Metalworking World 1/2014

W r
W a
M ja
10
1/14
MAGAZINE VOOR BEDRIJF EN TECHNIEK van sandvik coromant
IndonesiË:
Gestage groei
Razendsnel
Het gaat 's werelds snelste auto worden,
maar ook een belangrijke stimulans
voor jong technisch toptalent.
Op de schouder van robots Zweden Een grote en kleine combinatie
Duitsland Als betrouwbaarheid en flexibiliteit vereist zijn Tech Krukas in de eredivisie
Tech Je huiswerk al gemaakt? India Vertrouwen houden Tech Boren in alle richtingen
ProfiEL
REDACTIONEEL
Metalworking World is een
magazine voor bedrijf en techniek van
AB Sandvik Coromant, 811 81 Sandviken,
Zweden. Tel.: +46 (26) 26 60 00.
Metalworking world verschijnt driemaal
per jaar in het Amerikaans en Brits
Engels, Chinees, Deens, Duits, Fins,
Frans, Hongaars, Italiaans, Japans,
Koreaans, Nederlands, Pools, Portugees,
Russisch, Spaans, Thai, Tsjechisch en
Zweeds. Het magazine gratis voor klanten
van Sandvik Coromant over de hele
wereld, en wordt uitgegeven door Spoon
Publishing in Stockholm, Zweden.
ISSN 1652-5825.
klas forsström president sandvik coromant
Een wereld van
verandering
ALS president van een WERELDCONCERN reis
ik de hele wereld rond. Zo blijf ik in contact
met collega’s en klanten, en goed op de hoogte
met de constant veranderende wereld van de
metaalbewerking. Het is spannend om me te
laten inspireren en om continu bij te leren.
In de afgelopen tien jaar ben ik zo’n twintig
keer in India geweest. Telkens als ik er aankom,
merk ik direct dat er iets is veranderd. Dat kan
iets groots of iets kleins zijn. Een nieuwe
terminal op de luchthaven, een nieuw bedrijvenpark langs de weg van de luchthaven naar de
stad, verbeteringen aan de infrastructuur in de
regio of bouwsteigers voor een nieuw project.
Het zijn kenmerken van een land dat snel in
opkomst is en zichtbaar groeit. Iedereen die wel
eens in India komt, weet dat het een land van
contrasten is. Het ene moment passeer je een
werkplaats met één draaibank en één operator,
vlak daarna loop je langs een multinational even
verderop in de straat. Hier is ruimte voor beide
soorten bedrijven. Ik heb India altijd beschouwd
als een fantastische markt voor technologie en
een fantastische bron van kennis. Dat zie je terug
in het materieel op de werkvloer en dat merk je
bij vergaderingen. Kirloskar Pneumatics in Pune
(pagina 8) is een goed voorbeeld. Het bedrijf
heeft relatief snel een nieuwe tandwielfreestechnologie omarmd en profiteert van grote
verbeteringen in het productieproces. Het bedrijf
heeft met het vernieuwen van zijn processen een
gok gewaagd, met zeer gunstige resultaten.
Dankzij smartphones en tablets is het
tegenwoordig veel makkelijker om tijdens het
reizen contact te houden met collega’s en
familie, en ook het laatste wereldnieuws bij te
2 metalworking world
houden. Ik heb geleerd om ook die micromomenten in een taxi of op de luchthaven te
benutten om te communiceren en op de hoogte
te blijven. Op pagina 6 leest u hoe Sandvik
Coromant-apps kunnen helpen om uw tijd en uw
bedrijf efficiënter en winstgevender te maken.
ten slotte markeert deze editie de tiende
verjaardag van het blad dat u in uw handen
hebt. Dat vieren we het hele jaar in het blad en
met onze iPad-editie.
Veel plezier met lezen.
klas forsström
President Sandvik Coromant
Hoofdredacteur en verantwoordelijke
onder de Zweedse publicatiewetgeving: Björn Rodzandt. Hoofdredacteur:
Mats Söderström. Accountmanager:
Christina Hoffmann. Redacteur: Henrik
Emilson. Art director: Niklas Thulin.
Technische redacteurs: Börje Ahnlén,
Martin Brunnander. Assistent-redacteur: Valerie Mindel. Coördinator:
Lianne Mills. Taalcoördinator: Sergio
Tenconi. Layout taaledities: Louise
Holpp. Nederlandse vertaling en
redactie: Jan Tazelaar, Wilma de Hoog.
Prepress: Markus Dahlstedt. Coverfoto:
Adam Lach. Ongevraagde artikelen
worden niet gepubliceerd. Tekst in deze
uitgave mag uitsluitend na verkregen
toestemming worden overgenomen.
Verzoeken daartoe dienen te worden
gericht aan de redactiemanager van
Metalworking World. Redactionele
uitspraken en opinies in Metalworking
World zijn niet per definitie die van
Sandvik Coromant of de uitgever.
Alle correspondentie en vragen met
betrekking tot het magazine zijn welkom
bij: Metalworking world, Spoon
Publishing AB, Kungstensgatan 21B, 113
57 Stockholm, Zweden. Tel.:
+46 (8) 442 96 20. E-mail: mww@spoon.
se. Vragen over distributie, e-mail:
[email protected].
Gedrukt in Zweden door Sandvikens
Tryckeri. Gedrukt op MultiArt Matt 115
gram en MultiArt Gloss 200 gram van
Papyrus AB, gecertificeerd conform
ISO 14001 en geregistreerd bij EMAS.
Coromant Capto, CoroMill, CoroCut,
CoroPlex, CoroTurn, CoroThread, CoroDrill, CoroBore, CoroGrip, AutoTAS, GC,
Silent Tools en iLock zijn geregistreerde
handelsmerken van Sandvik Coromant.
Een gratis exemplaar van
Metalworking world ontvangen?
Zend uw adres per e-mail naar
[email protected].
Metalworking world is een informatief
magazine. De aangeboden informatie is van
algemene aard en dient niet te worden
opgevat als advies of uitgangspunt bij het
nemen van beslissingen in specifieke
gevallen. Het gebruik van de verschafte
informatie geschiedt op eigen risico van de
gebruiker. Sandvik Coromant is niet
aansprakelijk voor rechtstreekse, incidentele,
gevolg- of indirecte schade van welke aard
dan ook, welke in verband kan worden
gebracht met het gebruik van de in
Metalworking world gepubliceerde informatie.
inhoud
38
Slotakkoord
Op zonne-energie
de wereld rond
22
Duitsland
Procesbetrouwbaarheid en
flexibiliteit op
de agenda.
8
India
Een tandje bij
4
5
6
7
Profiel:
Hier is je nieuwe collega
Oerkreet:
Een ritje met de achtbaan
Quicktime:
28
Inspiratie:
Interview:
32
Zweden:
Nieuws vanuit de hele wereld
Mobiliteit en apps
Indonesië in de groei
99,9 procent perfect
16
Innovatie
Sneller dan een kogel.
Technologie
Uitdaging: boren op
grote diepten
Eerst je huiswerk
maken
Generic tool
classification
Productiever
krukassen maken
Hoe ondersteun je met
gereedschappen en
technieken de olie- en
gaswinning in steeds diepere
wateren?
Wilt u uw investeringen in
machines snel terugverdienen en
uw productietijd voor middelgrote
en kleine partijen maximaliseren?
Lees dit eerst.
Sandvik Coromant heeft samen
met andere leveranciers
merkonafhankelijk software voor
gereedschapsclassificatie
gecreëerd.
Krukassen bewerken is de
‘eredivisie’ van de metaalbewerking in de auto-industrie.
14
20
26
36
metalworking world 3
Quicktime
tekst: Henrik emilson
foto: doron gild
TOEKOMSTMUZIEK.
Mede-oprichter van
Rethink Robotics
Rodney Brooks met
Baxter de robot.
Hier is je
nieuwe collega
Robotics – Fabrikanten gebruiken al ruim een halve eeuw robots
in de assemblage, maar altijd op
veilige afstand van mensen. Maar
nu is er Baxter, de adaptieve robot
van Rethink Robotics uit Boston.
Baxter is ontwikkeld om veilig
naast collega’s van vlees en bloed
te functioneren in een bedrijfsomgeving. In tegenstelling tot traditionele industrierobots beschikt Baxter over ‘gezond verstand’ en kan
hij zich aanpassen aan zijn taken
en omgeving. De robot hoeft niet
geprogrammeerd te worden en
kan gemakkelijk door productiemedewerkers geïnstrueerd worden
voor het uitvoeren van taken die
lastig te automatiseren zijn. En net
als andere industriële robots die
voor moderne productielijnen zijn
ontwikkeld, heeft Baxter geen kooi
nodig. Hij heeft een systeem om
botsingen met mensen te voorkomen. Hij kan zelfs communiceren
met gelaatsuitdrukkingen. Het enige dat hij niet kan, is moppen tappen en na het werk met de collega’s een pilsje pakken. n
4 metalworking wORLd
HET AANTAL
Cactuspotten van
gerecycled
aluminium.
90
Het aantal seconden dat nodig was
om een lege Tesla-accu van een
elektrische auto door een volle te
vervangen.
Toekomst in blik
Recycling – Het in São Paulo gevestigde ontwerpcollectief Studio Swine heeft een
meubellijn ontwikkeld die vrijwel geheel is gemaakt van aluminiumblikjes die op straat
zijn gevonden. De grondstoffen zijn voor het collectief verzameld door afvalophalers, of
catadores. Ieder onderdeel van het project wordt uitgevoerd volgens duurzame ontwerppraktijken. De blikjes worden met een eenvoudige giettechniek omgesmolten. In de toekomst zullen de catadores in staat zijn om via ditzelfde proces hun eigen aluminiumproducten te maken. n
Drijvende
windmolens
Nieuwe energie – Verschillende landen zouden graag windmolens bouwen op plekken waar de
zee dieper is dan 30 meter, de momenteel maximale diepte. Ver uit de kust is de zee vaak te diep
om de windmolens goed op de bodem te verankeren. Het Advanced Structures and Composites
Center van de universiteit van Maine heeft onlangs
een prototype van een drijvende windmolen van
betoncomposiet geïnstalleerd. Soortgelijke projecten worden ook in Europa ondernomen. Het voordeel van molens op volle zee is niet alleen een sterkere en meer gelijkmatige wind, maar ook minder
bezwaren van esthetische aard. n
WIST JE DAT?
Een vaste
fundering is niet
langer nodig.
Drijvende
windmolens
kunnen op zee
verankerd
worden.
WERKEN VOOR
DE ZON
In Californië zijn er nu meer mensen
aan het werk in de zonne-energiesector
dan dat er acteurs zijn.
HET AANTAL
1000
Het aantal waterstofauto’s dat
Hyundai vanaf 2015 gaat leasen
vanuit zijn vestiging in Tucson in
de Verenigde Staten.
metalworking world 5
Quicktime
SWATCH: ON TIME WITH
THE MIRACLE WATCH
WORLD
METALWORKING
A BUSINESS AND TECHNOLOGY MAGAZINE FROM SANDVIK COROMANT
#1 2004
USD 15 BILLION TO
SAVE – ARE YOU
GETTING YOUR SHARE?
