NUON is een samenwerkingsverband aangegaan met het Zweedse (doel) energiebedrijf Vattenfall. Één van de randvoorwaarden van deze samenwerking was dat Vattenfall het aandelenkapitaal van NUON zal verwerven over een periode van in totaal 6 jaar. Daarnaast was een voorwaarde voor de verkoopovereenkomst dat de verkopers een garantieverplichting van totaal € 400 miljoen hebben erkend tot zekerstelling van betaling van claims die Vattenfall zou kunnen indienen bij de afwikkeling van de transactie. Wanneer er geen betalingsverplichtingen ontstaan, komt dit bedrag in de toekomst weer ten goede aan de verkopers (aandeelhouders). De deelname in het aandelenkapitaal van NUON vloeit voort uit de van oudsher maatschappelijke belangen die voor deze vennootschap we rden nagestreefd. Het doel van de deelname in het aandelenkapitaal van NUON is: het voeren van beheer over het besturen en het financieren van andere ondernemingen en vennootschappen; het verlenen van diensten aan ondernemingen en vennootschappen waarmee de vennootschap in een groep is verbonden; het stellen van zekerheid voor schulden aan anderen. Vertegenwoordiging De gemeente Langedijk heeft aandelen in de NV Houdstermaatschappij GKNH. Deze houdstermaatschappij beheert de NUON aandelen van de meeste gemeenten in de Kop van Noord-Holland. Langedijk is hiermee indirect aandeelhouder van Nuon. Vermogenspositie ( x € 1.000,-) Eigen Vreemd Eigen Vreemd vermogen vermogen vermogen vermogen 01-01-2013 01-01-2013 31-12-2013 31-12-2013 n.n.b. Baten dividendopbrengsten Resultaat 2013 n.n.b. n.n.b. raming realisatie verschil € 1.836.797 € 1.768.225 -/- € 68.571 Toelichting financiële Tegenvallende afwijking leveren een nadeel op. Dit wordt verrekend met de reserve investeringen met van het Gasbedrijf Kop Noord -Holland economisch nut. Ontwikkeling In 2009 zijn de aandelen Nuon verkocht aan Vattenfall. In 2009 is 49% van de - 74 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk aandelen geleverd en betaald. Zowel in 2011 als in 2013 is 15% van de aandelen geleverd en betaald. In 2015 wordt de laatste 21% geleverd en betaald. Formeel hebben wij nu geen stemrecht meer op de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Deze verkoop betekent een aflopend dividend in de komende jaren. - 75 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 76 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Grondbeleid Het beleid dat de gemeente op hoofdlijnen voert is vastgelegd i n de nota Grondbeleid. In de nota wordt onder andere ingegaan op het grondbeleid van de gemeente, taken en bevoegdheden van het college en de raad, kostenverhaal, verwerving, uitgifte/grondprijsbeleid, beheer en financiële positie. Herziening grondexploitaties Jaarstukken 2013 Alle grondexploitaties worden herzien bij de jaarstukken. In de volgende tabel wordt per plan aangegeven de ontwikkeling van de boekwaarde in 2013, de nog te maken uitgaven en ontvangsten en de prognose van het resultaat. De totale boekwaarde per 31 december 2013 bedraagt circa € 41,12 miljoen. Daarmee is de totale boekwaarde afgenomen met € 14,6 miljoen. Deze afname wordt veroorzaakt doordat € 15 miljoen grondvoorraad Breekland uit de exploitatie is genomen. De gronden voor fase 2 alsmede de bufferzone zijn geclassificeerd als ‘Niet In Exploitatie Genomen Gronden’ (NIEGG). Reden hiervoor is dat wij gelet op de huidige marktsituatie bedrijventerreinen een ontwikkeling op korte termijn niet verwachten. Daarnaast is er nog geen plano logische goedkeuring voor fase 2. De boekwaarde voor fase 2 is in de tabel derhalve opgenomen bij de NIEGG. Dit betreft een bedrag van circa € 6,49 miljoen. Voor de langere termijn (binnen 5 -10 jaar) blijft het voornemen deze gronden te gaan ontwikkelen waarmee op dat moment de boekwaarde wordt goedgemaakt. Ook de boekwaarde van de bufferzone (fase 3) is overgeheveld naar de NIEGG. Dit betreft een bedrag van circa € 8,47 miljoen. In 2014 wordt aan de raad voorgesteld om het ingerichte deel van de bufferzone (Diepsmeerpark) te classificeren als activa met maatschappelijk nut. Dit betreft dan een bedrag van circa € 5,09 miljoen. De overige, nog niet ingerichte gronden (circa € 3,38 miljoen), blijven geclassificeerd als NIEGG. In het kader van risicobeheersing worden alleen kosten gemaakt als daar opbrengsten tegenover staan, tenzij wij gehouden zijn aan contractuele verplichtingen. Daarmee wordt zoveel mogelijk een toename van de boekwaarde voorkomen. Dat de boekwaarde los van de uit de exploitatie genomen gronden met € 0,4 miljoen is toegenomen komt met name doordat een deel van de opbrengsten wel gegarandeerd zijn, maar niet in 2013 verantwoord zijn. Zo zijn de kavels in Oxhoofdpad grotendeels verkocht in 2013, maar deze worden pas feitelijk geleverd en al s opbrengst verantwoord zodra de omgevingsvergunning verstrekt is. Dit vindt plaats in 2014. Ook in Breekland is een grote kavel uitgegeven in erfpacht met de intentie deze in 2015 definitief te verkopen. Op dat moment is het mogelijk de volledige opbrengst (circa € 0,5 mln.) te verantwoorden. In verband met de voortgang van de projecten zijn in 2013 aanzienlijke kosten gemaakt voor onder andere bouwrijp maken Westerdel en de start van het bouwrijp maken en de aanleg van de parkeerplaatsen bij het Broekerplein. Voor Westerdel staan daar in 2013 de opbrengsten uit de grondverkoop van 184 woningen tegenover. Voor het Broekerplein zijn voorafgaand aan de start van het grondwerk garanties afgegeven voor de afname van gronden, zodat de investering binnen 2 jaar wordt terugverdiend en daarmee de grondvoorraad afneemt. Voor alle grondexploitaties samen bedraagt het verwachte positieve resultaat circa € 0,97 miljoen. Bij de tussentijdse actualisering op de grondexploitaties was het positieve resultaat circa € 6,39 - 77 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk miljoen positief. Dat betekent een afname van het positieve saldo met circa € 5,43 miljoen. Dit is voornamelijk het gevolg van de vertraging van het gemiddelde uitgiftetempo in een aantal grondexploitaties en daarmee verlenging van de looptijd. Daarnaast i s de rekenrente (waarmee de winsten en verliezen per plan worden bepaald) verhoogd van 2% naar 3% voor de grondexploitaties met een looptijd tot en met 5 jaar en 3,7% voor grondexploitaties met een langere looptijd. Grondexploitaties met een langere loopti jd betreffen Westerdel en Breekland. Door de verhoging van de rentepercentages wordt bij de winst en verliesbepaling per plan rekening gehouden met het risico van een renteverhoging binnen de looptijd van de exploitatie. Voor exploitaties met een langere l ooptijd (Westerdel en Breekland) wordt een hogere risicomarge aangehouden. Voor het geprognosticeerde verlies op Westerdel van € 1,87 miljoen is een voorziening getroffen ten laste van de reserve bouwgrond. De reeds getroffen voorziening voor het Broekerp lein is opgehoogd met € 0,72 miljoen. Dit betekent in totaal een aanvullende voorziening van € 2,60 miljoen. Het tekort op het Velingterrein wordt gedekt middels het in 2010 door de raad verstrekte krediet van € 0,70 miljoen, waarvan € 0,40 miljoen ten la ste van de reserve bouwgrond. Van dit krediet resteert nog circa € 60.000,=. Dat betekent, uitgaande van circa € 0,25 miljoen nog te maken kosten, de raad wordt voorgesteld een aanvullend krediet van circa € 0,19 miljoen beschikbaar te stellen. Plan (* € 1.000) boekwaarde 01-01 nog te maken 31-12 uitgaven prognose inkomsten Voorzieningen winst resultaat eind- contante waarde* Reeds Aanvullend getroffen getroffen - waarde A B C A+B+C 557 612 166 -1.417 -639 -552 - Breekland 28.940 15.364 13.909 -36.354 -7.081 -3.424 - - Westerdel 23.836 20.866 29.352 -47.523 2.696 1.875 - 1.875 3.505 4.897 8.087 -10.042 2.942 2.465 1.743 722 Sint Maarten Broekerplein Veilingterrein Dr. Wilminkstr.f2 Kerklaan - - 256 - 256 256 - - 93 105 540 -1.154 -510 -453 - - -924 -672 45 - -627 -608 - - Voorburggracht 226 257 79 -765 -429 -405 - - Oxhoofdpad 737 1.004 816 -1.955 -135 -123 - - - Complex Restwerken -1.222 -1.318 1.648 -330 Totaal 55.748 41.115 54.899 -99.540 - - - -969 1.743 2.596 *Resultaat op EW betreft het resultaat bij afsluiting van het project. Dit betreft het saldo van de gecorrigeerde boekwaarde en de nog te maken kosten en opbrengsten. Aangezien elk project een eigen eindjaar heeft, dus een eigen datum op eindwaarde, zijn de resultaten o p eindwaarde van de projecten niet onderling op te tellen. Meerjarenprognose Grondexploitaties Voor de Jaarstukken 2013 is een Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG) opgesteld. Op basis van het MPG verwachten wij een relatief hoog uitgiftetempo van won ingen in de jaren 2014 tot en met 2018 ten opzichte van de verwachte opnamecapaciteit van de markt. Dit ondanks dat - 78 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk bij de herziening 2014 het uitgiftetempo al is verlaagd. Voor 2014 komt dit door een groot aantal woningen in het sociale segment in Broeker plein. De gronden daarvoor worden in 2014 geleverd. Voor de jaren 2015 tot en met 2018 is sprake van een relatief groot aantal woningen in het marktsegment, hetgeen een groter afzetrisico met zich meebrengt. In het MPG is daarom een aangepaste fasering doorgerekend uitgaande van lagere woningaantallen per jaar. Op basis van het aangepaste scenario voor de woningplanning ontstaat op MPG -niveau een verlies van circa € 0,84 miljoen. Dat betekent een verslechtering van het resultaat met circa € 1,81 miljoen ten opzichte van het basis scenario (zie totaal resultaat Contante waarde, winst €969.000). De financiële effecten van de aangepaste planning zijn vooralsnog niet per plan vertaald aangezien op dit moment niet is aan te geven voor welke plannen de fasering wi jzigt. Samengevat wordt voorgesteld om ter dekking van het faseringsrisico een aanvullende verliesvoorziening op te nemen van €839.000. Storting reserve Bouwgrondexploitatie prognose resultaat op contante waarde -969 Correctie voor effect MPG - scenario woningbouwprogramma 1.808 Totale verwachte verlies inclusief risico t.l.v. reserve Bouwgrondexploitatie 839 Verlies en winstverwachtingen De situatie op de woningmarkt, die vanaf de tweede helft 2008 van zich heeft laten spreken, heeft ook in 2013 zijn effect op de ontwikkeling van de in exploitatie zijnde bouwgrondcomplexen in onze gemeente. Ondanks voorzichtig positief nieuws op de wonin gmarkt wordt voorlopig aangenomen dat ook in 2014 geen significant herstel van de grond - annex woningmarkt optreedt. Desondanks wordt in 2014 verkoop van bouwgrond verwacht. Dit betreft voornamelijk de sociale woningbouw in Broekerplein waarvan de gronden in 2014 zullen worden geleverd. Voor zowel Westerdel als Broekerplein wordt uitgegaan van uitgifte van gronden voor een beperkt aantal marktwoningen. De verwachting is dat de kavels in Oxhoofdpad in 2014 definitief worden geleverd aan de kopers. Dit betekent dat de inkomsten dan worden gerealiseerd en verantwoord. Voor het project Kerklaan vindt in 2014 de definitieve afrekening van de subsidie plaats. Op dat moment wordt het eindsaldo van de grondexploitatie bepaald, de grondexploitatie afgesloten en de winst genomen. De grondexploitatie complex restwerken Twuyverhoek wordt naar verwachting in 2014 afgesloten. In 2014 worden de laatste kavels verkocht en de laatste daarmee samenhangende werkzaamheden afgerond. De nog uit te voeren investeringen in Twuyve rhoek, die zijn op genomen in het Meerjaren Investeringsplan (MIP) worden gedekt uit de reserve V601 VAC met maatschappelijk nut. In 2014 wordt bij afsluiting van het complex restwerken Twuyverhoek het positieve saldo gestort in die reserve. Voor Breekland is in aansluiting op voorgaande jaren uitgegaan van beperkte grondverkopen in tenminste de komende 2 jaar. Vanaf 2016 wordt uitgegaan van licht hogere verkopen. Weerstandsvermogen bouwgrondexploitatie Met de reserve Bouwgrondexploitatie wordt het markt risico (vertraagde verkoop, renterisico en lagere prijzen) dat de gemeente loopt opgevangen. De stand van de reserve was circa € 0,23 - 79 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk miljoen per 1 januari 2013. Per saldo is in 2013 een storting gedaan van circa € 4,43 miljoen. Dit betreft de vrijvallende verliesvoorzieningen. Daarmee bedraagt de reserve bouwgrond per 31 december 2013 € 4,65 miljoen. Dit is minder dan de minimaal benodigde omvang van € 6,2 miljoen, zijnde 15% van de boekwaarde van de in exploitatie zijnde gronden ( € 41,1 miljoen). Voor de projecten Westerdel wordt een verliesvoorziening getroffen en de verliesvoorziening voor Broekerplein wordt opgehoogd. Daarnaast wordt voorgesteld in 2014 een aanvullend krediet te verstrekken voor het project Veilingterrein. Reserve Bouwgrondexploitatie boekwaarde 01-01-2013 227 mutaties 4.426 boekwaarde 31-12-2013 4.653 Scenario MPG -839 Aanvullend getroffen voorzieningen Saldo reserve 31-12-2013 -2.596 1.218 Aanvullend krediet Veilingterrein -190 Saldo reserve grondexploitatie 1.028 De gemeente heeft voldoende reserve om de verliesvoorzieningen te treffen c.q. op te hogen voor de projecten Westerdel en Broekerplein en het krediet voor het Veilingterrein te verhogen. Tevens wordt een extra verliesvoorziening getroffen voor het faseringsrisico op MPG-niveau. De resterende reserve bouwgrondexploitatie is echter lager dan de benodigde weerstandscapaciteit zoals deze in de nota grondbeleid is vastgelegd op 15% van de totale boekwaarde. Dat is dus onvoldoende om alle overige risico’s