Cultuur van het Moderne van 1900-1950 [Terug] Jazz en blues horen bij de Cultuur van het Moderne, vanwege de invloed van Afrikaanse muziek. In het Modernisme speelt inspiratie door ’primitieve’ kunst een belangrijke rol in de breuk met tradities. • de rol van ’moderne’ technieken en media bij de distributie van jazz en blues, namelijk de platenindustrie, radio en film. BLUES • Blues is rond 1900 in Amerika ontstaan, waarschijnlijk uit communicatie/kreten/zang van slaven. Ook na afschaffing slavernij in 1863 was er nog steeds discriminatie en armoede. het was een voedingsbodem city blues (steden) en folk blues (platteland). Blues is een culturele vermenging van Europese en Afro-Amerikaanse muziek. Blues gaat bijna altijd over ‘the hard facts of life’ : tegenslagen in werk, liefde enz. In principe is blues neerslachtig met een soort berusting en relativerende humor (ironie) Muzikale kenmerken van blues: • vraag en antwoord van zang en instrument (in het begin nog niet consequent) • half gesproken, half gezongen (sound van de eigen stem, niet geschoold) • vaak dalende melodie • 12-maten-akkoordenschema (na 12 maten begint het rondje weer van voor af aan; verder geen vaste vorm • vaak een langzaam slepende beat. • Blue note (= droevige noot = naar een zuivere toon toe glijden, of juist er vanaf) • Regelmatige ritmes (vier of zes tellen per maat) • 3 ritmische lagen: baslijn, akkoord, melodie (geen vrijheid) Voorbeelden van blues op youtube: Blues: https://www.youtube.com/watch?v=4fk2prKnYnI (BB King, The Thrill is Gone) https://www.youtube.com/watch?v=jNWs0LsimFs (St. Louis blues, Betty Smith) JAZZ Jazz is het resultaat van culturele versmelting in een multiraciale stedelijke samenleving van Amerika (bijv. New Orleans en Chicago. De opkomst van jazz als amusement kan worden verklaard door het toegenomen uitgaansleven en de welvaart van de bevolking in de sterk gegroeide steden Jazz is vooral in het begin zeer levendige en swingende dansmuziek. Jazz heeft haar net als blues haar wortels in Afrikaanse en Europese cultuur. In de traditionele Afrikaanse stammencultuur was muziek compleet verweven met activiteiten en rituelen. In de traditionele Europese cultuur zijn muziek en kunst in het !1 algemeen meestal niet verweven met alledaagse activiteiten en rituelen; men gaat juist naar een concert als een ‘uitstapje’. Jazz komt van ‘chasser’ en betekent zoiets als ‘het hof maken’. Jazz werd zeker in het begin geassocieerd met levendig menselijk verkeer (communicatie waarbij door elkaar heen wordt gepraat) en seksueel contact. Ook de vrouwenbeweging werd gestimuleerd door de opkomst van de jazz als amusement. Jazzmuziek in dancings zorgde voor vrijere dansstijlen en een vrijere omgang met mannen. Jazz wordt aanvankelijk alleen gespeeld door ‘negers’ in nachtclubs (wel voor een multicultureel uitgaanspubliek, vooral jongeren). Pas later worden blanke jazzorkesten gevormd waardoor jazz ook op andere plekken gespeeld gaat worden. Jazz wordt in de beginjaren nog gezien als bedreiging van westerse normen en waarden. Een citaat: „Muziek van de duivel leidt tot losbandigheid van de jeugd, maakt van nette burgers/jongeren primitieve wilden, maakt alles kapot wat de beschaving heeft opgebouwd en klinkt als onbeschaafd gekletter.” Verklaringen voor de snel groeiende acceptatie van Jazz: • • • • • • • • Door de radio en de platenindustrie bereikt jazz de huiskamers van blanken die normaliter niet op plekken komen waar Jazz live wordt gespeeld de opkomst van ‘blanke jazzorkesten’ zorgt voor acceptatie onder ook een breder blank publiek Door het enthousiasme van gevestigde Europese musici en componisten die de nieuwe sensatie uit Amerika komen beluisteren en meenemen naar Europa Door begaafde musici/componisten