HET KWEKEN VAN NOTHOBRANCHIUS RACHOVII t.b.v.

ministerie van verkeer en watersiaat
rijkswaterstaat
riza
rijksinstituut
voor integraal zoeiwaterbeheer
en afvalwaterbehandeling
tel. 03200-70411. fax. 03200-49218
doorkiesnummer
HET KWEKEN VAN NOTHOBRANCHIUS RACHOVII
t.b.v. MUTAGENITEITSONDERZOEK
Werkdocument n r . : 93.173X
SOP kweek-AOCE
: 93-16
auteur(s)
datum
« : A. Naber.
: december 1993
riza
VOORWOORD
Dit werkdocument is een richtlijn voor het kweken van Nothobranchius rachovii. De
methode is ontwikkeld uit ervaring van verschillende kweekinstellingen en het KIWA
(van de Kerkhoff) en geoptimaliseerd in eigen laboratorium
Bij kweken komt het er niet alleen op aan om alle handelingen precies op tijd uit te
voeren. Kweken is vooral ook een zaak van gevoel hebben voor waar je mee bezig
bent. Om deze reden kan het zijn dat bepaalde zaken, welke in dit kweekvoorschrift
worden genoemd, door verschillende kwekers anders uitgevoerd worden. Dit
kweekvoorschrift moet daarom gezien worden als een leidraad om vanuit te werken.
De auteur.
riza
INHOUD
biz.
Voorwoord
Overzicht wijziging SOP
1. Inleiding
5
2. Doel en Toepassingsgebied
6
3. Beginsel
6
4. Reagentia, Apparatuur en Hulpmiddelen
7
5. Werkwijze
8
5.1
Opstarten
5.1.1
5.1.2
5.1.3
5.2
Verzorging van de kweekvissen.
5.2.1
voeren
5.2.2
onderhoud aquaria
5.2.3
waterparameters
9
9
9
10
Kweek van Nothobranchius rachovii
5.3.1
verzamelen en bewaren van de eitjes
5.3.2
inzetten eieren en opkweken van de jongen
10
10
11
5.3
kweek
inrichten aquarium
nestgelegenheid
vissen
6. Kwaliteitscontrole
6.1
6.2
6.3
8
8
8
9
13
Voedsel
Waterkwaliteit
vissen
6.3.1
infecties en parasieten
6.3.2
kwaliteit eiproductie
13
13
14
14
14
7. Samenvatting werkzaamheden.
15
8. Aanbeveling.
16
9. Referenties.
17
»
Bijlagen
riza
Overzicht van wijzigingen in deze Standard operation procedure (SOP):
datum
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
pagina
punt nr.
betreft
riza
1. INLEIDING.
Nothobranchius rachovii is een tropisch seizoenvisje. dat behoort tot de familie der
eileggende tandkarpers (Cyprinodontidae). Ze zijn afkomstig uit Oost-Afrika. met name
uit Mozambique. Volwassen mannetjes zijn oranjerood met turquoise strepen en hebben
een lengte van ± 7 cm. De vrouwtjes zijn zilvergrijs en hebben een geringere
lichaamslengte. In hun natuurlijk milieu leven de vissen in modderpoelen, die alleen
tijdens het natte jaargetijde water bevatten. In deze periode leidt het mannetje de kuitrijpe
vrouwtjes naar de bodem, alwaar de eitjes een voor een afgezet en bevrucht worden.
Vervolgens worden de eitjes in de bodem gewoeld, waar ze zich m.b.v. kleine
weerhaakjes aan het bodemmateriaal hechten. In deze periode zijn de mannetjes bijzonder
agressief t.o.v. elkaar.
Wanneer de droogte-periode invalt, drogen de modderpoelen in en sterven de volwassen
vissen. De eieren doorlopen tijdens deze droogte. goed beschermd in de bodem. een
drietal dia-pauzes. Tijdens de volgende natte periode komen de eieren uit en kan de cyclus
zich opnieuw voltrekken.
