Help, de huid raakt overbelast

2014-11-HVEY-9QTBVQ
Help, de huid raakt
overbelast
Jij kunt hier iets in betekenen!
drs. Christine B. Boers-Doets
Verpleegkundige Oncologiedagen
18 november 2014
Mucocutane Bijwerkingen
Benadering
vanuit verschillende functies
Directeur IMPAQTT
www.impaqtt.com
Auteur van “HET TARGET SYSTEEM”
www.thetargetsystem.com
CEO Stichting IMPAQTT
www.impaqttfoundation.com
Promovendus Klinische Oncologie, LUMC
www.lumc.nl, [email protected]
Bestuurslid International Society Oral Oncology
www.mascc.org/isoo
2
Disclosures
Samenwerking met diverse farmaceutische bedrijven.
Nadruk: educatie (-materiaal) bijwerkingen management voor
hulpverleners & patiënten
Amgen
AstraZeneca
Bayer
Boehringer Ingelheim
EusaPharma
GlaxoSmithKline
Merck Serono
Merck Sharp & Dohme
Novartis
Nordic Pharma
Pfizer
Roche
Wyeth
Takeda
3
Doelstellingen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
tolerantieprofiel EGFR remmers kennen
preventieve maatregelen kennen
symptomen en kenmerken kunnen uitvragen
geïnfecteerde bijwerking kunnen behandelen
effect interventies gedetailleerd kunnen vastleggen
optimale therapie voor individuele patiënt bereiken
4
Het probleem met
targeted therapy
1. ‘nieuwe’ middelen met een specifiek bijwerkingenprofiel
2. bijwerkingen komen ons bekend voor – zijn anders
3. probleem: wij denken te weten hoe te managen, maar:
 wij weten niet exact met welke bijwerkingen wij te
maken hebben
 wij hebben weinig targeted therapie specifieke
meetinstrumenten
 er zijn geen evidence based management richtlijnen
 bovenstaand heeft invloed op indicatiegebied &
therapietrouw
5
Voorbeelden
huid & slijmvlies reacties
algemeen
 cosmetische aspecten
 jeuk (pruritus)
 pijn
huidveranderingen
 couperose (teleangiectasieen)
 droge huid (xerosis cutis)
 huidkloven (fissuren)
 hand-voet huidreactie (HFSR)
 huidbloedingen
 huidirritatie
 huidverkleuring (gele kleur)
 rash
slijmvliesveranderingen
 cosmetische aspecten
 oog(lid)veranderingen
 orale mucositis/stomatitis
 neus & genitaliën
 gastrointestinaal (diarree)
nagelriemaandoeningen
 nagelriemontsteking
(paronychia)
 pyogeen granuloom
haarveranderingen
 depigmentatie
 toe- of afgenomen groei
6
Stomatitis - HFSR - Rash
optreden
foto: M.E. Lacouture:
mTORI
fotos: M.E. Lacouture:
sorafenib
7
Voorbeelden
overige bijwerkingen







anemie, trombocytopenie
misselijkheid, anorexie
nierfunctie stoornis, proteïnurie
vertraagde wondgenezing
hyperlipidemie, hyperglycaemie
pneumonitis, dyspnoe
etc.
8
Management van
huidreacties
Waarom zo belangrijk?
 huidreacties - dosismodificaties
 optimale behandeling - full dose on time
 full dose on time - behoud van KvL op de langere termijn
 voorkomen van dosismodificaties/reducties - wenselijk
 tetracyclines - meest ingezet - ongewenste neg. effecten
 gezocht: eenvoudige, goedkope management opties
9
Preventieve
maatregelen
10
Preventieve
informatie
Waarover dient de patiënt geïnformeerd te worden?
 welke bijwerkingen kan hij verwachten?
 wat kan hij er zelf aan doen?
 wat kunnen zijn naasten hierin betekenen?
 wat kunnen de hulpverleners eraan doen?
 hebben bijwerkingen invloed op de therapie?
11
Preventieve
maatregelen
Voorkom overbelasting:
 houd de huid gehydrateerd
 voorkom trauma
 zie “Preventieve maatregelen”
12
Soorten producten
soorten producten:
vaseline
olie
zalf
water-in-olie
crème
olie-in-water
lotion
olie-in-water
(body) melk olie-in-water
gel
water
13
Elk polibezoek
Uitvragen:
 oogveranderingen
 mondklachten
 diarree
 gebruikte douche
producten
 gebruikte crèmes en of
ze geholpen hebben
 gebruikte aanvullende
producten
Inspecteer:
 gezicht
 ogen
 hoofdhuid (wrijf!)
 borstkas & rug
 handen (binnen- en buitenzijde)
 benen (scheenbenen; met
handschoenen aan voelen)
 voeten (beide!)
 tenen & vingers (lichte druk;
pus)
14
Uitvragen van
karakteristieken
Inspecteer en rapporteer mcAEs aan de hand van karakteristieken om
goede monitoring mogelijk te maken:
 maculair (rode, vlakke vlek)
 papulair (puisten zonder pus)
 pustulair (puisten met pus)
 erytheem (rood)
 jeukend
 droog (met handschoen!!)
 ulceratief
 vervellend
De Masson A et al. Dermatology, 2011
15
Rapportage van
karakteristieken





kenmerken & symptomen
duur bijwerkingen
verlichtende factoren? verergerende factoren?
genomen maatregelen?
etc.
16
Het probleem




