NieuwsBrief CPS nr 15 - CultuurProfielScholen

NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
INHOUDSOPGAVE
NIEUWS
•
NIEUWS
LINKEDIN
•
UIT HET BESTUUR/STEUNPUNT
Op LinkedIn staat sinds kort de groep
•
NOTEER IN UW AGENDA
‘Cultuurprofielscholen’. Het is een nieuwe manier van
kennisdelen, ook met anderen buiten de vereniging. Je
kunt reageren op een discussie of er een openen. Ook kun
•
INFO VAN DERDEN
je vragen stellen. We nodigen je van harte uit om je aan
te melden bij deze groep. Dat kan met een LinkedInaccount. Het is eenvoudig en verplicht je tot niets.
http://www.linkedin.com/groups?home=&gid=6506810&t
rk=anet_ug_hm&goback=%2Egmp_6506810
Het afgelopen weekend heeft u ons Webbulletin
ontvangen. Door een technisch probleem zijn
ENGELSE AFDELING OP ONZE SITE
opmaakcodes zichtbaar en is het bulletin meerdere
malen toegezonden. Er is hierbij geen sprake van
Sinds november 2013 kent de cultuurprofielscholensite
een geïnfecteerde mail. Wel excuses voor het
een Engelstalige afdeling. Dankzij de internationale
ongemak.
conferentie is het maken van deze afdeling en de
bijbehorende documenten in een stroomversnelling
geraakt. Mocht u naar het buitenland gaan of buitenlandse
gasten ontvangen dan kunt u hier gebruik van maken.
Kijk op www.cultuurprofielscholen.nl/union-of-culturalfocus-schools.
YOUTUBE VIDEOKANAAL
De Vereniging CultuurProfielScholen heeft een eigen video
kanaal op YouTube (kun je je op abonneren)
http://www.youtube.com/user/cultuurprofielvcps.
Uit de schoolportretten zijn films geplaatst op het
videokanaal, zodat deze onder een groter publieksbereik
komen. Mocht u een nieuw filmpje hebben voor het
Leerlingen van Baudartius College te Zutphen
videokanaal, laat het dan weten!
CULTUUREDUCATIE, EEN MANIFEST
De Vereniging kent twee digitale nieuwsbrieven. De brief
•
De Nederlandstalige Manifest-tekst,
•
de Nederlandstalige Manifestvideo en
die u nu leest is de algemene nieuwsbrief voor alle leden
van de Vereniging. De andere nieuwsbrief (heet
Webbulletin) bevat nieuws rond het gebruik van onze
website www.cultuurprofielscholen.nl en wordt verstuurd
naar leden en aspiranten.
•
de Engelstalige Manifest-video
zijn te vinden op:
http://www.cultuurprofielscholen.nl/
manifest-cultuurprofielscholen
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
1
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
VERSLAG VAN DE LEZINGEN VAN DE CLA-INSPIRATIEDAG
worden geduid en hoe het zou kunnen worden
OP 19 NOVEMBER 2013
gestimuleerd.
Art-Based Learning – Jeroen Lutters
Via het schilderij 'Emily' van Marlene Dumas nam Jeroen
Lutters ons mee langs de Art-Based Learning methodiek.
Deze methodiek gebruikt kunst als vorm van denken en
daarmee als een inspirerende onalledaagse kennisbron. In
het kort kenmerkt de methodiek zich door 4 stappen. Het
stellen van een persoonlijke of collectieve vraag vormt de
start. Vervolgens wordt gezocht naar een sprekend object,
dit kan een kunstwerk zijn of alinea uit een boek, dat door
nadere bestudering associaties met een breder wereld of
context oproept. Deze brede verkenning kan diverse
inzichten opleveren die in een afsluitend verhaal kunnen
worden gebundeld.
Jeroen Lutters is Lector Didactiek en Inhoud van de
PowerPoint van Karin Hoogeveen
kunstvakken aan de Hogeschool Windesheim en Rector
van het Bernard Lievegoed University in Driebergen.
Een opvallend punt was dat doorzettingsvermogen en
[Bekijk ook de prijsvraag over Art-Based Learning in deze
risico's durven nemen als belangrijke aspecten van
nieuwsbrief]
creativiteit worden genoemd. Terwijl binnen het onderwijs
hier niet expliciet op wordt ingezet. Paulina Schulp van de
Stimulering van creativiteit – Karin Hoogeveen
Werkplaats Kindergemeenschap uit Bilthoven vertelde dat
dit onderzoek de discussie over creativiteit in de school
heeft verbreed en bovendien een nieuw impuls heeft
gegeven.
Karin Hoogeveen is lector kunsteducatie aan de
Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en senioronderzoeker bij Sardes, een landelijk onderzoek- en
adviesbureau in Utrecht.
De PowerPoint is te vinden op
www.cultuurprofielscholen.nl
Vragen en antwoorden
De discussies naar aanleiding van de lezingen leverden
gedurende de dag een aantal vragen op die door Jeroen
PowerPoint van Karin Hoogeveen
Wat verstaan jullie onder creativiteit? Met deze vraag
opende Karin Hoogeveen haar presentatie over het
onderzoek naar creativiteitsontwikkeling bij leerlingen. Ze
deed haar onderzoek bij - en in nauwe samenwerking met
- twee cultuurprofielscholen in de regio Utrecht. Met
docenten, en later ook met leerlingen, probeerde Karin
Hoogeveen te achterhalen hoe het begrip creativiteit kan
Lutters en Karin Hoogeveen aan het einde van de
bijeenkomst werden beantwoord. Hieronder een korte
samenvatting:
1.
Leidt creativiteit tot een betere samenleving?
Karin geeft aan dat er eerst duidelijkheid moet komen
over wat er precies met creativiteit bedoeld wordt.