De eieren van Nothobranchius rachovii hebben een vrij stevige wand en zijn rondom bezet
met korte en stijve filamenten. Deze filamenten zijn kleverig en verankeren het ei in het
substraat. Indirect wordt hierdoor het ei beschut, er wordt namelijk een mantel om het ei
gevormd doordat kleine substraatdeeltjes tussen de filamenten terecht komen. Hierdoor
hebben ongunstige omstandigheden zoals uitdrogen niet zo snel invloed op de uitkomst van
het ei. Tijdens de bewaarperiode moet het ei een drietal diapauzes doorlopen. De lengte
van deze diapauzes varieert en is afhankelijk van vochtigheid en temperatuur. Tijdens
diapauze 3 is er al een volgroeid embryo in het ei aanwezig, dat wacht op gunstige
omstandigheden om uit te komen. Tijdens deze perioden lopen de levensprocessen terug.
De duur van deze periode is echter niet onbeperkt. Duurt de periode te lang dan sterft het
jong. De variatie in lengtes van diapauze 1 en 2 veroorzaken een niet gelijktijdig uitkomen
van alle eieren. Hierdoor is het mogelijk de soort te laten voortbestaan ook als de regens
weer snel ophouden en de poelen uitdrogen. De eieren die nog niet uitgekomen waren
vormen dan de basis voor een nieuwe generatie bij volgende regens. In gevangenschap is
het zaak de juiste bewaartijd te bepalen om zoveel mogelijk jonge vissen in een keer te
kunnen opkweken.
riza
2. DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED.
Dit voorschrift geeft uitleg over en beschrijft de benodigdheden en de werkwijze voor hei
kweken van Nothobranchius rachovii.
Nothobranchius rachovii wordt gebruikt voor het uitvoeren van mutageniteitstesten (Sister
Chromatid Exchange test) in verschillende soorten watermonsters zoals b.v.: afvalwater,
oppervlaktewater. poriewater.
3. BEGINSEL
Nothobranchius rachovii is onder laboratoriumomstandigheden te kweken, waarbij zorg
besteed moet worden aan hygiene, waterkwaliteit en het voeren van de vissen. De vissen
worden gehouden in volglazen aquaria met een siliconen afdichting. zonder
bodemmateriaal en planten. De ei-afzetting is onder laboratorium-condities niet seizoen
gebonden en vindt het gehele jaar door plaats. De eieren worden in potten met turf afgezet
en een keer per twee weken verzameld. Vervolgens worden de eitjes gedurende 6 a 7
maanden in "shag"-droge turf bewaard. Enkele maanden langer be waren hoe ft geen
probleem te zijn.
Na deze bewaarperiode worden de eitjes weer in het water gezet, waarna de jonge vissen
uitkomen. De niet uitgekomen eieren kunnen nogmaals in dezelfde turf gedroogd worden.
De lengte van de tweede bewaarperiode is afhankelijk van de ontwikkeling van het embryo
in het ei. Dit dient dan ook gecontroleerd te worden. Bij een goede verzorging zijn de
jonge vissen na ongeveer 2 maanden volwassen.
riza
4. REAGENTIA, APPARATUUR EN HULPMIDDELEN.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Kweekruimte, temperatuur van 25 ± 2°C, matig verlicht met een fotoperiode
van 12 uur. De verlichting is niet kritisch. Ook kan een kweekruimte van b.v.
20 ± 2°C gebruikt worden. In dat geval zullen thermostaten gebruikt worden
om water op 25°C te brengen (zie 4.13).
Aquaria: volglazen aquaria met een siliconen afdichting van diverse afmetin
gen. [min. afmeting 25 cm. * 25 cm. * 50 cm].
Afdekplaten: perspex of glas.
Medium: Kopervrij leidingwater.
Perlonwatten.
Bacteriefilter: type Millipack TM 100 0,22 p.m hydrofiel filter (Millipore, Etten
Leur).
Substraat: Turfmolm (Boskoops fijn; Intervema, Eelde-Paterswolde).
Een aantal volwassen (2 maanden oud) exemplaren van Nothobranchius
rachovii (2 86 en 6 99) verkregen uit een bestaande laboratoriumkweek.
Voedsel:
Levend voer:
Daphnia's
Uit eigen kweek (zie SOP AOCE/02).
Muggelarven
Uit eigen kweek (zie SOP AOCE/06).
Anemia's
Uit eigen kweek (zie SOP AOCE/09).
