Downloaden - CAW Oost

Jaarverslag 2013
versterkt welzijn
OOST-VLAANDEREN
versterkt welzijn
Centrum
Algemeen Welzijnswerk
APRIL 2014 - V.U.: PATRICK SEYS
CAW Oost-Vlaanderen vzw, Visserij 153, 9000 Gent – ondernemingsnr. 0508 774 601
Woord vooraf
Terugblik op een intens jaar!
2013 was een bijzonder jaar. Terwijl de CAW-werking
op volle toeren bleef draaien, werden wij in 2013 in belangrijke mate in beslag genomen door de voorbereiding
van CAW Oost-Vlaanderen. Dit is de fusieorganisatie die
wegens een wijziging in de regelgeving vanaf 2014 de werking van de zes Oost-Vlaamse CAW’s diende te integreren in één CAW
voor heel het werkingsgebied van de provincie Oost-Vlaanderen.
Zo’n fusieoperatie vergt heel wat energie van het beleid, het bestuur en alle
medewerkers. Het biedt zowel naar de organisatieontwikkeling als naar de
inhoudelijke werking heel wat uitdagingen en opportuniteiten die de CAWwerking op termijn aanzienlijk kunnen verstevigen en verbeteren. De kunst
is hierbij natuurlijk om in het fusieproces niet voortdurend in de valkuilen
te trappen die grootschaligheid kan bieden. In die zin zijn we doorheen
heel het fusieproces voortdurend op zoek gegaan naar de voordelen van
de schaalvergroting in de organisatieontwikkeling, in combinatie met een
aanbod van welzijnswerk dat kleinschalig aangeboden wordt over heel de
provincie. Deze evenwichtsoefening blijft een permanente opdracht in de
verdere ontwikkeling van CAW Oost-Vlaanderen in de komende jaren.
werkdag gemiddeld 150 nieuwe hulpvragen van mensen die voor één of ander sociaal probleem een beroep doen op het CAW of opgevangen worden
in één van onze opvangcentra. Daarnaast zijn er de honderden mensen die
gebruik maken van onze inloopcentra. Deze cijfers bevestigen hoe noodzakelijk het CAW is, maar confronteren ons evenzeer met de andere kant van
onze welvaartsstaat.
In een laatste deel gaan we uitgebreid in op de uitdagingen voor de toekomst. CAW’s zijn welzijnsorganisaties die, nauw verankerd met plaatselijke
welzijnspartners, inspelen op de zich voortdurend wijzigende welzijnsnoden
van burgers. Tegelijkertijd worden wij geconfronteerd met een maatschappelijke context waarin de output van welzijnsvoorzieningen zich meer en
meer kwantitatief moet vertalen. Het blijft dan ook een hele uitdaging om
het ondersteunen en verbeteren van het welzijnsgehalte van onze hulpvragers te blijven vertalen in kwantitatieve indicatoren met een kwalitatieve
inslag. Daarnaast moeten CAW’s meer dan ooit gebruik maken van hun
positie als bevoorrechte getuige om de structurele oorzaken van sommige
welzijnsproblemen te duiden en zo mogelijk alternatieven te formuleren.
De intense samenwerking tussen CAW Artevelde, CAW regio Aalst,
CAW regio Dendermonde, CAW regio Zuid-Oost-Vlaanderen, CAW Visserij en CAW Waasland en een gezamenlijke reflectie over de werking van
het voorbije jaar, deden ons beslissen om reeds voor 2013 een gezamenlijk
jaarverslag te presenteren.
Tot slot willen we iedereen bedanken die op één of andere manier de werking van het CAW mee vorm heeft gegeven. Ik denk hierbij aan de medewerkers, de honderden vrijwilligers, de bestuurders en vele sympathisanten
en sponsors.
Een warme merci namens de duizenden mensen die een beroep op ons
deden en dit zonder uw inzet niet zouden kunnen!
Na een korte situering van CAW Oost-Vlaanderen focussen we uitgebreid
op de resultaten van de Oost-Vlaamse CAW-werkingen in 2013. We stellen
vast dat 31.807 hulvragers een beroep deden op onze diensten. Dit zijn per
Patrick Seys I Algemeen directeur
Kris Coenegrachts I Voorzitter
Nieuwe structuur
CAW Oost-Vlaanderen:
een nieuwe naam,
hetzelfde engagement
CAW Oost-Vlaanderen, als fusie van 6 CAW’s in de provincie, is uiteraard geen nieuwe welzijnsorganisatie. Het is vanaf nu gewoon de enige
echte naam voor alle CAW’s in onze provincie. CAW Oost-Vlaanderen
is immers een fusie van CAW Artevelde, CAW Visserij, CAW Waasland, CAW regio Dendermonde, CAW regio Aalst en CAW Zuid-OostVlaanderen. Al deze CAW’s engageren zich al jaren in de regio’s waar ze
actief zijn. En dat blijft ook zo.
Direct toegankelijke en aanspreekbare hulp- en dienstverlening voor
elke burger staat bij ons centraal. Dat is al zo sinds de jaren 70. Toen al
zorgden de voorlopers van de CAW’s ervoor dat kwetsbare groepen in
alle uithoeken van de provincie konden geholpen worden. Vaak waren
deze initiatieven gestart vanuit sterke betrokkenheid op lokale situaties
en dus waren ze heel sterk lokaal verankerd. Ze werden ook vaak gedragen door lokale besturen of tijdelijke fondsen.
4
Deze lokale verbondenheid is voor ons dé troef gebleken bij de verdere
uitbouw van professionele hulp- en dienstverlening op mensenmaat. De
combinatie van een kleinschalige dienstverlening binnen een grootschaliger organisatie is dan ook één van onze grote uitdagingen voor de
toekomst van een Oost-Vlaams CAW.
CAW Oost-Vlaanderen:
een centrum waar mensen terecht kunnen
Nieuwe structuur
CAW Oost-Vlaanderen telt nu meer dan 500 medewerkers en
evenveel vrijwilligers en is op 70 plaatsen aanwezig met hulp- of
dienstverlening. Om de lokale betrokkenheid te bewaren kiezen we voor de ontwikkeling van een gedecentraliseerd aanbod in
drie werkingsregio’s:
Stef Muylaert
Een provinciale structuur overkoepelt het geheel. Elke regio heeft een
directeur, het volledige directiecomité ziet er als volgt uit:
Patrick Seys
Rita De Vis
Dirk Remy
Alain Slock
Marc Baele
•Algemeen directeur: Patrick Seys
[email protected]
•Regiodirecteur Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen: Marc Baele
[email protected]
•Regiodirecteur Waas-Dender: Rita De Vis
[email protected]
•Regiodirecteur Gent-Eeklo: Alain Slock
[email protected]
•HR directeur: Dirk Remy
[email protected]
•Directeur Beleidsondersteuning: Stef Muylaert
[email protected]
5
Werkingsverslag
CLIËNTEN: GESLACHT
Cliënten = 31.807 (onbekend = 212)
G-E
W-DA-ZOVL
man
9.350
3.025
3.118
vrouw
8.283
3.880
3.939
56%
53%
47%
G-E
Registratiecijfers
CAW Oost-Vlaanderen
We brengen de hulpverlening van CAW Oost-Vlaanderen in beeld
aan de hand van de registratiegegevens verzameld in het kader van de
sectorale cliëntregistratie Tellus.
