deWijzer
Nieuwe Filosofische Kring
Jaargang 14/15 - Nº 1 - november 2014
Maatpak
599,95 €
Sweater
want met de GODEN
49,95 €
Jeans
79,95 €
gaat alles goed
Schoenen
119,95 €
///COLOFON
Kringblad van de
Nieuwe Filosofische kring
Jaargang 14/15, editie nº 1
Hoofdredacteurs
Katleen Pasgang
Simon J. Tak
Eindredactie
Erik De Cock
Katleen Pasgang
Christiaan Schoonenberg
Simon J. Tak
Fotografie
Annalise Debouille
Journalisten
Tim Christiaens
Laurens Convalle
Nelis Jespers
Katleen Pasgang
Mick van Plateringen
Marieke Schraepen
Massimiliano Simons
Simon J. Tak
INHOUD\\\
///SMAAKMAKER
03Smaakmaker
St. Kleine Timpson
04
Onbekende Filosoof
Maurizio Lazzarato
06Doorgelicht
armoede aan het HIW
08Column
intellectuele armoede
10Interview
Antoon Vandevelde
14TegenWijzer
Bijdrages
Ellen De Doncker
Hans De Mey
Lalina Goddard
Wouter de Hoog
Pjotr Hubin
Stef Frijters
Nelis Jespers
Felix Kumps
Giuseppe Minervini
Emma Moorman
Ana Van Liedekerke
Lay-out
Christiaan Schoonenberg
Contact
[email protected]
www.nfk.be
facebook.com/nfkleuven
twitter.com/nfkwetter
Breaking!
18Betwist
Laurens vs. Els
20
Open Brief
BAG
22Interview
Kathleen Cools
28Hansje
De Vraag
30Q
trip langs de nacht
Beste lezer, ondertussen lijkt
het definitief. Het inschrijvingsgeld wordt opgetrokken naar
890 euro, een vermeerdering
van maar liefst 43 procent ten
opzichte van de vorige 620
euro. Tegenstanders werpen
op dat, ofschoon de Vlaamse
regering belooft de voordelen
voor beursstudenten te behouden, studenten uit kansarmere
gezinnen de dupe zullen worden
van dit beleid. Het leidt geen
twijfel dat de optrekking van
de studiegelden niet bijdraagt
aan de democratisering van het
onderwijs. DeWijzer grijpt dit
klimaat aan om een editie te wijden aan het thema armoede. Op
een onbewaakt moment betrapt
een filosoof zich er wel eens op
een woordje te spreken over de
dingen des werelds.
DeWijzer zou deWijzer niet zijn
als hij eclecticisme niet in de
praktijk brengt. Het is niet al
deprivatie en behoefte die deze
editie kenmerken. Rijkelijk verspreid doorheen de armoede is
er plaats voor poëzie en andere
kunsten. Tien gedichten, waarvan één verborgen. Is dat niet
wat veel, vraag je. Van kwaliteitsvolle taalparels kan men nooit
te veel hebben, zeggen wij. Een
gesprek met ex-filosofiestudente
Kathleen Cools bleek dan weer
een erg leuke zondagnamiddag
te zijn. Deze bekende dame zet
niet alleen graag koffie voor haar
gasten, maar heeft ook veel
boeiends te vertellen.
Studeren mag dan minder
betaalbaar worden, wij bieden
je nog altijd gratis meer dan
je ooit wou verwachten. Het
is een nieuwe deWijzer in je
handen, dat is waar. Hij ziet er
anders uit, hij ruikt anders, hij
ritselt anders. Je doorbladert
hem onwennig, alsof je nieuwe
schoenen past. Je glijdt met je
vingers over het papier en snijdt
je pink aan een rand. Maar ergens middenin, terwijl je een pagina omslaat, wordt hij net als de
oude. Vertrouwd, ontspannend
en verdomd ootmoedig. Hij wil
de wereld toch niet veranderen?
Liefs,
St. Kleine Timpson
32Wegwijzer
wijst je weg
Drukwerk
De Raaf
02
deWijzer /// november 2014
deWijzer /// november 2014
03
///POEZIE
Open dozen
Kloppen op de deur
want de bel doet het niet
maar er is geen deur.
Kom langs achter
want er is geen deur
maar achteraan is het dicht.
Kruip naar beneden
want achteraan is het dicht
maar er is geen plek.
Klim hogerop
want er is geen plek
levend maar in een open doos.
Kijk uit het regent binnen
want in een open doos
moet je zwemmen.
Rune Othila
“De wereld is als een vagina. In wezen
smerig, maar er vallen leuke dingen in
te beleven.”
Poëtische Edda
04
deWijzer /// november 2014
ONBEKENDE FILOSOOF\\\
“We moeten
onze onschuld
herwinnen door
alle schulden
en vooral de
schuldmoraal af
te zweren.”
Maurizio Lazzarato
O
p babyborrels en plechtige communies kan je nog wel
eens uitpakken met een welgemeende ‘Gott is tot’, of
een scherpzinnige ‘Le silence de ces éspaces infinis
m’effraie’, maar binnen de muren van het HIW kijkt niemand nog op als je Nietzsche, of Pascal citeert. Zodat onze lezer toch
nog zijn meestudenten kan overbluffen in kennis, brengt deWijzer u
daarom elke keer een verhaal van een onbekende filosoof. Deze editie:
Maurizio Lazzarato. Tim Christiaens
Het gebeurt al eens dat je op
familiefeesten met een verre tante
of nonkel in gesprek geraakt over
een heikel thema. Zo was ik eens
iemand aan het aanhoren over
immigranten: “Die komen naar hier
om te profiteren. Ze zouden zich
moeten integreren, dan vinden zij
wel werk. Zij eisen altijd hun rechten, maar wat met hun plichten?”
Na mijn verweer kreeg ik enkel nog
een: “Over tien jaar spreken we
nog eens. Dan zal je er wel anders
over denken.” Deze repliek is natuurlijk de argumentatieve variant
van Arnold Schwarzeneggers “I’ll
be back”: nu geef je me geen gelijk,
maar ooit wel, dus heb ik gelijk.
Deprimerend als zulke gesprekken
zijn, kunnen ze ook leerzaam zijn.
De platitude dat bij rechten ook
plichten horen is immers ronduit
fout. De enige verplichting die
volgt uit mijn recht op een uitkering is dat ik ditzelfde recht bij
anderen respecteer. Dat was echter niet wat mijn gesprekspartner
bedoelde. Rechten zijn niet iets
dat je hebt, maar iets dat je moet
verdienen. Je krijgt enkel een
uitkering als je inzet toont om werk
te vinden. Deze gedachte vormt
de kern van Maurizio Lazzarato’s
onderzoek.
Maurizio Lazzarato is een hedendaags, Italiaans filosoof en socioloog. Hij werkt al jaren in Parijs
nadat hij Italië moest ontvluchten
toen de leiders van Autonomia
Operaia, onder wie ook Antonio Negri, werden aangeklaagd
voor het terrorisme van de Rode
Brigaden. In zijn boek La fabrique
de l’homme endetté beschrijft
Lazzarato het hedendaagse kapitalisme als een schuldeconomie.
Sinds de jaren ’70 hebben neoliberale economen en beleidsmakers
de welvaartsstaat ontmanteld en
zo collectieve vormen van solidariteit vervangen door individuele kredietcontracten. De staat
voorziet bijvoorbeeld niet meer
in algemeen onderwijs, maar je
kan een studentenlening aangaan
om je kennis te financieren. Zulke
investeringen zijn echter riskant
voor ondernemingen. Wat als de
student zich elke avond zat zuipt
op de Oude Markt? Wat een geldverspilling! De investeerder krijgt
zo, als schuldeiser, macht over de
activiteit van zijn schuldenaren.
Hij kan eisen van de studenten om
zich goed te gedragen in ruil voor
zijn krediet.
Lazzarato neemt Nietzsches
gedachte over dat het morele
subject het product is van ongelijke
machtsverhoudingen. Schuld stelt een
ongelijkheid in die haar apotheose
vindt in de schuld tegenover God. Het
schuldige geweten van de student die
zijn laatste centen heeft uitgegeven, is
geworteld in economische schulden.
Zijn afbetalingsplan bepaalt hoe hij
moet leven en elke afwijking daarvan,
heeft gewetensbezwaren tot gevolg.
Het resultaat is dat mensen hun gedrag
laten sturen door oneindige schulden.
Je studielening kan je misschien ooit
afbetalen, maar wat met je kredietkaart,
de staatsschulden of de bankencrisis
(die met belastinggeld is afgewend)? De
hedendaagse economie draait grotendeels op zulke beloftes van toekomstige
terugbetalingen. “Aux Etats-Unis, les
dépenses les plus importantes d’une
famille (achat d’une maison, achat et
entretien de la voiture et déenses pour
les études) se font à crédit. Mais la
consommation fonctionne à la dette
même pour l’achat de biens courants
payés, la plupart du temps, avec une
carte de crédit. Aux États-Unis et au
Royaume-Uni, le taux d’endettement
des ménages par rapport à leur revenu
disponible est respectivement de 120
% et 140 %.” (La fabrique de l’homme
endetté, pp. 19-20) Dat vereist instellingen die ons kunnen vormen (en, zo
nodig, dwingen) om onze beloftes na te
komen.
Karl Marx dacht dat enkel onze arbeidskracht wordt uitgebuit in het
kapitalisme. Die theorie blijkt vandaag
te optimistisch. Ons hele leven wordt
uitgebuit. Elke existentiële keuze wordt
vastgelegd door schulden tegenover
private investeerders, de staat, de
financiële markten, etc. Wie kiest om
filosofie te studeren, moet zich neerleggen bij het risico werkloos te worden.
De uitkering die men dan krijgt, is geen
recht. Men moet dat verdienen door
inzet te tonen, kortom, zichzelf te verkopen op de arbeidsmarkt. Een recht
heb je onafhankelijk van wie je bent. Je
uitkering krijg je echter enkel omwille
van wie je bent. Wie we zijn, hangt af
van onze vermarktbaarheid.
De schuldeconomie is op die manier
enkel in staat om zichzelf te vereeuwigen. De machtsverhoudingen op het
moment dat de schuld wordt aangegaan, blijven bewaard doorheen de
afbetaling. Aangezien er steeds nieuwe
schulden bijkomen, blijven de debiteurs in de ondergeschikte positie. Het
kapitaal buit onze keuzes en dus onze
mogelijkheden en onze toekomst uit. Je
leven staat in het teken van je potentie om schulden af te betalen en elke
keuze moet je toekomstige solvabiliteit
garanderen. Het goede leven is contractueel vast-gelegd.
De crisis van de laatste jaren en de
besparingspolitiek achteraf zijn in dat
opzicht geen oplossing, maar deel van
het probleem. De noodmaatregelen
van de crisis en het dwingend karakter
van de besparingen tonen enkel wie
het werkelijk voor het zeggen heeft.
Het volk mag wel spreken, maar niet
tegenspreken.
Als machtsverhoudingen de vorm aannemen van schuldrelaties, wat moeten
wij dan doen? Lazzarato pleit voor een
tweede onschuld. We moeten onze
onschuld herwinnen door alle schulden en vooral de schuldmoraal af te
zweren. Het goede leven hangt af van
een vertrouwen dat meer is dan enkel
een afbetalingsgarantie. Vertrouwen in
het leven is een voeling voor de vele
mogelijkheden ervan, niet enkel voor
de winstgevende. De revolutie is dan
ook vooral een ethische revolutie. Zoals
Brits dichter William Alger schreef: “In
the nine heavens are eight Paradises;
Where is the ninth one? In the human
breast. Only the blessed dwell in th’
Paradises, But blessedness dwells in
the human breast.”
deWijzer /// november 2014
05
///DOORGELICHT
POEZIE\\\
Dossier:
Armoede aan het HIW
I
n lang vervlogen tijden kwam een filosoof uit een
gegoede familie. Hij dacht na over de grote vragen
zonder zich financiële zorgen te moeten maken.
Schuilt er nog iets van deze glorie in het filosofenleven of moet hij aan het einde van de maand heel de dag
leven op gratis Almafrieten?
Katleen Pasgang
Het blijkt dat we de financiële situatie van onze medestudenten wat poverder inschatten dan ze in werkelijkheid is.
Hoe schat u de financiële situatie van een gemiddelde student aan het HIW in?
Hoe zou je de financiële situatie thuis omschrijven?
te komen. Dat lijkt een algemene tendens te zijn in het hoger
onderwijs. Met behulp van diversiteitsbeleid probeert men
ervoor te zorgen dat ook minder gegoeden een hogere opleiding behalen. Over het doorgeven van sociale ongelijkheid in
het onderwijs werd al heel wat literatuur gepubliceerd. (Voor
de geïnteresseerden die het niet zo op hebben met zoekmachines : zie de QR-code naar het artikel ‘De school van de
ongelijkheid’ beneden aan de pagina.)
Het meeste studiegeld wordt door ouders of familie betaald.
Slechts zeven procent moet het inschrijvingsgeld helemaal
zelf betalen, slechts negen procent moet zijn kot met eigen
centen betalen. Bij het studiemateriaal ligt dat aantal hoger.
Een vijfde van de studenten betaalt zijn boeken volledig
zelf. Daarnaast moet er ook gegeten, gedronken en geleefd
worden in Leuven. Een vijfde van de filosofiestudenten blijkt
meer geld uit te geven aan uitgaan en alcohol dan aan voeding. Deze eerstgenoemde zijn dan ook het voedzaamst voor
een filosofenbrein. Tabak blijkt soms ook onmisbaar.
“Ik geef het meeste geld uit aan mijn sigaretten om de zware
sleur en stress van de financieel moeilijke situatie en de loodzware verplichting te slagen of mijn toekomst in de goot te
zien belanden, te kunnen doorstaan.”
Je medestudenten spenderen gemiddeld 105,37 euro per
week in Leuven. Ze ontvangen voor die alledaagse kosten
gemiddeld 295,10 euro per maand van hun ouders. Een kleine
rekensom laat het dan ook niet verwonderlijk zijn dat bijna de
helft (45%) bijverdient als jobstudent.
Van de ondervraagden ontvangt 35% een studietoelage.