op te vangen. Verwerving van gronden Behoudens enkele minimale stukjes grond zijn in 2013 door de gemeente geen gronden verworven. Niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) BW *€ 1.000 m2 € per m2 38 960 40 Breekland fase 2, grond nog niet ontwikkeld 6.489 341.178 19 Breekland fase 3 bufferzone, grond nog niet ontwikkeld 3.375 202.100 17 Breekland bufferzone, grond Diepsmeerpark 2.456 147.100 17 Breekland bufferzone, inrichting terrein Diepsmeerpark 2.639 Totaal Breekland fase 3 8.470 349.200 24 14.997 691.338 22 De Ark Totaal NIEGG Compensatiegronden In het rekeningjaar 2013 hebben zich geen wijzigingen voorgedaan met betrekking tot de voorraad compensatiegronden. De boekwaarde per 1 januari 2013 bedraagt € 2,50 miljoen. - 80 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Lokale heffingen Inleiding In deze paragraaf wordt integraal aandacht besteed aan de belastingen en heffingen die de gemeente oplegt. De opbrengsten worden verantwoord onder de programma’s en onder de Algemene dekkingsmiddelen. Beleidskader Het beleid voor de lokale heffingen in 2013 is vastgelegd in de: Verordening op de heffing en de invordering van onroerendezaakbelastingen 2013; Verordening op de heffing en de invordering van afvalstoffenheffingen en reinigingsrechten 2013(verordening reinigingsheffingen 2013); Verordening op de heffing en de invordering van rioolheffing 2013; Verordening op de heffing en de invordering van een eenmalig rioolaansluitrecht 2013; Verordening op de heffing en de invordering van hondenbelas ting 2013; Verordening op de heffing en de invordering van lijkbezorgingsrechten 2013; Verordening op de heffing en de invordering van marktgelden 2013; Verordening op de heffing en de invordering van toeristenbelasting 2013; Verordening op de heffing en de invordering van forensenbelasting 2013; Verordening op de heffing en de invordering van leges 2013. In de raadsvergadering van 18 december 2012 zijn bovenstaande verordeningen vastgesteld. Opbrengsten De werkelijke belastingopbrengst bedraagt € 10,5 miljoen en kan als volgt worden uitgesplitst: soort belasting raming 2013 raming rekening 2013 2013 verschil afwijking (afgerond) na wijziging Onroerende zaakbelastingen - eigenaren 3.667 3.667 3.705 38 1% - gebruikers 557 557 580 23 4% Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 2.578 2.578 2.627 49 2% Rioolrecht 2.181 2.181 2.196 15 1% 74 74 82 8 11% 263 263 250 14 -5% Hondenbelasting Grafrechten *) Marktgelden 4 4 3 -1 -25% Toeristenbelasting 28 28 36 8 29% Forensenbelasting 21 21 17 -4 -18% - bouwleges 988 607 586 -21 -3% - overige leges (o.a. burgerzaken) 431 404 429 25 6% Leges *) begraven + huur/koop van graf + onderhoud - 81 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Onroerende zaakbelasting 2010 2011 2012 2013 0,0877% 0,0917% 0,0949% 0,0996% - eigenaren 0,1406% 0,1471% 0,1567% 0,1720% - gebruikers 0,1127% 0,1178% 0,1255% 0,1377% Woningen - eigenaren Niet-woningen De totaalopbrengst van de gehele OZB is in de begroting 2013 (na bijstelling) ruim 5% hoger geraamd dan in de begroting 2012. Werkelijk is in 2013 € 4.285.000 ontvangen. In 2012 is € 4.076.000 ontvangen. Het verschil is het resultaat van een aanpassing van het tarief, een verwachte waardedaling en een wijziging in de omvang van het volume waarop wordt aangeslagen. Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht 2010 2011 2012 2013 - eenpersoonshuishoudens 105 138 147 150 - meerpersoonshuishoudens 190 249 266 271 Reinigingsrecht 226 296 316 327 Afvalstoffenheffing Het tarief van de afvalstoffenheffing is onderverdeeld in een tarief voor eenpersoons - en meerpersoons- huishoudens. Voor kleine bedrijven worden reinigingsrechten geheven. Ten opzichte van 2012 zijn de tarieven in 2013 met 2% gestegen. Voor de afvalstoff enheffing worden in Langedijk kostendekkende tarieven (inclusief BTW -component) geheven. Het verschil tussen de opbrengsten en de uitgaven wordt verrekend met de reserve Egalisatie tarieven huishoudelijk afval. In 2013 waren de totale kosten voor de afvali nzameling € 2.327.000 en de totale opbrengsten € 2.922.000. De opbrengst afvalstoffenheffing en reinigingsrechten is € 2.627.000 . Van de VNG is een bijdrage van € 129.000 uit het Afvalfonds ontvangen. Dit is inclusief een bijdrage voor het terugdringen van zwerfafval. De garantstellingprovisie van HVC was in 2013 € 87.000. De rest van de inkomsten bestaat uit vergoedingen voor oud ijzer, papier, kunststof, witgoed en overige diensten of producten. In totaal is hiervoor in 2013 € 79.000 ontvangen. Rioolheffing 2010 2011 2012 2013 159 159 171 184 Aansluiting per woning Ten opzichte van 2012 zijn de tarieven in 2013, conform het Gemeentelijke Rioleringsplan 2011 2015, gestegen met 7,8%. Het tarief wordt in rekening gebracht bij eigenaren van woningen of bedrijven die direct of indirect zijn aangesloten op de gemeentelijke riolering. Wanneer het aantal m³ dat via het riool wordt afgevoerd de 500 m³ overtreft, vindt een extra heffing plaats. Voor de rioolheffing worden in Langedijk kostendekkende tarieven geheven. Net als bij de afvalstoffenheffing wordt ook bij de rioolhef fing de compensabele BTW als kostenpost meegenomen. In 2013 waren de uitgaven voor de riolering € 2.548.000. De totale baten - 82 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk bedroegen € 2.884.000, waarvan € 2.196.000 opbrengsten uit rioolrechten. Het verschil tussen de uitgaven en totale inkomsten wordt, na verrekening van de geschatte BTW -last, verrekend met de reserve Egalisatie riolering. Hondenbelasting 2010 2011 2012 2013 33 36 42 47 één hond 47 52 61 68 275 302 355 397 tweede hond kennel De hondenbelasting is in 2013 met 12% (inclusief prijscompensatie) verhoogd. Hondenbelasting is een algemene belasting. Naar aanleiding van een uitspraak van het Hof ’s -Hertogenbosch is er veel commotie ontstaan over de hondenbelasting. Volgens het Hof schendt de gemeente het gelijkheidsbeginsel als alleen hondenbezitters worden aangeslagen terwijl de opbrengst gewoon in de gemeentekas terecht komt. Volgens de Hoge Raad mogen gemeenten gewoon hondenbelasting blijven heffen. De belasting wordt geheven per hond. Voor kennels is een apart tarief. Grafrechten (afgerond op hele euro’s) 2010 2011 2012 2013 Begraven 604 694 798 933 grafrecht 20 jaar 836 961 1.105 1.292 1.511 1.737 1.997 2.336 afkoop onderhoud Door grote investeringen is de kostendekkendheid van de grafrechten de afgelopen jaren afgenomen. Daarom zijn ten opzichte van 2012 de tarieven met 17% (inclusief prijscompensatie) verhoogd. De kosten bedragen in 2013 € 521.000 en de opbrengst grafrechten en afkoop onderhoud graven is € 250.000. De kostendekkendheid komt daardoor op rekening basis uit op bijna 48%. Bouwleges Het aantal aanvragen om omgevingsvergunning voor de activiteit bouw is licht gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar en beston d vooral uit kleine aanvragen en projecten. Als gevolg van het huidige economische tij blijven grote bouwprojecten vaak uit. Gelet op de vooruitzichten voor 2013, en mede gebaseerd op het projectenoverzicht van de afdeling Beleid en Projecten, is de verwachte legesopbrengst bij de 2 e kwartaalrapportage met € 360.000 naar beneden bijgesteld. In de begroting wordt nog uitgegaan van volledige kostendekkendheid als uitgangspunt voor de legesopbrengst van dit product. Als gevolg van de veranderingen in het soo rt en de grootte van aanvragen en de opbouw van de legesverordening wordt relatief meer tijd besteed aan de behandeling van aanvragen zonder dat daar een hogere legesopbrengst tegenover staat. Dit is terug te zien in het dekkingspercentage. In 2013 dekten de inkomsten voor 57% de kosten, terwijl de begroting rekening hield met een percentage van 64%. Deze afwijking wordt niet zozeer bepaald door lagere inkomsten maar door een hogere tijdsbesteding aan het product en daarmee aan de totaal toerekenbare uitgaven. - 83 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk In 2014 wordt een onderzoek naar de kostendekkendheid van de bouwleges uitgevoerd waarvan de effecten in de begroting zullen worden verwerkt. Begroting Rekening na wijziging Totaal toerekenbare uitgaven 947.486 1.038.490 Inkomsten 607.127 591.651 64% 57% Dekkingspercentage Overige heffingen Naast bovenstaande heffingen zijn er nog enkele andere heffingen zoals de marktgelden, de toeristenbelasting, de forensenbelasting en de overige leges. Kwijtscheldingsbeleid Voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen geldt net als voor de Rijksbelastingen de Invorderingswet. De gemeente mag in het kwijtscheldingsbeleid niet soepeler zijn dan het Rijksbeleid, wel strenger. De gemeente heeft vrijheid te kiezen voor een percentage tot maximaal 100% van de bijstandsnorm voor de kosten van levensonderhoud. In Langedijk is gekozen voor 100%. In Langedijk is kwijtschelding niet voor alle belastingsoorten mogelijk. Kwijtschelding is in 2013 alleen mogelijk voor: afvalstoffenheffing; hondenbelasting (alleen de eerste hond); grafrechten (alleen het jaarlijks grafonderhoud). In 2013 is iets meer dan € 46.000 kwijtgescholden. - 84 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Jaarrekening - 85 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 86 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Overzicht van baten en lasten - 87 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 88 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Baten en lasten per programma Programma’s begroting voor begroting na wijziging wijziging realisatie verschil lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten Besturen en burgers 5.096 403 5.231 456 5.080 478 151 -22 Veiligheid 1.767 15 1.648 15 1.659 8 -11 7 256 0 105 0 113 0 -8 0 Onderwijs 3.272 206 3.132 101 3.128 101 4 0 Cultuur 2.012 45 2.269 289 2.214 284 55 5 28.585 27.597 13.617 19.431 13.645 15.465 -28 3.966 Milieu en volksgezondheid 1.391 0 1.669 100 1.532 110 137 -10 Maatschappelijke ondersteuning 8.591 1.453 7.714 578 7.486 480 228 98 Sociale voorzieningen 7.107 4.891 7.804 5.216 7.549 5.071 255 145 Openbare ruimte 13.744 6.097 15.995 6.511 12.527 6.709 3.468 -198 Totaal programma’s 71.821 40.707 59.184 32.697 54.933 28.706 4.251 3.991 392 30.348 192 29.449 396 29.306 -204 143 50 0 0 0 0 0 0 0 72.263 71.055 59.376 62.146 55.329 58.012 4.047 4.134 5.068 5.106 13.766 10.545 13.273 10.986 493 -441 77.331 76.161 73.142 72.691 68.602 68.998 4.540 3.693 W erkgelegenheid Ruimtelijke ordening Algemene dekkingsmiddelen onvoorzien Gerealiseerd totaal van saldo van baten en lasten Mutaties reserves Gerealiseerd resultaat Totaal verschillen baten en lasten 1.170 451 -396 847 nadelig nadelig batig batig - 89 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 90 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Toelichtingen overzicht van baten en lasten 2013 Gerealiseerde totaal van saldo van baten en lasten begroot realisatie -2,8 -2,7 totaal bedragen x € 1 miljoen verschil 0,1 nadeel Verklaring het gerealiseerde totaal van saldo van baten en lasten Het gerealiseerde totaal van saldo van baten en lasten is € 0,1 miljoen nadeliger dan begroot. Dit voordelig resultaat wordt op hoofdlijnen veroorzaakt op de volgende programma’s: programma verklaring voordeel nadeel Besturen en Burgers Lagere apparaatskosten 0,2 Ruimtelijke ordening Lagere apparaatskosten 0,1 Lagere kosten bestemmingsplannen 0,1 Lagere kosten grondexploitaties 0,2 Lagere opbrengst grondexploitaties 4,0 Milieu en volksgezondheid Lagere apparaatskosten 0,1 Maatschappelijke ondersteuning Lagere kosten Hulp bij Huishouden 0,1 Sociale voorzieningen Lagere uitkeringen W et Werk en Bijstand 0,3 Lagere vergoeding Rijk Wet Werk en Bijstand 0,2 Openbare ruimte Lagere kapitaallasten door vertraging in uitvoering 2,9 Lagere kosten door aanbestedingsvoordelen en bezuinigingen 0,6 Hogere inkomsten inzameling huishoudelijk afval en riolering 0,2 Algemene dekkingsmiddelen Verantwoording facturen 2013 na ‘sluiten van de boeken’ 0,1 Extra afschrijving gemeentelijk pand 0,1 Lagere apparaatskosten investeringen 0,1 Saldo kostenplaatsen 0,1 Lagere dividendopbrengst Gasbedrijf 0,1 Renteverschil GREX 0,2 Hogere opbrengst OZB, honden- en toeristenbelasting 0,1 Hogere algemene uitkering Gemeentefonds 0,1 Totaal 4,9 Nadelig verschil 0,1 5,0 - 91 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk In de Paragraaf Bedrijfsvoering en in de toelichting van de algemene dekkingsmiddelen zijn de hierboven genoemde voor- en nadelen nader toegelicht. Mutaties reserves (raadsbesluiten) begroot realisatie verschil 3,2 2,3 -0,9 -0,4 0,4 0,8 2,8 2,7 -0,1 Totaal mutaties reserves x € 1 miljoen Gerealiseerde resultaat Totaal Conform raadsbesluiten wordt een deel van de kosten van het uitgevoerde beleid gedekt uit reserves (de algemene reserve en bestemmingsreserves) en bepaalde opbrengsten worden toegevoegd aan reserves. Bovendien zijn de mutaties door de in oktober 2010 vastgestelde beleidsnota ‘Herijking Reserves en Voorzieningen’ in dit rekeningjaar verwerkt. Bezoldiging topfunctionarissen (WNT) Topfunctionarissen in de (semi)publieke sector mo gen niet meer verdienen dan het wettelijk vastgestelde maximum. Dit wordt normering van topinkomens genoemd. De regels hiervoor zijn vastgelegd in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector, afgekort WNT. Met deze nieuwe wet die op 1 januari 2013 is ingegaan, is de Wet Openbaarmaking Uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) komen te vervallen. Een belangrijk