JongerenGids
Kies BEWUST voor je toekomst!
Socialistische Mutualiteit van brabant
Toegankelijke gezondheid voor iedereen !
Jongerengids
Informatiegids van de Federatie van Socialistische Mutualiteiten van Brabant
Verantwoordelijke uitgever: Michel Michiels, redactie: dienst Infocom, foto’s: © Shutterstock
vormgeving: Mordicus, oplage: 4000 exemplaren, uitgave: juni 2014, druk: Artoos
Redactieadres: [email protected]
Deze gids is louter informatief. Alleen de statuten bepalen de rechten en plichten van het ziekenfonds en zijn leden.
Socialistische Mutualiteit van brabant
Toegankelijke gezondheid voor iedereen !
Een keuze maak je
niet zomaar!
Eindelijk is het zover. Je middelbare schooltijd
zit erop en de vrijheid lacht je toe. Je wil er stevig invliegen. Toch heb je vragen
en twijfels over hoe je het allemaal moet
aanpakken. Dat is heel normaal.
Deze gids zet je alvast op het goede spoor.
Hij laat je kennismaken met de vele wetten,
reglementen en formaliteiten die je zeker op
je weg zal tegenkomen. Kies je ervoor om
verder te studeren of waag je de stap in het
beroepsleven?
Dat is niet iets wat je in een oogwenk beslist.
Je zal keuzes moeten maken die je hele verdere
leven zullen beïnvloeden. Wij helpen je je
weg te vinden in een nieuwe en onbekende
omgeving !
Belangrijk: de cijfers, percentages en bedragen in deze brochure zijn gebaseerd op de
informatie die beschikbaar was bij het ter perse gaan van deze gids.
JongerenGIDS PAGina 1
Wat betekenen
de icoontjes die gebruikt
worden in deze gids?
~
`
G
PAGina 2 JongerenGIDS
Welke documenten?
Meer informatie
Belangrijke informatie !
Inhoud
Pagina 4
Ons ziekenfonds staat klaar
voor jou!
Sociale zekerheid in een
notendop
Rol van het ziekenfonds
Socialistische Mutualiteit:
toegankelijke gezondheid
Aansluiten bij ons
ziekenfonds
Pagina 11
Op eigen benen staan,
wat houdt dat in?
Je ouders
Jouw verantwoordelijkheden
Je naam veranderen
Wat zegt de wet over de
leerplicht?
Pagina 17
Studies en opleiding
Laat je opleiding niet aan het
toeval over
Op zoek naar een
opleiding
Heb je recht op een
studietoelage?
Pagina 20
Werken tijdens je studententijd
Mag ik werken als
jobstudent?
Moet ik een contract hebben?
Loon
Werken als zelfstandige
Socialezekerheidsplicht
Kinderbijslag
Belastingen
Zwartwerk
Pagina 44
Contract op zak!
Arbeidsovereenkomst
Loon
Ontslag
Vakantie
Afwezig
Pagina 52
Anticonceptie
Welk anticoceptiemiddel past
bij jou?
Pagina 25
School's out!
Inschrijven als
werkzoekende
Beroepsinschakelingstijd
Inschakelingsuitkeringen
Pagina 31
Gevraagd: een enthousiaste
m/v!
Waar kan je aan de slag?
Op zoek naar een job
Steunmaatregelen
JongerenGIDS PAGina 3
Ons ziekenfonds staat klaar voor
jou!
Je ziekenfonds geeft je deze Jongerengids, maar wat doen we nog meer?
Waarom moet je aangesloten zijn bij een ziekenfonds, en hoe blijf je in
orde als je verder studeert of werk vindt?
Voordat we je wegwijs kunnen maken in ons
ziekenfonds, moeten we je eerst wat duiding
geven over de sociale zekerheid in België en de
rol van de ziekenfondsen hierin.
SOCIALE ZEKERHEID IN EEN NOTENDOP
De sociale zekerheid is er om je te helpen:
> Wanneer je je inkomen verliest (als je je job
verliest, ziek wordt of met pensioen gaat).
Je krijgt dan een 'vervangingsinkomen'.
> Wanneer je sociale lasten hebt (je hebt kin­
deren, ziektekosten). Je krijgt dan een aan­
vullend inkomen.
De sociale zekerheid is een soort verzekering,
maar toch zijn er grote verschillen met een
gewone verzekering:
> De sociale zekerheid is gebaseerd op soli­
dariteit tussen gezonde en zieke mensen,
tussen jonge en oude mensen, enz.
> In tegenstelling tot bij een privéverzekering,
betaal je bij de sociale zekerheid slechts
één bijdrage voor diverse risico's (ziekte,
werkloosheid, ouderdom, enz.).
> Je betaalt niet alleen voor jezelf, maar ook
voor de anderen (en omgekeerd).
Waar komt het geld vandaan en waar gaat het
naartoe?
Het geld van de sociale zekerheid is voor twee
derde afkomstig uit bijdragen van de werk­
PAGina 4 JongerenGIDS
nemers en hun werkgevers. Telkens jij je loon
ontvangt, gaan daar sociale bijdragen af. De
werkgever houdt jouw deel af en betaalt zelf
ook een stuk. Ieder draagt bij volgens zijn inko­
men. Wie meer verdient, betaalt meer sociale
bijdragen dan wie weinig verdient. Het andere
derde wordt gefinancierd met belastinggeld
van de Staat. Bijvoorbeeld accijnzen op sigaret­
ten, alcohol, enzovoort. Voor zelfstandigen is er
een andere regeling.
Alle bijdragen voor de sociale zekerheid komen
in één grote pot. Het Rijksinstituut voor Sociale
Zekerheid (RSZ) verdeelt dat geld over de zeven
takken van de sociale zekerheid.
1Werkloosheid. Deze tak geeft een inko­
men aan mensen zonder werk. Hij wordt
beheerd door de Rijksdienst voor Arbeids­
voorziening (RVA).
2 Pensioen. Deze tak zorgt voor een rustpen­
sioen na een leven lang werken of voor een
overlevingspensioen aan weduwen/weduw­
naars en wezen. Hij wordt beheerd door de
Rijksdienst voor Pensioenen (RVP).
3 Kinderbijslag. Deze tak geeft ouders een
extraatje om hun kind(eren) op te voeden.
Hij wordt beheerd door het Federaal Agent­
schap voor Kinderbijslag, FAMIFED (vroe­
ger RKW).
4 Verzekering voor ongevallen op het werk
of in het woon-werkverkeer. Deze tak
wordt beheerd door het Fonds voor de Ar­
beidsongevallen (FAO).
5 Verzekering tegen ziekten te wijten aan
de werkomgeving. Zoals bijvoorbeeld een
bedrijf waar met chemische producten ge­
werkt wordt. Deze tak wordt beheerd door
het Fonds voor de Beroepsziekten (FBZ).
6 Jaarlijkse vakantie. Deze tak betaalt het
vakantiegeld van de arbeiders. Hij wordt
beheerd door de Rijksdienst voor Jaarlijkse
Vakantie (RJV). Bedienden krijgen hun va­
kantiegeld rechtstreeks van de werkgever.
7 Verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen. Deze tak zorgt voor een
tussenkomst in de kosten voor gezondheids­
zorg en betaalt uitkeringen bij ziekte. Hij
wordt beheerd door het Rijksinstituut voor
Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv).
De instellingen (Riziv, RVA enzovoort) die deze
zeven takken van de sociale zekerheid beheren,
verdelen het geld dat ze van de RSZ ontvangen
over de verschillende uitbetalingsinstellingen.
Voor het Riziv zijn dat de ziekenfondsen, voor de
RVA de werkloosheidskassen, enz.
Je merkt het, de sociale zekerheid heeft vele
vertakkingen die samen een heleboel opdrach­
ten vervullen. Wij concentreren ons nu op ver­
der op de werking van de ziekenfondsen.
ROL VAN HET ZIEKENFONDS
Het Riziv stort dus geld aan de ziekenfondsen.
Met dat geld kunnen de ziekenfondsen hun ta­
ken in de zogenaamde 'verplichte verzekering'
vervullen: ze geven een tussenkomst in de kos­
ten voor gezondheidszorg en betalen een uitke­
ring bij ziekte.
Tussenkomst in de kosten voor gezondheidszorg
Het ziekenfonds komt dus tussen in je kosten
voor gezondheidszorg. Hiermee bedoelden we
medische verstrekkingen zoals een bezoek
aan je huisarts, raadpleging bij een specialist
of behandeling door een kinesist, tandzorg,
bevallingen, geneesmiddelen, verpleging in
een ziekenhuis, ...
JongerenGIDS PAGina 5
Zoals reeds gezegd, worden deze verstrekkin­
gen terugbetaald via de verplichte verzekering.
Het geld van de verplichte verzekering wordt
van de lonen afgehouden. Daarnaast is er een
aanvullende verzekering. Die werd ingesteld
om bij te springen daar waar de verplichte ver­
zekering tekortschiet. Het geld voor de aanvul­
lende verzekering komt van de bijdragen die de
leden aan hun ziekenfonds betalen.
We besparen je de details. Wat je wel moet
weten, welk ziekenfonds je ook kiest, je krijgt
steeds hetzelfde terugbetaald voor alles wat
binnen de verplichte verzekering valt. In de
aanvullende verzekering daarentegen zijn er
verschillen volgens het gekozen ziekenfonds.
Onze Socialistische Mutualiteit staat voor een
toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen.
We bieden je dan ook heel wat extra voordelen,
diensten en terugbetalingen tegen een geringe
bijdrage! Je leest er meer over vanaf pagina 8
of op www.fsmb.be. Onze raadgevers staan ook
steeds voor je klaar met raad en daad.
Hoe verkrijg je een tussenkomst?
Wat doe je met je doktersbriefjes?
Als je een arts raadpleegt, ontvang je na beta­
ling een 'getuigschrift voor verstrekte hulp'.
Met dat document, voorzien van een roze kle­
ver, kan je bij het ziekenfonds een deel van de
kosten terugbetaald krijgen. Doorgaans betaalt
PAGina 6 JongerenGIDS
het ziekenfonds niet alles terug. Er is steeds
een stuk dat je zelf moet bekostigen. Dat is je
'persoonlijk aandeel' of 'remgeld'.
Het persoonlijke aandeel bedraagt in principe
25 %. Er zijn echter verschillen, afhankelijk van:
> Het type verstrekking. Bijvoorbeeld: voor
een controlebezoek bij de tandarts is een
terugbetaling voorzien, voor een stift (valse
tand) krijg je niets.
> Het statuut van de rechthebbende (jij dus).
Sommige mensen genieten een verhoogde
tegemoetkoming. Zij krijgen meer terugbe­
taald voor hun geneeskundige verzorging.
> Het feit of de zorgverstrekker al dan niet
geconventioneerd is en dus al dan niet te­
gen het verbintenistarief werkt.
Wat is een geconventioneerde arts?
De vertegenwoordigers van de ziekenfondsen
en van de artsen gaan samen rond de tafel
zitten om af te spreken welke prijs de artsen
als ereloon mogen vragen voor een medische
handeling (raadpleging, heelkundige ingreep,
enz.). Die bedragen worden vastgelegd in een
overeenkomst. De artsen kunnen deze over­
eenkomst aanvaarden of ze kunnen ze weige­
ren. Geconventioneerde artsen houden zich
aan de tarieven van de overeenkomst.
Een niet-geconventioneerde arts is vrij om zijn
ereloon zelf te bepalen. Als je bij een niet-ge­
conventioneerde arts op raadpleging gaat, kan
hij je dus zoveel vragen als hij zelf wil. Het zie­
kenfonds betaalt een vaste prijs voor elk type
van behandeling. Het kan dus een dure grap
worden. Daarom vraag je best eerst aan je arts
of hij de tarieven toepast. Je bespaart er jezelf
een hele hoop ellende mee.
Derde-betalersregeling
In sommige gevallen wordt de derde-beta­
lersregeling toegepast. Dan betaal je alleen
het remgeld. Dat is zo wanneer je bij de apo­
theker geneesmiddelen gaat kopen met een
voorschrift van de dokter. Je betaalt er enkel
jouw aandeel indien je in regel bent met de
verplichte verzekering. Je hoeft dus niet bij het
ziekenfonds aan te kloppen om een deel van de
kosten terug te krijgen. Dat is ook zo wanneer
je in een ziekenhuis wordt opgenomen. Op de
factuur die je van het ziekenhuis ontvangt, staat
alleen jouw persoonlijk aandeel.
Toegang tot gezondheidszorg voor iedereen
We gaan hier niet in op de details, maar je moet
weten dat er een hele reeks mechanismen be­
staan om ervoor te zorgen dat iedereen toegang
heeft tot de gezondheidszorg: de maximumfac­
tuur, de verhoogde tegemoetkoming, enz. Onze
raadgevers geven je graag meer info!
Wanneer krijg je een uitkering?
Wanneer een werknemer niet in staat is om te
werken door een ziekte, een ongeval, de geboorte
van een kindje of een ziekenhuisopname, kan
het ziekenfonds onder bepaalde voorwaarden
een vervangingsinkomen toekennen. Hierover
lees je meer vanaf pagina 50 in het hoofdstuk
'Contract op zak'.
We stellen het even schematisch voor om je een duidelijker beeld te geven hoe het ereloon of
honorarium van een arts opgebouwd is, en vooral wat je er zelf van moet betalen.
ERELOON = wat je betaalt voor je doktersbezoek
Verbintenistarief 5 betaal je bij elke arts
Een deel krijg je
terugbetaald van je
ziekenfonds.
Het andere deel is ten
jouwen laste, dit is het
remgeld of persoonlijk
aandeel.
Ereloonsupplement 5 betaal je enkel bij
niet-geconventioneerde arts
Altijd ten jouwen laste!
JongerenGIDS PAGina 7
SOCIALISTISCHE MUTUALITEIT:
TOEGANKELIJKE GEZONDHEID
De Socialistische Mutualiteit van Brabant ijvert
voor kwalitatieve en toegankelijke zorg voor
iedereen. Dit vertaalt zich in concrete voordelen
en diensten voor onze leden. We hebben
immers een aanbod op maat van elke leeftijd!
Onze voordelen en diensten
– 45 euro terugbetaald bij lidmaatschap sport­
club of aankoop fitnessabonnement
– 40 euro terugbetaald voor je anticonceptie
– Medische zorg 100 % terugbetaald tot 18 jaar
– 50 euro terugbetaald bij aankoop bril of
lenzen
– 50 euro terugbetaald om te stoppen met
roken
– 60 euro terugbetaald voor psychotherapie­
sessies
– … en nog zoveel meer!
