Untitled - Gemeente Amersfoort

Gemeente Amersfoort
RAADSINFORMATIEBRIEF
: Burgemeester en Wethouders
: Gemeenteraad
Reg.nr.
Aan
Portefeuillehouder
: Wethouder B.J. Lubbinge
Programma
Van
Datum
: 4544262
: 3 december 2013
4. Zorg, welzijn en
: wijkontwikkeling
TITEL
Resultaten programma B.Slim beweeg meer, eet gezond
KENNISNEMEN VAN
De resultaten van B.Slim beweeg meer, eet gezond: een integraal wijkgericht programma dat zich richt
op het voorkomen en terugdringen van overgewicht bij kinderen.
AANLEIDING
1 op de 8 Amersfoortse kinderen kampt met overgewicht. In de wijken Kruiskamp/Koppel,
Liendert/Rustenburg, Randenbroek/Schuilenburg en Soesterkwartier waar B.Slim activiteiten worden
uitgevoerd, is zelfs 1 op de 5 kinderen te zwaar. Deze kinderen hebben vaak een negatief zelfbeeld,
omdat ze worden gepest, niet goed mee kunnen doen met sport en geen leuke kleren in hun maat
kunnen kopen. Ook lopen zij meer kans op ziektes in hun latere leven, zoals diabetes, hart- en
vaatziekten, kanker en gewrichtsproblemen. Daarom vinden wij het belangrijk om overgewicht bij
kinderen tegen te gaan en zijn we vanaf 2005 gestart met het programma B.Slim beweeg meer, eet
gezond.
We weten uit onderzoek dat overgewicht een groot gezondheidsprobleem is met een ziektelast op de
korte en lange termijn. Werken aan overgewicht kan helpen de ambitie van een gezond en vitaal
Amersfoort te halen. De B.Slim aanpak past binnen de nieuwe visie op het lokale gezondheidsbeleid,
waarin een participerende samenleving, integraal en intersectoraal werken sleutelbegrippen zijn.
Het hoofddoel van het programma is een afname van 5% van het percentage kinderen met
overgewicht in de B.Slim wijken in Amersfoort eind 2014. Het B.Slim programma is gestart in 2005
en loopt t/m 2014. Bij onderstaande resultaten gaat het om de periode 2005-2013. In deze brief
informeren wij u over de resultaten van het programma waarbij de focus op het laatste anderhalf jaar
ligt.
KERNBOODSCHAP
Het programma B.Slim beweeg meer, eet gezond is een landelijk erkend programma waarin publieke
en private partijen samenwerken. Het gezondheidsbeleid is effectief door de samenwerking met andere
partners in de stad, waarbij iedereen de B.Slim boodschap uitdraagt. Het programma B.Slim en de
samenwerking met de partners willen we graag voortzetten, ook in 2014 zetten we het programma
B.Slim beweeg meer, eet gezond voort.
Inlichtingen bij :
M.H. Westerveld, MO/ZCS, (033) 469 44 68
Gemeente Amersfoort
raadsinformatiebrief 4544262 pagina
2
Toelichting kernboodschap
In deze brief geven we een beeld van de ontwikkeling van overgewicht bij kinderen in de afgelopen
jaren. Daarna gaan we specifieker in op de doelstellingen: zijn kinderen meer gaan bewegen en
sporten, zijn ze meer gaan ontbijten? Tot slot geven we opbrengsten weer van belangrijke pijlers van
B.Slim: draagvlak, voorlichting & bewustwording en maatregelen gericht op de omgeving.
I Resultaten lange termijn: monitoring overgewicht
Jaarlijks worden gewicht en lengte van kinderen van groep 2, groep 7 en klas 2 van het voortgezet
onderwijs geregistreerd door de Jeugdgezondheidszorg. Hiermee kan de Body Mass Index BMI
bepaald worden zodat de mate van overgewicht onder de jeugdigen gemonitord kan worden.
Het percentage kinderen met overgewicht is sinds de start van B.Slim in 2005 in Amersfoort redelijk
stabiel gebleven. Over de gehele regio Eemland is over deze periode een lichte stijging te zien. Ook
landelijk is te zien dat het percentage overgewicht bij kinderen en jongeren nog steeds blijft stijgen.