verschil tussen de WNT en de WOPT is de verplichting om de bezoldiging van de topfunctionarissen binnen de organisatie in de jaarstukken te vermelden, ongeacht of hun bezoldiging de WNT-norm overschrijdt. Voor gemeenten zijn de bekleders van de functies van Gemeentesecretaris en Griffier aangewezen als topfunctionarissen. De WNT-norm voor 2013 is vastgesteld op € 228.599. Onderstaand overzicht geeft inzicht in de bezoldiging over 2013 van de topfunctionarissen werkzaam bij de gemeente Langedijk conform de regelgeving van de WNT. Hieruit blijkt dat bij de gemeente Langedijk de WNT-norm in 2013 niet overschreden is. Functie Gemeentesecretaris/ Griffier Algemeen directeur Naam E. Annaert Bruto bezoldiging J. van den Bogaerde 92.863,68 76.924,58 Sociale verzekeringspremies (werkgeverslasten) 6.956,52 6.956,52 Onkostenvergoedingen 1.382,40 1.463,76 16.182,96 12.643,92 Pensioenpremies Totaal bezoldiging 117.385,56 Duur en omvang dienstverband 97.988,78 m.i.v. 01-10-2004 m.i.v. 15-06-2009 36 uur 36 uur Uitkering wegens beëindiging dienstverband n.v.t. n.v.t. Functie(s) bekleed tijdens dienstverband Lid Provinciale Staten - Noord-Holland Jaar beëindiging dienstverband n.v.t. n.v.t. Het normenkader rondom de WNT is bekrachtigd in het Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014 -0000106049 en de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000 - 92 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk 104920. De Aanpassingswet W NT is als onderdeel van dit normenkader nog niet formeel aangenomen door de Eerste Kamer. Voor het opmaken van de jaarrekening is in lijn met de mededeling van de minister van BZK d.d. 12 februari 2014, gepub liceerd in de Staatscourant d.d. 18 februari 2014, de Aanpassingswet WNT wel als onderdeel van het normenkader gehanteerd. Ten aanzien van interim -functionarissen die geen topfunctie vervullen heeft de Gemeente Langedijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid die paragraaf 6 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze functionarissen. Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT (inclusief de wijziging van paragraaf 6 volgens besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2014, nr. 2014 -0000142706 kán en hoeft de gemeente niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim-functionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de WNT (inclusief verwerking Aanpassingswet WNT). Centraal Administratie Kantoor (CAK) Een aanvrager van een voorziening (voorheen WVG), hulp in de huishouding of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op grond van de Wmo een bijdrage verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. Het CAK verstrekt aan de gemeenten een totaaloverzicht waarbij maandelijks een afstorting plaatsvindt van de geïncasseerde bijdragen. Geme enten kunnen op deze overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen Wmo-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de ei gen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en de volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. - 93 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 94 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Besturen en burgers wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 5.230.738 5.080.198 150.540 455.930 478.121 -22.191 4.774.808 4.602.077 172.731 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Besturen en burgers heeft een voordelig saldo van € 173.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N Lasten 151.000 V Het doorberekende bedrag aan interne uren en overige overhead (o.a. huisvesting en 108.000 V 43.000 V 22.000 V 30.000 V 20.000 N 71.000 N 25.000 V 10.000 V ICT) op het programma is € 108.000 lager dan begroot. Dat zijn uren € 73.000 (dat is 2% van het totaal) en overhead € 35.000. Kosten doelmatigheidsonderzoek In 2013 zijn geen externe uitgaven gedaan voor een doelmatigheidsonderzoek. Doelmatigheidsonderzoek naar de vergunningverlening is met interne medewerkers gestart, wat resulteert in een onderuitputting van dit budget. Kosten rekenkamer De rekenkamer werd in 2013 niet actief ingevuld. Diversen In het afgelopen jaar is reeds geanticipeerd op de implementatie van de toekomstige bezuinigingstaakstelling en een stringenter budgetbeheer op diverse onderdelen. Als gevolg daarvan is een voordeel van € 30.000 gerealiseerd op, onder andere, kosten Langedijk Informeert en kosten beleidsadvisering. Bestuurlijke samenwerking De totale kosten bestuurlijke samenwerking zijn € 20.000 hoger dan bij de laatste bijstelling van de begroting bekend was. Tevens zijn de daarmee samenhangende baten hoger, namelijk € 15.000. Zie ook de baten. Pensioenen wethouders Jaarlijks worden de toekomstige pensioenverplichtingen wethouders geactualiseerd. Op basis van actuariële berekeningen wordt de hoogte van de voorziening berekend. Naast de vaste storting van € 65.000 wordt de voorziening aangevuld tot de actuarieel berekende hoogte. In de begroting 2014 is deze vaste storting inmiddels op grond van de daadwerkelijke benodigde storting in de afgelopen jaren al verhoogd tot € 125.000. Tevens is rekening gehouden met een correctie over de jaren 2012 en 2013. Overige kosten raad In 2013 is het nieuwe raadsinformatiesysteem geïmplementeerd. Voor dit systeem zijn in 2013 geen onderhoudskosten gemaakt. Verder is sprake van lagere kosten voor contributies en lidmaatschappen. Overige kosten griffie De griffie heeft in 2013 geen kosten gemaakt voor het inhuren van externe notulisten voor de verslaglegging van de raadsvergaderingen. - 95 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N In 2013 is de vrijwilligersprijs niet uitgereikt. 10.000 V Overige kleine afwijkingen 14.000 N Baten 22.000 V Bestuurlijke samenwerking 15.000 V 7.000 V Zie de analyse bij de lasten. Overige kleine afwijkingen - 96 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Veiligheid wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 1.647.647 1.659.268 -11.621 15.223 7.681 7.542 1.632.424 1.651.587 -19.163 nadelig nadelig nadelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Veiligheid heeft een nadelig saldo van € 20.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Bedrag V/N Lasten 14.000 N 139.000 N 43.000 V 82.000 V Baten 5.000 N Overige baten 5.000 N Uren Veiligheid: Onder andere in verband met het opzetten en opleiden van de crisisorganisatie zijn meer uren ingezet op het programma Veiligheid. Dit resulteert in een nadelig saldo van 139.000 (20% van het geraamde budget voor interne uren) Veiligheid en rampenbestrijding: De regionale ontwikkeling project ‘Bevolkingszorg 8.0’ zal consequenties hebben voor de lokale crisisorganisatie. In verband met deze ontwikkeling, waar nog besluitvorming over dient plaats te vinden, is in 2013 gematigd ingezet op het opleiden en oefenen van de gemeentelijke crisisorganisatie. Dit resulteert in een voordeel van € 18.000. Daarnaast zijn de kosten voor vaartoezicht lager in verband met minder inzet van vaaruren gedurende het koude voorseizoen. Hierdoor ontstaat er een voordeel van €14.000 in het rekeningresultaat. Overige verschillen € 11.000 Voordelig. Brandweer: Bij de brandweer zijn er meer opleidingen gevolgd dan oorspronkelijk in de planning opgenomen. Hierdoor ontstaat een nadeel van € 12.000. Door minder uitrukken, lagere kosten voor huisvesting en minder keuringen ontstaat een voordelig resultaat van € 38.000. Verder is er minder aanschaf van persoonlijke uitrusting, waardoor een voordelig resultaat ontstaat van € 28.000. Door de overdracht van de activa van roerende zaken aan de Veiligheidsregio - NHN ontstaat een voordelig saldo op de kapitaallasten van het materieel van € 28.000. - 97 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 98 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Werkgelegenheid wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 105.450 112.802 -7.352 0 0 0 105.450 112.802 -7.352 nadelig nadelig nadelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Werkgelegenheid heeft een nadelig saldo van € 7.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Lasten Recreatie en toerisme bedrag V/N 7.000 N 20.000 N 10.000 V 3.000 V De aanleg van het wandelpadennetwerk, onderdeel van recreatie en toerisme in dit programma, is in 2013 volledig ten laste van dit programma gekomen. Er is derhalve geen activering aan de orde. Vanwege de overlap met het programma Cultuur worden de totale kosten mede door dit programma gedekt. Revitalisering bedrijventerrein de Mossel Bij het Meerjareninvesteringsplan (MIP) 2013 is het budget met € 100.000 verlaagd. In 2013 zijn de voorbereidingen gestart voor de revitalisering. De uitvoering zal echter in 2014 starten. De kapitaallasten zijn al s gevolg hiervan lager dan waarmee rekening gehouden is. Kleine verschillen Baten - - 99 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 100 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Onderwijs wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 3.131.974 3.128.277 3.697 101.477 100.569 908 3.030.497 3.027.708 2.789 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Onderwijs heeft een voordelig saldo van € 3.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N 4.000 V 14.000 V 45.000 N 37.000 V 35.000 N 43.000 V 10.000 N Baten 1.000 N Diverse kleine afwijkingen. 1.000 N Lasten Het doorberekende bedrag aan interne uren is € 14.000 lager dan begroot. Dat is 4% van het geraamde budget voor interne uren. De Binding Vooral op onderhoud, energiekosten en vandalisme zijn voor de Binding meer uitgaven gedaan. Op dit programma vindt de doorbelasting plaats van het onderwijsgedeelte (Jan Arentsz). LEA Budgetten Op de LEA budgetten is sprake van een onderschrijding. De belangrijkste oorzaak is de volgende. Naar aanleiding van de uitkomst van het inspectierapport ‘De kwaliteit van VVE in Langedijk’ zijn concrete afspraken gemaakt om de aanbevolen verbeterpunten uit het rapport aan te pakken. Deze verbeterslag is ingezet in 2013 en deze aanpak geldt ook voor 2014. Voor 2013 was voor deze aanpak geld gereserveerd. In 2013 is wel begonnen met de start van dit verbetertraject, het heeft echter tot op heden nog niet geleid tot (de volledig geraamde) kosten. Onderhoud onderwijsgebouwen De verschillende onderwijsaccommodaties hebben in 2013 meer energiekosten opgeleverd en de kosten van de verbouwing van de Koolvlet konden in 2013 niet volledig worden gedekt door de nog niet in dit jaar vervallende huurkosten. Ten slotte zijn bij twee locaties (Steltloper en Paus Johannes) extra anti -vandalisme maatregelen getroffen. Leerlingenvervoer Vanaf 2012 is sprake van een kanteling in het leerlingenvervoer. Er wordt in overleg met ouders gekeken naar de best passende vervoersvoorziening voor de kinderen, uitgaande van de mogelijkheden van het kind. Dat betekent minder leerlingen in de taxi. Diversen - 101 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 102 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Cultuur wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 2.268.532 2.213.563 54.969 288.560 284.442 4.118 1.979.972 1.929.121 50.851 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Cultuur heeft een voordelig saldo van € 51.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N Lasten 55.000 V Het doorberekende bedrag aan interne uren op het programma is € 23.000 hoger dan 23.000 N 40.000 N 38.000 V 43.000 V 15.000 V 13.000 V begroot. Dat is 23% van het geraamde budget van interne uren. Op het product culturele centra zijn meer uren nodig geweest dan gepland. De Binding Vooral op onderhoud, energiekosten en vandalisme zijn voor de Binding meer uitgaven gedaan. Op dit programma vindt de doorbelasting plaats van het cultuurgedeelte. Culturele accommodaties De kosten van de overige culturele accommodaties vallen lager uit dan geraamd, vooral omdat gepland schilderwerk is doorgeschoven naar 2014. Daardoor zijn ook minder uren aan deze accommodaties toegerekend (indirecte uren). Monumentenzorg Het budget Gemeentelijke monumenten is bestemd voor subsidies voor onderhoud/restauratie van gemeentelijke monumenten. In 2013 zijn nog geen gemeentelijke monumenten formeel door het college aangewezen, wel ‘voorbeschermd’. Van deze panden zijn in het laatste kwartaal 2013 en 1 e kwartaal 2014 redengevende omschrijvingen opgesteld. Op basis van deze beschrijvingen adviseert de Erfgoedcommissie het college over de definitieve aanwijzing van de gemeentelijke monumenten. Subsidieaanvragen kunnen in behandeling worden genomen wanneer panden formeel zijn aangewezen als gemeentelijk monument. Muziekonderwijs De raad heeft op 11 november 2010 besloten om jaarlijks de subsidie aan de Stichting Cool Kunst en Cultuur met 20% te verminderen. Om juridische en praktische redenen is deze korting voor het eerst toegepast op het tweede halfjaar van 2012 (10%). In 2013 is voor de eerste keer de volledige 20% gekort. Tegelijkertijd met haar besluit om de subsidie aan Coo l te verminderen heeft de raad besloten dat er een nieuwe vorm van muziekonderwijs moet worden ontwikkeld. Deze nieuwe vorm heeft de raad in zijn vergadering van 19 november 2013 vastgesteld. Hierdoor is in 2013 geen geld uitgegeven aan een alternatief voo r het muziekonderwijs dat door Cool werd verzorgd (en in steeds verdere afgeslankte vorm tot medio 2017 zal worden verzorgd). Diverse subsidies - 103 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N De huisvestingsubsidies van Hakkepuf en Atelier6 in de Binding zijn € 7.000 lager dan begroot. Voor amateuristische kunstbeoefening zijn voor € 6.000 minder aanvragen gedaan. Diverse kleine afwijkingen 9.000 V Baten 4.000 N Diverse kleine afwijkingen 4.000 N - 104 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Ruimtelijke ordening wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 13.617.272 13.645.122 -27.850 Baten 19.430.735 15.465.045 3.965.690 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten -5.813.463 -1.819.923 -3.993.540 voordelig voordelig nadelig Het programma Ruimtelijke ordening heeft een nadelig saldo van € 3.994.