De cijfers hebben betrekking op het aantal hulpvragers en niet op unieke personen. Van iedere persoon die hulp ontvangt, wordt een aparte
registratiefiche gemaakt. Zodra meerdere leden van een cliëntsysteem,
bijvoorbeeld de partner en de kinderen van de oorspronkelijke cliënt,
betrokken worden in de hulpverlening, gebeurt voor ieder van hen een
afzonderlijke registratie.
Hulpvragers kunnen indien gewenst anoniem geholpen worden op het
onthaal en in sommige ambulante begeleidingen. De cliënt wordt enkel
bevraagd i.f.v. zijn hulpvraag en niet i.f.v. de registratie. Hierdoor blijven
een aantal gegevens onbevraagd (onbekend en missings).
6
56%
44%
44%
W-D
A-ZOVL
De cliënten die we bereiken situeren zich in alle leeftijdscategorieën.
We registreren echter hoofdzakelijk jongvolwassenen (4.912) en volwassenen (19.109). Kinderen bereiken we voornamelijk in de bezoekruimtes, slachtofferhulp en in de opvangcentra die vergezellende kinderen opnemen. Jongeren vinden we overwegend terug bij de JAC’s, de
bezoekruimtes, slachtofferhulp, de opvangcentra en in de typemodule
‘bemiddeling tussen jongeren en ouders’. Jongvolwassenen worden geholpen in volgende hulpverleningsvormen: JAC, slachtofferhulp, onthaalteams, justitieel welzijnswerk , crisishulp, opvangcentrum voor jongeren
en gezins- en relationele hulpverlening. Senioren vinden we terug bij het
Meldpunt Oudermis(be)handeling, het onthaal, slachtofferhulp en het
Welzijns- en Relatieteam.
LEEFTIJD
G-E
W-D
A-ZOVL
Kind (-12 jaar)
416
268
150
834
Jongere (12 - 17 jaar)
709
534
568
1.811
Jongvolwassene (18 - 25 jaar)
2.558
1.120
1.234
4.912
Volwassene (26 - 59 jaar)
11.594
3.698
3.817
19.109
Senior (60+)
CAW
758
401
516
1.675
16.035
6.021
6.285
28.341
Globaal bekeken voor heel het CAW Oost-Vlaanderen zijn 49% van de
hulpvragers mannelijk en 51% vrouwelijk. De grafiek toont echter verhoudingsgewijs duidelijke regionale verschillen. In de regio Gent-Eeklo stellen we vast dat zij een aanzienlijk hoger percentage mannen bereiken. Dit situeert zich voornamelijk in de
onthaalhulpverlening en meer specifiek in teams met een hoog bereik
aan thuislozen.
Wanneer we inzoomen op de regio Gent-Eeklo stellen we vast
dat er significant meer jongvolwassenen bereikt worden. Het
hoge aantal senioren in de regio Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen
is te verklaren door het hulpverleningsaanbod in het kader van
oudermis(be)handeling.
LEEFTIJD
ETNISCH-CULTURELE MINDERHEDEN
CLIENTKENMERKEN
TOTAAL
CAW Oost-Vlaanderen richt zich met zijn aanbod tot de gehele bevolking. Daarnaast besteedt het centrum bijzondere aandacht aan personen en bevolkingsgroepen die een verhoogd risico lopen op verminderde welzijnskansen.
7.887 ECM
De 31.807 hulpvragers die in 2013 een beroep deden op ons centrum werden opgenomen in een cliëntregistratie. Hun spreiding
over de regio’s wordt in de onderstaande tabel in beeld gebracht.
REGIONALE SPREIDING
N
> 27.2% CLIËNTEN CAW
834 kinderen
4.912 jongvolwassenen
1.811 jongeren
> 147 VREEMDE ORIGINES
ECM
%
N%
GENT-EEKLO (G-E)
5.554
34.3%
GENT-EEKLO (G-E)
17.806
56.0
WAAS-DENDER (WDD)
1.091
17.1%
WAAS-DENDER (WDD)
6.920
21.8
AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)
1.242
19.5%
AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)
7.081
22.3
TOTAAL
7.887
27.2%
TOTAAL
31.807
100.0
19.109 volwassenen
1.675 bejaarden
N = 28,341
MISSING = 0
ONBEKEND = 3,466
N = 27.772
MISSING = 1.188
ONBEKEND = 1.659
7
Van 7.887 cliënten is gekend dat zij behoren tot een etnisch-culturele
minderheid (ECM). Etnisch-culturele minderheden worden gedefinieerd
als: ‘het geheel van allochtonen in een achterstandsituatie vanwege hun
etnische afkomst of zwakke sociaal-economische situatie, vluchtelingen
en woonwagenbewoners en niet tot voornoemde groepen behorende
vreemdelingen die zich in België bevinden zonder wettig verblijfsstatuut
en die wegens hun noodsituatie opvang of bijstand vragen’.
Naast de variabele ECM registeren we ook de herkomst van cliënten
aan de hand van de variabele vreemde origine. Hieruit blijkt dat cliënten
afkomstig zijn uit maar liefst 147 verschillende herkomstlanden. In de top
5 bevinden zich de landen Marokko, Turkije, Bulgarije, Congo en Ghana.
BESTAANSONZEKERHEID
6.719 BESTAANSONZEKERHEDEN
> 42.6% CLIËNTEN CAW
HULPVERLENING
In de registratie maken we een onderscheid tussen cliënten die het
centrum contacteren voor onthaal en vraagverduidelijking (27.176 onthalen) en tussen cliënten die we ambulant of (semi-)residentieel begeleiden (9.330 begeleidingen). Sporadisch wordt er door een begeleidingsteam ook ingezet op nazorg (114 nazorgen). Meestal verzorgt een
ander team - indien nodig - de nazorg in de vorm van een nabegeleiding
met de inzet van een andere typemodule (zie verder).
ONTHAAL EN VRAAGVERDUIDELIJKING
N%
GENT-EEKLO (G-E)
3.273
46.6%
WAAS-DENDER (WDD)
1.520
38.8%
AALST - Z-O-VL (A-ZOVL)
1.926
39.7%
TOTAAL
6.719
N = 15.783
MISSING = 8.212
42.6%
ONBEKEND = 7.812
Omwille van het gegeven dat hulpverleners cliënten alleen bevragen in
functie van hun hulpvraag en niet met het oog op het invullen van de
registratie, vertoont de variabele bestaansonzekerheid veel missings en
onbekenden. De bestaanszekerheid werd genoteerd bij 15.783 hulpvragers. Hiervan is 42.6% bestaansonzeker: het gezin beschikt niet over
een inkomen of over een inkomen lager dan of gelijk aan het leefloon.
DOMICILIE
> Domicilie OVL: 21.392
> Overige: 3.210
17.998 op bureau 1.097 telefonisch
1.399 per mail
665 via chat
Onthaal is een proces van vraagverheldering dat start bij het eerste
hulpverlenend contact en kan uitmonden in directe hulp (info, advies),
doorverwijzing, instapgesprek voor vervolgbegeleiding.