Het is daarom positief dat sinds de invoering van B.Slim in drie van de vier prioriteitswijken een
stabilisatie van het aantal kinderen met overgewicht bereikt is. In Kruiskamp/Koppel, de wijk waar
B.Slim gestart is in 2005, lijkt zelfs een daling in te zetten bij de groep 13/14 jarigen (klas 2 voortgezet
onderwijs). In Liendert/Rustenburg, waar B.Slim in 2007 is gestart, is er echter een licht stijgende
trend te zien bij de kinderen van groep 2 en 7. De cijfers voor de 13/14 jarigen in die wijk zijn echter
wel stabiel.
II Resultaten middellange termijn: voedings- en beweeggedrag
In de Schoolkracht monitor van GGD Midden-Nederland in groep 6, 7 en 8 op het basisonderwijs en
klas 2 en 4 van het Voortgezet onderwijs zijn vragen opgenomen over het gezondheidsgedrag van
kinderen en jongeren. Op basis van de 4 cijferige postcode die kinderen invullen in de vragenlijst kan
nagegaan worden in welke wijk zij wonen. Voor de jeugd op het voortgezet onderwijs (klas 2 en 4) is
het mogelijk een aantal uitkomsten van de monitor in schooljaar 2007/2008 te vergelijken met die in
2011/2012. Jongeren die in 2011/2012 in klas 2 of 4 zaten waren bij aanvang van B.Slim rond de 6 tot
10 jaar oud.
In de prioriteitswijken is een gunstige ontwikkeling te zien m.b.t. beweeggedrag van de jeugd. Er is
een daling opgetreden van het aantal jongeren dat geen lid is van een sportclub en het aantal jongeren
met inactief gedrag (meer dan 2 uur per dag tv kijken en meer dan 2 uur per dag achter de computer
zitten (niet voor school)). In de overige (niet-prioriteits) wijken van Amersfoort is deze daling niet te
zien. Voor ontbijtgedrag (minder dan 5 dagen per week ontbijten) lijkt er eveneens in de
prioriteitswijken een positief effect op te treden.
III-A Resultaten korte termijn: pijler draagvlak
Uitbreiden Publiek Private Samenwerking
Publiek-Private samenwerking met het bedrijfsleven biedt kansen, juist als het gaat om het bevorderen
van een gezonde leefstijl. Bij grote bedrijven neemt de aandacht toe in het kader van het
maatschappelijk verantwoord ondernemen. Voor ons is samenwerking interessant om de
communicatiekracht en de marketingexpertise te benutten, naast extra financiële middelen.
Onze grootste sponsor is op dit moment FrieslandCampina waar we steeds intensiever inhoudelijk mee
samenwerken. We hebben een samenwerkingsovereenkomst met FrieslandCampina en zij hebben in
hun Maatschappelijk Verantwoord Ondernemersplan B.Slim opgenomen. Jaarlijks wordt een
gezamenlijk jaarplan uitgevoerd. Dit jaar is onder andere een gezamenlijke fotowedstrijd ‘Wie heeft de
gezondste snoepketting? gelanceerd tijdens de Avondvierdaagse.
Naast FrieslandCampina dragen ook ondernemers in de wijken vaak een steentje bij aan activiteiten.
Voorbeeld hiervan is het gratis beschikbaar stellen van producten voor een gezond ontbijt op school
door een supermarkt. Daarnaast hebben zes lokale ondernemers in het laatste weekend van januari
2013 The Power of Food georganiseerd, waarbij het bestuur 24 uur aan tafel ging om aandacht te
vragen voor eerlijk, gezond eten en bewegen. Voor deze eet-marathon zijn zij gesponsord door
Amersfoorters en ondernemers. De totale opbrengst van €13.000,- heeft het bestuur beschikbaar
gesteld aan B.Slim. Met deze middelen zijn jeugdactiviteiten georganiseerd in de aanloop naar de
Cityrun.