`Check www.fsmb.be voor een volledig
overzicht!
JOETZ Brabant
Zon, zee, bergen ... fun! Maak van jouw vakantie
een spetterende Joetz-vakantie! Sport, spel,
cultuur, ... in België of in het buitenland.
GTot 225 euro terugbetaling voor de leden van
de Socialistische Mutualiteit van Brabant.
PAGina 8 JongerenGIDS
Wil je graag als animator aan de slag bij JOETZ?
JOETZ organiseert een basiscursus tot
animator voor jongeren tussen 16 en 25 jaar.
Na deze cursus is er ook nog de mogelijkheid
om verdere vormingen te volgen.
` www.joetz.be / [email protected] /
02 546 15 68 - 02 546 15 69 - 02 546 15 65
Love4you
Het team van onze preventiecampagne Love4you
is aanwezig op heel wat festivals en festiviteiten
in Brussel en Vlaams-Brabant. Duizenden
safekits met condooms worden uitgedeeld om
jongeren en jong-van-geesten op een ludieke
manier bewust te maken van het belang van
veilige seks. Op love4you.be kan je ook leuke
fotoreportages bekijken van onze bezoekers
als glamoureuze sterren. De foto's worden
genomen door onze hostessen tijdens onze
passages op de festivals, kom dus zeker eens
langs om zelf ook een ster te worden!
De boodschap is simpel: Leef je leven, geniet
ervan, gooi het niet weg en bescherm jezelf!
` www.love4you.be
AANSLUITEN BIJ ONS ZIEKENFONDS
Zolang je studeert, ben je gedekt door het
ziekenfonds van je ouders. Je bent dan persoon
ten laste, je betaalt zelf geen bijdragen,
maar hebt wel recht op terugbetalingen van
je gezondheidzorg dankzij de bijdragen die
je ouders betalen. Als je begint te werken
of als je 25 wordt, moet je je aansluiten als
gerechtigde. Dan betaal je zelf, via je loon of
werkloosheidsuitkering, sociale bijdragen en
heb je zo recht op terugbetalingen van je
gezondheidzorg.
GAansluiten bij een ziekenfonds is verplicht in
België!
Lid worden van de Socialistische Mutualiteit
is simpel!
– Surf naar www.fsmb.be en vul het online
inschrijvingsformulier in.
– Bel ons op 02 506 96 11.
–
Loop langs in een van onze talrijke
kantoren.
Wanneer?
We geven je een beknopt overzichtje van wanneer
je welke stappen moet ondernemen om in orde
te blijven met je recht op terugbetalingen en
uitkeringen. Verder in deze gids verneem je de
niet-mutualistische stappen op deze belangrijke
momenten in je jonge leven.
Student
Jonger dan 25 jaar
– Je blijft persoon ten laste.
GAls de inkomsten van je studentenjob een
bepaald bedrag overschrijden, moet je je ook
inschrijven als gerechtigde
Vanaf 25 jaar
– Je mag niet langer persoon ten laste van je
ouders blijven.
–Je moet je inschrijven als gerechtigde
rijksregister of student.
– Onder bepaalde voorwaarden kan je persoon
ten laste blijven.
GAls je na je 25e verjaardag nog studeert,
neem je best contact op met ons in de maand
voor je verjaardag. Zo kunnen we bekijken
welk statuut het voordeligst is in jouw situatie.
Werkzoekende
Tijdens je beroepsinschakelingstijd (zie p. 26)
– Je blijft persoon ten laste.
Na je beroepsinschakelingstijd
Met uitkering
–Wij nemen contact op met jou om je
inschrijving als gerechtigde te bevestigen.
Zonder uitkering
–Neem zo snel mogelijk contact op met ons
om je situatie in orde te brengen.
JongerenGIDS PAGina 9
Starter
Werknemer
– Je moet je inschrijven als gerechtigde.
~Bezorg ons het attest waarin je werkgever
verklaart dat je onderworpen bent aan de sociale zekerheid.
Zelfstandige
– Je moet je inschrijven bij een sociale verzekeringskas voor zelfstandigen.
– Je moet je inschrijven als gerechtigde.
~Bezorg ons het attest van de sociale verzekeringskas waarin staat dat je als zelfstandige
gestart bent.
PAGina 10 JongerenGIDS
Je lidkaart en roze identificatieklevers
Bij je inschrijving, krijg je van onze mutualiteit
een lidkaart en roze identificatieklevers. Die
roze klevers moet je op je getuigschriften voor
verstrekte hulp kleven. Je lidkaart moet je
voorleggen wanneer je langsgaat in een van
onze kantoren of als je gebruik wilt maken van
onze interactieve terminals Self Mut +.
Je e-ID vervangt de SIS-kaart!
Apothekers en zorgverleners raadplegen je
ziekenfondsgegevens voortaan online via
je rijksregisternummer. Daarom moet je
sinds 1 januari 2014 niet langer je SIS-kaart,
maar wel je elektronische identiteitskaart
voorleggen bij de apotheek of in het
ziekenhuis. Wie geen e-ID heeft, ontvangt
een gloednieuwe kaart: ISI+. Toch mag je je
SIS-kaart nog niet weggooien, want tot eind
2015 kan ze nog gebruikt worden.
Op eigen benen staan,
wat houdt dat in?
Vanaf nu is het aan jou om de beslissingen te nemen en dus ook om de
verantwoordelijkheid ervoor te dragen. Op de volgende pagina's lees je
welke rechten en plichten jij en je ouders hebben.
Je ouders
Je ouders zijn aansprakelijk voor je hele doen
en laten. Dat blijft zo tot je meerderjarig (18
jaar) bent. Ze oefenen gezag uit over jou, maar
ze hebben ook plichten.
Gezag
Ze kunnen je sommige dingen verbieden. Ze
kunnen je ook verplichten om dingen te doen,
o.a. voor je studies, in de privésfeer en inzake
het beheer van je bezittingen.
Wie kan het gezag uitoefenen?
> Je ouders zijn gehuwd en wonen samen.
Elke ouder apart kan het gezag uitoefenen.
Als ze het niet met elkaar eens zijn, kunnen
ze elk naar de jeugdrechter stappen. Deze
zal dan een beslissing nemen.
> Je ouders zijn uit de echt gescheiden of in
echtscheidingsprocedure, feitelijk geschei­
den of ongehuwd. Je bent geadopteerd of
je wordt door een voogd opgevoed. Dan be­
paalt de wet wie het gezag uitoefent.
studie of opleiding beëindigd hebt waarmee
je op de arbeidsmarkt een job kan vinden.
Wat ze niet mogen, is je gezondheid, je
moraliteit, of je veiligheid in gevaar brengen
(kindermishandeling, opsluiting, enz.). Bij
onenigheid is de jeugdrechter bevoegd.
Jouw verantwoordelijkheden
Zelfstandig zijn, klinkt je misschien als muziek
in de oren, maar zoals dat met alles het geval
is, krijg je niets voor niets. Je bent vanaf nu ook
aansprakelijk voor bepaalde dingen. Je bent
verantwoordelijk voor je doen en laten. Een
overzicht.
Plichten
Zij moeten de ouderlijke macht in jouw
belang uitoefenen. Je ouders moeten in
je levensonderhoud voorzien en je studies
bekostigen. De wet noemt dit onderhoudsplicht.
Je ouders zijn financieel verantwoordelijk
tot je meerderjarig bent en daarna tot je een
JongerenGIDS PAGina 11
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Je bent aansprakelijk als je een regel uit
het strafrecht overtreedt (diefstal, drugs,
vervalsing, verkrachting). Die aansprakelijkheid
wordt in het Strafwetboek omschreven.
> Vóór 16 jaar: als je wat mispeutert, moet je
voor de jeugdrechter komen.
> Tussen 16 en 18 jaar: de jeugdrechter kan je
naar een gewone rechtbank doorverwijzen voor
de overtredingen op het verkeersreglement of
voor zware misdrijven. Dus, vóór 18 jaar ben je
beperkt strafrechtelijk aansprakelijk.
> Vanaf 18 jaar ben je volledig strafrechtelijk
aansprakelijk. Je zal je dus voor de gewone
rechtbanken moeten verantwoorden voor je
misdrijven en je zal zelf moeten opdraaien voor
de straf die tegen jou wordt uitgesproken.
Burgerlijke aansprakelijkheid
Je bent burgerlijk aansprakelijk voor de schade
die je een ander toebrengt. Je rijdt bijvoorbeeld
met de auto en botst tegen het muurtje van
de buren. Deze aansprakelijkheid wordt in het
Burgerlijk Wetboek omschreven.
> Vóór 18 jaar is je burgerlijke aansprakelijk­
heid beperkt. Ouders worden geacht solidair
aansprakelijk te zijn voor de schade die hun
kinderen veroorzaken. Je bent burgerlijk aan­
sprakelijk als je een fout begaan hebt, als er
schade is en als er een oorzakelijk verband is
tussen de fout en de schade. Je ouders zijn dus
PAGina 12 JongerenGIDS
burgerlijk aansprakelijk. Maar opgelet, men
gaat ervan uit dat je zelf aansprakelijk bent als
je ouders allebei kunnen bewijzen:
> Dat ze je tot een goede lichamelijke en
geestelijke ontwikkeling hebben gebracht. Anders gezegd: dat ze je een goede opvoe­
ding hebben gegeven.
> Dat ze over jou een redelijke waakzaam­
heid aan de dag gelegd hebben, reke­
ning houdend met de hedendaagse nor­
men (plicht van toezicht).
> Vanaf 18 jaar ben je burgerlijk meerderja­
rig. Je wordt dus volledig 'bekwaam' geacht om
alle daden van het burgerlijke leven te stellen:
je kan op elk gebied beslissingen nemen en je
volledig door je handtekening verbinden. Op dat
ogenblik komt er dus een einde aan het ouder­
lijk gezag. Je mag nu bijvoorbeeld zonder de
toestemming van je ouders huwen of een bank­
kaart ontvangen.
Contractuele aansprakelijkheid
Je kan een schriftelijke of stilzwijgende
overeenkomst met iemand sluiten. Jij bent
aansprakelijk wanneer je je verplichtingen niet
nakomt (koopcontract, huurcontract, ...).
> Vóór 18 jaar is je contractuele verantwoor­
delijkheid beperkt.
> Na 18 jaar ben je volledig contractueel aan­
sprakelijk.
Politieke meerderjarigheid
> Vanaf 18 jaar moet je gaan stemmen bij de
provincie-, gemeenteraads-, regionale, fede­
rale en Europese verkiezingen. In België geldt
opkomstplicht, dus je moet je aanmelden bij
een stembureau als er verkiezingen zijn. Je
mag ook zelf opkomen voor de gemeenteraad,
provincieraad en regionale parlementen.
> Vanaf 21 jaar mag je je kandidaat stellen voor
Kamer en Senaat.
moet je echter je identiteitskaart ook jonger al
op zak hebben, zoals voor je Buzzy-pas of in het
buitenland.
Sinds 1 januari 2014 vervangt de elektronische
identiteitskaart de SIS-kaart. Apothekers en
ziekenhuizen kunnen via je rijksregisternummer
zo online je ziekenfondsgegevens raadplegen.
Daarom moet je je e-ID vanaf 12 jaar ook op
zak hebben bij medische raadplegingen en
apotheekbezoeken.
Aansprakelijkheid en handtekening
In principe is je handtekening bindend vanaf
14 jaar.
> Vóór 18 jaar is je handtekening niet geldig
voor:
> De daden die je als minderjarige niet zon­
der toestemming van je ouders of voogd mag stellen (vb. bij een erfenis).
> Elke akte die voor jou ongunstige gevol­
gen heeft.
Alleen een rechter kan jouw handtekening on­
gedaan maken. Je wettelijke vertegenwoordi­
ger moet de aanvraag indienen. Je kan er ook
zelf om vragen zodra je meerderjarig bent.
Geld
Je mag je geld zelf beheren vóór je meerderjarig
bent.
> Vanaf 12 jaar mag je een bankrekening of een
spaarrekening openen. Je hebt hiervoor wel de
handtekening van een van je ouders nodig. Je mag
ook geld afhalen. Wat je wel en niet mag, kan van
bank tot bank verschillen. Zo staan sommige ban­
ken niet toe dat je in het rood gaat of dat je meer
dan een bepaald bedrag per dag afhaalt. Maar dat
is misschien zo slecht nog niet ...
Identiteitskaart
Alle Belgen ouder dan 15 jaar moeten een
identiteitskaart op zak hebben. Die wordt
uitgereikt door de gemeente waar jij je
hoofdverblijfplaats hebt. In sommige gevallen
Lening en krediet
Soms is iets zo duur dat je het niet kan
betalen met het geld dat je nu op je spaar- of
bankrekening staan hebt. Dan kan je geld gaan
lenen of krediet aanvragen.
> Ben je jonger dan 18 en vraag je voor een
bepaald doel krediet aan, dan eist de bank
meestal dat je ouders mee ondertekenen of
JongerenGIDS PAGina 13
zich borg stellen.
> 18-plussers kunnen elke vorm van krediet
zelf aanvragen. De bank zal wel onderzoeken of
je inkomsten voldoende garanties bieden.
Belastingaangifte invullen
Wie inkomsten heeft, moet jaarlijks een belas­
tingaangifte doen. Die inkomsten houden onder
andere in: loon, onderhoudsgeld, studentenjob,
werkloosheidsuitkering en leefloon. Dus ook als
je nog thuis woont bij je ouders, krijg je elk jaar
een belastingformulier. Heb je nog geen vast
werk, m.a.w. studeer je nog, dan ben je 'per­
soon ten laste' en kom je op het aanslagbiljet
van je ouders. Zodra je een vast inkomen hebt
en in ieder geval als je 25 bent, ben je geen per­
soon ten laste meer maar een gerechtigde. Je
krijgt dan een persoonlijk belastingformulier.
Hoeveel je betaalt, hangt af van een aantal fac­
toren: hoeveel verdien je, woon je samen of ben
je getrouwd, heb je kinderen? Wat je dit jaar aan
belastingen betaalt, hangt af van wat je het jaar
daarvoor als inkomsten had. In het aanslagjaar
2014 gaat het dus om de inkomsten van 2013.
Je kan ook eens een bezoek brengen aan
een JAC (jongerenadviescentrum). Je kan er
terecht met zowat alle vragen en problemen
die je als jongere kan hebben. Natuurlijk is de
dienstverlening gratis en als je dat wil kan alles
anoniem verlopen.