Het gaat dan zowel om beurs als bijna-beursstudenten. De
meeste studenten blijken niet uit moeilijke financiële situaties
06
deWijzer /// november 2014
Door deze QR-code met je GSM te scannen
word je naar het artikel ‘De school van de
ongelijkheid’ op www.dewereldmorgen.be
gebracht.
Filosofiestudenten zijn redelijk eensgezind tegen een verhoging van de studiegelden.
Rico Sneller
Je kan niemand beter aan het woord laten dan de filosofiestudent zelf om deze grafiek van een gepaste argumentatie te
voorzien.
Sneller dan Rico word je niet, hij raast je voorbij
je maakt geen kans, hij is onvatbaar
Hij houdt geen rust en neemt geen slaap
Zijn geest draait op hogere toeren
het is vast iets genetisch
Een hart dat sneller slaat
of bloed met meer ijzer in
Rico’s geest geraakt niet uitgeput
Je houdt hem niet bij
Maar jij bent gezond
“Een lichte verhoging van studiegelden kan, gegeven de goede opvang voor minder bedeelde studenten, de financiële situatie van scholen en de
staat terug in de juiste richting sturen. Het recht op
kwaliteitsonderwijs wordt in de gemakzucht resulterend uit onze welvaartsstaat al te vaak verward
met het laten betalen van dat onderwijs.”
“Hoewel ikzelf in een gemakkelijke situatie zit, besef ik dat anderen het financieel moeilijk hebben.
Een gezin met een paar kinderen die allemaal willen studeren, kan al snel de kosten niet betalen.
Hoewel het studiegeld op zich misschien niet veel
is, wordt het toch een lastige kost bovenop de andere kosten.”
“Op dit moment betalen we weinig inschrijvingsgeld, en krijgen veel kwaliteit in de plaats. Een
lichte verhoging lijkt me niet problematisch. Anderzijds lijkt de verhoging van het inschrijvingsgeld
een ideologische keuze, niet uit noodzaak (men
kan op andere posten efficiënter besparen. Het
grote geld zit niet in het inschrijvingsgeld). Bovendien kan ik vanuit mijn comfortabele positie niet inschatten wat de verhoging betekent voor mensen
die net buiten de sociale correcties vallen.”
“Onderwijs is de belangrijkste taak van de welvaartsstaat, zelfs in hun eigen neoliberale terminologie. Het is de beste garantie dat het individu later
adequaat werk zal vinden.”
R.S.
Kapel
Was ik het die je meenam naar het huis van God
niet om het Vlees en Bloed
was ik het die pootjebaden zei, maar zwom
was ik het, zo voorbedacht of een wildeman?
Je hebt me je gezicht getoond.
De blik is een zonde, die niet slijt
de lijn van je lippen en mond
meer dan mezelf, heb ik je overdacht, doorgrond.
Mijn handen fluisterden je lenden toe
de tast de voertaal, een blinde geboren
onder een maan die wist van tevoren.
Jij was de schone en ik een man.
De Muiderkring
deWijzer /// november 2014
07
///COLUMN
OPINIESTUK\\\
De intellectuele armoede van
Etienne Vermeersch
E
igenlijk hebben wij niets tegen Etienne Vermeersch. Zijn standpunten zijn nog wel amusant, op
café, toch na een pint of tien. Het probleem is niet
dat het toogfilosofie is, maar dat er geen toog is.
Hij pretendeert immers serieuze filosofie te verkondigen.
Elke cafédiscussie is wel eens ontaard in de vraag naar het
bestaan van God. Hoe kan alles nu in zes dagen geschapen
zijn? Hoe kan water in wijn veranderen? Waarom is God zo
wraakzuchtig? U hoort het al, Vermeersch gaat op zoek naar
de feiten. Het is geen kwestie van perspectief, maar Hij heeft
het monopolie over het boek van de Natuur. Enkele van Zijn
tien geboden zijn: Beoordeel alles naar de universele (Westerse) mensenrechten, aanschouw de wereld vanuit Goddelijk
perspectief en stel vast dat er geen God is, accepteer er geen
en wees onbuigzaam voor intolerante Koranfundamentalisten.
Wee zij die het boek van de Natuur niet kunnen lezen. Gelukkig komt de verlichte Mozes de berg afwandelen om ons de
Waarheid te brengen. Het Gouden Kalf neemt wraak.
De profeet gunt de priesterklasse niets. Het probleem is
immers dat mensen hem verstaan. De helderheid van zijn teksten is hemeltergend. De klaarheid van zijn betoog is niet iets
wat hem onderscheidt, maar net doet opgaan in de massa.
Hij vertolkt enkel common sense standpunten verpakt in een
wildgroei aan feiten en leuke anekdotes over jezuïeten. Van
Socratische ironie blijft niet veel meer over. De onwetendheid
van de massa kan Hem alleen maar deren als hij de mensen
mag verlichten. Het model van zijn denken is veeleer dat van
de sofist, die verschijnt in interviews en dagbladen tegen
betaling. De banale mens is De Standaard van alle dingen.
Wat brengt De Morgen? Van enige kritische houding tegenover wat Jan met de pet beweert, valt weinig te bespeuren.
08
deWijzer /// november 2014
Zoals Plato reeds zei, begint de filosofie waar de doxa eindigt.
Vermeersch begint waar de doxa begint.
Maar kan men niet zeggen dat Vermeersch slechts een slachtoffer is van de ijzeren wetten van het interview? Misschien
heeft hij wel meer te zeggen dan wat in twee radiominuten
past, hoewel daaraan getwijfeld kan worden. Vermeersch is
niets anders dan een vat vol feiten dat naar believen kan worden leeggegoten in elk format waar er nog lege gaatjes zijn.
Zijn filosofie is louter en alleen het kind van zulke interviews.
De moeder is dus van verdachte reputatie. De radio, iedereen heeft er al op gezeten. De vader is de luisteraar die deze
intellectuele telefoonseks wilt aanhoren. Beste lezer, Etienne
Vermeersch is uw hoerenkind.
Mocht de panda zijn eigen herkomst kennen, zou hij zijn ogen
vrijwillig uitsteken. Hij heeft zijn vader intellectueel vermoord
en kan van zijn moeder niet afblijven. Maar eigenlijk hebben
wij niets tegen Vermeersch. U had dat wel: abortus (waar
Vermeersch zelf ook innig voor pleit). En ondertussen speelt
het kind vrolijk verder in de zandbak met zijn vriendjes. Als
Vermeersch de panda is, dan zijn Maarten Boudry en Johan
Braeckman de teddyberen. Ik zag twee beren broodjes smeren, o dat was een wonder en het is gheen wonder. Wij wisten
niet dat ze dat konden. Hun teksten zijn een zelfkastijding aan
de tombe van de Meester, hun requiem aeternam ‘Deo’.
Ondanks al onze waarschuwingen, hebben sommigen het
toch gewaagd dit mausoleum te benaderen. Zij hebben zich
verdiept in de boeken van deze sekte. De ongelovige Thomas
heeft een punthoofd gekregen van die pelgrimstochten. De
positivisten uit Gent, de SKEPPtische put van de ‘filosofie’.
Hein De Derman & Barry Urms
Leven van één euro per dag
Armoede is niet alleen geen geld hebben. Het is verlamd zijn
door de socio-economische positie waar je niet uit geraakt.
Er zijn verschillende redenen om in deze positie terecht te
komen. Dit kan komen door het maken van de verkeerde
keuzes, of door domme pech. Ik ben vrijwillig in een positie
van armoede terecht gekomen. Ik had mezelf een paar jaar
geleden de uitdaging gesteld om te leven aan een euro per
dag voor twee maanden lang. Deels gemotiveerd door te
weinig geld, deels gemotiveerd door verveling. Dit opiniestuk
is mijn ervaring met armoede. Mick van Plateringen
Met één euro op zak trok ik langs de supermarkten op zoek
naar de kleinste prijsjes. 1 Brood: 55 cent, 1 pot choco: 70 cent
of 1 pak rijst: 1,20 euro. De eerste weken was het leuk om te
zien wat ik allemaal kon doen met die ene euro. Ik had nog wat
voorraad, ik kon soms wat van huis meekrijgen en mijn kotgenoten gaven mij de restjes van hun eten. Ik had al snel een ritme
te pakken, het was duidelijk, arm zijn is niet zo moeilijk.
Uiteindelijk ging het niet allemaal om voedsel. Na een aantal
weken al merkte ik dat ik in een sociaal isolement begon te raken. De eerste weken trakteerden vrienden mij nog wel op een
biertje, maar dat was snel gedaan. Ik kon niet meer mee naar
de kroeg. Ik bleef alleen achter. Dat aspect van armoede zag ik
niet aankomen. Ik voelde de sterke beperking op mijn bewegingsvrijheid. Nooit had ik stilgestaan bij het feit dat ik voor zo
veel activiteiten geld nodig heb. Alles kost geld! Dat geld had ik
niet. Dus ik kon niets meer doen. Dit was een pijnlijke realisatie
van hoe sterk geld ons leven bepaalt.
Ik ben uiteindelijk een maand eerder gestopt met de uitdaging. Het gebeurde toen ik met vrienden in de kroeg zat en ik
mij schuldig voelde over het zoveelste rondje dat ze voor mij
betaalden. Ironisch genoeg was het juist een biertje dat de
euro per dag deed overschrijden. Door te leven van een euro
per dag, dus door te leven in armoede werd me meer ontzegd
dan een luxe maaltijd. Het gevoel van schaamte dat ik niet voor
mezelf kon zorgen en nergens naartoe kunnen zonder geld
begonnen steeds sterker te overheersen. Deze gevoelens zijn
voor mij het moeilijkst geweest in armoede.
Een gevoel dat ik niemand gun en bovenal een gevoel dat niemand lijkt te begrijpen.
Als een filosoof sterft kan hij er enkel van
dromen dat de huizen waarin hij verbleven
heeft worden omgebouwd tot pelgrimsoorden. Soms draait de werkelijkheid op wat
anders uit. Het huis in Den Haag waar
Spinoza verbleef kende na diens dood een
ietwat onaangenaam pad: het werd voor
lange tijd immers gebruikt als een bordeel.
Dit leidde in de jaren ’70 zelfs tot een kleine
controverse toen het huis geschonken werd
aan het Spinozahuis Rijnsburg. De voorzitter van deze vereniging weigerde deze
gift te ondertekenen vanwege de oneerbare
geschiedenis van het huis. Hij nam uiteindelijk ontslag.
deWijzer /// november 2014
09
///INTERVIEW
G
ekweld door studiegeldenverhoging, berichten
over afnemende solidariteit en dreigende inperking van de welvaartstaat zochten we
een betrouwbaar kompas. Wie beter
dan onze eigen filosoof-econoom
Antoon Vandevelde om onze meest
dringende vragen te beantwoorden?
Hij schreef talloze artikelen over solidariteit en welvaart, en doceert het
vak ethiek en maatschappij. Wij zochten hem op en kwamen een en ander
te weten over armoede, onderwijs en
economie. Katleen Pasgang & Marieke
Schraepen
Onderzoek wijst uit dat armoede een
structureel probleem is. Goed onderwijs blijkt van cruciaal belang om de
vicieuze cirkel te doorbreken.
Absoluut, maar men verwacht eigenlijk
heel veel van de school en het schoolsysteem. Zo twijfelt Bea Cantillon van
de Antwerpse universiteit of het schoolsysteem wel in staat is aan die verwachtingen van sociale promotie te voldoen.
10
“Lage inschrijvingsgelden zijn
een subsidie
voor de middenklasse.”
Er is een tijd geweest waarin dat beter
lukte. Leerkrachten kwamen thuis
vragen of slimme kinderen toch niet
mochten verder studeren. Het was soms
moeilijk om de arbeiders daarvan het
nut te laten inzien. Tegenwoordig is de
homogeniteit in de maatschappij sterk
afgenomen. Niet iedereen spreekt nog
dezelfde taal, we hangen andere religies
aan. Groepsidentificatie verdwijnt, de
emancipatiegevoelens van vroeger zijn
afgenomen. Je hoort niemand meer
spreken over de Vlaamse bevrijding.
deel van de kansarme jongeren van
allochtone afkomst. Daar speelt de
taalbarrière nog sterker.
Het zijn niet zozeer de financiële
barrières die voorkomen dat kinderen
doorstromen naar het hoger onderwijs.
In vergelijking met andere landen is
dat in België zeer goedkoop en toch
van uitstekende kwaliteit. De barrières
liggen eerder op cultureel vlak. De achterstand begint al in de kleuterklas. Uit
onderzoek blijkt dat wie geboren is in
een gezin met weinig culturele bagage,
al van bij de start over een beperktere
woordenschat beschikt. En taal is nog
zo belangrijk om te slagen in het hoger
onderwijs. Bovendien is een belangrijk
Kansarmoedebestrijding bij jongeren begint bij de gezinnen waarin ze
opgroeien. Als in heel het gezin geen
perspectief is, kunnen de jongeren
ook niet ontsnappen. De broodnodige
culturele bagage krijgen ze niet van hun
ouders. Vandaar ook het belang van de
kwaliteit van onderwijzers. Zij moeten
voor hun leerlingen het model spelen
dat hun ouders vaak niet kunnen zijn. In
de generatie van mijn vader werden de
beste studenten leraar. Nu is dat niet
meer het geval. Als ik dan het proces zie
van die drugsfamilie (de familie Aqui-
deWijzer /// november 2014
De algemene factoren van ongelijkheid
in de maatschappij zijn zo groot dat onderwijs alleen die niet kan rechttrekken.
Ze zijn structureel zowel als generatiegebonden. Dan mag je universiteit nog
gratis maken, kansarme jongeren komen
er niet terecht.
Wat is dan wel een oplossing?
no, nvdr.), waar allemaal schitterende
advocaten hun beste vernuft inzetten
om die boeven te laten vrijspreken,
denk ik: wat een jammerlijke verspilling
van talent voor de maatschappij. Die
mensen zouden beter werken als leraar
dan als advocaat. De decaan van de
faculteit rechten zal wel kwaad worden
om zulk een uitspraak, maar ik ben daar
van overtuigd. We zouden een betere
selectie van mensen moeten krijgen in
het onderwijs. Er zijn leerkrachten die
nog nooit een krant hebben opengedaan, dat is toch ongehoord. Zo kan je
je kinderen niet stimuleren.