Geen eenduidige terminologie
Summier uitvragen van klachten
Gradatie voor bijwerkingen voldoet niet (CTC-AE)
Interventies sluiten niet aan
Gevolg:
Geen optimaal gebruik van therapie!
17
HET TARGET SYSTEEM
Terminologie bijwerkingen
Assessment kenmerken, symptomen, KvL
Rapportage bijwerkingen-karakteristieken
Gradering bijwerkingen
Educatie betreffende zelfmanagement
Therapie voor de bijwerkingen
Boers-Doets CB. The Target System. 1 ed.
Wormer: IMPAQTT; 2014. www.thetargetsystem.com
18
Basis maatregelen
 preventief
-
crèmes
 inflammatie
-
corticosteroïden klasse III of IV
 infectie
-
antibiotica
 eelt
-
keratolytica
19
Rash
maculair – papulair - pustulair
20
Rash
maculair - papulair - pustulair
21
Assessment
1. Subjectieve symptomen:
2. Objectieve kenmerken:




•
•






brandend gevoel
jeuk (pruritus)
strak aanvoelende huid
gevoelige huid
3. Kwaliteit van Leven
 FACT-EGFRI-18
 Skindex-16
macules
papules
huidbloedingen
korstvorming
infectie
pustules
roodheid (erytheem)
vervellingen
22
Doxycycline
[Preventief]
STEPP:
Profylactische vs reactieve behandeling voor panitumumab-gerelateerde
huidreacties bij patiënten met mCRC
Beleid:
vochtvasthoudende crème:
hydrocortisoncrème:
zonnecrème:
doxycycline:
in de ochtend
1% in de avond
bij blootstelling daglicht
100 mg 2 x per dag
Resultaat:
reductie graad > 2 reacties met meer dan 50%. Meeste effect
toegeschreven aan AB. Echter:
Lacouture ME. ea, J.Clin.Oncol.2010;28(8):1351-57
23
EGFR remming
 inhibitie van de tumorgroei → overleving van de patiënt
 inhibitie van normale cellen in de huid → ongewenst
neveneffect
24
Vitamine K
 vitamine K is een in vetoplosbaar vitamine
 vitamine K en derivaten (afgeleide) komen voor in alle groene
planten
 vitamine K is onder te verdelen in:
 vitamine K1 (fyllochinon): in plantaardig voedsel
 vitamine K2 (menaquinone): aangemaakt door darmbacteriën
 vitamine K3 (menadion): pro-vitamine K, de synthetische vorm
van vitamine K
Reconval® K1 crème bevat alleen vitamine K derivaten
25
Vitamine K
[Rationale]
Nodig:
lokaal herstel van de EGFR signaaltransductie, zonder dat
het systematische effect van EGFR-remmer op de tumor
wordt verminderd door:
 ‘schifting’ defosforylatie status van EGFR naar gefosforyleerde
status
Hypothese:
tyrosine fosfatase remmers zouden (gedeeltelijk) het effect
van EGFR remmer kunnen voorkomen en een beschermend
effect kunnen bewerkstelligen
 tyrosine fosfatase: defosforylatie (evenals EGFR remmer)
 vitamine K (Menadion) remt tyrosine fosfatase: dus fosforylatie
26
Infecties
27
Uitvragen - infecties
Retrospectief onderzoek bij 221 EGFRI-patiënten:
 > 38%
mono/combinatie (bacterieel, viraal, mycotisch)
 talgklierregio: zeer vatbaar voor infecties
 eerdere dAE: ↑ bacteriële infectie
 hoger risico:
Eilers RE, JNCI 2010
leukopene patiënten (< 3,5 x 10/l)
28
Voorbeeld uitslag kweek &
antibiotica advies
Kweek  
banaal/resistentie
 AB volgens
uitslag kweek
29
Infecties
30
Kwaliteit van leven met
EGFR remmers
31
FACT-EGFRI-18
18 PRO items
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
mijn huid of hoofdhuid voelt geïrriteerd aan
mijn huid of hoofdhuid is droog of schilferig
mijn huid of hoofdhuid jeukt
mijn huid bloedt makkelijk
ik vind het vervelend dat mijn huid
gevoeliger is geworden voor zonlicht
mijn huidaandoening belemmert mij in mijn
vermogen om te slapen
mijn huidaandoening heeft invloed op mijn
humeur
mijn huidaandoening belemmert mij in mijn
sociale leven
ik schaam mij voor mijn huidaandoening
ik vermijd het om buitenshuis te gaan
vanwege hoe mijn huid er uitziet
ik voel mij onaantrekkelijk vanwege hoe