In de hulpverlening wordt sterk ingezet op het onthaal van de burger: 76% van de hulpverlenende interventies gebeurt op het onthaal. Voor 67% volstaat een eenmalig contact, voor 27% zijn echter 2 tot
5 contacten nodig.
De meeste eerste contactnames gebeuren nog steeds fysiek op kantoor
of telefonisch.
Het aantal chatgesprekken wordt sterk bepaald door het online aanbod:
de chat is vaak bezet, waardoor heel wat oproepen worden geweigerd.
ARRONDISEMENT EEKLO
1.063
ARRONDISEMENT GENT
9.007
% CONTACTNAME
ARRONDISEMENT OUDENAARDE
1.356
ARRONDISEMENT SINT-NIKLAAS
3.058
ARRONDISEMENT DENDERMONDE
2.177
Buiten CAW
2.7%
1.9%
1.5%
2.2%
ARRONDISEMENT AALST
4.731
Telefonisch
24.8%
31.2%
17.9%
24.2%
E-mail
4.5%
6.8%
3.7%
4.8%
N = 24.602
8
Voor 77% van de hulpvragers is de officiële woonplaats gekend (24.602
hulpvragers). Hiervan is 87% gedomicilieerd in Oost-Vlaanderen
(21.392). Bijna 5% van de cliënten hebben geen domicilieadres of zijn
ambtshalve geschrapt.
MISSING = 2.932
ONBEKEND = 1.025
G-E
W-D
A-ZOVL
CAW
Kantoor (fysiek)
63.8%
46.2%
67.8%
61.3%
Huisbezoek
0.4%
7.7%
3.1%
2.7%
7
Chat
1.4%
Andere: SMS, brief, fax, beeldtel.
TOTAAL
1.9%
4.0%
2.3%
2.3%
4.3%
2.0%
2.6%
100.0%
100.0%
100.0%
100.0%
Vanuit regionaal perspectief valt het hoog percentage telefonische contactnames en een relatief hoger aantal eerste contactnames via huisbezoek op in regio Waas-Dender. Deze huisbezoeken zijn vooral voor
rekening van het team Slachtofferhulp.
Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek. Het onderscheid tussen onthaal en begeleiding ligt in de
overstap naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening
op basis van een wederzijds engagement. Voor 5.390 cliënten wordt op
onthaal een intern hulpverleningsvoorstel geformuleerd.
REGIO
PROBLEMATIEKEN
Het CAW werkt rond een brede waaier aan problematieken. Toch
springen een aantal thema’s in het oog: in volgorde van grootteorde:
persoonlijke en psychische problemen, dak- en thuisloosheid, financiële
problemen, partnerrelatie en gezinsrelaties. Per cliënt kan een hulpverlener maximaal 5 probleemgebieden aanduiden.
MODULES
843
9%
REGIO
Begeleiding psychische en persoonlijke problemen
871
9%
1.290
20.7%
22.2%
25.2%
TOTAAL
23.8%
25.1%
FINANCIËLE PROBLEMEN
Gezien het hoge percentage bestaansonzekeren is het niet verwonderlijk dat heel wat cliënten van het CAW ook financiële problemen
ervaren. Het betreft o.m. geen of een te laag inkomen, administratieve
problemen, problemen met een uitkering, budgetteringsproblemen,
schulden, juridische vragen i.v.m. consumentenrecht,…
45.2%
14%
WDD
42.6%
43.1%
1.124
12%
A-ZOVL
19.2%
36.2%
REGIO
615
7%
TOTAAL
28.9%
42.8%
1.352
14%
6%
Bezoekruimte en kinderbezoek
770
8%
9.330
100%
De residentiële begeleidingen zijn integrale begeleidingen van mannen,
vrouwen, gezinnen en koppels met of zonder kinderen gecombineerd
met opvang. De typemodule ‘opvang van kinderen van ouders in een
opvangsituatie’ bedraagt 272. De residentiële begeleiding van slachtoffers van partnergeweld werd
opgenomen onder de rubriek begeleiding slachtofferschap en IFG
(intra-familiaal geweld).
G-E
14.5%
32.3%
WDD
23.3%
26.9%
A-ZOVL
11.3%
26.6%
TOTAAL
15.4%
29.6%
Psychische en persoonlijke problemen komen verhoudingsgewijs het
meest aan bod tijdens de begeleiding: in 42.8% van de begeleidingsmodules.
DAK- EN THUISLOOSHEID
9.392 HULPVRAGERS
5.550 HULPVRAGEN
> 2.573 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN
28.8%
544
% BEGELEIDINGEN
GEZINSRELATIEPROBLEMEN
> 1.194 WAAS-DENDER
G-E
Justitiële begeleiding
% ONTHAALVRAGEN
> 3.581 GENT - EEKLO
% BEGELEIDINGEN
16%
REGIO
7.348 HULPVRAGEN
% ONTHAALVRAGEN
1.539
TOTAAL
4.9%
A-ZOVL
Heel wat cliënten met partnerrelatieproblemen vragen hulp en ondersteuning. De relatieproblemen hebben o.m. betrekking op: de partnerrelatie, relatiebeëindiging, scheiding, verstoorde relatiepatronen, rolconflicten en communicatieproblemen, partnergeweld, invloed van een
individueel probleem van een partner op de relatie, beslissingsproces,
relatievorming, partnerkeuze, zwangerschap,…
Relatieproblemen scoren in alle regio’s het hoogst in de begeleiding,
enkel in de regio Waas- Dender stellen we ook een hoog percentage
relatieproblemen vast op onthaal.
Veel cliënten stappen naar het CAW met psychische en persoonlijke
problemen: het betreft 12.557 hulpvragen. Hieronder vallen o.m. verwerkingsproblemen, stress en draagkracht, verslavingsproblemen, zelfbeleving en identiteit, gedragsproblemen, contact met anderen, stemmingsproblemen,…
Individuele en crisisbegeleiding
Begeleiding slachtofferschap en IFG
WDD
Wanneer we inzoomen op de regio’s, stellen we vast dat de regio GentEeklo procentsgewijs opvallend meer personen met een dak- en thuisloosheidsproblematiek bereikt op het onthaal. In de regio Waas-Dender
ligt dit uitzonderlijk laag: 820 onthaalvragen of 4.9%*.
> 2.355 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN
4%
Residentiële begeleidingen
27.3%
12.557 HULPVRAGEN
382
Woonbegeleidingen
32.5%
G-E
PSYCHISCHE, PERSOONLIJKE PROBLEMEN
Begeleiding basisrechten
Financiële begeleiding
% BEGELEIDINGEN
> 3.701 WAAS-DENDER
Er liepen 9.330 begeleidingsmodules in 2013: meestal wordt er per begeleiding één typemodule ingezet. Soms wordt er ook een tweede module
ingezet. Vaak betreft dit een bijkomende financiële module. We registreerden 42 verschillende modules samengevat in de onderstaande tabel.