Ik kijk soms ook naar hoe men dat
elders doet, de voorbije jaren ben ik
bijvoorbeeld een paar keer naar India
geweest. Daar worden problemen radicaler opgelost. In de Don Boscoscholen
probeert men de kinderen zo jong
mogelijk op de schoolbanken te krijgen:
door een maaltijd aan te bieden. Zo
organiseren sommige universiteiten ook
‘affirmative action programmes’. Getalenteerde studenten mogen binnen,
hoe arm ze ook zijn, maar de achter-
gestelde leerlingen krijgen drie weken
lang bijscholing voor het jaar begint. Die
studenten zijn zeer gemotiveerd, want
ze hebben de keuze tussen dit en zwaar
werk.
Ik ben aristotelicus op dat vlak. Een
goed leven is een leven waarin de mens
zijn capaciteiten ten volle kan ontwikkelen. Vegeteren in de marge van de
samenleving maakt hem niet gelukkig.
Het is in de capaciteiten van mensen
dat een maatschappij moet investeren.
Ze moet zeggen aan de jongeren: we
hebben jullie intellect nodig. Maar niet
alleen dat, er is ook dringend nood
aan een opwaardering van technisch
en beroepsonderwijs. Ministers van
onderwijs zeggen dat al jaren. Iedereen
probeert, misschien uit een zorg om
sociale promotie, om op een bureau te
mogen werken. Met je handen werken
wordt beschouwd als een straf. Dat
stigma is absurd.
Zal de verhoging van het inschrijvingsgeld de stap om te gaan studeren niet
nog problematischer maken ?
De allerarmsten worden gespaard: hun
studiebeurs blijft onaangeraakt. Maar
de inkomensgrenzen om een beurs te
krijgen of om als bijna-beursstudent te
worden erkend liggen wel heel laag. Ik
denk dat het voor mensen met drie kinderen aan de universiteit wel een heel
grote lastenverhoging wordt. Misschien
moet men voor de toegang tot universiteit en hogescholen hetzelfde doen
als bij vele sportclubs: korting geven
voor een tweede of derde kind dat zich
inschrijft.
Lage inschrijvingsgelden aan de universiteit zijn in feite een subsidie voor de
middenklasse. Is dit te verantwoorden?
Die middenklasse betalen ook het
meeste belastingen. In een land met
lage belastingen zoals Groot-Brittannië
is het niet te verwonderen dat men
hoge inschrijvingsgelden moet betalen.
In ons land met een hoge belasting-
druk mogen die niet de pan uitswingen, zou ik zo denken. De verhoging
die nu beslist werd komt er na een
lange periode van niet-indexering. De
middenklasse zal meer moeten investeren in onderwijs en opleiding. Als je
het puur economisch bekijkt, is het de
beste investering die je kan doen. Ze
betaalt zichzelf terug, de perspectieven
op je verdienkracht verruimen, de kans
dat je werk vindt is veel groter, zelfs als
filosoof. (lacht) En als je het geld op een
spaarboekje zet, krijg je er nauwelijks
iets voor terug. Ook het Harvardmodel
is verdedigbaar: studenten louter en
alleen selecteren op competentie. En
diegenen die het niet kunnen betalen
krijgen een beurs. Dat is echter wel
een heel meritocratisch systeem: enkel
de top geraakt binnen. Studeren in
Groot-Brittannië en de VS is over het
algemeen wel heel duur, een van de
redenen waarom wij met het internationaal programma zoveel succes hebben.
Het is spotgoedkoop in vergelijking met
hun universiteiten. Zodanig zelfs dat
sommige studenten denken dat ze naar
een universiteit met mindere kwaliteit
gaan. Eenmaal hier ontdekken ze dat de
opleiding wel goed is en blijven ze vaak
om te doctoreren.
De nieuwe Belgische regering Michel-I
wil een sociale zekerheid waar mensen
enkel recht op hebben in geval van
wederkerigheid, zo zal er gesnoeid
worden in de jongerenwerkloosheidsuitkering. Is wederkerigheid het beste
criterium?
Sommige zaken benader ik filosofisch,
andere empirisch. Het is interessant
te kijken hoe het elders gebeurt. Dan
zie je dat onze studieduur over het
algemeen lager is dan in omringende
landen. Dat heeft ermee te maken dat
studiebeurzen en kindergeld worden
uitgekeerd aan de ouders. Studenten
vertrekken op vrijdagavond van hun kot
en brengen het weekend thuis door.
Hun ouders volgen hun studie veel
meer op dan in andere landen, waar
deWijzer /// november 2014
11
///INTERVIEW
“De algemene factoren van
ongelijkheid in de maatschappij zijn
zo groot dat onderwijs alleen die niet
kan rechttrekken.”
kinderen al zelfstandig zijn vanaf hun
18 en meestal werken om hun studie te
betalen. Bij ons wordt de wederkerigheid dus door de ouders bewaakt, en
dat blijkt beter te werken dan wanneer
deze taak bij de overheid ligt. Ik ben er
dus niet voor om aan dat systeem te
raken.
Het wordt een ander verhaal wanneer
je afgestudeerd bent. Met een universitair diploma heb je statistisch gezien
veel meer kans op werk (momenteel is
dat voor sommigen iets meer problematisch, maar over een paar jaar wanneer
jullie afstuderen zal de economie
waarschijnlijk wel weer aantrekken).
Als de maatschappij zoveel investeert
in universitairen moeten ze daarna niet
meteen een wachtuitkering krijgen. Laat
je mij kiezen tussen een verhoging van
het inschrijvingsgeld of de afschaffing
van de wachtuitkering voor hooggeschoolden, dan ga ik voor het tweede.
Op dat niveau moet de wederkerigheid
liggen, niet op het andere.
Ik sta dus niet per se negatief ten
opzichte van het idee van wederkerigheid. De maatschappij moet investeren in de capaciteiten van mensen,
opvoeding, onderwijs, crèches (zodanig
dat vrouwen niet thuis moeten blijven)… Maar tegelijk moeten mensen
zelf de inspanning doen om het beste
van zichzelf te maken. Daarin ligt mijn
aristotelisme. We mogen niet een soort
regime installeren waarin sociale fraude
getolereerd wordt, of waarin niet van
mensen verwacht wordt dat ze inspanning doen om werk te zoeken. Ik ben
12
voorstander van meer solidariteit in de
maatschappij, maar je moet wel zelf je
steentje bijdragen.
U hebt al meermaals over solidariteit
geschreven. Hoe ziet u solidariteit in
de 21ste eeuw?
Ik ben geen doemdenker, solidariteit
gaat niet noodzakelijk achteruit. Toen
ik 40 jaar geleden student was, zei
men ook al dat ‘onze solidariteit teloor
gaat’. We zijn nu al die jaren verder en
de sociale zekerheid is er zeker niet
slechter aan toe dan destijds. Als er
ergens bespaard wordt, schiet men
meteen in paniek, ‘de solidariteit gaat
verdwijnen’. Dat is echter niet wat we
zien. Bovendien zullen we in de toekomst meer solidariteit nodig hebben.
We kunnen de komende tien jaren een
economische groei verwachten van niet
veel meer dan 1 procent, hetzelfde als
de voorbije 10 jaar. Dat wordt door de
meeste mensen echter niet meer als
vooruitgang gepercipieerd. De vraag is
nu: Waarvoor gaan we die economische
groei gebruiken?
We leven in een rijke maatschappij,
mensen zullen minder gaan spenderen
aan voedsel en dagelijkse benodigdheden, ten voordele van gezondheidszorg.
Deze wordt ook steeds duurder, door
de toenemende rol van technologie.
Daar bovenop zal tegen 2030 ongeveer 10 procent van het BNP moeten
verschuivenvan de actieve naar de
gepensioneerde bevolking. Dat is nodig
om hun gezondheidszorg en pensioen
betaalbaar te houden. Ook in de jon-
deWijzer /// november 2014
geren moeten we meer investeren: de
helft van diegenen die in grootsteden
leven, is van allochtone afkomst. We
zullen moeten investeren om bijvoorbeeld de taalachterstand in te halen.
Die conclusie durven politici niet luidop
zeggen, maar ze spreken me ook niet
tegen: de economische groei die we de
komende tien jaar kunnen verwachten
zal niet naar de actieve bevolking gaan,
maar naar het niet-actieve deel van de
bevolking. Dat is een bittere pil om te
slikken voor het actieve deel, want voor
hen zit er eigenlijk geen reële loonsverhoging meer in.
Als je deze maatregelen weigert krijg je
te kampen met armoede bij gepensioneerden en verergerde kansarmoede
bij jongeren. Ik denk niet dat mensen
dat willen. Dit betekent dat we meer
behoefte zullen hebben aan solidariteit
dan tevoren, en deze zal diep ingrijpen in heel onze manier van leven. Als
ethicus zeg ik dat we het zo moeten
doen. Het is echter mogelijk dat enkele
categorieën van bevolkingsgroepen niet
willen meedoen en opslag afdwingen,
maar dan zal de prijs betaald worden
door ouderen, jongeren en zieken. En
dat zal een ethische prijs zijn.
De grootste bedreiging voor solidariteit zie ik nog op een ander vlak. Ooit
is ons systeem voor sociale zekerheid
opgebouwd in een relatief homogene
maatschappij, waar men de onderklasse
beschouwde als deel van de samenleving. Nu deze onderklasse grotendeels
gevormd wordt door migranten, riskeer
je dezelfde dynamiek te krijgen als in de
VS: die onderste laag van de maatschappij is er simpelweg geen deel van.
Zij worden beschouwd als ‘de ander’.
Deze ontwikkeling dreigt momenteel
ook in Europa.
Hoe ziet u het resultaat van de verkiezingen in het licht van sociale zekerheid?
Dat Franse intellectuelen en Amerikaanse geheime diensten geen vriendjes zijn mag blijken uit het
volgende: op de lijst van talloze verdachten van het
communisme stond ook de naam van Jean-Paul
Sartre, wiens existentialisme ervan verdacht werd een
gecodeerde versie van het communisme te zijn. Het
hoofd van de FBI droeg ook al snel op om het werk
van Albert Camus te onderzoeken, vaak verkeerdelijk
gespeld als ‘Canus’ of ‘Corus’. Er werden zelfs persoonlijke notitie- en dagboeken van de filosofen ontvreemd.
De agent die deze zaken gestolen had klaagde wel over
het feit dat deze teksten geheel in het Frans waren
geschreven.
Het schandaal voor rechts is dat iemand
een uitkering krijgt die hij niet verdient,
terwijl het schandaal voor links is dat
iemand recht heeft op een uitkering
maar die niet krijgt door bureaucratische rompslomp.
Ik betwijfel echter dat onze centrumrechtse regering de sociale zekerheid
gaat opdoeken. Op het einde van de rit
zullen we zien of er meer ongelijkheid
zal zijn. In het verleden maakte het voor
de eindrekening niet zo veel uit of de
regering centrumrechts of centrumlinks
was. Paul De Grauwe heeft ooit uitgerekend dat er in lange periodes zelfs
meer bespaard werd door centrumlinks
dan door centrumrechts.
Democratie betekent ook dat niet altijd
dezelfden aan de macht zijn. Centrumlinks wordt al eens door rechts afgelost,
en omgekeerd. Dat is het normale
democratische spel. Als de regering al
te hardvochtig is, wordt dat wel gecorrigeerd in de volgende verkiezingen. In
een systeem zoals het onze moeten we
geen grote revoluties verwachten zoals
bijvoorbeeld in Groot-Brittannië, maar
natuurlijk weet je het nooit. Het kan altijd een onverwachte allure aannemen.
deWijzer /// november 2014
13
TegenWijzer!
PRIMEUR!
D
U
O
W
E
PRAESES
HEEFT DE VERKIEZING
VOOR KNAPSTE PRAESES
GEWONNEN!
Na de controversiële campagne van P-Magazine
om de kring van de knapste studente te belonen met een cantus, organiseerde Ferry Menly
Magazine, het alternatieve gay magazine van
Nederland en Vlaanderen een wedstrijd waarbij het de knapste praeses van alle studentenkringen in het Vlaamse en Nederlandse
gebied zou belonen met een pikante fotoshoot
en een geldsom van maar liefst €4500. Gisterennacht kreeg TegenWijzer, van een anonieme
bron, een week voor de officiële resultaten
bekendgemaakt zouden worden, het nieuws dat
Praeses Ewoud de wedstrijd ‘met kilometers
voorsprong’ heeft gewonnen. “Ik weet zelf
ook niet hoe het komt”, reageerde de anonieme bron, “ik heb in ieder geval niet op
hem gestemd. Als ik heel eerlijk ben, begrijp ik zelfs niet hoe hij door de voorselecties is geraakt.” Het is natuurlijk
bekend dat Praeses Ewoud een meester is in
het netwerken. Dat weet ook Sam De Hertogh, fotograaf bij P-Magazine: “Wij hebben
bij P-Magazine zelf lang getwijfeld om een
‘knapste-praesesverkiezing’ te organiseren,
maar uiteindelijk zijn we van dat idee afgestapt, omdat het duidelijk was dat Ewoud
zonder moeite die verkiezing zou winnen. Er
is geen enkele wedstrijd die hij niet wil
winnen. Hij is zo competitief dat hij meteen alle mensen die hij kent benadert en
bedreigt zodat ze op hem zullen stemmen.
Tenminste, anders snap ik niet waarom hij
hier als winnaar uit de bus komt.” Ook bij
de mama van Ewoud is de verbazing groot.
“Ewoud is natuurlijk een lieve jongen.
En hij heeft misschien wel iets. Maar ik
hoop dat ze bij Ferry Menly Magazine niet
te veel met de handen in het haar zitten
omdat ze hem nu op de cover moeten plaatsen”, bekent ze.
Ferry Menly Magazine wil de uitgelekte
resultaten vooralsnog niet bevestigen, al
wordt gefluisterd dat ze ‘er alles aan zullen doen om uit te vissen waar dit merkwaardige resultaat vandaan komt’. Praeses
Ewoud wenst voorlopig geen officiële verklaring af te legen, maar zegt ‘positief
uit te kijken naar de bekendmaking van de
resultaten’.