TOTAL CHIP CONTROL
WITH COROCUT XS
TAKE UP THE CHALLENGE
AND DO IT RIGHT
REAPING
GLOBAL
SUCCESS
AGRICULTURAL GIANT JOHN DEERE
IN PARTNERSHIP FOR GROWTH
10-jarig bestaan
VIERING ‘Wereldwijd succes oogsten’ was de kop van
een artikel over John Deere in de allereerste aflevering
van Metalworking World in januari 2004. Niet dat we
onszelf graag op de borst kloppen, maar precies tien
jaar later slaat dezelfde kop op ons eigen blad. We publiceren het magazine nu in negentien talen. Het bereikt een kwart miljoen lezers in ongeveer veertig
markten. We horen regelmatig dat het blad zeer goed
wordt ontvangen. Volgens onze lezersonderzoeken besteedt u gemiddeld 25 minuten aan het lezen ervan, en
velen van u beschouwen het als een van de vijf beste
publicaties binnen de branche. We danken u voor uw
steun en we beloven ons best te blijven doen. n
menselijke batterij
HAllo…
Christian Fredriksen,
Specialist Global Mobility bij Sandvik Coromant
V: Welke van de applicaties van het bedrijf
voor smartphones en tablets zijn het populairst? De meest gedownloade apps zijn die uit ons
grote assortiment bewerkingscalculator-apps. Dat is
niet verrassend, aangezien dit soort apps de grootste
doelgroep bedient. We hebben echter kortgeleden
apps met meer redactionele focus gelanceerd, die op
de managers gericht zijn en die hen informatie geven
over de bedrijfstak en de stand van zaken in het algemeen, alsmede specifieke kennis die ze kunnen gebruiken. Die apps worden steeds populairder.
V: Waaraan werkt de app-afdeling op dit moment? Opgewaardeerde calculator-apps die nog meer
informatie en faciliteiten gaan bieden, en apps die onze
webaanbiedingen ondersteunen, vooral op het gebied
van bedrijfskennis en redactionele commentaren,
waardoor ze interactiever worden.
V: Wat is uw visie op mobiliteit?
Digitale pil
loopt op
natrium
GENEEskunde – Onderzoekers zijn een stap dichter bij de ontwikkeling van een eetbare ‘digitale pil’, een elektronisch apparaatje dat kan
worden doorgeslikt en iemands lichamelijke toestand van binnenuit inspecteert. Een obstakel daarbij was tot nu toe de voeding van de elektronica. Onderzoekers van Carnegie Mellon University hebben nu een
eetbaar batterijtje ontwikkeld dat wellicht de oplossing is. De batterijpil
levert dezelfde stroom als een normale batterij, maar is volledig gemaakt van biologisch afbreekbare materialen die van nature in het lichaam voorkomen. Het geheim? In plaats van het lithium dat in de
meeste batterijen zit, hebben de onderzoekers natrium gebruikt. n
Nieuw Productivity Center in
Singapore
Sandvik Coromant heeft
onlangs een nieuw Productivity
Center geopend in Singapore. Dit
28e Productivity Center markeert
het belang van Singapore voor de
groei van de zakelijke kansen in
Zuidoost-Azië. Net als de centra
elders in de wereld heeft het de
nieuwste high-tech machinerie en
de nieuwste producten in huis, en
biedt het klanten een hypermoderne training. n
6 metalworking world
CyberSTAAL
QuestTek Innovation heeft twee
roestvrijstaallegeringen uitgevonden die zonder
toxische cadmiumbeplating toch tegen corrosie beschermd zijn. Ze
zijn ontwikkeld
met behulp van
computermodellen die chemische
thermodynamica
simuleren.
We hebben een hypermodern web, wellicht het meest
geavanceerde in onze branche, en we onderzoeken
doorlopend hoe mobiele units het web kunnen ondersteunen en vice versa. We concentreren ons nu onder
meer op twee specifieke terreinen. Het eerste is de
implementatie van een mobiele strategie die onze organisatie nog efficiënter gaat maken en de voordelen
gaat benutten van mobiele apparaten, waardoor de
communicatie met onze klanten nog beter en sneller
gaat verlopen.
Het tweede is het verder ontwikkelen van ons traditionele, op technische kennis gebaseeerde mobiele aanbod met informatie die al onze (potentiële) klanten aanspreekt. Dat zal ook prikkelende zakelijke kennis zijn,
die klanten in staat stelt om het beste te maken van die
micromomenten die ze beschikbaar hebben tijdens hun
drukke werkschema’s.
V: Wat zijn micromomenten en wat is de beste
manier om ze te benutten? Micromomenten zijn
die paar minuten – tijdens een pauze of terwijl je op
een luchthaven of een restaurant wacht tot je geholpen
wordt – waarin je de kans hebt om een app te lezen of
te gebruiken. Neem bijvoorbeeld de Manufacturing
Economics App. Het kost minder dan een minuut om je
gegevens in te voeren, en dan kan hij je al laten zien
hoeveel extra winst je kunt maken door bepaalde machines meer te gebruiken.
-------------------------------------Wil je meer weten over onze app-aanbieding?
Kijk snel bij de Downloads op www.sandvik.coromant.com
Quicktime
tekst: HENRIK EMILSON
Stijghoogte: 53 meter.
Verticale val: 51 meter.
Een wing-over drop, een gigantische flat spin,
een camelback en een 360-graden in-line roll
– het zijn maar een paar van de sensaties die
passagiers van de GateKeeper-achtbaan kunnen meemaken in pretpark Cedar Point in de
Amerikaanse staat Ohio. De wing ride, waarbij
de 32 passagiers aan weerszijden van de baan
zitten in plaats van erop, is de langste in zijn
soort en heeft de grootste val van een achtbaan. Het 30 miljoen dollar kostende stalen
wonder bezorgt je gedurende 2 minuten en 40
seconden kippenvel. Onderweg maak je dan
ook nog de spiral mee, het onderdeel waar de
baan van de GateKeeper de volle 360 graden
draait voordat je terugkeert op het station.
Schreeuwen mag.
ILLUSTRATIE: peter grundy
Stoelen: Vier per karretje.
Baanlengte: 1290 meter.
Hoek van de stijghelling: 40 graden.
Karretjes: Acht per trein.
Treinen: Drie treinen voor 32 passagiers.
Ontwerp: Karretjes van glasvezel en staal
met schouderbeugels en stoelgordels.
Duur:
2 minuten en
40 seconden.
Constructie: Stalen buisspoor.
Fabrikant: Bolliger & Mabillard.
Capaciteit: Ongeveer 1710 passagiers per uur.
Maximumsnelheid:
Circa 108 km/u.
Cedar Point
metalworking
metalworkingwereld
world 7
tekst: R.F. Mamoowala foto: Ashesh Shah
Blind
vertrouwen
Pune, India. Kirloskar
Pneumatic blies zijn haperende
tandwielproductie nieuw leven in door de nieuwe
freestechnologie te omarmen. Resultaat: een
productiviteitstoename van enkele honderden
procenten.
8 metalworking world
Met de nieuwe
freestechnologie
haalde vicepresident Debashish
Chakravarty van
Kirloskar
Pneumatic een
hogere productie.
metalworking world 9
[1]
[2]
10 metalworking world
[1] De nieuwe frees
leverde van meet af aan
perfecte resultaten.
[2] Momenteel gebruikt
Kirloskar Pneumatic 14
Sandvik Coromant-frezen.
nnn “We stonden er niet best voor”, zegt Debashish
Chakravarty over de toestand die hij aantrof toen hij in
2010 bij Kirloskar Pneumatic Co Ltd (KPCL) in Pune
aantrad als vicepresident van de transmissiedivisie, die
tandwielen maakt voor het onafzienbare spoorwegnet van
Indian Railways. “Er bestond een enorme leveringsachterstand, orders werden laat gewijzigd en de klant was
bijzonder ontevreden.”
ER was slechts één cNC-machine voor tandwielfrezen,
de rest bestond uit conventionele machines. Omdat de
tandwielfrezen defect waren of erger, kon elke ploeg maar
één of hooguit twee tandwielen produceren. “In een maand
tijd maakten we slechts 190 tandwielen”, herinnert
Chakravarty zich. De CNC-tandwielfreesmachine had een
enorme capaciteit, maar de gebruikte technologie was
verouderd. Toen las hij online over het wisselplaatgereedschapssysteem van Sandvik Coromant en de hoge
snelheden die mogelijk waren met deze profielfrezen.
Tegen zijn bazen zei hij: “Ik wil overstappen op de nieuwe
wisselplaattechnologie die de snijtijden enorm kan
reduceren. En ik wil ook een CNC-tandwielfreesmachine
extra.”
OMDAT een Sandvik Coromant-frees zevenmaal zoveel
kost als een conventionele, durfde niemand het risico aan,
vertelt Chakravarty. Maar hij was ervan overtuigd dat de
nieuwe technologie onmisbaar was bij het moderniseren
van de divisie en het wegwerken van de enorme achterstand. Aangezien tandwielmakers niet gemakkelijk
veranderen, was het een kwestie van blind vertrouwen
voor KPCL. “Er was twijfel en scepsis”, zegt Chakravarty.
Toen de extra CNC-tandwielfreesmachine en de
Sandvik-frees eenmaal waren geïnstalleerd, waren de
resultaten onmiddellijk zichtbaar. In plaats van één
tandwiel per ploeg, werden er nu twee of soms zelfs drie
geproduceerd. Chakravarty ging tevreden naar huis.
DIE AVOND LAAT kreeg hij tot zijn schrik een telefoontje dat
een operator de frees had beschadigd. “Ik schrok me dood.
Dat was een duur stukje machinerie”, zegt Chakravarty. De
productie werd gestaakt en mensen van Sandvik Coromant
kwamen de volgende ochtend direct naar de fabriek.
Gelukkig was de frees alleen beschadigd en niet defect. Hij
werd naar een fabriek van Sandvik Coromant in Duitsland
gestuurd voor reparatie.
Chakravarty kreeg tot zijn grote genoegen onmiddellijk
“Niemand geloofde het.”
Debashish Chakravarty van Kirloskar Pneumatic, nadat de snijtijd van
een tandwiel was teruggebracht van 6,5 uur tot slechts 45 minuten.
metalworking world 11
Kirloskar
Pneumatic Co Ltd
KPCL, een grote Indiase
fabrikant van
luchtcompressoren en
koel- en airconditioningapparatuur, maakt
ook tandwielen voor
Indian Railways en
heeft een marktaandeel
van 80 procent.
De groei en het
succes zijn gebaseerd
op innovatie en
upgrades van de
technologie, betrokkenheid, klantgerichtheid
en ethische zakendoen.