Droogvoer:
Trouvit:
Trouw & Co., Putten (Vijge, Vaassen)
Winkel voor vishengel verkoop.
Perslucht, geleid over 0,25 nm filter (type Miller FG50 nr. SLFG05010;
Millipore Benelux, Etten-Leur).
Hoek-luchtfilters, hardkunststof, verzwaard met steentjes.
Schepnetjes: fijnmazig 5x10 cm (Dierenwinkel).
Zonodig aquarium verwarmingselementen (50 W, 100 W of 150 W) met
thermostaat.
Aquarium thermometers.
Glazen pot, 800 ml, voorzien van bakeliet schroefdeksel met uitsparing <p 40 mm,
welke zelf aangebracht dient te worden.
(Opm: voor het afzetten van de eieren).
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Glazen potten (800 ml) met deksel, voor bewaren eieren.
Siliconenslang.
Zeef (500 urn).
Verdovingsoplossing: (per liter DSW)
MS 222 3 g
[Sigma]
NaHC03 1.5 g
[Merck 6329]
Ethanol; 70%
Testkit voor N0 3 /N0 2 - Nitrattest, Merckoquant 10.020 [Merck].
PH-meter.
0 : -meter.
Binoc met petrischaaltje en zachte pincetten.
25
(Opm: voor hei uitzoeken van de eitjes).
Glazen beluchtingsbuisjes Of 2 ml. pipet. (Opm: voor beluchten artemikweck.
26
Actiefkool.
riza
5. WERKWUZE.
5.1 Opstarten kweek.
5.1.1
Inrichten aquarium:
- Vul een aquarium (4.2) met kopervrij leidingwater.
- Indien nodig een verwarmingselement (4.13) in het aquarium plaatsen en de
temperatuur op 24 ± 1 °C instellen.
Opm: De opiimale temperatuur voor hei kweken van Nothobranchius rachovii is 24 ± 2° C. Een te
lage temperatuur van < 20°C kan sterfte veroorzaken en de eiproductie vertragen.
- Zet een aquariumthermometer in het aquarium en controleer regelmatig de
temperatuur.
- Plaats een hoek-Iuchtfilter gevuld met een klein laagje steentjes. actief kool en
perlon watten in de aquaria.
- Zet de beluchting zodanig aan dat het wateroppervlak in beroering blijft.
Dit voorkomt een bacterievlies.
- Leg indien nodig een afdekplaat (4.3) op het aquarium.
- Laat het water gedurende minimaal 2 dagen in evenwicht komen, en controleer
daarna de pH, 0 ; en N02-gehalte (4.21).
5.1.2
Nestgelegenheid.
- Vul een glazen pot (4.15) met ca. 1/3 deel turfmolm (4.7).
- Kook het turfmolm gedurende 30 minuten in kopervrij of gewoon
leidingwater. (Eerst water koken dan turfmolm toevoegen).
- Breng het turf vervolgens over op een zeef; 500 urn.
- Spoel het turf goed uit met kopervrij of gewoon leidingwater.
- Bewaar het turf zo droog mogelijk (stevig uitknijpen) in een
pvc emmertje.
- Bij 20°C bewaren.
-
Vul de pot met kopervrij- of gewoon leidingwater.
Laat het turf bezinken en giet het bovenstaande water af.
Herhaal deze handeling nog twee keer.
Wanneer de turf bezonken is het deksel (4.15) met gat op de pot draaien.
De pot vervolgens met water vullen toi hij helemaal vol is.
Turf nog eenmaal laten bezinken.
Zet de pot met turf voorzichtig in het aquarium, zodanig dat het turf niet al te
veel opwervelt.
- De laag turf bedraagt na deze behandeling ca. 5 cm.
- Een keer per twee weken wordt het turf vervangen.
8
riza
5.1.3 Vissen.
Als het aquarium ingericht is de volgende zaken uitvoeren:
- Met een schepnetje de vissen in het aquarium overzetten.