Relatie- en gezinsbegeleiding
% ONTHAALVRAGEN
> 6.501 GENT - EEKLO
BEGELEIDINGEN
10
De justitiële begeleidingen betreffen de leerprojecten, de hulpverlening
aan seksueel delinquenten en de begeleiding van de gedetineerden in de
gevangenis en hun naaste omgeving.
% ONTHAALVRAGEN
% BEGELEIDINGEN
G-E
16.8%
22.2%
WDD
14.2%
12.9%
A-ZOVL
24.9%
22.8%
TOTAAL
18.6%
19.8%
Het percentage financiële problemen scoort het laagst in regio WaasDender, zowel qua onthaal als begeleiding, wegens een kleiner team.
RELATIEPROBLEMEN
> 6.181 GENT - EEKLO
> 820 WAAS-DENDER
> 2.391 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN
7.320 HULPVRAGEN
De CAW’s hebben historisch een uitgebreid aanbod voor dak- en thuislozen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dak- en thuisloosheid als
problematiek hoog scoort.
> 3.729 GENT - EEKLO
> 2.107 WAAS-DENDER
> 1.484 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN
*
Werden op een andere manier geregistreerd.
> 2.494 GENT - EEKLO
> 1.794 WAAS-DENDER
> 1.262 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN
Tot slot komen problemen op het vlak van gezinsrelaties eveneens vaak
voor, meestal in combinatie met andere problemen. Hieronder registreert
men o.m. opvoedingsvragen, problemen van kinderen na scheiding, ouderschap na scheiding, afspraken en regelingen, co-ouderschap, gebrek aan
pedagogische vaardigheden en pedagogische onmacht, probleemgedrag bij
kinderen, gebrek aan regels, problemen in een nieuw samengesteld gezin,
gebrek aan afstemming tussen ouders, draagkracht moeder,…
REGIO
% ONTHAALVRAGEN
% BEGELEIDINGEN
G-E
9.2%
23.0%
WDD
18.7%
25.8%
A-ZOVL
8.7%
26.5%
TOTAAL
11.0%
24.5%
Ook de gezinsrelatieproblemen liggen percentsgewijs het hoogst bij de
begeleidingen en een stuk lager op onthaal. Regio Waas-Dender wijkt
opnieuw af t.o.v. de overige regio’s met 18.7% gezins- en relatieproblemen op het totaal aantal onthaalvragen.
11
De blik vooruit
Uitdagingen
voor de toekomst
In dit laatste hoofdstuk gaan we in op een aantal markante vaststellingen
die naar voor komen uit de cijfergegevens en uit de signalen afkomstig
van de dagelijkse praktijk van medewerkers en cliënten. Zowel in de
onthaalwerkingen als in de verschillende deelwerkingen die begeleiding
bieden botsen medewerkers en cliënten vaak op structurele en institutionele barrières.
Om actief aan de slag te kunnen gaan vertalen we hieronder deze barrières in uitdagingen voor de toekomst.
Een rode draad doorheen al deze uitdagingen is dat CAW Oost-Vlaanderen dit niet alleen kan. Voor elke uitdaging is er samenwerking nodig
met andere sectoren. In de toekomst ligt daar dan ook de grootste uitdaging: samen de krachten bundelen in functie van een goede dienst- en
hulpverlening aan elke hulpvrager!
12
1. COMMERCIALISERING/
VERMARKETING VAN DE ZORG
Meer en meer horen we praten over ‘commercialisering van de zorg’.
‘Commercialisering’ betekent dat de prioriteit van de werking komt te
liggen bij het nastreven van winst. In beperkte mate bestaat dit al in
Vlaanderen: er bestaan verschillende commerciële woon- en zorgcentra, er zijn een aantal commerciële initiatieven voor beschut wonen en
psychiatrische verzorgingstehuizen.
groepen spelers op die markt actief worden: niet alleen de overheid en
de klassieke social-profit organisaties (zoals mutualiteiten, ziekenhuizen,
CAW’s,…), maar ook private en commerciële bedrijven willen steeds
meer een bijdrage leveren in het organiseren van sociale bescherming,
de zogenaamde ‘commercialisering’. Denken we hier bijvoorbeeld aan
het nieuwe Forensisch Psychiatrisch Ziekenhuis in Gent dat volledig
uitgebaat wordt door privébedrijven, terwijl zorg aan geïnterneerden
tot nu toe een taak van de overheid en de social profit was.
Onder marktwerking verstaat men de mate waarin de marktkrachten
verantwoordelijk zijn voor de prijsvorming, de hoeveelheid die geproduceerd en geconsumeerd wordt en de kwaliteit van het product. Met
andere woorden: alles wordt vertaald naar ‘vraag en aanbod’ en naar
het feit dat de ‘klant’ daarbij centraal moet staan. In die zin is dit niet
nieuw voor de welzijnssector. Vandaag zien we echter dat steeds meer
Het is een uitdaging voor CAW Oost-Vlaanderen om mee betrokken
te zijn in deze commerciële processen en actief samenwerking te organiseren met (nieuwe) spelers op de welzijnsmarkt, zodat bedrijven hun
commerciële rol verder kunnen opnemen en het CAW zijn expertise
kan blijven inzetten om een kwalitatief aanbod op het vlak van onthaal
en begeleiding in te zetten en ervoor kan waken dat de meest kwetsba-
ren omwille van commerciële redenen niet uit de boot dreigen te vallen.
2. VERMAATSCHAPPELIJKING VAN DE ZORG
Zorg wordt steeds meer ingebed in het vertrouwde sociale netwerk
van mensen. De zorggebruiker woont bij voorkeur zo lang mogelijk
zelfstandig en krijgt zorg en begeleiding aan huis. Mensen worden hierbij
uitgedaagd om de regie van zorg steeds meer in eigen handen te nemen. Om de zorg effectief in te bedden in de eigen leefomgeving moet
men over de juiste instrumenten – en de juiste informatie – beschikken.
Vermaatschappelijking van zorg vraagt een adequate ondersteuning van
mensen in hun thuisomgeving én van hun zorgverleners.
In het werken met kwetsbare doelgroepen merken we dat een ondersteunend, versterkend sociaal netwerk vaak ontbreekt. Door de
vermaatschappelijking van de zorg worden kwetsbare doelgroepen nog
13
kwetsbaarder. Daarnaast wordt er vanuit tweede- en derdelijnsdiensten
voor mensen die niet kunnen terugvallen op een eigen netwerk in de
richting van het algemeen welzijnswerk als eerstelijnsdienst gekeken om
dit netwerk mee uit te bouwen.
Een concreet voorbeeld van de vermaatschappelijking van de zorg, dat
een effect kan hebben op de mogelijke inzet van het eerstelijnsaanbod begeleiding van CAW Oost-Vlaanderen, is de goedkeuring van het
decreet Persoonsvolgend Financiering (PVF). Het PVF kent een tweetrappensysteem. Trap 1: personen met een door het Vlaams Agentschap
voor Personen met een Handicap (VAPH) erkende handicap en ondersteuningsnood krijgen een basisondersteuningsbudget (BOB). Dit
budget is combineerbaar met rechtstreeks toegankelijke hulp. Voor wie
meer hulp nodig heeft, is er trap 2 waar men gespecialiseerde zorg op
maat kan vragen. Personen met een door het VAPH erkende handicap
en ondersteuningsnood krijgen in trap 2 een budget voor het inkopen
van niet-rechtstreeks toegankelijke hulp en ondersteuning.
