Frans Mofers, Cursus enterprise-architectuur: inzichten uit theorie en

Cursus
Enterprise-architectuur
Inzichten uit theorie en empirie
TouW dag
november 2014
dr. ir. Frans Mofers
onderwerpen
• wat is enterprise-architectuur
• cursus Enterprise architecture
uitwerking in het onderwijsmodel van de masters
• werkstuk
analyse werkstukken
• modelleren en toetsen van een architectuur
Pagina 2
enterprise-architectuur
bedrijven en overheidsorganisaties worstelen met de
informatievoorziening
Parlementair onderzoek
ICT-projecten bij de overheid
enterprise-architectuur (ontwerp meteen goed)
– gecontroleerd veranderen
– informatievoorziening afstemmen op strategische
doelstellingen organisatie
– holistische kijk op informatievoorziening
Pagina 3
proces en inhoud
transformatiemanagement
strategie
enterprisearchitectuur
processen
domeinarchitecturen
opstellen/onderhouden
(it-)projecten
samenhang
bedrijfsprocessen
informatie &
toepassingen
(it-)infrastructuur
Pagina 4
consolidatie in
principes en modellen
deployment en
beheer
what’s in a name
Ict-architectuur
Informatie en procesarchitectuur
Enterprise architecture
Pagina 5
afstudeeronderwerpen rond enterprise-architectuur
http://portal.ou.nl/web/informatica/afgeronde-afstudeertrajecten-master-bpmit
•
enterprise-architectuur en innovatie
Marcel Dijkman: De aansluiting van enterprise-architectuur op productinnovatie binnen organisaties
•
als organisatie starten met enterprise-architectuur
Remco Kamphuis : Embarking On Enterprise Architecture
•
standaard-raamwerken voor enterprise-architectuur in MKB
Ronald Honhoff: Informatiearchitectuur bij middelgrote organisaties
•
een generieke referentiearchitectuur voor enterprise-architectuur
Roel Kersten : Beoordeling van context aware business architecturen:
•
ondersteuning efficiënte communicatie rond enterprise-architectuur
Kurt van der Veken: Enterprise Architecture modelling to support collaboration
•
rol van principes binnen Enterprise Architectuur
Gerrie Speek: Enterprise Architectuur: een principekwestie)
Arnout van Loon: De waarden van architectuur
Pagina 6
definitie enterprise-architectuur
Enterprise-architectuur is een coherente, consistente
verzameling principes, verbijzonderd naar uitgangspunten,
regels, richtlijnen en standaarden – soms vastgelegd in
patterns – die beschrijft hoe een onderneming, de
informatievoorziening, een informatiesysteem of een
infrastructuur is vormgegeven en zich voordoet in het
gebruik.
•
Architectuur gaat over fundamentele (niet altijd even goed zichtbare)
beslissingen. Design is veelal (of zou toch moeten) gebaseerd op
Architectuur.
•
Een architectuur / ontwerpprincipe is een vooraf opgesteld kader
waarbinnen geopereerd dient te worden.
(Eef van Es)
Pagina 7
opbouw cursus Enterprise architecture
• theorie
– werkboek
– tekstboek DYA:
Stap voor stap naar professionele
enterprise-architectuur
– teksten over ArchiMate-motivatie en toetsing
– standaarden TOGAF en ArchiMate
• werkstuk
Pagina 8
cursus in het nieuwe onderwijsmodel
•
begeleide zelfstudie gedurende een kwartiel
•
studie van theorie
•
maken theorieopgaven (2 fasen)
•
individueel uit te voeren taken
met uitzondering van groepsbijeenkomsten in week 7 en 11
•
maken werkstuk (2 fasen)
– kiezen organisatie, kiezen casus binnen de organisatie
– verzamelen informatie binnen en buiten de organisatie (documenten,
praten met relevante personen)
•
presenteren en verdedigen werkstuk tijdens twee life-bijeenkomsten in
groep van max 5 personen plus begeleider
•
actieve participatie in de bijeenkomsten
Pagina 9
activerend onderwijs binnen een kwartiel
periode
studieonderdeel
uren
week 1
oriëntatie
startbijeenkomst
Studienet
wb: introductie
5
week 1-6
wb: leh 1 t/m 8
documenten Connecticut
tekstboek: DYA
werkstuk fase 1
theorieopdrachten
30
5
35
10
5
week 7
maken presentatie
volledig werkstuk presenteren en verdedigen
5
week 7-11
wb: leh 9 t/m 12
leertext modelleren en toetsen
modelleren in modelleertool (Archi)
volledig werkstuk
theorieopdrachten
15
10
5
30
5
week 11
maken presentatie
volledig werkstuk presenteren en verdedigen
10
inh1 9-16 feb
volledig werkstuk presenteren en verdedigen
inh2 17-24 aug
volledig werkstuk presenteren en verdedigen
Pagina 10
aspecten werkstuk
• de analyse van de stand van zaken en mogelijke
ontwikkelingen binnen de door u gekozen organisatie op
het gebied van enterprise-architectuur
• de analyse van een bedrijfscasus bv. een project of