Het bedrijf is niet bang
voor risico’s en geeft
zijn 1000 werknemers
de vrije hand bij het
innoveren en het
bevorderen van
veranderingen.
De tandwielproductie
ging van 190 naar 450
per maand.
De snijtijd per tandwiel
ging van 6,5 uur naar
45 minuten.
een vervangend exemplaar van Sandvik Coromant, gratis.
“Die gaf perfecte resultaten”, zegt hij. Vier weken later
was de frees terug, en Chakravarty kon een tijdje over twee
frezen beschikken. De tandwielproductie schoot omhoog
van 190 per maand naar 450, en Sandvik Coromant had
zowel goodwill als vertrouwen gewekt.
NA HET eerste jaar was de bewerkingstijd voor een
tandwiel teruggebracht van 6,5 uur tot slechts 45 minuten.
“Niemand kon het geloven”, zegt Chakravarty.
Hij begon de nieuwe frezen ook voor andere spoorwegonderdelen te gebruiken en heeft inmiddels veertien
Sandvik-frezen. De winstgevendheid is verdubbeld.
Vertegenwoordigers van Sandvik Coromant werken met
hem samen en veranderen dingen waar nodig. “Ze
leveren complete oplossingen en zijn betrouwbaar en
transparant”, zegt hij. “Als iets niet mogelijk is, zeggen
ze het ook.”
Inmiddels werkt Chakravarty aan een snijoplossing die
nog sneller is – een Sandvik Coromant-afwikkelfrees met
wisselplaten. n
12 metalworking world
technisch inzicht
Een KETEn van oplossingen
Van oudsher worden tandwielen in India
vervaardigd met afwikkelfrezen, een
technologie die ook Kirloskar Pneumatic
tot 2010 is trouw gebleven. Maar afwikkelfrezen worden bot en moeten dan
geslepen en opnieuw gecoat woren. Dat
is een tijdrovend proces, zegt Debashis
Chakravarty, wiens divisie van Kirloskar
grote tandwielen maakt voor Indian Railways. Chakravarty vond die technologie
onaanvaardbaar en stapte over op frezen
van Sandvik Coromant. De tandwielproductie schoot omhoog van 190 naar 450
per maand.
Het vertrouwen in deze aanpak
leidde ook tot andere oplossingen. Toen
warmtebehandeling een knelpunt begon
te worden, liet Chakravarty nieuw
materieel komen, verbeterde het proces
en verhoogde de capaciteit. Daarna
concentreerde hij zich op kotterbewerkingen. Hij verkleinde de toleranties en
voerde de capaciteit op. “In elke fase
vonden we nieuwe oplossingen”, zegt hij.
Met de verhoogde capaciteit breidt hij
intussen zijn werkterrein uit naar het
maken van industriële reductiekasten
voor staal- en betonfabrieken, waarbij
Sandvik-technologie wordt gebruikt.
Chakravarty put de meeste voldoening uit het feit dat zijn leveranties aan
Indian Railways van een historisch geringe 45 procent in 2010-11 gestaag zijn
gestegen naar 60 procent in het eropvolgende jaar, en naar 86 procent in het
daaropvolgende. “Dit jaar is het 100
procent”, zegt hij vol trots.
Kirloskar
Pneumatic bestaat
al 120 jaar en
heeft zo’n 1000
werknemers.
metalworking world 13
TECHNOLOGIE
tekst: Elaine McClarence
afbeelding: Borgs
Uitdaging: De olie- en
gaswinning ondersteunen bij het
boren op grote diepten.
oplossing: Hoogwaardige
productiegereedschappen kiezen die
sterker zijn en langer meegaan.
Nieuwe uitdagingen voor
boren op grote diepten
NAARMATe de OLIE- en gaswinning zich steeds vaker
afspeelt in uitdagende omgevingen zoals de diepzee,
neemt het gebruik van geavanceerde boortechnieken
zoals horizontaal gestuurd boren (HDD), toe.
HDD in diep water en ver uit de kust vergt complexe
boorsystemen die bestand zijn tegen hoge temperaturen
en krachten.
Putten kunnen horizontaal en verticaal worden
geboord, op vele kilometers afstand van de beoogde
gas- en olievoorraden. Met HDD kunnen olie- en
gasmaatschappijen onder verschillende hoeken boren om
beter toegang te krijgen tot olie- en gasreserves. Zo
kunnen ze hun productie optimaliseren, reserves
aanboren die anders moeilijk te bereiken zijn, en de
milieuschade van de boorput tot een minimum beperken.
De boorketen moet niet alleen de boorkop bevatten –
meestal bestaande uit twee of drie getande kegels van
harde materialen zoals staal, hardmetaal en synthetisch
of natuurlijk diamant – maar ook geleidings- en
besturingsapparatuur, regelbare motoren, sensoren en
communicatie- en gegevensopslagsystemen. Dankzij
ontwikkelingen in de boorsensor- en gps-technologie is
de HDD-techniek sterk verbeterd. De besturingsmechanismes en meetsystemen van de boorketen zijn ondergebracht in een manchet die ze beschermt tijdens hun reis
door een weerbarstige omgeving.
helpt klanten in de olie- en
gasindustrie bij het maken van precisie-booronderdelen
van lastig bewerkbare materialen zoals Inconel, titanium
en RVS met een hoge mate van procesveiligheid, met
behulp van duurzame gereedschappen en met een
Sandvik Coromant
14 metalworking world
uitstekende oppervlakteafwerking. Voor onderdelen die in
de olie- en gaswinning worden gebruikt, zijn diepgatbewerkingen en terugtrekkotterbewerkingen vereist. Sandvik
Coromant heeft gespecialiseerde gereedschapsoplossingen
voor diepgatbewerking zoals de CoroDrill 801 en de CoroDrill 818. Voor vaste kotter- en terugtrekkotterbewerkingen zijn belangrijke eisen een veilige spaanafvoer over de
volle lengte van het werkstuk en een veilig proces. Het gat
dat geboord wordt, moet een goede concentriciteit hebben
voor de terugtrekkotterbewerkingen.
De CoroDrill 801 geeft nauwkeurige boorgaten in lastig
te verspanen materialen zoals roestvast staal en HRSA.
Het gereedschap, dat gebaseerd is op een stijf ontwerp en
voorzien is van de nieuwste wisselplaat- en geleidepadtechnologie, biedt een hoge procesveiligheid en een
uitstekende spaanbeheersing voor grote gatdiameters.
De CoroDrill 818 is gebaseerd op een terugtrekkotterconcept dat een hoge procesveiligheid biedt dankzij het
gebruik van een speciaal ontwikkelde wisselplaat (TXN)
met een unieke en stabiele koppeling – de iLock-wisselplaatkoppeling. Het gereedschap is stijf en gebruiksvriendelijk en dankzij de grote verstelbaarheid in
diameter – circa tweemaal die van het huidige aanbod –
is de flexibiliteit groot. Een wisselplaat kan worden
gebruikt voor trekkend en duwend kotteren. Het
gereedschap is met name geschikt voor complexe
bewerkingen wat het geval is bij gereedschappen voor de
oliewinning. De CD818-wisselplaat heeft ook een sterke
geometrie en is in veel soorten leverbaar voor optimale
prestaties in alle materialen. n
PRAKTIJKGEVAL:
De manchet met de regeleenheid is zo’n 10
meter lang, is gemaakt van niet-magnetisch
roestvast staal en stelt hoge bewerkingseisen.
Van groot belang is een uitstekende
oppervlakteafwerking met een goede
diametertolerantie en een hoge concentriciteit
tussen de kotterbewerkingen.
MANCHET MET REGELEENHEID tot 10 meter
in lengte.
Materiaal: niet-magnetisch roestvast staal.
BewerkINGSproces uitgevoerd op
diepgatbewerkingsmachine
Terugtrekkotteren – met CoroDrill®
818.20-1D078.00S14B
Snijgegevens:
vc:70 m/min
fn:0,24–0,28 mm/omw
ENERGIE- EN KOELMIDDELVERBRUIK:
P:5 kW (7 pk) bij Ff:1,7 kN (380 lbs)
p:
19 bar (275 psi) en q: 350 l/min
BEHALVE procesveiligheid biedt dit
terugtrekkotterproces een perfect recht gat
in combinatie met een verstelbare diameter.
Vast boren – met CoroDrill®
801.20-14D0680
Snijgegevens:
vc:70 m/min
fn:
0,20–0,24 mm/omw
ENERGIE- EN KOELMIDDELGEBRUIK:
P:20 kW (27 pk) bij Ff:15.8 kN
p:21 bar (305 psi) en q: 306 l/min
Dit BIEDT PROCESVEILIGHEID en
productiviteit in combinatie met een
uitstekende oppervlakteafwerking, flexibiliteit
en een verstelbare diameter.
Samenvatting
Horizontaal gestuurd boren wordt steeds vaker toegepast door de
olie- en gasindustrie om moeilijk bereikbare reserves in de zwaarste
omstandigheden op aarde te bereiken. Sandvik Coromant heeft
specifieke gereedschapsoplossingen ontwikkeld voor het bewerken
van de metalen componenten van deze geavanceerde boorsystemen.
metalworking world 15
TEKST: Geoff Mortimore
foto: Bloodhound Project
Magnum
force
Innovatie. Hij is sneller dan een kogel van een Magnum .357,
maar de Bloodhound is niet alleen bedoeld om de snelste auto
aller tijden te zijn. Het is ook een project om jonge technici
warm te maken voor een bedrijfstak. Stoelriemen vast.
De straalmotor, hier
te zien op de testlocatie
van Rolls-Royce in
Engeland, maakt meer
lawaai dan een Boeing
747 tijdens de start.
De auto wordt voortgestuwd door een hybride
raket en een Rolls-Royce-straalmotor. De EJ
200-straalmotor kan in drie seconden alle lucht
uit een gemiddeld huis zuigen. Dat komt neer op
64.000 liter per seconde.
De Bloodhound heeft 135.000 pk aan boord, 25.000
meer dan de oceaanstomer Queen Elizabeth II.
De kennisleverancier
Bij 10.200 omw./min, ondergaat de velg een
kracht van 50.000 G. Een suikerklontje zou in
zo’n geval zwaarder zijn dan twee personen.
Specialisten van Sandvik Coromant hebben
onderdelen voor het casco van de Bloodhound
bewerkt, samen met het Nuclear Advanced
Manufacturing Research Centre (Nuclear AMRC).
“Bij het planningsproces voor de onderdelen
waren het Nuclear AMRC, Bloodhound en
Sandvik Coromant betrokken, aangezien alle
aspecten van de te bewerken onderdelen
specialistische kennis vergden, vanaf het
opspannen en de complexiteit tot de gereedschapsconfiguratie en componentstabiliteit”,
zegt Jon Clarke, een applicatie-ontwikkelingsspecialist van Sandvik Coromant.
Het team produceert onderdelen voor het
achterste subframe, dat de raketmotor op zijn
plaats moet houden, en voorts delen van de
vloer, de ophanging en andere chassisonderdelen, die allemaal gemaakt zijn van supersterke
aluminiumlegeringen.