`JAC, onderdeel van CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk), heeft regionale
werkingen in Brussel en Vlaams-Brabant.
Meer info over de openingsuren en contact­gegevens vind je op de desbetreffende web­
sites.
PAGina 14 JongerenGIDS
JAC Halle-Vilvoorde
Kantoren in Asse, Halle, Tervuren en
Vilvoorde
www.jachallevilvoorde.be
Hoe vul je zo'n belastingaangifte in?
Het is inderdaad niet altijd duidelijk welke delen
je wel en niet moet invullen. Vraag raad aan
vrienden, een vriend van een vriend, je ouders
of een boekhouder. Of misschien studeert
iemand in je omgeving wel fiscaliteit?
JAC Brussel
www.jacbrussel.be
JAC Oost-Brabant
Kantoren in Aarschot, Diest, Landen, Leu­
ven en Tienen
www.jacoostbrabant.be
Je naam veranderen
Zodra je 18 bent, kan je een naamswijziging
aanvragen. Let wel, je naam of voornaam
veranderen, is geen recht. Het is een gunst die
je verleend wordt door de koning en de minister
van Justitie.
Je moet een verzoek indienen waarin je uitlegt
waarom je je naam of voornaam wil veranderen.
Je voornaam, bijvoorbeeld, kan je niet zomaar
wijzigen. Je moet kunnen aantonen dat hij op
de een of andere manier belachelijk is (Liesje
voor een volwassen vrouw), hatelijk is (Adolf,
wat doet denken aan Adolf Hitler), ouderwets is
(Alphonsius), vreemd klinkt (je heet Hugh maar
je bent nu Belg) of verwarrend is (je heet Kris
en bent een meisje, maar in brieven spreekt
men je altijd aan met meneer).
GDe naamswijziging wordt slechts uitzonder-
lijk goedgekeurd, op voorwaarde dat de aanvraag gebeurt op basis van gegronde redenen.
` Federale Overheidsdienst Justitie
Dienst naamsveranderingen
Waterloolaan 115, 1000 Brussel
02 542 66 75 (voornaam)
02 542 67 03 (naam)
[email protected]
De procedure is natuurlijk niet gratis!
Procedurekosten
Voldaan aan extra
voorwaarden*
Naamsverandering familienaam
49 euro
–
Naamsverandering voornaam
490 euro
49 euro
740 euro
49 of 490 euro
Wat?
Toevoeging van een naam aan een andere
Toevoeging van een partikel ("van", "de")
Vervanging van een hoofdletter door een kleine letter
* zie justitie.belgium.be
JongerenGIDS PAGina 15
Wat zegt de wet over de leerplicht?
Of je het nu wil of niet: je bent leerplichtig tot
18 jaar.
Als je deze verplichting aan je laars lapt,
riskeer je een sanctie. De jeugdrechtbank kan
spijbelaars verplichten om zich in een school
te laten inschrijven. Of ze in een instelling
plaatsen wanneer ze oordeelt dat de ouders
hun taak niet aankunnen.
Deze regel geldt ook voor buitenlanders. Zij
moeten binnen 60 dagen na hun aankomst in
België in een school ingeschreven zijn.
Om in orde te zijn met de leerplicht, kan je twee
soorten onderwijs volgen:
> voltijds: beroeps, technisch, kunst, algemeen
> deeltijds
Voltijdse leerplicht
Tot 15 jaar moet je voltijds naar school. Zodra
je 15 bent, val je niet meer onder de voltijdse
leerplicht. Je moet dan wel de eerste twee
leerjaren van het voltijdse secundaire onderwijs
beëindigd hebben, maar je hoeft niet geslaagd
te zijn.
Deeltijdse leerplicht
De deeltijdse leerplicht eindigt bij de afloop van
het schooljaar in het jaar waarin je 18 wordt. Je
kunt voltijds les blijven volgen of overstappen
PAGina 16 JongerenGIDS
naar een ander systeem:
> een alternerende opleiding
> een erkende opleiding die beantwoordt aan
de vereisten van de leerplicht.
` www.ond.vlaanderen.be/leren
Studies en opleiding
Universiteit, hogeschool, vierde graad beroepsonderwijs, leerovereen­
komst, … Het grote aanbod maakt kiezen niet gemakkelijk. Natuurlijk, je
denkt aan je toekomst, dus sta je er toch wel even bij stil.
laat je opleiding niet aan het toeval
over
Je besluit staat vast: je gaat verder studeren.
Een gemakkelijke keuze was het vast niet. Je
doet er goed aan om even alles op een rijtje te
zetten in je hoofd.
Je huidige schoolresultaten kunnen een afspiegeling zijn van wat je aankan
Toch hoeft dat niet per se zo te zijn. Bekijk je
punten kritisch en evalueer waarom je goede of
minder goede resultaten voor een bepaald vak
behaalt. Het kan best zijn dat je wiskunde in
het middelbaar niet graag deed omdat de leer­
kracht zo'n saaie piet was, maar dat betekent
niet dat wiskunde in het hoger onderwijs saai
moet zijn. Daar zit je samen met allemaal wis­
kundeliefhebbers die jouw interesse voor het
vak met jou delen. Baseer je beoordeling nooit
op toevalligheden, maar wees objectief. Als de
omstandigheden anders waren, had ik het vak
dan wél graag gedaan?
> Bekijk je schoolperiode en je resultaten
kritisch!
Kies een opleiding die je aankan
Wat brengt het je bij een studie te kiezen die je
toch niet zal kunnen afmaken? Voor elke oplei­
ding moet je je inspannen, dat is zo, maar als
het echt al je energie opslorpt en je nog geen
resultaten boekt, dan ben je er niks mee. Mis­
schien verlies je op het eind van het jaar (of
zelfs al ergens in het begin) al je goede moed
en wil je nooit meer studeren. Bezin jezelf voor­
aleer je aan een studie begint .
> Maak de balans op van je capaciteiten!
Laat je nooit door iemand anders verleiden een
bepaalde opleiding te volgen
Ga af op je intuïtie en bekijk of de leerstof je ligt
en je voldoende gemotiveerd bent. Wat je graag
doet, zal je met plezier instuderen en makkelij­
ker onthouden. Het is enorm belangrijk dat je
je goed voelt en dat je je studie niet als een ver­
plichting ervaart. Als je kan uitblinken in je ei­
gen vak, dan is dat veel meer waard dan 'zozo'
te zijn in een hoog aangeschreven opleiding die
je eigenlijk niet interesseert.
> Ga voor de opleiding die jou aanspreekt!
Maak je keuze met het oog op de toekomst
Dit hoef je niet te zien als in tegenspraak met
wat hiervoor staat. Zit je bijvoorbeeld niet
graag achter de computer, ga dan geen boek­
houding studeren, ook al werk je graag met
cijfers ! Informeer naar de praktische kant van
het beroep waarvoor je interesse hebt: houdt
het weekendwerk in, moet je in ploegen wer­
ken, …? Je kan ook praten met mensen die
een diploma behaalden in het vakgebied dat
jou aanspreekt. Je weet ook dat in sommige
bedrijfstakken meer geld te rapen valt dan in
JongerenGIDS PAGina 17
andere. Als dat voor jou belangrijk is, dan hou
je er ook best rekening mee wanneer je aan een
opleiding begint.
> Zorg ervoor dat je weet welke mogelijkheden je studie je biedt!
op zoek naar een opleiding
Al die opleidingen, scholen en universiteiten,
het geheel lijkt wel een labyrint waarin jij de
uitgang moet zien te vinden. Wat kan je doen?
Informatie verzamelen
Wat je zeker moet doen, is je goed
documenteren. Als je alles hebt, lees dan alles
rustig door en neem pas dan een beslissing.
Het is raadzaam dat je op tijd begint met
informatie te verzamelen. Wacht niet tot aan de
grote vakantie.
1 Surf naar de site van de school die je inte­
resseert of vraag een studiegids aan.
2
Elke professionele onderwijsinstelling
heeft een dienst Studieadvies. Neem con­
tact op en maak een afspraak. Zij zullen je
niet alleen alle informatie kunnen geven
over je studiekeuze, maar ook over alles
wat er nog extra geregeld zal moeten wor­
den op vlak van administratie en praktische
dingen (hoe zoek je een kot, is er een stu­
dentendokter, enz.).
3 Ga naar studie-infodagen. Aarzel niet om
PAGina 18 JongerenGIDS
er verschillende mensen aan te spreken en
neem ook daar weer alle interessante gid­
sen en brochures mee.
Vragen die je kan stellen:
– Hoe lang duurt de opleiding?
– Moet ik een bepaalde voorkennis hebben?
Is er een ingangsexamen of toelatings­
proef? Hoe kan ik me voorbereiden?
– Welke vakken zijn er? Zijn er ook keuze­
vakken?
– Hoe werkt het examensysteem?
– Krijgen studenten studiebegeleiding? Zijn
er proefexamens?
– Zal ik een stage kunnen doen?
–
Werkt de school/universiteit mee aan
een uitwisselingsprogramma met andere
landen?
– Wat zijn de tewerkstellingsperspectieven
van de opleiding?
– Tot wanneer kan ik me inschrijven?
– Hoeveel kost de opleiding? Kan ik een stu­
diebeurs krijgen?
– Is de opleiding vooral theoretisch of zijn er
ook praktijkvakken?
– Is de onderwijsinstelling goed bereikbaar?
Welke verblijfsmogelijkheden zijn er?
` www.sidin.be
www.onderwijskiezer.be
Heb je recht op een studietoelage?
Studeren kost geld. Sommige jongeren komen
uit gezinnen die het financieel moeilijk hebben.
De Vlaamse Gemeenschap wil ook hen de kans
geven om verder te studeren. Ze werkt daarvoor
met een systeem van studietoelagen voor
zowel het secundair als het hoger onderwijs.
Alles samen wordt per jaar 130 miljoen euro
aan toelagen uitbetaald.
Er zijn nog steeds heel wat leerlingen die tijdens
hun middelbare schooltijd geen studietoelage
aanvragen. Dat komt meestal door een gebrek
aan informatie. In het hoger onderwijs wordt
er veel meer gepraat over studietoelagen. In
de meeste onderwijsinstellingen krijg je in het
begin van het schooljaar automatisch de nodige
documentatie.
` Vlaams Ministerie van
Onderwijs en Vorming
Afdeling Studietoelagen
Hendrik Consciencegebouw
Koning Albert II-laan 15
1210 Brussel
www.studietoelagen.be
JongerenGIDS PAGina 19
Werken tijdens je studententijd
Uitgaan, reizen, boeken, concerten, … de verleiding is groot. Maar alles
heeft zijn prijs. Om aan het nodige geld te komen, zoeken veel jongeren
een vakantiejob. Naast geld verdienen, ben je ook een interessante werk­
ervaring rijker. Let er wel op dat je wettelijk in orde bent. En laat je vooral
niet uitbuiten!
Mag ik werken als jobstudent?
Elke jongere kan vanaf 16 jaar, een job–
studentencontract (officieel: overeenkomst
voor tewerkstelling van studenten) afsluiten.
Je kan eveneens als jobstudent werken:
> Als je 15 jaar bent en ten minste de eerste
twee jaar van het secundair onderwijs met
volledig leerplan hebt doorlopen (je hoeft
dus niet geslaagd te zijn).
> Als je vrije student, thesisstudent,
doctoraats­
student of aggregatiestudent
(lerarenopleiding) bent en als je een
examen voor de centrale examencommissie
voorbereidt, voor zover je hoofdstatuut dat
van student is.
> Als je deeltijds onderwijs volgt en geen loon
of andere uitkering ontvangt, kan je tijdens
de schoolvakanties als jobstudent werken.
Je komt niet in aanmerking om als jobstudent
te werken:
> Als je ononderbroken meer dan 12 maanden
bij dezelfde werkgever werkt.
> Als je avondonderwijs of onderwijs met een
beperkt leerplan (max. 15 uur per week)
volgt.
> Als je als stagiair onbetaalde arbeid verricht
die deel uitmaakt van je opleiding.
PAGina 20 JongerenGIDS
Moet ik een contract hebben?
Als jobstudent moet je steeds een contract
hebben, ten laatste op de dag dat je begint te
werken. Dit contract moet in drie exemplaren
opgemaakt worden: één voor jezelf, één
voor de werkgever en één voor de sociale
arbeidsinspectie (je werkgever moet dit
exemplaar binnen de 7 dagen overmaken aan
de arbeidsinspectie). Hou je eigen exemplaar
steeds voor jezelf en teken niets vooraleer je
alles hebt gelezen en nagekeken. Ga na of je
loon klopt. Daarnaast moet de werkgever je ook
een kopie van het arbeidsreglement bezorgen.
Wat moet er in zo'n contract staan?
In het contract staan onder meer jouw
identiteitsgegevens en die van je werkgever,
de begin- en einddatum van de tewerkstelling,
de plaats waar je zal werken, de functie­
omschrijving, het uurrooster per week, je loon
en de datum en wijze van uitbetaling.
Wat als ik geen contract heb?
Zonder contract kan je opstappen wanneer je wil,
zonder vooropzeg. De werkgever daarentegen
moet de normale opzeggingstermijn naleven.
Hou er echter rekening mee dat het zonder
overeenkomst moeilijk is om je tewerkstelling
te bewijzen.
Proefperiode
Vanaf 1 januari 2014 is de proefperiode
afgeschaft, met uitzondering van de
overeenkomst
voor
tewerkstelling
van
studenten en tijdelijke arbeid/uitzendarbeid. Bij
een jobstudentencontract blijft de proefperiode
dus behouden! Deze is vast en verplicht
vastgesteld op de eerste 3 arbeidsdagen van
het contract. In deze periode kunnen zowel
de werkgever als de jobstudent het contract
beëindigen zonder opzegging en vergoeding.
Loon
Wat er ook gezegd wordt, er bestaat geen
studentenloon. Je krijgt net hetzelfde loon als
een andere werknemer in dezelfde functie en
met dezelfde classificatie. Als je minderjarig
bent, kom je wel in een lagere loonschaal
terecht. De loonschalen hangen af van de
bedrijfssector waar je werkt.
` Toezicht op de Sociale Wetten:
Brussel
02 235 54 01
[email protected]
Arrondissement Leuven
016 31 88 00
[email protected]
Arrondissement Halle-Vilvoorde
02 257 87 30
[email protected]
Werken als zelfstandige?