In 2013 gebeurde vanuit de Vlaamse overheid een nulmeting naar
het aantal personen met een mentale handicap die begeleid werden
door CAW Oost-Vlaanderen. CAW Oost-Vlaanderen ontving een
uitbreiding van 0,7 VTE om in de toekomst het aanbod van Begeleid
Zelfstandig Wonen voor jongvolwassenen met een licht mentale handicap of Gedrags- en Emotionele Stoornis (GES)-indicatie te verhogen in
Oost-Vlaanderen. CAW Oost-Vlaanderen investeert voor deze uitbreiding in toegankelijkheid, zorgcontinuïteit, expertiseverhoging, intersectorale afstemming en samenwerking rond personen met een (verstandelijke) handicap.
3. AANBOD
3.1 Herkenbare onthaalwerkingen in kleinstedelijke zorgregio
Naast het bieden van begeleiding en algemene preventie is het organiseren van onthaal een kernopdracht voor het CAW.
Tijdens de onthaalfase worden de vragen verduidelijkt en zoekt de onthaalmedewerker samen met de hulpvrager naar een antwoord op maat.
In de uitvoeringsbesluiten van het decreet voor het Algemeen Welzijnswerk wordt aangegeven dat er in elke kleinstedelijke zorgregio een onthaalwerking aanwezig moet zijn.Voor CAW Oost-Vlaanderen is dit nog
niet overal het geval.
Daarnaast moeten de onthaalwerkingen breed toegankelijk zijn voor
14
iedereen met om het even welke welzijnsvraag. Dit uit zich in een vlot
toegankelijk hulpaanbod dat open staat voor de brede bevolking. Er
moet daarbij gezorgd worden dat de meest kwetsbaren bereikt worden.
Om elke burger met een welzijnsvraag te bereiken is het belangrijk dat
de onthaalwerkingen gratis, laagdrempelig, bereikbaar en direct toegankelijk zijn. In Oost-Vlaanderen zullen de onthaalpunten verder als dusdanig ingericht en geprofileerd worden.
Daarnaast vragen jongeren, ouders, begeleiders/hulpverleners en de
overheid dat het hulpaanbod onthaal meer outreachend en vindplaatsgericht wordt ingezet. Nu zien we in de cijfers van CAW Oost-Vlaanderen dat het grootste deel van de hulpverlening van de CAW-deelwerkingen op het CAW zelf gebeurt.
3.2 Naadloze hulpverlening verzekeren
In het begeleidingstraject dat sommige cliënten doorlopen, zijn er vaak
overgangen van de ene hulpvorm naar een andere. Dit vervolghulpaanbod kan zich in het CAW of in een andere sector(en) situeren.
Zowel binnen ons eigen aanbod als in het aanbod van relevante partners stoten we vaak op wachtlijsten, een begeleidingsstop omwille van
capaciteitstekort of de afwezigheid van een bepaald aanbod in een regio, waardoor de cliënt de hulp die hij/zij op dat moment nodig heeft,
niet onmiddellijk kan krijgen. Dit zorgt ervoor dat mensen niet begeleid
worden, langer dan nodig begeleid/opgevolgd worden waardoor geen
nieuwe cliënten kunnen instromen of dat er een ‘gat’ valt tussen het ene
begeleidingsaanbod en het volgende. Daarnaast merken we in de praktijk dat zowel ons eigen aanbod als het aanbod in andere sectoren nog
te vaak verkokerd en gereguleerd is door onder andere decreten en
uitvoeringsbesluiten: we moeten x aantal begeleidingen per jaar doen,
we moeten minimaal x% bezetting hebben,… Hierdoor wordt het voor
hulpverleners moeilijker om flexibel te werken en een complementaire
hulpverlening aan te bieden om op maat van de cliënt te kunnen werken.
opvoedingsmoeilijkheden, verslavingsproblematiek,…. De verwachting
is dat deze trend zich sterker zal doorzetten.
Ook de sociale media krijgen een belangrijke plaats in de online hulp.
Ondanks een aantal privacy-vraagstukken biedt het digitaal sociaal netwerk veel mogelijkheden.
Hoe kunnen we als CAW Oost-Vlaanderen inspelen op deze evolutie?
Hoe kan CAW Oost-Vlaanderen zich hier tegenover verhouden? Welke
impact heeft dit op de organisatie van het bestaande aanbod in het
onthaal en de diverse deelwerkingen? Wat hebben begeleiders en teams
nodig om optimaal gebruik te kunnen maken van de online mogelijkheden? Wat zijn de mogelijkheden tot samenwerking met diverse partners
(in en buiten de sector) die online hulpverlening bieden?
In CAW Oost-Vlaanderen is er al enige tijd een provinciale werkgroep
online hulpverlening aan de slag om deze uitdaging om te zetten naar
concrete acties.
CAW Oost-Vlaanderen wil stil staan bij zijn rol en opdracht in het
welzijnslandschap als eerstelijnsdienst, rekening houdend met het aanbod door andere sectoren. CAW Oost-Vlaanderen wil verder nadenken hoe we een aanvullend aanbod kunnen zijn in overleg met andere
sectoren zodat elke hulpvrager de hulp kan krijgen waar en wanneer
hij/zij recht op heeft.
Het is een uitdaging voor CAW Oost-Vlaanderen om vanuit het huidige
onthaalaanbod in de drie regio’s naast de bereikbaarheid in elke kleinstedelijke zorgregio ook te werken aan bekendmaking en afstemming
met andere onthaalpunten.
3.3 Online hulpverlening
Online hulpverlening neemt aan belang toe en speelt in op de wijze
die (nieuwe) cliënten prefereren om met hulpverleners in contact te
komen en te blijven. Ook in CAW Oost-Vlaanderen is dit het geval.
Een online aanbod heeft een invloed op de organisatie van het onthaal
en het gebruik van ‘real life hulpverlening’. Een aanbod online hulpverlening vraagt niet alleen meer geprotocolleerde internethulp, maar ook
nieuwe samenwerkingsverbanden en een verandering in de organisatie
van de hulp.
CAW Oost-Vlaanderen wil op korte termijn op zoek gaan naar afstemming tussen een breed toegankelijk aanbod en een specifiek onthaalaanbod (voor bepaalde doelgroepen en/of problematieken). Hierbij zien we
samenwerking met andere onthaalwerkingen (Sociaal huis, Huizen van
het Kind, Dop , …) in Oost-Vlaanderen als een opportuniteit.
Online hulp verandert de verhouding tussen hulpvrager en hulpaanbieder, waardoor een andere visie over hoe hulp wordt aangeboden nodig
is. De laatste jaren worden online modules steeds meer geïntegreerd
in de reguliere hulpverlening. Zo worden er onder andere online pakketten samengesteld voor bepaalde problematieken zoals thuisloosheid,
15
3.4 Hulpverlening (z)onder dwang
De laatste jaren wordt in toenemende mate een appèl gedaan op het
CAW om een betekenisvolle bijdrage te leveren aan de oplossing of
de beheersing van een aantal maatschappelijke problemen: criminaliteit,
overlast, misbruik en geweld (binnen en buiten de familiale sfeer), armoede en uitsluiting, schoolverzuim, arbeidsparticipatie,…
In de nabije toekomst zullen in het kader van de implementatie van
de zesde staatshervorming bepaalde bevoegdheden op het terrein van
justitie overgedragen worden van het Federale naar het Vlaamse niveau.