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N Lasten 29.000 N Het doorberekende bedrag aan interne uren is lager (1%) dan begroot. Bestemmingsplannen 54.000 V 100.000 V 162.000 N De laatste te actualiseren bestemmingsplannen zijn allemaal in de eerste helft van 2013 vastgesteld. Daardoor is een groot deel van dit budget dit jaar niet nodig geweest. Grondexploitaties Door het achterblijven van de grondverkopen zijn diver se kosten niet gemaakt. Het bouwrijp maken van Broekerplein is later gestart dan verwacht. Voor Westerdel zijn lagere afdrachten gedaan aan het fonds Bovenwijkse voorzieningen en is een aantal reststroken niet verworven. Ook in Breekland zijn zoveel mogeli jk kosten doorgeschoven als gevolg van de lagere grondverkopen. In de paragraaf grondbeleid worden de verschillen per plan verder toegelicht. Daarnaast zijn (aanvullende) verliesvoorzieningen getroffen voor de projecten Westerdel en Broekerplein alsmede een verliesvoorziening voor het totale risico op MPG -niveau. Overige kleine verschillen. 21.000 N Baten 3.965.000 N Grondexploitaties 4.022.000 N 57.000 V Als gevolg van de huidige marktsituatie zijn de grondverkopen flink achtergebleven. Dit betreft vooral de koopwoningen in W esterdel, de kavels op de Noordlob Sint Maarten en de kavels op Oxhoofdpad waarvan wel een deel is verkocht maar nog niet daadwerkelijk geleverd en betaald. Op Breekland is wel grond voorlopig in erfpacht uitgeven, maar de grondverkopen zi jn lager dan geraamd. In de paragraaf grondbeleid worden de verschillen per plan verder toegelicht. Overige kleine verschillen. - 105 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 106 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Milieu en volksgezondheid wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 1.668.544 1.531.650 136.894 100.000 109.590 -9.590 1.568.544 1.422.060 146.484 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma milieu en volksgezondheid heeft een voordelig saldo van € 146.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Lasten In verband met ziekte van een tweetal medewerkers en het inzetten van een bedrag V/N 137.000 V 79.000 V 21.000 V 23.000 V 14.000 V 9.000 V 11.000 V 2.000 N medewerker op een ander organisatieonderdeel zijn op dit programma minder uren (15%) geschreven. Bodemsanering Door juridische complicaties is de bodemsanering Havenplein lang uitgesteld. De sanering vindt in 2014 plaats. Gezondheidszorg Er zijn minder uitgaven gezondheidszorg geweest en de aanschafkosten van de AED’s zijn dan geraamd waardoor een voordeel op de kapitaallasten ontstaat. Diverse kleine verschillen. Baten Bodemsanering Eind 2013 is een provinciale bijdrage ontvangen voor de bodemsanering Nobelhof. Overige kleine verschillen - 107 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 108 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Maatschappelijke ondersteuning wat heeft het gekost begroting realisatie saldo 7.714.433 7.486.365 228.068 578.464 480.066 98.398 7.135.969 7.006.299 129.670 nadelig nadelig voordelig na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten Het programma Maatschappelijke ondersteuning heeft een voordelig saldo van € 130.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Lasten Het doorberekende bedrag aan interne uren op het programma is € 20.000 lager dan bedrag V/N 228.000 V 20.000 V 36.000 N 43.000 N 88.000 V 112.000 V begroot. Dat is 1½ % van het geraamde budget voor interne uren. Sport Voor een debiteur is een vordering opgenomen en voor dit bedrag dubieus gemaakt omdat de desbetreffende debiteur niet in staat is deze vordering (de afgesproken afdracht) binnen hun exploitatie te voldoen. Accommodaties Op dit programma worden de kosten van diverse accommodaties (sport, jeugd, kindervang/peuterspeelzalen en wijksteunpunten) verantwoord. Totaal zijn de kosten € 43.000 hoger dan geraamd. Onder andere door het wel uitvoeren van schilderwerk bij binnensportaccommodaties (sporthal Geestmerambacht) in 2013, terwijl de raming daarvan in 2014 gepland stond. Dit in verband met gunstige weersomstandigheden. Daarnaast is gepland onderhoud aan de voormalige bibliotheek in Sint-Pancras, in verband met de onzekere toekomst van het gebouw, uitgesteld. Hulp bij huishouden In 2008 zijn indicaties hulp bij het huishouden (HH) voor mensen van 80 jaar en ouder ongewijzigd overgenomen van het CIZ. Hier zaten relatief veel HH2 (dit is voor mensen die zelf de regie over het huishouden niet meer kunnen voeren) indicaties bij. Deze indicaties waren voor 5 jaar vastgesteld. In 201 3 zijn ze opnieuw geïndiceerd en omgezet in HH1 (goedkope vorm van hulp bij het huishouden). De ontwikkeling scheiden wonen en zorg zal naar verwachting een toename van HH2 indicaties geven. WMO Een bedrag van € 8.000 voor nazorg ex-gedetineerden/Veiligheidshuis is in 2014 betaalbaar gesteld. Er zijn geen uitgaven voor het innovatiefonds in 2013 uitgekeerd (€ 9.000). De start van het project W MO begeleiding AWBZ/WMO is uitgesteld tot 2014 (€ 17.000) Voor het bovenregionale project ‘respijtzorg’ wordt een provinciale subsidie van € 119.000 verkregen. De werkelijke uitgaven zijn € 78.000 lager dan het in 2013 volledig begrote subsidiebedrag. Het project loopt in 2014 door. Het restant van de uitgaven zal dan plaatsvinden. Zie ook verklaring bij de baten. - 109 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N Individuele voorzieningen 13.000 V 42.000 V 11.000 V Overige kleine afwijkingen. 20.000 V Baten 98.000 N Eigen bijdrage W MO 15.000 N 69.000 N 14.000 N De Kantelingsgedachte, met name een beroep op de eigen mogelijkheden, wordt een steeds algemenere gedachte waardoor zowel burgers als instellingen minder snel een aanvraag doen. Daarbij wordt ook binnen de gemeente steeds meer gekeken of burgers de problemen zelf kunnen oplossen. CJG Van een aantal voorzieningen is geen of minder gebruik van gemaakt dan waarmee rekening is gehouden, o.a. opvoedcursussen, budget jongerencoach en voorzorgtraject. Tevens is in dit jaar een afrekening 2012 van de GGD ontvangen. Invoering transitie Jeugdzorg ca. Voor diverse projecten in het kader van de transitie Jeugdzorg wordt een provinciale subsidie ontvangen. Bij een aantal projecten zijn de werkelijke uitgaven pas later in het jaar bekend geworden; de begroting kon daar niet meer op worden aangepast. In dit geval is minder uitgeven dan geraamd. Zie ook verklaring baten. Door de afname in de kosten voor hulp bij het huishouden is de ontvangen eigen bijdrage minder dan begroot. WMO Zie ook verklaring bij de lasten. Doordat de werkelijke uitgaven lager zijn dan het geraamde bedrag (dus een voordeel), ontstaat aan de batenkant (de ontvangen subsidie) een nadeel van nagenoeg hetzelfde bedrag. Slechts de werkelijke uitgaven mogen ook als inkomst worden geboekt. Het verschil bestaat uit de interne uren, deze zijn opgenomen in het bedrag van € 20.000 dat als totaalversc hil interne uren is gemeld. Invoering transitie Jeugdzorg ca. Voor diverse projecten in het kader van transitie Jeugdzorg wordt een provinciale subsidie ontvangen. Slechts de werkelijke uitgaven mogen ook als inkomst worden geboekt. Bij een aantal projecten zijn de werkelijke uitgaven pas later in het jaar bekend geworden; de begroting kon daar niet meer op worden aangepast. In dit geval is minder uitgeven dan geraamd, waardoor ook de werkelijke inkomst lager is dan geraamd. - 110 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Sociale voorzieningen wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 7.804.008 7.548.627 255.381 Baten 5.215.999 5.070.684 145.315 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 2.588.009 2.477.943 110.066 nadelig nadelig voordelig Het programma Sociale voorzieningen heeft een voordelig saldo van € 110.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N 255.000 V 33.000 N 303.000 V 33.000 N 18.000 V Baten 145.000 N Wet Werk en Bijstand 253.000 N 100.000 V 8.000 V Lasten Uren personeel Meer uren geschreven. Wet Werk en Bijstand De voorspelde groei van het aantal klanten in de bijstand heeft zich niet voorgedaan. Weliswaar is er een gestage groei geweest van 226 klanten op 1 januari 2013 naar 250 op 31 december, maar dat heeft zich vooral voorgedaan in de eerste 6 maanden van het jaar. Het totale tekort blijft binnen 10% van het door het Rijk beschikbare gestelde budget, waarmee een aanvraag voor aanvullende uitkering niet nodig is. Besluit Bijstand Zelfstandigen Er zijn meer verstrekkingen gedaan dan begroot. Deze worden voor het grootste deel door het Rijk gecompenseerd. (zie baten) Overige verschillen De lasten van de bijstand zijn € 253.000 onder de prognose gebleven. Een aanvraag voor een aanvullende uitkering is daarmee niet nodig. Deze was wel geraamd. Per saldo bedraagt het voordeel op de bijstand € 50.000 Besluit Bijstand Zelfstandigen Er is gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een correctie op de aangifte BTW compensatiefonds over de jaren 2007 -2011 te doen. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 24.000. De hogere lasten van € 33.000 hebben geleid tot een hogere declaratie bij het Rijk. Met ingang van 2013 hanteert het Rijk een nieuwe systematiek van nor mbaten. In 2013 zijn meer inkomsten gerealiseerd dan de door het Rijk berekende norm. Dit levert een voordelige afwijking op van € 43.000. Overige verschillen - 111 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 112 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma Openbare ruimte wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten 15.994.746 12.527.360 3.467.386 Baten 6.510.920 6.709.418 -198.498 Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 9.483.826 5.817.942 3.665.884 nadelig nadelig voordelig Het programma Openbare ruimte heeft een voordelig saldo van € 3.666.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Lasten Op het programma openbare ruimte zijn minder uren (0,5%) geboekt dan vooraf bedrag V/N 3.468.000 V 26.000 V 2.919.000 V 502.000 V 37.000 V 16.000 N 198.000 V 35.000 V 150.000 V geraamd. Kapitaallasten Een groot aantal (grote) projecten (reconstructie Nauertogt -N254, aanpassing Kasteelstraat, reconstructie Voorburggracht en Bovenweg, herinrichting bomenbuurt, revitalisering wegen Oranjebuurt en gemeentelijke bewegwijzering) loopt achter op de geplande uitvoering. Hierdoor zijn de kapitaallasten veel lager. Hiertegenover staat een lagere dekking uit de reserve. Werkzaamheden door derden Op het hele programma vallen de kosten die aan werkzaamheden door derden zijn uitgegeven veel lager uit. Dit komt deels doord at er sprake is van een gunstige markt (aanbestedingsvoordelen). Daarnaast is bij het uitvoeren van onderhoud en andere werkzaamheden al geanticipeerd op de aanstaande bezuinigingen. De lagere kosten voor inzameling huishoudelijk afval en riolering (zowel kosten derden als eigen uren) worden verrekend met de desbetreffende reserve en/of voorziening. Gladheidsbestrijding Ondanks de lange winter zijn er weinig uitgaven voor gladheidsbestrijding nodig geweest. Overige kleine verschillen Baten Subsidie In 2013 is de eindafrekening van de subsidie voor het kruispunt westelijke randweg Molenkade ontvangen. Omdat de kosten in eerdere jaren onttrokken zijn aan de reserve ‘investeringen met maatschappelijk nut’ wordt dit bedrag nu aan de reserve toegevoegd. Heffingen en overige inkomsten inzameling huishoudelijk afval en riolering. Zowel voor de inzameling van huishoudelijk afval als riolering zijn meer leges ontvangen dan eerder geraamd. Ditzelfde geldt voor de vergoeding van invorderingskosten. Daarnaast zijn de inkomsten uit vergoedingen en subsidies voor grondstoffen een stuk hoger. De hogere inkomsten voor inzameling huisvuil en - 113 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie bedrag V/N 23.000 V riolering worden verrekend met de desbetreffende reserve en/of voorziening. Overige kleine(re) verschillen. - 114 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Algemene dekkingsmiddelen wat heeft het gekost begroting realisatie saldo na wijziging Lasten Baten Gerealiseerd totaal saldo baten en lasten 191.723 395.870 -204.147 29.448.988 29.306.472 142.516 -29.257.265 -28.910.602 -346.663 voordelig voordelig nadelig De Algemene dekkingsmiddelen hebben een nadelig saldo van € 347.000. Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Lasten In 2013 is een groot deel van de oude belastingvorderingen opgeschoond. De kosten bedrag V/N 204.000 N 19.000 N 116.000 N van oninbaarheid (faillissementen, schuldsanering e.d.) zorgen voor een overschrijding van het budget. Algemene uitgaven en inkomsten Er heeft een extra afschrijving op een gemeentelijk pand plaatsgevonden om de boekwaarde terug te brengen naar de WOZ -waarde. De gemeente wil dit pand verkopen en met deze actie is de woning op de vraagprijs van de makelaar gewaardeerd. Het aantal uren dat toegerekend is aan investeringen is lager dan geraamd. 