Opdrachten expo Behoud de Begeerte ( pdf )

OPDRACHTEN
VOOR LEERLINGEN
11 oktober - 31 december 2014
Letterenhuis Antwerpen
expo
intro
Beste leerling
Het Letterenhuis is het grootste literaire archief van Vlaanderen. In
dat archief zitten brieven, manuscripten, typoscripten, borstbeelden,
portretten, foto’s en nog veel meer dat te maken heeft met het
Vlaamse literaire leven. De boeiende museumopstelling op de
benedenverdieping toont je een overzicht van 200 jaar Vlaamse
literatuur. Ga er gerust een kijkje nemen!
In deze tijdelijke expo maak je kennis met de literaire organisatie
Behoud de Begeerte. Dit productiehuis brengt al dertig jaar lang
schrijvers en lezers dichter bij elkaar op evenementen zoals Saint
Amour of Geletterde Mensen: geen saaie voorleesavondjes, maar heuse
literaire performances waar de vonken van afspatten.
Deze brochure zal je via een aantal vragen en opdrachten door de expo
ruimte
gidsen. Je voert de opdrachten individueel of in kleine groepjes uit.
1
Hieronder vind je een handig overzichtsplan.
ruimte
2
We wensen je een prikkelende en inspirerende ontmoeting met deze
belangrijke organisatie!
ruimte
3
Bert Cruysweegs & Sanne Pervé
ruimte
4
ruimte
5
ruimte
6
7
8
ruimte
9
ruimte
1
ontstaan
Behoud de Begeerte - begeer te behouden
1 Wat betekent het woord ‘begeerte’ voor jou?
begeerte
2 Hoe leg jij de uitroep Behoud de Begeerte uit?
‘Behoud de begeerte’ =
3 Bekijk een aantal affiches in deze ruimte en kies er een uit die je aandacht trekt.
a Beschrijf wat je ziet op deze affiche.
b Noteer wat jou (niet) aanspreekt aan deze affiche (lay-out, beeld, lettertype, …).
4 Vergelijk de eerste affiche van Behoud de Begeerte met die van Rock Werchter hieronder.
Vul het schema in.
Hoe is het kleurgebruik?
Hoe vind je de lay-out?
Hoe is de verhouding beeld-tekst?
Welke informatie geeft de affiche?
[
[
[
[
[
] naam evenement
] tijdstip
] locatie
] artiesten
] sponsors
[
[
[
[
[
] naam evenement
] tijdstip
] locatie
] artiesten
] sponsors
5 Probeer te achterhalen wat Behoud de Begeerte wou bereiken toen het werd opgericht.
6 Oorspronkelijk zou Behoud de Begeerte ‘De Nutteloosheid’ heten.
a Welke naam vind je zelf de beste? Waarom?
b Heb je zelf nog een betere naam voor de organisatie? Noteer hem hieronder.
Behoud de Begeerte
Een Vlaams productiehuis van literaire evenementen dat werd opgericht in 1984.
ruimte
2 8
beaux- forts
Wie schrijft moet een goed boek maken.
Wie op de planken komt een goed optreden.
(Tom Lanoye)
1 Bekijk de filmpjes van Poëzie in Carré (rechterscherm) of van Tom Lanoye
(linkerscherm). Welke overeenkomsten en verschillen met een theatervoorstelling
vallen je op?
- Spelen de dichters een ‘rol’? Beelden ze een personage uit?
- Hoe is hun expressie?
- Hoe is hun mimiek?
- Is er een decor?
- Is er beweging op de scène?
2 Leestekens moeten volgens Tom Lanoye bij een optreden worden vervangen
door theatertekens.
a Baseer je op het fragment dat je bekeken hebt en schrijf hieronder één zin
over uit dat fragment.
b Noteer een regieaanwijzing i.v.m. de intonatie (luid, zacht, met een bepaalde
emotie), expressie (mimiek, lichaamstaal) of beweging. Bv. ‘spreek de tekst
zuchtend uit’ of ‘houd je armen omhoog’.
c Bedenk voor deze regieaanwijzing een theaterteken. Baseer je op emoticons. Bv. X( ‘kijk boos’
3 Komrij: ‘De plaats van een schrijver is achter een bureau, en niet op de planken’
Wat vind je zelf van optredende schrijvers? Is het een vorm van promotie of echte podiumkunst?
Discussieer hierover met je groepje en noteer de belangrijkste conclusies.
8 Beaux-Forts
Poëzieoptredens (1985-1988) met dichters-performers als Jules Deelder en Tom Lanoye, geïnspireerd door
de pioniers van de podiumliteratuur in ‘Poëzie in Carré’ en ‘Poëzie in het Paleis’ (1966).
ruimte
3 geletterde
mensen
De stukken die ze lezen ritsen in elkaar
als de sluiting van een leren jack.