(SJT)
GEWOON NEELTJE
Mijn naam is Neeltje. Niet Niels, niet Jasper of Jesper, niet Nelis. Gewoon Neeltje. Op de bus naar huis ontmoette ik een aantal leuke mensen
op Tinder. Hier een overzicht van de beschrijvingen;
Johanna,22. 1,3,5,7,11,13,17,19,23,29,31. Ik denk niet in priemgetallen!
Stans, 21.
Ik like nooit iemand die Stan heet, hoe oppervlakkig.
Cindy, 44. Zoekt seksdates, laatste hiv-test: 16 oktober
2014
Anna, 19. Black metal is mijn leven kweet kvlt op zoek naar leuke fedora dragende brony voor leuk msn contact oh gr wilma henk en de kids
Tika, 19
In een relatie
Saartje, 18
Uiterlijk straalt, innerlijk bepaald
Anaïs, 16
Jeune maman, Liège
Flore, 19
« Forgiveness is the fragrance that the violet gives to the heel that crushes it » - Dalai Lama
Lisa, 22
Proud Dutchie. Be what you expect of yourself, not what others expect of you.
Theresa, 55
verzorgde dame op zoek naar jongeman om samen een liefdesnestje te bouwen.
Virginie, 25
What money can’t buy is love. I, on the other hand, have a lot of money.
Tuurtje, 23
Ik heb misschien gene goeien openingszin, maar ik heb een opening en gij hebt zin.
ARMOEDE. WELKE ZWERVER BEN JIJ?
Armoede is een thema dat ver van ons lijkt af te staan. Of nee, wacht, welke opleiding volgde u ook alweer? Juist ja. We herbeginnen. Armoede is een
thema waar we in de nabije toekomst mee geconfronteerd zullen worden. Als
filosofiestudent is het latere zwerversbestaan een zekerheid (hip hoi; toch één
in het leven). Maar: niet getreurd, want wij (en wij , dat is hét TesTTeam, dat
jullie vanaf heden elke TegenWijzer voorziet van een levensadvies-persoonlijkheidstest) hebben voor jullie deze prachtige praktische test klaar. Zo weet je
meteen welke zwerver jij wordt en kun je je vandaag nog beginnen voorbereiden op jouw glansrijke toekomst!
Het TesTTeam
1. Wat is je droomberoep?
a) Leeuwentemmer bij Cirque du Solei
b) Kapper/kapster
c) Een beroep waarbij ik een MEGA-bonus krijg
d) Maffiabaas
e) Winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd
f) Nobelprijswinnaar fysica
2. Hoe ziet je droomhuis eruit?
a) Mijn droomhuis deel ik met mensen, cohousing
is waar ik van droom
b) Een knus appartement boven een sfeercafé
c) Een villa in Hollywood
d) Een berghut
e) Een hangmat onder de sterren, meer heb ik niet nodig
f) Een oude, gerenoveerde boerderij
3. Hoe klinkt jouw levensmotto?
a) Geld maakt WEL gelukkig
b) Music is my life, the lyrics are my story
c) Red de aarde, begin bij jezelf
d) Hoe meer zielen, hoe meer vreugd
e) Cogito ergo sum
f) #YOLO#SWAG#WAFA
4. Voor dit eten ben ik altijd te vinden:
a) Space cake
b) Appelmoes met worst en aardappelen
c) Kaviaar met kreeft
d) Vegetarische wrap
e) Aperitiefhapjes
f) Extra-large pizza mét cheesy crust
5. Wat is je ergste nachtmerrie?
a) Dat de wereld vergaat
b) In een tijdschrift verschijnen bij de ‘stijlbreuken’
c) Mijn kleine zus die voor het eerst viool speelt, of zeg
maar krast…
d) Alleen op de wereld zijn
e) De treinkaartjesknipper
f) Dat de databanken crashen en dat er enorm veel kennis
verloren gaat
6. Deze site bezoek ik het vaakst:
a) Instagram
b) Greenpeace.org
c) Facebook
d) Youtube
e) Wikipedia
f) eBay
7. Wat is je favoriete kledingstuk?
a) De NFK-trui!
b) Mijn wollen trui met van die berenoortjes aan de kap
c) Mijn gesigneerde T-shirt van Bastille
d) Top secret: mijn Spongebob-onderbroek
e) De nieuwste Abercrombie-trui
f) Kledingstuk? Welke kleren??
8. Op welke politieke partij stem jij?
a) Open Vld
b) Groen
c) sp.a
d) blanco; leve de anarchie!
e) Vlaams Belang
f) CD&V
g) N-VA
h) PvdA
i) Lijst Dedecker
9. Wat krijg jij het liefst voor je verjaardag?
a) CD van mijn favoriete groep
b) Goudvis
DOE DE TEST!
EXCLUSIEF!
c) Ik haat verjaardagen
d) Knuffels en kusjes
e) Alles is goed, zo lang het maar een merk draagt
f) Wodka
10. Op welke plek voel jij je het meest thuis?
a) Zo lang er muziek is, voel ik me overal thuis
b) In de armen van mijn geliefde
c) Dierenasiel
d) Hollister-winkel
e) In mijn hallucinaties
f) Bibliotheek
11. Wat is jouw favoriete reisbestemming?
a) Ik haat reizen
b) Tomorrowland
c) Dierentuin
d) Zo lang ik dicht bij mijn geliefde ben, wil ik overal
heen
e) Tunnels of grotten
f) 5-sterren-all-in-resort in Turkije
12. Wat is je favoriete tijdschrift?
a) Dag Allemaal
b) Vogue
c) Know How
d) National geographic
e) Metro
f) RifRaf (online muziekmagazine)
13. Wat doe je het liefst in je vrije tijd?
a) Vogelhuisjes bouwen
b) Mezelf bewonderen in de spiegel
c) Naar een concert gaan
d) Zo veel mogelijk likes op Facebook halen
e) Mijn drugshandel onderhouden
f) Me verdiepen in Kants ‘Kritik der reinen vernunft‘
14. Wie is jouw idool
a) Einstein
b) Bob Marley
c) The Beatles
d) Samson
e) Mijn vriend/vriendin
f) Ikzelf
15. Hoe zou jij jezelf met één woord beschrijven?
a) Klassevol
b) Teruggetrokken
c) Eco
d) Stoned
e) Muzikaal
f) Sociaal
Fashion Blog
Tel snel (of niet) de punten per vraag op (raadpleeg
eventueel: www.onlinerekenmachine.com) en ontdek
welk type zwerver jij bent! Vind de bijhorende zwerver op de volgende pagina!
Lalina
Je staat in de winkel, voor
een rek vol kleurtjes en je
voelt je verloren? Geen nood,
met deze tips koop jij voortaan altijd de juiste oogschaduw voor jouw oogkleur. Top,
toch?
Groene ogen
Groen is dit najaar mystiek.
Voor jouw mystieke ogen
gebruik je best een diep
aubergine, waarbij je de
oogschaduw aanbrengt in
je arcadeboog en een feller
paars gebruikt op het midden
van je ooglid. Zo trek je alle
aandacht naar die mooie ogen
van jou!
Blauwe ogen
Jij zegt blauw? Ik zeg koel.
Blauwe ogen moeten gecompenseerd worden met warme
kleuren. Denk bijvoorbeeld
aan champagne en rosé gouden tinten, of een grijzig bruin
voor de meiden die houden
van een casual, iets nonchalantere look.
Bruine ogen
No limits, dames! Bruin is
een neutrale kleur, en kan
haast met alles gecombineerd worden. Wil je toch een
geheime tip? Blauwgroen en
shimmerend bruin brengen
het beste in bruine kijkers
naar boven.
Grijze ogen
Grijze ogen? Blijf dan weg
van bruintinten. Kleuren als
blauw en turquoize doen zoveel meer voor jouw ogen!
Ook belangrijk: niets is set
in stone. Make-up is fun, dus
experimenteer er vooral op
los tot jij jouw signature look
volledig te pakken hebt.
Xoxo fashion girl
TegenWijzer!
0-12 punten: SPEELPLAATSZWERVER
Waarom zou je mensen nodig hebben als je evengoed op je eentje leuke dingen
kan beleven? Het ontdekken van nieuwe leerstof is toch zoooo veel spannender
dan op reis gaan of met mensen omgaan. Als speelplaatszwerver ben je dan
ook (letterlijk) onzichtbaar. Niemand ziet je immers wanneer je in een hoek van
de speelplaats boeken leest, omdat je verborgen bent achter zo’n grote stapel
boeken. Helaas ziet je toekomst er niet zo rooskleurig uit. Wanneer de grote
vakantie begint, vergeten de leerkrachten dat jij je nog op de speelplaats bevindt
en zo sterf je een langzame (maar wel boeiende!) dood achter je boeken door
verhongering. Maar ach, waarom zou het erg zijn om zo te sterven?
13-25 punten: METROZWERVER
Jouw toekomst ziet er paars-groen-geelkleurig (alle kleuren die in je hallucinaties
voorkomen) uit. Met als enige stoorzender de kaartjesknipper is de metro je
favoriete plek om in je meest extatische toestand te vertoeven. Je vooropleiding
als filosoof versterkt dit gedrag alleen maar. Zei Plato immers niet dat je moet
loskomen van je lichamelijkheid? In die zin ben je als stonede metrozwerver een
prima filosoof!
26-38 punten: STRAATMUZIKANTZWERVER
Jij bent een echte straatmuzikantzwerver. Jij voelt je pas op je gemak wanneer
muziek de wereld rond jou vult. We raden je aan, nu je nog op de kosten van je
ouders leeft (of toch nog net niet vervallen bent in het zwerversbestaan), te investeren in een blokfluit of mondharmonica zodat je later als volhardend zwerver net
genoeg geld kunt vergaren om je muzikale honger (Cd’s of nieuw-futuristische
geluidsinstallaties) te stillen. Bedenk wel dat er nog andere dingen bestaan als
muziek. Geloof het of niet, maar hoewel jouw oren overontwikkeld zijn, is ditzelfde bij bepaalde andere mensen het geval bij de neus en het reukorgaan. Het is
aangewezen soms van onderbroek te veranderen en de vlooien uit je haar te wassen. Als je dat in het achterhoofd houdt, ga je een gouden toekomst tegemoet.
39-51 punten: ECOZWERVER
Als ecozwerver ben jij erg bekommerd om de natuur, de biodiversiteit en het ecosysteem. Je trouwe hond is dan ook een onmisbaar deel in je zwerversbestaan.
Samen bedelen jullie een toekomst bijeen die er tot op zekere hoogte positief
uitziet. Door je zwerversbestaan zal jij immers de natuur niet overbelasten. Verder
kan je het misbruik van de mens t.o.v. de natuur nu uit volle borst uitroepen, als
zwerver is dat allemaal toegelaten.
52-64 punten: HANDTASTELIJKE ZWERVER
Als handtastelijke zwerver is jouw levensdoel het in stand houden van sociale
relaties en dit liefst door zo veel mogelijk fysiek contact. Jij hebt een groot hart en
iedereen weet wie je bent. We raden je toch aan je natuurlijke impulsen soms te
onderdrukken en niet té dicht te komen, want anders zou je wel eens alleen op de
wereld kunnen komen te staan. Je knuffelgehalte is misschien te wijden aan een
aandachtstekort- of teveel in je jeugd, dus realiseer je dat niet alle mensen zijn
als jij. Wat jij ervaart als een warme knuffel, kan je knuffelpartner ervaren als een
agressieve houdgreep.
65 punten of meer: LUXEZWERVER
Jij bent hét typevoorbeeld van de luxezwerver. Als liefhebber van merkkleren en
veel te chique hotels zit jij bij filosofie duidelijk niet op je plaats. We raden je aan
onmiddellijk van richting te veranderen. Je oppervlakkigheid en snobisme horen
niet thuis in een wacco-filosofie-opleiding. Je geest is te beperkt om filosofische
abstracties te vatten. De doelen die je beoogt zullen nooit bereikt worden. Schakel
eventueel over naar rechten of economie. Daar vind je vast lotgenoten. En moest
je het daar niet halen (en geloof ons: dat doe je niet), dan is er nog altijd de
heerlijke vriendjespolitiek die jij als stijl-king/-queen onbegrensd kunt gebruiken
voor je eigen belangen.
Van het hart
Gisterenavond was ik op het kot van je ex.
De muziek stond luid en de lichten waren gedimd. In de woonkamer was het
druk. Een groepje mensen zat rond de
salontafel op hun knieën, ze gaven een
spiegeltje rond en snoven. In de fauteuil
zat een jongen met een meisje op zijn
schoot te zoenen, hij duwde zijn hand in
haar broek. Ze probeerde hem tegen te
houden maar liet hem toen toch maar begaan. De grote keukentafel stond vol met
bierflesjes, op de grond lagen peuken,
assen, lege flesjes en blikjes. Tegen de
muur zat een meisje zacht te huilen maar
niemand keek naar haar. In de zetels zat
ook een groepje mensen. De rest stond
in trance wiegend, roezend op de luide
muziek.
Hij nam twee flesjes bier van tafel, ging
naast het wenende meisje zitten, gaf
haar er eentje en vroeg wat er aan de
hand was. Ze knikte, nam het flesje aan,
dronk het meer dan half leeg en vroeg
toen of hij met haar naar bed wou. Zonder zijn antwoord af te wachten, pakte
ze zijn hand vast, trok hem ruw recht en
leidde hem mee naar wat de slaapkamer
moest zijn. Hij wou iets zeggen, iets vragen maar ze hield haar vinger voor zijn
mond, kuste hem, opende zijn broek en
begon hem te pijpen. Eerst was hij verrast, gegeneerd, wist niet of hij haar nu
moest tegenhouden of niet. Toen dacht
hij aan niets meer en genoot. Ze kokhalsde even toen hij kwam. Een tel later slenterde ze weg, opnieuw huilend, de woonkamer in. Hij stond daar even, enkele
minuten misschien, trok toen zijn broek
terug dicht, liep ook naar de woonkamer,
nam een nieuw pintje van de keukentafel
en begon mee te deinen op de muziek.
Zokan Hetook
KATHLEEN COOLS:
“POLITIEK IS POKKENSAAI!”