De afspraken die in de toekomst tussen alle betrokken partijen gemaakt
worden, zullen doorslaggevend zijn voor de verdere ontwikkeling van
het aanbod.
Actoren binnen justitie, onderwijs, huisvesting, werk, bijstand, asiel en
migratie, jeugdhulp… doen steeds meer een beroep op een CAW.
Cliënten worden door deze actoren op een niet-vrijblijvende manier
doorverwezen en de verwijzers verwachten vaak een onmiddellijke interventie. De druk van buitenaf op de CAW-medewerkers is dan ook
vaak groot. De verwijzende diensten hebben daarbij soms verwachtingen die niet altijd ingevuld kunnen worden, gezien het vrijwillige karakter van de hulpverlening in het CAW.
3.6 Intersectorale crisishulp voor minderjarigen
en volwassenen in crisis
In Oost-Vlaanderen werkt CAW Oost-Vlaanderen nauw samen met heel
wat andere organisaties om oplossingen te bieden in een crisissituatie.
Ook de maatschappij wil dat er op elke vraag een antwoord geboden
wordt. De overheid en de burger hebben de verwachting en eisen de
garantie dat het CAW iets onderneemt, wanneer zij een vraag naar hulp
stellen. Bovendien willen ze feedback krijgen over het resultaat van de
ingezette hulp.
Hulpverleners komen op die manier terecht in een spanningsveld tussen de doelstellingen van de eigen organisatie en de verwachtingen van
de verwijzende dienst en de cliënt(systeem). Het beroepsgeheim en
het centraal stellen van de cliënt kunnen hierdoor onder druk komen
te staan.
CAW Oost-Vlaanderen is zich bewust van deze maatschappelijke tendens en zal stilstaan bij hoe we deze ‘niet-vrijblijvende, aanklampende
hulpverlening’ kunnen linken aan ‘de bereidheid van de cliënt om mee te
werken aan de hulpverlening’ en de rol die wij als eerstelijns hulpverleningsdienst kunnen spelen.
3.5 Een (goede) evenwichtsoefening tussen welzijn en justitie
De cijfers maken duidelijk dat CAW Oost-Vlaanderen de pijler ‘welzijn’
op het justitieel terrein opneemt in afstemming met justitie. De begeleidingen in het kader van de bezoekruimte, het aanbod slachtofferhulp, begeleiding bij intrafamiliaal geweld en het justitieel welzijnswerk
in de Oost-Vlaamse gevangenissen vertrekken overwegend vanuit een
samenwerking met politionele en justitiële partners.
16
Voor minderjarigen in crisis maakt CAW Oost-Vlaanderen deel uit van
het crisisnetwerk Integrale jeugdhulp. Het crisisteam De Schelp staat
24 u./24 u. en 7 dagen op 7 in voor het crisisonthaal minderjarigen
voor heel Oost-Vlaanderen. Na de vraagverheldering en het bieden
van consult kan het crisisteam De Schelp minderjarigen (en hun gezin)
dispatchen naar achterliggende hulpprogramma’s van crisisinterventie,
- begeleiding en/of -opvang. Daarnaast is het crisismeldpunt minderjarigen de draaischijf voor de hulpprogramma’s in de drie regio’s, neemt
het de regie op van de lopende dossiers en is het een aanspreekpunt
voor de politie.
Voor volwassenen in crisis wordt er in Oost-Vlaanderen al nauw samengewerkt met diverse partners, maar nog niet in de vorm van crisisnetwerken met een crisisonthaal en achterliggende intersectorale
hulpprogramma’s.
CAW Oost-Vlaanderen wil de crisishulp voor zowel minderjarigen als
volwassenen mee organiseren en hiertoe de nodige samenwerkingsafspraken maken met relevante actoren in de provincie. CAW OostVlaanderen wil ook voor volwassenen in crisis professionele crisishulp
bieden vanuit één visie op crisishulp, georganiseerd volgens de 4 modules van crisishulp (crisisonthaal, -interventie, - begeleiding en -opvang)
en kaderend binnen intersectorale, regionale netwerken.
4. RESOLUUT KIEZEN VOOR DIVERSITEIT
De cijfers tonen aan dat CAW Oost-Vlaanderen zich inzet voor een
zeer diverse groep mensen. Diversiteit is voor het CAW Oost-Vlaanderen geen modewoord: het CAW krijgt dagelijks vragen van mensen met
een verscheidenheid aan culturen, levensvormen, leeftijden, individuele
mogelijkheden en inkomensbronnen. Het onthaal, zowel dat voor jonge-
ren als dat voor volwassenen, luistert naar elke vraag en gaat samen met
elke hulpvrager op zoek naar een gepast antwoord, ongeacht de leeftijd,
taal, herkomst, geaardheid,…
De samenleving is steeds meer in beweging en verandert van samenstelling. Emancipatie, migratie, ontgroening, vergrijzing en het opnemen
van eigen verantwoordelijkheden zijn kenmerkend geworden voor onze
samenleving.
CAW Oost-Vlaanderen zal blijven inspelen op deze tendensen in onze
hyperdiverse samenleving zoals de (intra-Europese) migratiegolven, de
vergrijzing van de bevolking, de verhoogde maatschappelijke druk op
jongeren en gezinnen en de verschuivingen in aanbod: niet enkel gespecialiseerde diensten zijn verantwoordelijk voor de zorg van personen
met een handicap, ook reguliere diensten worden geresponsabiliseerd
om deze zorg op te nemen.
In het kader van een veranderende samenleving zal CAW Oost-Vlaanderen zijn aanbod en zijn samenwerkingsverbanden moeten versterken,
met respect en (h)erkenning van verschillen en verscheidenheid. Diversiteit vraagt maatwerk. Om op maat te werken, zal het CAW creatief
experimenteren en lokaal ondernemen.
Het lijkt in de toekomst aangewezen om in te spelen op lokale, regionale en provinciale noden enerzijds en op het ontwikkelen van een
algemeen diversiteitsbeleid in CAW Oost-Vlaanderen anderzijds.
4.1 Plaats voor jongeren in de eerstelijns hulpverlening
CAW Oost-Vlaanderen is op vele vlakken al een actieve partner binnen
de Integrale Jeugdhulp. Het crisisteam De Schelp is het provinciale meldpunt van het crisisnetwerk minderjarigen, de jongerenonthalen/JAC en
het CAW–Onthaal Volwassenen zijn een deel van de brede instap, we
nemen deel aan de regionale netwerkstuurgroepen jeugdhulp, zitten de
stuurgroep crisishulp voor en we begeleiden dagelijks heel wat kinderen
en jongeren in onze deelwerkingen.