Geen goed idee! Wettelijk gezien kan je, vanaf
18 jaar, ook werken als zelfstandige. Het vergt
echter heel wat administratieve rompslomp
zoals de inschrijving in het handelsregister, de
aanvraag van een ondernemingsnummer, de
aansluiting bij een socialeverzekeringskas, het
JongerenGIDS PAGina 21
bijhouden van boekhoudkundige documenten,
enz. Die zaken kosten flink wat geld,
waardoor werken als zelfstandig jobstudent
niet erg lonend is. Het is dan ook af te raden
studentenarbeid te verrichten onder een
zelfstandig statuut.
Socialezekerheidsplicht
Iedereen die werkt, moet bijdragen betalen aan
de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ)
en is dus m.a.w. onderworpen aan de sociale
zekerheid. Deze bijdragen dienen voor de
uitbetaling van kinderbijslagen, pensioenen,
werkloosheidsuitkeringen, gezondheidszorg, enz.
De solidariteitsbijdrage van de student zal de
werkgever rechtstreeks van het loon afhouden.
Wanneer je werkt met een studentencontract,
heb je het recht om 50 dagen per kalenderjaar
te werken. In dat geval bedraagt de
solidariteitsbijdrage 2,71 % Dat wil zeggen
dat je werkgever 2,71 % van je brutosalaris zal
inhouden voor de sociale zekerheid.
Wanneer je over de 50 dagen per kalenderjaar
gaat, zal je de 'gewone' bijdrage van 13,07 %
moeten betalen. Die wordt afgehouden van
je brutosalaris vanaf de 51e dag als je voor
verschillende werkgevers hebt gewerkt. Als
je voor dezelfde werkgever hebt gewerkt,
zal die bijdrage afgehouden worden van het
PAGina 22 JongerenGIDS
brutosalaris van de volledige periode.
Bovendien zal je je dan moeten inschrijven bij
je ziekenfonds als gerechtigde. De som die je
daarvoor betaalt, staat in verhouding met het
loon dat je gedurende het jaar hebt getrokken.
Je kan deze bijdragen te weten komen bij het
ziekenfonds via [email protected] of 02 506 96 11.
Opgelet! Dit telt niet mee voor de 50 dagen:
– Als je occasioneel gedurende maximaal
8 uur per week ergens werkt om jezelf te
onderhouden (bv. babysitten).
– Als je soms (max. 25 dagen) werkt in de
socioculturele sector, bijvoorbeeld als
monitor voor speelpleinen.
– Als je seizoensarbeid verricht, zoals
bijvoorbeeld fruit plukken.
50 dagen
Om het overzicht niet kwijt te raken, heeft
de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid studentatwork.be gelanceerd. Op deze site kan
je via de toepassing Student@work-50days
gemakkelijk nagaan hoeveel dagen je nog
mag werken tegen verminderde sociale bij­
dragen. Je kan er ook een 50 dagen-attest
voor je werkgever downloaden.
Kinderbijslag
Ouders ontvangen onvoorwaardelijk kinder­
bijslag voor hun schoolgaande kinderen tot
31 augustus van het kalenderjaar waarin die 18
worden. Studenten die daarna aan de slag gaan
als jobstudent, moeten voldoen aan een aantal
voorwaarden om het recht op kinderbijslag te
behouden:
− Tijdens het schooljaar mag je maximaal
240 uur per kwartaal werken.
− Tijdens de schoolvakantie is er geen enkele
beperking als je na de vakantie verder gaat
studeren.
Voor schoolverlaters en deeltijds onderwijs
gelden andere regels. Meer informatie vind je
op www.rkw.be.
belastingen
Hoeveel je verdient, heeft een invloed op fiscaal
vlak. Als je nettobestaansmiddelen per jaar
hoger zijn dan een bepaald bedrag, ben je niet
meer fiscaal ten laste van je ouders. Je ouders
moeten dan meer belastingen betalen.
De nettobestaansmiddelen bestaan uit twee
dingen:
> je loon
> je onderhoudsgeld (indien van toepassing)
De eerste schijf van 2560 euro uit je
studentenjob telt niet mee in de berekening van
je nettobestaansmiddelen.
Je bent niet langer persoon ten laste als je
nettobestaansmiddelen hoger zijn dan 3110
euro. Als je kind bent van een alleenstaande
ouder wordt dit bedrag opgetrokken naar 4490
euro. Voor een gehandicapte student van een
alleenstaande ouder ligt de grens op 5700 euro.
Je ouders moeten dus meer belastingen
betalen als jij deze bedragen overschrijdt. Zelf
moet je pas belastingen betalen als je netto
belastbaar inkomen hoger is dan 7270 euro, dit
komt overeen met een brutoloon van 9353,09
euro per jaar. We raden je echter aan om,
ook als je deze bedragen niet overschrijdt, je
belastingbrief in te vullen.
De vermelde bedragen zijn geldig voor het inkomstenjaar 2014.
JongerenGIDS PAGina 23
Zwartwerk
Babysitten, klussen, ... vele studenten
knappen werkjes op om wat extra zakgeld
te vergaren. Zij sluiten hiervoor echter geen
'tewerkstellingsovereenkomst voor studenten'
of een andere vorm van abeidsovereenkomst af.
We willen je erop wijzen dat je een
arbeidsongeval kan hebben of schade kan
oplopen. Dergelijke risico's kunnen worden
gedekt door de 'familiale verzekering' van de
persoon voor wie je werkt. Een goede raad:
neem zelf ook zo'n verzekering voor de schade
die jij kan berokkenen aan je 'werkgever'.
Bijvoorbeeld: als je een kraan vergeet dicht te
draaien.
` Federale Overheidsdienst
Financiën
02 572 57 57
financien.belgium.be
> folder studentenarbeid
www.studentatwork.be
PAGina 24 JongerenGIDS
School's out!
Diploma op zak en klaar om je in het beroepsleven te storten? Vergeet je
dan zeker niet in te schrijven als werkzoekende! Als je ingeschreven bent
als werkzoekende, begint je beroepsinschakelingstijd te lopen. Pas na
deze periode heb je recht op een uitkering.
Inschrijven als werkzoekende
Waarom?
Je inschrijven als werkzoekende heeft de vol­
gende voordelen:
– Na de beroepsinschakelingstijd krijg je
een inschakelingsuitkering. De beroeps­
inschakelingstijd kan pas beginnen als jij je
studies of leertijd beëindigd hebt.
– Je kunt jezelf kenbaar maken op de ar­
beidsmarkt.
– Je kunt solliciteren naar gesubsidieerde
banen.
– Je kunt onder bepaalde voorwaarden een
aanvullende opleiding volgen die wordt ge­
organiseerd door de VDAB of door Bruxel­
les Formation.
– Je behoudt je recht op sociale zekerheid
(werkloosheid, gezondheidszorg, kinderbij­
slag, pensioen, enz.).
Wanneer?
Zodra je afgestudeerd bent, kun je je meteen
inschrijven als werkzoekende. Om strikt
reglementaire redenen in verband met een
eventuele RVA-uitkering, kun je je het best
inschrijven:
– vóór 8 juli als je jonger bent dan 18 jaar.
– vóór 8 augustus als je ouder bent dan 18
jaar.
Als je nog een herexamen moet afleggen of een
scriptie moet indienen, kun je je pas inschrijven
op de dag nadat je dat examen hebt afgelegd
of die scriptie hebt ingediend. Wanneer je in de
loop van het studiejaar je studies stopzet, kun
je je meteen inschrijven.
Als je nog niet goed weet of je je studies wilt
voortzetten of stopzetten, kun je je hoe dan ook
inschrijven. Als je beslist om nieuwe studies te
beginnen, is er geen probleem. Je kunt je dan
opnieuw inschrijven wanneer je die studies
hebt beëindigd.
Waar?
Je woont in Vlaanderen?
– Via de website van de VDAB (Vlaamse Dienst
voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsoplei­
ding): www.vdab.be.
– Telefonisch via het gratis nummer:
0800 30 700.
– Door je persoonlijk aan te melden in een
VDAB-kantoor of werkwinkel.
JongerenGIDS PAGina 25
Je woont in Brussel?
– Via www.actiris.be.
­– Telefonisch via 02 800 42 42.
– Door je persoonlijk aan te melden in een
Actiris-agentschap.
Je woont in Wallonië?
– Via www.leforem.be.
– Door langs te gaan in een kantoor van Le
Forem of Maison de l'Emploi in je buurt.
Opgelet! Wanneer je je inschrijft, ontvang je
een attest van inschrijving als werkzoekende.
Bewaar dit zorgvuldig, want je hebt het no­
dig wanneer je werk vindt en wanneer je na
je beroepsinschakelingstijd uitkeringen aan­
vraagt.
Beroepsinschakelingstijd
Wanneer?
De beroepsinschakelingstijd (BIT) duurt één
jaar, ongeacht je leeftijd. Wanneer je BIT start,
hangt af van wanneer je stopt met studeren en
wanneer je je ingeschreven hebt als werkzoe­
kende.
Je bent afgestudeerd in eerste zit?
Je BIT start op 1 augustus als je voor 8 augustus
ingeschreven bent als werkzoekende. Schrijf je
je pas na die datum in als werkzoekende, dan
start je BIT op de dag dat je je inschrijft.
Je bent afgestudeerd in tweede zit of hebt je
studies beëindigd tijdens het schooljaar?
Je BIT start op de dag dat je je inschrijft als
werkzoekende.
Werken tijdens je BIT?
Als jobstudent
Als schoolverlater mag je tijdens je laatste zo­
mervakantie nog als jobstudent werken.
> In juli: geen invloed, je BIT start dus gewoon
op 1 augustus (als je tijdig ingeschreven
bent als werkzoekende).
> In augustus of september: je BIT loopt
gewoon door!
Als je in augustus werkt als jobstudent
en je pas in september inschrijft als
werkzoekende, tellen je dagen als
jobstudent al mee in je BIT.
PAGina 26 JongerenGIDS
Als werknemer
> In juli: als je in juli voltijds begint te werken,
start je BIT automatisch op de dag dat je
begint te werken.
> Vanaf 1 augustus: als je voltijds werk vindt
tijdens je BIT, loopt je BIT gewoon door.
Opgelet! Als je meer dan 28 aaneensluitende
dagen gewerkt hebt, vergeet je dan niet
opnieuw als werkzoekende in te schrijven
zodra je job stopt, want anders loopt je BIT
niet door!
> Deeltijds: als je deeltijds werkt, loopt je BIT
ook slechts deeltijds. Schrijf je daarom in
als deeltijds werkzoekende, dan loopt je
BIT wel volledig.
Plichten tijdens je BIT
Tijdens je BIT moet je ingeschreven zijn als
werkzoekende en beschikbaar zijn voor de
arbeidsmarkt. Als je op vakantie gaat, ben
je niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Je
kunt je dan dus het best uitschrijven en weer
inschrijven na je vakantie. Je BIT telt dan ver­
der vanaf je nieuwe inschrijving.
Je mag ook geen passend jobaanbod of start­
baanovereenkomst weigeren. Daarnaast moet
je ook ingaan op uitnodigingen om een be­
roepsopleiding te volgen.
Actief naar werk zoeken
Je actieve zoektocht naar werk zal geëvalueerd
worden door de RVA, de Rijksdienst voor Ar­
beidsvoorziening. Twee positieve evaluaties zijn
een voorwaarde om na je BIT recht te hebben
op inschakelingsuitkeringen.
Tijdens individuele gesprekken met iemand
van het werkloosheidsbureau zal je moeten
bewijzen dat je regelmatige en gevarieerde
inspanningen gedaan hebt om werk te vinden.
Tijdens je BIT zijn minstens twee evaluatiege­
sprekken voorzien, je ontvangt de uitnodiging
hiervoor minstens 10 dagen op voorhand. Het
eerste evaluatiemoment vindt plaats tijdens de
7e maand van je BIT, het tweede tijdens de 11e
maand. Als je dit wenst, kan je je laten verge­
zellen door een persoon naar keuze of laten bij­
staan door een advocaat of vakbondsafgevaar­
digde. Hiervoor moet je zelf de nodige stappen
ondernemen.
Verplichte aanwezigheid
Als je opgeroepen wordt voor een evalua­
tiegesprek, moet je hierop ingaan. Net als
op alle andere uitnodigingen van de RVA of
VDAB/Actiris. Als je geen geldige reden hebt
voor afwezigheid, wordt je afwezigheid ge­
lijkgesteld met een negatieve evaluatie.
JongerenGIDS PAGina 27
INSCHAKELINGSUITKERINGEN
Na afloop van je beroepsinschakelingstijd, kom
je in aanmerking voor inschakelingsuitkeringen.
Deze liggen echter lager dan echte
werkloosheidsuitkeringen. Het is dus belangrijk
om je zoektocht naar werk verder te zetten.
Voorwaarden
Om recht te hebben op inschakelingsuitkeringen
na je BIT, moet je naast twee positieve evaluaties
tijdens je BIT, ook nog aan enkele andere
voorwaarden voldoen.
1 Je moet je aanvraag voor inschakelingsuit­
keringen voor je 30e verjaardag indienen.
2 Je mag geen studies met volledig leerplan
meer volgen.
3 Je mag niet meer leerplichtig zijn. Je leer­
plicht vervalt op 1 juli van het jaar waarin je
18 wordt.
4 Je moet bepaalde leerjaren volledig ge­
volgd hebben (stages en praktische op­
drachten voltooid hebben en deelgenomen
hebben aan de examens), maar je hoeft niet
noodzakelijk geslaagd te zijn. Het gaat om
een van volgende opleidingen:
– 6e jaar algemeen secundair onderwijs
– 3e jaar technisch secundair, kunst secun­
dair of beroepssecundair onderwijs
– Syntra- of industrieel leercontract
PAGina 28 JongerenGIDS
Voor buitengewoon onderwijs, deeltijds
onderwijs en secundaire studies in het
buitenland zijn er specifieke voorwaarden.
Meer info vind je in infoblad T35 van de RVA.
Aanvraag indienen
Binnen de week na het einde van je
BIT, moet je zelf een aanvraag voor
inschakelingsuitkeringen indienen. Dit doe je
bij een uitbetalingsinstelling. Je hebt de keuze
uit de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen
(HVW) of drie vakbonden (ABVV, ACV of ACLVB).
De dienstverlening bij de HVW is gratis, bij
de vakbond moet je lidgeld betalen om aan te
sluiten.
Om een uitkeringsaanvraag in te dienen, heb je
volgende documenten nodig:
1 Het formulier C109/36-aanvraag: deel I
vul je zelf in, deel II laat je invullen door
VDAB/Actiris of vervang je door het attest
van VDAB/Actiris dat je op het einde van je
BIT ontvangen hebt. Dit attest bewijst dat je
tijdens je BIT ingeschreven was als werk­
zoekende.