“We leveren ervaring en kennis van het
bewerken van complexe, veeleisende componenten volgens strakke toleranties en met nul
defecten”, zegt Clarke. “Die kennis betreft
materiaal, bewerkingsstrategieën, bewerkingsgereedschappen en opossingen om krappe
levertijden te halen.”
Een ander Bloodhound-onderdeel dat deel
uitmaakt van het subframe, is de achterste
wishboneconstructie. Alle onderdelen zijn op
maat gemaakt met gereedschappen als de
CoroMill 390 hoekfrees en de CoroMill 790
Router voor aluminiumlegeringen, de CoroDrill
860-NM boor en volhardmetalen Plura
vingerfrezen in combinatie met de CoroChuck
930 hydraulische spantang, die als onderdeel
van CoroPak 13.1 in maart 2013 is uitgebracht.
nnn Een supersonische auto die in één
seconde ruim vier voetbalvelden oversteekt
en sneller is dan de kogel van een Magnum
.357, trekt de nodige aandacht. Maar als het
Britse team daadwerkelijk gaat proberen om
met hun Bloodhoud het snelheidsrecord te
verbeteren en de magische grens van 1000
mijl per uur (1609 km/u) te doorbreken,
pakken ze ook een meer serieus probleem
aan: een dreigend tekort aan technisch talent
dat de toekomstige groei van de industrie in
Groot-Brittannië ernstig kan hinderen.
Beide uitdagingen zijn niet gering, maar
projectdirecteur Richard Noble en coureur en
luchtmachtkolonel Andy Green zijn niet bang
voor een uitdaging meer of minder. Jachtvlieger Green heeft in 1997 het huidige record van 763 mijl per uur (1228
km/u) op zijn naam gebracht met de voorganger van de Bloodhound, de
Thrust SSC. Maar inmiddels denkt hij dat het nog sneller kan.
De auto, eigenlijk een hybride raket en een Rolls-Royce-straalmotor
met vier wielen eronder, moet een snelheid kunnen bereiken van 1689
km/u op een traject van 20 kilometer lang, dat momenteel met de hand
wordt aangelegd op de Hakskeen Pan in Zuid-Afrika. Hij zal worden
voortgestuwd door twee motoren met een gezamenlijk vermogen van
180 Formule 1-bolides.
Zestien camera’s in en buiten de cockpit van de 14 meter lange auto
gaan elk moment van de rit vastleggen. De communicatie tussen Green
18 metalworking world
en zijn bemanning wordt live uitgezonden
en kan door een miljoenenpubliek worden
gevolgd.
De Bloodhound is bepaald geen probleemloos project geweest, vooral niet in
de ontwerpfase.
“Het heeft ons twee jaar langer dan
verwacht gekost om tot een werkbare vorm
te komen”, zegt Green. “We moesten tegen
onze intuïtie in gaan. Het versimpelen van
de aerodynamische vorm bleek de
oplossing te zijn.”
De financiering van het project was
eveneens een uitdaging, hoewel het
programma een welkome injectie kreeg
toen Rolls-Royce zich met geld en technische ondersteuning eraan
verbond.
“Bij Rolls-Royce beseffen ze dat dit een sociale meerwaarde heeft”,
zegt Noble. “Met name voor de groeiende luchtvaartbrance hebben ze
830.000 meer technici nodig in Groot-Brittannië. Daarom is de
educatieve rol van dit project zo belangrijk.”
De Britse overheid heeft een initiatief gelanceerd dat in 2018 moet
leiden tot 100.000 hoogopgeleide werktuigbouwkundigen. In het kader
daarvan wordt het Bloodhound-project gesubsidieerd met 1 miljoen
pond (1,2 miljoen euro).
“Succes wordt niet alleen gemeten in mijlen per uur”, zei David
De naam van de auto komt van hoofdaerodynamicus Ron Ayers, die ooit de Britse raket Bloodhound S2A ontwierp.
De neus van de auto heeft eenzelfde
monocoque-constructie als raceauto's.
De achterste helft heeft een metalen
frame met panelen, zoals een vliegtuig.
Willets, de minister voor hoger onderwijs, bij de officiële opening van
het hoofdkwartier van Bloodhound bij Bristol in Engeland. “Deze
investering moet nog meer jonge mensen laten zien hoe aantrekkelijk
een carrière in wetenschap en techniek kan zijn.”
de verbeelding van het publiek prikkelen was geen probleem, dankzij
een intensief educatief programma waarbij de auto werd getoond op
zo’n 16.000 scholen door het hele land.
“Ik hoorde er voor het eerst over toen ik 13 was”, zegt de 16-jarige
Jess Herbert uit het naburige Portishead. “Het fascineert me, en hoe
meer ik erover nadacht, hoe meer vragen het opriep. Ik raakte geïnteresseerd in techniek en won uiteindelijk een van de twaalf stageplekken
die Rolls-Royce beschikbaar stelde.”
Het team gaat volgend jaar testritten maken in Zuid-Afrika, waarbij
de straalmotor de Bloodhound een snelheid moet geven van 800 mijl
per uur (1290 km/u). Green gaat dan proberen zijn eigen wereldrecord
te breken. De data worden dan geanalyseerd en de auto wordt aangepast. De hybride raket wordt vervolgens in 2016 geïnstalleerd, wanneer
het team de auto van 1200 à 1300 naar 1600 km/u gaat opstuwen.
Op het eerste gezicht lijkt het verhaal iets uit een ouderwetse
jongensroman, maar voor Green en het Bloodhound-team heeft het een
diepere betekenis.
“Het is de meest interessante wetenschappelijke en technische
uitdaging die we kunnen bedenken, en we werken eraan met een paar
van ‘s werelds knapste koppen”, zegt Green. “Als wiskundige en
jachtvlieger vind ik dat fascinerend. En ik mag straks de snelste auto ter
wereld besturen. Wie zou dat niet willen?” n
De CO2-voetafdruk van
het Bloodhound-project is
gelijk aan die van 4,1
zogende koeien.
EERDERE WERELDSNELHEIDSRECORDS OP LAND
Het huidige wereldsnelheidsrecord werd in 1997 gevestigd met de
Thrust SSC. Hij bereikte een snelheid van 1227,985 km/u (763,035 mph)
over een mijl.
Andere beroemde houders van het wereldsnelheidsrecord zijn:
1983 Thrust II, bestuurd door Richard Noble
1019,470 km/u
1970 Blue Flame, bestuurd door Gary Gabelich
1014,496 km/u
1965 Spirit of America,
bestuurd door Craig Breedlove
966,574 km/u
1964Bluebird, bestuurd door Donald Campbell
648,730 km/u
1935 Blue Bird, bestuurd door Malcolm Campbell 484,620 km/u
1929 Golden Arrow, bestuurd door Henry Segrave 327,340 km/u
metalworking world 19
TECHNOLOGIE
tekst: christer richt
Je huiswerk al
gemaakt?
bewerkingsgereedschappen worden
steeds meer ontwikkeld met extra flexibili-
teit om gemakkelijk te kunnen schakelen
tussen verschillende werkstukken. Er zijn al
veel draaicentra en multitaskmachines met
extra bewerkingsopties per opspanning,
waarbij ook de opspantijd verkort is.
Christer Richt: Als een werkplaats in
productie-apparatuur wil investeren, waar
moeten ze dan beginnen?
Chris Mills: Om te beginnen denk ik dat elke
fabrikant op dit terrein goed moet kijken naar
de effecten van machinegebruik en de
feitelijke efficiëntie van de snijbewerking.
Alleen zo zie je de kansen op betere
productiviteit en rendement. Bewerkingsbedrijven moeten inzien waar ze nu staan, wat
hun doel is en hoe ze dat moeten bereiken.
Investeren in de juiste machine en de meest
geschikte apparatuur maakt een enorm
verschil, en dat kunnen we bewijzen.
Als je al machines hebt, stel jezelf dan de
vraag: “Waarom heb ik dat type gekocht,
waarom heb ik niet voor die optie gekozen?”
enzovoort. Grenzen bestaan wel, maar kijk in
deze situatie voorbij de beperkingen, want
apparatuur is op alle mogelijke manieren op te
waarderen. En als je in nieuwe machines
investeert, zie het dan als een kans om
capaciteit en winstgevendheid naar een hoger
niveau te tillen. Het analyseren van doelen,
20 metalworking world
eisen, investeringen en opties kan antwoorden
opleveren die wezenlijk verschil maken met
betrekking tot de productiviteit. Gereedschap
is zoveel meer dan een snijkant.
Christer Richt: Maar als een bewerkingsbedrijf al vele jaren een beproefd concept volgt,
waarom zouden ze dat dan niet volhouden?
Chris Mills: Bewerkingsbedrijven die
vasthouden aan hun traditionele machines,
processen, gereedschappen, programma’s en
methodes, die de kansen van de nieuwe
technologie niet grijpen, raken onherroepelijk achterop. Bij draaicentra hoeft het groene
licht niet slechts 65 procent van de productietijd te branden. Ook is het niet nodig om te
overinvesteren in machines of beperkt te
worden in bewerkingsmogelijkheden.
Vroegtijdige samenwerking in geval van
nieuwe investeringen is het enige dat leidt tot
de juiste bewerkingsoplossingen en tot een
goede concurrentiepositie. Wij geloven in de
van-meet-af-aan-filosofie voor de totale
oplossing. Zorgen dat geen grens de grootste
waarde voor de klant genereert. Zorgen dat er
een goede interne en externe analyse van de
belanghebbenden wordt uitgevoerd om de
eisen adequaat te inventariseren.
Christer Richt: Hoe denkt u over het
verbeteringspotentieel voor middelgrote en
kleine series werkstukken?
Chris Mills: Multitaskmachines hebben
onmiskenbaar veel invloed gehad op het
verkorten van de opspantijd, en ze worden
dan ook het meest gebruikt voor kleine en
middelgrote partijen. Om te zorgen dat ze
optimaal benut worden moeten alle opties
volledig verkend worden en moet er niet
Hoe verdien je snel je investering in machines terug en maximaliseer je de productietijd voor middelgrote tot kleine series? Christer
Richt, technisch redacteur van Metalworking World, sprak daar
onlangs over met Chris Mills, mondiaal manager voor machineintegratie van Sandvik Coromant.
Aangedreven gereedschappen zijn tegenwoordig krachtig. Met een y-as voldoen ze aan de
meeste eisen voor drieassige frees- en
boorbewerkingen. Bovendien voegen ze extra
draaiposities toe, hetgeen opspantijd scheelt.
Snelwisseling dient altijd overwogen te
worden om de opspantijd te beperken.
bezuinigd worden op zaken die tijd besparen
bij de productie – magazijnomvang,
hogedrukkoelmiddel, een goed functionerende postprocessor en een boorbaaradapter
met grote uitsteeklengte voor diepe gaten.