1 Wat zijn ‘geletterde mensen’ precies? Geef twee synoniemen.
2 a Bekijk de flyers en perscitaten.
b Zet bij de cijfers de juiste letters van de auteursnamen. (Er staan drie namen te veel!)
c Onderstreep een of meer kernwoorden in de bijhorende perscitaten.
A Josse De Pauw - B Gerrit Komrij C Paul Mennes - D Bart Moeyaert - E Erwin Mortier - F Ramsey Nasr G Mauro Pawlowski - H Adriaan van Dis - I Kees van Kooten - J Dimitri Verhulst
Wie zijn dit? Kernwoord(en) uit het perscitaat onderstrepen
1=
2=
1
2
3
3=
4
EEN pRoDucTiE vAN
BEHouD DE BEGEERTE & KvS
‘Dat de kindertijd centraal zou staan, was te voorzien. Dat hun teksten zich
zó mooi verweven, is verrassender.’
- De Standaard, 29/03/04
4=
‘Krasse knarren bouwen een taalfeestje.’
- De Morgen, 16/11/01
5=
‘Gerrit Komrij en Kees Van Kooten spelen lichtvoetige “Geletterde Mensen”.’
- De Standaard, 17/11/01
‘Wat Van Kooten misschien met Komrij gemeen heeft, is het gevoel voor
humor en observatie.’
- Het Laatste Nieuws, 17/11/01
5
6=
7=
6
‘Behoud de Begeerte koppelde het drietal aan elkaar, omdat er weinig
schrijvers zo obsessief met de kindertijd bezig zijn als zij.’
- De Morgen, 27/03/04
‘Een show die stijf staat van de gekte in het eerste deel, en tintelt van
kwetsbaarheid in het tweede deel. (…) Het lukt. Zoals alles in deze
‘Geletterde mensen’ lukt. Het duo Ramsey-Mauro werkt op scène.
De tekstkeuze is overdacht en juist. Het decor en vooral de belichting zijn
opvallend verzorgd. Ramsey en Mauro geven ‘de literaire voorstelling’ een
injectie waaghalzerij die het genre alleen maar goed kan doen.’
- De Standaard, 15/12/08
7
3 Bekijk een filmfragment en bedenk er zelf een typerend citaat bij.
Geletterde
mensen
Verwijs naar de sfeer van de voorstelling en naar het decor en/of de belichting.
mauro
gekozen filmpje
pawlowski
& ramsey
nasr
typerend citaat
‘Pawlowski: mankende geest
en veel lef’
De Morgen, 26 oktober 2004
‘Nasr is een artistieke duizendpoot’
De Standaard, 12 mei 2006
Geletterde Mensen
Teksttheater waarbij twee of drie Nederlandstalige auteurs op zoek gaan naar de kern van hun oeuvre of
parallellen en verschillen zoeken bij elkaar.
Eindelijk is het zover. Tussen het moment
van de eerste plannen en deze Geletterde
ruimte
4
cijferdans
It’s the economy, stupid. (James Carville)
Zoek het antwoord op vragen 1 - 5 op de informatieborden.
1 a Hoeveel procent van zijn totale budget schat je dat de Vlaamse overheid aan cultuur besteedt?
%
1 b Hoeveel procent van het Vlaamse overheidsbudget gaat écht naar cultuur?
%
1 c Wat vind je van dat percentage?
Ik vind dat percentage
, omdat
2 a Welke kunstvorm krijgt tussen 2013 en 2016 het meeste geld volgens het Kunstendecreet?
Noteer de bedragen ernaast en omcirkel het juiste antwoord.
beeldende kunst: ………………………… euro
muziek: ………………………………..……. euro
dans: …………………………………………... euro
theater: …………………………….....……. euro
2 b Welke rangschikking zou jij zelf maken als je minister van cultuur was?
1
2
3
4
3 a Waar gaf Behoud de Begeerte in 2013 het meeste geld aan uit?
[ ] honoraria (vergoedingen voor optredens)
[ ] loonkost
[ ] promotie en mediaruilen
[ ] werkingskost
3 b Wat had je zelf verwacht als grootste uitgavenpost?
, omdat
4 a In welk jaar had Behoud de Begeerte het grootste aantal bezoekers?
4 b Hoeveel bezoekers waren het?
5 Wat is de balans tussen de inkomsten en uitgaven van Behoud de Begeerte na 30 jaar werking?
Totale inkomsten: ………………………...............… euro
Totale uitgaven:…………..………….................…… euro
Balans: ………………………................................… euro
6 Bereid een korte argumentatieoefening voor. Bepaal zelf een standpunt (bv. ‘de subsidies voor cultuur
moeten omhoog/omlaag’ of ‘er moet meer belastinggeld worden besteed aan literatuur’).