2 Een bewijs van je studies:
­ – Een kopie van je diploma als je een ba­
chelor/master hoger onderwijs in België
behaald hebt.
­ – Het formulier C109/36-attest, ingevuld
door je vroegere school, als je secundair
onderwijs gevolgd hebt in België.
– Het formulier C109/36-bijlage in elke an­
dere situatie.
3Je vernieuwde inschrijvingsbewijs bij
VDAB/Actiris: VDAB verandert je inschrij­
ving op het einde van je BIT automatisch
van 'Ik ben werkloos (in beroepsinschake­
lingstijd)' naar ‘Ik ben werkloos’.
4 Je C4 als je gewerkt hebt tijdens je BIT.
­
Als je aanvraag volledig is, krijg je een
controlekaart van de uitbetalingsinstelling. Deze
moet je bijhouden en invullen. Op het einde
van de maand moet je met die kaart naar je
uitbetalingsinstelling en vervolgens naar VDAB/
Actiris om je inschrijving te bevestigen. Vanaf dan
heb je recht op inschakelingsuitkeringen. Die krijg
je dan, gedurende maximaal 36 maanden, door op
het einde van de maand met je controlekaart naar
je uitbetalingsinstelling te gaan.
Om je recht op inschakelingsuitkeringen
te behouden moet je ingeschreven zijn als
werkzoekende bij VDAB/Actiris, beschikbaar
blijven voor de arbeidsmarkt en in België
verblijven. Net als tijdens je BIT, moet je
actief meewerken aan begeleiding, opleiding
en inschakeling via VDAB/Actiris en mag je
geen passende dienstbetrekkingen weigeren.
Via de opvolgingsprocedure van de RVA zal je
ook aan een evaluatie onderworpen worden.
Hoeveel?
Je gezinstoestand en leeftijd worden in
rekening gebracht bij de berekening van
je inschakelingsuitkering. De uitkering is
beperkt tot 3 jaar, in bepaalde gevallen is
ze met 6 maanden verlengbaar. Er zijn ook
beperkingen voor wie ouder is dan 30 jaar. Over
de speciale regelingen krijg je meer info bij je
uitbetalingsinstelling of de RVA.
Maandbedrag
(index 01.09.2013)
Samenwonende met gezinslast
Ongeacht leeftijd
1105,78 euro
Alleenstaande
< 18 jaar
314,34 euro
18 tot 20 jaar
493,74 euro
≥ 21 jaar
817,96 euro
Samenwonende
< 18 jaar
266,50 euro
≥ 18 jaar
425,36 euro
Bevoorrechte samenwonende
(partner heeft enkel vervangingsinkomen)
< 18 jaar
282,36 euro
≥ 18 jaar
453,44 euro
JongerenGIDS PAGina 29
` RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening):
www.rva.be
Leuven – 016 30 88 50
Vilvoorde – 02 255 01 10
Brussel – 02 542 16 11
` VDAB
Keizerslaan 11,1000 Brussel
0800 30 700
www.vdab.be
` ACTIRIS
Anspachlaan 65, 1000 Brussel
02 503 14 11
www.actiris.be
` ABVV (Socialistische vakbond)
Brussel – 02 552 03 63
Leuven – 016 27 18 94
www.abvv.be
PAGina 30 JongerenGIDS
Gevraagd: een enthousiaste m/v!
Werk vinden loopt niet altijd van een leien dakje. De concurrentie is
hard en de plaatsen zijn beperkt. Op de volgende bladzijden lees je waar
je aan de slag kan en hoe je het best op zoek kunt gaan naar een job.
Waar kan je aan de slag?
Je hebt twee mogelijkheden:
> In loondienst bij een werkgever, in de publieke
sector of in de privésector. In dat geval ben
je een werknemer.
> Je begint een eigen zaak of oefent een vrij
beroep uit. Dan heb je het statuut van zelf­
standige.
In de privésector
De privésector is een verzameling van kleine,
middelgrote en grote ondernemingen, am­
bachten en handelaars.
Elk bedrijf moet zich schikken naar de arbeids­
reglementering. In de wetten en besluiten zijn
een aantal regels vastgelegd over de arbeids­
overeenkomst (het contract) en de arbeidsor­
ganisatie zoals de arbeidsduur en preventie en
bescherming op het werk. Daarnaast bestaan
er ook collectieve arbeidsovereenkomsten.
Deze worden gesloten in zogenaamde pari­
taire comités: zowel vertegenwoordigers van
de werkgevers als vertegenwoordigers van de
werknemers hebben er hun zeg. In die collec­
tieve overeenkomsten worden afspraken ge­
maakt over het minimumloon, sociale en finan­
ciële voordelen, enz.
` Voor informatie, raad en klachten rond de
arbeidsreglementering kunnen werknemers en werkgevers terecht bij de Externe
directies Toezicht op de Sociale Wetten:
Brussel
Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel
02 235 54 01
[email protected]
Halle-Vilvoorde
d’Aubreméstraat 16, 1800 Vilvoorde
02 257 87 30
[email protected]
Leuven
Philipssite 3a bus 8, 3001 Leuven
016 31 88 00
[email protected]
Bij de overheid
Het is moeilijk om een volledig beeld te schet­
sen van dé overheid en de mogelijkheden om in
de publieke sector een job te vinden. Een paar
tips die je op weg kunnen helpen …
Met de overheidssector bedoelt men:
– Besturen van de federale overheid, de ge­
meenschappen en de gewesten, met andere
woorden, de ministeries en overheidsdiensten.
– Instellingen van openbaar nut zoals de RVA,
de RSZ, de NMBS, de openbare omroep.
– Gemeente- en provinciebesturen, OCMW.
JongerenGIDS PAGina 31
– Speciale korpsen zoals het onderwijs, het re­
kenhof, het leger, de magistratuur, enz.
Gemeenten en provincies
Zij organiseren meestal zelf hun selecties. Surf
naar de site en zoek naar de vacaturepagina.
Meestal is er eerst een schriftelijke proef en
daarna een mondelinge. Vergeet niet dat je
steeds spontaan kan solliciteren!
Gemeenschappen, gewesten, federale
overheid
Je kunt in dienst treden als statutair (vast be­
noemd), als mandataris of als contractueel.
Eenvoudig gezegd: contractuelen werken met
een arbeidsovereenkomst, net zoals in de pri­
vésector. Een statutair ambtenaar heeft geen
arbeidsovereenkomst, maar is onderworpen
aan de regels van een statuut. Dat is een ver­
zameling reglementaire teksten die alle juridi­
sche aspecten van de positie van de ambtenaar
vastleggen: aanwerving, rechten en plichten,
enz. Mandatarissen zijn mensen in manage­
ment- of kaderfuncties. Zij worden benoemd
voor 6 jaar en hun benoeming is verlengbaar.
Hun positie wordt geregeld door bijzondere re­
glementaire teksten (benoeming, salariëring,
evaluatie, enz.).
Selectieprocedure
De selectieprocedure voor statutaire func­
PAGina 32 JongerenGIDS
ties bestaat doorgaans uit een combinatie van
tests en interviews die door Selor worden af­
genomen. Er kan een bijkomende test worden
gepland wanneer een dienst iemand zoekt
met een welbepaald profiel. Zodra je in dienst
treedt, begin je aan een proefperiode waarin je
een heleboel opleidingen volgt.
De aanwerving voor management- en kader­
functies wordt ook door Selor georganiseerd.
Je technische kennis in verband met de func­
tie en je leidinggevende vaardigheden worden
getest. De door Selor geselecteerde kandida­
ten worden vervolgens uitgenodigd voor een
gesprek in het departement dat de aanwerving
doet.
De procedure voor contractuele functies is
meestal korter en verloopt sneller. In het alge­
meen is er maar één test of één gesprek, maar
daarover beslist de toekomstige werkgever in
overleg met Selor en na een kwaliteitscontrole
door Selor. De dienst die de aanwerving doet,
raadpleegt eerst de databank met cv's die door
Selor is samengesteld. Als hij daar geen kandi­
daten vindt die beantwoorden aan het gezochte
profiel, kan hij zelf vacatures plaatsen.
Waar vind ik vacatures?
– www.selor.be
– www.jobpunt.be
– website van de verschillende overheden/
gemeenten/provincies/ministeries
– dagbladen
– via de gratis Selor-infolijn 0800 505 54 die
alle werkdagen bereikbaar is van 8 tot 17
uur
Hoe kan ik solliciteren?
Om te solliciteren op jobs op www.selor.be,
maak je daar een profiel 'Mijn Selor' aan. Dan
kan je je kandidaat stellen en de procedure op­
volgen. Bij rechtstreekse vacatures, volg je ge­
woon de instructies uit de jobaanbieding.
Werken als zelfstandige
Met een zelfstandige bedoelt men:
–handelaars
– ambachtslui (alleen dienstverlening zonder
levering van goederen)
– iemand die een vrij beroep uitoefent, zoals
een advocaat, een arts, een notaris, een ar­
chitect
– landbouwers
– werkende vennoten en bestuurders/zaak­
voerders die zelf geen werknemers zijn
Vanaf welke leeftijd?
Om een zelfstandig beroep uit te oefenen moet
je meerderjarig zijn, dit wil zeggen ouder dan
18. Voor een ambachtelijk beroep (verstrekking
van een dienst zonder levering van goederen)
is de vereiste minimumleeftijd 16 jaar en heb
je de toestemming van je ouders of je voogd
nodig.
Keuze van de ondernemingsvorm
Je hebt twee mogelijkheden. Je kan je activiteit
uitoefenen hetzij:
> als natuurlijke persoon: in dat geval is er geen
scheiding tussen je persoonlijke vermogen
en dat van de zaak. Je staat dus met heel je
vermogen in voor de risico's van de onderne­
ming, je persoonlijke vermogen inbegrepen.
> door een vennootschap op te richten (onder­
neming als rechtspersoon): een vennootschap
met rechtspersoonlijkheid is een rechtsper­
soon met eigen rechten en verplichtingen en
een eigen vermogen dat volledig gescheiden
is van dat van de vennoten.
Om een vennootschap op te richten moet je
over een aanzienlijk startkapitaal beschikken.
Het bedrag van het maatschappelijk kapitaal
bij de oprichting vertegenwoordigt immers de
garantie dat de onderneming haar financiële
verplichtingen zal kunnen nakomen.
Formaliteiten
Formaliteiten om een onderneming op te
starten als natuurlijke persoon
– Ga naar een ondernemingsloket met de do­
cumenten die aantonen dat je de nodige op­
JongerenGIDS PAGina 33
leiding en/of ervaring hebt. Je doet er ook
meteen een aanvraag voor inschrijving in het
handels- of ambachtsregister bij.
– Als de oprichting van de onderneming aan­
vaard wordt, kent de Kruispuntbank van On­
dernemingen je een ondernemingsnummer
toe (de KBO is een register dat alle identifica­
tiegegevens van de ondernemingen bevat).
– Vanaf nu is je onderneming geregistreerd en
gekend bij de federale overheid.
Formaliteiten om een onderneming op te
starten als rechtspersoon
– Ga naar je notaris om een oprichtingsakte te
laten opstellen. Deze geeft de akte door aan
de griffie van de Rechtbank van Koophandel,
die op haar beurt de gegevens registreert in
de KBO. Je onderneming krijgt een onderne­
mingsnummer.
– Nu zijn alle betrokken overheidsdiensten en
ondernemingsloketten op de hoogte van de
nieuwe onderneming. De volgende stap is de
inschrijving in het handels- of ambachtsre­
gister bij een ondernemingsloket. Je geeft er
het soort activiteit aan en de eventuele vesti­
gingseenheden en men trekt er je wettelijke
verplichtingen na.
PAGina 34 JongerenGIDS
Andere te vervullen formaliteiten voor elke
ondernemingsvorm
Een professionele zichtrekening openen
Dat is de eerste stap die je moet zetten om als
zelfstandige aan de slag te kunnen. Die bank­
rekening moet verschillen van je privérekening.
Btw - belasting op de toegevoegde waarde
Sommige activiteiten zijn onderworpen aan de
btw, andere niet. Om te weten te komen of je
activiteit onder de btw-regeling valt, doe je er
goed aan je te informeren bij het plaatselijke
btw-controlekantoor.
Als je activiteit onder de btw-regeling valt, dan
moet je een btw-nummer aanvragen bij het
plaatselijke btw-controlekantoor. Om te weten
naar welk btw-controlekantoor je moet, kan je
contact opnemen met het contactcenter van de
FOD Financiën op 02 572 57 57.
Je kan ook een beroep doen op de diensten van
het ondernemingsloket om je ondernemings­
nummer als btw-nummer te laten activeren.
Dat is niet gratis en het bedrag verschilt per
loket.
Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds
Als zelfstandige ben je verplicht om aan te slui­
ten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelf­
standigen.
Als je je bijdragen betaalt, heb je recht op:
1ziekte- en invaliditeitsverzekering
2kinderbijslag en een geboorte-uitkering
3een rust- en overlevingspensioen
Aansluiting bij een ziekenfonds
Zelfstandige werknemers moeten aan­
sluiten bij een ziekenfonds om recht te
hebben op de uitkeringen van de ziek­
te- en invaliditeitsverzekering. Bel ons op
02 506 96 11 of surf naar www.fsmb.be.
Je staat er niet alleen voor!
Begeleiding bij opstart van je eigen zaak
Je woont in Vlaanderen?
Je VDAB-consulent geeft je praktische info en
gaat na of je in aanmerking komt voor gratis
begeleiding. Als dat zo is, maakt de consulent
voor jou een afspraak met een Syntra-starters­
adviseur. Die stippelt samen met jou een actie­
plan uit en begeleidt je tot aan de opstart van je
zaak. De begeleiding kan onder meer bestaan
uit een gratis opleiding bedrijfsbeheer, het op­
stellen van een ondernemingsplan en het wer­
ken via een starterslabo.
` www.vdab.be / 0800 30 700
Voor je contact opneemt met je VDAB-con­
sulent, kan je al eens naar een gratis info­
sessie 'Maak werk van je zaak'. Daar krijg je
een overzicht van de opleidingen en begelei­
dingen voor de opstart van een eigen zaak.
` www.syntra-ab.be / 015 29 39 80 /
[email protected]
Je woont in Brussel?
Actiris heeft een partnership met Job Yourself
voor de begeleiding van starters. Bij Job
Yourself kan je je project testen en leren om het
hoofd van je onderneming te worden.