Opmerking: Bij aankoop van nieuwe vissen moet rekening gehouden worden met de gevoeligheid van
de vissen door plotselinge veranderingen in watertemperatuur. Om te acclimatiseren worden de vissen.
in de container waarin ze vervoerd zijn. in hun nieuwe onderkomen geplaatst. Na een uur is de
temperatuur van het oorspronkelijke water gelijk aan dat van het nieuwe. De vissen kunnen nu
vrijgelaten worden.
- Geef nieuwe vissen, welke van een kweker afkomstig zijn. een zoutbad voordat ze
in het aquarium geplaatst worden (6.3).
- Plaats in een kweekaquarium 2 mannetjes en 6 vrouwtjes (4.8).
- Plaats zonodig op het aquarium afdekplaten (4.3)
Opm: deze manier van afsluiten voorkomt overdadige bacteriegroei in de aquaria.
- Noteer op de kweekbak het nummer van het aquarium.
- Houd op een aparte lijst, per aquarium, de nodige gegevens van de vissen, zoals
de parameters, leeftijd en herkomst enz. bij (bijlage 1).
5.2 Verzorging van de kweekvissen.
5.2.1 Voeren.
- Voer de vissen tenminste 2 a 3 maal per dag met levend voer (4.9.
Zonodig kan ook droogvoer gegeven worden.
Opm: Let er op dat het voer door de vissen wordt opgegeten. Zonodig kunnen de vissen getraind
worden aan het wateroppervlak te eten door wat voer op het water te strooien. Vervolgens pas weer
wat voer toevoegen nadat alles opgenomen is. Als aanvulling op het dieet is levend voer in de vorm
van watervlooien. pekelkreeftjes (en zomogelijk muggelarven) onontbeerlijk.
- Voer naar behoefte.
- Geef op een formulier aan waar de vissen dagelijks mee gevoerd worden.
(bijlage 1).
- In het weekend worden de vissen 1 maal gevoerd met droog en levend voer.
Opm: In het weekend is eenmaal daags voeren met droog- en levend
voer toereikend. Over het algemeen kan volstaan worden om 6en van beide weekenddagen te voeren.
5.2.2 Onderhoud aquaria.
- Als te veel voedselresten aanwezig zijn deze regelmatig, maar tenminste een keer
per week verwijderen met een schepnetje of afhevelen.
- Spoel, afhankelijk van de vervuiling, tenminste een keer per maand de
perlonwatten van de hoekfilters schoon.
- De watten een keer per 2 a 3 maanden vernieuwen.
- Ververs eenmaal per 2 a 3 maanden het actief kool.
Opmerking: Door het filter wordt eventuele overmaat van voer en faecalien grotendeels verwijderd.
Op de filterwatien ontwikkelen zich geleidelijk nitrificerende bacterien, die het schadelijke nitriet
omzetten in nitraat. Deze bacterien zijn van essentieel belang voor het in stand houden van een goed
leefmilieu in het aquarium. Het is daarom aan te raden om bij het inrichten van een nieuw aquarium
gedeeltelijk gebruik te maken van oud filtermateriaal. Is dit niet voorhanden dan de eerste paar dagen
zeer spaarzaam voeren. zodat de bacterien zich kunnen ontwikkelen. Derhalve het actiefkool en de
filterwatten nooil gelijk tijdig vernieuwen! De steentjes worden gelijktijdig met het actief kool
vervangen.
- Observeer en beoordeel de vissen regelmatig op conditie.
- Verwijder en registreer (bijlage 1) gestorven dieren en de vissen met uitwendige
zichtbare afwijkingen en afwijkend zwemgedrag.
Opm: Vroegtijdige constatering van afwijkend gedrag en uiterlijke veranderingen. zoals; rafelige
vinnen, krom gebogen ruggen en ingevallen buiken. kan veel problemen voorkomen. Het kan op ziekte
duiden. Door het verwijderen van deze vissen wordt de kans op besmetting van de overige vissen tot
een minimum beperkt.
- Maak de verwijderde dieren dood m.b.v. een MS 222-oplossing en ethanol (4.20).
- Noteer alle bijzonderheden per aquarium op het daarvoor bestemde formulier in
de kweekruimte (bijlage 1).
Opmerking: Om besmetting in de aquaria te voorkomen wordt aangeraden om voor elk aquarium ciucn
onderhoudsmateriaal te gebruiken.