84.000 V De voorziening dubieuze debiteuren is bijgesteld. 28.000 V Facturen die na het ‘sluiten van de boeken’ zijn binnengekomen en betrekking 115.000 N 55.000 N 11.000 N 143.000 N 66.000 N 157.000 N 77.000 V 89.000 V 86.000 N hebben op het boekjaar 2013, worden in één keer ten laste van de algemen e dekkingsmiddelen gebracht. Het totaal saldo kostenplaatsen levert ten opzichte van de begroting een nadeel op van € 55.000 dat wordt veroorzaakt doordat er iets minder productieve uren zijn verantwoord dan begroot. Dit nadeel op saldi kostenplaatsen komt echter als voordeel verspreid over de programma’s terug. Overige kleine verschillen. Baten Tegenvallende dividendopbrengsten van het Gasbedrijf Kop Noord -Holland leveren een nadeel op van € 66.000. Dit wordt verrekend met de reserve Investeringen met economisch nut. Het verschil tussen de doorberekende rente en de werkelijk betaalde rente levert een nadeel op. Er is afgelopen jaar minder rente toegerekend aan de bouwgrondexploitatie. Zowel de heffing van OZB als ook van de honden - en toeristenbelasting heeft ten opzichte van de begroting een voordeel opgeleverd van in totaal € 77.000. De decembercirculaire van het Gemeentefonds is begin decemb er 2013 verschenen. Dit was te laat om de effecten hiervan nog in de Eindejaarsrapportage te kunnen verwerken. Algemene uitgaven en inkomsten - 115 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Belangrijkste verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie Aangezien de aan investeringen toegerekende uren (lasten) lager zijn, is ook de doorbelasting naar de balans lager. - 116 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk bedrag V/N Incidentele baten en lasten lasten programma realisatie baten raming raming na wijz. voor wijz. 3 17 0 -2 30 0 -14 26 0 -183 -152 0 Besturen en burgers realisatie raming raming na wijz. voor wijz. 6.865 0 Veiligheid Fysieke infrastructuur Werkgelegenheid Onderwijs Cultuur Ruimtelijke ordening 3.436 Milieu en volksgezondheid 6.865 Wijken Maatschappelijke ondersteuning Sociale voorzieningen 11 0 Openbare ruimte 334 3.047 Algemene dekkingsmiddelen -18 -18 Subtotaal programma’s 3.567 2.950 Mutaties reserves 9.063 12.630 Totaal 0 0 25 0 1.685 1.603 0 0 8.598 8.468 0 8.995 0 4.088 3.448 0 11.945 0 12.686 11.916 0 Saldo baten 12.686 Saldo lasten 12.630 Voordelig saldo 23 56 Specificatie van de belangrijkste posten: Programma lasten baten Ruimtelijke ordening In de Eindejaarsrapportage 2013 heeft de raad besloten: 4.605 - Wanneer de rentetoevoeging aan de GREX wordt met ingang van 2014 verlaagd van 3,7% naar 2% kan de getroffen verliesvoorziening verlaagd worden. Een bedrag van € 2.390.000 wordt toegevoegd aan de Algemene reserve en een bedrag van € 2.215.000 aan de reserve Bouwgrondexploitatie. - In de Programmabegroting 2014 is aangegeven dat na een tussentijdse 2.260 actualisering van de verliesvoorziening € 6,8 miljoen kan vrijvallen. In de Kadernota 2013-2017 is hiervan € 4,6 miljoen al verwerkt. De extra vrijval van € 2,2 miljoen komt ten gunste van de re serve bouwgrondexploitatie. Uit de actualisatie van de grondexploitaties komt naar voren dat aanvullende 3.436 0 verliesvoorzieningen moeten worden getroffen voor Westerdel (€ 1,875 miljoen) en Broekerplein (€ 0,722 miljoen). Daarnaast is, om het faserings risico op te vangen, op MPG-niveau een - 117 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma lasten baten aanvullende verliesvoorziening getroffen van € 0,839 miljoen. Openbare ruimte In de beleidsnota Herijking reserves en voorzieningen 2010 is besloten dat de 597 reserve wordt ingezet ter dekking van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Een groot aantal (grote) projecten (reconstructie Nauertogt -N254, aanpassing Kasteelstraat, reconstructie Voorburggracht en Bovenweg, herinrichting bomenbuurt, revitalisering wegen Oranjebuurt en gemeentelijke bewegwijzering) loopt achter op de geplande uitvoering. Hierdoor zijn de kapitaallasten veel lager. Hiertegenover staat een lagere dekking uit de reserve. Algemene dekkingsmiddelen In 2013 is de derde tranche ontvangen van de verkoop van de aandelen 1.632 NUON Mutaties reserves Afschrijvingen ineens op investeringen in de openbare ruimte met een 597 maatschappelijk nut (zie programma Openbare ruimte) Verlaging verliesvoorziening MPG (zie programma Ruimtelijke ordening) 6.865 Uit de actualisatie van de grondexploitaties komt naar voren dat aanvullende 3.436 verliesvoorzieningen moeten worden getroffen voor Westerdel (€ 1,875 miljoen) en Broekerplein (€ 0,722 miljoen). Daarnaast is, om het faseringsrisico op te vangen, op MPG -niveau een aanvullende verliesvoorziening getroffen van € 0,839 miljoen. Ontvangen tranche van de verkoop aandel en NUON - 118 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk 1.632 Balans - 119 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Balans per 31 december 2013 Activa 2013 Vaste activa 2012 66.987 68.879 0 0 Immateriële vaste activa - kosten van onderzoek en ontwikkeling 0 Materiële vaste activa 0 60.688 - in erfpacht uitgegeven gronden - investeringen met economisch nut (wto heffing) - overige investeringen met economisch nut - investeringen in de openbare ruimte 62.343 69 69 5.698 5.194 53.175 55.671 1.746 1.409 Financiële vaste activa 6.299 6.536 - kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen 19 20 5.908 6.077 372 439 - leningen aan: - woningbouwcorporaties - overige langlopende geldleningen Vlottende activa 61.316 57.641 Voorraden 53.606 49.817 - grond en hulpstoffen - bouwgronden, niet in exploitatie 17.665 2.672 - onderhanden werk, gronden in exploitatie 41.115 55.748 - verwachte tekorten gronden in exploitatie -5.179 -8.608 5 5 - gereed product en handelsgoederen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar 5.874 6.930 - vorderingen op openbare lichamen 3.816 4.082 - overige vorderingen 2.058 2.848 Liquide middelen 22 - kassaldi - bank- en girosaldi 0 0 22 69 Overlopende activa 1.814 - nog te ontvangen voorschotten van het rijk - overige overlopende activa Totaal 69 825 1.062 439 752 386 128.303 - 120 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk 126.520 Passiva 2013 Vaste passiva 2012 87.188 Eigen vermogen 104.372 31.792 - algemene reserve 29.109 2.556 5.844 28.840 30.172 396 -6.907 - bestemmingsreserves - overige bestemmingsreserves - gerealiseerde resultaat Voorzieningen - voorzieningen voor verplichtingen, enz. Vaste schulden (rentetypische looptijd > 1 jaar) - obligatieleningen 1.478 1.739 53.918 73.524 7 7 53.911 73.517 - onderhandse leningen van: - binnenlandse banken, enz. Vlottende passiva 41.115 Netto vlottende schulden (rentetypische looptijd < 1 jaar - kasgeldleningen 22.148 37.916 29.600 16.926 10.700 - bank- en girosaldi 3.202 0 - overige schulden 5.113 6.226 Overlopende passiva 3.199 5.222 - ontvangen voorschotten van het rijk 1.778 2.960 - overige overlopende passiva 1.421 2.262 Waarborgen en garantstellingen (buiten de balanstelling) - gewaarborgde geldleningen 16.520 15.724 - garantstellingen met achtervang 35.578 25.691 Totaal 128.303 126.520 - 121 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 122 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balansonderdeel anders is vermeld zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden . Baten en lasten Baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Daarnaast is het zogenaamde voorzichtigheidsprincipe gehanteerd, dat wil zeggen: baten en winsten zijn slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gereal iseerd; verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, zijn in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Conform het (bindend) advies van de Commissie BBV zijn dividendopbreng sten van deelnemingen als baten genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar is gesteld. Vaste activa Immateriële vaste activa Indien aanwezig en aan de betreffende voorwaarden is voldaan, zijn de immateriële vaste activa gewaardeerd tegen de verkrijging- c.q. vervaardigingprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van het sluiten van geldleningen en disagio zijn geactiveerd en afgeschreven over een termijn die maximaal gelijk is aan de looptijd van de lening. Kosten van onderzoek en ontwikkeling, die leiden tot een actief, zijn geactiveerd en in maximaal vijf jaar afgeschreven, als aan de voorwaarden van art. 60 BBV is voldaan. In elke andere situatie zijn dergelijke kosten ineens te n laste van de exploitatie gebracht. Materiële vaste activa Materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijging - of vervaardigingprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden zijn op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen is op het saldo afgeschreven. Bij de waardering van een investering zijn de directe lasten betrokken, evenals de personeelskosten en de overige aan de investering toe te rekenen indirecte kosten. Tijdens de vervaardiging is aan investeringen ge en rente toegerekend, met uitzondering van investeringen met betrekking tot grondexploitaties. Uitzonderingen op deze regel zijn expliciet aan de raad voorgelegd. Vervanging van een op het investeringsplan opgenomen investering is geen automatisme. De noodzaak (technisch of economisch) zal aangetoond moeten worden. Bij een noodzakelijke vervanging van een nog niet afgeschreven investering is de restant boekwaarde afgeboekt bij vervanging. Volgens de Nota Activabeleid worden alle vaste activa afgeschreven o p basis van de lineaire methode, tenzij in het door de raad vastgestelde investeringsplan gemotiveerd een andere methode is aangegeven. Investeringen voor inkomsten genererende activa zijn vanaf 2011 afgeschreven op basis van de annuïtaire methode. De afsc hrijvingstermijn is gebaseerd op de economische levensduur. Het eerste jaar waarover wordt afgeschreven is het jaar volgend op het jaar van realisering of aanschaf van het actief. Bij het bepalen van de hoogte van de afschrijving - 123 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk is geen rekening gehouden met een eventuele restwaarde van het actief. Een eventuele restwaarde van een buiten gebruik te stellen actief is als een incidentele bate in de exploitatierekening verantwoord. Voor de gehanteerde afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de Nota activabeleid Gemeente Langedijk 2011 en naar de afzonderlijke raadsbesluiten. De componentenbenadering is toegepast voor gebouwen en riolering. Enkelvoudige investeringen tot € 10.000 zijn niet geactiveerd, tenzij als gevolg van het aantal gelijksoortige aanschaffingen de totale investering dit bedrag overschrijdt. Materiële vaste activa met economisch nut Alle investeringen met een economisch nut zijn geactiveerd. Uitgaven voor kunstvoorwerpen met een cultuurhistorische waarde zijn niet geactiveerd. Er is afgeschreven op basis van de bruto kostprijs, met dien verstande dat bij activa met een economisch nut alleen eventuele bijdragen van derden in mindering zijn gebracht op de bruto kostprijs. Materiële vaste activa in de openbare ruimte met een maatschappe lijk nut Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn geactiveerd. Op deze activa is in beginsel niet extra afgeschreven, tenzij de raad daartoe expliciet heeft besloten. Op gronden en terreinen is niet afgeschreven, met uitzondering van de ondergrond van wegen, fietspaden e.d. Bij activa in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn eventuele bijdragen van derden in mindering gebracht op de bruto kostprijs in de vorm van extra afschrijving. Reserves ter dekking van investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut zijn in de vorm van extra afschrijving ingezet om de boekwaarde van daarmee samenhangende activa te kunnen verminderen en op die wijze de kapitaallasten te kunnen verlagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa zijn geactiveerd. Bijdragen aan activa in eigendom van derden zijn geactiveerd als aan de in artikel 61 BBV genoemde voorwaarden is voldaan. Met uitzondering van bijdragen aan activa in eigendom van derden, zijn alle overige f inanciële activa tegen de nominale waarde gewaardeerd en op de balans verantwoord. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (‘kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen’ in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen structureel is gedaald tot onder de verkrijgingprijs heeft afwaardering plaatsgevonden. In overeenstemming met artikel 63 van het BBV i s de verwachte oninbaarheid van leningen en vorderingen verrekend met de nominale waarde. Voorraden De voorraden bestaan uit grond- en hulpstoffen (compensatiegronden, faciliterend grondbedrijf en bouwgronden niet in exploitatie), onderhanden werk (bouwgr onden in exploitatie) en gereed product en handelsgoederen. De voorraad grond- en hulpstoffen is gewaardeerd tegen (historische) verkrijgingprijs en bijkomende kosten. Indien van toepassing zijn deze voorraden afgewaardeerd tegen lagere marktwaarde. De voorraad onderhanden werk (bouwgronden in exploitatie) is gewaardeerd tegen (historische) verkrijgingsprijs en bijkomende kosten. Winsten worden genomen bij gedeeltelijke dan wel gehele afsluiting van de grondexploitaties. Voor grondexploitatie een geprognosticeerd verlie s van een wordt een voorziening ter grootte van het verwachte resultaat op contante - 124 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk waarde in het betreffende boekjaar genomen. De voorziening komt ten laste van de reserve bouwgrondexploitatie. Het verwachte resultaat op contante waarde wordt bepaald op basis van een actualisatie van de grondexploitaties. Deze actualisatie is gebaseerd op inzichten, aannames en veronderstellingen van begin 2014. Dit betreft een inschatting die omgeven is door de nodige risico’s en onzekerheden die periodiek wordt herzien. De voorraad gereed product en handelsgoederen is gewaardeerd tegen (historische) verkrijgingprijs en indien van toepassing bijkomende kosten. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waard e. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening is bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa zijn tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorzieningen zijn gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting of het voorzienbare verlies. Vaste schulden Vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente zijn gewaarborgd, zijn in de balans buiten telling de totaalbedragen van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen. - 125 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 126 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Toelichtingen op de balans per 31 december 2013 - 127 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 128 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Vaste activa Immateriële vaste activa BW (des) (extra) bijdr. afwaar- BW derden dering 31-12 01-01 invest. afschr. Kosten van onderzoek en ontwikkeling 0 4 4 0 Totaal 0 4 4 0 BW (des) (extra) bijdr. afwaar- BW 01-01 invest. afschr. derden dering 31-12 Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven - machines, apparaten en installaties - overige activa met economisch nut 4 1 22 3 2 20 - GWW - werken met economisch nut 5.168 1.209 703 5.675 Subtotaal 5.194 1.209 706 5.698 21.393 25 490 20.928 Investeringen met economisch nut - bedrijfsgebouwen - gronden en terreinen 1.203 - machines, apparaten en installaties 3.039 22 843 - vervoermiddelen 412 139 56 - woonruimten 472 - onderwijshuisvesting 26.702 - overige onderwijsvoorzieningen 512 - overige activa met economisch nut 107 - GWW - werken met economisch nut Subtotaal 1.203 2.218 495 1 123 116 355 1.149 25.676 17 495 7 23 -77 1.831 39 88 55.671 271 2.651 1.265 589 622 144 449 103 1.409 1.038 725 1.781 116 53.175 Investeringen met maatschappelijk nut - GWW werken - overige activa met maatschappelijk nut subtotaal In erfpacht uitgegeven gronden Totaal -24 1.256 490 -24 1.746 69 62.343 69 2.518 4.082 -24 116 60.688 In overeenstemming met artikel 35 van het BBV mogen in 2013 onder de materiële vaste activa afzonderlijk opgenomen worden de Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven. Het betreft hier investeringen met betrekking tot begraafplaatsen en huishoudelijk afval. Met ingang van 2014 is dit voorgeschreven. De belangrijkste investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, betreffen investeringen in GRP -projecten (€ 1.209.000). - 129 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Op de totale boekwaarde van de rioleringsprojecten is afgeschreven tot een bedrag van € 674.800, zoals in de begroting is opgenomen. De belangrijkste investeringen met een maatschappelijk nut zijn de aanleg van een fietspad langs de Twuyverweg, de revitalisering van de Oranjebuurt, de herinrichting van de Bovenweg en de Voorburggracht en de herinrichting van het speelterrein aan de Kerklaa n. In overeenstemming met de beleidsnota ‘Herijking reserves en voorzieningen 2010’ is op investeringen met een maatschappelijk nut ineens afgeschreven voor een bedrag van € 597.000. Een toelichting op de belangrijkste investeringen wordt gegeven in het j aarverslag volgend op de programmaverantwoording. Financiële vaste activa BW 01-01 mutaties aflossing BW 31-12 - deelnemingen 20 -1 19 Subtotaal 20 -1 19 Kapitaalverstrekkingen aan: Leningen aan: - woningbouwcorporaties 6.077 169 5.908 Subtotaal 6.077 169 5.908 439 67 372 439 67 372 236 6.299 Overige langlopende geldleningen Totaal 6.536 -1 De boekwaardevermindering is een resultaat van normale aflossingen. Vlottende activa Voorraden BW voorz. 01-01 01-01 + / + - / - BW voorz. 31-12 31-12 Grond- en hulpstoffen - compensatiegronden 2.529 - faciliterend grondbeleid - bouwgronden niet in exploitatie (NIEGG) 2.529 105 33 138 38 14.960 14.998 Onderhanden werk - bouwgronden in exploitatie (BIE) Gereed product en handelsgoederen Totaal 55.748 8.608 7.437 22.070 5 58.425 41.115 5.179 5 8.608 22.430 22.070 58.785 5.179 Op 25 maart 2014 heeft het college van burgemeester en wethouders besloten om Breekland fase 2 en het nog niet aangelegde deel van de bufferzone uit de grondexploitatie te halen en tegen de huidige boekwaarde over te hevelen naar de bouwgronden niet in exploitatie (NIEGG) voor totaal € 14.960 miljoen. De overige mutaties in de bouwgronden niet in exploitatie en de bouwgronden in exploitatie worden nader toegelicht onder de paragraaf Grondbeleid. - 130 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk De voorraad gereed product en handelsgoederen bestaat uit gene eskundige verklaringen. Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar Vorderingen op openbare lichamen BW voorz. netto netto 31-12-13 oninbaar 31-12-13 31-12-12 3.816 4.082 3.816 Overige vorderingen - algemeen 1.699 446 1.253 1.928 - sociale zaken 1.145 404 741 779 73 10 64 141 2.917 860 2.058 2.848 6.733 860 5.874 6.930 - belastingen Subtotaal De vorderingen op openbare lichamen bestaan voor € 2,7 miljoen uit vorderingen op het BTW Compensatiefonds en voor € 269.000 met betrekking tot nog te ontvangen terugvordering dividendbelasting. Van het ministerie van Sociale Zaken is nog te ontvangen de incidentele aanvullende uitkering over 2012 (€ 126.000). Per 31 december 2013 is nog een bedrag te ontvangen van de Veiligheidsregio (€ 642.000) wegens verkoop van brandweermaterieel. Liquide middelen 2013 2012 Kassaldo 0 0 Banksaldi 16 63 6 5 22 68 2013 2012 605 187 145 150 1.063 439 Girosaldi Totaal Overlopende activa Vooruitbetaalde lasten Transitorische rente Nog te ontvangen voorschotten van het rijk Diversen Totaal De vooruit betaalde lasten zijn lasten die betrekking hebben op 1 49 1.814 825 het boekjaar 2014 (verzekeringspremies, licenties, servicecontracten, e.d.). De nog te ontvangen voorschotten van het rijk bestaan uit: Nog te ontvangen voorschotten BW toevoeging vrijval 1 gezin 1 plan 8 8 0 1 gezin 1 plan transitie 7 7 0 0101 Behouden huis Fietspad Twuyverweg 3112 49 Eigenbouw Noordlob Sint Maarten 6 180 BW 49 6 0 180 - 131 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Kerklaan 100 100 Rotonde Zuidveld/De Punt 74 74 Toegankelijk maken abri’s 101 101 Wegvoorzieningen Oudkarspel 77 Reconstructie Westelijke Randweg 77 0 98 1.063 559 Totaal 439 559 723 Dit betreft voorschotbedragen, nog te ontvangen van Europese en Nederlandse overheidslicha men, voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van het huidige begrotingsjaar. Niet uit de balans blijkende rechten Verkoop aandelen NUON In 2009 zijn de aandelen NUON (in bezit via de houdstermaatschappij Gasbedrijf Kop Noord Holland) verkocht aan het Zweedse energiebedrijf Vattenfall voor € 8,4 miljoen. De uitbetaling vindt plaats in vier tranches (exclusief dividend): jaar tranche % 2009 € 4.113 miljoen 49% 2011 € 1.258 miljoen 15% 2013 € 1.258 miljoen 15% 2015 € 1.762 miljoen 21% De boekwaarde van deze aandelen was per 1 januari 2009 € 9.983. De actuele waarde per 31 december 2013 is € 1,8 miljoen. Vaste passiva Reserves en voorzieningen Reserves BW toevoeging onttrekking BW 0101 raming real. raming real. 3112 -1.063 3.725 3.678 235 59 2.556 396 450 Algemene reserve 101 Algemene reserve Saldo rekening 2013 396 -1.063 3.725 4.074 685 59 2.952 2.771 1.742 1.668 3.810 894 3.545 613 931 103 293 371 345 227 4.760 4.748 257 3.757 1.218 45 896 896 808 778 163 3.882 895 895 1.025 1.025 3.752 Bestemmingsreserves 601 Investeringen maatschappelijk nut 602 Bovenwijkse investeringen 603 Toekomstige sportontwikkelingen 604 Bouwgrondexploitatie 605 Vervanging automatisering 606 Financiering onderwijshuisvesting 29 29 - 132 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Reserves BW 0101 toevoeging raming onttrekking real. BW raming real. 3112 15.537 633 633 14.904 62 54 45 17 175 175 1.196 607 Investeringen met economisch nut 609 Innovatiefonds W MO 611 Egalisatie huishoudelijk afval 851 612 Bijdrage in reconstructie N242 442 613 Verkeersonderzoeken 614 Groot onderhoud gebouwen 616 Groot onderhoud waterwerken 617 Groot onderhoud bewegwijzering 89 89 618 Groot onderhoud sluis 51 51 619 Egalisatiereserve riolering 620 Groot onderhoud openbare ruimte 100 520 442 60 3.782 376 376 11 11 49 3.072 3.073 1.085 38 31 954 985 Totaal 748 190 238 135 135 851 150 150 30.174 10.040 9.594 10.311 10.928 28.840 29.111 13.765 13.668 10.996 10.987 31.792 150 Toelichting op de reserves (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) 101 Algemene reserve Rekeningresultaat 2013 raming realisatie 3.040 4.015 -450 396 -195 -56 225 225 2.390 2.390 837 837 De jaarrekening 2013 sluit met een positief saldo van € 396.413. In de Eindejaarsrapportage 2013 is uitgegaan van een negatief resultaat van € 449.657. De oorzaken van het verschil van € 846.000 zijn in de Toelichting op het overzicht van baten en lasten 2013 en in de Programmaverantwoording nader verklaard. Budgetoverhevelingen 2012-2014 Bij de Eindejaarsrapportage 2012 is een aantal budgetten overgeheveld van 2012 naar 2013 en 2014. Niet alle budgetten zijn in 2013 besteed en enkele zijn doorgeschoven naar 2014. Budgetoverhevelingen 2013-2014 Sommige geplande werkzaamheden konde n niet (volledig) in 2013 worden uitgevoerd. Bij de Eindejaarsrapportage zijn de bijbehorende budgetten overgeheveld naar 2014. Verlaging rentetoevoeging GREX Bij de Kadernota 2013-2017 is besloten om de rentetoevoeging aan de GREX met ingang van 2014 te verlagen van 3,7% naar 2%. Hierdoor kan de getroffen verliesvoorziening met € 4,4 mln. (contante waarde) verlaagd worden. Aanvullend kan de verliesvoorziening W esterdel met € 1,3 mln. worden verlaagd door geïnventariseerde voordelen op het inrichtingsplan van de openbare ruimte (€ 0,5 mln.), subsidies (€ 0,4 mln.) en aanbestedingsvoordelen (€ 0,4 mln.). Een bedrag van € 2.390.000 wordt toegevoegd aan de Algemen e reserve en een bedrag van € 2.215.000 aan de reserve Bouwgrondexploitatie. Bijdrage reserve groot onderhoud gebouwen Bij de Kadernota 2013-2017 is besloten om een deel van het overschot van de reserve Groot onderhoud gebouwen aan te wenden t er dekking van het - 133 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) raming realisatie -38 0 226 226 44 -3 -2.068 774 -50 -37 -256 -256 1.701 1.632 -3.459 -565 negatieve rekeningresultaat van 2012. Gemeentelijke bewegwijzering Bij de KN2011 is € 37.500 toegevoegd aan het krediet Gemeentelijke bewegwijzering. De uitvoering van de werkzaamheden vindt plaats in 2013 en 2014. In 2014 zal op de investering ineens € 37.500 worden afgeschreven. Bijdrage reserve Bouwgrondexploitatie Bij de Kadernota 2013-2017 is aanvullend besloten om de boekwaarde van de reserve Bouwgrondexploitatie toe te voegen aan de Algemene reserve. Overige mutaties 601 Reserve investeringen met een maatschappelijk nut Meerjarenplanning investeringsprojecten In de Kadernota 2012-2016 is budget beschikbaar gesteld voor een meerjarenplanning voor investeringsprojecten in de openbare ruimte. Dividend NUON Door verkoop van de aandelen is de dividenduitkering lager. Dit wordt gedekt uit de reserve. Aandelen NUON De derde tranche van de verkoop van de aandelen NUON aan het Zweedse Vattenfall heeft in 2013 plaatsgevonden. Door een tegenvallende dividenduitkering valt de toevoeging aan de reserve € 68.000 lager uit . Afschrijving ineens In de beleidsnota Herijking reserves en voorzieningen 2010 is besloten dat de reserve wordt ingezet ter dekking van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Een groot deel van de geraamde kredieten is in 2013 niet tot uitvoering gekomen, waardoor de afwijking tussen raming en realisatie is ontstaan. Het betreft hier o.a. de reconstructie van de V oorburggracht deel 1 en 2 en het zuidelijk deel van de Bovenweg, de doorvaarbaarheidsvoorzieningen Mayersloot, de herinrichting van de bomenbuurt Sint Pancras en de reconstructie van het kruispunt Nauertogt-N245. Overige mutaties -4 602 Reserve Bovenwijkse investeringen Accommodatieonderzoek 638 -268 -7 -7 932 103 -287 -287 De kosten van het projectplan voor het accommodatieonderzoek Sint Pancras (vastgesteld in 2012) worden gedekt uit de reserve. Grondverkoop Vanuit de grondexploitaties vindt een bijdrage plaats bij grondverkoop. Door achterblijvende grondverkoop is deze bijdrage lager dan geraamd. Bijdrage W estelijke Randweg Bij de vaststelling van de Grondexploitatie Westerdel op 4 oktober 2011 is besloten om een bijdrage te doen in de k osten van aanpassing van de Westelijke Randweg. Snippergroen -77 Bij raadsbesluit van 30 juni 2009 is gesloten dat het jaarlijkse saldo van het project ‘Snippergroen’ ten gunste dan wel ten laste van de reserve Bovenwijkse - 134 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk raming realisatie 4.503 991 -57 -53 -226 -226 285 273 2.260 2.260 0 -3.436 2.215 2.215 -30 -43 Overige mutaties 57 0 605 Reserve automatisering 88 118 896 896 (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) investeringen wordt gebracht. 