` www.jyb.be / 02 256 20 74
Steunmaatregelen voor de opstart van je eigen zaak
Om je financiële basis wat te versterken ont­
wikkelde de overheid verschillende steunmaat­
regelen en financieringsmethodes op maat:
– Plan voor Jonge Zelfstandigen
` www.startersservice.be / [email protected] /
078 35 39 39
– Participatiefonds voor jonge starters
` www.fonds.org / [email protected] /
02 210 87 87
– Starterslening Starteo
` bij je bank
JongerenGIDS PAGina 35
– Waarborgregeling Participatiemaatschappij Vlaanderen
` www.pmv.eu/ [email protected] /
02 229 52 60
–KMO-Portefeuille
` [email protected] / 1700 /
www.kmo-portefeuille.be /
Op zoek naar een job
Je bent klaar voor de arbeidsmarkt en je weet
wat je wil. Dat laatste is belangrijk: hoe beter
je weet welk werk je wil, hoe vlotter je alle job­
kanalen zal kunnen doorworstelen. Denk ook
goed na hoe je jezelf gaat voorstellen bij een
sollicitatie en bereid je daar grondig op voor.
Een job in het buitenland
Sommige jongeren zoeken het graag wat
verder, buiten onze grenzen. Wil jij ook in
het buitenland aan de slag, in de privésector,
als ontwikkelingshelper, vrijwilliger, of in
internationale instellingen, dan kun je het best
een van volgende organisaties contacteren:
Waar vind je werkaanbiedingen?
De lijst van jobkanalen is oneindig. Wij geven
je alvast een beknopt overzichtje om je op weg
te helpen:
–VDAB
` www.vdab.be
GInteressant om weten: je kan je jobselectie
bewaren zodat je automatisch vacatures op
maat ontvangt in je mailbox.
–Actiris
` www.actiris.be
–Jobsites zoals www.vacature.com, www.
jobat.be of www.streekpersoneel.be
GEen selectie van deze vacatures verschijnt
ook in de jobbijlagen van de kranten.
– Aan de slag bij de overheid?
` www.werkenvoorvlaanderen.be / jobpunt.be / www.selor.be
–LinkedIn: de netwerksite, gespecialiseerd in
professionele netwerking
` www.linkedin.com
–Jobbeurzen: een overzicht vind je op www.
vdab.be
Ontwikkelingshulp
– Go Strange: de infosite voor al je buitenlandplannen
` gostrange.be / [email protected] / 02 209
07 20
– Jint maakt dat je weg bent
` www.jint.be / [email protected] / 02 209 07 20
– FOD Buitenlandse zaken, Buitenlandse
handel en Ontwikkelingssamenwerking
` diplomatie.belgium.be / Brochure 'Aan Ont­
wikkelingssamenwerking doen'
– Eures: het Europese jobnetwerk
` ec.europa.eu/eures / 00800 4080 4080 (gra­
tis nummer)/ Maak een afspraak met een
Eures-consulent bij VDAB
PAGina 36 JongerenGIDS
Wil je graag aan de slag bij de Socialistische
Mutualiteit?
Surf dan naar www.fsmb.be en klik door
naar vacatures.
Hulp bij je zoektocht naar werk
In Vlaanderen
` www.vdab.be / 0800 30 700
Werkwinkel
In een Werkwinkel vind je een VDAB-consulent
en een PWA-beamte (Plaatselijk Werkgele­
genheidsagentschap) die je begeleiden in je
zoektocht naar werk. Daarnaast beschikken
de Werkwinkels ook over een computerruimte
waar je vacatures kan zoeken, je cv/motivatie­
brief kunt schrijven en online kunt solliciteren.
Oriëntatiecentrum
Weet je niet precies welke jobs bij je passen?
Wil je iets helemaal anders dan wat je stu­
deerde? Dan kan je terecht bij het oriëntatie­
centrum van VDAB. Tijdens een traject van mi­
nimaal twee weken ga je op ontdekking naar je
waarden, kwaliteiten en competenties, dan ga
je snuffelen op de arbeidsvloer om tot slot de
weg naar je jobdoelwit te bepalen.
Trajectbegeleiding
Heb je moeilijkheden om een job te vinden? Via
trajectbegeleiding word je geholpen in de ver­
schillende stappen op weg naar een job. Zo kan
je sollicitatiecoaching krijgen, maar ook een
opleiding volgen om praktijkgerichte kennis op
te doen of te werken aan je zelfvertrouwen. Je
kan ook een individuele beroepsopleiding (IBO)
volgen. Bij een IBO volg je een opleiding op de
werkvloer en krijg je nadien een contract bij dat
bedrijf.
In Brussel
` www.actiris.be / 02 800 43 00
Jobfocus Zoekruimte
Pc's, telefoons en kranten staan gratis ter
beschikking om vacatures te zoeken, je cv en
motivatiebrieven op te stellen en contact op te
nemen met werkgevers. Met een computerge­
stuurd leerprogramma kan je ook je zoektech­
nieken verbeteren.
Beroepsproject
Eerst bepaal je in welke functie en in welke
sector je graag aan de slag zou gaan, nadien
stel je samen met een consulent een actieplan
op. Tijdens de verschillende stappen krijg je
een gestructureerde begeleiding en goede op­
volging van diezelfde consulent.
GOp iamb.actiris.be vind je uitgebreide informatie over de beroepen en sectoren in
het Brusselse Gewest.
JongerenGIDS PAGina 37
Begeleiding Actief zoeken naar Werk
In groepssessies of individuele modules leer je
om je troeven op de arbeidsmarkt uit te spelen.
GJe kunt hiervoor ook terecht bij de Ateliers Actief Zoeken naar Werk. De AAZW
zijn partner van Actiris.
Hoe solliciteer je?
Je kan reageren op een advertentie of spontaan
solliciteren. Voor beide moet je een curriculum
vitae opstellen en een begeleidende brief waar­
in je je interesse toont.
Begeleidende brief
Het is vaak je eerste contact met het bedrijf
en je moet dus een goede indruk nalaten! Er
is veel discussie of je eerder zakelijk dan wel
persoonlijk moet schrijven. In feite hangt alles
af van de persoon die jouw brief zal lezen. Zie je
een mogelijkheid die persoon even aan de lijn
te hebben vóór je je brief schrijft, dan heb je al
een exclusieve blik achter de schermen. Zeker
doen als je een streepje voor wil hebben.
Dit vermeld je zeker in je brief:
> je eigen gegevens
> naam, functie en adres van de rekruterings­
verantwoordelijke
> de betrekking waarvoor je solliciteert en de
referentie van de advertentie, vermeld het als
je spontaan solliciteert
PAGina 38 JongerenGIDS
> de manier waarop je de aanbieding hebt ver­
nomen
> in de eerste alinea toon je dat je het bedrijf
kent en dat je geïnteresseerd bent
> in de tweede alinea benadruk je je ervaring en
relevante kwaliteiten
> in de laatste alinea vraag je een onderhoud
Tips
– Wik je woorden. Degene die je brief leest,
zal proberen te ontdekken wie achter de
brief schuilgaat. Laat dubbelzinnigheden
weg en wees positief.
– Je brief is niet langer dan één pagina.
– Er staan geen spellingsfouten of gram­
maticale fouten in je brief.
– Een onberispelijke briefopmaak is ze­
ker geen luxe. Het resultaat moet netjes
ogen.
– De brief schrijf je alleen maar met de hand
als dat in de advertentie zo gevraagd wordt.
Curriculum vitae (cv)
Dit vermeld je zeker in je curriculum vitae:
– voornaam, naam
– volledig adres, telefoonnummer, e-mail­
adres
– geboorteplaats en -datum
– burgerlijke staat
– nationaliteit
– studie: de verschillende scholen, behaalde
diploma's, de titel van de eventuele master­
proef
– stages, opleidingen, specialisaties, talenen informaticakennis, enzovoort
– beroepservaring met precieze beschrijving
van je job(s)
– rijbewijs, wagen
– hobby's
Tips
– Je cv is overzichtelijk en niet langer dan 2
pagina's.
– Je cv is aangepast aan de job waarvoor je
solliciteert.
– Je cv bevat geen taalfouten.
Als teken van je interesse, kan je na een tweetot drietal weken even contact opnemen met
het bedrijf. Je vraagt of je brief en cv goed aan­
gekomen zijn en wanneer je antwoord kan ver­
wachten.
Selectietesten
Voor je op gesprek mag, moet je vaak eerst een
schriftelijke proef afleggen of deelnemen aan
selectietesten. Voor deze testen, kan je niet
blokken. Zorg er gewoon voor dat je er fris aan
begint, de vragen goed begrijpt en een goed
tempo aanhoudt, want vaak staat er een tijds­
limiet op de testen. Er bestaan verschillende
soorten testen:
– Intelligentietest: tegenstellingen zoeken,
verbanden leggen, cijfer- of figuurreeksen
aanvullen, ...
– Vaardigheidstest: controleren van gege­
vens, postvakoefening, meten van reactie­
snelheid en coördinatie, testen van ruimte­
lijk inzicht, ...
– Kennistest: woordenschat, rekenen, vraag­
stukken, Frans, Engels, ...
– Persoonlijkheidstest: stellingen beoorde­
len, voorkeuren uiten, ...
` Je kan deze testen al eens online oefe-
nen op www.vdab.be/tests en www.selor.
be.
Hoe pak je een sollicitatiegesprek aan?
Vóór het gesprek
– Zorg dat je een en ander te weten komt over
de job en over het bedrijf.
– Oefen alvast voor het gesprek (simuleer
verschillende situaties met een persoon uit
je omgeving).
– Zet je sterke punten op een rijtje.
– Neem documenten mee die je aanstaande
werkgever kunnen interesseren.
JongerenGIDS PAGina 39
– Verzorg je uiterlijk.
– Zorg dat je op tijd bent.
GAls je met de trein naar je sollicitatie
gaat, kan je voordelig reizen met een biljet voor werkzoekenden! Haal hiervoor
een attest bij VDAB (2 euro voor heen- en
terugreis) of Actiris (75 % korting).
` www.belgianrail.be
Tijdens het gesprek
– Wees rustig en beleefd.
– Spreek duidelijk.
– Luister aandachtig en stel vragen.
– Praat niet meer dan twee minuten aan een
stuk, en ook niet meer dan de helft van de
totale duur van het gesprek.
Mogelijke vragen
– Geef drie kwaliteiten en drie gebreken. Hier
moet je eerlijk zijn maar zorg dat je er po­
sitief uitkomt. Je moet je gebreken dus als
een kwaliteit kunnen voorstellen. Bijvoor­
beeld: je kan zeggen dat je een jaloers type
bent, maar dat het je stimuleert om steeds
beter te zijn dan de anderen.
– Hoe ziet jouw carriëreplanning eruit? Waar
zie je jezelf over 5 of 10 jaar?
– Wat trekt je aan in een bedrijf als het onze?
– Werk je graag alleen of liever in teamver­
band?
– Hoeveel wil je verdienen?
PAGinA 40 JongerenGIDS
Webtips
Online sollicitatiecoaching
De sollicitatiecoaches van VDAB helpen je
via e-mail of (video)chat met vragen over je
sollicitatie. Ze lezen je cv en motivatiebrief
na of oefenen een sollicitatiegesprek met
jou.
Sollicitatietips op Pinterest
VDAB biedt je ook een eerste hulp bij sol­
liciteren op Pinterest.
` www.pinterest.com/vdabdiensten/sollicitatietips/
STEUNMAATREGELEN
De overheid heeft enkele tewerkstellingsmaat­
regelen ontwikkeld om jongeren een duwtje in
de rug te geven in hun zoektocht naar werk.
Startbanenstelsel
Het startbanenstelsel werd door de overheid uit­
gewerkt om jongeren -26 sneller te integreren in
de arbeidsmarkt. Voor de jongeren zijn de voor­
waarden van een startbaan dezelfde als de voor­
waarden van gewone werknemers, maar voor de
werkgevers zijn de jongeren fiscaal aantrekkelij­
ker. Daarenboven zijn grote werkgevers verplicht
om jongeren aan te werven: 1,5 of 3 % van hun
werknemers moeten jonger dan 26 zijn.
Startbaanovereenkomst (SBO)
– Voor alle -26-jarigen, dus geen extra voor­
waarden.
– Normale, minstens halftijdse arbeidsover­
eenkomst.
– Geen extra formaliteiten voor jou.
– Kan in combinatie met een erkende oplei­
ding.
– Sollicitatieverlof: gedurende de eerste 12
maanden van je startbaanovereenkomst
mag je op elk moment afwezig zijn, met be­
houd van loon of vergoeding, om in te gaan
op werkaanbiedingen. Je moet wel een at­
test van de bezochte werkgever voorleggen.
– Korte opzegtermijn: gedurende de eerste
12 maanden van je startbaanovereenkomst
mag je die op elk moment beëindigen met
een opzegtermijn van 7 dagen wanneer je
een andere baan vindt.
Einde SBO ≠ Einde arbeidsovereenkomst
De SBO stopt op de laatste dag van het kwar­
taal waarin je 26 wordt, maar dat wil niet
zeggen dat je arbeidsovereenkomst stopt!
Je kan perfect met een arbeidsovereen­
komst voor onbepaalde duur aangeworven
worden. Zolang je geen 26 bent, krijgt die
arbeidsovereenkomst het label SBO. Na je
26e verjaardag vervalt dat SBO-label, maar
je arbeidsovereenkomst blijft. Je werkgever
zal hogere (normale) lasten moeten betalen,
maar voor jou verandert er niets!
Activa Start
– Voor erg laag geschoolde jongeren (-26) en
laag geschoolde jongeren van buitenlandse
afkomst of met een handicap.
– Gedurende 6 maanden kan je een werkuit­
kering van 350 euro/maand krijgen van de
RVA. Je werkgever mag dit bedrag aftrek­
ken van je nettoloon en draagt zo dus la­
gere loonkosten.
– Om dit systeem te genieten, moet je eerst
een werkkaart aanvragen bij de RVA.
Nieuw in 2014: Activa -30
– Voor -30-jarigen zonder diploma hoger se­
cundair onderwijs die al minsten een half
jaar ingeschreven zijn als werkzoekende.
– Als je bovendien uitkeringsgerechtigd vol­
JongerenGIDS PAGina 41
ledig werkloos bent, krijg je van de RVA een
extra werkuitkering van 500 euro/maand,
gedurende maximaal 3 jaar.
– Je werkgever krijgt tot 1500 euro/kwartaal
vermindering op zijn socialezekerheidsbij­
dragen.
