De architect als initiatiefnemer van bottom-‐up projecten Een onderzoek naar het nut en de noodzaak van een business case Dorien de Ridder #1364944 17.04.2014 Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde 1 Introductie 2 Bottom-‐up projecten 3 Business case 4 Case analyses 5 Het bottom-‐up project charter 6 Discussie 7 Conclusies en aanbevelingen 1 Introductie Voorbeelden van bottom-‐up projecten 1 Aanleiding bottom-‐up projecten Stagnatie in de bouwsector: • Economische crisis; • Demografische stagnatie; • Culturele en politieke veranderingen. 1 Dorien de Ridder I 17.04.2014 stijging leegstand daling bouwactiviteit 5 Onderzoeksprobleem Enthousiasme en doorzettingsvermogen zijn hoofdelement voor het slagen van de projecten, maar een adequaat economisch-‐ en besluitvormingsmodel ontbreekt vaak. besluitvormingsmodel 1 enthousiasme en doorze:ngsvermogen Dorien de Ridder I 17.04.2014 zakelijke logica 6 Onderzoeksvraag In hoeverre wordt gebruik gemaakt van een business case bij bottom-‐up initiatieven van architectenbureaus en hoe kan een business case de kans op succes ondersteunen? 1 Dorien de Ridder I 17.04.2014 7 Onderzoeksopzet Verkenning boDom-‐up projecten Dorien de Ridder I 17.04.2014 Business case Case analyses Conclusies en aanbevelingen 1 BoDom-‐up projecten Het boDom-‐up project charter Empirie Theorie Theoretisch-‐ versus empirisch onderzoek 8 2 Bottom-‐up projecten Kenmerken uit de theorie Bot•tom-‐up [bottemup] bn, bw niet-‐hiërarchisch georganiseerd; met ruime mogelijkheid tot initiatieven van onderaf (tegenst top-‐down). Bottom-‐up project ≠ institutioneel bedacht en geïnitieerd. Burger staat centraal > project kan direct antwoord geven op problemen en situatie van de gemeenschap. 2 Dorien de Ridder I 17.04.2014 10 Kenmerken uit de empirie Bottom-‐up projecten… 1 worden gedreven door de passie en betrokkenheid van de initiatiefnemers; 2 zijn aaankelijk van een toenemende verscheidenheid van financieringsbronnen en investeringen van verschillende middelen; 3 gaan over het herkennen en opnieuw combineren van verborgen capaciteit van ‘slapende’ of ondergebruikte fysieke activa; 4 creëren plekken die een verhaal vertellen. 2 Dorien de Ridder I 17.04.2014 11 Vergelijking verkende projecten Ini$a$efnemer Financiering Betrokkenheid van de eindgebruiker Ruimtelijke ingreep De Hallen in Amsterdam Buurtbewoners, geinteresseerde huurders en architectenbureau Banken en private financiers Zeer grote betrokkenheid Zeer ingrijpend; betrokkenheid architect essenPeel De Noorderparkbar in Amsterdam Twee architectenbureaus Crowdfunding en donaPe van woningcorporaPe Enigszins betrokken Zeer ingrijpend; betrokkenheid architect essenPeel Vechtclub XL in Utrecht Ontwerpende professionals Crowdfunding en eigen investering Enigszins betrokken Ingrijpend; betrokkenheid architect essenPeel Het Schieblock in RoEerdam Ontwikkelaar en architectenbureau Investering van de huurders en crowdfunding Grote betrokkenheid Enigszins ingrijpend; betrokkenheid architect wenselijk De Machinist in RoEerdam Architect Subsidies Enigszins betrokken Weinig ingrijpend; betrokkenheid architect wenselijk De Leeszaal in RoEerdam Onderzoekers Subsidies Grote betrokkenheid Nauwelijks; betrokkenheid architect niet essenPeel Case selectie Selectiecriteria: 1 Het project is een initiatief van de architect; 2 Het project heeft geen institutionele financieringsbronnen; 3 De gebruiker was betrokken in het proces; 4 De betrokkenheid van een professionele ontwerper was essentieel. 2 3 Business case Definitie van business case Een business case… 1 is een document met de noodzakelijke informatie vanuit een zakelijk oogpunt om te bepalen of een project de vereiste investering waard is; 2 is een beslissingsondersteunend-‐ en planningstool dat de te verwachten zakelijke gevolgen beschrijft; 3 bevat minstens een kosten-‐ en batenanalyse aan de hand van een tijdslijn. 3 Dorien de Ridder I 17.04.2014 15 Definitie van business case PMBOK gebruikt project charter als document om in de initiatiefase te kijken of een project wenselijk, haalbaar en realiseerbaar is. 1 Project statement of work; 2 Business case; 3 Afspraken; 4 Externe factoren; 5 Organisatorische procesmiddelen. 