604 Reserve bouwgrondexploitatie Kapitaallasten Bij de Kadernota 2011-2015 en de Programmabegroting 2012 is besloten om de kapitaallasten van respectievelijk de aanleg van speelvoorzieningen en de aanleg van een rotonde Zuidveld en verbindingsweg De Punt te dekken uit de reserve. Bijdrage Algemene reserve Bij de Kadernota 2013-2017 is aanvullend besloten om de boekwaarde van de reserve Bouwgrondexploitatie toe te voegen aan de Algemene reserve. Extra uren Vanwege het tekort op de bouwgrondexploitatie is gezocht naar een aantal optimalisaties in de grondexploitaties. Zo is er heronderhandeld met marktpartijen en zijn extra verkoopbevorderende maatregelen genomen. Hierdoor zijn extra uren aan de GREX besteed, wat ee n voordeel oplevert in de exploitatie. Bij de Eindejaarsrapportage 2013 is besloten om dit voordeel toe te voegen aan de reserve. Extra vrijval voorziening MPG In de Programmabegroting 2014 is aangegeven dat na een tussentijdse actualisering van de verliesvoorziening € 6,8 miljoen kan vrijvallen. In de Kadernota 2013-2017 is hiervan € 4,6 miljoen al verwerkt. De extra vrijval van € 2,2 miljoen komt ten gunste van de reserve Bouwgrondexploitatie. Voorziening MPG Uit de actualisatie van de grondexploitaties komt naar voren dat aanvullende verliesvoorzieningen moeten worden getroffen voor Westerdel (€ 1,875 miljoen) en Broekerplein (€ 0,722 miljoen). Daarnaast is, om het faseringsrisico op te vangen, op MPG -niveau een aanvullende verliesvoorziening getroffen van € 0,839 miljoen. Verlaging rentetoevoeging GREX Bij de Kadernota 2013-2017 is besloten om de rentetoevoeging aan de GREX met ingang van 2014 te verlagen van 3,7% naar 2%. Hierdoor is de getroffen verliesvoorziening met € 4,4 mln. (contante waarde) verlaagd. Aanvullend is de verliesvoorziening W esterdel met € 1,3 mln. verlaagd door geïnventariseerde voordelen op het inrichtingsplan van de openbare ruimte (€ 0,5 mln.), subsidies (€ 0,4 mln.) en aanbestedingsvoordelen (€ 0,4 mln.). Een bedrag van € 2.390.000 is toegevoegd aan de Algemene reserve en een bedrag van € 2.215.000 aan de reserve Bouwgrondexploitatie. Veilingterrein De kosten die gemaakt zijn voor de ontwikkeling van het voormalig veilingterrein worden conform het raadsbesluit van 19-10-2010 ten laste van de reserve gebracht. Dotatie - 135 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk raming realisatie -808 -778 606 Reserve financiering onderwijshuisvesting -130 -130 Bijdrage van de exploitatie -240 -240 23 23 872 872 -785 -785 -633 -633 -92 -92 -541 -541 609 Reserve innovatiefonds WMO -54 -45 Huiskamerproject -45 -45 (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) Jaarlijks wordt een toevoeging gedaan ten laste van de exploitatie om de reserve op peil te houden. Kapitaallasten De kapitaallasten worden ieder jaar ten laste van de reserve gebracht. Jaarlijks wordt een bedrag onttrokken ten gunste van de exploitatie. Verhuur lokalen De huuropbrengst van lokalen t.b.v. kinderopvang wordt toegevoegd aan de reserve. Beheerplan gebouwen Naar aanleiding van het beheerplan gebouwen wordt in de raadsmemo van 26 maart 2013 (takendiscussie) voorgesteld om van het overschot van de reserve Groot onderhoud gebouwen een bedrag van € 1,937 miljoen toe te voegen aan de Algemene reserve en een bedrag van € 0,872 miljoen toe te voegen aan de reserve Financiering onderwijshuisvesting. Dekking kapitaallasten De kapitaallasten van onderwijshuisvesting worden voor een deel gedekt door beschikking over de reserve. 607 Reserve investeringen met een economisch nut Wijkcentrum Noord Scharwoude Bij raadsbesluit van 15 oktober 2013 is besloten om het project te schrappen. De reeds gemaakte (voorbereidings)kosten worden ineens afgeschreven en worden gedekt uit de reserve. Dekking kapitaallasten Jaarlijks wordt een deel van de kapitaallasten, conform raadsbesluit van 19 oktober 2010, van verschillende investeringen met een economisch nut gedekt uit de reserve. Bij de Kadernota 2011-2015 is besloten de kosten van het huiskamerproject te onttrekken aan de reserve Innovatiefonds WMO. Het huiskamerproject is de uitvoering van het basisaanbod jeugd- en jongerenwerk, vastgesteld in de Kadernotitie Jeugd- en jongerenwerk 2007. Overige mutaties -9 611 Reserve Egalisatie tarieven huishoudelijk afval -75 345 Huishoudelijk afval -75 345 Zowel de kosten als de baten van de inzameling van huishoudelijk afval zijn hoger dan geraamd. Er zijn meer leges ontvangen en de inkomsten uit vergoedingen en subsidies voor grondstoffen zijn hoger. Het saldo wordt gestort in de reserve. - 136 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk raming realisatie 613 Verkeersonderzoeken Langedijk -11 -11 Verkeersonderzoek -11 -11 -2.696 -2.697 366 366 -116 -116 -44 -44 -104 -104 -2.809 -2.809 Overige mutaties 10 10 616 Reserve groot onderhoud waterwerken 38 -31 -38 -31 55 103 -135 -135 55 55 135 183 (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) e In de 2 kwartaalrapportage 2012 is melding gemaakt van een uit te voeren verkeersonderzoek naar de ontsluiting van Langedijk Zuid. Bij de Eindejaarsrapportage 2012 is hiervoor geld beschikbaar gesteld. 614 Reserve groot onderhoud gebouwen Budgetoverhevelingen Een aantal werkzaamheden is in 2013 niet (volledig) uitgevoerd. Bij de Eindejaarsrapportage 2013 zijn de budgetten overgeheveld naar 2014. Beheerplan gebouwen In de Eindejaarsrapportage 2013 is het beheerplan onderhoud gebouwen bijgesteld. De hogere kosten worden gedekt uit de reserve. Sportaccommodaties Het instandhoudingsonderhoud aan diverse sportvoorzieningen is gedeeltelijk in 2012 en gedeeltelijk in 2013 uitgevoerd. Bij de Eindejaarsrapportage 2012 zijn hiervoor middelen beschikbaar gesteld. Bruidsschat Behouden Huis De raad heeft op 27 november 2012 besloten het onroerend goed ‘Het Behouden Huis’ in eigendom over te dragen aan de stichting Hart van Oudkarspel. De stichting krijgt hierbij een bruidsschat mee voor (achterstallig) onderhoud. Beheerplan gebouwen Naar aanleiding van het beheerplan gebouwen wordt in de raadsmemo van 26 maart 2013 (takendiscussie) voorgesteld om van het overschot van de reserve 'Groot onderhoud gebouwen' een bedrag van € 1,937 miljoen toe te voegen aan de Algemene reserve en een bedrag van € 0,872 miljoen toe te voegen aan de reserve 'Onderwijshuisvesting. Beheer en onderhoud stedelijk water Na een proefperiode van 2 jaar wordt met ingang van 2013 het stedelijk water definitief door het Hoogheemraadschap beheerd en onderhouden. Voor achterstallig baggerwerk is een afkoopsom betaald. Deze wordt gedekt door de reserve. 619 Reserve egalisatie riolering Budgetoverhevelingen 2012-2013 De werkzaamheden met betrekking tot de overgehevelde budgetten uit 2012 zijn in 2013 uitgevoerd. Budgetoverhevelingen 2013-2014 Enkele werkzaamheden zijn niet uitgevoerd in 2013. De budgetten zijn bij de Eindejaarsrapportage overgeheveld naar 2014. Saldo exploitatie riolering Het saldo van de exploitatie van riolering wordt toegevoegd aan de reserve. Bij de Eindejaarsrapportage 2013 was dit saldo ingeschat op € 135.000. - 137 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk raming realisatie 620 Reserve groot onderhoud openbare ruimte 150 150 Budgetoverheveling 150 150 (negatief = onttrekking, positief = toevoeging) Bij de Eindejaarsrapportage 2013 is het budget voor de renovatie van de Bomenbuurt overgeheveld naar 2014 voorzieningen BW toevoeging aanwending BW 0101 raming real. raming real. 3112 676 676 676 677 1 702 Spaarvoorziening rioolvervanging 2 703 Pensioenverplichting vm pers. GA 17 704 Schadepot kermis Zuid-Scharwoude 3 705 Toekomstige pensioenverpl. college 1.717 65 87 0 347 1.457 Totaal 1.739 741 763 676 1.024 1.478 17 3 Toelichting op de voorzieningen raming realisatie 0 -1 -676 -677 676 676 705 Toekomstige pensioenverplichtingen wethouders 65 -283 Jaarlijkse dotatie 87 65 -370 -370 0 22 (negatief = besteding, positief = toevoeging) 702 Spaarvoorziening rioolvervanging Afschrijving In overeenstemming met de begroting is op rioolinvesteringen ineens afgeschreven ten laste van de voorziening. Dotatie Conform de begroting is een dotatie aan de voorziening gedaan. Jaarlijks wordt de voorziening gevoed met een toevoeging ten laste van de exploitatie. Hiernaast is een extra toevoeging gedaan van € 22.000 om de voorziening op het niveau van de actuariële berekeningen te brengen. Waardeoverdracht Er heeft een waardeoverdracht plaatsgevonden aan het Pensioenfonds Zorg en W elzijn. Bestemming Betalingen aan ex-wethouders, waarvoor bij de gemeente pensioen is gevormd en die daar aanspraak op maken, worden rechtstreeks uit d e voorziening betaald. In 2012 is deze besteding zowel in de actuariële berekening meegenomen, wat een extra toevoeging inhield, als in een werkelijke last verantwoord. - 138 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Vaste schulden met een looptijd BW vermeer- vermin- BW rente langer dan 1 jaar 0101 deringen deringen 3112 last Obligatieleningen 7 7 0 Onderhandse leningen - binnenlandse banken etc. 73.517 19.606 53.911 1.837 Totaal 73.524 19.606 53.918 1.837 In 2013 is de restant boekwaarde van een geldlening van € 13 miljoen, aangetrokken in 2005, volgens contract volledig afgelost (€ 12.9 miljoen). De overige verminderingen (€ 6,7 miljoen) betreffen reguliere aflossingen op langlopende geldleningen. Vlottende passiva Netto vlottende schuld korter dan 1 jaar Kasgeldleningen 2013 2012 29.600 10.700 Bank- en girosaldi 3.202 0 Overige schulden 5.113 6.226 37.915 16.926 Totaal Voor de herfinanciering van de aflossing van langlopende geldleningen (€ 19.6 miljoen) en die van kort geld (€ 10.7 miljoen) is in 2013 goedkoper kort geld aangetrokken. De overige schulden bestaan uit: Overige schulden Algemeen Sociale zaken 2013 2012 4.345 5.512 618 553 150 160 5.113 6.226 BTW 1 Nog te betalen lasten W MO Totaal De boekwaarde van de overige schulden is afgenomen met € 1,1 miljoen. De belangrijkste nog te betalen kosten per 31 december 2013 zijn de afdracht loon - en premieheffing (€ 700.000), de kosten van ontwikkeling van Westerdel (€ 250.000) en Bro ekerplein (€ 400.000), de kosten van onderhoud asfalt en riolering (€ 600.000) en de nog af te dragen ingehouden premies sociale lasten van sociale zaken (€ 200.000). Overlopende passiva 2013 Vooruit ontvangen huur Stichting Tabijn 2012 95 97 Nog te betalen kosten 465 900 Transitorische rente 858 1.255 Diversen 3 10 Ontvangen voorschotten van de overheid 1.778 2.960 Totaal 3.199 5.222 De overlopende passiva zijn met € 2 miljoen afgenomen. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn de terugbetaling van een ontvangen voorschot voor de bouw van een brede school in Oudkarspel (€ 500.000), de afrekening van educatiegelden uit het - 139 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Participatiebudget 2010 en 2012 (€ 260.000), een lagere korting op de Algemene uitkering 2012 dan aangenomen was (€ 280.000), bestedingen van diverse ontvangen voorschotten van de overheid (€ 450.000) en vaststellingen en terugbetalingen van ontvangen subsidies (€ 220.000). Voorschotten van overheden Dit zijn van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. Voorschot BW toevoeging aanwending 0101 BW 3112 Railscherm Sint Pancras 101 82 19 Brede school Oudkarspel 500 500 0 51 51 0 183 183 0 98 98 0 240 240 0 Regeling KO en BSO Kerklaan Verbetering binnenklimaat scholen MFA Noord-Scharwoude 1 Gezin 1 plan 9 1 Gezin 1 plan transitie 9 27 0 27 1 Regio 1 plan 43 43 0 Kindvriendelijke echtscheiding 83 83 0 2 2 0 Openbare verlichting Fietstunnel N245-Nauertogt 1.650 Behouden huis 1.650 195 195 0 Duurzame energie 29 16 13 Respijtzorg 95 50 45 Geluidbelastingkaart 23 Totaal 2.960 - 140 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk 369 23 1.552 1.778 Waarborgen en garanties Het buiten de balans opgenomen bedrag voor verstrekte garantstellingen aan natuurlijke en rechtspersonen kan als volgt, naar de aard van de geldlening, worden gespecificeerd: bedragen x € 1.000 Geldnemer Aard/omschrijving oorspr. % borg- borg borg bedrag stelling 31-12-2012 31-12-2013 5.559 100 3.284 3.106 1.810 100 1.149 1.091 10.250 50 2.137 1.845 - 100 - 1.510 111.830 - 9.154 8.968 15.724 16.520 Ouderenhuisvesting - bouw verzorgingshuizen Sportverenigingen - bouw sportaccommodaties Particulieren - aankoop en verbetering van woningen Overig - stichtingen Verbonden partijen - garantstelling VVI , Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en RHCA Totaal 129.449 Het percentage van 50 is een schatting. Een bank / verzekeraar zal de gemeente Langedijk pas aanspreken op zijn garantstelling na onder andere de (executie -)verkoop van het onderpand. Ten opzichte van de Jaarstukken 2012 is dit een nieuwe categorie. De garantstelling VVI (Vuilverbrandingsinstallatie Alkmaar en Omstreken) is berekend op basis van de volgende verdeelsleutels: totaal bedrag uitstaande leningen HVC (NV Huisvuilcentrale Noord -Holland) per 31-12-2012 / aantal aandelen HVC x aantal aandelen VVI. De uitkomst is vervolgens gedeeld door het totaal aantal inwoners binnen de 12 deelnemende gemeenten van de VVI per 01 -01-2012 x het aantal inwoners binnen de gemeente Langedijk per 01-01-2012. Het buiten de balans opgenomen bedrag voo r verstrekte borg- en garantstellingen met een achtervangpositie kan als volgt worden gespecificeerd: Organisatie bedragen x € 1.000 Omschrijving oorspr. % borg- borg borg bedrag stelling 31-12-2012 31-12-2013 78.016 - 25.691 35.578 25.691 35.578 Woningbouwverenigingen - achtervangpositie W.S.W. (Waarborgfonds - Sociale