Twee terreinen die in analyses echter een
beetje onderbelicht blijven, zijn de meer
traditionele machines – draaicentra en
bewerkingscentra – waarvoor veel moderne
opties verkrijgbaar zijn die de productiviteit
duidelijk opvoeren.
Aangedreven gereedschappen voor
draaicentra zijn tegenwoordig zeer krachtig en
voldoen, mits voorzien van een y-as, aan de
meeste eisen voor drieassige frees- en
boorbewerkingen. Denk dus goed na voordat
je de y-as weglaat, aangezien die ook extra
draaiposities oplevert en dus opspantijd
scheelt. Snelwisseling of automatische
gereedschapswisseling moet worden
overwogen omdat het opspannen veel tijd
kost. Gereedschappen moeten kunnen worden
ingesteld terwijl de machine draait.
Bij de bewerkingscentra is het vergelijken
van het gebruik van een machine met pallet en
een machine zonder pallet spectaculair. Mijn
ervaring is dat het de extra investering vrijwel
altijd waard is, en ik zou een groot magazijn
aanbevelen, dat alle componenten bevat.
Overweeg ook een hogedrukpomp wanneer er
veel geboord wordt, voor een betere procesveiligheid. Dan blijft het groene licht langer
branden. n
metalworking world 21
Veilig
heid
VOOROP
tekst: Tomas Lundin foto: adam lach
Vergeet de jacht op meer
productiviteit. Swiss Endress+Hauser in Duitsland
is een fabrikant van meetapparatuur die van elk
product gemiddeld een miljoen versies maakt. Alles
draait daarbij om procesbetrouwbaarheid en
flexibiliteit. Dat geldt met name voor het afsteken,
de laatste, kritische fase bij het produceren van
componenten. Samen met hun partner heeft
Endress+Hauser een betrouwbare methode
gevonden.
Maulburg, Duitsland.
22 metalworking world
nnn Armin Nüssle is gepassioneerd over stabiele en
betrouwbare processen – alles wat het risico beperkt dat
een gereedschap verslijt en, in het ergste geval, dure
onderdelen vernielt die grotendeels maatwerk zijn.
“Een typisch voorbeeld is dit meetinstrument”, zegt de
productiemanager in de hoofdfabriek van Endress+Hauser in
Maulburg in Zuid-Duitsland. Hij wijst op een instrument dat
met behulp van radar het waterpeil in grote ondergrondse
reservoirs meet, waarbij een verschil van een paar honderdste
millimeter voor tienduizenden liters water staat. “Het is gek
als je erbij stilstaat, maar we maken dit product in meer dan
twee miljoen varianten”, zegt hij. “Elke klant heeft zijn eigen
behoeften en specificaties.”
Het succesverhaal begon zestig jaar geleden in een
woonkamer in Lörrach in Zuid-Duitsland, 10 kilometer ten
noorden van Basel in Zwitserland. Daar importeerden
ingenieur George H. Endress en bankier Ludwig Hauser
meettechnologie vanuit Engeland. Ze bouwden de producten
om en verkochten die aan de procesindustrie. Dat was dus in
het predigitale tijdperk in een regio waar slimme uitvinders en
volhardende ondernemers met grote ambities de norm waren.
Nieuwe producten en hun eigen uitvindingen volgden in
een gestaag tempo. Tegenwoordig is het familiebedrijf
Endress+Hauser, onder leiding van George Endress’ zoon
Klaus Endress, een topfabrikant van meettechnologie en
procesautomatisering, met meer dan 10.000 werknemers
wereldwijd en een omzet van meer dan 1,7 miljard euro.
Jaarlijks genereert het bedrijf ruim tweehonderd patenten.
De producten, die in talloze varianten worden gemaakt,
worden gebruikt in alle denkbare omgevingen, van zeer
gevaarlijke, zoals in de chemische industrie, tot zeer steriele,
zoals in de voedselindustrie. Ze zijn te vinden op olieplat-
forms, in gemeentelijke zuiveringsinstallaties en bij de
melkproductie. Ze meten niveaus, stromen of temperatuur.
Alle producten hebben één ding gemeen: vrijwel zonder
uitzondering worden ze gemaakt van duur specialistisch staal.
Dat betekent dat bij de bewerking zo min mogelijk materiaal
verspild mag worden.
“Afsteken is een delicate bewerking”, zegt Nüssle. “Dat
gebeurt als het bijna voltooide onderdeel wordt gescheiden
van de rest van het werkstuk. In deze fase kan er veel verkeerd
gaan. We zoeken altijd naar nieuwe oplossingen.”
Oplossingen die Sandvik Coromant kon aandragen. Eind
2010 was Sandvik net begonnen met een onderzoek onder
vijftien wereldwijd opererende fabrikanten om meer inzicht te
krijgen in de wensen voor een nieuw afsteeksysteem.
“Bij Endress+Hauser Maulburg waren ze zeer openhartig
en konden ze precies uitleggen
wat hun eisen waren en welke
verwachtingen ze van een
gereedschappenfabrikant
hadden”, aldus Theo Jörissen,
afsteekspecialist van Sandvik
Coromant in Duitsland. “Het
was niet altijd gemakkelijk voor
ons, en de lat lag nogal hoog.”
Ralf Hübner van gereedschapsbedrijf Hengst-Kessler
zat ook in de kerngroep die
bijsprong als er nieuwe ideeën
nodig waren. “Het was een
project waarin iedereen
bijdroeg aan het creëren van iets
nieuws”, zegt hij.
Torsten Enderwitz
werkt al 23 jaar bij
Endress+Hausser.
Moana Deiss is bezig
aan haar tweede
stagejaar.
Dimitri Eckard spant
een werkstuk op in
de machine.
metalworking world 23
[1]
[1] Endress+Hauser bestaat 60
jaar en heeft wereldwijd 10.000
werknemers.
[2]
[2] Machine-operator Dimitri
Eckard met productiemanager Armin Nüssle (rechts).
[3] Productiemanager Armin
Nüssle (links) en Theo Jorissen
van Sandvik Coromant
bespreken het afsteekproces.
[4] Sandvik Coromant kreeg de
gelegenheid om een prototype
van de CoroCut QD te testen bij
Endress+Hauser.
[3]
24 metalworking world
[4]
De belangrijkste eis van Endress+Hauser was dat de
procesbetrouwbaarheid verbeterd zou worden.
Onderdelen die in dertig draaibanken worden gemaakt,
kunnen tussen de 2 en 500 euro kosten en zijn in gemiddeld
vijf minuten te vervaardigen. In principe zijn ze klaar als ze
worden losgesneden van de staaf, die tot 60 millimeter dik
kan zijn. Als dat verkeerd gaat, wordt het onderdeel afgekeurd
en moet het proces opnieuw.
Maar gewoonlijk is het gereedschap ook beschadigd en
verandert de geometrie van de machine. Dat betekent dat de
operator moet ingrijpen en dat kostbare tijd verloren gaat. “Zo
bezien maakt het voor ons niet uit of het afsteken een paar
tienden van seconden langer duurt”, zegt Nüssle. “Het is
essentieel dat het proces betrouwbaar is.”
Bij Endress+Hauser kreeg Sandvik Coromant in 2012 de
kans om een prototype van de Corocut QD te testen. Samen
produceerden ze een eindversie die Endress+Hauser in 2013
intensief testte. Maar Nüssle liet zich niet zomaar overtuigen.
“Eerlijk gezegd was ik aanvankelijk nogal sceptisch”, zegt
hij. “Maar toen kreeg ik de resultaten te zien en die overtroffen onze verwachtingen.”
De nieuwe gereedschappen gaan gemiddeld vijfmaal
langer mee dan de bestaande, en ze verbeteren de procesbetrouwbaarheid dankzij nieuw materiaal, een beter ontwerp en
een optimale aanvoer van koelmiddel.
Ook besparen ze materiaal omdat ze kleinere wisselplaten
hebben, die smallere gleuven mogelijk maken.
Naast procesbetrouwbaarheid had Endress+Hauser een
andere eis. Ze wilden een all-roundgereedschap en niet een
overvloed aan speciale oplossingen. “Niemand moet hoeven
aarzelen en het risico lopen het verkeerde gereedschap te
kiezen”, zegt Nüssle. “Alles moet eenvoudig en overzichtelijk
zijn. Dat is onze filosofie.” Sandvik Coromant droeg een
plug-and-play-oplossing aan, zonder snoeren of leidingen en
zonder gecompliceerde handelingen: je plaatst de gereedschapsunit en je gaat aan het werk. Er is maar één wisselplaatsoort, dus dat betekent minder magazijnkosten.
De oude technologie heeft zijn langste tijd gehad bij
Endress+Hauser. Als de voorraden van de oude gereedschappen op zijn, stapt het bedrijf over op de Corocut QD van
Sandvik, maar voor de zekerheid is ook een andere gereedschappenfabrikant betrokken bij de opstartfase. Machineoperator Dimitri Eckard die betrokken is geweest bij het
testen van de gereedschappen, vindt dat een goede beslissing,
maar voegt eraan toe: “Naar mijn mening is het systeem van
Sandvik Coromant het meest stabiele.” n
Corocut QD is de nieuwe oplossing van
Sandvik Coromant voor afsteken. Theo
Jörissen, productspecialist bij Sandvik
Coromant in Duitsland, zet de
voordelen ervan uiteen.
In welk opzicht verschilt de nieuwe
oplossing van de bestaande afsteektechnologie?
Het fundamentele voordeel is de
koelmiddelaanvoer die rechtstreeks op of
onder de wisselplaat uitkomt, waardoor
diep afsteken over relatief brede
dimensies mogelijk wordt.
Wat zijn de belangrijkste kenmerken?
Met de gerichte koelmiddelstroom kun je
de temperatuur in het snijspoor
beïnvloeden en daardoor taaier materiaal
met een hogere snijsnelheid bewerken, of
de standtijd van een gereedschap
verlengen.
Waar worden ingenieurs blij van?
Onze plug-and-play-oplossing is een
juweel. Storende slangen en leidingen
ontbreken. Bij Endress+Hauser kunnen
we ook alle materialen bewerken met een
drie millimeter brede afsteekplaat in
CM-geometrie en soort 1145. Dat
betekent één geometrie, één gereedschap
en één soort.
Theo Jörissen,
Sandvik Coromant
Welke resultaten worden bereikt met
de Corocut QD?
De standtijd is gemiddeld vijfmaal langer
dan van conventionele technologie.
Sommige klanten besparen 50 tot 70
procent op hun gereedschap.
metalworking world 25
TECHNOLOGIE
tekst: turkka kulmala
afbeelding: borgs
Uitdaging: Creëer een
automatisch digitaal systeem voor
de uitwisseling van
gereedschapsgegevens.
oplossing: GTC, een
onafhankelijk classificatiesysteem
voor gereedschapsgegevens.
