De familie Ridder van Berkel

Verschenen in: De Kleine Meijerij Jaargang 1952 - 1953 VI no 5. blz. 4-5
DE FAMILIE RIDDER VAN BERKEL
Ferd.Smulders:
Op Donderdag voor Palmzondag 1299 (oude stijl) verpachtte Wouter Tiberisz. van Oisterwijck aan zijn
schoonzoon Wouter Pigge enige gronden in Udenhout liggend bij 't goed van Bruysten, broer van Wouter
Riberisz. voornoemd, voor 8 mud min 4 lopen rog. In 1508 en 1559 worden die gronden opgewonnen
door het klooster Porta Celi in Den Bosch. (Den Bosch R.1803 fol.135 en R.fol.168).
Bruynsten van Oesterwijck (Bosch burger) verkoopt aan de Tafel van den H.Geest in den Bosch een cijns
van 6 pond uit 12 buunder land in Udenhout, gelegen bij het goed van Hilla van Gestel. De cijns moet
betaald worden door Arnt Ridder (blijkbaar de pachter). Deze akte werd gemaakt op Vrijdag voor
Pinksteren 1327 (Godshuizen 737 fol.163). Wegens achterstalligheid van deze cijns verkrijgt de H.Geest
van Den Bosch op 18 Juli 1492 na een opwinningsproces 19 lopense land van die 12 buunder (Den
Bosch R.1802 fol.215).
Op Donderdag na Misericordia 1342 verkoopt Arnt Ridder van Berkel aan de H.Geest in Den Bosch een
cijns van 20 shilling uit zijn hoeve in Udenhout; die hoeve was vroeger van Bruij sten van Oesterwijck
(Godsh.737 fol.164). En op Donderdag Maria-Boodschap 1347 verkoopt Arnt Ridder van Berkel aan de
H.Geest in Den Bosch nog een cijns van 20 schilling uit zijn hoeve in Udenhout (Godsh.737 fol.164).
Wat zijn verdere lotgevallen van deze 12 buunder? Na een opwinningsproces was die hoeve verkocht aan
Mechtelt, vrouw van Jan Ridder. Op Woensdag na Reminiscere 1368 draagt Jan de Ridder voornoemd
die 12 buunder in Udenhout bij het goed van Hilda van Gestel op aan Jacob Ridder zoon van wijlen Arnt
Ridder. (Den Bosch R.1175 fol.16)
Maar op Donderdag na St.Jan.Geboorte 1370 draagt Jacob Arntsz. Ridder op aan zijn oom Herman
Ridder de helft van die 12 buunder land als voor liggende tussen Stercke van Breda en de gemeynt. En
Herman Ridder belooft aan Jacob en zijn broer Peter (zonen van Arnt Ridder) een lijfpacht van l mud rog
te betalen op St.Maarten (Den Bosch R 1175 fol.229). In het jaar 1390 verpacht Engbrecht vanden Eynde
1H buunder beemd in het Gomelaer te Udenhout aan Peter, Willem en Wouter Bac, zonen van wijlen
Herman die Ridder (Den Bosch R.1178 fol.298). Op St.Clemens 1391 verkopen Enghelbrecht vanden
Eynde en zijn schoonzoon Aert Jordenssoen, man van Elizabeth, aan Wijtman Gerit Wijtmans een pacht
van H mud rog uit 12 buunder land in Udenhout tussen Steven vander Amersvoert en Jacop Coptiten en
uit de gebouwen daarop staande. De verkopers hadden die pacht verkregen van Jacob Arnts die Ridder.
(Den Bosch R.1179 fol.116) Het is mogelijk dat deze twaalf buunder dezelfde zijn als de eerstgenoemde
12 buunder, omdat Steven vander Amervoert goederen verkregen heeft van Dirck Stercke van Breda.
Jacob die Ridder draagt op in 1392 aan zijn broer Peter de helft van een lijfpacht van l mud rog, welke
Herman Ridder beloofd had aan Jacob en Peter, zonen van Arnt Ridder, uit de helft van 12 buunder land
in Udenhout (Den Bosch R 1179 fol.421).
In 1433 betalen Peter den Ridder en Jan Petersz. den Ridder nog een cijns in Berkel aan de H.Geest in
Den Bosch (Godsh.608). Waar nu dat goed van Bruynsten in Oesterwijk lag, is mij niet duidelijk.
Ik ben aan dit opstel begonnen in de hoop, dat de ligging vanzelf duidelijk zal worden. Dirck Sterke van
Breda had een goed bij het Klappend Schoor in Udenhout, maar hij kan ook elders goederen gehad
hebben. De hoeve kan ook wel gelegen hebben bij de Kreitenmolen.
Ik kan dat nu nog niet oplossen, waarde lezer; het valt mij ook erg tegen!
Over de familie de Ridder nu het volgende:
Daar Jacob en Peter zonen zijn van Ant Ridder, is het wel mogelijk dat hun grootvader ook Jacob heet.
Herman de Ridder is zoals we gezien hebben een oom van Jacob Arntsz. de Ridder; Herman is dus een
broer van Arnt. Nu is er een zekere Herman zoon van wijlen Jacob van Berkel, die een hoeve in Loon en
land in Udenhout heeft (Godsh.737 fol.175 A 1363). Het is mogelijk dat deze Jacob van Berkel de vader is
van Arnt Ridder. We treffen deze Jacob van Berkel al aan in het jaar 1305; hij bekent dan, dat hij jaarlijks
40 schilling betalen moet aan den Bosschen burger Thomas Valant uit 3 stukken land in Berkel, genaamd
Speelhovel, dbroekelen en dachterste ackeren. Jacob van Berkel had die stukken cijns gekregen van
Jacob van Giessen voor 12 penningen jaarlijkse cijns. (Godsh.737 fol.163). Jan Lysscap zoon van
Thomas Valant gaf die 40 schilling aan de H.Geest van Den Bosch in 1387 (Godsh.l6 lid). Thomas Valant
had in Berkel een huis met schuur en schaapskooi en met meer dan 80 lopense land aldaar o.a. die
© Stichting Adriaen Snoerman Fonds – 2002/2008
Speelhovel, die Venacker, land aan de Waterloop die Moenne (neven land van Engbrecht vanden
Leempoel); land "die Vanderic"; land in die Wildebraken; land in die Langebrake; die Odevartsacker; en
verder nog 10H buunders hei in Tilburg.
In 1381 verkoopt Jan Lysscap; zoon van Thomas Valant al die goederen aan Jan Coninc. De goederen
zijn (afgezien van enige nieuwe cijzen) belast met een cijns van 7 schillingen en 2% penning aan het
klooster van Bilsen. (Den Bosch R.1176 fol.182). Die goederen lagen in de buurt van de Berkelse kerk en
verder op. Maar ik zal de lezer niet langer ophouden; in ieder geval weten ze nu iets over de familie de
Ridder.
© Stichting Adriaen Snoerman Fonds – 2002/2008

Download Report