Hierover wordt ook discussie gevoerd binnen het
kunstonderwijs. Creativiteit wordt vaak alleen gekoppeld
aan kunstonderwijs maar de vraag is of dit zo is, daarbij
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
2
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
wordt het nog wel eens misbruikt voor economische
Er zijn lectoraten die gericht zijn op kunsteducatie. Karin
doeleinden.
staat altijd open voor een gesprek mits de school bereid is
Jeroen vindt dat er twee lijnen onderscheiden moeten
om samen de onderzoeksvraag op te stellen.
worden, te weten: die van denken en die van antwoorden.
Ze geeft als tip dat Folkert Haanstra bezig is met het
Creativiteit is niet normatief (als het beginsel van een
onderzoek toetsing en beoordeling binnen kunstonderwijs
betere samenleving de norm is) Creativiteit kan gebruikt
samen met de Universiteit van Amsterdam.
worden voor diverse doeleinden ook voor slechte.
Jeroen geeft aan dat een beoordelingssystematiek of
Conclusie: creativiteit leidt niet tot een betere
waardebepaling inderdaad ontbreekt. Er zou iets moeten
samenleving. Slechte ideeën kunnen ook zijn
worden ontwikkeld waarmee het onderwijs als zodanig
voortgekomen uit creativiteit. Dit is dus een interessant
wordt gekwalificeerd, zodat er gezegd kan worden: ‘Dit is
debat. Is een mens in beginsel creatief of wordt het
een belangrijk vak!’
aangeleerd? Vanuit de wetenschap is hier geen uitspraak
Dus zeker niet het onderspit delven omdat er op kwaliteit
over te doen.
ingeboet moet worden.
Het is belangrijk voor cultuurprofielscholen om voor
Essentieel is dat de systemen goed doordacht zijn en dat
normatieve beginselen te kiezen, gewoon omdat je erin
moeten professionals doen. De manieren van beoordelen
gelooft, het is niet te bewijzen. Je wilt gewoon een
zullen echter doorgetrokken moeten worden, ook richting
cultuurschool zijn of niet.
de toetsingsinstituten en ministerie. De buitenwereld is
2.
Er zijn 4 stappen in Art-Based Learning, wat zou stap
echter nog niet zo ver, deze is pragmatisch en helpt niet
0 moeten zijn? Dus wat zijn de voorwaarden om ABL
mee. Voor hen gaat het vaak alleen over de
toe te kunnen passen?
examenresultaten waardoor we het nu nog vooral uit onze
Deze theorie is meer vanuit de geesteswetenschap
eigen kracht moeten halen.
geboren dan vanuit de sociale wetenschap, bijvoorbeeld
De lectoraten; wat kunnen zij doen? Voor een deel zijn zij
als iemand bezig is met het schrijven van een roman, het
regionaal georganiseerd, maar bijvoorbeeld de
maken van een film of een specifieke studie met een
onderzoeksagenda is nationaal of zelfs internationaal. Eén
specifiek onderwerp. Iemand is geslaagd als hij anders is
van die onderzoekslijnen is Art-Based Learning. Jeroen
dan de ander, als je niet in een wetmatig kader past. Je
vindt dat lectoraten verplicht zijn de scholen te
moet beoordeeld kunnen worden op eigen consistentie en
ondersteunen en staat dus ook open voor een gesprek. De
er op bevraagbaar zijn. Dat betekent dat je jezelf moet
scholen kunnen onderzoek gebruiken maar moeten het
kunnen verdedigen over je schilderij, je film of je studie.
wel zelf doen!
Jeroen maakt zich zorgen of zegt dat we moeten oppassen
4.
dat we niet ongemerkt drijven naar een cultuur waar de
norm gemaakt wordt door een groep en niet door wie je
Wat zouden jullie ons als meerwaarde kunnen
meegeven voor de landelijke ontwikkeling van
cultuureducatie?
bent. De leerling is de norm, de één op één relatie tussen
Jeroen benadrukt dat we moeten beseffen dat de VCPS
docent en leerling is belangrijk daarbij. Het management
het neusje van de zalm in Nederland is. De vereniging is
en de middelen zouden daarop gericht moeten zijn omdat
met hele belangrijke dingen bezig. De kern van het
dat de essentie van een cultuurprofielschool is.
onderwijs is cultuur. Er wordt gedacht dat techniek de
Karin geeft aan dat er niets zo moeilijk is als het stellen
kern is. Maar als het niet aangestuurd wordt door cultuur,
van goede vragen. Om dat te kunnen is dus een
kunnen we wel ophouden. Het gat dat religies hebben
voorwaarde. Het zou een mooie verbinding tussen het
achtergelaten in het onderwijs, heeft de VCPS opgevuld.
onderwijs en de filosofie kunnen zijn. Misschien moeten
Karin vindt het mooi om te zien dat bij de VCPS er in het
hiervoor zelfs trainingen voor docenten ontwikkeld
begin vooral behoefte was aan uitwisseling. Nu is de
worden.
vereniging geprofessionaliseerd, onder andere door de
3.
Zouden jullie vanuit jullie lectoraatschap
visitaties. Het gaat steeds meer over PR en samenwerking
beoordelingscriteria voor cultuurprofielscholen kunnen
met de culturele omgeving en het draagvlak binnen de
ontwikkelen? En zouden cultuurprofielscholen kunnen
school gaat nu naar buiten. Zet dit door want er valt nog
aanhaken bij onderzoeksprogramma's die jullie
wel wat te winnen bij de politiek.
uitvoeren?
Jeroen denkt dat mensen aan het werk gezet moeten
worden om de politiek erbij te betrekken. Als mensen niet
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
3
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
aan het werk gezet worden, gaan ze ook niet deelnemen.
beschreven in zijn studie In de schaduw van het
Dit geldt ook voor de politiek!
kunstwerk: art-based learning in de praktijk (2012).
5.