5.2.3 Waterparameters
- Controleer dagelijks de temperatuur van het water in de aquaria.
- Controleer een keer per 14 dagen het N0 2 , pH en 0 2 gehalte (6.2).
Opm: Wanneer een van de parameters afwijkt. ververs dan een gedeelte (1/3) van het water.
Bij nog jonge vissen. waarvan het turf net uit het aquarium verwijderd is, in het begin
dagelijks het N,-gehalte controleren. Dagelijks wat water verversen.
5.3 Kweek van Nothobranchius rachovii.
5.3.1 Verzamelen en bewaren van de eitjes.
-
Verzamel de eitjes een keer per twee weken:
Giet het turf vanuit de pot in een schepnetje.
Knijp het turf stevig met de hand uit.
Leg het turf verspreid op een krant en laat ca. 5 uren bij 20°C drogen tot dat het
turf "shag-droog" is.
- Breng het vervolgens over in een schone pot.
- Sluit de pot af met een bakeliet deksel.
- Bewaar de turf gedurende 6-7 maanden bij 24 ± 1 °C.
Opm. Bij een hoge temperatuur wordt de ontwikkeling van de eitjes verkort. echter onder de
uitgekomen juvenielen vindt dan een hogere sterfte plaats.
10
riza
5.3.2 Inzetten van eieren en opkweken van de jongen.
- Beoordeel periodiek de eitjes, na de bewaarperiode met behulp van een binoc
(6.3.2).
Opm: bevruchte eitjes zijn helder en doorzichtig. terwijl troebel en ondoorzichtige eitjes onbevrucht
zijn.
- Bekijk enkele eitjes voordat het turf op water gezet wordt.
Opm: Als er een gele vlek rond het oog van de embryo in het eilje waargenomen wordt. is het eitje
ver genoeg ontwikkeld om op water gezet te worden. Met behulp van een licht microscoop kan dit
bekeken worden.
- Vul een aquarium gedeeltelijk met water, zodat ongeveer 5 cm. water boven het
turf komt te staan.
Opm: Er kunnen enkele honderden juvenielen in een aquarium van 30 cm * 30 cm. Bij een te hoge
dichtheid zal echter eerder vervuiling en ziekte optreden. Een groter aquarium heeft derhalve als
voordeel dat er minder snel een te hoge dichtheid zal ontstaan.
- Breng het ca. 6,5 maanden bewaarde turf over in een aquarium, met op
temperatuur gekomen en zuurstofrijk water, waar de jonge vissen de eerste
weken in op kunnen groeien.
Opm: Het uitzetten van de turf met eieren kan het best op een maandag gebeuren, zodat de eerste
week dagelijks aandacht aan de juvenielen besteed kan worden.
De eieren kunnen al binnen een paar uur uitkomen.
- Belucht het water zachtjes en continue m.b.v. een pipet.
- Geef de pasgeboren visselarven na een dag jonge anemia nauplii (pekelkreeftjes)
van < 24 uur oud (SOP Artemia-kweek, 4.9)
- Schat na 24 uur het aantal jongen per aquarium.
- Voeg continu druppelgewijs een zoutwaterconcentratie aan het aquarium toe
(8 gr. zeezout/liter).
Opm: Als het aquarium vol is deze voor de helft leeg laten lopen en vervolgens weer druppelsgewijs
met het zoutwaiermedium vullen. Hiermee doorgaan totdat het koolfilter geplaatst kan wordt.
Als schimmel of te veel voedselresten ontstaan moet dit d.m.v. afzuigen of een schepnetje verwijderd
worden. (let op dat geen jonge visjes weggezogen worden).
- Plaats na ca. twee a drie weken een koolfilter in het aquarium.
- Op het filter wordt een gaasje gelegd (500/x) zodat de jongen niet in het filter
gezogen kunnen worden.
- Bevestig het gaasje met behulp van een elastiekje aan het filter.
- Verwijder het gaasje als de jongen groot genoeg zijn.
- Zet, als de dichtheden van de jongen te hoog wordt, deze na ca. 2 weken over in
een ander aquarium m.b.v. een schepnetje.
