Temperatuur bitumen en ketel - Arbocatalogus Platte Daken

TOOLBOX
VEILIG WERKEN MET DE BITUMENKETEL
VEILIG WERKEN MET
BITUMENKETEL EN WARME BITUMEN
• Bitumenketel terug op het dak?
• Waarom weer met de bitumenketel werken?
• Afspraken A-blad en Arbocatalogus Platte
daken
HET GAAT HELAAS NIET ALTIJD GOED
HOE KOMT DAT?
 Onvoorzichtigheid
 Onachtzaamheid
 Onwetendheid
DE 3 BELANGRIJKSTE RISICO’S
 Brand
 Verbranden
 Toxische stoffen: bitumenrook/damp
AANDACHTSPUNTEN










Veilige opstelling bitumenketel
Vullen bitumenketel
Temperatuur bitumen en ketel
Aftappen warme bitumen
Totaalgewicht opslag bitumenblokken en gewicht
volle bitumenketel
Transport warme bitumen en verplaatsen ketel
Hoe te handelen bij ketelbrand
Blootstelling bitumenrook/-dampen
Lawaai bij opwarmen bitumenketel tussen
82-90 dB(A)
Informeer/waarschuw andere partijen op het dak
(onderaannemers)
BITUMENKETEL ALTIJD:
(1)

Veilige opstelling: Altijd op een onbrandbare
ondergrond, en op balken of dakspanten plaatsen

Nooit onbeheerd aan laten staan

Schoonhouden, van binnen en buiten

Bij het verlaten van het dak ALTIJD afsluiten (slot!)

Bitumenketel met thermostaat of temperatuurbegrenzer
BITUMENKETEL ALTIJD:
(2)

Minimaal 2x 12 kg ABC-brandblussers of emmer
bluspoeder BC

Branddekens

Thermostaat / temperatuurbegrenzer

Lekbak van voldoende inhoud gebruiken

Bitumenketel bij voorkeur op het midden van het
dak plaatsen / minimaal 3 meter van de dakrand en
bij opgaand gevelwerk minimaal 5 meter

Gasfles
3 meter afstand van de ketel
AANBEVELINGEN

Draag de juiste PBM’s zoals geschikte
werkkleding/handschoenen e.d.

Werk altijd van de wind af

Koelgel

Emmer schoon water

Zand

Mobiele telefoon (bij calamiteiten snel hulp kunnen
inroepen); afspraken BHV- organisatie/derden

Enkele opdrachtgevers eisen een brandwacht

Product informatiebladen aanwezig
JUISTE TEMPERATUUR BITUMEN

Ideale temperatuur bitumen 110/30: ca 210 C
LET OP!
 Ontbrandingstemperatuur bitumen 110/30: ca 300 C
DAAROM: Altijd bitumenketel met thermostaat of
temperatuurbegrenzer
VULLEN BITUMENKETEL

De bitumenketel opstoken tot juiste temperatuur

Kleine stukken bitumen hakken

Rustig in de reeds gesmolten bitumen laten
zakken (voorkomt spatten!)

Ga altijd uit de wind staan
AFTAPPEN BITUMEN
 Aftappunt altijd binnen lekbak
 Lekbak van voldoende inhoud gebruiken
 Werk van de wind af
HOE TE HANDELEN BIJ KETELBRAND

NOOIT MET WATER BLUSSEN

Gasfles sluiten
Brander dichtdraaien en er uit halen
Bitumenketel sluiten / deksels / klep dicht
Ketel af laten koelen