Art-Based Learning; zijn er voorbeelden in het vo
onderwijs?
Bij die gelegenheid namen wij ons voor in de komende
Het zou mooi zijn als we iedereen die hier nu aanwezig is
periode aan het werk te gaan met de ABL in onze eigen
met een opdracht naar huis kunnen sturen. En dat
werkpraktijk, om in april 2014 onze ervaringen te delen.
iedereen hieraan gaat werken, het gaat uitproberen, zodat
Te denken valt aan spannende experimenten met de
we de volgende keer er verder over kunnen praten.
methodiek en originele toepassingen in de eigen
didactische praktijk.
Art-Based Learning
Art-based learning gebruikt kunst als vorm van denken en
daarmee als een inspirerende onalledaagse kennisbron. In
het kort kenmerkt de methodiek zich door 4 stappen,
waarbij de leerling, als het goed is, door de dialoog met
kunstwerken antwoord kan krijgen op complexe vragen.
De 4 stappen zijn:
1.
Het stellen van een vraag
Art-based learning begint altijd met het stellen van een
vraag. Het is van belang dat het gaat om een vraag die
‘echt’ belangrijk is voor de leerling. De leerling maakt zijn
vraag niet openbaar, omdat anders de vrijheid in het
gedrang kan komen. De vraag wordt wel opgeschreven,
omdat hij in de loop van het proces anders verloren kan
gaan.
2.
Het sprekend object
De leerling kiest vervolgens een kunstwerk uit dat hem
aantrekt en dienst kan doen als ‘sprekend object’. In een
museum dient hij zich daarbij te beperken tot een werk.
Publicatie van Jeroen Lutters
In een boek beperkt hij zich tot een alinea, of zelfs
zinsnede. Het gaat niet om de kwantiteit maar om de
Jeroen Lutters heeft dit verder uitgewerkt in de volgende
kwaliteit. In deze fase gaat het erom dat het ‘object’ zich
opzet:
uit mag spreken, kortom dat de vragensteller even stil
valt en ‘luistert’ naar het werk.
ART-BASED LEARNING-PRIJSVRAAG
INSPIRATIEDAG CULTUURPROFIELSCHOLEN
3 APRIL 2014
3.
De mogelijke wereld
De leerling krijgt gaandeweg een beeld van het grotere
verhaal, de mogelijke wereld, waar het schilderij of het
Inleiding
muziekstuk deel vanuit maakt. Hij stapt in die wereld en
Op de bijeenkomst voor cultuurprofielscholen op 19
laat zijn fantasie de vrije loop gaan, zoals Alice in
november 2013 verzorgde Jeroen Lutters, rector van de
‘Wonderland’ haar fantasie de vrije loop laat gaan. In deze
Bernard Lievegoed University en lector Didactiek en
‘possible world’ die voor het moment net zo reëel is als de
Inhoud van de Kunstvakken, een inleiding over de
‘real world’ maakt hij vele avonturen mee. In deze fase
methodiek art-based learning (ABL) zoals uitgebreid
kunnen ook meerdere media ingezet worden (bijv.
soundscapes).
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
4
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
invoeren om het gebruik van kunst onder jonge mensen
4.
Het vertellen van een verhaal
te stimuleren (primeur in Nederland).
De leraar wekt de leerling uit zijn ‘droomwereld’. Het
nagesprek is een uitwisseling van verhalen. De leraar en
Om organisatorische redenen horen wij graag vóór
de leerling vertellen hun eigen verhaal (de laatste alleen
15 maart 2014 de titel (en de benodigdheden) bij
als hij daar de behoefte toe voelt). In navolging van
uw presentatie.
Roland Barthes wordt ‘de lezer een schrijver’.
Kunstreceptie wordt tot kunstproductie.
Presentaties
De methode van art-based learning is in principe toe te
passen op vragen binnen ieder vakgebied; van
geschiedenis tot levensbeschouwing, en van wiskunde tot
Frans. Niet alleen binnen de specifieke kunstvakken en
CKV. Ook de meer ‘ harde vakken’ kunnen door inzet van
art-based learning veel meer tot leven komen.
De kunstobjecten, waarmee de leerlingen in dialoog kan
gaan, beperken zich niet alleen tot schilderkunst, foto,
film, maar betreffen ook muziek, dans, theater, literatuur
en architectuur. Natuurlijk vraagt iedere kunstvorm, als
sprekend object, wel zijn eigen benadering.
Donderdag 3 april 2014 is een dag van verhalen vertellen.
De vraag is daarbij om, als docent en ‘leading learner’,
een eigen ervaring met een kunstwerk naar voren te
brengen. Daarbij hopen wij ook aanbevelingen te horen
voor het toepassen van art-based learning binnen
verschillende werkpraktijken.
Een panel zal de 3 beste bijdrages belonen met een prijs
Aan de slag tijdens de Inspiratiedag VCPS 19 nov 13
die bestaat uit de publicatie van de bijdrage op de website
van het LKCA en 1 concertbon ter waarde van 75 euro
voor de 1e prijs, een boekenbon ter waarde van 50 euro
voor de 2e prijs, en een filmbon ter waarde van 25 euro
voor de 3e prijs.
EEN ZICHTBAAR CULTUURPROFIEL
Hoe zorg je ervoor dat je cultuurprofiel goed zichtbaar is
Een panel zal de 3 beste bijdrages belonen met een prijs
die bestaat uit de publicatie van de bijdrage op de website
van de cultuurprofielscholen en 1 concertbon ter waarde
van 75 euro voor de 1e prijs, een boekenbon ter waarde
van 50 euro voor de 2e prijs, en een filmbon ter waarde
op de website? Tijdens de Inspiratiedag van 19 november
hebben een tiental leden antwoord gegeven op deze
vraag. Dit tijdens een workshop onder leiding van
webmaster Jan van Gemert. Hier een aantal bevindingen:
•
Zorg voor een juiste boodschap over de
cultuurprofilering. Sommige scholen gebruiken een
van 25 euro voor de 3e prijs.
slagzin zoals ‘Meer dan onderwijs alleen’. Deze
Jeroen Lutters biedt aan dat de beste bijdrage een plaats
zal krijgen in het informatiepakket van Museum De
Fundatie (Zwolle) en de Hogeschool Windesheim die vanaf
september 2014 de methodiek van Art-Based Learning
boodschap is richtinggevend voor beeld en tekst.