– Om dit systeem te genieten, moet je eerst
een werkkaart aanvragen bij de RVA.
Individuele beroepsopleiding (IBO)
– Gedurende 1 tot 6 maanden volg je een op­
leiding op de werkvloer met een IBO-con­
tract.
– Tijdens je IBO ontvang je een inkomen dat
een normaal loon benadert, daar bovenop
behoud je je uitkering en krijg je een pro­
ductiviteitspremie. Deze premie is variabel.
– Je werkgever moet alleen je productiviteit­
spremie betalen.
– Als je je opleiding succesvol afrondt, is je
werkgever verplicht je een contract te ge­
ven.
Instapstage
– Voor -25-jarigen zonder diploma middel­
baar onderwijs die minstens 6 maanden in
hun beroepsinschakelingstijd zitten.
– Een betaalde stage van 3 maanden in een
bedrijf, een vzw of een overheidsdienst.
– Je werkgever geeft je een stagepremie van
200 euro/maand (voltijdse stage). Van de
PAGina 42 JongerenGIDS
RVA krijg je nog een stage-uitkering per
dag, zodat je maandelijks ongeveer 750800 euro netto verdient.
– Na je stage krijg je een attest met de com­
petenties die je verworven hebt en heb je je
eerste werkervaring op zak.
Er staat geen leeftijd op veilige seks!
Wij betalen 40 € per jaar terug voor
vrouwelijke anticonceptie.
[Praat erover met je raadgever]
www.fsmb.be
Contract op zak!
Proficiat en welkom op de werkvloer! We gidsen je in dit hoofdstuk door
de grote (en kleine) lettertjes van je contract. En blikken ook al even
vooruit op een deugddoende vakantie na al het harde werken ...
ARBEIDSOVEREENKOMST
Wat?
Met een arbeidsovereenkomst verbind je je
ertoe om tegen loon als werknemer arbeid te
verrichten voor een werkgever onder diens
gezag. Je moet je arbeidsovereenkomst ten
laatste op je eerste werkdag ondertekenen in
twee exemplaren, één voor jou en één voor je
werkgever.
Verplichte vermeldingen in de overeenkomst
> Naam en adres van het bedrijf
> Jouw naam en adres
> Functie
> Datum van indiensttreding
> Plaats van tewerkstelling
> Soort arbeidsovereenkomst
> Loon en bijkomende voordelen
> Arbeidsduur en uurrooster
GDe maximale arbeidsduur bedraagt 8
uur/dag en 40 uur/week (38 uur/week op
jaarbasis).
Nieuw vanaf 1 januari 2014
Geen proefperiode meer!
Door het nieuwe eenheidsstatuut kunnen
werkgevers geen proeftijd meer voorzien in
de arbeidsovereenkomst.
G Voor studentenarbeid, tijdelijke arbeid
en uitzendarbeid is er wel nog een proefperiode! Deze bedraagt de eerste drie
werkdagen. Daarin kunnen zowel werkgever als werknemer het contract beëindigen zonder opzegtermijn en zonder
vergoeding.
Soorten arbeidsovereenkomsten
Onbepaalde duur
> Basisovereenkomst: in de praktijk ben je
meestal tewerkgesteld met een arbeidsover­
eenkomst voor onbepaalde duur, tenzij het
tegendeel uitdrukkelijk schriftelijk is vastge­
legd.
> Heeft geen beperkingen in de tijd.
GEen arbeidsovereenkomst mag nooit voor
het leven gesloten worden.
Bepaalde duur
> Begin- en einddatum wordt duidelijk vastge­
legd.
> Moet schriftelijk afgesloten worden.
GWil je werkgever dat je na de einddatum
PAGina 44 JongerenGIDS
van je overeenkomst voor bepaalde duur
toch blijft, dan beland je automatisch in
een contract voor onbepaalde duur. Hierop
bestaan enkele uitzonderingen, raadpleeg
hiervoor werk.belgie.be.
Duidelijk omschreven werk
> Het uit te voeren werk moet nauwkeurig
omschreven worden, zodat de werknemer
de duur van de overeenkomst goed kan in­
schatten.
> Moet schriftelijk afgesloten worden.
Vervanging
> Vervanging van een werknemer die tijdelijk
afwezig is door bvb. zwangerschap.
> De reden van de vervanging en de naam van
de vervangen werknemer moeten in het
contract opgenomen worden.
> Mag niet langer dan 2 jaar duren, tenzij de
vervangen werknemer tijdskrediet neemt.
> Een vervangingscontract mag niet uitge­
schreven worden bij afwezigheid van een
werknemer door economische redenen,
weersomstandigheden en staking.
Tijdelijke arbeid / Uitzendarbeid
> Kunnen afgesloten worden in 3 gevallen:
– vervanging van een vaste werknemer
– tijdelijke vermeerdering van werk
– uitvoering van uitzonderlijk werk
> Je sluit de overeenkomst voor tijdelijke ar­
beid rechtstreeks met de werkgever.
> Bij een overeenkomst voor uitzendarbeid
heeft het interimkantoor een overeenkomst
met het bedrijf waar je voor werkt en met
jou.
G Het kantoor is dus jouw werkgever en
moet zorgen dat je betaald wordt.
Arbeidsreglement
Naast je arbeidsovereenkomst moet je ook het
arbeidsreglement ontvangen. Dit is een soort
huishoudelijk reglement van het bedrijf waar
je aan de slag gaat. Het bevat bijvoorbeeld
informatie over rustpauzes, vrije dagen,
arbeidsuren, redenen voor ontslag, preventie
van ongevallen, vertegenwoordigers van de
werknemers, ...
GIn familiale bedrijven en de overheidssector moet er geen arbeidsreglement zijn!
Collectieve arbeidsovereenkomst
Een collectieve arbeidsovereenkomst, kortweg
cao, bevat de collectieve rechten en plichten
van werknemer en werkgever. Een cao wordt
afgesloten tussen werknemersorganisaties
(representatieve vakbonden) en werkgevers
of werkgeversorganisaties. Interprofessionele
cao‘s gelden voor alle sectoren, sectorale cao‘s
binnen één sector of bedrijfstak.
JongerenGIDS PAGina 45
G Cao 22 regelt bijvoorbeeld 'het onthaal
van de werknemers in de onderneming'.
Geen nood dus, je werkgever mag je niet
aan je lot overlaten op je eerste werkdag.
LOON
Minimumloon
Om het bedrag van je loon te bepalen, moet je
werkgever rekening houden met de in de cao
vastgelegde minimumlonen. Je individuele
arbeidsovereenkomst mag niet afwijken van
deze cao: je loon mag dus niet lager liggen dan
de geldende barema's uit de cao.
` Wil je een idee hebben van de geldende
lonen, dan kan je de cao van de sector (of
paritair comité) waarin je wenst te werken
opzoeken op werk.belgie.be.
Als er geen barema voorzien is in de sector of
het bedrijf waarvoor je werkt, heb je minstens
recht op het gewaarborgd gemiddeld minimum
maandinkomen.
Gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen (GGMMI)
Werknemers van 21 jaar en ouder
Leeftijd
Anciënniteit
GGMMI
/
1501,82 euro
Vanaf 21,5 jaar
6 maanden
1541,67 euro
Vanaf 22 jaar
12 maanden
1559,38 euro
Vanaf 21 jaar
Bedragen geldig sinds december 2012
Werknemers jonger dan 21 jaar
Zij ontvangen slechts een percentage van het GGMMI
(dus van 1501,82 euro)
Leeftijd
% GGMMI
Maandinkomen
16 jaar en jonger
70 %
1051,27 euro
17 jaar
76 %
1141,38 euro
18 jaar
88 %
1321,60 euro
19 jaar
92 %
1381,67 euro
20 jaar
96 %
1441,75 euro
21 jaar
100 %
1501,82 euro
Bedragen geldig sinds april 2013
Loonbrief
Bij elke betaling van je loon ontvang je een
loonbrief met je loonberekening.
PAGina 46 JongerenGIDS
Basisformule loonberekening
Brutoloon
- Werknemersbijdragen sociale zekerheid
= Belastbaar loon
- Bedrijfsvoorheffing
= Nettoloon
Wat is wat?
Brutoloon
De vertrekbasis voor je loonberekening. Je
brutoloon is de som van alle loonelementen
vóór sociale en fiscale inhoudingen.
Naast het loon voor normale prestaties omvat
het brutoloon ook het loon voor betaalde
afwezigheden (vakantie, feestdagen, ziekte, …),
toeslagen voor overuren, voordelen in natura,
premies of bonussen, commissieloon en
verbrekingsvergoeding bij ontslag.
Werknemersbijdragen sociale zekerheid
Van je totale brutoloon wordt een
werknemersbijdrage van 13,07 % voor de
sociale zekerheid afgehouden. Voor arbeiders
wordt die RSZ-bijdrage berekend op het
brutoloon aan 108 %.
GDoor de werkbonus betaal je minder so-
ciale zekerheidsbijdragen en hou je meer
nettoloon over. De werkbonus bedraagt
maximaal 175 euro/maand en wordt kleiner of verdwijnt naarmate je loon hoger
ligt.
GOok je werkgever betaalt RSZ-bijdragen
op je brutoloon. In de privésector bedraagt
de werkgeversbijdrage ongeveer 32 % van
het brutoloon.
Belastbaar loon
Sommige loonelementen zijn vrij van RSZbijdragen. Deze worden na aftrek van de RSZbijdragen dus weer bij je brutoloon geteld. Het
gaat onder meer om voordeel privégebruik
firmawagen, dubbel en aanvullend vakantie­
geld, …
Bedrijfsvoorheffing
Op je belastbare loon wordt bedrijfsvoorheffing
ingehouden. De hoogte van je loon, je
burgerlijke staat, je gezinssituatie, … bepalen
het bedrag van die voorheffing. Op een
eindejaarspremie en vakantiegeld wordt een
hogere bedrijfsvoorheffing ingehouden.
GJe collega met hetzelfde brutoloon heeft
dus niet noodzakelijk hetzelfde nettoloon
als jij, vermits er variabele factoren als
gezinssituatie een rol spelen in de berekening van de bedrijfsvoorheffing.
GDe afgehouden bedrijfsvoorheffing is
JongerenGIDS PAGina 47
slechts een voorschot op de belasting die
je uiteindelijk verschuldigd bent. De definitieve afrekening gebeurt op basis van je
jaarlijkse belastingaangifte.
Nettoloon
Het bedrag dat overblijft na aftrek van de
RSZ-bijdrage en de bedrijfsvoorheffing is
in principe je nettoloon. Dit kan echter nog
verhogen door bedragen die niet aan RSZ en
bedrijfsvoorheffing onderworpen zijn, zoals
de tussenkomst sociaal abonnement of kosten
terugbetaald door je werkgever.
Je nettoloon kan echter ook nog afnemen door
o.a.:
– Bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid:
elke werknemer betaalt dit op basis van zijn
belastbaar gezinsinkomen.
– Eigen bijdrage van 1,09 euro/ontvangen
maaltijdcheque.
– Eigen bijdrage voor groepsverzekering, be­
drijfswagen, ...
ONTSLAG
Zowel jij als je werkgever kunnen de
arbeidsovereenkomst beëindigen, maar hier­
voor moeten wel een aantal regels gevolgd
worden qua opzegtermijn of ontslagvergoeding.
GAls je een zware fout begaat (bvb. diefstal), kan je wegens dringende reden
PAGina 48 JongerenGIDS
onmiddellijk ontslagen worden, zonder
vergoeding en zonder opzegtermijn!
Opzegtermijn
Nieuw vanaf 1 januari 2014
Aangepaste opzegtermijnen door eenheids­
statuut!
– Eenduidige opzegtermijnen voor arbeiders
en bedienden.
– Opzegtermijn wordt berekend op basis van
anciënniteit en niet meer op basis van loon
of statuut.
– Opzegtermijn wordt uitgedrukt in weken,
startend vanaf de maandag na het ontslag.
Werknemers met contract voor onbepaalde
duur afgesloten voor 1 januari 2014
Voor werknemers die al in dienst waren bij
hun werkgever voor 1 januari 2014 is er een
kliksysteem uitgewerkt. Zij behouden de in het
oude systeem (tot 31/12/2013) opgebouwde
opzegtermijnen en de termijnen uit het nieuwe
systeem (vanaf 01/01/2014) worden hieraan
vastgeklikt.
` De oude regeling is terug te vinden op
werk.belgie.be, net als de regeling voor
contracten van bepaalde duur.
Werknemers met contract voor onbepaalde duur met ingang vanaf 1 januari 2014
Opzegtermijn
Anciënniteit
(aantal dienstjaren bij werkgever)
Ontslag door werkgever
Minder dan 3 maanden
2 weken
1 week
3 tot 6 maanden
4 weken
2 weken
Ontslag door werknemer
6 tot 9 maanden
6 weken
3 weken
9 tot 12 maanden
7 weken
3 weken
12 tot 15 maanden
8 weken
4 weken
15 tot 18 maanden
9 weken
4 weken
18 tot 21 maanden
10 weken
5 weken
21 tot 24 maanden
11 weken
5 weken
2 tot 3 jaar
12 weken
6 weken
3 tot 4 jaar
13 weken
6 weken
4 tot 5 jaar
15 weken
7 weken
5 tot 6 jaar
18 weken
9 weken
6 tot 7 jaar
21 weken
10 weken
7 tot 8 jaar
24 weken
24 weken + 3 weken extra per begonnen
jaar vanaf 8 jaar anciënniteit
60 weken + 2 weken extra per begonnen
jaar vanaf 20 jaar anciënniteit
62 weken + 1 week extra per begonnen
jaar vanaf 21 jaar anciënniteit
12 weken
8 tot 20 jaar
20 tot 21 jaar
Vanaf 21 jaar
Sollicitatieverlof
Tijdens de opzegtermijn hebben werk­
nemers het recht om één dag per week
afwezig te blijven van het werk, met behoud
van loon, om een nieuwe job te zoeken!
13 weken
13 weken
13 weken
Ontslagvergoeding
Als een werknemer of werkgever de
arbeidsovereenkomst onmiddellijk verbreekt
zonder dringende reden, moet er aan de andere
partij een ontslagvergoeding gelijk aan het loon
van de opzegtermijn betaald worden.
JongerenGIDS PAGina 49
VAKANTIE
Je jaarlijkse vakantie wordt berekend op basis
van je tewerkstelling in het jaar voordien. Als je
een volledig jaar gewerkt hebt, heb je recht op
20 werkdagen betaalde vakantie.
GIn de overheidssector heb je van bij het
begin recht op betaalde vakantie!