Lezersbrief
Beste St. Kleine Timpson,
Verscheidene zaken die de grenzen van het voorstelbare met de voeten treden zijn me ter ore gekomen. Uit
weliswaar betwijfelbare bronnen werd me ingefluisterd
dat Ewoud de Saedeleer en Rosalie elkaar orale seks
hebben gegeven en dat Simon foto’s heeft genomen van
hun kaka. Ik hoop dat jullie de schade aan Laura Steynen haar kut humeur zullen vergoeden en de stront uit
Rosalie haar poes willen halen. Verder wil ik er helemaal
geen woorden meer aan vuil maken.
Zit u na het lezen van dit blad met een zwaar ei? Leg het
in het nest van de [email protected]. Gewoon even hallo zeggen mag ook, u zal niet gecensureerd worden. Hooguit
het zwijgen worden opgelegd.
Also
GANCK!
E
M
sprach...
-Ge moet Nazi’s geen varkens noemen, want
een varken kunt ge niet moreel beoordelen.
(E. Meganck)
-Er is geen enkele idioot die in een rokje van bananenbladeren op 5 december op een
dak kruipt.
(E. Meganck)
-Sinterklaas en Zwarte piet, die relatie is
dezelfde als die van Batman en Robin; maar
misschien was Robin wel gay!
(E. Meganck)
-Gasten, ge moet geen vijftig plus zijn om
een vraag te stellen hé!
(E. Meganck)
VERBIND DE RUSTPUNTEN EN RECONSTRUEER PJOTR’S BEDEVAART!
///BETWIST
top van de wereld, dan zien we dat veel van die luxe ten
koste gaat van zij die helemaal onderaan de klassenpiramide
staan. Denk dan aan sloppenwijken die worden neergehaald
voor glanzend witte villa’s of decadente bedrijfsfeestjes,
terwijl er in het personeelsbestand gesnoeid wordt.
“LUXE, VANAF ZEKERE
HOOGTE, WORDT CRIMINEEL.”
De universiteit is een terugtrekkingsoord voor intellectueel geïnverteerden, en zeker voor filosofen is dat zo. In de ivoren
toren van het verstand is het fijn vertoeven en bovendien is het zicht op de wereld van daaruit ook veel mooier. Maar af
en toe, gewoon voor de lol, heeft ook de filosoof over simpele zaken als politiek een mening. deWijzer onderwerpt telkens
twee heethoofden aan een al te aardse stelling.
Laurens Convalle
Els Prinsesje
Oslo, 10 oktober dit jaar: de Pakistaanse Malala Yousafzai won de Nobelprijs voor de vrede voor haar mondig
optreden tegen het beleid omtrent het onderwijs voor
vrouwen. In haar thuisland is de taliban nog steeds zeer
actief, waardoor het voor meisjes verboden is onderwijs
te volgen. Eén van de meest opmerkelijke passages was
de volgende: “Children don’t want an iPhone, an Xbox or
chocolates. They just want a book and a pen.” Toch tokkelt
half West-Europa op een smartphone, is €60 voor een
videogame “zijn prijs waard” en kijken we niet meer op van
obesitas. Een jammerlijke “De wereld is toch oneerlijk hè…”
ontsnapt onze mond rond zeven uur ’s avonds wanneer er
een Nigeriaans jongetje met vliegen rond zijn ogen op onze
flatscreens verschijnt en meestal strekt de solidariteit tot
daar. We moeten geen boterham minder eten om enkele
honderden levens te redden, maar toch kiezen we voor die
lederen handtas in de etalage. Dat brengt ons bij de hamvraag: wordt luxe, vanaf zekere hoogte, crimineel?
Wanneer ik over politiek spreek, tracht ik bovenal een pragmatische en nuancerende houding aan te nemen. Politiek
is altijd gericht op beleid en de politieke wereld is ingewikkelder dan ooit. Dergelijke houding is bijgevolg noodzakelijk.
Vanuit die houding kan ik omwille van twee redenen onmogelijk akkoord gaan met deze stelling.
In mijn visie is dit zeker het geval, maar die “zekere hoogte”
is een belangrijk twistpunt. Als we kijken naar de ultrarijke
18
deWijzer /// november 2014
Wanneer je akkoord gaat met deze stelling, volg je een
bepaalde gedachtegang die leidt tot een soort van herverdelingsdwang. Herverdeling is nodig, maar op zekere hoogte
wordt het nefast voor de economie, voor de jobs en dus ook
voor de mensen die je ermee wilt beschermen. Wanneer
je rijken specifiek gaat overbelasten, wat men suggereert
in deze stelling, zit je met een groot probleem. Zij zijn de
mensen die investeren en ervoor zorgen dat er überhaupt
nog werk te vinden is. Dat investeren moet echter opbrengen en wanneer dat het omwille van hoge belastingen meer
doet in het buitenland, zit je met een groot probleem. Met
herverdeling is het echt oppassen. Het is koorddansen
tussen twee uitersten. Enerzijds een degelijk investeringsklimaat behouden, anderzijds een zekere levensstandaard
We zijn geneigd om gezamenlijk onze vingers naar dat kleine
procentje te richten, maar hoe zit het met de gegoede
middenklasse? Een IPhone die in schandalige werkomstandigheden is gemonteerd, een gebleekt H&M-jeans waar kinderen voor in de chemicaliën hebben zitten ploeteren, een
boekenrek van Amazonehout, zelfs de nieuwe Ford Fiesta…
is dat dan wél moreel aanvaardbaar?
Waar halen wij het recht vandaan al deze goederen te
gebruiken ten koste van het milieu en de kansarmen? Omdat we superieur zijn? Omdat we er harder voor werken?
Omdat we geluk hebben? Omdat het nu eenmaal zo is? We
kunnen allemaal wel iets missen, we kunnen allemaal veel
meer geven dan een luttele euro aan een oud vrouwtje in
de straat.
behouden voor de minderbedeelden. Wanneer je akkoord
gaat met deze stelling en je hierop het beleid gaat baseren,
geef je een duw aan meneer de koorddanser.
Ten tweede kan je onmogelijk zeggen dat luxe crimineel is.
Luxe is iets goeds, iets wat ons leven makkelijker maakt.
De manier waarop je aan die luxe komt daarentegen, die
kan crimineel zijn. Je kan onmogelijk mensen die meer geld
hebben dan anderen op een consequente, legitieme manier
‘criminelen’ gaan noemen. Op die manier zoek je een zondebok voor de ongelijkheid in de wereld. Ik denk niet dat iets
dergelijks de oplossing voor het probleem is.
Je zal me nooit horen zeggen dat de wereld perfect is, dat
er geen verschrikkelijke ongelijkheid is of er geen onmenselijke dingen gebeuren. Ik zal dat zeker niet ontkennen. Ik
ontken wel dat dit allemaal de schuld is van de rijken. Dat
is in mijn ogen een ongenuanceerde en zeer oppervlakkige
blik die zeer moeilijk te verdedigen is. Bijgevolg stel je op
deze manier de oplossing veel makkelijker voor dan ze is.
Men kan dan zeggen dat “de wereld nu een maal zo in
mekaar zit” en “het niet onze fout is dat andere mensen
in armoede leven”, maar als het er op aankomt willen we
gewoon niet méér geven. Blijkbaar kan het ons niet schelen
hoe onze achterneven en -nichten in Pakistan er aan toe
zijn. We leven in onze microsamenleving waarin de ego het
allerbelangrijkste blijkt te zijn. Wordt de bovenste helft van
de piramide gecorrumpeerd door al deze luxe of is deze
luxe een gevolg van onze egoïstische aard?
Toch moeten we niet iedereen over dezelfde kam scheren. Ik heb hier net een heel pessimistisch beeld van een
consumptiemaatschappij geschetst, maar de praktijk toont
aan dat het ook anders kan. Een progressieve duurzame
levensstijl begint zich te wortelen in de samenleving. Fair
trade wordt populairder, speciaalzaken met enkel lokale
producten winnen terrein, duurzaamheid en comfort blijken
dan toch goed samen te gaan. Vooral de jeugd wordt zich
bewust van hoe fragiel onze gemeenschap eigenlijk is. Het
is dan ook aan diezelfde jeugd om de sociale weegschaal
terug in balans te brengen.
deWijzer /// november 2014
19
///OPEN BRIEF
///POEZIE
Roaring twenties
Hoe de blijvende geheimen zich verliezen
in de waas van rijkelijk vloeiende glazen stromingen, hoe
met elke bekommernis achteloos als avondlijke aspiraties wordt gespeeld, hoe
Lief meisje met het opdruk
BAG
op je tas,
een lach verdampt in een nacht in een gezamenlijk gedeelde eindige euforie,
die zich even tastbaar laat aanvoelen als blazende najaarsbriesjes, hoe
verlegde grenzen achteloos in de wind worden geslagen
Door de heersers van onbestaande paradijzen
Siegfried
gaat niet akkoord met...
De trappen van het HIW, de lift is
leuker.
Zijn brooddoos. Ik ben ze al 2 jaar
kwijt. Er zaten nog boterhammen
in.
De marketingcampagne van IS.
Hoe kleine muizen onder het mom van onbestaandheid rusteloos knagen
Ik ken je sinds woensdag 1 oktober klokslag 11 uur, toen
kwam je met je blonde wapperende haren het lokaal binnen gelopen. Je was gekleed in een frivool zomerjurkje met
kleurrijke afbeeldingen van vlinders. Jij bent een onbekende
voor mij en vice versa, maar toch heb jij iets dat mij trof en
sindsdien niet meer heeft losgelaten. Dezelfde vlinders die
op jouw jurkje stonden, fladderen in mijn buik. Hoewel ik niet
zeker ben of dat de exacte beschrijving is van mijn huidige
toestand, weet ik wel hoe het is om jou te zijn, daarom zet
ik deze woorden op papier. Ik hoop dat we eens kunnen
afspreken.
Ik dacht dat ik jou voor het eerst zag bij het vak Metafysica, maar sinds je aanblik ben ik alleen maar in gedachten
verzonken geweest en bijna alles vergeten. Hoewel ik mijn
verwarring niet kan beschrijven, doordat ik gebonden ben aan
de talige structuren, is mijn verwarring van zulke aard dat ik
deze tekst schrijf. Het mooie aan woorden is dat men de niet
benoemde details zelf in kan vullen. Met die gedachte heb ik
altijd genoegen genomen, maar sinds jouw binnenkomst is dat
veranderd. Het was niet je jurk, je lange sluike haar, maar je
tas die mijn aandacht trok. Het klinkt raar, ik weet het, maar
het was zo. Nog niet eens de vormgeving van je tas, die niet af
leek te wijken van de gemiddelde tasjes die worden verspreid
onder de bezoekers van de huishoudbeurs om gratis rollen
toiletpapier in te deponeren. Zo’n soort katoenen tas droeg jij
in je klamme handjes. Je zweetdruppels vielen op de opdruk
van je potsierlijke tas, op dat moment wist ik dat jij de zin van
mijn leven was. Toen ik jouw tas met de belettering BAG zag,
wist ik dat we voorbestemd zijn om samen te leven. Ik weet
hoe moeilijk het is om het gros van de objecten te onderscheiden, mijn huisbaas heeft deze zomer KITCHEN
20
deWijzer /// november 2014
geschilderd in mijn keuken en TOILET op de deur van het
toilet. Inmiddels gaat het aardig, al had ik laatst nog een pak
melk in de oven gezet, maar gelukkig heeft de huisbaas beide
objecten voorzien van de letters OVEN en FRIDGE zodat ik
niet nogmaals zo’n fout maak. Sindsdien gaat het wonderbaarlijk goed. Toen ik jouw tas met de opdruk BAG zag, wist ik het,
wij zijn voor elkaar gemaakt. Ik hoop dat wij elkaar kunnen
helpen, ik denk dat ik veel van je kan leren. Hoe jij je stoel
vond zonder dat er ergens CHAIR op stond, was geweldig.
Ik kom altijd een halfuur van te voren naar de les om een
stoel te vinden. Sinds de schoonmakers in de vakantie mijn
viltstiftopschrift CHAIR en TABLE hebben weggehaald, zit
ik regelmatig in de wasbak. Omdat wij hetzelfde probleem
hebben, begrijpen we elkaar beter. Ik weet dat we met oefening in staat zijn om een tas te vinden zonder het opdruk
BAG, mij lukt het inmiddels al regelmatig. Ik denk dat jij dat
ook kan, met jouw intelligentie is dat mogelijk. Ik weet dat je
intelligent bent, want ik heb je nauwgezet gevolgd en gezien
dat je schoenen aan je voeten droeg, zonder dat er SHOE op
één van je schoenen stond. Zelf schrijf ik nog steeds in kleine
lettertjes woorden op mijn kleding, zodat ik mijn sokken niet
gebruik als oorwarmers.
Hopelijk wil jij, meisje met het opdruk BAG op je tas met mij
in contact komen, dan kunnen we gezamenlijk een keer eten
bij mij thuis. Wees gerust alle objecten in de keuken heb ik
laten voorzien van stickers waar precies op staat wat het
is. Neem contact op met de medewerkers van deWijzer, zij
weten wie ik ben.
Je geheime aanbidder
aan het tedere vlees van de schijnbaar machtige muren van de massa
Gevoelens, daar valt niet mee te
onderhandelen.
Klimakus Proost
Coca Cola, ik deel mijn cola niet.
Zeker niet met mijn mama.
Bij een goede filosoof hoort altijd een goede imitatie. Indien je hem of haar niet
kan nadoen, twijfel dan maar gerust aan zijn filosofische kwaliteiten. Een nog
grotere filosoof bezit echter ook de kunst van het imiteren zelf. Deze grote gave
is bijvoorbeeld weggelegd voor Canadese marxist Jerry Cohen, van wie youtube
uitpuilt van de filmpjes waarin hij onder meer Gilbert Ryle of Alfred Tarski nabootst. Verder zijn er ook interviews met Marx en Stalin, alsook een legendarische
Weerhaken aan een condoom.
De casting van De Buurtpolitie.
Privacy, daar moet meer controle
op.
bokswedstrijd tussen Jürgen Habermas en John Roemer.
De redactie van deWijzer, wat een
arrogante klootzakken zijn dat!
Roltrappen. Als ze kapot zijn, dan
zijn ze nog bruikbaar.
Mozart, Bach.
Genitaliën, niet alles is Mussolini’s
schuld.
Kathleen Cools. Bruno Tobback
is wél iemand om koffie mee te
drinken.