•
Zorg dat de boodschap past bij het gewenste imago
dat je wilt bereiken, maar vooral ook bij de identiteit
van de school. Het imago moet wel kloppen met hoe
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
5
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
6
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
7
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
de betrokkenen van de school zichzelf zien. Dus geen
•
cultuuronderwijs in Europa. Het doel was om te verkennen
‘windowdressing’.
wat Europese landen als uitgangspunt nemen voor de
Ken je doelgroep. Richt je je op ouders en/of
inhoud van hun kunst- en cultuuronderwijs.
leerlingen? We leven in het tijdperk waarin de
volgende zaken belangrijk zijn: beleving, maatwerk,
ergens bij willen horen, de grote ‘ik’ alles én meteen
willen. De consequenties voor de cultuurprofilering
kunnen zijn: leveren van maatwerk (zoals
bijvoorbeeld talentontwikkeling), de school als
gemeenschap, etc.
•
Actueel houden van informatie door bijvoorbeeld een
overzicht van ‘nieuws’.
•
Doe de vormgeving met een heldere opmaak; ‘less is
more’. Kleur en typografie volgen stijl. Maak teksten
kort en geef het beeld ruimte. Zorg dat de buttons
goede informatie geven.
•
Bewegend beeld zoals films hebben een hoge
attentiewaarde.
•
Test de website op gebruiksgemak. Een zogenaamd
‘usability’ onderzoek is een test door onbekenden van
de website.
•
Het inzetten van sociale media vraagt om beleid en
continue aandacht in het beheer ervan. Het kan veel
nuttige informatie opleveren en een goede PR functie
hebben.
•
Plaats het logo ‘ Cultuurprofielschool’ op de
homepage en maak een link naar de website
www.cultuurprofielscholen.nl
•
Zorg dat de pagina’s niet te lang zijn zodat je in een
oogopslag een beeld hebt en niet hoeft te ‘scrollen’.
•
Zorg voor heldere indeling, de buttons.
•
Zorg voor een vaste contactpersoon voor de PR.
Sommige scholen hebben een PR-werkgroep waarin
regelmatig de PR wordt geëvalueerd en bijgesteld.
•
Een zichtbaar cultuurprofiel vraagt voortdurende zorg
en aandacht!
UIT HET
BESTUUR/STEUNPUNT
INTERNATIONAL CONFERENTIE 'ARTS AND
CULTURE EDUCATION'
Resp. Scholtland, België en Nederland aan het woord
Op dag 1 is samen met collega's uit Schotland, Estonia,
In september 2013 organiseerde de SLO/CIDREE i.s.m. de
VCPS een internationale tweedaagse conferentie over
Finland, België en Nederland discussie gevoerd over de
inhoud van kunstonderwijs, de legitimatie ervan, maar
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
8
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
ook over de facetten rond de beoordeling binnen
(kunst)docenten, leerlingen als leden van de directie te
kunstonderwijs. De Schotten vielen op door hun
ontmoeten.
'Curriculum for Excellent' waarbij creativiteit in alle
vakken een plek zou moeten krijgen. De Finnen schitteren
Per jaar is er ruimte voor ongeveer 6 bezoeken. In
door hun aandacht voor de opleiding van onderwijs
samenspraak met het bestuur worden scholen benaderd
professionals en hun 'trust in teachers'. Ze kennen geen
die iets bijzonders willen laten zien, die weinig zijn
onderwijsinspectie, dat klinkt prettig, maar kent ook
bezocht, die soms wat extra aandacht nodig hebben of
haken en ogen.
scholen die weinig op ledenbijeenkomsten kunnen komen
Dag 2 stond in het teken van een bezoek aan twee
en uit het zicht dreigen te raken. De Cultuurkaravaan
cultuurprofielscholen - Baudartius College in Zutphen en
benadert de scholen, maar scholen kunnen ook zelf een
het Arte College in Almere - waar op basis van de
bezoek aanvragen via [email protected] . Via
concrete praktijk de discussie werd voortgezet.
deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte.
Al met al was het een geslaagde en inspirerende
tweedaagse. Een uitgebreid verslag kunt u vinden in deze
*Dit naar aanleiding van het voorstel tot behoefte aan
nieuwsbrief en kijk op
versterkte binding met leden binnen de VCPS wat is
www.cultuurprofielscholen.nl/waarom-
gepresenteerd in het document 'De volgende fase' mei
cultuurprofilering/conferenties/arts-and-culture-education
2013.
voor alle conferentiedocumenten. Bekijk ook het
filmverslag www.youtube.com/watch?v=3cVV5oclEjM en
het Engelse manifest
CONCEPT VERSLAG ALGEMENE LEDENVERGADERING
www.youtube.com/watch?v=YrI7ftsNjF0 dat speciaal voor
VCPS 25 APRIL 2013
deze conferentie is gemaakt.
1.
WELKOM
Henk Visscher heet, als voorzitter van de vereniging,
NIEUW: DE CULTUURKARAVAAN
iedereen welkom op deze inspiratiedag. Voorheen werd
door de vereniging ieder jaar de conferentie Cultuur Leert
Voor de zomer van 2013 is door de leden van de VCPS
Anders georganiseerd. Dit jaar, mede door de veranderde
goedkeuring gegeven* aan het in gang zetten van de
financiële situatie (stopzetting subsidie vanuit OCW), een
Cultuurkaravaan. Een nieuw initiatief van de VCPS om de
kleinere gewijzigde setting.
banden tussen de VCPS en haar lidscholen te
onderhouden en versterken.