Bedenk twee goede argumenten bij dat standpunt.
standpunt
argumenten
1
2
Kunstendecreet
Sinds 2006 wordt Behoud de Begeerte gesubsidieerd via het Kunstendecreet, dat de podiumkunsten
groepeert. Met de erkenning door het Kunstendecreet bereikte Behoud de Begeerte een van haar
doelstellingen: de literaire voorstelling tot theatraal genre promoveren.
kamer
5 koningsblauw
Een plotselinge dood heet in het Frans
Une mort de poète (Leonard Nolens)
1 Op welke manieren kun je gestorven dichters volgens jou het best herdenken?
2 Luister naar Leonard Nolens die enkele gedichten over Herman de Coninck voorleest (o.a. het gedicht ‘Klein’).
a Wat wil Nolens van de overleden Herman de Coninck leren, denk je?
b Hoe leest Nolens dit gedicht voor?
Klein
Leer het me, Herman, ik ben nog zo klein.
Leer me daar vallen, en zonder te huilen,
Dwars door de stoep van een wildvreemde stad.
Ook ik moet mijn gezicht vergeten.
Ook ik moet met geen vorm en geen gewicht
Het diep in van een ander land.
Ook ik moet met geen oor de grond aftasten,
Moet met geen hand de bron vastpakken
Die jij nu al maanden de hoogte in steekt,
Die jij nu al maanden hier óp laat borrelen
Onder mijn tafel, drukt tegen mijn mond.
Leer het me, Herman, ik ben nog zo klein.
3 Leg in jouw woorden uit wat Herman de Coninck bedoelde
(Leonard Nolens)
met zijn uitspraak ‘Poëzie viert het onbereikbare’.
4 Je treft in deze ruimte een heel aantal gedichten aan. Kies er rustig één gedicht uit en lees het zo ingetogen mogelijk voor aan je groepsleden. Laat je inspireren door Leonard Nolens. Bereid dit voor: let bv. op de
woorden die je wilt benadrukken.
Koningsblauw
Poëzievoorstellingen (2002-2012) als eerbetoon aan Herman de Coninck en aan de Nederlandse poëzie.
kamer
6 geschiedenis
Er zijn boeken waarvan de band en het omslag
verreweg het beste deel uitmaken. (Charles Dickens)
Boektitels
1 Bestudeer de volgende boektitels en groepeer ze in drie categorieën qua vorm.
Hugo Claus, Het verdriet van België
Walter Van den Broeck, Het beleg van Laken
Joost Zwagerman, Gimmick!
Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel
Paul Mennes, Soap
Peter Verhelst, Tongkat
Erwin Mortier, Marcel
Arnon Grunberg, Tirza
Tommy Wieringa, Joe Speedboot
Groep 1
Groep 2
Groep 3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Wat hebben deze titels gemeen?
2 Bekijk nu de cover die bij elke titel hoort én het bijhorende tekstfragment.
a Welk boek spreekt je het meest aan?
b Waaraan ligt dat? [ ] titel
[ ] cover [ ] tekstfragment
3 Probeer op basis van de combinatie titel, cover en tekstfragment te achterhalen waarover je gekozen boek gaat.
Covers
Covers (en titels) van boeken of cd’s werken zoals filmposters:
ze willen de aandacht trekken. Sommige beelden op covers of filmposters
noemt men iconisch: ze bevatten een krachtig beeld dat blijft hangen.
4 Bekijk de covers of posters die je gekregen hebt en kies er een uit. Vul het schema in.
a
Wat toont deze cover/poster?
b
Welke associaties roept deze
cover/poster op?
c
Wat maakt deze cover/poster
volgens jou iconisch?
d
Met welke cd/lp of film
verbind je deze cover?
Noem ook de artiest(en)
of regisseur.
5 Welke boekcover(s) in deze ruimte zou je iconisch kunnen noemen? Licht kort toe waarom je dat vindt.
ruimte
7
wunderkammer
Poetry is what gets lost in translation (Robert Frost)
1 Waarom lezen Nederlandse en Vlaamse schrijvers tijdens een buitenlands evenement van
Behoud de Begeerte volgens jou hun werk in het Nederlands (en niet in vertaling) voor?
(Betrek het citaat hierboven in je antwoord.)
2 Hoe klinkt het Nederlands volgens jou voor een buitenlands publiek?
Vul in en vergelijk met je medeleerlingen.
- agressief of zachtaardig?
- zangerig of monotoon?
- saai of interessant?
- sterk of slapjes?
- gestresseerd of ontspannen?
- romantisch of niet romantisch?
- nuchter of dromerig?
- andere:
3 Wat is jou het meest bijgebleven van deze ruimte en de hele expo?
Met welk gevoel ga je naar huis? Schrijf hieronder wat je in het
gastenboek kwijt wilt – bij voorkeur een originele reactie.