10 wettelijke feestdagen
Als werknemer heb je recht op 10 wettelijke
feestdagen, als deze in een weekend valt,
heb je recht op een vervangingsdag.
De 10 wettelijke feestdagen in België zijn:
1 januari, paasmaandag, dag van de arbeid
(01/05), Hemelvaartsdag, pinkstermaandag,
nationale feestdag (21/07), 15 augustus,
Allerheiligen (01/11), wapenstilstand (11/11)
en Kerstmis (25/12).
G Afhankelijk van het bedrijf waar je werkt,
kan je recht hebben op extra feestdagen.
Jeugdvakantie
Vermits je als pas afgestudeerde ten vroegste
in juli aan de slag kan, is de jeugdvakantie in
het leven geroepen.
– Voor alle jongeren die nog geen 25 waren
en minstens 1 maand gewerkt hebben in
hun afstudeerjaar.
– Op te nemen ter aanvulling van de 20 dagen
PAGina 50 JongerenGIDS
vakantie in het jaar na je afstudeerjaar.
– Per jeugdvakantiedag krijg je een uitkering
van de RVA van 65 % van je brutoloon be­
grensd tot 2121,75 euro/maand. Hiervoor
moeten jij en je werkgever het formulier
C103 invullen.
Aanvullende vakantie
Werknemers kunnen hun vakantiedagen ook
aanvullen met Europese vakantie, zo kan je bij
het aanvangen of hervatten van werkactiviteit
toch al aanvullende vakantie opnemen. Als je
drie maanden gewerkt hebt, heb je recht op
één week aanvullende, Europese vakantie.
Tijdens deze dagen heb je recht op je volledige
loon, maar dit is slechts een voorschot op het
dubbel vakantiegeld. Wat je nu ontvangt, krijg
je dus volgend jaar niet meer.
AFWEZIG
Arbeidsongeschikt door ziekte of ziekenhuisopname
Als je door ziekte afwezig bent, moet je je
werkgever onmiddellijk op de hoogte brengen.
Je doktersattest moet je binnen de twee
werkdagen opsturen. Als je voor langere
tijd afwezig bent, moet je ook je ziekenfonds
verwittigen.
De eerste dagen van je arbeidsongeschiktheid
blijft je werkgever je een normaal loon betalen.
Dat noemt men de periode van gewaarborgd
loon. De duur van deze periode hangt af van je
professioneel statuut. Indien je ongeschiktheid
langer duurt dan de periode gedekt door
het gewaarborgd loon, stort het ziekenfonds
uitkeringen. Als je langer dan een jaar
arbeidsongeschikt bent, krijg je het statuut van
invalide en verandert de hoogte van je uitkering.
krijg je een uitkering van de mutualiteit. Als
vader of meeouder heb je recht op 10 dagen
geboorteverlof. De eerste 3 dagen krijg je
je volledige loon van je werkgever, voor de
overige 7 dagen krijg je een uitkering van het
ziekenfonds. Als je een kindje adopteert, krijg
je enkele weken adoptieverlof, de duur hiervan
hangt af van de leeftijd van je adoptiekindje.
` Vraag onze Geboortegids of surf naar
www.fsmb.be/wegens-geboorte voor een
volledig overzicht.
G Als je zeker bent dat je arbeidsonge-
schiktheid de periode van gewaarborgd
loon niet overschrijdt, moet je het ziekenfonds niet verwittigen.
Arbeidsongeschikt door geboorte of adoptie
Als zwangere loontrekkende heb je recht op
15 weken moederschapsrust, waarvan je
minstens één week voor je bevalling moet
opnemen. Tijdens je moederschapsrust
Gewaarborgd loon
Uitkering voor arbeidsongeschiktheid
Invaliditeitsuitkering
(na 1 jaar arbeidsongeschiktheid)
Tijdskrediet
Tijdskrediet is zeker nog niet direct aan de
orde, maar we geven je toch mee dat je nadat je
enkele jaren gewerkt hebt, je loopbaan deeltijds
of voltijds kan onderbreken met tijdskrediet.
` www.rva.be of werk.belgie.be (rubriek
verloven)
Bediende
Arbeider
Zelf­standige
30 dagen
14 dagen
0 dagen
60 % van het brutoloon
Beperkt tot een maximumbedrag en berekend in een
zesdagenweek
65, 55 of 40 % van het brutoloon,
afhankelijk van je gezinssituatie
Forfaitair bedrag
` www.rsvz.be
Beperkt tot een maximumbedrag en berekend in een
zesdagenweek
JongerenGIDS PAGina 51
Anticonceptie
De pil en het condoom zijn de meest gebruikte anticonceptiemiddelen
bij jongeren. Maar zijn deze ook het meest geschikt? De pil dagelijks op
hetzelfde tijdstip innemen, is immers niet evident voor alle meisjes. Door
de polemiek rond de pil, zien de gynaecologen de populariteit van de pil
trouwens slinken en de vraag naar het spiraaltje stijgen.
WELK ANTICONCEPTIEMIDDEL PAST BIJ
JOU?
De pil kwam al vaak negatief in het nieuws. ‘De
pil doodt’ was zelfs een van de krantenkoppen
bij onze zuiderburen. Toch is er geen reden tot
paniek! Maar er bestaan wel heel wat verschil­
lende soorten van de pil zodat het niet onbe­
langrijk is om je in je keuze bij te laten staan
door een dokter of gynaecoloog. Het is immers
belangrijk om de pil te gebruiken die het best
bij je past. Je moet geen schrik hebben om met
je arts over anticonceptie te praten, hij is ge­
bonden aan het beroepsgeheim. Wat de arts
met jou bespreekt, houdt hij voor zich.
Je hebt als jongere trouwens het recht om ge­
ïnformeerd te worden over anticonceptie. Je
mag als jongere dus zoveel vragen stellen als je
wil, en die vragen moeten beantwoord worden!
Niet omdat wij dit vinden, maar dit is vastge­
legd in enkele conventies en mensenrechten.
Zo hebben alle jongeren onder meer recht op
informatie en vorming over anticonceptie, recht
om zichzelf te beschermen en beschermd te
worden tegen ongeplande zwangerschap, soa’s
en hiv/aids, recht om zelf te beslissen om wel
of geen seks te hebben en met wie. Let wel: de
wettelijke minimumleeftijd om seks te hebben
is 16 jaar.
PAGina 52 JongerenGIDS
De verantwoordelijkheid om zich te bescher­
men, ligt niet alleen bij het meisje. Je hebt met
twee seks, en wil geen van beide ongewenst
ouder worden. Daarnaast kan je allebei besmet
raken met een seksueel overdraagbare aan­
doening. Je beschermt je dus best dubbel. Dat
is ook de leukste manier om seks te hebben,
want zo kan je zonder zorgen genieten. Een
dubbele bescherming geeft je ook een backup als er iets fout loopt met het condoom of de
anticonceptie. Een gescheurd condoom of ver­
geten pil kan immers iedereen overkomen. Ga
dus steeds voor double dutch:
− Gebruik een condoom om de meeste soa’s
te vermijden.
− Gebruik een anticonceptiemiddel, aange­
past aan je lichaam, om een ongewenste
zwangerschap te vermijden.
Maar welk anticonceptiemiddel past nu het
best bij jou? Welk middel aangeraden wordt,
hangt onder meer af van je leeftijd, je seksuele
activiteit, je gezondheid en hoe vaak je aan je
anticonceptie wilt denken. De pil moet je im­
mers dagelijks stipt innemen, terwijl het spi­
raaltje drie tot vijf jaar werkt.
De pil
Het merendeel van de gebruiksters van anti­
conceptiemiddelen in ons land grijpt naar de
pil. De meeste pilgebruiksters nemen een pil
die twee soorten vrouwelijke hormonen bevat
waardoor er geen rijpe eicel ontstaat. Daar­
naast wordt de baarmoeder minder toegan­
kelijk voor eicellen. De pil van het klassieke
schema, drie weken met pil gevolgd door een
pilvrije week, wordt het vaakst genomen. Maar
er zijn ook pillen die je continu doorneemt, de
minipil bevat dan weer slechts één hormoon.
Naast deze verschillende types, wordt de pil
ook ingedeeld in generaties, afhankelijk van
wanneer ze ontwikkeld werd en van het soort
hormoon (progesteron) waaruit ze bestaat.
Vaak gevraagde, maar ook duurdere pillen be­
horen tot de derde (bvb. Femodene, Harmonet,
Meliane) en vierde (bvb. Rhonya, Yasmin, Yaz)
generatie. Deze pillen hebben een licht ver­
hoogd risico op trombose. Roken vormt hierbij
een extra risico. Als je deze pil neemt, hoef je
je echter geen zorgen te maken. Zowel natio­
naal als internationaal wordt, ondanks de po­
lemiek, aangeraden de pil door te nemen. Als
je je toch vragen stelt, maak dan een afspraak
met je arts.
Aan wie wil starten met de pil, wordt een pil van
de tweede generatie (bvb. Eleonor, Nora, Mi­
crogynon, Stediril) aangeraden. Deze heeft een
lager risico en is goedkoper dan een pil van de
derde of vierde generatie. Voor vrouwen jonger
dan 21 kan ze zelfs gratis zijn. Om de prijs te
drukken, kan je ook een verpakking met 13 in
plaats van 3 strips kopen. En vergeet niet dat je
van de Socialistische Mutualiteit een extra tus­
senkomst krijgt. Alle vrouwen hebben jaarlijks
recht op een terugbetaling van 40 euro voor
hun anticonceptie.
Alternatieven
Geen enkel anticonceptiemiddel combineert
zo’n hoge doeltreffendheid met zo’n lage kost­
prijs als het spiraaltje. Al kan de initiële inves­
tering vrij hoog zijn. Een spiraaltje wordt inge­
plant in je baarmoeder en kan daar gedurende
3, 5 of 10 jaar blijven zitten. Het moet steeds
ingebracht en verwijderd worden door een gy­
naecoloog of arts. Er bestaan twee types: het
koperspiraaltje en het hormonale spiraaltje.
Het spiraaltje wordt vooral gebruikt door vrou­
wen die al kinderen hebben, maar ook jonge
meisjes kunnen en mogen een spiraaltje ge­
bruiken.
Aan een anticonceptiepleister moet je niet
dagelijks, maar wekelijks denken. Drie weken
lang moet je wekelijks een nieuwe patch van 4
cm² op je buik, bil of arm kleven. De werking is
dezelfde als die van de pil.
JongerenGIDS PAGina 53
Een vaginale ring is een doorzichtige, flexibele
ring die je zelf in je vagina inbrengt zoals een
tampon. Deze blijft drie weken zitten, nadien
haal je de ring weer uit je vagina en volgt een
ringvrije week waarin je beschermd blijft. De
vaginale ring bevat dezelfde hormonen als de
pil en werkt dus op dezelfde manier. Als de ring
stoort bij het vrijen, kan je hem er even uitha­
len. De ring mag drie uur uit je vagina blijven,
maar vergeet hem nadien zeker niet terug te
plaatsen!
De prikpil is een spuitje dat je om de twaalf
weken laat zetten bij je dokter. Ze bevat één
hormoon dat je gedurende drie maanden be­
schermd tegen zwangerschap. De prikpil is een
heel goedkoop anticonceptiemiddel, maar som­
mige meisjes verdikken er wel wat van. Als je
stopt met de prikpil, moet je minstens een half
jaar wachten alvorens je zwanger kan worden.
Tot slot bestaat er ook nog het hormonaal implantaat. Het hormonale lucifergroot staafje
wordt door een arts, meestal in het ziekenhuis,
in je arm ingeplant. Na drie jaar moet je het la­
ten vervangen.
Alternatieven genoeg om een anticonceptie­
middel op jouw maat te vinden. Denk eraan!
Leef je leven, geniet ervan, gooi het niet weg en
bescherm jezelf!
PAGina 54 JongerenGIDS
Bronnen: www.love4you.be / Sensoa: Vlaams expertisecentrum
voor seksuele gezondheid (www.allesoverseks.be en www.seksu­
aliteit.be)
Deze tekst verscheen eerder al in ons ledenmagazine 'Mutualisti­
sche Weergalm'.
Gezinsplanning ROSA
Vragen over je relatie, seksualiteit of zwanger­
schap? Steun of informatie nodig op medisch,
sociaal, juridisch of persoonlijk vlak? Het cen­
trum voor gezinsplanning ROSA ontvangt je
graag voor een vertrouwelijk gesprek of con­
sultatie.
` [email protected]
www.fsmb.be/gezinsplanning-rosa
Brussel: Zuidstraat 120
02 546 14 33
Molenbeek: Gentsesteenweg 122
02 414 94 53
Notities
JongerenGIDS PAGina 55
PAGina 56 JongerenGIDS
Meer weten?
> Bel naar 02 506 96 11, van maandag tot vrijdag, tussen
8.15 en 16.30 u. (15 u. op vrijdag)
aSurf naar www.fsmb.be
*Mail naar [email protected]
, Schrijf naar
Socialistische Mutualiteit, Zuidstraat 111, 1000 Brussel
vPhone Mut (de klok rond), bel naar 02 502 52 50 om roze
klevers, de Europese ziekteverzekeringskaart en andere
documenten te ontvangen.
sContacteer onze mutualistische raadgevers in een van
onze kantoren of Mobi-Muts (onze mobiele kantoren)
Bent u nog geen lid van de Socialistische
Mutualiteit?
Wilt u een efficiënte dienstverlening krijgen, verschillende
voordelen en tussenkomsten genieten en onmiddellijke
terugbetalingen aan het loket ontvangen? En dat voor een
voordelige prijs? Kies dan voor de Socialistische Mutualiteit!
Naar ons ziekenfonds overstappen is heel gemakkelijk.
U hoeft niets te doen. Wij doen al het nodige, van a tot z.
Neem gerust contact met ons op!
Socialistische Mutualiteit van brabant
Toegankelijke gezondheid voor iedereen !
Je prestaties verdienen goede locaties!
Krijg 45 € terug van je sportof fitnessabonnement.
[Praat erover met je raadgever]
Verantwoordelijke uitgever: M. Michiels - Zuidstraat 111 - 1000 Brussel
www.fsmb.be

Loonaangifte

2. Memory - Pienternet

sf bikudak - Administratienet

Van beroepsinschakelingstijd naar inschakelingsuitkering

Belastingplan 2015

Informatie voor onze patiënten

BK6 journaal, september 2014

Eindejaarstips 2014 voor de DGA

Indexering

CAO schalen minimumloon per 1-7