De Cultuurkaravaan wordt getrokken door Astrid Rass
(Steunpunt Cultuurprofielscholen). Zij maakt graag een
ochtend of middag vrij om lidscholen in het land te
bezoeken. Eventueel zal een bestuurslid haar vergezellen.
Tijdens het bezoek staan gespreksthema's als de invulling
van het cultuurprofiel en de ambities van de school
centraal. Maar ook de verkenning van wat de VCPS en
haar leden nog meer voor de lidschool zouden kunnen
betekenen of van de lidschool zouden kunnen leren komt
aan bod.
In overleg met de contactpersoon van de school wordt
een datum en programma vastgesteld waarbij het liefst
een thema of vraag van de school richtinggevend is. De
invulling van een bezoek is flexibel. Om een zo breed
mogelijk beeld te krijgen is het idee om zowel
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
9
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
handig om te weten en eventueel te gebruiken bij de
aanstaande open dagen of andere ontmoetingen.
•
Dit naar aanleiding van de internationale conferentie
Arts and Culture Education georganiseerd door
CIDREE, VCPS en SLO afgelopen september. Een
aantal leden van de VCPS waren hierbij aanwezig is
er een conferentie geweest samen met internationale
organisaties. De twee dagen bestonden uit discussies,
presentaties en bezoek aan scholen. Op het
Engelstalige deel van www.cultuurprofielscholen.nl
zijn de documenten van deze twee dagen te vinden
inclusief een film. Deze is trouwens ook te vinden op
YouTube onder de naam Cidree.
•
Verplicht vak CKV, de vereniging heeft bezwaren
tegen de ontwikkelingen van CKV aangetekend.
Gelukkig blijft het vak wel behouden De minister
heeft gereageerd op de bezwaren. De SLO krijgt de
opdracht een nieuw programma te ontwikkelen. Er is
Verwelkoming nieuwe leden
een brief opgesteld naar de SLO waarin wij als
vereniging om duidelijkheid over het nieuwe leerplan
Verwelkomen nieuwe leden:
te vragen.
Felicitaties aan:
•
Montessori Amsterdam,
•
ORS Lek en Linge te Culemborg,
•
Markenhage te Breda duidelijke visie.
De verwachting is dat CKV een relatie krijgt met
Kunst 20ste eeuw uit Kunst Algemeen.
De SLO zal in april 2014 met een voorstel komen,
waarbij ook het veld wordt betrokken.
Het totaal aantal leden is gekomen op 45.
•
(door de VCPS gesubsidieerde) projecten. Als bestuur
Er melden zich nog steeds nieuwe scholen aan. Er zullen
denken wij erover na of dit traject een vervolg moet
daarom nog steeds de oude, bekende visitaties plaats
krijgen. Dat hangt natuurlijk ook af van de evaluatie
vinden, om aan de eisen van toelating tot de vereniging te
van de eerste ronde. Het bezoek van een groot aantal
kunnen voldoen.
van onze leden aan een van de locaties van de Dutch
Creative Recidence Netwerk is als een eye-opener
Verwelkomen vaste leden visitatie-team:
•
Roosje Passchier, tot 1 augustus 2013 was zij rector
bij het Arte College, inmiddels heeft zij haar loopbaan
beëindigd maar wil nog wel graag een bijdrage blijven
leveren aan de verdere ontwikkelingen van de
vereniging.
•
Creatieve broedplaatsen. 5 scholen beginnen nu met
Christa Thoolen, zij is oud rector van het Thorbecke
VO in Rotterdam.
De poule moet nog wel uitgebreid worden, daarom vraagt
Henk Visscher aan de leden om, wanneer men iemand
weet met verstand van zaken, dit aan hem of iemand
anders van het bestuur door te geven.
ervaren.
•
Cultuurprofilering in het PO
De laatste jaren is de vereniging regelmatig benaderd
door basisscholen die lid willen worden. Op basis van
deze signalen is met 4 regio’s overleg gevoerd, te
weten: Eindhoven, Amsterdam, Rotterdam en
Groningen. Eindhoven haakte af. De ander drie gaan
door. Uit deze verkenning is gebleken dat er vragen
leven over cultuurprofilering in het PO en meerdere
partijen open staan voor een verdere verkenning. In
de regeling flankerend beleid wordt nadrukkelijk
gesteld dat er een onderzoek moet komen voor
cultuurprofielscholen in het po. Dat is de reden
2.
MEDEDELINGEN
•
De video Cultuureducatie, een Manifest is nu ook
uitgekomen in het Engels. Voor sommigen misschien
waarom wij ook een aanvraag gaan indienen. Er zal
dus worden onderzocht hoe cultuurprofilering in het
PO vorm kan krijgen en of er een vereniging
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
10
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
cultuurprofielscholen voor het po moet komen.
-
Uiteindelijk is cultuurprofilering PO ook in ons belang,
Zoeken naar middelen voor netwerkcontact –
koppelen met leden met dezelfde ambities.
zeker gezien de toevoer van leerlingen vanuit het
-
Conclusie/gevoel na afloop bijeenkomst: kameel
basisonderwijs.
op weg naar de oase, maar wel ander term
Kosten mogen niet ten laste van de vereniging
bedenken dan CultuurKaravaan.
komen.
Er zal dan mogelijk een vereniging moeten worden
4.
opgericht, waar wij mee samen kunnen werken.
CONCEPTVERSLAG LEDENVERGADERING VCPS 25
APRIL 2013
Geen opmerking, verslag wordt vastgesteld.
3.