LPR
LB
LU
OAL
DC
GTC: Generic Tool Classification
Voordelen van
gereedschapsgegevens
Fabrikanten, gereedschapsverkopers en softwarebe-
drijven hebben steeds meer behoefte aan digitale
gereedschapsgegevens. De meeste leveranciers hebben
hun eigen systemen, waardoor automatische gegevensuitwisseling praktisch onmogelijk is. Dat kan alleen door
het invoeren van grote series gegevens in productiesystemen – een zeer tijdrovende operatie en een potentiële
bron van fouten. Een grote autobouwer zegt in de
afgelopen paar jaar tienduizenden mensuren te hebben
besteed aan het verwerken van gereedschapsgegevens.
iso 13399 is de standaard voor Weergave en uitwisseling
van gegevens van snijgereedschap, en de combinatie van
ISO 13399-gereedschapsklassen en -eigenschappen met
een onafhankelijke catalogusstructuur biedt grote
voordelen. Na de overstap op ISO 13399 hebben Sandvik
Coromant en Siemens PLM Software de eerste versie
ontwikkeld van Generic Tool Classification (GTC), een
catalogus die kan worden onderhouden door een
onafhankelijke toezichtorganisatie.
Het doel van GTC is een merkonafhankelijk classificatiesysteem met een gebruiksvriendelijke catalogusstructuur
ter aanvulling op ISO 13399. Gereedschapsklassen en
-parameters zijn vooraf in kaart te brengen volgens de
classificaties en parameters van het ontvangende
26 metalworking world
systeem. De catalogusstructuur verbetert de navigatie en
vergemakkelijkt het zoeken. De gebruiker kan gereedschappen ook handmatig invoeren. Verder ondersteunt
GTC STEP 3D-modellen, 2D-tekeningen, dimensietekeningen en dergelijke.
Een groot voordeel van GTC is de aansluiting op
CAM-systemen. Met de 3D-mogelijkheid zijn vaste
modellen te gebruiken voor NC-programmering,
voorinstellingen en simulaties. Volgens leveranciers van
CAM-systemen kan dit de productiviteit van een
bewerkingsproces met wel 20 procent verbeteren.
Sandvik Coromant werkt samen met partner TDM
Systems ook aan een eigen systeem, genaamd Adveon:
gereedschapsdatamanagementsoftware op basis van ISO
13399 en GTC. Adveon wordt geïntegreerd in CAMsoftware en staat open voor de productgegevens van elke
leverancier van snijgereedschap. Na het invoeren van de
gegevens kan een CAM-gebruiker hoogwaardige digitale
gereedschapsopspanningen creëren voor programmering,
crashtests enzovoort.
met ruim 600.000 CAM-werkplaatsen wereldwijd,
bieden GTC en Adveon enorme besparingsmogelijkheden voor de metaalbewerkingssector. n
Praktijkgeval
DCON
De aerospace-industrie werkt vaak met zeer dure componenten en kan enorm profiteren
van de simulatiemogelijkheden van CAM-software. Een klant heeft 25 mensjaren
geïnvesteerd om de gewenste gereedschapsbibliotheek op te bouwen, en onderhoudt
die met twee voltijdswerknemers die 36 CAM-programmeurs ondersteunen.
Volgens eigen schattingen van de klant had het gebruik van Adveon ten minste 23
mensjaren oftewel 92 procent van de tijd kunnen schelen, en zou het ook personeel voor
systeemonderhoud schelen. Adveon biedt bovendien tijdsbesparing van 10 à 15 procent
voor de 36 CAM-programmeurs.
Het Generic Tool Classification-systeem
combineert ISO 13399-gereedschapsklassen
met een verkoperonafhankelijke catalogusstructuur, wat de aansluiting op CAM-systemen bevordert.
Samenvatting
Sandvik Coromant werkt samen met andere gereedschappenleveranciers en Siemens PLM Software aan een open,
merkonafhankelijke toepassing van de ISO 13399-gereedschapsgegevensstandaard, die grote besparingen kan
opleveren.
metalworking world 27
Onstuitbaar
Indonesië
Indonesië. Over nog geen twintig jaar kan Indonesië ‘s werelds op zes na
grootste economie zijn, met 135 miljoen koopkrachtige consumenten. Boek
vandaag een kaartje, want deze rit wil je niet missen.
Zonsopgang en een
koepel van smog
boven een zwaar
vervuilde stad – in
dit geval Jakarta,
Indonesië.
28 metalworking world
GEMIDDELDE
JAARLIJKSE GROEI
BNP (%)
1998 – 1999 - 6,65
2000 – 2004 4,60
2005 – 2009 5,64
2010 – 2013
6,25¹
tekst: Tomas Lundin Indonesië is de
grootste
economie in
Zuidoost-Azië.
nnn “het Indonesische succesverhaal is overschaduwd door de ontwikkelingen in China”, zegt Mark te
Riele, marketingmanager voor Azië bij BNP Paribas
Investment Partners. “Veel mensen zijn beïnvloed door
de negatieve berichtgeving en de vele natuurrampen.”
Indonesië werd zwaar getroffen door de Aziatische
financiële crisis tegen het einde van de jaren negentig. De
groei van het BNP van 4,7 procent in 1997 werd een
krimp van 13,6 procent in het eropvolgende jaar. In
januari 1998 kelderde de waarde van de roepia binnen vijf
dagen met meer dan de helft. Banken sloten en de run op
kapitaal zoog de geldmarkt leeg.
Bloedige protesten, het aftreden van president Soeharto
en tal van maatregelen van het Internationaal Monetair
Fonds leidden tot stabilisatie. Sindsdien kent Indonesië
een jaarlijkse groei van 4 tot 6 procent. De inflatie daalt,
de overheidsschuld neemt af en de democratie is terug, na
het 31-jarige bewind van Soeharto.
Indonesië is nu de grootste economie in Zuidoost-Azië
en het op drie na dichtstbevolkte land ter wereld. De
economie van het land staat op de zeventiende plaats op
de wereldranglijst. Volgens managementconsultant
McKinsey zal het land naar verwachting in 2030 de
zevende plaats bereiken. China zal tegen die tijd de VS
en India voorbij gestreefd zijn. Slechts twintig jaar
daarna zal Indonesië de nummer 4 in de wereld zijn
volgens de langetermijnprognose van de OECD.
Een gigantische binnenlandse markt en een groeiende
middenklasse liggen aan de basis van deze spectaculaire
ontwikkeling. Volgens McKinsey’s gunstigste scenario
zal Indonesië in 2030 90 miljoen nieuwe koopkrachtige
consumenten hebben. De dienstverlening, landbouw en
visserij, energie en onderwijs zullen tegen die tijd 1,8
biljoen dollar waard zijn en een stroom van binnen- en
buitenlandse investeerders aantrekken.
Uiterlijk in 2025 zal Indonesië toetreden tot de
gelederen van ontwikkelde landen. Volgens het Masterplan for Acceleration and Expansion van de overheid
stijgt het gemiddelde inkomen per hoofd van de huidige
3592 dollar naar 15.000 dollar, en zal de economie
groeien van de huidige 878 miljard dollar naar zo’n 4,5
biljoen dollar. Intussen worden miljarden geïnvesteerd in
strategische sectoren zoals grondstoffen, voedsel,
transport, toerisme en infrastructuur volgens bepaalde
corridors. Hieronder vallen de 2700 kilometer lange
Trans-Sumatra Motorway, die vanaf 2025 de tien
provincies van Sumatra met hun grote grondstoffenrijkdom gaat verbinden, en de 27 kilometer brug over Straat
Soenda, met daarin ‘s werelds langste hangbrug, tussen
Java en Sumatra, een project dat minstens 10 miljard
dollar gaat kosten.
het zijn duizelingwekkende perspectieven. Maar de
weg van een economie die op grondstoffen en landbouw
is gebaseerd naar een geïndustrialiseerde diensteneconomie is hachelijk. Een grote uitdagingen is het onderwijs.
Voor de bouw van nieuwe luchthavens en autofabrieken,
Masterplan voor de
bespoediging en
uitbreiding van
Indonesië’s EconomiSCHE Ontwikkeling
EconomiSCHE CORRIDORS
Een belangrijk onderdeel van de MP3EI
is de ontwikkeling van economische
corridors in Indonesië op basis van het
potentieel en de inherente voordelen
van elke regio. Voor de grotere eilanden
zijn zes economische corridors
gedefinieerd die rekening houden met
het potentieel en de strategische rol elk
eiland.
Sumatra Center voor de productie en
verwerking van grondstoffen en de
nationale energiereserves.
Java Driver voor nationale
bedrijfstakken en dienstverlening.
Kalimantan Center voor de productie
en verwerking van nationale
mijnbouw- en energiereserves.
Sulawesi Center voor de productie en
verwerking van de nationale landbouw,
plantages, visserij, olie- en gaswinning,
en mijnbouw.
Bali -Nusa Tenggara Gateway voor
toerisme en nationale voedselondersteuning.
Papua - Moluccas Center voor de
ontwikkeling van voedselproductie,
visserij, energie en nationale mijnbouw.
metalworking world 29
investeringen in IT en hoogwaardige grondstoffen is een
hoogopgeleide beroepsbevolking nodig. Momenteel
worden er per miljoen inwoners niet meer dan 164
ingenieurs opgeleid. Dat is minder dan de helft van het
aantal in Maleisië en Vietnam. “Tegen 2025 zullen we
een ernstig tekort hebben aan ingenieurs”, waarschuwt
economieminister Hatta Rajasa.
Verontrustend is de ongelijke verdeling van de
welvaart in de maatschappij en tussen regio’s. Sinds 2000
is het percentage inwoners beneden de armoedegrens
gedaald van bijna 20 tot iets meer dan 12, maar de
inkomensverdeling beweegt zich – anders dan in de
meeste omringende landen – in tegengestelde richting.
Indonesië geeft met slechts 1,1 procent het minste in de
regio uit aan sociale programma’s. De Asian Development Bank waarschuwt dat sociale onrust de groei kan
dwarsbomen.
De komende twee jaar worden kritiek. In april 2014
zijn er presidentsverkiezingen, die medebepalend worden
voor het economische beleid. Eind 2015 zal een
Zuidoost-Aziatische gemeenschappelijke markt tot stand
komen, die een vrij verkeer van kapitaal, goederen,
diensten en arbeid mogelijk gaat maken. Indonesië kan
daarin de grote winnaar worden, nu Azië een economische transformatie zonder weerga doormaakt. n
Chew-Kong Pang,
Sandvik
Coromant,
Zuid-Oost Azië.
Sandvik Coromant BREIDT UIT in Indonesië
Sandvik Coromant investeert ‘voortvarend’ in Indonesië
vanwege de snelle groei van het land, zegt Chew-Kong Pang van
Sandvik South East Asia, waaronder Indonesië valt. Er is een
vijfjarenplan van kracht, in het kader waarvan Sandvik Coromant
volgend jaar naar een nieuwe locatie verhuist.
“We zetten een technologiecentrum op en we willen twee
machines aanschaffen voor klantendemonstraties. We willen
ook trainings- en opleidingsfaciliteiten inrichten.”