Toch staan er nog heel wat uitdagingen voor de boeg om in OostVlaanderen een voldoende en regiodekkend aanbod jongerenonthaal en
rechtstreeks toegankelijke jongerenhulpverlening uit te bouwen.
•Het organiseren van rechtstreeks toegankelijke onthaalpunten in elke
kleinstedelijke zorgregio, waar jongeren (in het bijzonder doelgroep
12-16 jarigen) en ouders terechtkunnen voor onthaal, vraagverhelde18
ring, informatie en directe hulp, in afstemming en/of in samenwerking
met andere onthaalpunten in de regio’s.
•In samenwerking met diverse partners een aanbod aan individuele en/
of groepsbegeleiding uitwerken onder andere voor kinderen en jongeren die mee de gevolgen dragen van de problematiek van (één van) de
ouders en voor jongeren met een laag zelfbeeld en beperkte sociale
vaardigheden.
•In samenwerking met diverse partners (o.a. de Huizen van het Kind)
een aanbod uitwerken voor ouders en/of opvoedingsverantwoordelijken met vragen rond opvoedings- en gedragsproblemen.
4.2 Aanbod op maat van mensen
in een precaire verblijfssituatie
Verschillende organisaties in Oost-Vlaanderen worden geconfronteerd
met een publiek van mensen in een precaire verblijfssituatie, hoofdzakelijk Intra-Europese migranten (IEM) en mensen zonder papieren. CAW
Oost-Vlaanderen begeleidt deze mensen in diverse deelwerkingen. Een
vreemde nationaliteit, een andere culturele afkomst, een vreemde taal
mogen geen drempel vormen voor deze groep van vaak kwetsbare
mensen. We zien in de cijfers uitgesproken regionale verschillen. Dit
heeft niet alleen te maken met de aanwezigheid van etnisch-culturele
minderheden (ECM) en IEM in een bepaalde stad of regio, maar ook met
een lokaal specifiek aanbod.
We stellen vast dat deze mensen vaak moeten overleven van dag tot
dag. Sociaal isolement en gebrek aan controle over de eigen situatie zijn
schering en inslag. Hulpverleners zoeken hiervoor naar meer passende
omgangswijzen in het eigen aanbod. Het huidige aanbod is te weinig
afgestemd op de doelgroep omwille van hun geïsoleerde positie (o.a.
verblijf in kraakpanden) en specifieke culturele drempels (taal, waarden
en normen).Vanuit een gelijkwaardigheid en met respect voor de culturele eigenheid willen we de dialoog met de doelgroep aangaan om tot
een aanbod op maat te komen. De mensen die in België terechtkomen
hebben soms verwachtingen die niet onmiddellijk kunnen worden ingewilligd. Het vrij verkeer van personen garandeert immers geen recht
op tewerkstelling, woonst en inkomen. De inspanningen die daarvoor
moeten geleverd worden, moeten op een realistische, maar ondersteunende manier worden ingebracht in de hulpverlening ten aanzien van
deze doelgroep.
De schrijnende precaire situaties waarin gezinnen (met kinderen) verblijven, dagen ons uit om - ondanks de beperkte toegang tot hulp- en
dienstverlening - een passende ondersteuning te bieden om de maatschappelijke weerbaarheid en empowerment bij deze mensen te bevorderen. Vanuit onze ervaring in het werken met de methodieken
Cliëntoverleg voor precaire gezinnen en Toekomstoriëntering ervaren
we een aantal uitdagingen ten aanzien van de doelgroep Intra-Europese
migranten en mensen zonder papieren. CAW Oost-Vlaanderen wil, in
samenwerking met de huidige partners en toekomstige nieuwe partners, de opgedane expertise verder inzetten en het aanbod van cliëntoverleg voor precaire gezinnen en toekomstoriëntering verruimen zowel
naar doelgroep als naar regio. Hiervoor zijn we actief op zoek naar
bijkomende middelen. Ook de inzet op lokale Housing First-projecten
willen we waar mogelijk ondersteunen.
4.3 Gedeelde hulp voor mensen
met een dubbel/multiple diagnose
Mensen die met vragen op het onthaal komen of begeleid worden, kampen vaak met veel verschillende problematieken terzelfdertijd.
We merken algemeen een toenemende zorgbehoefte en zorgvraag,
waarbij mensen die kampen met verschillende problemen niet passen
in het aanbod van één sector, waardoor ze tussen de mazen van het
net vallen.
Door de vaak complexe (multi)problematiek en de persoonlijke begeleiding die mensen op diverse terreinen nodig hebben, is de nood
aan gedeelde, intersectorale zorg groot. Ook vanuit de overheid zijn er
steeds meer verwachtingen betreffende intersectorale samenwerking
en gedeelde zorg. Gedeelde zorg betekent begeleiding bieden met een
integrale bril waarbij men niet alles zelf wil doen, maar zoekt naar samenwerking met deskundige partners. Gedeelde zorg betekent elkaar
ondersteunen, een gedeelde verantwoordelijkheid en samen zoeken
naar oplossingen voor complexe problemen die de cliënten ervaren.
Er zijn een aantal institutionele barrières, zoals het categoriale aanbod,
gebrek aan huisvesting op maat en gebrek aan continuïteit van de begeleiding, die ervoor zorgen dat de hulpvrager soms niet de begeleiding
krijgt die hij/zij nodig heeft. Dit noodzaakt CAW Oost-Vlaanderen om
19
blijvend en samen met andere organisaties na te denken om de schotten tussen zowel de eigen deelwerkingen als tussen de sectoren verder
weg te werken en flexibel met elkaar samen te werken in functie van
de cliënt.
4.4Inzetten van vrijwilligers
CAW Oost-Vlaanderen streeft niet alleen naar een aanbod op maat
voor de diverse groep aan hulpvragers. CAW Oost-Vlaanderen wil een
personeelsbeleid op maat van alle medewerkers. De medewerkers van
CAW Oost-Vlaanderen zijn zowel betaalde als onbetaalde krachten.
Vrijwilligerswerk is een belangrijk onderdeel van onze organisatie. De
inzet van zo’n 500 gemotiveerde vrijwilligers vertegenwoordigt een
enorme meerwaarde en maatschappelijk potentieel.
•Te bekijken op welke manier CAW Oost-Vlaanderen verder (mee)
kan inzetten op het vermijden van uithuiszettingen. We stellen immers vast dat heel wat mensen dak- en thuisloos worden omwille van
een uithuiszetting, waarvan het merendeel zich situeert op de private
huurmarkt. CAW Oost-Vlaanderen is daarom actief op zoek naar middelen en mogelijke partners om een aanbod ‘preventie uithuiszetting
op de private huurmarkt’ in Oost-Vlaanderen te ontwikkelen. Daarnaast blijft CAW Oost-Vlaanderen actief samenwerken met de sociale
verhuurders in het kader van het aanbod ‘preventieve woonbegeleiding voor sociale huurders die dreigen uit huis gezet te worden’.
Al jaren lang heeft het CAW regionale en lokale ervaring in het werken
met vrijwilligers. Door de fusie van de CAW’s in Oost-Vlaanderen staan
we voor de opdracht om deze lokale en regionale ervaringen in CAW
Oost-Vlaanderen te bundelen en van daaruit een provinciaal vrijwilligersbeleid uit te werken vóór, maar vooral samen met de vrijwilligers.