‘Yolo’. Het is ‘Carpe Diem’, motherfuckers.
deWijzer /// november 2014
21
///INTERVIEW
E
r was een tijd waarin Kathleen Cools, ‘la brune picquante’, gevreesd
werd omwille van haar snedige vragen en genadeloze aanpak. Inmiddels, al lang niet meer ‘het kreng van Terzake’, heeft ze zichzelf
heruitgevonden in Reyers Laat, waar ze meer dan ooit de warme gastvrouw kan zijn die ze ook in werkelijkheid is. Zo wandelde deWijzer binnen in het
huis van een journaliste en TV-presentatrice op het hoogtepunt van haar kunnen. “Ik heb het gevoel dat ik nu ergens sta waarbij ik trots kan zijn op mezelf.”
Nelis Jespers & Simon J. Tak
De milde contentheid
van een grande dame
Het is ondertussen al een flinke tijd
geleden sinds ze de poorten en de
kasseien van het HIW verliet. Na haar
kandidatuur in Antwerpen, verhuisde
ze naar Leuven om haar licentiaat af
te maken. Ze was een goede studente,
“een strever”, zou haar zoon zeggen,
volgens haar. Niemand die gedacht had
dat er toen een roemrijke carrière bij
de openbare omroep zou volgen. In
1996 begon ze bij de nieuwsdienst van
de toenmalige BRTN, sinds 2004 werkt
ze voor televisie. We wachten op haar
in de eetruimte; ze is nog wat aan het
kletsen met de buren. Toen, in aangename zenuwachtigheid, hadden we niet
kunnen hopen dat ze ons met een gastvrijheid zou overvallen die je van zo’n
grande dame niet durft te verwachten,
en in de loop van het interview zal ze
bij de zachtste hoest in haar zorgzame
moederrol kruipen. Zodra ze binnenwandelt, met die aanstekelijke glimlach
van haar, biedt ze een kop koffie aan
en haalt ze herinneringen op aan haar
studentenleven.
“Ik herinner me Moyaert. Toen ik er de
eerste keer les van had – dat was een
gastcollege – was hij net gestopt met
roken en had hij een grote doos koeken
bij zich. Hij probeerde af te kicken en
nam tussendoor koeken, wanneer hij
het moeilijk had.”
JOURNALISTIEKE TEGENDRAADSHEID
Wat was het verschil tussen de kandidatuur in Antwerpen en het licentiaat
in Leuven?
Er was vooral een verschil in atmosfeer.
Ik had het gevoel dat Antwerpen kleinschaliger was, van sfeer die er heerste.
Toen ik in Leuven toekwam, leek het
alsof het echte werk begon. De grootste
eyeopener was toen ik de bibliotheek
van het HIW zag. Zodra je binnenwandelde zag je, in mijn herinnering, een
hele hoop verdiepingen met boeken.
In Antwerpen was dat een kleiner en
braver aanbod. De gietijzeren poort en
de kasseien ademen een eigen sfeer. Ik
kom er ook nog af en toe.
U hebt ooit in een interview gezegd
dat je na de studie filosofie twee keuzes heb: ofwel blijf je aan de universiteit, ofwel ga je iets helemaal anders
doen? Waarom wilde u niet aan de
universiteit blijven?
Ik weet dat ik, zoals veel filosofiestudenten, misschien wilde verdergaan in
een academische carrière. Ik ben toen
gaan solliciteren voor een academisch
comité. Maar ik voelde, en hier werp
ik geen steen naar de mensen die daar
zaten, wanneer ik moest komen vertellen wat ik verder wilde doen, dat ik heel
onbevangen was. ‘Misschien zijn er wel
mogelijkheden, en we zullen wel zien.’
Maar ik had niet zo’n groots filosofisch
project in mijn hoofd. In die zin was dat
gesprek louterend. Er waren andere
kandidaten die duidelijk veel meer in
aanmerking kwamen dan ik.
Ik ben dan ook filosofie beginnen studeren, een beetje als een vaag project,
met het idee ‘ik zou wel iets in de media
willen doen’. Maar dan naar mijn gevoel
iets in de geschreven pers.
In welke zin dacht u dat de richting
filosofie u zou helpen in de media?
Omdat je daar heel erg focust op
nadenken, teksten schrijven. Toen ik
aan filosofie begon, schreef ik veel te
gewrochte teksten. ‘Ik kom in filosofie,
nu moet ik enorme onderbouwde en
ingewikkelde teksten maken.’ Ik weet
nog dat Herman de Dijn, toen hij mijn
eerste tekst verbeterde, tegen me zei:
“Herschrijf dat! Ik kan dat niet lezen. Dit
doen we niet.” Dat was een echt shock
du réel. Dat moest heel down to earth
worden. Nochtans was er in Antwerpen
niemand die mij daar indringend op had
gewezen. (Gniffelt.)
Heeft de studie u achteraf gezien
geholpen?
Ja, daar ben ik echt wel van overtuigd.
Misschien zou ik dat met een diploma Germaanse, of geschiedenis even
overtuigd hebben gezegd. Maar ik heb
voor mezelf het gevoel – en ik weet het,
dat zijn grootse woorden – dat ik dankzij
filosofie op een andere manier naar
sommige dingen kijk dan veel mensen.
Een soort gevoeligheid over wat er nu
gebeurt: wat zegt dat over hoe een samenleving er nu aan toe is, en over onze
samenleving? Eerder een soort alertheid. Wat we zien en horen en lezen,
lijkt soms zo voor de hand liggend. Maar
is dat wel zo? Ik zal dat verduidelijken
met een voorbeeld. Heel dikwijls lees
je in de pers enorm veel gelijkaardige
artikels. Over euthanasie bijvoorbeeld. We leven nu allemaal in een
samenleving waarbij iedereen op een
soevereine manier over leven en dood
kan beslissen en dat is allemaal heel
positief. Maar er is ook een andere kant
die je eigenlijk niet hoort in de media
en die de pers beschouwt als collateral
damage. Zoals een moeder die afscheid
deWijzer /// september 2014
23
///INTERVIEW
“Als ik naar een boekenprogramma
kijk, wil ik wel geen grappig liflafje
met allerlei stunts voor mensen die
geen boeken lezen.”
neemt zonder dat de kinderen daar
zelfs iets van wisten.
Filosofie heeft me geleerd; aan elk
verhaal is een andere kant. In de media
klinkt soms te dikwijls die ene en zelfde
kant van het verhaal, omdat het goed
klinkt, omdat de persoon die het verdedigt een goede babbelaar is, omdat
er geen tijd is voor debat, of omdat het
niet interessant genoeg lijkt. Daar wil ik
als journalist tegen blijven opboksen.
GEEN LIFLAFJE
De andere kant van het verhaal, is
daar plaats voor bij het nieuwe Canvas?
Ik hoop het. Maar over het nieuwe
Canvas kan ik niet veel zeggen, omdat
we als journalisten van de nieuwdienst
op dit moment zelf niet weten wat het
precies zal worden. Wat je leest in de
krant is het ook wel. ‘Ze’ zijn bezig met
‘dingen’. Maar als ik voor mezelf spreek,
weet ik wél dat er zeker plaats moet
blijven voor het goede gesprek. Een
debat over maatschappelijk relevante
thema’s levert misschien geen gigantische kijkcijfers op, het is wel iets wat
mensen terecht willen. De mix die we
bij Reyers Laat hebben bijvoorbeeld.
Harde actualiteit met tijd om iets te
zeggen.
Canvas. Ik kijk ook wel positief vooruit naar die vernieuwing, waarbij we
hopelijk allemaal ergens onze inbreng
kunnen hebben. Misschien zit de flair
en de filosofie van Reyers Laat ook in
de nieuwe programma’s. Het is nooit
prettig dat er iets verdwijnt, maar ik ben
nu al vijfentwintig jaar bij de VRT en er
zijn al zoveel dingen veranderd. Het is
ook maar wat het is.
De openbare omroep moet natuurlijk
wel de twee opzoeken: diepgang en
snelheid. De VRT moet nog meer inzetten op het digitale. Als ik ‘s morgens
opsta, check ik meteen Twitter. Dat is
een enorm snelle bron om te zien wat
er in de wereld gebeurt, als je de juiste
dingen volgt. Daar verschijnt alles het
eerst. Daarnaast moet de openbare
omroep ook absoluut een mix kunnen
blijven van prettige programma’s. Kijk
naar het succes van Thuis. Waarom
niet? Als je mensen kan vasthouden
vanaf Blokken, over Het Journaal, tot
en met Thuis, die dan toch nog een stuk
van Het Journaal hebben gezien. Dat is
ook vintage TV. Dat is een moment na
een lange dag – je staat in de file, je eet
laat… – om even tot rust te komen en
samen TV te kijken. Dat is een onderdeel van kijkgedrag. Dat weet de VRT
ook heel goed.
U noemt het nu zelf, het lijkt alsof u
het enorme zonde vindt dat Reyers
Laat verdwijnt.
Moet de openbare omroep niet net
investeren in programma’s met minder
commercieel potentieel, zoals Vrije
Geluiden, of Boeken op de Nederlandse Publieke Omroep?
Ja… Enorme zonde? (Denkt na.) Iedereen is ervan overtuigd dat het tijd is
voor een belangrijke make-over van
Ja, een boekenprogramma! Voor mijn
part wel. Maar dan wel een programma over échte boeken. Als ik naar
24
deWijzer /// november 2014
een boekenprogramma kijk, wil ik wel
geen grappig liflafje met allerlei stunts
voor mensen die geen boeken lezen.
Maak dan iets voor echt geletterde
mensen. Ik zeg niet dat het elke week
potten gaat breken. Maar er zijn genoeg
schrijvers. Vraag een Stefan Hertmans,
of doe iets met de hype rond Stoner. Ik
ben direct kandidaat! (Lacht.)
Ik zou nog heel graag dingen doen waar
er genoeg tijd is om een fijn gesprek te
voeren. Dat kan gaan over boeken, dat
kan over alles. Eventueel weg uit de
sfeer van de politiek. Maar nu ben ik
luidop aan het fantaseren. Er zijn een
hoop andere mensen die aan de knoppen zitten en verondersteld worden
daarover te kunnen beslissen. (Lacht.)
Voor mij is het zo dat ik me blijf amuseren tot de laatste week van Reyers
Laat. Wij hebben net het gevoel dat we
samen in een bootje zitten.
U focust er heel erg op dat het zo fijn
is om Reyers Laat te maken; je zou ook
kunnen zeggen: ‘Slechte carrièrezet.’
Nee, absoluut niet. Ik kan nu tonen dat
ik meer ben dan Terzake. Ik vind Reyers
Laat nog altijd een ongelooflijke cadeau
en we lopen nog tenminste tot de paasvakantie. Ik heb al zoveel doorzwommen en op een bepaald moment kijk je
wel weer vooruit.
KOFFIE MET BRUNO TOBBACK
Wat is een goed interview?
Voor mij is dat een interview waarin
er echt iets gebeurt, op welke manier
dan ook. Ikzelf ben enorm geëvolueerd.
Het is eigenlijk vrij makkelijk om een
zeer kritisch interview te doen waarbij
je de tegenpartij echt het vuur aan de
schenen legt. Heel scherp en kort op de
bal. Nog altijd is dat nodig. Wanneer er
ergens een politiek schandaal uitbreekt
en er komt iemand in de studio, kan je
niet voor een gezapig interview gaan.
Als er enorm veel gebeurt rond Arco,
en het is duidelijk dat NVA daar een
belangrijke rol in speelt, met perslekken
en een hidden agenda, dan moet je die
partij wel voorleggen: “waar zijn jullie
precies mee bezig, en wat betekent dit
voor de gewone spaarder?”
Maar in de loop der jaren heb ik ook
geleerd dat er in een interview veel kan
naar boven komen, als je de ander ruimte geeft. Veel meer soms dan wanneer
je je gesprekspartner voortdurend op
de huid zit. Er komt een soort vertrouwen zodat de persoon meer zegt dan
oorspronkelijk de bedoeling was.
Wat is uw grootste talent als interviewster? Kan u dat omschrijven?
Laat ik mezelf maar kort door de bocht
omschrijven: ik denk wel dat ik nogal
goed ben in interviewen. Ik heb intussen veel routine opgebouwd, zodat
ik stilaan weet wanneer ik best welke
vragen stel, en wanneer ik echt niet
mag loslaten. Bij veel jonge journalisten
– dat was ook zo bij mezelf in het begin
– merk je dat ze soms te veel gefocust
zijn op hun lijstje vragen, dat ze niet
genoeg luisteren naar de antwoorden.
Dat kan ik stilaan wel goed, denk ik. En
ergens iets naar boven halen, wat niet
zo evident is, dat koteren. En bij uitbreiding wat ik nu bij Reyers Laat doe, dat
is een nieuwe rol voor mij. Daarvoor
moest ik altijd kort op de bal spelen en
ter verantwoording roepen, maar bij
Reyers Laat draait het erom de gast te
laten schitteren. Ik moet zeggen dat ik
wel behoorlijk zenuwachtig was om te
zien of ik die andere rol zou aankunnen.
Het had gekund,dat ik gemakkelijk in
mijn andere zelf was vervallen. Maar dat
is eigenlijk rimpelloos gegaan.
Wat was uw moeilijkste interview?
Van mijn eigen baas: Luc Rademakers.
(In een live-interview op Terzake voelde
ze haar toenmalige baas ernstig aan de
tand, nadat deze twee journalisten had
terechtgewezen na het publiceren van
hun boek De Keizer van Oostende over
Johan Vande Lanotte, nvdr.)
Ook uw meest glorieuze.
Het had enorm veel weerklank, omwille van het feit dat dat kon. Dat had
trouwens een heel toevallige aanleiding.
Een jonge collega van Terzake merkte
op: “Nu zijn we altijd kritisch, waarom
dan niet voor onze eigen baas?” Wij
dachten dat hij dat nooit zou doen. We
hebben hem gevraagd. Hij zei onmiddellijk ja. Wij hebben niets vooraf besproken en hij heeft me dat nooit kwalijk
genomen. Hij zei wel dat hij de vraag
niet verwachtte of hij wel op de juiste
stoel zat. Het is onder meer ook na een
gesprek met Luc Rademakers, dat ik
ook ben overgestapt naar Reyers Laat.