3 Dorien de Ridder I 17.04.2014 16 4 Case analyses De Noorderparkbar Ontwikkeling van een koffiepaviljoen in het Noorderpark in Amsterdam Project charter: • Mondeling enkele aspecten aanwezig. 4 Succesfactoren: • Ambitie van de initiatiefnemers; • Financieringsmodel. Dorien de Ridder I 17.04.2014 18 Het Schieblock 4 Herontwikkeling van een kantoorpand in Rotterdam Project charter: • Niet compleet, maar veel aspecten wel aanwezig. Succesfactoren: • Mix van functies en disciplines; • Relatief lage huurprijs voor de locatie. Dorien de Ridder I 17.04.2014 19 Vechtclub XL Herontwikkeling van een medicijnmagazijn in Utrecht Project charter: • Niet compleet, maar veel aspecten wel aanwezig. 4 Succesfactoren: • Mix van functies en disciplines; • Organische ontwikkelingsstrategie; • Betrokkenheid van de initiatiefnemers. Dorien de Ridder I 17.04.2014 20 Cross-‐case analyse Conclusies vanuit de cross-‐case analyse over het project charter: • Doel geformuleerd aan de hand van ambitie en behoefte naar verandering; • Kosten-‐ en baten analyse tot op zekere hoogte; • Financieringsmodel weloverwogen; • Oprichting van een besloten vennootschap of stichting. 4 Dorien de Ridder I 17.04.2014 21 Cross-‐case analyse Conclusies vanuit de cross-‐case analyse over de succesfactoren: 1 Helder geformuleerde doelen; 2 Een weloverwogen financieringsmodel. 4 Helder geformuleerde doelen Project statement of work Weloverwogen financieringsmodel Business case Dorien de Ridder I 17.04.2014 22 5 Het bottom-‐up project charter Het bottom-‐up project charter Checklist van zes punten: 1 Ambities zijn vertaald naar concrete doelen; 2 De financieringsvorm past bij het project; 3 Een verdienmodel is geformuleerd; 4 Verantwoordelijkheden zijn vastgelegd; 5 Externe factoren zijn benoemd; 6 Organisatorische procesmiddelen zijn benoemd. 5 Dorien de Ridder I 17.04.2014 24 6 Discussie Discussie Beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de gegevens: • De conclusies voor het bottom-‐up hoofdstuk zijn voornamelijk gebaseerd op empirische gegevens. 6 Beperkingen naar aanleiding van de gemaakte keuzes: • Stappenplan is gebaseerd op de structuur van project charter (PMBOK); • Doordat er slechts drie cases zijn geanalyseerd, is de generaliseerbaarheid en de onderbouwing van conclusies beperkt. Dorien de Ridder I 17.04.2014 26 7 Conclusies en aanbevelingen Conclusies In hoeverre wordt gebruik gemaakt van een business case bij bottom-‐ up initiatieven van architectenbureaus en hoe kan een business case de kans op succes ondersteunen? 1 In hoeverre wordt gebruik gemaakt van een business case bij bottom-‐up initiatieven van architectenbureaus? 2 Hoe kan een business case de kans op succes ondersteunen? 7 Dorien de Ridder I 17.04.2014 28 Conclusies In hoeverre wordt gebruik gemaakt van een business case bij bottom-‐up initiatieven van architectenbureaus? • Project statement of work wordt onbewust deels gebruikt; • Financieringsmodel wordt vooraf bepaald; • Afspraken worden vaak vastgelegd in een bv of stichting; 7 Dorien de Ridder I 17.04.2014 29 Conclusies Hoe kan een business case de kans op succes ondersteunen? • Succesfactoren vertalen naar stappen voor het opstellen van een project charter; • Project charter geeft in een vroeg stadium aan of een project levensvatbaar en wenselijk is. 7 Dorien de Ridder I 17.04.2014 30 Aanbevelingen vervolgonderzoek Interessant vervolgonderzoek: 1 Draagt een project charter bij aan het succes van een bottom-‐up project? > ex ante case betrekken. 2 Wat zijn alternatieve beslissingsondersteunende tools en welke is het meest geschikt voor bottom-‐up projecten? 3 Welke rechtsvorm is het meest geschikt voor bottom-‐up project organisaties? 7 Dorien de Ridder I 17.04.2014 31 Aanbevelingen praktijk Maak bewuste keuzes > gebruik de voorgestelde checklist! 7 Dorien de Ridder I 17.04.2014 32 Hartelijk dank voor de aandacht!
© Copyright 2024 ExpyDoc