De Wunderkammer toont de internationale dimensie van Behoud de Begeerte, in de vorm van
evenementen in Frankurt, Londen, Barcelona en Göteborg. Verder krijgen hier de talrijke kleinschalige
en eenmalige producties een plek.
ruimte
8
verse begeerte
Schrijvers schrijven, lezers lezen. (Harry Mulisch)
1 Welk aspect van een auteur zet jou het meest aan om zijn of haar werk te lezen?
Zet het cijfer 1, 2 en 3 bij de belangrijkste aspecten. Licht eventueel toe met voorbeelden.
Vergelijk je top drie met je medeleerlingen.
voorbeelden
[ ] geslacht
[ ] leeftijd
[ ] imago, levensstijl
[ ] nationaliteit
[ ] genre
[ ] stijl, speciaal taalgebruik
[ ] bekendheid, reputatie
[ ] aangeraden door vrienden
[ ] ander aspect:
2 Stel dat je zelf een boek hebt geschreven. Hoe zou je het boek en jezelf bekendheid geven?
Deel je ideeën met je groepje. Kies samen de beste twee ideeën uit.
3 Bekijk de beeldmontage gedurende enkele minuten. Hoe zou je deze auteur promoten?
Welk aspect zou je in het daglicht zetten? Schrijf een korte promotietekst van ca. vijf zinnen om het werk
te promoten, of ontwerp een schets voor een boekomslag.
Verse Begeerte
Onder de naam ‘Verse Begeerte’ stellen we enkele beloftevolle jonge auteurs voor. Ze zijn allemaal
geboren omstreeks het oprichtingsjaar van Behoud de Begeerte (1984), en ze lezen uit hun debuut voor.
ruimte
9 saint
amour
Poëzie is een daad
van bevestiging. Ik bevestig
dat ik leef, dat ik niet alleen leef. (Remco Campert)
1
Wat zijn jouw eerste indrukken van deze ruimte?
Noteer drie woorden die de sfeer goed omschrijven. Laat je inspireren door de aanwezige poëzie.
2 a Lees onderstaande stellingen en geef op de schaal aan in hoeverre je het ermee eens of oneens bent.
2 b Houd een korte stillewanddiscussie: noteer onder een of meer stellingen jouw argument en geef je
bundel dan door aan enkele medeleerlingen. Zij vullen aan met hun eigen argumenten of reageren op jou.
Eens
Eens
Eens
Eens
“Gedichten moeten romantisch zijn.”
“Gedichten moeten diepzinnig en onbegrijpelijk zijn.”
“Gedichten worden vooral gewaardeerd door vrouwen.”
“Gedichten versterken de emoties meer dan romans.”
Oneens
Oneens
Oneens
Oneens
Ik dicht om te doorgronden
wat de wereld vergat.
(Hugo Claus)
3 Schrijf zelf een liefdesgedicht.
Haal je inspiratie uit onderstaande reeks woorden (gebruik er minstens vijf) en uit de filmpjes.
waarom
parel
jouw
warm
kosmos
Venus
verloren
nacht
elektrisch
brand
sensueel
geef
teder
nooit
beloven
nemen
fluister
wonder
beroer
krachtig
Saint Amour
Dit literaire programma rond liefde en begeerte is sinds 1990 een vaste waarde voor menig
literatuurliefhebber en weet jaarlijks ongeveer vijfduizend mensen op de been te brengen.
colofon
Expo ‘Behoud de Begeerte. Een literaire geschiedenis 1984-2014’
11 oktober – 31 december 2014
Letterenhuis | Minderbroedersstraat 22 | 2000 Antwerpen
Meer info: www.letterenhuis.be | www.begeerte.be
De tentoonstelling is een coproductie van vzw Behoud de Begeerte en het Letterenhuis.
Curator: Luc Coorevits (Behoud de Begeerte)
Advies: Leen van Dijck en Diane ’s Heeren (Letterenhuis)
Productie: Ellen Van Tichelt, Els Dejonghe, Hans Bogaert (Behoud de Begeerte)
Vormgeving: Sven Grooten, Ilse De Ridder, Kunegonde Leys, Kathy Van de Velde (B-architecten)
Opdrachten bij de expo:
Teksten: Bert Cruysweegs & Sanne Pervé
Coördinatie: Diane ’s Heeren
Lay-out: Jan Hendrickx – Gramma
Visual cover: Dooreman
Beeldmateriaal:
Foto’s: Rikkes Voss (Herman de Coninck)
Affiches: Jaco Vanleeuw (Behoud de Begeerte 1984); Tom Hautekiet (Rock Werchter 2013):
Jan Hendrickx (Koningsblauw 2003), Jan Bosschaert (Saint Amour 1994)
v.u.: Leen van Dijck – p/a Letterenhuis, Minderbroedersstraat 22, 2000 Antwerpen
www.letterenhuis.be
+ 32 3 222 93 20