Hij vroeg me of ik niet eens een andere
kant van mezelf wou laten zien.
“Misschien kan
ik nog hele toffe dingen doen
op Canvas, of
misschien is het
tijd om buiten
de VRT iets heel
anders te proberen.”
Nee, dat is nooit kwalijk geëvolueerd.
We hebben daar de dag nadien nog
over gesproken, maar er is nooit een
kwaad woord gevallen. Hij krijgt echt al
mijn respect daarvoor.
Heeft iemand u ooit iets kwalijk genomen?
Eigenlijk nooit. Ik heb dat echt nog
nooit meegemaakt. Politici vinden het
in de meeste gevallen prettiger om
meer weerstand te krijgen. Dat zeggen
ze me ook. Na een interview zie ik hen
meteen, als ze ontevreden zijn, zullen ze
dat wel zeggen.
Ik vind het bijna ongeloofwaardig hoe
redelijk uw gasten zijn.
Wat wel is gebeurd, om nu een voorbeeld te geven van zo’n moment van
onvrede te geven, is dat Bruno Tobback
echt boos was. Dat is al gebeurd, na het
interview in de foyer. Dat ik iets in mijn
vraagstelling had geponeerd dat absoluut niet klopte. Dan kan je wel de wind
van voor krijgen. Tijdens de recente
verkiezingsuitzendingen hebben mijn
collega’s van Terzake dat trouwens ook
live, tijdens de uitzending, meegemaakt.
What you see is - bij Bruno - what you
get. Ik doe gewoon mijn job en als hij
dat persoonlijk neemt, is dat heel jammer. Er zijn natuurlijk wel mensen die
denken: ‘Verdomme, dat was nu toch
wel ambetant, hier ben ik niet content
mee.’ Maar die nemen het dan maar
zoals het komt.
Men spreekt vaak over ‘de socialistische
VRT’, maar kijk naar het parcours dat
velen hebben afgelegd: Ivo Belet, Siegfried, Jan Becaus. Wie had dat gedacht?
Met Jan hebben wij nooit in die termen
over politiek gesproken. Hij deed naar
mijn gevoel eerder zo van ‘Hoho, die
heren politici, wie wilt daar nu tussen?’
Lees verder op pagina 25.
deWijzer /// november 2014
25
///IN BEELD
///INTERVIEW
Afgelopen zomer wandelde Pjotr Hubin van Saint-Jean-Pied-de-Port 800 km naar Santiago de Compostella. De tekeningen
die u in deWijzer tegenkwam zijn fragmenten uit het dagboek dat hij tijdens deze tocht bijhield.
Vervolg pagina 23.
POLITIEK TALENT
U hebt onder Siegfried Bracke
gewerkt toen hij baas was van de
duidingsprogramma’s. Kunnen jullie,
journalisten onder elkaar, mekaars politieke kleur inschatten? Praten jullie
daarover?
Vroeger was dat taboe op de VRT. Dat
is enorm veranderd. De laatste keer is
daar op de redactie van Reyers Laat
wel over gesproken. Dat was de eerste
keer dat ik dat zo voelde. Dat ligt ook
aan een nieuwe generatie, denk ik.
Ik zou al niet meer weten wie op wie
gestemd heeft.
Moet de VRT echt vasthouden aan zijn
neutraliteit?
Ja, toch wel. Natuurlijk hebben journalisten ook hun eigen politieke overtuiging, maar ze mogen die niet uitdragen
op de VRT. Als je nu de verhalen hoort
over Valère De Scherp, het pseudoniem
waaronder Siegfried stukjes schreef
voor SP.a... dat is ondenkbaar nu. Mocht
mij zoiets nu overkomen, ik zou meteen mogen vertrekken, denk ik. Soms
hoor je ook: dankzij Terzake is Bart de
Wever groot geworden? Dankzij Het
Journaal is ook Steve Stevaert groot
geworden, Kris Peeters... Het zijn nu
eenmaal politici, ze weten handig van
de media gebruik te maken. En ook, er
is een enorme slingerbeweging, waarbij
we met z’n allen achter een nieuwe
figuur lopen, wiens houdbaarheid zeer
beperkt is. De glans van Bart de Wever
is verdwijnt ook stilaan, en hij weet dat
zelf ook. Hij trekt zich nu in Antwerpen
terug en is spaarzaam met z’n optreden
in de media.
Naar mijn gevoel is hij zeker één van
de meest getalenteerde politici van de
26
deWijzer /// november 2014
afgelopen twintig jaar. Ik ken hem ook
al lang. Indertijd heb ik hem voor Villa
Politica gevolgd, toen hij nog een kleine,
onbetekenende voorzitter was en
zelf elke avond met zijn klein autootje
van van Berchem naar Diksmuide en
naar weet ik waar reed. Werkelijk voor
zaaltjes van twaalf mensen soms, om te
spreken over NV-A.
Hij is heel intelligent. Hij heeft, dat
is zijn grote kracht geweest, op een
moment dat niemand er erg in had, de
tijdsgeest weten te vatten en doorgekregen dat er een enorm ongenoegen
leefde bij een groot stuk in Vlaanderen,
rechts, centrumrechts, mensen die het
gevoel hadden dat zij helemaal niet aan
bod kwamen, ook in de media. Laten we
het de politiek correcte periode van de
media noemen, waarbij heel dikwijls bepaalde partijen aan het woord kwamen.
Een beetje de Humocultuur, noemde hij
dat toen. Dat het leek alsof alle mensen
heel overtuigde linkiewinkies waren.
Wie hebt u nog ontmoet van dat
niveau?
Uiteindelijk was ook Steve Stevaert
een groot politiek talent van zijn tijd.
Hij heeft aan de andere andere kant de
voorloper van het verhaal kunnen vatten. ‘Mensen willen eigenlijk niet teveel
gezeur en we gaan op een positieve
manier aan politiek doen.’ Dat is wel zijn
grote verdienste geweest.
Bent u ooit zelf gevraagd in de politiek
te gaan?
Nee. Echt nooit.
Het is dus echt uit eigen initiatief
dat een Siegfried Bracke of een Jan
Becaus in de politiek zijn gegaan.
Ja.
Waren dat schokken op de redactie?
Ja en nee. ‘Ja’ in de zin dat ik er geen
idee van had dat hij op dat moment die
beslissing zou nemen. ‘Nee’ in de zin dat
het ook erg typisch Siegfried is. Hij kan
letterlijk zo geënthousiasmeerd worden
voor een project en er dan zo van
overtuigd zijn... In die zin was het niet zo
verwonderlijk en wist ik ook wel dat hij
er dan vol voor zou gaan.
FILOSOFEN OP CANVAS
U hebt ooit in een interview deze
zomer in HUMO gezegd: “Ik zou
ermee kunnen leven mocht ik morgen
sterven.” Maar vanuit een tevredenheid. Het had iets heel moois, het was
een soort levenshouding. Wat zit daar
precies achter?
Misschien komt dat ook wel vanuit mijn
filosofieopleiding. Dat was een lang interview over geluk. Dit is ook weer een
voorbeeld van hoe filosofie mij helpt om
naar de dingen te kijken. Omdat wij in
een samenleving leven waarin een sfeer
heerst, en met alle gevolgen vandien,
dat als iedereen genoeg moeite doet,
en benoemt en regelt, iedereen perfect
gelukkig kan worden. Als je man lastig is,
neem dan gewoon een andere en begin
opnieuw. Als je kinderen moeilijk doen,
laat ze dan hun eigen boontjes soppen...
De maakbaarheid van alles.
Ik houd in die zin niet van de boeken-hype rond “geluk” of “liefde”. Zoals
het boek van Leo Bormans. Ik heb
respect voor wat hij doet en hoe hij het
aanpakt. Maar uiteindelijk suggereren
die boeken dat er recepten bestaan, en
dat het aan jezelf ligt als je er toch niet
in slaagt om gelukkig te zijn... Alsof je
niet hard genoeg je best hebt gedaan,
als je uiteindelijk depressief of onzeker
bent.
deWijzer /// november 2014
27
///INTERVIEW
///HANSJE
“Filosofie heeft
me geleerd; aan
elk verhaal is een
andere kant.”
Geluk is in die zin misschien ook kunnen zeggen soms: “Ik heb gewoon mijn
best gedaan en eigenlijk heb ik met mijn
gezin en met iedereen die mij omringt
veel geluk gehad.” Heb ik dat zelf kunnen bewerkstelligen? Nee, ik denk het
niet. Ik had even goed een afschuwelijk
rebelse puber kunnen hebben die aan
de drugs kwam en mij van zich afstootte
en zei: “Moeder laat mij gerust, want
je interesseert me niet.” Ook dat kan
gebeuren. En ik grijp dat ook allemaal
ongelooflijk vast. En als daar nu een
eind aan komt zeg ik: “Amai, het is tot nu
toe toch al heel goed geweest.”
Ik zou ook kunnen zeggen: “Verdorie
als ik in Frankrijk anker was geweest,
dan was ik nu miljonair. Dan woonde ik
in een superdeluxe huis en had ik twee
BMW’s voor de deur staan.” Maar die
gedachte is er eigenlijk niet. Ik ben nu
vijftig, misschien kan ik nog een aantal
jaar werken bij de openbare omroep,
misschien ook iets heel anders. Ik weet
het echt niet. Het ligt compleet blank
open. Misschien kan ik nog hele toffe
dingen doen op Canvas, of elders in het
huis, of misschien is het tijd om buiten
de VRT iets heel anders te proberen.
Ik ben ook maar wie ik ben en er komt
een eind aan op een bepaald moment.
Ik doe nu Reyers Laat en ik kom met
mijn gezicht op TV, maar ik zal dat niet
blijven doen tot ik op pensioen ga.
Is er nog iets dat je echt wil maken
voor TV?
Weet je wat ik heel graag wil maken?
Een reeks met een roterende tafel
28
De Vraag
filosofen of zo. Dat zou ik misschien
wel eens graag doen. Ik als moderater
en dan Moyaert, De Dijn, Vermeersch,
Braeckman... Liefst ook wat vrouwen.
Niet vanuit de redenering dat er overal
per se vrouwen in moeten, want dat
lukt ook niet altijd.
Ik ben zelf trouwens bij de radio het
product geweest van positieve discriminatie. Wij waren hetzelfde gekwalificeerd, maar ik kreeg een zetje meer
omdat ik een vrouw was, wat ook niet
zo fijn was voor twee van mijn collega’s.
Tegelijkertijd heb ik er ook altijd keihard
voor gewerkt. Als ik dat niet had gedaan, was ik toch door de mand gevallen. Al vind ik het wel belangrijk dat je
tussen dit en een jaar of vijf, of tien – ik
wil nog mild zijn – een heel ander profiel
moet hebben.
Misschien moet ik mijn filosofenprogramma eens voorstellen aan het nieuwe Canvas. Ik weet niet welke kijkcijfers
het zou halen, maar dat is toch niet
meer zo belangrijk. (Lacht.)
We eindigen telkens met een drieluik:
wat verwondert u vandaag nog, wat
ontroert u en wat biedt u troost?
Wat verwondert mij nog, dat is een
moeilijke... (Dochter wandelt binnen met
gekke pantoffels.) Dat! (Lacht.)
Hoe bepaalde systemen in een samenleving draaien, iedereen in zijn modus
zit... Die gehechtheid en die gewoonte
om vanuit bepaalde patronen te denken
en te redeneren. En dat het blijkbaar
moeilijk is om dat eens los te laten.
Heel veel dingen dichtbij ontroeren mij.
deWijzer /// november 2014
Literatuur, muziek, een mooi gesprek,
dat heb ik meer en meer de laatste
jaren. Ik word hoe langer hoe sneller
ontroerd. Vroeger had ik dat veel minder. Of heel concreet op uitzending,.
Als ik het bijvoorbeeld op Terzake moet
hebben over dat vreselijke busongeval
in Sierre en ik weet dat mijn oudste
zoon daar twee scouts had die zijn
omgekomen en dat de grootmoeder
hier in de straat woont, dan komt dat
heel dichtbij.
Vooral daar aan tafel bij Reyers Laat
zijn er eigenlijk veel mooie momenten.
Mensen die gewoon op dat moment
beslissen zich bloot te geven omdat
het vertrouwen zo groeit tijdens dat
gesprek. Ook dat is een kleine vorm van
geluk. Als zoiets gebeurt... dat is heel
mooi. Dat is wel een nieuw talent dat
ik bij mezelf gevonden heb en waar ik
graag nog iets mee zou willen doen.
Troost... Wat me veel positieve troost
biedt, is zo mijn eigen jonge generatie
die ik hier in huis heb. Dat je voelt hoe
positief en fris jullie naar de dingen
kijken. Voor jullie zijn dingen die wij omschrijven als een probleem iets positiefs
en een uitdaging, om het foute woord te
gebruiken. Dat vind ik iets heel opwekkends, of troostends, als wij misschien
de dingen te negatief belichten.
Op de jonge generatie. Bedankt voor
het interview.
Het gebeurt telkens weer. Wanneer de aspirant-filosoof
vanuit een jeugdig enthousiasme zijn liefde voor het idee
wereldkundig maakt, botst hij vroeg of laat op De Vraag. Deze
Vraag komt in vele vormen. Ze kan goedbedoeld ontspringen
aan de mond van een geïnteresseerd familielid, of achteloos
gevormd worden door de lippen van een vertrouwde schoolkameraad. Ze kan zorgvuldig gekleed gaan in een mantel van
nuance, of rauw en halfnaakt op je afgevuurd worden.
POEZIE\\\
Hier sterf ik
De nacht valt over de stad, als een zwart dons over een ronkend kind.
De nacht in zijn element
hier; het duister, gedonder en gebonk langs Kerstmis in de straten bruinbronzen beelden dorsten niet spreken
in dit zomerzeeë weer. In de liefde is de toekomst altijd
Ongeacht de concrete omstandigheden, ooit komt er dan
een moment dat iemand je aankijkt en vraagt: “maar wat ben
je nu eigenlijk met filosofie?” Want anders dan bijvoorbeeld
rechten of geneeskunde, is filosofie een richting die om
verantwoording vraagt. Alsof het niet onmiddellijk omzetbaar
zijn van een diploma in een goedbetaald beroep een gebrek
is van de studierichting in kwestie.
waargebeurd, maar ze duwen
me in mijn rug, naar de dood aan het front. Mijn bang vel is naakthondsbleek.
