KIDV De heer Peter Blok Zuid Hollandlaan 7 2596 AL DEN HAAG

Postbus 17 | 6700 AA Wageningen
KIDV
De heer Peter Blok
Zuid Hollandlaan 7
2596 AL DEN HAAG
DATUM
4 november 2014
ONDERWERP
Reactie op e-mailbericht van
30 oktober 2014 over PVC
verpakkingen
ONS KENMERK
14/FBR065
Geachte heer Blok,
Met interesse lazen wij uw e-mailbericht van 30 oktober aangaande PVC
verpakkingen met daarin de vraag of PVC verpakkingen als technisch onmisbaar
zouden kunnen worden aangemerkt. Zoals gevraagd hebben wij ons antwoord met
de heer Roland ten Klooster van de Universiteit Twente afgestemd. Hieronder volgt
ons gezamenlijk antwoord.
POSTADRES
Postbus 17
6700 AA Wageningen
BEZOEKADRES
Wageningen Campus
Gebouw 118
Bornse Weilanden 9
6709 WG Wageningen
INTERNET
www.wageningenUR.nl/fbr
Polyvinylchloride
PVC staat voor polyvinylchloride. Dit is een veelzijdig kunststof dat door toevoeging
van hulpstoffen kan variëren in eigenschappen tussen zacht en flexibel en hard en
stijf. Daarnaast wordt ook PVdC gebruikt, dit is polyvinylideenchloride, een verwant
kunststof dat voornamelijk in laminaten wordt toegepast.
KVK NUMMER
09098104
CONTACTPERSOON
Dr. E.U. Thoden van Velzen
TELEFOON
Vormvaste PVC verpakkingen
Van alle PVC verpakkingen die op de Nederlandse markt aangetroffen worden is er
voor het merendeel geen verpakkingskundige noodzaak tot het kiezen van PVC en
had deze verpakking ook van PET, PP, PE en PS kunnen worden gemaakt. Het
handelt hier om vormvaste verpakkingen: blisters, doosjes, schalen, etc. Voor dit
merendeel van de huidige verpakkingen is er dus geen sprake van ‘essential use’ of
+31 (0)317 480170
FAX
+31 (0)317 483011
E-MAIL
ulphard.thodenvanvelzen@wur
.nl
verpakkingstechnische onmisbaarheid.
Flexibele PVC verpakkingen
Daarnaast wordt PVC ook toegepast in folies; rekwikkelfolie, dikke folie en
laminaatfolie met PVdC.
Rekwikkelfolie (8-12 μm filmdikte) wordt vaak toegepast voor snel ademende
producten (paddenstoelen, spruitgroenten, dadels, buitenlandse kaaspunten, bamipakketten), vleesproducten die moeten bloemen en in de horeca als tijdelijke
verpakking. Voor deze producten heeft PVC rekwikkelfolie een vrij unieke mix van
eigenschappen van grote cling en hoge doorlaatbaarheid (zuurstof, koolzuur en
waterdamp). De cling is een unieke eigenschap die het rekwikkelen mogelijk maakt.
De hoge zuurstof, koolzuur en waterdampdoorlaatbaarheid zorgen ervoor dat er geen
anaeroob milieu in de kopruimte van verpakte snel ademende producten ontstaat,
alsmede geen zichtbaar condens. Sinds 20 jaar proberen verschillende partijen
polyolefine-gebaseerd rekwikkelfolie te ontwikkelen, echter de cling hiervan is
aanzienlijk minder en de folies zijn eveneens minder hoog doorlatend. Hierdoor zijn
deze alternatieven niet geïmplementeerd.
Wageningen UR (Wageningen
University and various research
institutes) is specialised in the
domain of healthy food and living
environment.
Wageningen UR Food & Biobased
Research is the research institute for
innovation in the areas of healthy
food, sustainable fresh (food) chains
and biobased products.
3
DATUM
4 november 2014
ONS KENMERK
14/FBR065
PAGINA
2 van 3
Voor sommige marktsegmenten bleek krimp PE een voldoende goed alternatief en is
dat geïmplementeerd (broccoli, kaaspunten). Producenten van spruitgroenten als
taugé en sommige paddenstoelvarianten kennen nu geen goed alternatief voor PVC
rekwikkelfolie. Hier zou men van onmisbaarheid kunnen spreken. Voor
vleesproducten bestaan reeds prima alternatieven als MAP (verpakken onder
beschermende atmosfeer). Hiervan zijn de verpakkingen en machines duurder maar
krijgt men wel een langere houdbaarheid. Hier kan men PVC rekwikkelfolie
vervangen door MA-verpakkingen.
Dikke PVC folie (>35 μm filmdikte) wordt beperkt toegepast voor speelgoed,
kussens, beddengoed, textiel. Dit is een stevige, transparante, ietwat lodderige folie.
Ons is geen verpakkingskundige reden bekend waarom deze producten in dik PVC
folie moeten worden verpakt en niet bijvoorbeeld in LLDPE, PS, PET folie, of in geval
doorsteekweerstand een rol speelt in PE-Nylon-PE laminaatfolie.