programma, dat impact heeft op de enterprisearchitectuur en u kunt gebruiken om de toepassing van
enterprise-architectuur te illustreren
The meaning of a statement lies hidden in its use
Pagina 11
opbouw werkstuk
• info student en organisatie
• organisatie in relatie met DYA-concepten
• architectuurrollen in de organisatie
• bedrijfscasus
• specificatie en toetsing van de bedrijfscasus
Pagina 12
geschikte organisatie – geschikte bedrijfscasus
• organisaties kunnen al heel ver zijn met enterprisearchitectuur maar kunnen ook niet of nauwelijks ervaring
met enterprise-architectuur hebben
• minimumeisen organisatie:
– onderscheid in processen
– onderscheid in rollen
– verschil tussen strategische, tactische en operationele processen
– ict-gerelateerde activiteiten
Pagina 13
analyse werkstukken
• 45 werkstukken geanalyseerd
• periode 2011 - 2014
• gemeenschappelijke elementen uit cursussen Ictarchitectuur, Informatie- en procesarchitectuur (27
werkstukken) en Enterprise architecture (18 werkstukken)
• disclaimer
gegevens vergaard in een educatieve context
info over studenten en hun bedrijven
geen wetenschappelijke pretentie
Pagina 14
segment organisatie
(semi-)overheid
bedrijfsleven
IT-dienstverlening
Pagina 15
taakvelden studenten
advies
architectuur
beheer
consultant
functioneel beheer
gebr. organisatie
informatie
IT-management
management
ontwikkelen
Pagina 16
samenhang
kerndomeinen casus
bedrijfsprocessen
informatie &
toepassingen
(it-)infrastructuur
informatie/toepassing
infrastructuur
processen
processen - informatie/toepassing
processen - informatie/toepassing infrastructuur
Pagina 17
ontwikkelscenario’s voor de casus
anticiperend
defensief
offensief
Pagina 18
rol van enterprise-architect ingevuld in uw organisatie?
Ja
Nee
Pagina 19
DYA raamwerk - wat is vastgelegd in je organisatie
Pagina 20
DYA procesmodel
Pagina 21
DYA volwassenheidsmatrix
isolement
slagkracht
verliezen
slagboom
laag
hoog
organisatorische inbedding architectuur
Pagina 22
scores organisaties in werkstukken
14
9
isolement
slagkracht
verliezen
slagboom
3
19
laag
hoog
organisatorische inbedding architectuur
Pagina 23
DYA Project StartArchitectuur
reflecteert 3 architecturaspecten
Pagina 24
raamwerken
TOGAF
ArchiMate
Pagina 25
ArchiMate core
Pagina 26
ArchiMate – motivation extension
Pagina 27
motivation extensie van ArchiMate
Motivational concepts are used to model the motivations, or reasons, that underlie
the design or change of some enterprise architecture.
These motivations influence, guide, and constrain the design.
stakeholder: the role of an individual, team, or organization
driver: something that creates, motivates, and fuels the change in an organization
assessment: the outcome of some analysis of some driver
principle: a normative property of all systems in a given context, or the way in which
they are realized.
goal: an end state a stakeholder intends to achieve
requirement: a statement of need that must be realized by a system
constraint: a restriction on the way in which a system is realized
Pagina 28
stakeholders viewpoint
stakeholders,
hun drivers,
assessmentresultaten voor
de drivers
en
goals die gerealiseerd worden
Pagina 29
principles viewpoint
principles in relatie
met goals
Pagina 30
toetsingskader – van principles naar toetsbare uitspraken
principe
beleidslijnen
Gebruikerstoegang voldoet m.b.t. toegankelijkheid aan de norm:
HP04 Gebruikers hebben
via het openbare Internet kan de gebruiker overal toetsen
toegang tot de
maken.
informatievoorziening op
elk moment, op elke
Gebruikerstoegang voldoet m.b.t. ondersteuning apparatuur aan
plaats en vanaf elk
de norm: vanaf desktops, laptops, mobiele telefoons en tablets
apparaat
kan de gebruiker toetsten maken.
Registratie van gebruiksgegevens voldoet m.b.t. registratie van
toetsen aan de norm: alle handelingen in het
toetsservicesysteem worden opgeslagen
OP06 De interactie met
de student wordt
geregistreerd
Pagina 31
Registratie van gebruiksgegevens voldoet m.b.t.
vertrouwelijkheid gegevensverzameling aan de norm:
gebruiksgegevens worden zodanig opgeslagen zodat deze alleen
toegankelijk zijn voor de student zelf en voor groepen van
medewerkers die rollen vervullen die vastgelegd zijn in het
“reglement ToetsServiceSysteem”.
conclusies
theorie en empirie
– studenten enthousiast over toetsen theorie in de praktijk
aangepaste cursus in nieuw onderwijsmodel
– hoge kwaliteit opgeleverde producten
– in 11 weken voldoende informatie verzamelen is een
uitdaging
Pagina 32