Ik word zwart, als mijn moeder aan de haard.
Minervini.
Wanneer ik geconfronteerd wordt met deze vraag adem ik
eerst eens diep in en uit, plooi vervolgens mijn lippen in wat
ik hoop een klein minzaam lachje te zijn, en steek van wal.
Ik vertel over de grote maatschappelijke revoluties waar de
filosofie een hand in heeft gehad. Met weidse gebaren schets
ik een beeld van in toga gehulde denkers die 2000 jaar voor
de uitvinding van de eerste microscoop de wereld al zagen
als opgebouwd uit atomen. Ik spreek over de afschaffing van
slavernij en de opkomst van de mensenrechten. Wanneer ik
echter de ogen van mijn gesprekspartner glazig zie worden,
besef ik hoe tevergeefs mijn missie is.
Vragen naar het nut van filosofie is vragen naar een filosofie
van het nut. Is het niet praktisch toepasbaar zijn van dingen
als filosofie, poëzie of kunst, wel valabel als kritiek? Staat nutteloos gelijk aan waardeloos? Ik ken dan misschien wel niet
Het Antwoord op De Vraag, ik weet wel dat een onderzoek
naar de meest fundamentele waarheden en een zoektocht
naar betekenis en zin onontbeerlijk is voor mij om als mens te
bestaan. En de volgende keer dat een trotse tante me vertelt
over haar flinke zoon die rechten studeert zal ik stiekem in
mezelf denken: “Rechten, wat ben je daar nu eigenlijk mee?”
Het huwelijk
Ik heb
met de dood
een verstandshuwelijk,
een band
door mijn vader
gedwongen gesmeed.
Ik weet
dat eens
zij zal wachten,
mijn geliefde,
die ik ooit
hebzucht verweet.
De Muiderkring
deWijzer /// november 2014
29
///Q
///ONDERWIJS
Thuisstad van een student
/
trip langs de nacht naar huis.
Blurchival.
We leven in de wereld. Krankzinnigheid is geen ziekte, het is
een hobby. Ik slaap op een hoopje droom. Het centrum van de mensenbouillon wordt overdag tot
ruïnestoe omvergewandeld. Tijdens de herfst in opgewarmde
regen, tijdens de lente in gestoomde autodampen. Ik wandel
het hele jaar door in mijn luchtbel van vooruitzichten. Wanneer ik niet alleen wandel, wandel ik in een andere wereld.
Een wereld die geheimen voor me kent. Aldus wandel ik liever alleen. Ik droom te veel. Ik dring niet door tot de dingen.
Enkel in levensbedreigende situaties bestaan procedures om
je eigen leven te redden. Meestal in cartoons. Ik wil mezelf in
een schilderij tekenen en dan overschilderd worden. Als je er
in woont, kan je het niet schilderen. Iemand kleurt je altijd in.
Daarom vind ik het zo gevaarlijk een mening te hebben. Een
mening elimineert vele kandidaten. Zonder mening vindt niemand je interessant. Je mag niet een beetje mening hebben,
een beetje niets, een beetje iets zeggen. Ik kan wel fluisteren,
maar dan luisteren mensen te goed. Fluisterend groeien mijn
woorden aan belang.
De gebouwen groeien kaarsrecht uit de grond. In de leemtes
tussen de wanden, de gure, smalle straatjes, gruist de zwarte
zeewind. In de straten worden dingen verkocht; mensen
eigenen het zich toe. Het is verdriet dat hun nooit zal toebehoren. Dit verdriet, dit niets, in al diezelfde schaduwen, is
met geen licht te vangen. Ik staar in de schorre kelen van de
winkels, want daar verbijten mensen hun dromen, of lopen ze
als zangers in zuurstofmaskers achterna. Arm of rijk, ze willen
altijd wat een ander koopt.
Volwassenen hebben hun dromen reeds opgegeven. Het
speelse kind is eruit gerukt. Al wat ervan rest zijn littekens.
Dit onverbloemde lot dat me te wachten staat jaagt me angst
30
deWijzer /// november 2014
aan. Mijn mond is hol, daaruit vlucht woord noch zucht. Mijn
eenzaamheid wordt het lot van de dag. De wereld is niets
meer dan drijfzand waar we in moeten drijven en verzinken.
Tot ver in de aarde. Ons lot is buiten ieders wil beslist. De
vrijheid is nooit zelf vrij. Hoe meer we tegen het drijfzand
vechten, hoe sneller we de bodem bereiken. Ik wandel traag
verder de stad uit. Nog vier sigaretten eer de nacht is bereikt.
Zonder mensen op de baan lijkt de tijd van een steile helling
te vallen. De stad is één dik en ziek en trippend lichaam, geïnjecteerd
met een shot heroïne. Ik heb net haar lippen bereikt. Ze
voelen niet meer zo zacht, ze zijn afgeveegd door een oude,
vervelde duim. Ik herken mijn stad niet meer. Nochtans ben ik
hier thuis. Ver boven me, in de lucht, vliegt een zwerm vogels
over me, als door de zon opgejaagd stof. Ik ga in kleermakerszit op de stoep zitten en was mijn gezicht in de plas tussen
mijn benen. Mijn reflectie likt aan het water, ik zie dat er
achter me een doofstom meisje staat, haar ogen klemmen
in hun kassen van geluk. In gebarentaal beeld ik een gedicht
voor haar uit, maar de wind strijkt over het oppervlak van het
water en het doofstomme meisje verdwijnt voor ik het laatste
metrum heb uitgebeeld.
Ik verlang tot ver in de aarde. Tot de dag stopt. Dan ga ik
weer op mijn stapel dromen liggen. Zachtjes in slaap vallen.
Dromen. Weer opstaan. De eerste zonnestralen plakken aan
mijn raam en ik denk aan een trouwzoen met het doofstomme
meisje en de Melkweg barst open.
-Q.
Ik ben veel punten waard in Scrabble.
Bezuinigingen
Er wordt in de media veel
gesproken over de verhoging
van het inschrijvingsgeld. Dat
stijgt namelijk met 43 procent,
van 620 naar 890 euro. Dit is
echter niet de enige noch de
belangrijkste besparing op de
universiteit.
Er komt namelijk ook een besparing van bijna acht procent
op de studentenvoorzieningen
van de KU Leuven. Waar dit
geld precies gehaald gaat worden is nog onduidelijk, maar
er is al gesproken over een
verhoging van de huurprijs van
KU Leuven residenties. Besparingen op LOKO, de Alma en
Veto (waarvan de financiering
onder StuVo valt) zouden alle
studenten rechtstreeks treffen. Ook de ondersteuning van
studenten met een functiebeperking valt onder StuVo. Dit
betekent dat waarschijnlijk de
zwakste studenten het hardst
getroffen zullen worden door
de bezuinigingen.
Dit is onacceptabel. Daarom
gaat de Leuvense studentenvertegenwoordiging zich
inzetten om deze maatregelen
terug te draaien. Het allerbelangrijkst is echter het verzet
van alle studenten. Zonder
jullie kan de studentenvertegenwoordiging geen vuist maken. Kom dus allemaal naar de
acties tegen deze besparingen
en verzin zelf creatieve manieren om duidelijk te maken dat
dit niet kan!
Research master
We houden ons echter met
nog meer bezig. Een belangrijk
voorbeeld hiervan is de voorgestelde tweejarige research
master.
De tweejarige research master
is een facultaire aangelegenheid. Het plan is om de
MPhil te vervangen door een
tweejarige Engelstalige research master. Dit betekent dat
studenten na hun (Engels- of
Nederlandstalige) bachelor
meteen met de research master kunnen beginnen. In het
huidige voorstel is het echter
ook zo dat studenten na de
gewone, eenjarige master nog
in het tweede jaar van de research master kunnen instromen. Hoe dan ook zal het nog
enkele jaren duren voordat dit
wordt ingevoerd.
Contact
Als je nog vragen hebt over
deze thema’s, of over andere
zaken zoals bijvoorbeeld de
in de stura besproken herindeling van het academiejaar
of de ijkingsproef dan kan je
altijd mailen naar onderwijs@
nfk.be.
Ook voor onze standpunten,
of je eigen mening kan je ons
daar bereiken.
POEZIE\\\
De Koorddanseres
Smal is het koord, de lijn, de zijden draad
Waarop, waaraan zij wankelt, neergaat
De grens die scheidt wat leeft en sterft
Wat ademt, eet en dan bederft
Heel precies, meet zij af vanwaar ze staat
De stapjes tot waarheen ze gaat
Maar de lijn des levens, dooraderd, generfd
Zwiept en zwaait, zij valt en sterft.
Zij dacht, als een schikgodin, te bepalen
Dat zij nooit door een misstap mocht falen
Nu ligt zij daar, beneden in de circushal.
Eenmaal gebroken, fragiel als porselein,
Zal zij nimmer een hemelster meer zijn
Helaas, na hoogmoed komt de val.
Valerie Widdershoven
Melktanden
Wij waren tien winters toen
sneeuwkastelen onze wereld
niet meer konden omvatten.
Op een aangedampte ruit
schilderden wij vraagtekens; naïef
vertrouwend op toekomstige wijsheid.
Stef Frijters en Emma Moormann
Onderwijsverantwoordelijken
NFK
Wat waren wij jong toen en
wat hebben wij gehuild, later.
Fee Ksorza
deWijzer /// november 2014
31
wegWijzer
Onze koene filosofenridders ontwaken, hullen zich in beschermend wapentuig en stijgen te paard. Gedurende de hele
maandag trekken ze doorheen woud en velden, zich onderweg hoedend voor rabauwen en beurzensnijders. Omdat de
weg lang en vol gevaren zit, is er die dag geen ridderspel waarmee ze zich kunnen verblijden. Dapper trekken ze verder.
Na weer een lange dag te paard kijken onze koene filosofenridders uit naar een gezellig oord waar ze het stof van hun
reis kunnen wegspoelen. Dinsdag stallen ze hun paard en begeven ze zich naar het drinkgelag van de lokale M-café
herberg. Wenst u zich bij hen te voegen en elkaar te vermaken met menig sterk verhaal, zien zij u daar vanaf 22:00.
Onze koene filosofenridders komen woensdag om 19:00 aan op een oord genaamd Ladeuzeplein, waar de VVS (Vereniging Vlaamse Studenten) een fakkeltocht organiseert tegen de besparingen op het hoger onderwijs. De ridders stappen
af, nemen hun fakkel ter hand en lopen broederlijk mee. Hun fakkels glimmen en fonkelen vol kronkelende vlammen en
ze zien de vonken van hun overtuiging weerkaatst in het branden van het rebelse vuur.
Donderdag bevinden onze koene filosofenridders zich op een heus ridderfestival. Naast het steekspel en de hand-tothand gevechten is er de grootste commotie rond het fifa-schouwspel. Beurtelings bestrijden dappere helden elkaar
met een virtueel voetbalelftal in een strijd om de dapperste te zijn. Dus als je zin het, verwachten we je om 20:00 op
het elektronisch slagveld in de lounge.
Vrijdag om 12:00 komen onze koene filosofenridders aan bij een open plek in het bos. De herfstbladeren kraken onder
het hoefgetrappel van hun hengsten en ze schuiven aan bij de broodmaaltijd met soep en andere lekkernijen, uit een
gelijkaardig herfstpalet. Ze zijn herenigd met hun medebroeders, vertellen verhalen over hun lange tocht en voelen zich
geborgen in de huiselijke gezelligheid van hun gezegende lounge.
EXTRA
Net als vorig jaar zal prof. Van Riel dit jaar een filosofenkoor begeleiden voor (minstens) de Kerstwake en het Thomasfeest. Wie interesse heeft, stuur een e-mail naar [email protected] om op de hoogte te blijven van de
repetities. Wie twijfelt: niet doen (twijfelen) en gewoon mee komen zingen.
NFKALENDAR
Our brave philosopher knights awaken, wrap themselves in protective armour and mount their horses. On Monday
they travel through forest and fields, guarding the road from thieves and deceivers. Since the road is long and full of
danger, there isn’t a knight’s game that day for them to enjoy. Bravely they move on!
After an exhausting day of horseback riding, our courageous philosopher knights look for a cosy location where they
can rest. On Tuesday they stable their horses and head to the drinking bout of the local M-café inn. Do you wish to join
them on this entertaining night, with lots to drink and many stories to share, they’ll expect you from 22:00.
On Wednesday our brave philosopher knights arrive at 19:00 at a place called Ladeuzeplein, where the VVS (Flemish
Students Association) organizes a torchlight procession against budget cuts for higher education. The knights dismount
from their horses, with their torches held high, they fraternally walk forth alongside each other. The knight’s torches
shine and sparkle full of twisting flames and they see the sparks of their belief reflected in the flames of the rebellious
fire.
On Thursday our brave philosopher knights attend a real knight’s festival. Besides the jousting and brawling, there is
the biggest commotion around the fifa-spectacle. Our brave heroes fight each other in turns with a virtual football team
in a battle of the bravest. So if you fancy it, we expect you at 20:00 on the electronic battlefield in the lounge.
Friday at 12:00 our brave philosopher knights come at a clearing in the forest. Autumn leaves crunch under the hoof
beats of their stallions. They sit down for a bread meal with soup and other delicacies, which are served in a similar autumn theme. They are reunited with their fellow comrades, telling stories about their adventurous journey and feeling
secure in the home cosiness of their blessed lounge.
EXTRA
Like last year, Professor Van Riel will lead a choir of philosophy students for at least the Christmas vigil and the feast
of St. Thomas. Do you have any interest? Please send an e-mail to [email protected] and get all the
necessary information (about repetitions etc.). Don’t hesitate, you’ll regret not participating

GROEPS indeling HA/ADM basis

Genootschap van 100 - De Twaalfvoetsjollenclub

140127 Bachelorproeven rond (kans)armoede AHS

programma - De Verdieping

uitnodiging - Eigen-kracht Conferenties

Visie en missie EAPN

Uitnodiging verkiezingsdebat DADD 25 februari

Verslag parochieraad 11 december 2014

Folder voorjaar 2015 - Filosofisch Café Hoogeveen