Woningbouw) Totaal 78.016 De gemeente Langedijk staat als achtervang van het WSW garant voor diverse leningen aan de Woningbouwvereniging Langedijk, Ymere en stichting Habion. In 2013 zijn vier nieuwe leningen geborgd waarbij de gemeente Langedijk een achtervangpositie inneemt. Deze leningen veroorzaken de verhoging ten opzichte van 2012. Het WSW heeft een zekerheidsstructuur bestaande uit drie lagen ingebouwd om risico’s zoveel mogelijk te beperken. De primaire zekerheid ligt bij de woningcorporatie zelf en bij het - 141 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Centraal Fonds Volkshuisvesting. Het WSW stelt eisen aan d e kredietwaardigheid van deelnemende woningcorporaties. De secundaire zekerheid vormt de borgstellingsreserve van het WSW plus de obligoverplichting (onderlinge zekerheid) van deelnemende woningcorporaties. Het totale vermogen waarover het WSW kan beschikken om aan haar betalingsverplichtingen te voldoen bedraagt € 3,8 miljard (2012). Het W SW heeft deze obligoverplichting overigens nog nooit hoeven te hanteren. Wanneer de borgstellingsreserve en de obligoverplichting toch nog onvoldoende blijken te zijn, mo et de gemeente waarin de betreffende woningcorporatie actief is op verzoek renteloze leningen aan het WSW verstrekken ter waarde van maximaal 25% van het liquiditeitstekort van de betreffende woningcorporatie (en de overige gemeenten gezamenlijk ook 25%). Het WSW heeft echter nog nooit om een renteloze lening hoeven te verzoeken en verwacht dit ook niet te gaan doen. Het risico voor de gemeente Langedijk bestaat door het verstrekken van renteloze leningen slechts uit renteverlies gedurende een bepaalde periode. De kans dat dit risico zich voordoet is echter zeer gering. In 2014 zal het WSW een nieuw risicobeoordelingmodel in gebruik nemen om de zekerheid en soliditeit nog meer verbeteren. Betalingen In het jaar 2013 heeft de gemeente Langedijk als gevolg va n de garantstelling voor een stichting per saldo € 54.000 aan de bank betaald. Betalingen voor deze stichting aan de bank worden gelijktijdig als vordering op deze stichting geboekt. Er is al meerdere malen een beroep gedaan op deze garantstelling en daardoor brengt deze garantstelling voor de toekomst een verhoogd risico met zich mee. In augustus 2011 is een overeenkomst gesloten over de terugbetaling van de achterstand. In het onderstaande overzicht zijn de betalingen aan de bank als gevolg van de garantstelling voor deze stichting opgenomen: bedragen x € 1.000 Leningen 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal 57 57 22 5 54 195 Overige vordering Totaal 37 57 57 22 42 37 54 232 In het jaar 2012 was de gemeente daarnaast als borg verbonden aan een rekening-courant krediet van een andere stichting tot een maximumbedrag van € 100.000. Er is in 2013 voor € 98.768 aanspraak gemaakt op deze borgstelling. Voor 2014 staat de gemeente voor € 60.000 borg voor deze rekening-courantfaciliteit. De verwachting is echter dat hier geen aanspraak op wordt gemaakt. - 142 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Toelichting op de investeringen Investering netto besteed cumulatief krediet 2013 besteed 350 295 330 Vervanging bluskleding 43 21 47 Eenmalige vervanging meetapparatuur 20 14 14 Blushelmen 15 6 6 Bluslaarzen 13 13 13 C2000 apparatuur 80 24 65 -642 -642 20 0 0 300 23 119 40 25 25 Programma Veiligheid Vervanging brandweervoertuig TS 842 Verkoop brandweermaterieel Bij besluit van 17 december 2013 heeft de gemeente Langedijk besloten de gemeentelijke brandweer op te heffen en over te dragen aan de Veiligheidsregio NHN. De roerende zaken zijn hierbij in eigendom overgedragen. KAR (korte afstandsradio) verkeerslichtbeïnvloeding Programma Werkgelegenheid Revitalisering De Mossel I Bij het MIP 2013 is het budget met € 100.000 verlaagd. In 2012 is een parkeervoorziening aangelegd. De aanbesteding en uitvoering van de revitalisering vindt in 2014 plaats. Aanleg bewegwijzering wandelpadennetwerk De gemeentelijke bijdrage aan het regionale wandelroutenetwerk was initieel begroot op € 40.000. In het later regionaal opgestelde Plan van Aanpak viel de gemeentelijke bijdrage lager uit. De niet benodigde € 15.000 is vrijgevallen. Programma Milieu en volksgezondheid AED wandkasten 50 22 Het project is afgesloten Opstellen bodemkwaliteitskaart 60 0 0 102 25 92 708 52 447 Programma Maatschappelijke ondersteuning Wijkcentrum in schoollocatie Bij raadsbesluit van 15 oktober 2013 is besloten het project te schrappen. De reeds gemaakte (voorbereidings)kosten zijn ineens afgeschreven. Programma Openbare ruimte Ondergrondse afvalcontainers Bij het MIP 2013 is het restantkrediet uitgesmeerd over de jaren 2013 tot en met 2016. De uitvoering van het project verloopt gefaseerd en volgens planning. De containers in de - 143 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Investering netto besteed cumulatief krediet 2013 besteed 207 70 167 50 30 60 39 39 46 345 314 333 78 34 34 50 48 48 370 0 9 800 175 746 752 0 34 54 7 7 980 181 980 2.845 122 438 uitbreidingsgebieden zijn nog niet geplaatst. Openbare verlichting De uitvoering van het investeringsprogramma Openbare Verlichting loopt volgens schema. Lichtmasten en armaturen worden alleen vervangen indien echt noodzakelijk; anders wordt de investering één of meer jaren uitgesteld. Hierdoor zijn nog niet alle budgette n volledig gebruikt. Verkeersveiligheid aansluitingen N504 Het project is afgerond. Naar aanleiding van vragen uit de raad zijn er extra onderzoeken uitgevoerd die hebben geleid tot en overschrijding. Renovatie toplaag veld 1 Broek op Langedijk Het project is afgerond. De overschrijding is een gevolg van onvoorziene werkzaamheden aan de drainage. Herontwikkeling speelterrein Kerklaan Het project is nagenoeg afgerond. In 2014 vinden nog enkele restwerkzaamheden plaats, passend binnen het budget. Aanpassen gemeentelijke bewegwijzering Een groot deel van de bewegwijzering is aangebracht. De afronding vindt plaats in 2014. In overleg met de provincie Noord-Holland en het recreatieschap Groot Geestmerambacht zal nog bebording aangebracht worden ronde het recreatiegebied Groot Geestmerambacht. Speelvoorzieningen Noord-Scharwoude Het kunstgrasveld bij de Wijde Veert is gerealiseerd. Herinrichting bomenbuurt Sint Pancras De voorbereiding van het project is opgestart in samenspraak met de bewoners. Na aanbesteding in 2014 kan met de uitvoering worden begonnen. Reconstructie Twuyverweg, Dijkstalweg en aanleg fietspad De aansluiting van het fietspad op de Broeckerhoek (en de Dijk) wordt nog verwijderd. Deze werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd, passend binnen het budget. De provinciale subsidie moet nog definitief worden vastgesteld. Reconstructie Nauertogt / N245 De werkzaamheden zijn door een faillissement fors uitgelopen. Begin 2014 worden de laatste werkzaamheden afgerond. Kasteelstraat Bij het MIP 2013 is het budget met € 46.000 verlaagd. De voorbereidingen zijn gestart en de uitvoering vindt, passen d binnen het budget, plaats in 2014. Oranjebuurt Noord-Scharwoude De werkzaamheden zijn afgerond. Reconstructie Voorburggracht deel 1&2 en zuidelijk deel Bovenweg De reconstructie van de Voorburggracht deel 1 en het zuidelijke deel van de Bovenweg is interactief gestart. De uitvoering vindt - 144 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Investering netto besteed cumulatief krediet 2013 besteed 340 0 0 4.490 1.206 2.208 3.897 22 3.649 131 67 67 127 3 36 354 123 368 246 209 209 plaats in 2014 en 2015. Voor de reconstructie van de Voorburggracht deel 2 wordt in 2014 subsidie aangevraagd. Doorvaarbaarheidsvoorzieningen Bij amendement is besloten de vaarverbinding kanaal Omval Kolhorn – Sint Pancras te schrappen. Er voor in de plaats is gekomen de doorvaarbaarheidsvoorzieningen Mayersloot west/Broekerplein. GRP 2011-2015 De investeringen voor de reconstructies van de Bovenweg en de Voorburggracht lopen achter door vertraging in het ontwerpproces van de maaiveldinrichting. Voor het rioleringsproject De Nederlanden, Raadhuisbuurt en aanliggende straten heeft de gemeenteraad in 2013 besloten om restanten van budgetten beschikbaar te stellen. De totale investeringen blijven binnen het budget van het Gemeentelijk Rioleringsplan. Bedrijfsvoering Modernisering informatievoorziening Met deze investering wordt uitvoering gegeven aan het geactualiseerd realisatieplan (elektronische) dienstverlening. Daarmee worden de verschillende e-overheidsvoorzieningen in samenhang met elkaar en aansluitend op de gemeentelijke doelstellingen gerealiseerd en in gebruik genomen. In 2013 is in dit kader gewerkt aan het aansluiten van het documentmanagementsysteem en het vergunningensysteem op de basisregistraties adressen en personen. MIP vervangingsinvesteringen informatisering Met deze vervangingsinvestering worden hard- en software onderdelen conform een schema vervangen. In dit kader zijn in 2013 een aantal componenten van de hardwarematige infrastructuur (servers en switches) vervangen door nieuwe apparatuur. Daarnaast is de applicatie voor het monitoren va n de leerplicht vervangen door een nieuw leerlingenvolgsysteem dat gebruik gemaakt van de basisregistraties. MIP overige investeringen informatisering Het krediet bevat onder andere de digitalisering van de raadsinformatie (€ 27.200). Dit onderdeel is met € 9.000 overschreden wegens hogere eenmalige kosten van aanschaf en inrichting. Door structureel lagere onderhoudskosten kunnen de kapitaallasten binnen het budget worden opgevangen. Instandhoudingsinvesteringen sportaccommodaties Het project is afgerond. De overschrijding is veroorzaakt door extra werkzaamheden aan de gymzaal Dr. Wilminkstraat, waardoor de gymzaal aan de Tulpenstraat kan worden afgestoten. Materieel openbare werken - 145 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Investering De noodzaak voor vervanging van een zoutstrooier wordt in 2014 nader bekeken. De overige vervangingen zijn gerealiseerd. - 146 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk netto besteed cumulatief krediet 2013 besteed Analyse begrotingsafwijkingen en -rechtmatigheid Programma begroting realisatie afwijking waarvan na onrecht- wijziging matig Besturen en burgers - lasten 5.231 5.080 151 0 - baten 456 478 22 0 - saldo 4.775 4.602 -173 0 - lasten 1.648 1.659 -11 0 - baten 15 8 -7 0 - saldo 1.633 1.651 18 0 - lasten 105 113 -8 0 - baten 0 0 0 0 - saldo 105 113 8 0 - lasten 3.132 3.128 4 0 - baten 101 101 0 0 - saldo 3.031 3.027 -4 0 - lasten 2.269 2.214 55 0 - baten 289 284 -5 0 - saldo 1.980 1.930 -50 0 - lasten 13.617 13.645 -28 0 - baten 19.431 15.465 -3.966 0 - saldo -5.814 -1.820 3.994 0 - lasten 1.669 1.532 137 0 - baten 100 110 10 0 - saldo 1.569 1.422 -147 0 - lasten 7.714 7.486 228 0 - baten 578 480 -98 0 - saldo 7.136 7.006 -130 0 - lasten 7.804 7.549 255 0 - baten 5.216 5.071 -145 0 - saldo 2.588 2.478 -110 0 - lasten 15.995 12.527 3.468 0 - baten 6.511 6.709 198 0 - saldo 9.484 5.818 -3.666 0 192 396 -204 0 Veiligheid Werkgelegenheid Onderwijs Cultuur Ruimtelijke ordening Milieu en volksgezondheid Maatschappelijke ondersteuning Sociale voorzieningen Openbare ruimte Algemene dekkingsmiddelen - lasten - 147 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Programma begroting realisatie afwijking waarvan na onrecht- wijziging matig - baten 29.449 29.306 -143 0 - saldo -29.257 -28.910 347 0 - lasten 0 0 0 0 - baten 0 0 0 0 - saldo 0 0 0 0 -2.770 -2.683 87 0 3.221 2.287 -934 0 451 -396 -847 0 onvoorzien Gerealiseerd totaal van saldo van baten en lasten Mutaties reserves Gerealiseerd resultaat - 148 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Toelichting analyse begrotingsafwijkingen en –rechtmatigheid De over- en onderschrijdingen die uit het vorenstaande overzicht blijken, zijn in het kader van de rechtmatigheid passende hogere lasten en baten. Dit, omdat de afwijkingen beleidsmatig passend zijn en veelal voortvloeien uit de wettelijke voorschriften. Zoals uit vorenstaand overzicht blijkt, zijn de geraamde lasten op de volgende programma’s overschreden; de toelichtingen daarop geven aan dat de lasten rechtmatig tot stand zijn gekomen. Hierbij wordt aangetekend, dat afwijkingen beneden € 45.000 buiten beschouwing worden gelaten. Kostenafwijkingen die passen binnen het bestaande beleid, maar die niet tijdig konden worden gesignaleerd Algemene dekkingsmiddelen 204 De boekwaarde van een gemeentelijke woning is teruggebracht naar de WOZ -waarde, naar 116 aanleiding van de voorgenomen verkoop. Facturen die na het ‘sluiten van de boeken’ zijn binnengekomen zijn in één keer ten laste 115 van de Algemene dekkingsmiddelen gebracht. Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten: - 149 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 150 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Single information Single audit - 151 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 152 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 153 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 154 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 155 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 156 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 157 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 158 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk Controleverklaring getrouwheid en rechtmatigheid - 159 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk - 160 Jaarstukken 2013 Gemeente Langedijk
© Copyright 2024 ExpyDoc
