Hoogopgeleiden-onze-Zorg

Zijn hoogopgeleiden wel zo zorgvriendelijk of zijn ze een zorg?
(2013 door Sinrjo en Visser)
Een uiteenzetting over de invloed van hoogopgeleiden op ons zorgstelsel
Dat hoger opgeleiden in ons zorgbestel een status aparte hebben mag niet worden gezegd,
maar moet helaas wel zo worden gezien. Alleen al om de reden dat het CBS heeft
vastgesteld dat hoogopgeleiden langer en gezonder leven dan mensen met een lagere
opleiding, draagt zorg voor een fait accompli: sommige verzekeraars lokken hoogopgeleiden
door middel van een premie differentiatie. Verzekeringsmaatschappijen als Promovendem,
National Academic, Besured (Achmea) , zijn de bevestiging van deze zienswijze.
We praten hier maatschappelijk gezien bewust niet over tweedeling in de zorg, maar over
bewust zorgmanagement. De marktwerking geeft verzekeraars de mogelijkheid hier op in te
spelen. Dat ziektes als Diabetes en COPD vaker voorkomen in lagere sociale kringen wordt
als een gezondheidseconomisch vaststaand feit gezien. Als verzekeraar lijkt het dan ook om
deze reden reëel om je te richten op het gezonde deel van de samenleving, te weten; ‘de
hoger opgeleiden’. De HBO plusser is dus een graag geziene verzekerde. Dat
hoogopgeleiden een complexere mondigheid met zich meedragen die behoorlijk
kostenverhogend kan werken wordt helaas vaak vergeten.
De 11 gevolgen van hogere opleiding
Een recent onderzoek, van onderzoeksbureau Wissh, onder 22 huisartsen en 10 specialisten
geeft aanleiding voor een kritische beschouwing van het bestaande denkpatroon. Zo blijkt
dat in alle ondervraagde praktijken een HBO plusser, die op het moment dat hij een beroep
op de zorg moet gaan doen, een duidelijk hogere claim legt op de zorg dan een laag
opgeleid persoon. Uit ons onderzoek kwamen 11 punten naar voren die aangaven dat HBO
plussers ondanks een gezondere levensstijl de zorg om deze reden ook op extra kosten
jaagt. Een paar conclusies;
Hoger opgeleide patiënten die een beroep doen op de zorg
1.
Eisen vaker een specialité ofwel het beste en duurste medicijn.
2.
Zijn veeleisender, en leggen zich pas neer bij een beleid of besluit, als de
zorgvraag voordelig kan worden ingevuld (bijv. extra thuiszorg, fysio e.d.).
3.
Eisen hierdoor ook vaak meer tijd tijdens een consult, wat kan oplopen tot 50 tot
zelfs 100% meer tijd van de specialist/ huistarts.
4.
Vragen en eisen frequenter (lab) onderzoek aan.
5.
Claimen significant vaker een second opinion of zelfs een third opinion.
6.
Doen vaker een beroep op alternatieve of homeopathische zorg.
7.
Berusten niet voordat men de zekerheid heeft dat men maximale zorg heeft
ontvangen waarop men meent recht te hebben.
8.
Zien zichzelf vaak als een patiënt, die recht op een snellere behandeling heeft.
9.
Vinden makkelijker de mazen van het zorgnet en zoeken via eigen netwerken hun
weg in de zorg, waardoor bijvoorbeeld de 1e lijn wordt overgeslagen.
10.
Trekken zorgprotocollen en standaarden in twijfel en vergelijken ze met elkaar.
11.
Hebben weliswaar minder last van welvaartsziekten maar meer last van
psychisch leed (depressie, stress etc. etc.)
12.
Eisen door de mondigheid een grotere claim op de tijd van een zorgverzekeraar.
Ondanks een vermeend betere gezondheid bij een HBO plusser kost de
Paulus Borgstraat 37 - 3812 TA Amersfoort - [email protected]
mondigheid van een hoger opgeleid persoon de zorg naast een extra inspanning
ook geld.
Een kleine becijfering op basis van de steekproefpraktijken leert ons dat een HBO plusser
met eenzelfde diagnose als een laag opgeleid persoon (door laten we het inhoudelijke
mondigheid noemen) naar schatting 50 tot 70% meer kan kosten t.o.v. een laag opgeleide
patiënt die makkelijker schikt in het lot en zich naar de situatie aanpast.
Het percentage hoog versus laagopgeleiden in Nederland is 35% vs 65%. Dit ligt in
overeenstemming met onze steekproefpraktijken. Van de hoogopgeleiden maakt ca. 15%
met regelmaat aanspraak op zorg. Van de laag opgeleiden doet ca. 55% met regelmaat
aanspraak op zorg. Met regelmaat bedoelen wij >4 consulten per jaar, al of niet in relatie met
een chronische aandoening. De ruw berekende zorgkosten per individu liggen gemiddeld
50% hoger bij de hoogopgeleiden ten opzichte van lager opgeleiden. Doordat
hoogopgeleiden significant minder een beroep doen op de zorg slaat de totale kosten balans
gevoelsmatig in het voordeel van hoogopgeleiden uit. Het kan echter de schijn zijn die
bedriegt. Verder onderzoek lijkt ons dan ook noodzakelijk.
Tegenover deze verontrustende conclusie staat echter ook iets wat niet te ontkennen valt.
Een hoger opgeleide is na een geaccepteerde diagnose
1.
Beter in staat zijn ingesleten leefpatronen te doorbreken (stoppen met roken, dieet
volgen);
2.
Beter in staat te investeren in zijn/haar gezondheid (sportschool e.d.);
3.
Bewuster te leven, en neemt verantwoordelijkheid naar zichzelf toe.
Op de vraag of een hoger opgeleid persoon goedkoper is voor de zorg, wordt met klem door
alle ondervraagde artsen ontkennend geantwoord. Gevoelsmatig lijkt in sommige praktijken
zelfs het tegendeel het geval en kijken onze speciale HBO plus verzekeraars met een
gekleurde bril naar hun markt.
Hiernaast is nog één vaak genoemde extra factor rond het zorgconsumptiepatroon van een
HBO plusser niet meegenomen. Zonder uitzondering werd in alle ondervraagde praktijken
aangegeven dat het als opvallend wordt ervaren, ‘de HBO plusser die als semi deskundige
met één familielid of ouders mee komt’. Daar waar de oudere patiënt vaak in rustig
vertrouwen wil terugvallen op de kwaliteit en kennis van de dokter, draagt de hoog opgeleide
zoon of dochter die ter ondersteuning van vader of moeder is meegegaan er zorg voor dat
het eerder aangegeven 11 punten lijstje ook vaak volledig van kracht wordt. Dit leidt
dientengevolge ook bij de groep ouders van hoogopgeleiden tot extra afgedwongen zorg
consumptie.
Hoewel meer onderzoek vereist is om de conclusies verder te ondersteunen geeft dit
onderzoek aan dat hier majeure kansen liggen om de werkelijkheid beter onder ogen te zien.
Samenvattend;
Hoog opgeleide patiënte, zijn doordat er vaker een intensiever beroep op zorg wordt gedaan
onder aan de streep duurder dan men denkt. Het minder vaak voorkomen van
welvaartsziekten compenseert slechts voor een deel de werkelijkheid. De vraag of hoog
opgeleide mensen onderaan de streep als zorg vriendelijk moeten worden gezien is helaas
niet eenduidig te beantwoorden. Worden hoogopgeleiden onze zorg?
Paulus Borgstraat 37 - 3812 TA Amersfoort - [email protected]

Download Report