Als onderdeel van de expansie gaat Sandvik Coromant het
aantal werknemers uitbreiden van de huidige 17 naar 25, en zal
het extra mensen blijven aannemen afhankelijk van de vraag en
de marktontwikkeling.
Sandvik Coromant is met 35 jaar ervaring een veteraan in
Indonesië. “In de loop van de tijd hebben we vertrouwen kunnen
opbouwen. Vandaag de dag zijn we een van de vijf à zeven
belangrijkste gereedschappenmakers in de markt”, zegt
Chew-Kong Pang.
Onder de belangrijkste klanten bevindt zich de auto-industrie
met 2WD- en 4WD-voertuigen en trucks. Die autofabrikanten
bevinden zich vooral in Japan. Alle wereldspelers zijn aanwezig in
de markt. ”Maar een eenvoudige markt is het niet”, erkent
Chew-Kong Pang.
30 metalworking world
De krater van de
vulkaan Mount
Papandayan.
Aardolie
Cacao
Gas
Geothermische energie
Goud
Koffie
Palmolie
Rijst
Rubber (natuur)
Steenkool
Steenkoolmethaan
Thee
Indonesische
productie of
reserves (R)
wereldproductie
of reserves (R)
942.000 vaten per dag
0,48 miljoen ton
71,1 miljard m³
27.510 MW (R)
97 ton
8,25 miljoen balen
23,9 miljoen ton
65,4 miljoen ton
3,01 miljoen ton*
237,4 miljoen ton
13 biljoen kubieke meter (R)
0,14 miljoen ton
83.576.000 vaten per dag
3,96 miljoen ton
3363,9 miljard m³
68.775 MW (R)
2700 ton
131,25 miljoen balen
48,9 miljoen ton
672,0 miljoen ton
10,97 miljoen ton*
3845,3 miljoen ton
214 biljoen kubieke meter (R)
4,20 miljoen ton
Indonesië’s
aandeel in
het totaal
1,1%
12,2%
2,1%
40,0%
3,6%
6,3%
48,9%
9,7%
27,4%
6,2%
6,0%
2,8%
* Omvat ook leden van de Association of Natural Rubber Producing Countries (Indonesië, India, Maleisië, Thailand, Vietnam, China, Sri Lanka,
Filippijnen en Cambodja).
Bron: Indonesia Investment
In 2025 zal
Indonesië toetreden
tot de groep van
ontwikkelde landen.
3
Inhoud
MarketinGonderscheidingen
2013
Beste algehele
Ontwerp
De APP al gezien?
Als je Metalworking World magazine graag
leest, zul je dol zijn op de digitale versie!
DOWN
JE GRA LOAD
TIS AP
NU in
P
Chine
Engel
e s,
s (VS),
d
uits
en Spa
a n s!
MWW
ipad
1/1
verkr 4 nu
ijgbaa
r
praktijk:
Meer beelden
van over
de hele wereld
Tech-teksten:
Diepgravende
technische
artikelen
InteractiEve
onderdelen:
Films
Animaties
Links
De Metalworking World app is gratis en kan worden gedownload naar je iPad via de iTunes appstore.
De giantsdivisie
tekst: Susanna Lindgren foto: Karl Andersson
Het kleine bedrijf
Novator AB heeft een unieke techniek
ontwikkeld om perfecte gaten te boren
voor de bevestiging van de vleugels van
Boeings nieuwe 787 Dreamliner.
Stockholm, Zweden.
32 metalworking wereld
world
Orbital drilling wordt toegepast om
de vele problemen met composieten
de baas te worden.
Novator AB
De belasting van de vleugels tijdens de landing is enorm.”
nnn Het Zweedse Novator is een klein, gespecialiseerd
Andersson laat zien waar de vleugels aan de centrale
bedrijf met een enkel product, bedoeld voor het boren van
rompconstructie zijn bevestigd en waar per vliegtuig
precisiegaten in complexe materialen voor de aerospaceongeveer vierhonderd gaten worden geboord.
industrie. Toch levert het bedrijf cruciale apparatuur aan
“Vliegtuigen zijn zo enorm groot en de toleranties zijn
Boeing, in 2012 ‘s werelds grootste vliegtuigbouwer in
zo klein dat je niet kunt voorboren”, zegt Andersson.
termen van omzet. Het jonge en innovatieve Novator heeft
“Deze gaten moeten worden gemaakt
ook andere grote klanten, zoals
in de laatste fase van het assemblageBombardier en Airbus, maar de grote
proces, dus het is belangrijk dat de
doorbraak is het contract met Boeing
precisie en kwaliteit aan de normen
voor apparatuur voor Novators orbital
voldoen.”
drilling-techniek voor de nieuwe
Dreamliner. Het toont hoe uniek de
techniek is.
het contract met boeing is het
“Ik weet zeker dat Boeing liever in
resultaat van nauwe samenwerking
zee was gegaan met een wat groter
met Boeing Research and Technology
bedrijf dan het onze”, zegt CEO van
in Long Beach in Californië. De
Novator Hans-Petter Andersson,
Dreamliner heeft een groter percen“maar we zijn het enige bedrijf ter
tage composieten dan eerdere
wereld dat dit geavanceerde proces
generaties vliegtuigen. Toen Boeing
levert aan een bedrijfstak die zulke
steeds minder aluminium en steeds
hoge eisen stelt aan kwaliteit en
meer composieten ging gebruiken,
Björn Pettersson, hoofd Ontwikkeling bij
Novator. Het bedrijf is door technische
precisie.” Andersson pakt het model
was nieuwe apparatuur vereist. Een
innovatie een wereldleider geworden.
van de Boeing 787 Dreamliner op, dat
grote uitdaging was het boren van
voor hem op tafel staat.
precisiegaten door een wafel van
“Onze machines worden vooral
CFRP (carbon fiber-reinforced
gebruikt voor de verbinding van de
polymer) en titanium – twee materiavleugels aan de romp, wat aan het
len met zeer verschillende eigeneind, bij de assemblage gebeurt”, legt
schappen. In normale omstandigheden
hij uit. “Die gaten behoren tot de
zou dit enkele processtappen hebben
belangrijkste in de hele Dreamliner.
gevergd, waaronder boor- en
De uitvinding van
orbital drilling volgde
uit een onderzoeksproject van SAAB
Aerospace en het
Swedish Royal Institute
of Technology, waar de
oprichter, dr. Ingvar
Eriksson, lector was. De
opdracht was te
achterhalen welk effect
de kwaliteit van
geboorde gaten had op
de sterkte en
duurzaamheid van
vezelcomposieten. Een
referentiegat zonder
delaminatie en bramen
leidde tot het eerste
patent dat samenhing
met orbital drilling.
Rond 2000 begon
Eriksson met de
verdere ontwikkeling
van zijn unieke concept,
en richtte het bedrijf op
in Spånga, west-Stockholm. Novator heeft
sindsdien talrijke
patentaanvragen
ingediend en patenten
verkregen met
betrekking tot orbital
drilling. Vandaag de dag
staan de drie grootste
vliegtuigbouwers ter
wereld – Boeing, Airbus
en Bombardier – op de
klantenlijst, evenals
Korea Aerospace en de
Zwitserse satellietbouwer Ruag Space. Het
grootste succes tot nu
toe voor het bedrijf met
veertien werknemers is
het contract met
Boeing voor de
Dreamliner, een project
dat een looptijd van
dertig jaar zou kunnen
krijgen.
metalworking world 33
Technisch Inzicht
Novator: SpångA, Zweden
“Het heeft geen zin om
goede machines te ontwerpen als je geen goede
gereedschappen hebt.”
Hans-Petter Andersson, CEO, Novator
Novator bedacht het bewerkingsconcept en
Sandvik Coromant ontwikkelde vingerfrezen
om tot een complete oplossing te komen voor
toepassingen de aerospace-industrie.
“Deze samenwerking is niet alleen een groot
voordeel voor de eindgebruiker, die een totale
oplossing krijgt”, zegt Lars Lindstedt, Business
Project Manager bij Sandvik Coromant. ”Het
heeft ons en Novator ook een beter inzicht
gegeven in de werking van de machine en in
het effect van de snijgereedschappen – belangrijk voor de verdere ontwikkeling.”
Orbital drilling is een bewerkingsmethode
waarbij het snijgereedschap tegelijkertijd in
axiale en horizontale richting beweegt en een
opening maakt die groter is dan de gereedschapsdiameter. Dat maakt complexe boor- en
nabewerkingen in diverse gatformaten
mogelijk met één en hetzelfde gereedschap.
De methode is geschikt voor het het boren in
composieten en stapels metaal.
“Dit is een uitdaging voor ons”, legt Linstedt
uit. “Gewoonlijk ontwikkelen we onze
gereedschappen voor specifieke materialen. In
dit geval vereist de methode een gereedschap
dat zowel door CFRP als door titanium snijdt.”
34 metalworking wereld
world
De samenwerking ging van start in 2011, na
een bezoek van Sandvik Coromant aan het
Boeing Research and Technology Center in de
Verenigde Staten.
“We wilden zien of onze standaard frezen
zouden werken in hun orbital drilling-proces”,
aldus Lindstedt. “Het resultaat was niet
geweldig. Er volgden bezoeken aan Novator en
we verbeterden onze vingerfrezen gestaag om
het proces te optimaliseren.”
Orbital drilling heeft allerlei voordelen.
Doordat de gereedschapdiameter kleiner is dan
het gewenste gat, blijft de temperatuur lager,
dankzij een luchtopening. Door de geringe
krachten is de gatkwaliteit hoger. Het proces is
geschikt voor droog bewerken of minimale
smering, wat belangrijk is voor CFRP-titaniumwafels. Omdat er geen vloeibaar koelmiddel
gebruikt wordt, is het milieuvriendelijk, veilig
voor operators en voordelig omdat er geen
schoonmaakwerk nodig is. Orbital drilling levert
kleine, goed af te voeren spanen op, wat het
risico op krassen verkleint. Het resultaat is een
gat zonder delaminatie bij in- én uitlopen van de
boor, een langere standtijd, een grotere
procesveiligheid en een grotere productiviteit.
ruimbewerkingen, maar met orbital drilling kan de hele
snijbewerking in een enkele stap plaatsvinden.
“Het principe van orbital drilling is vrij simpel”, zegt
Andersson. “Stel je een gewone boor voor die om zijn
eigen as draait en voeg daar een ronddraaiende beweging
aan toe. Die omloopbeweging is gemakkelijk te begrijpen,
maar de praktijk is iets weerbarstiger. Het heeft tijd gekost
om de techniek voldoende te verfijnen voor de eisen van
de luchtvaartindustrie. Voor grote gaten is 90 procent niet
goed genoeg, het moet 99,9 procent van de keren raak zijn.
Die laatste 10 procent was lastig te realiseren.”