AMBITIES EN EVALUATIE
•
Aansluitend op het gesprek van de vorige
5.
ledenvergadering heeft Rob Menting de vorige keer
Bestuurslid Jeanine Vlastuin is helaas ziek geworden. Zij is
aandacht gevraagd voor de kwaliteitszorg, zonder de
herstellende, maar heeft besloten terug te treden als
visitaties zoals die er altijd waren. Hoe besturen wij?
bestuurslid. Dat betekent dat er één vacature ontstaan is.
-
Wij willen van de scholen geen eenheidsworst
Vanaf 2015 zullen er een aantal bestuursleden aftreden.
maken
Henk Visscher vraagt om herbenoeming van het huidige
Er zijn veel ontwikkelingen, maar wij willen niets
bestuur. Het huidige bestuur is tijdens deze vergadering
opleggen
herkozen.
-
Veel kennis en expertise delen
Er zijn twee kandidaten voor toetreding tot het bestuur:
-
Veel van elkaar leren
•
-
BENOEMING BESTUURSLEDEN
Klazien Fokker (Arte College Almere, lid sinds vorig
jaar)
•
Pilot visitatie 2013
•
René Florisse (Goese Lyceum, lid sinds 2005)
Visitatie mag op scherp staan, maar wij willen geen
Deze kandidaten gaan de volgende bestuursvergadering
cultuurpolitie zijn. Als gevolg hiervan is besloten dat wij
meedraaien.
een pilot gaan doen met 8 scholen, waarbij we uitgaan
Henk vraagt de leden of er bezwaar is om deze leden te
van de eerste visitatie, ambities worden gedeeld.
laten toetreden tot het bestuur. Er is geen bezwaar vanuit
Het visitatieteam bestaat uit 2 vaste leden. Op verzoek
de vergadering.
van de school kunnen er meer leden mee komen.
De 8 scholen moeten voorleggen:
-
6.
RONDVRAAG EN SLUITING
Aandachtpunten bij toelating tot de vereniging +
Vraag: Verandering CKV wanneer gaat dat in? Dit zal op
een reactie van de school daarop
zijn vroegst augustus 2015 zijn.
-
Ambities
Vraag: Eerder werd gesproken over de relatie met Kunst
-
Zelf evaluatie-instrumenten
Algemeen. Hoe concreet is dit? Reactie: Dit is een
suggestie. Op dit moment zijn het alleen nog ideeën.
Een tweede pilot zal in het najaar 2014 plaatsvinden met
een andere groep scholen. Na deze tweede pilot neemt
het bestuur een besluit over het beleid voor de toekomst.
OVERIGE BESPREEKPUNTEN TIJDENS DE
INSPIRATIEDAG 03 APRIL 2013
•
Ontmoeting met Commissie van aanbeveling en
advies (in deze commissie zitten 3 categorieën leden:
•
uit bedrijfsleven, politici en wetenschap).
mogen gebruiken voor info vanuit de VCPS, zoals de
Het advies van de commissie:
nieuwsbrief (waarin bijvoorbeeld de verslagen van de
-
Een netwerk van zelfbewuste scholen creëren.
-
Sturen op het hebben van ambitie en niet alleen
-
Aan de aanwezigen is gevraagd de emailadressen te
inspiratiedag).
•
De aanwezigen ontvangen nog een
op de inhoud van de ambitie.
nascholingscertificaat / bewijs van deelname aan
Leden die niet meer geïnspireerd worden, laten
deze bijeenkomst. Deze bijeenkomst, alsook
gaan!
komende bijeenkomsten moeten gezien worden als
nascholing.
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
11
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
AANBOD
Voor de komende open dagen van uw school of voor
andere doeleinden, zijn nog beschikbaar.
•
De Jubileumbundel, zoals verschenen tijdens de
Conferentie Cultuur Leert Anders VI, dec 2012.
•
De flyer van Cultuureducatie, een Manifest.
•
De kaart Cultuurprofielplan (Nederlandstalig)(formaat
A6).
•
De kaart Culltuurprofielplan (Engelstalig)(formaat
A6).
Voor leden kosteloos te bestellen via
[email protected].
DRIE RAPPORTEN OVER ONDERWIJS, GELEZEN MET
SPECIALE AANDACHT VOOR CULTUUREDUCATIE
Een smalle kijk op onderwijskwaliteit (4 november
2013)
Stand van educatief Nederland 2013
De Onderwijsraad
Deel A: Conclusies
Hoofdstuk 1
•
Jarenlang aandacht voor taal en rekenen
•
Groeiende aandacht voor excellentie
•
Meer kinderen met ontwikkelings- en
gedragsstoornissen
•
Globalisering
Hoofdstuk 2
•
Zoeken naar referentiekaders
•
Toenemende neiging tot centrale toetsing
‘De aandacht voor meetbare prestaties is ten koste
gegaan van de aandacht voor andere onderdelen van het
onderwijs. Het gaat dan om het niveau van het brede
vakkenaanbod (geschiedenis, economie, filosofie,
cultuureducatie, enzovoort), sociale competenties,
burgerschapsvorming en de ontwikkeling van
vakoverstijgende ‘avanced skills’ als problemen oplossen,
samenwerken, het communiceren en ict-geletterdheid.’
(p. 25)
Nadruk op prestatieafspraken. Rendementen zijn te laag.
Selectie bevestigt de sociale verschillen. Bestuurskracht
faalde soms, dus versterking medezeggenschap is nodig.
NIVEAU VAN DE LERAREN GAAT DALEN, TERWIJL DE
EISEN STIJGEN. Meer aandacht voor docenten
(professionalisering en zeggenschap). Stille bezuinigingen.
Groei van het uitwijkonderwijs.
Hoofdstuk 3 Drie risico’s voor goed onderwijs
1.
Onvoldoende visie op de doelen van onderwijs
2.