zoals Louis Amstrong die de jazz meer allure en diepgang geven en ook in Europa concerten geven. Doordat beroemde componisten Jazz-elementen gaan gebruiken in hun muziek (bijv. Gershwin en Strawinsky) aan conservatoria worden jazzopleidingen gestart; jazz wordt steeds geraffineerder, complexer en experimenteler (avant-garde jazz) en zeker niet alleen meer dansmuziek. er vinden cross-overs plaats tussen bijvoorbeeld Latin en Jazz (Latin jazz) of Rock en Jazz (Jazzrock) waardoor nog een breder en ook jonger publiek wordt bereikt. jazzfestivals zoals North Sea Jazz Festival vergroten enorm de populariteit van jazz; jazz is inmiddels een ruim begrip geworden voor allerlei muziekstijlen. Muzikale kenmerken van de Jazz Jazz is een fusion (samensmelting) van blues, rag en songs. Rag (of Ragtime) is een laat 19e eeuwse Amerikaanse muziekvorm die wordt gekenmerkt door het gebruik van syncopen in de melodie en begeleiding. Klinkt heel druk en swingend. De Song is een mengeling van volksliedjes en kunstliederen, van Europese en AfroAmerikaanse muziek. Een song heeft een bepaalde structuur (bijv. couplet-refrein) en heeft een functionele harmonie (zie kunstbeschouwing muziek op deze site). !2 De bijzondere kenmerken van Jazz zijn: • Afrikaanse nadruk op ritme: vraag en antwoord bijvoorbeeld tussen verschillende solo-instrumenten zoals trompet en saxofoon • een ritmesectie van bas, drums en piano als basis • de nieuwe rol van piano als deel van de ritmesectie • Gebruik van syncopen (het omspelen van de tel of beat) die het typische gevoel van swing geven • Overeenkomst muziek en spraak (zingen en spreken) met toonkleuringen en een volstrekt eigen sound/expressie (Louis Armstrong, Chet Baker enz.) • Blue note (zie blues) • Sterke nadruk op improvisatie in zang en (solo-)instrumenten (elk instrument kan soleren, zowel piano, bas, drums als blazers) • ’chatten’ = ritmisch zingen zonder woorden, zlaboe bedada papapeteeeee enz. • Grote rol voor blazers (solo’s met vraag- en antwoordspel en arrangementen) • Gebruik van dempers voor trombone’s en trompetten voor een zwoel geluid en een soort wahoewah effect Invloeden van jazzmuziek op dans • • • • • Jazz is opzwepend en nodigt daarom ook uit tot uitbundige dans en sensuele aanraking. Jazz kenmerkt zich door veel ritmische afwisseling door allerlei syncopen en accenten; dat nodigt uit tot meer variatie in de danspassen/bewegingen en het gebruik van je hele lichaam. Jazz is improvisatie; dat nodigt uit tot vrij gebruik van danspassen enz. dus ook improvisatie In de Jazz worden veel solo’s gespeeld; het publiek op de dansvloer gaat ook voor het eerst ‘soleren’ met als het ware de muziek als danspartner. Felle accenten nodigen uit tot springerige bewegingen NB: Opmerkelijk is dat de originele context van de Afrikaanse ‘primitieve’ muziek in wezen niet wordt overgenomen in de Jazz. De Afrikaanse primitieve muziek met trommels was immers totaal niet geïmproviseerd en bovendien streng verweven met alledaagse rituelen en activiteiten. Voorbeelden van Jazz op youtube: https://www.youtube.com/watch?v=QJSdk44gWIE (Roaring Twenties!) https://www.youtube.com/watch?v=kmfeKUNDDYs (Hello Dolly, Louis Armstrong) https://www.youtube.com/watch?v=pMAtL7n_-rc (Ragtime, Scott Joplin) https://www.youtube.com/watch?v=jPrK1HGX_cs&list=PL7m_u69ZSuoWa6foGQxJglIetyOIbfSUb (Avantgarde jazz) https://www.youtube.com/watch?v=8SGAcP7Zh6U (My Funny Valentine, Chet Baker) !3 Bronmateriaal: Open Universiteit Cultuurwetenschappen: Thema’s en genres in de muziekgeschiedenis. Jazz en Blues in De bespiegeling, EPN: Havo T 46 en 47 en W 6.1 t/m 6.6 CD1/40 en 41 en CD2/39 Vwo T 154 en 155 en W 6.1 t/m 6.6 CD2/19, 20, 21 en 22 2014, Rogier van der Erve [Terug] !4
© Copyright 2025 ExpyDoc