Gemeente Amersfoort
raadsinformatiebrief 4544262 pagina
3
Verbinding B.Slim met Sport
De activiteiten van B.Slim zijn steeds meer verbonden aan sportactiviteiten in de stad (zoals de
CityRun) en met het laagdrempelig sportaanbod in de wijken. Dit zorgt ervoor dat er geen nieuwe
activiteiten uitgevoerd hoeven te worden, maar door samenwerking de doelstellingen van B.Slim
sterker gepositioneerd worden. Hier wordt ook ruim aandacht aan gegeven in de nota Lokaal
gezondheidsbeleid ‘Doen wat helpt: Amersfoort Gezond en Vitaal’ en in de actualisatie van de nota
Sport ‘Amersfoort f!t’.
Landelijke erkenning
De jarenlange inzet van B.Slim is landelijk ook niet onopgemerkt gebleven:
- Erkenning van het RIVM Centrum voor Gezond Leven
Landelijk wordt B.Slim als een succesvolle aanpak gezien. In december 2012 heeft het
Centrum Gezond Leven van het RIVM het B.Slim-programma erkend als ‘goed onderbouwd’.
B.Slim is daarmee het eerste programma in Nederland gericht op het bevorderen van een
gezond gewicht bij de jeugd die deze wetenschappelijke erkenning heeft gekregen. B.Slim is
beoordeeld als een programma met een goede mix van preventieactiviteiten, waarbij goed
gewerkt wordt vanuit de doelgroep.
- Amersfoort genomineerd voor beste gezondheidsbeleid
In het kader van het Nationaal Voedingsdebat is een peiling uitgevoerd naar de gemeente met
het beste gezondheidsbeleid. Amersfoort behoorde tot de 5 genomineerde gemeenten in
Nederland. Op 1 november jl. is het juryrapport overhandigd, waarbij Amersfoort op een 3e
plek is geëindigd: “Amersfoort is strategisch bezig met een groot, landelijk erkend project om
overgewicht te bestrijden (B.Slim). Amersfoort scoort vooral hoog op samenwerking en social
marketing. Het wijkgerichte project B.Slim maakt gebruik van ‘local heroes’ zoals Brahim
Darri (voetballer van Jong Nederland en Vitesse) als ambassadeurs om jongeren enthousiast
te maken. De gemeente werkt samen met meerdere partijen zoals zorgverzekeraar Achmea,
Friesland Campina, medisch specialisten en de GGD Midden-Nederland om B.Slim een
succes te maken. De gemeente wordt ook vaak benaderd door verschillende partijen in de stad
om mee te doen aan B.Slim” Voor het gehele rapport zie:
http://www.nationaalvoedingsdebat.nl/Juryrapport.pdf
III-B Resultaten korte termijn: pijler voorlichting & bewustwording en pijler
maatregelen gericht op de omgeving
Voor B.Slim is de website www.bslim.nu ingericht. U vindt daar onder andere filmpjes over onze
B.slim hero’s, de Lekker fitaanpak en de gezonde schoolkantine op het Wellant College.
B.Slim hero’s
We willen vanuit B.Slim niet steeds met het opgeheven vingertje zwaaien maar we willen de gezonde
keuze de makkelijke keuze laten zijn. Daarom zijn we op zoek gegaan naar B.Slim hero’s die het
goede voorbeeld geven. In 2012 is de Amersfoortse voetballer Brahim Darri, speler bij Vitesse en
Jong Oranje, de eerste B.Slim Hero geworden. Inmiddels zijn er in 2013 twee nieuwe B.Slim hero’s
bijgekomen, namelijk atlete Veerle Bakker en Citytrainer Tariq Agho. Doordat deze rolmodellen de
B.Slim boodschap op een positieve en aantrekkelijke manier uitdragen, draagt dit bij aan het
bewustwording onder de jeugd.
Verbinding B.Slim met Onderwijs
Als gemeente stimuleren wij scholen om aandacht te besteden aan gezondheid. Scholen maken echter
zelf de keuze of zij activiteiten rondom B.Slim organiseren op hun school. GGD Midden-Nederland
speelt een belangrijke rol in het stimuleren van de scholen. Hierin wordt benadrukt dat gezond eten en
veel bewegen positieve invloed heeft op de leerprestaties. Steeds meer scholen werken met het
lesprogramma Lekker fit! (BO) en De Gezonde Schoolkantine (VO). We merken dat gezond meer en
meer de norm gaat worden.