PVdC-gebaseerd laminaatfolie
Laminaatfolies met PVdC komen beperkt voor in Nederland. Het laagje PVdC is
dusdanig dun (2 μm) dat het niet eenvoudig kan worden aangetoond met eenvoudige
analysetechnieken als NIR. Vaak is aanwezigheid van PVdC vooral bekend uit de
foliespecificaties, vlamkleurreacties met koperstaafjes en chemische
elementanalyses.
Ons is bekend dat een beperkt aandeel van de verpakkingen voor gesneden
vleeswaar en plakken kaas een PVdC laagje bezit. Inderdaad bezit PVdC unieke
barrière-eigenschappen voor gas en waterdamp, die bij meerweekse bewaring in
vochtige omstandigheden groot is ten opzichte van vochtgevoelige
laminaatstructuren met Nylon en EVOH. Tegelijkertijd zien we de opkomst van
barrièrefolies waarin een dun laagje SiOx of AlOx is verwerkt als barrièrevormende
laag. Tien jaar geleden waren deze folies nog onvoldoende betrouwbaar, maar
inmiddels voldoen ze steeds beter en worden ze steeds meer een alternatief voor
PVdC-gebaseerde laminaatfolie. Zodoende lijkt PVdC gebaseerde laminaatfolie niet
meer onmisbaar te zijn.
Daarnaast wordt PP-PVdC-laminaatfolie toegepast bij enkele groentesnijderijen voor
gesneden groenten. De coating met PVdC vergemakkelijkt het dichtsealen van de
flowpacks en verlaagt de wrijving met machine-onderdelen. De PVdC-coating maakt
het PP-folie echter wel zeer ondoorlatend voor gassen en waterdamp en zodoende is
houdbaarheid van ademende gesneden groente beperkt in dergelijke zakken.
Desalniettemin wordt PVdC gecoat PP folie gebruikt, omdat alleen dit folie op de
apparatuur draait die bij deze groentesnijderijen aanwezig is. Omschakelen naar PPfolie met antifog is mogelijk, maar vereist eveneens investeringen in nieuwe
flowpack-machines of onderdelen voor deze groentesnijderijen. PVdC-gecoat PP folie
is op technische gronden dus niet onmisbaar.
Effect van PVC op kunststofhergebruik
Tenslotte het effect op de hergebruiksketen. De meeste vormvaste PVC verpakkingen
treffen wij aan in de sorteerrest van de sorteerbedrijven (~80%), een klein deel in
het PP product (~2.5%) en het mengkunststofproduct (~17.5%). Tijdens het
opwerken zal het meeste vormvaste PVC in de zinkrest terecht komen en de
eigenschappen van het PP en mengkunststof nauwelijks verslechteren. Het PVC
rekwikkelfolie komt voor als losse propjes /bolletjes en als om schalen heen
gespannen folie. Dit PVC rekwikkelfolie treffen we na het sorteren aan in het
filmproduct, PP product, het mengkunststofproduct en de sorteerrest. In het geval
het rekwikkelfolie nog om schalen is heen gespannen (geheel of gedeeltelijk) wordt
het met de schaal samen gesorteerd waarbij het schaalmateriaal bepalend is waar
het geheel terechtkomt. Dit is dus voor een gedeelte in de PP-fractie (om PP schalen)
en de MKS-fracties (om PET schalen).
Wageningen UR Food & Biobased Research
3
Hierbij zal dit folie wel de kwaliteit van de PP en de MKS-zinkfractie nadelig
beïnvloeden. Het blijft immers voor een groot gedeelte aan stukjes schaalmateriaal
vastkleven en zal dus ook in het gewassen maalgoed terechtkomen ondanks windziften flotatiescheidingsstappen. Het PVC-folie dat in het filmproduct komt zal de
kwaliteit van het recyclaat nadelig beïnvloeden aangezien een groot deel van het
filmmateriaal droog-mechanisch wordt opgewerkt en PVC-folie dus daarbij integraal
in het filmagglomeraat wordt ingemengd.
Aangezien PVC tijdens de thermische verwerking zoutzuur vormt en dit zoutzuur
buitengewoon slecht is voor de kwaliteit van teruggewonnen kunststoffen, in het
bijzonder voor RPET en RPP, wil vooral de PET hergebruiksindustrie zoveel mogelijk
beheersmaatregelen die de insleep van PVC in de RPET keten tegengaan. Daarbij
speelt bovendien dat vormvaste PVC op het oog niet eenvoudig te onderscheiden is
van vormvaste PET en dus door menselijke sorteerploegen niet herkend wordt.
Bovendien zal bij een flotatiescheiding met water zowel het PET als het PVC zinken.
En tenslotte is er maar een zeer geringe verontreiniging van PVC nodig om de
eigenschappen van het PET hergebruiksproduct te verslechteren. Doordat de PET
hergebruiksindustrie op dit moment nagenoeg alleen PET flessen en flacons
hergebruikt en in deze verwerkingsprocessen voldoende beheersmaatregelen heeft
genomen, slaagt men er nu in hieruit voldoende goede kwaliteit RPET te maken. In
het waarschijnlijke geval er in de komende 5 jaar eveneens PET schalen zullen
worden hergebruikt tot RPET, zal de verontreiniging met PVC weer een belangrijk
thema worden.
Hoogachtend,
Dr. E.U. Thoden van Velzen
senior onderzoeker verpakkingstechnologie
For quality of life
DATUM
4 november 2014
ONS KENMERK
14/FBR065
PAGINA
3 van 3