- Als weinig juvenielen aanwezig zijn kan er ook voor gekozen worden om het turf
te verwijderen. Ook dit kan gebeuren m.b.v. een klein schepnetje. Doe dit
voorzichtig en zorg er voor dat er geen jongen mee uitgehaald worden.
- Gebruik het boverjstaande water om de vissen in het nieuwe aquarium in te
zetten.
11
riza
Vervolgens het niveau aanvullen met vers water welke vooraf op temperatuur is
gebracht.
Zet het filter van het oude aquarium over in het nieuwe aquarium.
Controleer regelmatig het nitriet-gehalte.
Opm: Mocht het nitriet-gehalte te hoog zijn, ververs het water dan gedeeltelijk. Herhaal dit zonodig
enkele dagen na elkaar tot dat het nitriet-gehalte een waarde van nul heeft.
Voer de jonge vissen in het begin alleen met anemia's. Zodra de jongen groot
genoeg zijn mogen ook Daphnia's en muggelarven gevoerd worden.
Na twee maanden zijn de vissen geschikt voor de kweek.
Opm: De visjes zijn bij een optimale verzorging na ca. 8 weken geslachtsrijp en kunnen dan in een
groter aquarium overgezei worden.
12
riza
SiSKS
6. KWALITEITSCONTROLE.
6.1 Voedsel.
Bij voorkeur levend voer geven!! Muggelarven, Daphnia's en Anemia's kunnen in
meer of mindere hoeveelheden uit eigen kweek gevoerd worden. Muggelarven
afkomstig uit een aquariumhandel kunnen parasieten introduceren.
De eitjes voor de kweek van Anemia moeten worden gekocht (bijlage 4).
De houdbaarheid van Trouvit bedraagt ca. 2 maanden (bij 20 °C). Door het koel te
bewaren bij 5°C is trouvit ca. 6 maanden houdbaar. Ingevroren is het ca. 2 jaar
houdbaar.
Levend voedsel moet van goede kwaliteit zijn; er mogen geen infecties in voorkomen
en geen verhoogde gehaltes aan verontreinigingen. Analyses van verschillende droge
visvoeders leverde voor Trouvit de volgende gehaltes op.
Gehalte in mg/kg d.s.
Hg/kg d.s.
Type
Cr
Cd
Ni
Pb
Zn
Cu
As
Hg
Lindaan
Trouvit
2.4
0.27
2.2
0.37
120
7.1
0.60
0.094
27
Geanalyseerd door TNO (pers. mededeling, 1988).
6.2 Waterkwaliteit.
Verhoging van het nitrietgehalte (a 10 mg/1) in het aquarium kan schadelijk zijn voor
de vissen. Als afbraakprodukt van eiwit ontstaat behalve nitriet ook ammonium. Bij
hoge pH-waarden (>8,5) wordt hieruit het giftige ammoniak gevormd. Dit is zeer
schadelijk voor de vissen.
Bij een te hoog nitriet gehalte mogen de vissen niet tot nauwelijks gevoerd worden.
Ververs het water gedeeltelijk en pas een forse beluchting d.m.v.de hoekfilters toe.
De 0 2 concentratie zal dan op een goed nivea blijven.
Vervang nooit het filter en het water tegeliik. Ook het actiefkool en de watten mogen
niet gelijktijdig worden vervangen. In het aquarium (en filter) treedt een bepaalde
bacteriegroei op, die de waterkwaliteit ten goede komt. Door slechts een van de twee
componenten te verversen, kan de bacteriestam in tact blijven.
Voedselresten, met name van levende organismen, kunnen schimmel op de bodem van
de aquaria veroorzaken. Geef niet te veel voedsel tegelijk en verwijder eventuele
resten regelmatig.
Te veel algengroei aan de wanden kan bestreden worden m.b.v. slakjes. Pas echter op
voor het introduceren van bacterien en/of infecties. Ook kunnen de wanden gereinigd
worden met een wisser.
Het zuurstofgehalte zal op peil blijven, zolang het water continu belucht wordt via de
hoekfilters.
13
riza
Het water is van goede kwaliteit als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
pH
02
temp.
nitraatgeh.
nitrietgeh.
NH„-geh.