Scholen krijgen te weinig ruimte om te variëren
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
12
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
‘De grote aandacht voor betere prestaties in de
Nederlandse onderwijsuitgaven zijn ook die van een
basisvaardigheden maakt dat instellingen weinig ruimte
subtopper.
ervaren om eigen accenten aan te brengen. Werkelijke
Onderwijs is goed voor economische groei, maar het
variatie krijgt geen kans.’(p. 42)
verband is niet eenduidig. Duidelijk is dat slimheid
3.
belangrijker wordt. Vandaar de nadruk op
De sociale scheidslijnen verharden
‘De raad vindt dat er meer mogelijkheden moeten zijn
talentmanagement. Leraren verliezen het van de
voor kinderen en jongeren om hun talenten te
smartphone. Scholen lijken op leerfabrieken. Dus:
ontwikkelen. Exelleren kan ook op andere dan cognitieve
•
gebieden. Meer aandacht voor dei brede doelstelling van
Tijd- en plaats onafhankelijk onderwijs. Meer
differentiatie. Kansen leren zien. Opleiden tot
onderwijs kan dit bewerkstelligen. Als scholen zich meer
competente rebellen.
gaan profileren en het onderwijsaanbod gevarieerder
•
Individuele leertrajecten.
wordt, dan hebben leerlingen betere kansen om een
•
ICT gebruiken. Huiswerk maken in de ‘cloud’.
school of opleiding te kiezen die bij hun talenten past.’ (p.
De strijd tussen cognitieve vakken en algemene
45)
vaardigheden, werd de laatste jaren gewonnen door de
Hoofdstuk 4
leervakken. Beide (kennis en vaardigheden) zijn
Brede doelstelling vraag brede indicatoren.
belangrijk. Duidelijk is wel dat de nieuwe vaardigheden
Hoofdstuk 5
een plek moeten krijgen in het curriculum. (p. 272)
Meer ruimte voor scholen, door heldere kaders,
‘Als langetermijnoptie wordt het model van
samenhang en de ketenbenadering. Verplichte bijscholen
eindtermenonderwijs gesuggereerd, waarbij een school
docenten, versterking bestuur.
voor voortgezet onderwijs een klein aantal centraal
Hoofdstuk 6. Zorg voor meer waardering voor niet-
vastgestelde vakken aanbiedt, met daarnaast een
cognitieve capaciteiten
gevarieerd aanbod dat afgestemd is op de capaciteiten
Vakmanschap. Honoursprograms. Grotere flexibiliteit in
van de leerling, de leerstijl van de leergroep en de
afsluitingsniveau. Organiseren niet-cognitieve vakken
doorstroomafspraken met vervolgonderwijs. In zo’n stelsel
niveau-overstijgend organiseren. Dus veel meer variatie.
is ook ruimte voor deelcertificaten in het middelbaar
Deel B: de cijfers
onderwijs: taalonderwijs op havo-niveau en bètavakken
Deel C: de dimensies
op vwo-niveau, of omgekeerd.’ (p. 280)
En opnieuw: TERWIJL HET NIVEAU VAN DE OUDERS OP
Naar een lerende economie
HET SCHOOLPLEIN STIJGT, DAALT HET NIVEAU VAN DE
LEERKRACHTEN GESTAAG, EEN PROCES DAT NOG NIET
Investeren in het verdienvermogen van Nederland (4
TEN EINDE LIJKT TE ZIJN.
november 2013)
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
Excellentie in het voortgezet onderwijs
Hoofdstuk 9 Zorgvuldig Leren
Onderwijs omdat:
Ambitie mag!
1.
Economische functie
Rapport Denktank Excellentiebevordering in het
2.
Burgerschap
voortgezet onderwijs (12 nov. 2013)
3.
Emancipatie
Het rapport begint met de constatering van de noodzaak
Emancipatie voor een goed deel gelukt: vrouwen, terwijl
tot excellentiebevordering in het Nederlands voortgezet
de verschillen tussen allochtonen en autochtonen
onderwijs. Om vervolgens zijn werkwijze uit te leggen.
afnemen. Sociale stijging gaat door, maar er is wel
Deze werkwijze gaat er vanuit dat de wil tot
diploma-inflatie dus een verdringing aan de bovenkant
excellentiebevordering in het onderwijs aanwezig is, zodat
van de arbeidsmarkt. Het relatieve belang van onderwijs
het initiatief bij de scholen gelegd moet worden.
neemt af.
Vervolgens wordt een visie op excellentie ontwikkeld, die
Nederland doet het op onderwijs gebeid goed, maar het
later in een menukaart wordt samengevat.
voortgezet onderwijs is een subtopper. Het niveau daalt
1.
door het achterblijven van getalenteerde leerlingen. De
De scholen bepalen wat zij onder excellentie
verstaan, maar als handreiking definieert de denktank
excellentie als ‘het gedurende langere tijd behalen
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
13
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
van hoge prestaties door leerlingen, vergeleken met
hun leeftijdgenoten op hetzelfde schoolniveau’.
2.
Excellentie mag niet verengd worden tot cognitieve
3.
Het ontwikkelen van een excellente leerling is
excellentie.
noodzakelijk, waarbij zo’n leerlijn activiteiten omvat
in het reguliere programma, buiten lesverband, met
bedrijven en instellingen en in samenwerking met de
gewenste vervolgopleiding.
4.
De excellentiebevordering moet zichtbaar zijn.