mijn huid er uitziet
12. de veranderingen van mijn
huidaandoening bemoeilijken het
dagelijks leven
13. de bijwerkingen van de behandeling op
de huid hebben mij in mijn huishoudelijke
taken belemmerd
14. mijn ogen zijn droog
15. ik heb last van de gevoeligheid rond mijn
vingernagels en teennagels
16. de gevoeligheid rond mijn vingernagels
maakt het moeilijk huishoudelijke taken
uit te voeren
17. ik vind het vervelend dat ik last heb van
haaruitval
18. ik vind het vervelend dat ik last heb van
toegenomen haargroei in mijn gezicht
0 = Helemaal niet, 1 = Een beetje,
2 = Enigszins, 3 = In vrij hoge mate, 4 = In zeer hoge mate
32
Belangrijkste bevindingen
validatie onderzoek
1. Fysieke items (symptoom last) interfereert het meeste met GKvL:
1. toegenomen gevoeligheid voor zonlicht (branderig gevoel)
2. jeuk van de huid of de hoofdhuid
3. bloeden van de huid
Deze resultaten komen overeen met de resultaten van Wagner en
Lacouture
2. Patiënten willen ook het volgende scoren:
 gevoelige ogen
 loopneus & bloederige of korstige neusholte (door de puistjes)
 droge mond
 kriebels & tintelingen op de hoofdhuid & pijn bij aanraken haar
 ruimte voor aanvullende opmerkingen
Wagner LI, Lacouture ME 2007, Oncology; 21(11 Suppl 5):34-36
33
Droge huid
&
Fissuren
34
Droge huid & Fissuren
35
Assessment
1. Subjectieve symptomen:
 jeuk (pruritus)
 krabben
3. Kwaliteit van Leven:
 generic Short-Form (SF-12)
scale
 Dermatology Life Quality
Index (DLQI)
2. Objectieve kenmerken:
 flinterdunne huid
 zwelling (oedeem)
 infecties
 roodheid (erytheem)
 korstvorming
 eeltvorming (hyperkeratose)
 schilfering
 vervelling (desquamatie)
 kloven (fissuren)
36
Paronychia
&
Granulomen
37
Paronychia &
Granulomen
paronychia graad 2
paronychia graad 1
paronychia graad 3
pyogenic granuloma
38
Assessment
1. Subjectieve symptomen:
 kloppend gevoel
 pijnlijke huid
 gevoelige huid
3. Kwaliteit van Leven
 Short Form-36 (SF36)
 General Health
Questionnaire (GHQ)
 Skindex-29
2. Objectieve kenmerken:
 korstvorming
 nagelriem loslating
 nagelriem ontsteking
 nagelplaat loslating
(onycholyse)
 periunguale abcessen
 roodheid (erytheem)
 warme huid
39
Don’ts
 zalven en lotions voor algemene verzorging voorschrijven
 bijwerkingen behandelen zoals bijwerkingen andere
therapieën
 targeted therapie voorschrijven zonder intensive
bijwerkingenmonitoring bij start therapie
 dosismodificaties toepassen zonder vooraf
bijwerkingenmanagement toegepast te hebben
 in een vroeg stadium tijdelijke dosisreductie toepassen;
zeker niet bij orale middelen
40
Conclusie
 Targeted Therapy→ frequent overbelaste huid- &
slijmvliezen
 overbelaste huid- en slijmvliezen → invloed therapietrouw?
 belasting ↑ ook door inname van comedicatie (bv. pijnmed.)
 reductie bijwerkingen → meer optimaal behandelresultaat
(full dose on time)
 stressoren vermijden
 AB: niet switchen zonder kweken/resistentie bepaling
 GKvL: belangrijker dan objectieve scoring, correleert niet
 Do’s: huid in een goede conditie houden/brengen
41
Take Home
Message








patiënten educatie is key
huid tegen uitdrogen beschermen is basismaatregel
intensieve monitoring patiënten; zeker eerste twee cycli
veel bijwerkingen kunnen gereduceerd blijven tot
mild/matig, mits proactieve anticipatie:
inventariseer & documenteer symptomen, kenmerken &
KvL systematisch
indien bij infecties geen resultaat (meer) op AB: kweken!
dosismodificaties pas na falen bijwerkingenmanagement
Behandel naar symptomen & kenmerken (niet gradatie)
42
De huid zou overbelast kunnen raken…
… maar jij kunt bijdragen
om overbelasting
te voorkomen!

Download Report