7,5-8,5
a 7,5 mg/1
25 ± 2 °C
< 100 mg/1
< 10 mg/1
< 5 mg/1
6.3 Vissen.
6.3.1
Infecties en parasieten.
Wanneer de vissen uit de aquariumhandel aangekocht worden, dienen ze eerst 2
weken in quarantaine gehouden te worden, om introductie van infecties en ziektes te
voorkomen.
D.m.v. een uitstrijkje van de schubben te maken, kunnen onder de microscoop
oppervlakte infecties zichtbaar worden.
Zie voor meer informatie over infecties en ziektes bij vissen het dictaat van de cursus
vispathology (Stichting Post-Hoger Landbouwonderwijs te Wageningen).
Nieuwe vissen moeten behandeld worden met een "zoutbad". Plaats de vissen
gedurende 5 minuten in een bad met een 3% zeezout oplossing. Breng ze daarna over
in een aquarium met een 0,3% zeezout oplossing en vervolgens in kopervrij
leidingwater. Deze behandeling eventueel herhalen na twee weken. Door enkele keren
het aquarium water, in de eerste week, met steeds 1/4 deel te verversen zal de
zoutconcentratie geheel verdwijnen. Door deze werkwijze worden o.a. trematoden en
parasieten uitgeroeid.
Desinfectie met andere middelen is niet aan te raden, omdat dit de gevoeligheid van
de organismen aan kan tasten.
Let op dat besmette vissen en gebruiksmaterialen niet in contact komen met de
andere aquaria en kweken; gebruik voor elk aquarium verschillend materiaal.
De gevoeligheid van de vissen kan gecontroleerd worden door een bianco mee te
nemen in de SCE-test.
Wanneer er te veel sterfte op gaat treden, (als de vissen ca. 9 maanden oud zijn),
moeten de vissen opgeruimd worden m.b.v. MS 222 en etiianol.
6.3.2
Kwaliteit eiproductie.
Tel indien wenselijk, een keer per twee maanden de eiproductie.
Het aantal eitjes per vrouwtje per week ligt gemiddeld tussen de 10 en 30 stuks.
14
riza
7. SAMENVATTINGWERKZAAMHEDEN.
Algemeen:
- Om een indruk van de kweek te krijgen over de loop der maanden, is het
noodzakelijk de gegevens van de kweek (pH, NO, en 0 2 e.d.) op onderhoudslijsten in te vullen. Deze formulieren liggen bij de kweek (bijlage 1).
- Ten behoeve van de wet op de proefdieren is het verplicht de gegevens over
aantallen kweekvissen, jonge guppen, dode vissen, aantal gebruikte testvissen e.d.
te registreren. Zet deze gegevens op een formulier (bijlage 2).
Dagelijks:
- Voer de vissen 2 a 3 maal per dag met gevarieerd levend voer. Zonodig droog
voer (Trouvit) gebruiken.
- Noteer het tijdstip van voeren en het type voedsel.
- Voer de jongen 3 maal per dag met anemia's.
- Verwijder dode vissen en eventueel slecht uitziende exemplaren.
- Controleer temperatuur, beluchting en waterniveau.
Wekelijks:
- Verwijder voedselresten uit de aquaria.
Twee wekelijks:
- Maak zonodig de wanden van de aquaria schoon.
- Controleer de pH, N0 2 en het 0 2 gehalte in de aquaria.
- Ververs het turf in de turfpotten in de aquaria.
- Droog de turf en zet het vervolgens weg bij 20°C- 25°C.
Maandelijks:
- Ververs het water zonodig voor ca. 1/3 deel.
Enkele malen per jaar:
- Vervang de watten (niet tegelijk met het actief kool).
- Vervang het aktiefkool en steentjes van de hoekfilters.
- Controleer de eiproductie.
15
riza
8. AANBEVELING
Verkrijgbaarheid van Nothobranchius rachovii.
Indien er geen vissen van goede kwaliteit meer aanwezig zijn, of wanneer inteelt
voorkomen dient te worden, kan een nieuwe kweek opgestan worden met vissen van
andere instellingen (aquariumhouders, siervistelers):
Nuttige adressen voor informatie over de kweek van Nothobranchius rachovii:
Hr. Steinvoort
Hugo de Vriesstraat 3
Boskoop.