•Samen te werken met andere sectoren o.a. in het verkennen en uitwerken van alternatieve woonvormen zoals bijvoorbeeld het hospitawonen, Community Land Trust,…
5. HUISVESTING
5.1 Recht op wonen mee ondersteunen
We kennen ondertussen allemaal de signalen waardoor het recht op
wonen voor sommige mensen niet gegarandeerd wordt: het gebrek aan
betaalbare, kwaliteitsvolle woningen, de lange wachtlijsten bij de sociale
verhuurders, het verlies van een deel van het vervangingsinkomen wanneer men gaat samenwonen, tekort aan alternatieve woonvormen voor
bepaalde doelgroepen, de discriminatie op de woonmarkt, veel leegstand en het grote aantal uithuiszettingen op de (private) huurmarkt…
CAW Oost-Vlaanderen wil mee het heft in handen nemen om dit recht
op wonen te kunnen waarborgen.
Dit willen we doen door:
•Samen met een aantal partners te bekijken op welke manier sociale
woningen, die leegstaan in afwachting van een renovatie, zinvol kunnen
ingezet worden.
•Verder in te zetten op solidair samenwonen, al dan niet met de inzet
van vrijwillige woonbuddies.
20
•Het project glijdende huurovereenkomst, waarbij het huurcontract de eerste zes maanden opgenomen wordt door CAW Oost-Vlaanderen en daarna ‘overglijdt’ naar de bewoner, verder uit te bouwen in Oost-Vlaanderen.
5.2 Organisatie van de thuislozenzorg
Als antwoord op het waarborgen van het recht op wonen voor mensen
waarvan het dak boven hun hoofd tijdelijk ontbreekt, heeft CAW OostVlaanderen een aanbod ‘thuislozenzorg’. CAW Oost-Vlaanderen biedt
zowel dienstverlening (Bed-Bad-Brood en inloopcentra), ambulante en
mobiele begeleiding als residentiële begeleiding in de opvangcentra aan
dak- en thuislozen.
In de toekomst wil CAW Oost-Vlaanderen verder inzetten op het vermijden van dak- en thuisloosheid en op het ontwikkelen van een regiodekkend, gedifferentieerd aanbod dienst- en hulpverlening voor mensen
die dak- en/of thuisloos zijn.
Uit verschillende rapporten komt naar voor dat het herval in de thuislozenzorg groot is. CAW Oost-Vlaanderen wil dit herval vermijden en
wil in de toekomst meer inzetten op o.a.:
•Het bieden van naadloze dienst- en hulpverleningstrajecten op maat
voor mensen met een woonproblematiek.
•Vrijwilligers die een complementaire plaats in de (woon)begeleiding
opnemen.
• Het werken rond het versterken van de sociale netwerken en de vrijetijds-/dagbesteding.
23
6. ALGEMENE PREVENTIE
Algemene preventie en beleidssignalering is één van de kerntaken van
het CAW.
In de hulp- en dienstverlening worden professionele en vrijwillige medewerkers vaak geconfronteerd met cliënten wiens problemen mee
bepaald worden door de manier waarop (welzijns)voorzieningen functioneren, de ontoereikende regelgeving en mechanismen van maatschappelijke achterstelling.
Hulpverleners zijn daarom goed geplaatst om structurele knelpunten
op te sporen en te signaleren. Ze vernemen de problemen rechtstreeks
van de betrokkenen of ervaren de knelpunten zelf en zijn hierrond verontwaardigd, maar geven aan deze signalen niet altijd een maatschappelijke betekenis. Signalen kunnen gebruikt worden om signaleringsbeleid
te ontwikkelen en preventieprojecten op te starten.
Een greep uit onze preventieprojecten:
• De Bruidskoffer
• De Budgetmap
• Bruggen na(ar) 18
• Project schuldenpreventie
• Assertiviteitstraining aan jongeren in Sint-Niklaas
• Actieve partner in projecten (‘iedere stem telt’, ‘pro-actief handelen’, …)
7. PRACTICE BASED WERKEN
7.1 Meten is weten
Registreren, het electronisch hulpverleningsdossier, resultaatsgerichte
indicatoren, efficiëntiewinst, programmatie… Het is een trend die de
laatste jaren meer en meer ingang vindt in onze maatschappij: ‘het’
moet werken, ‘het’ moet resultaten opleveren, de geboekte resultaten
moeten in evenwicht zijn met de kosten.
Ook in de hulpverlening maakte de laatste jaren het evidence based
werken opgang. In onze huidige maatschappij wordt van ons verwacht dat we het ultieme bewijs leveren van de effectiviteit van onze
hulpverleningsinterventies, zodat we kunnen antwoorden op de vraag:
‘Wat werkt?’
Het lijkt een eenvoudig economisch principe: een investering moet
renderen. De overheid investeert in hulpprogramma’s en wil een
22
duidelijk zicht krijgen op geboekte resultaten. Aan onze interventies
worden indicatoren gekoppeld, we registreren al onze handelingen
in het electronisch hulpverleningsdossier, we werken met doelstellingen en evalueren en sturen bij. Zo wil de overheid bijvoorbeeld al
de effectiviteit van de hulpverlening voor bepaalde problematieken
meten, zoals bij budgetbegeleiding en schuldbemiddeling, preventieve woonbegeleiding bij een dreigende uithuiszetting van sociale
huurders, begeleiding in het kader van intrafamiliaal geweld en begeleiding bij seksuele delinquentie. Hiertoe dienen hulpverleners enkele maanden na het afsluiten van de begeleiding contact op te nemen
met de ex-cliënten. CAW Oost-Vlaanderen zal zich hierop moeten
organiseren en medewerkers zullen hierop getraind worden. Ook
de vraag naar een mogelijke heropstart van een begeleiding ten gevolge van deze hercontactname zal CAW Oost-Vlaanderen een plaats
moeten geven.
Maar het werken met mensen is moeilijk meetbaar. Wat werkt bij de
ene, werkt niet altijd bij de andere. Het is dan ook een hele uitdaging om
de cliëntgegevens, de begeleidingsdoelstellingen en de resultaten van de
begeleiding op zo’n manier te registreren dat we uit de jaarlijkse werkingsrapporten resultaatsgerichte indicatoren kunnen destilleren, zodat
we niet alleen meer efficiënt te werk kunnen gaan, maar ook meer op
emancipatorische, algemene preventie kunnen inzetten.
Wie meer informatie wil
over het CAW kan contact opnemen:
CAW Oost-Vlaanderen
[email protected] of 09 265 89 20
Regio Aalst-Zuid-Oost-Vlaanderen
[email protected] of 053 60 61 62
Regio Gent-Eeklo
[email protected] of 09 265 04 50
Regio Waas-Dender
[email protected] of 03 777 58 20
welkom
Wil je onze werking steunen?
Giften, legaten en schenkingen zijn welkom.
Vanaf 40 euro krijg je een fiscaal attest.
Je steun is welkom op BE25 0689 0002 0082 - IBAN GEBABEBB.