Gemeente Amersfoort
raadsinformatiebrief 4544262 pagina
4
Onlangs hebben we een convenant Gezonde School ondertekend samen met het Longfonds en de
GGD Midden-Nederland. Met het landelijke vignet Gezonde School werken scholen aan een betere
gezondheid van leerlingen. Een Gezonde School voldoet aan een aantal basisvoorwaarden, waarbij ze
kiezen voor thema’s als voeding, sport & bewegen, roken & alcohol, relaties & seksualiteit en milieu.
Lekker fit! lesprogramma voor het basisonderwijs
9 van de 13 basisscholen in de B.Slim wijken werken of gaan werken met het Lekker fit! pakket.
Lekker fit! is een lesprogramma voor groep 1 tot en met 8 over voeding, beweging en gezonde keuzes
maken. GGD Midden-Nederland ondersteunt scholen bij de implementatie van Lekker fit! en adviseert
scholen over de wijze waarop hier invulling aan gegeven kan worden. In samenwerking met de school,
GGD, SRO en de Diëtistenorganisatie worden eventueel extra activiteiten uitgevoerd met betrekking
tot deze thema’s. De scholen kunnen in aanmerking komen voor de ‘Lekker fit! Duim’. De
Michaëlschool voor speciaal basisonderwijs in Kruiskamp heeft de ‘Lekker fit! Duim’ al behaald. In
de wijken wordt actief samengewerkt met het ABC-netwerk, waardoor ook peuterscholen en BSO’s
aansluiten bij de Lekker fit! activiteiten van B.Slim. De jaarlijks terugkerende Beweegweek in
Randenbroek en de Lekker fit! maand in Kruiskamp/Koppel zijn hier goede voorbeelden van.
De Gezonde Schoolkantine
10 van de 16 VO-scholen in Amersfoort doen mee aan de gezonde schoolkantine. Dit is ruim 60%.
Een gezonde schoolkantine bestaat voor 75% uit lekkere en gezonde producten uit de Schijf van Vijf
(zoals fruit, broodjes, salades) en maximaal 25% niet-basisvoedingsmiddelen (snoep, snacks). Het
aanbod is nu gezonder, voor de leerlingen is het daardoor makkelijker om de gezonde keuze te maken.
Op het Welland College worden de gezonde broodjes die verkocht worden in de kantine door de
leerlingen zelf bereid.
CONSEQUENTIES
Na 5 jaar zou volgens internationale literatuur een beginnend effect op gezondheidsuitkomsten zoals
overgewicht gemeten kunnen worden. Daarom is voor het effect op langere termijn het belangrijk dat
B.Slim kan doorgaan. Het programma B.Slim beweeg meer, eet gezond wordt deels gefinancierd
vanuit Gezonde Slagkracht, een project van ZonMw. Dit is een organisatie die gezondheidsonderzoek
en zorginnovatie stimuleert. De subsidie van Gezonde Slagkracht voor het programma B.Slim beweeg
meer, eet gezond stopt op 1 januari 2015. Gezonde Slagkracht subsidieert voor de periode 2010 t/m
2014 jaarlijks 50.000 euro en de gemeente 70.000 euro. Vanaf 2015 heeft de gemeente de
decentralisatieuitkering “Gezond in de stad” € 70.000,00 beschikbaar om het programma te
continueren. In 2014 vindt besluitvorming plaats over de voortgang van het programma B.Slim
beweeg, meer eet gezond.
BETROKKEN PARTIJEN
Binnen B.Slim hebben diverse organisaties hun krachten gebundeld. Kernpartners van B.Slim zijn:
FrieslandCampina, SRO, Welzin, Amersfoortse Diëtisten Associatie (ADA-groep), Meander Medisch
Centrum, Huisartsenvereniging Eemland, MTC en Stichting ABC. De coördinatie van B.Slim is in
handen van GGD Midden-Nederland en de gemeente.
Burgemeester en wethouders van Amersfoort,
de secretaris,
de burgemeester,

Download Report