Wat de psychiater moet weten van somatiek bij patiënten

Wat de psychiater moet weten van somatiek
bij patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen
Fenneke van Hasselt
AIOS KO
RUG FTFZ GGZ WNB
[email protected]
Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor
Geen
Leerdoelen
• De deelnemer kan na deze workshop de belangrijkste
risicofactoren voor lichamelijke ziekte bij EPA benoemen en
herkennen.
•De deelnemer weet dat structuur en samenwerking met huisarts
en apotheek noodzakelijk zijn voor een goede lichamelijke
gezondheid.
• De deelnemer kan na deze workshop een plan van aanpak maken
hoe patiënten met EPA te screenen en op te volgen wat betreft
somatische risico’s
Samenvatting
•EPA patiënten zijn om diverse redenen kwetsbaar voor
lichamelijke ziekten
•Met relatief eenvoudige oplossingen kan een belangrijke
verbetering van hun gezondheid worden bereikt.
•Van elke patiënt moet je weten in hoeverre hij/zij zelfstandig de
zorg voor zijn/haar lichamelijke gezondheid kan organiseren
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Zorgorganisatie
Geen afstemming verantwoordelijk tussen 1e en 2e/3e
lijn over monitoring
Suboptimale zorg
Vraag gestuurd zorg systeem
Financiën/verzekering
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Arts
Lichamelijke symptomen label psychosomatisch
Gebrek aan monitoring en continuïteit
Gebrek aan kennis
Gebrekkig onderlinge communicatie andere
behandelaars
Focus op psychiatrische ziekte
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Ziekte gerelateerd
Onbewust van lichamelijke symptomen
cognitieve beperkingen
verhoogde pijntolerantie
Moeite met begrip van gezondheidsadvies
Moeite met overbrengen zorgvraag
Moeite motivatie (anhedonie – negatieve symptomen)
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Leefstijl
Drugs misbruik
Voedingsgewoonten
Roken
Gebrek aan beweging
Onveilige seksuele contacten
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Medicatie
Polyfarmacie
Beïnvloeding pijnwaarneming
Specifieke bijwerkingen
Oorzaken slechte lichamelijke gezondheid
Tekst
Van Hasselt et al, 2014 in press IJMPR
Barrières tot zorg in Nederland
Barrières tot goede zorg
Onvoldoende samenwerking 1e en 2e/3e lijn
Zorg sluit niet aan bij de beperkingen van deze
doelgroep
huisarts en GGZ specifieke zaken
Waarom gezondheid verbeteren ?
Is het wel wenselijk dat deze mensen langer leven?
Hoe dan verder ….
Informatiebronnen
- Artikelen de Hert et al. World Psychiatry 2011
Physical illness in patients with SMI I en II
- Richtlijn schizofrenie
- Artikel Cahn et al 2008, tijdschrift psychiatrie
- Kwalitatieve studie van Hasselt, Oud, Loonen
www.pharos.nl
Hoe verder…..
De GGZ professional dient bij elke patiënt vast te leggen
in hoeverre hij/zij zelfstandig de zorg voor zijn/haar
lichamelijke gezondheid kan organiseren
Stappenplan monitoring en opvolging
1.
Wat is er al in je organisatie mbt lichamelijke gezondheid?
• Beleid voor screening = inspectie vereiste
• Health 4 U, gezamenlijk bewegen, samen koken
•
•
•
2.
3.
Opzetten screening binnen team
Delegeren van deeltaken aan verpleegkundigen
Samenwerking huisartsen
Monitoring van lichamelijke gezondheid vraagt
• Structuur
• Opmerkzaamheid
• Geduld
Kies samen met je patiënt aan welke gezondheidsdoelen je wil
werken en in welke volgorde
Periodieke monitoring bij EPA
1e contact
6wk
3 maanden
6 mnd
Jaarlijks
Op indicatie
x
x
Tractus anamnese
x
Familie anamnese
Intoxicaties
x
x
x
x
x
x
Voeding en beweging
x
x
x
x
x
Seksualiteit
?
?
?
?
?
?