Tel: 01727 - 14082
Kweker Nothobranchius rachovii:
Sierviskwekerij " De Bieze "
Hr. Blok
De Bieze 40 - 42
Boskoop.
Tel: 01727 - 16956
BIJ VOORKEUR WORDEN VOOR DE SCE-TEST VISSEN GEBRUIKT VAN
CA. 2 TOT 4 MAANDEN OUD.
16
MiMMiiMMimMiiiai^^
:::; riza
9. REFERENTIES.
Alabaster, J.S. and R.R. Lloyd (1980). Water quality criteria for freshwater fish. Food
and Agriculture Organization of the United Nations, Butterwonhs, London, England,
pp 297.
Frey, H. (1974). Het aquarium van A tot Z. Thieme, Zutphen, 2de druk, 413-415.
Landbouwuniversiteit Wageningen: Cursus Vispathologie, Stichting Post-Hoger
Landbouwonderwijs.
Nitrat-test, Merckoquant 10020/10050. Teststabchen zum Nachweis und zur halbquan
titativen Bestimmung von Nitrat-Ionen.
Van de Kerkhoff, J. (1987). Kweek en verzorging van Nothobranchius rachovii. KIWA
N.V., Nieuwegein.
Wildekamp, R. (1990). Killi - vissen. Zuidgroep uitgevers, Best, ISBN 90 6248 289 9.
.
17
riza
Bijlage 1
Onderhoudslijst voor Nothobranchius rachovii.
ONDERHOUDSUJST VOOR NOTHOBRANCHIUS RACHOVII.
Aqua.nr.
PARAMETERS
ONDERHOUD
PH
02
N02 Temp Aquar. Filter Turf
Anemia
Maand:
VOEDiNG
Muggel. Trouvit Daphnia
Datum
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
= actief kool watten ververst.
+° = watten ververst.
+ " " = watten gespoeld.
+
Aantal aanwezige vissen:
begin v/d maand:
eind v/d maand:
Opm:
18
riza
Bijlage 2
Registratieformulier voor de kweek van Nothobranchius rachovii.
Datum
Vanaf kweker
Eigen kweek
Sterfte in kweek
•
19
Bijzonderheden
riza
Bijlage 3
Registratieformulier voor eiproductie Nothobranchius rachovii.
Datum
Aantal turfpotten Inzet datum
Aantal jongen
»
20
Bijzonderheden
riza
Bijlage 4
Overzicht leverancters voor het kweken van Nothobranchius rachovii.
- Aquaria:
Siervis in- en expon bedrijf Jarathana,
Platinastraat 56, Lelystad. tel: 42484
contact persoon: Hr. Makkinje.
Dierenwinkel.
- Verwarmingselementen
(50W - 150W):
Aquariumhandel
- Aquariumthermometer:
- Schepnetjes:
- Filter voor perslucht
(0,2u, Millex-FG 50,
50 mm,
type nr. SLFG 05010): Millipore Nederland, Penningweg 33,
Etten Leur (NB)
- Nothobranchius
rachovii:
"De Bieze" Sierviskwekerij, Boskoop.
De Bieze 40-42. tel: 01727-16956
Hr. Steinfoort, paniculiere kweker.
tel: 01727- 14082
Muggelarven:
Eigen Kweek (SOP AOCE/06).
Daphnia's:
Eigen Kweek (SOP AOCE/02).
Anemia-eitjes:
Catfish, Veemarktkade 8, Den Bosch,
tel: 073-213323
Trouw & Co., Putten (Vijge, Vaassen)
Trouvit:
Boskoops
fijn; Intervena, Eelde-Paterswolde)
Turfmolm:
Hoekfilters
Aquariumhandel
hardkunststof:
Steentjes:
Aktiefkool:
Perlonwatten:
Verdovingsoplossing/Liter DSW:
MS 222:
3,0 g: Sigma
NAHC03: 1,5 g: Merck 6329
Testkit voor N0 3 /N0 2
nitraat-test.:
Merck: Merckoquant 10.020
Glazen potten met
bakeliet deksel:
Dijkstra vreenigde b.v. Kabelweg 47,
1041 BA Amsterdam, tel: 020-6824905
21

Download Report