Zuurstof
Energie
Brandstof
BLOOTSTELLING AAN BITUMENROOK
 Verwarm bitumen nooit hoger dan nodig !!!
 Beperk blootstelling aan bitumenrook/damp!!!
LET OP: De hoeveelheid bitumenrook / damp is sterk
afhankelijk van de temperatuur!!!
Onderzoek Gezondheidsraad (2007)
TOOLBOX
Bitumenketel
Heeft u nog vragen?
Dank voor uw aandacht!
Meer toolboxen op www.sbd.nl
Toolbox / PPP Veilig werken met de bitumenketel
Toelichting
Inleiding
Bitumen is een restproduct dat overblijft na destillatie van aardolie. Bij een normale temperatuur
is bitumen een vaste stof. Om met bitumen te kunnen werken moet het verwarmd worden. Het
wordt dan vloeibaar. Door het toevoegen van oplosmiddelen is het mogelijk om bitumen bij
lagere temperaturen te verwerken. Dit doet men door de bitumen te verwarmen in een
bitumenketel.
Tijdens deze toolbox gaan we het niet hebben over de herkomst en/of samenstelling van
bitumen, maar over het VEILIG WERKEN MET DE BITUMENKETEL en hoe je de – voor jonge
dakdekkers nieuwe – risico’s hierbij beheerst.
Sheet 01
• Voorstellen en korte uitleg wat gaan we bespreken (Veilig werken met de bitumenketel)
• Enkele spelregels uitleggen, zoals telefoons uit e.d.
• Tijdens de toolbox vragen stellen of opmerkingen plaatsen kan, maar ook na afloop is er nog
gelegenheid om vragen te stellen.
Sheet 02
We komen de bitumenketel in de praktijk weer steeds meer tegen op de werken van
dakdekkers, vooral bij parkeer- en tuindak.
Met name in deze situaties kan het werken met de bitumenketel voordelen hebben ten opzichte
van andere verwerkingsmethoden. Omdat we bij het aanbrengen op het dak niet te maken
hebben met open vuur is het namelijk ook een werkwijze die voldoet aan de NEN norm 6050
inzake brandveilig werken bij dakdetails.
Het veilig werken met de bitumenketel is ook beschreven in het A-blad en Arbocatalogus voor
platte daken. De afspraken en middelvoorschiften die in deze documenten staan voldoen aan
de wettelijke bepalingen van Arbowet en Arbobesluit.
Sheet 03
Belangrijke aspecten hierbij zijn het gedrag en kennis c.q. ervaring met het werken met warme
bitumen en de bitumenketel.
Werk met warme bitumen altijd voorzichtig, hou rekening met de aanwezige risico’s. Belangrijk
hierbij is: heb je nog niet de ervaring stop dan de werkzaamheden en informeer en vraag eerst
je leidinggevende of collega voordat je verder gaat met het werk.
Juist ook bij dit onderwerp (risico) is gedrag, mentaliteit en ervaring van de werknemer van groot
belang.
Sheet 04
Geef korte uitleg d.m.v. wellicht enkele praktijkvoorbeelden van:
a. Brand algemeen, ketelbrand en eventuele gevolgen
b. Verbranden van personen (ledematen, huid e.d.), eventuele gevolgen
c. Inademen van bitumenrook en de eventuele gevolgen
d. Weten jullie nog een risico te benoemen?
Sheet 05
Alle aandachtspunten benoemen met korte uitleg. Ook komen we tijdens de toolbox op elk
aandachtspunt nogmaals terug c.q. brengen nog verdieping aan.
Zie de sheets 6 / 7 / Bitumenketel ALTIJD.
Sheet 06
Het benoemde onderwerp spreekt voor zich.
Sheet 07
De benoemde onderwerpen spreken voor zich, eventueel praktijkvoorbeeld.
1
Sheet 08
Aanbevelingen zijn duidelijk, spreken voor zich. Eventueel enkele korte praktijkvoorbeelden
benoemen.
Sheet 09
• De ideale temperatuur van bitumen 110 / 30 = 210°C
• Verwerkingspunt 110°C + 100°C = 210°C
• Penetratiegetal 30 geeft de hardheid aan
• 300°C is de zelfontbrandingtemperatuur van bitumen 110 / 30
• Bij het verwerken van warme bitumenproducten is de hoeveelheid damp en/of rook sterk
afhankelijk van de temperatuur.
Voorbeeld: De dampvorming is bij een temperatuur van 200°C ongeveer al tien maal hoger dan
bij een temperatuur van 160°C.
Sheet 10
Praktijkvoorbeeld, ketel vullen met kleinere stukken/brokken bitumen. Deze smelten eerder en
worden dus eerder vloeibaar in de ketel. Ook voorkomt dit spatten bij het vullen van de ketel. Let
hier ook op bij het uitgieten! Maak gebruik van de foto’s voor verdere uitleg als praktijk- en
voorbeeldsituaties.
Sheet 11
Maak ook op deze sheet gebruik van de getoonde foto’s voor uitleg.
Sheet 12
Benoem elk punt stap voor stap om duidelijk in de praktijksituatie aan te geven, hoe het verloop
van handelen behoort te zijn.
Korte uitleg over de branddriehoek (elementen: Energie, Zuurstof of Brandstof), om te blussen
neem minimaal één van deze elementen weg,
Sheet 13:
De Gezondheidsraad (adviesorgaan van de regering) heeft in een rapport van 2007
bitumendamp aangemerkt als een verdachte stof die schade kan toebrengen aan de
gezondheid. In het rapport staat hierover: “Omdat het om een complexe materie gaat is volgens
de raad verder onderzoek noodzakelijk” (samenvatting rapport bij SBD op te vragen).
De Gezondheidsraad adviseert de nodige veiligheidsmaatregelen te treffen.
De vereniging van producenten van bitumenmateriaal (Probasys Benelux) meldt dat zij
voortdurend onderzoeken doen en dat daarbij is gebleken dat er geen bijzondere
gezondheidsrisico s zijn.
•
•
•
•
•
Gebruik je GBV, ook met een gevaarlijke stof kan men veilig werken:
Juiste voorlichting/instructie, ervaring, kennis, scholing
Gebruik juiste PBM’s
Werk altijd van de wind af
Temperatuur van de bitumen is erg belangrijk, bitumen nooit te warm verwerken, dan komen
er ook minder toxische stoffen vrij.
Sheet 14
Kort resumé, vragen of alles duidelijk en begrepen is, en of er nog vragen zijn.
Belangrijk
Als rode draad door deze toolbox presentatie heen is eigenlijk per sheet de inhoud van het Ablad Platte daken en Arbocatalogus Platte daken weergegeven.
Voor aanvullende of andere toolboxen zie www.sbd.nl of vraag de arbovoorlichter in uw regio.
2