Snijgereedschappen die even efficiënt werken in CFRP
als in titanium, zijn cruciaal voor het proces. Sandvik
Coromant heeft de oplossing. Novator heeft de techniek
van de machines verfijnd en Sandvik Coromant heeft
nieuwe generaties vingerfrezen ontwikkeld en getest om
het snijproces te optimaliseren. Aanvankelijk gingen de
vingerfrezen naar Novator voor boortests, metingen,
kwaliteitscontroles en standtijdevaluaties om de procesparameters te kunnen bijstellen. Sinds 2012 heeft Sandvik
Coromant een machine voor Novators orbital drilling
gestationeerd in zijn R&D Center for Round Tools in
Sheffield in Engeland.
“We mikken op de grootste spelers in een markt die zeer
hoge eisen aan de producten stelt”, zegt Björn Pettersson,
hoofd Ontwikkeling bij Novator. “Daarom hebben we een
betrouwbare en duurzame partner nodig. Sandvik
Coromant heeft een diepgaand inzicht in onze technologie
verworven om de allerbeste vingerfrezen te kunnen
ontwikkelen. De vingerfrezen van Sandvik Coromant
worden bijvoorbeeld vaak gebruikt voor het maken van de
grootste en meest veeleisende gaten.”
In de volgende generatie machines voor orbital drilling
gaat Sandvik Coromant een nog belangrijkere rol spelen.
In sommige machines zal Sandvik Coromants modulaire
systeem, de Coromant EH-gereedschapshouder, geïntegreerd worden met spider, spantang en schacht om de
stabiliteit te vergroten.
“Sandvik Coromant levert niet alleen gereedschappen,
maar is ook een partner, en een heel belangrijke”, zegt
Andersson. “Het heeft geen zin om goede machines te
ontwerpen als je geen goede gereedschappen hebt.”
De toepassing van de unieke orbital drilling-techniek bij
de 787 Dreamliner werd door Boeing Research and
Technology gepresenteerd op het internationale SAE
Aerotech Congress and Exhibition in Montreal, Canada, in
september 2013, waar aerospacedeskundigen uit de hele
wereld op af kwamen. Weer een pluim voor Novator. n
[1]
[3]
[2]
[1] Met orbital drilling zijn complexe
bewerkingen mogelijk met één
enkel gereedschap.
[2] Er is geen vloeibaar koelmiddel
nodig, en slechts weinig minimum
quantity lubrication (MQL) bij het
boren in titanium.
[3] V.l.n.r. Björn Pettersson van
Novator, Lars Lindstedt van
Sandvik Coromant en CEO van
Novator Hans-Petter Andersson.
[4] De methode levert kleine, goed
te verwijderen spanen op.
[5] V.l.n.r. Erik Ejdepalm, Simon
Palmgren en Fredrik Holmberg,
ingenieurs bij Novator.
[4]
[5]
metalworking world 35
TECHNOLOGIE
tekst: turkka kulmala
afbeelding: borgs
Door de Hoge volumes,
strikte kwaliteitseisen, speciale
oplossingen die worden opgelegd
door de vorm van het werkstuk en
gespecialiseerde methodes vormt
het bewerken van een krukas de
‘eredivisie’ van de metaalbewerking
in de auto-industrie.
Nodulair gietijzer is het standaardmateriaal voor motoren in het lagere deel
van het belastingsspectrum, meestal
benzinemotoren. De dure smeedstukken
van gelegeerd staal worden gebruikt voor
motoren in de hogere vermogensklassen
en voor dieselmotoren. De staalsoorten
die voor krukassen gebruikt worden,
ondergaan diverse hittebehandelingen,
zoals harden en ontlaten. Voor zeer
veeleisende motoren, zoals die van
raceauto’s, kan de krukas uit stafmateriaal worden gedraaid.
Vanwege deze beperkingen is het
draaien van een krukas een van de meest
veeleisende bewerkingen bij massaproductie die er bestaan. Krukasproductielijnen zijn ook de grootste gebruikers van
hardmetaal in de auto-industrie.
Een veelgebruikte manier om de
aseinden en lagertappen te bewerken, is
op een conventionele draaibank. Dan
moet er voldoende uitsteeklengte mogelijk
zijn om de excentrische tappen te kunnen
bereiken. Het voordeel daarvan is dat er
standaard machines, gereedschappen en
wisselplaten kunnen worden gebruikt, wat
veel flexibiliteit en lage kosten betekent.
Met een combinatie van draaien en
brootsen zijn de astappen op de middellijn
van de krukas te bewerken. De voor- en
nadraaiwisselplaten kunnen beide worden
opgespannen in één gereedschap om in
een enkele bewerking een specifieke vorm
te draaien. Verdere voordelen zijn de
herhaalbare precisie, de goede
oppervlaktekwaliteit, de krappe
toleranties, de lange standtijd, een hoge
bezettingsgraad voor de machine omdat
gereedschapswisselingen zeldzaam zijn,
en een korte bewerkingstijd. Een nadeel
van brootsen is de hogere prijs vanwege
de gespecialiseerde machines en
gereedschappen en het grote aantal
wisselplaten dat vereist is. Een meer
gespecialiseerde draaibewerking is het
gebruik van een meertandige wisselplaat.
Dat beperkt de kosten, levert kleine
spanen op en maakt brootsen overbodig.
Krukas bewerken:
In de
eredivisie
DE KRukas in een verbrandingsmotor dient voor het
omzetten van de heen-en-weergaande beweging van de
zuigers in een draaiende beweging. Daarbij komen felle
acceleratie en deceleratie in combinatie met hoge buigen torsiekrachten en trillingen kijken. Krukassen worden
dan ook zeer zwaar belast.
Dat vereist een zorgvuldig ontwerp en nauwkeurige
berekeningen, geschikte materialen en consistente
productieprocessen. De spanningen zijn geconcentreerd
in de hoekradii tussen lagertappen en bij de oliekanalen.
De bewerking daarvan vergt dan ook speciale aandacht.
De huidige markt eist van autobouwers steeds kleinere
motoren met steeds meer vermogen, hetgeen de krukas
nog zwaarder belast. Daarom zoeken fabrikanten continu
naar hardere materialen voor deze componenten. Vaak
komt dat neer op hoger gelegeerde staalsoorten. n
36 metalworking world
Voor elke vorm van krukasproductie
gelden de eisen van kleine spanen, lange
standtijden, korte omlooptijden en een
hoge productkwaliteit.
Krukassen worden doorgaans in massa
geproduceerd op lijnen met verschillende
gespecialiseerde machines. Maar ook
enkelvoudige opspanningen zijn mogelijk
met gespecialiseerde turnkeyprojecten,
zoals raceautomotoren en scheepsdiesels.
Externe en interne freesbewerkingen vormen een andere methode, die
met name voor excentrische lagertappen
in aanmerking komt. Een schijffrees met
wisselplaten is vooral een aantrekkelijke
optie wanneer er veel materiaal van de
contragewichten moet worden
weggesneden. Sandvik Coromant heeft
ruim veertig jaar ervaring met deze
toepassingen. Samen met het boren van
oliegaten zorgen freesbewerkingen voor
het grootste verbruik van hardmetaal bij
de krukasproductie.
Met gemiddelde gatlengtes van 20 x
diameter vormen de oliegaten van een
krukas een forse bewerkingsuitdaging.
Vaak moeten kanonboren en volhardmetalen boren met vernevelde smering
worden gebruikt. Aan het nadraaien
worden hoge eisen gesteld vanwege de
kans op het optreden van spanningen
rond de gaten.
Crankshaft
competence centre
“Van de honderden producenten van
snijgereedschappen ter wereld kunnen
er maar zes gereedschappen voor
krukasproductie leveren”, zegt Stefan
Knecht, Global Solutions Manager bij
het Crankshaft Competence Centre van
Sandvik Coromant in Düsseldorf. “Nog
minder hebben de ontwikkeling van de
technologie in dit segment daadwerkelijk bevorderd. Sandvik Coromant is een
van hen.”
De competence centres werken
wereldwijd samen met OEM’s en
makers van bewerkingsgereedschappen, en hebben projecten in twintig
landen. Er ontstaan nieuwe markten in
deze bedrijfstak, met name in China,
waar het centrum onlangs een nieuwe
vestiging heeft geopend.
Samenvatting
Krukassen draaien is een van de meest veeleisende
onderdelen van de autoproductie. Bij alle methodes
gelden als vereisten kleine spanen, lange standtijden,
korte omlooptijden en een hoge productkwaliteit.
metalworking world 37
SLOTakkOord
tekst: henrik emilson
38 metalworking world
foto: solar impulse
Mis deze
vlucht niet
Met een spanwijdte van 63 meter – net zoveel als
die van een jumbojet – maar met het gewicht van
een doosnee gezinsauto is de Solar Impulse een
vreemde vogel.
Vliegtuigen op zonne-energie zijn er al sinds de jaren
tachtig, maar de Solar Impulse moet het eerste
toestel worden dat een vlucht rond de aarde maakt.
Hij moet dag en nacht in de lucht kunnen blijven. Het
plan is de wereldreis in 2015 te ondernemen. Het
Zwitserse team heeft in 2011 al proefgevlogen
tussen België en Frankrijk, in 2012 van Europa naar
Marokko en in 2013 dwars over de Verenigde Staten.
De eenzitter van koolstofvezel is bekleed met
12.000 zonnecellen die de vier elektromotoren van
de propellers aandrijven en de lithium-polymeeraccu’s bijvullen voor de nachtetappes. De nieuwe
technologie gaat luchtvaart- en techniekgeschiedenis schrijven.
“De Solar Impulse is niet gebouwd voor het
vervoeren van passagiers, maar van boodschappen”,
zegt initiatiefnemer Bertrand Piccard. “We willen
laten zien wat technische innovatie vermag,
bijvoorbeeld dag en nacht op zonne-energie vliegen
zonder enige vorm van vervuiling. Het is een
experimentele reis om mensen te inspireren tot
innovatief leven en denken.” n
metalworking world 39
Print n:o C-5000:574 DUT/01
© AB Sandvik Coromant 2014:1
Inveio™
In één richting georiënteerde
kristallen
Nieuwe GC4325 voor het draaien van staal
Ultieme,
onvoorstelbare precisie
De eerste wisselplaatkwaliteit met Inveio™
Door deze innovatie op atoomniveau wordt metaal
snijden nooit meer wat het was. Dankzij de fijne, regel
matige structuur van de coating gaat de GC4325 langer
mee en is slijtage bij het draaien van staal, ongeacht
de toepassing, beter te voorspellen.
Deze wisselplaat creëert nieuwe mogelijkheden in het
ISO P25-gebied en biedt u precies die eigenschappen
die u in één enkele wisselplaat wenst.
Geweldige voorspelbaarheid
Om de hoogste kwali
teitsnormen te kunnen
garanderen, maken we zelfs
gebruik van röntgenbeelden.
Superieure duurzaamheid
Uw machine presteert
altijd optimaal.
‘ISO P25’ in een nieuw licht
De meest veelzijdige
toepassingen bij het draaien
van staal.
Lees meer op:
www.sandvik.coromant.com/gc4325

Download Report