NOTEER IN UW AGENDA
•
3 APRIL OCHTEND. UTRECHT: AAN DE SLAG MET
ART BASED LEARNING / JEROEN LUTTERS
•
3 APRIL MIDDAG, UTRECHT:
WERKBIJEENKOMST VCPS
•
CULTUUR LEERT ANDERS VII: EIND NOV/BEGIN
DEC 2014
Van de schoolleiding wordt ondersteuning verwacht,
opbrengstgericht werken en een duidelijk samenhangend
personeelsbeleid, terwijl de docenten van een excellent
INFO VAN DERDEN
niveau behoren te zijn, zowel vakinhoudelijk als ten
aanzien van hun onderwijskundige competenties. De
betreffende leerlingen moet duidelijk worden gemaakt wat
EINDCONFERENTIE CULTUUR IN DE SPIEGEL
er van hen verlangd wordt, verlangens die gemeten
worden aan duidelijke standaarden en regels, maar
Op donderdag 20 maart 2014 ronden de Rijksuniversiteit
waarvoor zij wel een zekere autonomie krijgen die
Groningen (RuG) en SLO (nationaal expertisecentrum
mogelijk is binnen een open curriculum. Dit alles is slechts
leerplanontwikkeling) het onderzoeksproject Cultuur in de
mogelijk in samenwerking met de wereld buiten school en
Spiegel af met een conferentie. Op deze dag staat de
kan slechts slagen binnen een keten en een netwerk. Ten
opbrengst van het meerjarig onderzoek voor de
aanzien van dit laatste is het van belang om het
onderwijspraktijk centraal, die scholen handvatten biedt
Siriusprogramma van het hbo via het platform
om te starten met een doorlopende leerlijn
Profielenberaad (p. 10) open te stellen voor excellente
cultuuronderwijs.
leerlingen in het voortgezet onderwijs. In dit verband
De conferentie vindt plaats in de Buitensociëteit in Zwolle.
moet het mogelijk zijn om leerlingen in het voortgezet
Via http://www.cultuurindespiegel.nl/nieuws/inschrijving-
onderwijs cum laude te laten slagen.
eindconferentie-cultuur-in-de-spiegel-geopend vindt u
meer informatie en kunt u zich inschrijven.
Mijn conclusies:
1.
De aandacht voor taal en rekenen blijft of ruimer:
Wiskunde, Engels en Nederlands
2.
3.
4.
STICHTING GEORGETINA FOUNDATION
Excellentie krijgt steeds meer aandacht, mogelijk
door profilering
Stichting Georgetina Foundation is een klein particulier
Meer aandacht voor vaardigheden, waarbij er een
cultuurfonds in Amsterdam. De Foundation stelt zich ten
grotere aandacht komt voor niet-cognitieve vakken
doel om de kunstzinnige vrijetijdsbeoefening en
Differentiatie en variatie worden gestimuleerd ten
talentontwikkeling van kinderen en de schoolcarrière in
aanzien van het curriculum, ten aanzien van de
het kunstvakonderwijs van jongeren in een
leerlingen en ten aanzien van de docenten.
achterstandspositie te bevorderen. Dit doet de stichting
door aanvragen van projecten en activiteiten te
Henk Visscher
honoreren, welke ertoe bijdragen dat kinderen en
jongeren cultureel participeren en hun intellectuele en
artistieke talenten kunnen ontwikkelen.
Ook stimuleert de Foundation dat met dergelijke
activiteiten onderlinge ontmoetingen ontstaan tussen
jonge mensen van verschillende achtergronden.
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
14
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
15
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
16
NieuwsBrief
Jaargang 2014 - Nr 15
De Foundation richt zich op kinderen en jongeren in
De gastlessen zijn bijzonder geschikt voor leerlingen CKV,
Nederland, in Afrika en Latijns Amerika.
KCV, geschiedenis, Latijn, Grieks of beeldende vorming.
Niet alleen kan de les in het kader van een voorbereiding
Voor nadere informatie en voor de nieuwsbrief zie
op een schoolexcursie naar bijvoorbeeld Rome of Berlijn
http://www.georgetina-foundation.nl/
plaatsvinden, maar ook ter voorlichting van de
studiemogelijkheden na het VWO.
Heeft u interesse in het aanbod van gastcolleges? Neem
dan contact op met Marlon Steensma door te e-mailen
naar [email protected].
HEEFT U VRAGEN NAAR AANLEIDING VAN
BOVENSTAANDE OF HEEFT U EEN BIJDRAGE VOOR
ERASMUSLES IN HET MUSEUM
DE VOLGENDE NIEUWSBRIEF:
Ook ontwikkelt het museum een compleet nieuwe
museumles voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs
rondom Erasmus en zijn tijd. Tijdens de museumles
bekijken leerlingen verschillende kunstwerken, portretten
en voorwerpen. Hoe dacht Erasmus over opvoeding en
etiketten? Wat is een humanist? En hoe komt het dat wij
Erasmus nu nog steeds kennen? De les sluit aan bij de
[email protected]
DE VOLGENDE DIGITALE NIEUWSBRIEF
VERSCHIJNT MEDIO MAART 2014.
Redactieadres: Steunpunt Cultuurprofielscholen,
Antoine Gerrits, Postbus 452, 3500 AL Utrecht.
Canon van de Nederlandse Geschiedenis. Nu gratis!
De eerste twintig groepen (max 30 leerlingen per groep)
die zich aanmelden voor deze
museumles krijgen de les gratis
aangeboden. Wees er snel bij!
Een les bespreken kan via
www.boijmans.nl, zie onderwijs >
primair onderwijs.
Scholen in de regio Rotterdam
kunnen gebruik maken van gratis busvervoer.
De presentatie is in het museum te zien tot en met 16
februari 2014. Deze museumles en actie zijn mogelijk
gemaakt dankzij de Erasmusstichting.
KUNST- EN ARCHITECTUURGESCHIEDENIS IN DE
KLAS
Vanaf heden biedt de afdeling Kunst- en
Architectuurgeschiedenis van de Rijksuniversiteit
Groningen gratis gastcolleges aan voor VWO 5 en 6. Er
worden drie verschillende gastcolleges aangeboden, met
als overkoepelende thema’s: oude kunst, moderne en
hedendaagse kunst, en architectuur en stedenbouw.
Vereniging CultuurProfielScholen
Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl
17