Vermogen tot
zorgorganisatie
Andere zorgverleners
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Risico infectie ziekten
x
gebitszorg
x
Buikomvang
x
Gewicht
x
Bloeddruk, pols
x
ECG
x
Lab
Nuchter glucose /
HbA1c
Prolactine
Bloedvetten
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
?
x
x
X?
X?
X?
X
X
x
x
leverfuncties
X
eGFR
X (AD)
Na, K
X (AD)
schildklier
X (lithium)
Gezondheidsonderzoek
informatie lab en interview
Informatie huisarts
Informatie apotheek
Afspraken en plan van
actie
Terugkoppeling HA
Overzicht risico’s en
ziekten
Adviesgesprek
patiënt,
casemanager,
verpleegkundige
Monitoring én opvolging
Beleidsadvies verbeteren samenwerking
Verwijzing naar een medisch specialist dient altijd in
overleg met de huisarts plaats te vinden.
De huisarts houdt het overzicht en de regie over het
complete (generalistische en specialistisch) beleid voor
een patiënt.
Beleidsadvies verbeteren samenwerking II
De uitslag van de screening op hart- en vaatziekten
moet bij huisarts en GGZ bekend zijn.
Huisarts en FACT moeten voor elkaar makkelijk te
bereiken zijn.
Medicatie wijzigingen moeten altijd onderling
schriftelijk worden gemeld. Dit kan door middel van
edifact, mail of fax.
Casuïstiek
Willem
Henk
Petra
Willem
Willem is 47 en woont net bij begeleid wonen vanwege
schizofrenie
In het verleden zwierf en gebruikte hij heroïne
Hij wil geen orap meer want daar krijgt hij zo’n stijve
spieren van.
RR 145/95 buikomvang 105 BMI 32
2 pak shag / week weinig beweging
Wat ga je doen?
Willem – vervolg I
Alternatieven semap
Willem – vervolg II
Wat wil je nog meer weten van Willem?
Willem – vervolg III
Ervaart last van impotentie – verder geen lichamelijke
klachten
Familie moeder 45e hartaanval
Fietst 3/week, eet alleen brood
Laatste tandartsbezoek 1998
Blijkt toch niet ingeschreven bij huisarts
Durft geen bloed te laten prikken
Wat zijn je prioriteiten?
Willem – vervolg IV
Casus - Henk
Nieuwe patiënt bij uw FACT team
Henk, geboren 1980
Diagnose zoals beschreven
As I dysthymie
As II persoonlijkheidsstoornis NAO
As III geen
As IV problemen primaire steungroep
As V 60
Henk woont in een rijtjeshuis met zijn moeder en 6 katten, 5
konijnen en een hond. Hij heeft momenteel geen werk.
Wat wilt u weten?
Casus – Henk - vervolg I
Medicatie
Risperdal Consta 37,5 1 – 2 weken
Depakine 1x 300mg, 1x 500mg
citalopram 40mg 1dd1
Tr anamnese
duizelig bij opstaan
dyspnoe d’effort
obstipatie en diarree afwisselend
onrust in zijn benen
impotentie
Familie anamnese
blanco
Intox
roken +++ 1 pak shag/dag
Casus – Henk - vervolg II
Voeding – eet thuis met moeder mee, drinkt 1,5l cola per
dag
Seksualiteit – klaagt over impotentie
Vermogen tot organisatie zorg – komt nooit bij huisarts
Gebit – alleen als hij klachten heeft
RR 140/90, buikomvang 104, BMI 31,4
Cholesterol 5.7, LDL 3,9, HDL 0,84
Henk
asdf
De hert et al., 2011 world psychiatry
Henk
asdf
Cahn et al., 2008, tijdschrift voor psychiatrie
Henk - advies
Advies Henk
• Medicatie review
•Psychiater – welke indicaties
•Apotheker interacties en bijwerkingen
• Roken – minderen
• Bewegen – meer
• Voeding 1,5l cola /dag
• seksualiteit
•Ander advies als het niet om Henk maar om Ali ging?
Petra
Petra, 1985
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Woont alleen met wisselende partner
Seroquel 300mg, sertraline 2dd 50mg, montelukast,
omeprazol en een pufje voor de astma
139kg, 1.84 BV 112 cm
laatste jaar 10kg aangekomen
Benauwdheid bij inspanning
Petra - vervolg I
Petra vervolg II