BMB145 (maart 2014) : digitale versie

Bouwen met baksteen
1/2014
Gebouwen met karakter
nr 145 - driemaandelijks tijdschrift - januari-februari-maart 2014 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling
BOUWEN MET BAKSTEEN
is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie.
Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.
Abonnement: Catherine Bral
Redactie: Laurie Dufourni
Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche
http://www.baksteen.be
e-mail: [email protected]
Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel
tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40
Druk:
INHOUD
Gebouwen met karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Uitbreiding van een rusthuis in Herselt
LLOX architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Woning in Tienen
AST77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Appartementsgebouw in Gent
Enplus architecten - Nicolas Blondeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Rijwoning in Deurne
De Gouden Liniaal Architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Architectuurpraktijk en vakantiewoning in Dudzele
Architectuurkantoor Monbaliu
Techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Akoestiek
Baksteenprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Sociaal sportief centrum in Aarhus (Denemarken)
Sam Van Mele
Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
GEBOUWEN MET KARAKTER
Foto: Frans Switsers
Bij een ontmoeting is de
eerste indruk dikwijls bepalend… dit is
niet anders bij gebouwen. Het gevoel
en de perceptie bij een eerste bezoek,
zal onze relatie met bepaalde gebouwen
beïnvloeden.
De gepubliceerde projecten in dit
nummer van Bouwen met Baksteen
hebben duidelijk gekozen voor
“karakter”. Is het niet door de combinatie van metselverbanden, kleuren,
vormen of nog andere architecturale
elementen; deze realisaties in baksteen
blijven niet onopgemerkt. Ze blijven
nochtans coherent met hun omgeving
en zijn niet extravagant.
Een subtiele mengeling van karakter en
soberheid!
1
2
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
Uitbreiding van een rusthuis in Herselt
LLOX architecten
Foto’s: Frans Switsers
Deze uitbreiding van het rust-
loggia’s die schuin uit de gevel van
huis van Herselt bevat 42 serviceflats. De
de parementmuur steken. Zodoende
architecten ontwierpen twee nieuwe vleu-
wordt ook een architecturaal verband
gels die loodrecht op elkaar staan en de
gecreëerd! Door de hedendaagse vorm-
afmetingen van de bestaande gebouwen
geving krijgt men een indruk van schuin
kopiëren. Op die manier vormen ze een
uit de gevel springende muurelementen.
nieuwe schakel in dit geheel waaraan in
Dit effect wordt nog benadrukt door
het verleden reeds verschillende uitbrei-
een witte pleisterlaag op de zijkanten.
dingen werden toegevoegd.
De loggia’s zijn op elke gevel anders
georiënteerd, zodat het zicht vanuit de
De verbinding met de bestaande
woonkamer van de appartementen mooi
gebouwen gebeurt via het glazen gelijk-
gekaderd is. Voor het ontwerp van de
vloers van de centrale vleugel. Vanaf de
gevel werd nochtans geen precies ritme
straat kan men er doorheen kijken tot
gevolgd, maar het werd zo uitgedacht
aan de achterkant. De zijvleugel is dan
dat harmonieuze gevels verkregen
weer gedeeltelijk gebouwd op pilotis
werden.
en hier werden enkele parkeerplaatsen
Het metselwerk is het laatste element
voorzien.
waardoor de bestaande delen en de
Naast deze fysieke verbinding van
uitbreiding een geheel vormen. De
de gebouwen hebben de architecten
keuze van gevelsteen drong zich op
bouwkundige elementen van het vroe-
om een eenheid te creëren met het
gere rusthuis geherinterpreteerd, met
vroegere rusthuis. De architecten zijn
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
Download de projectfiche
hierbij nog een stapje verder gegaan
De uitbreiding van het rusthuis straalt
en hebben bakstenen van vier verschil-
originaliteit uit, maar de inspiratie
lende kleuren (geel-beige-bruin-grijs)
ervoor werd gevonden in het oude,
met elkaar gemengd. Hiermee wordt
bestaande gebouw.
verwezen naar de kleuren van de
oudere gebouwen van het rusthuis.
www.llox.eu
3
4
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
Woning in Tienen
AST77
Foto’s: Steven Massart
Deze compacte woning in
Dankzij het totale woningconcept kon
aan de achterkant van het huis voor-
opbouw staat in een rustige wijk in
men een antwoord bieden aan het
zien. Via een open trap in de inkom kan
Tienen. De door de architecten voorge-
beperkte budget en de niet zo gunstige
men naar de lager gelegen leefruimtes
stelde visie heeft geleid tot een opmer-
oriëntatie van de bouwgrond. Om de
of naar de op de verdieping gelegen
kelijk architecturale verschijning dat de
zuidwestelijke oriëntatie aan de straat-
slaapkamers. De leefruimtes liggen een
aandacht trekt in de straat maar waarvan
kant zo goed mogelijk te benutten,
half niveau lager dan het straatniveau,
de vormgeving zeer sober blijft.
hebben de architecten de “voor- en
waardoor de verhouding met de buiten-
achterkant” verwisseld. Op die manier
wereld verandert en de woonruimtes
hebben ze een terras en een tuintje,
voldoende privacy hebben. De privacy
niet aan de achterkant van de woning,
van de woning zal ook worden gevrij-
maar aan de straatzijde aangelegd,
waard door een beukenhaag rondom
zodat de leefruimtes naar het zuid-
rond de tuin.
westen konden worden gericht. In deze
logica om de traditionele ligging van de
Het contrast in de materiaalkeuze
ruimtes om te draaien werd de voordeur
tussen het lager gelegen niveau
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
en de verdieping weerspiegelt de
totaal verschillende relaties met de
“buitenwereld”. Terwijl men vanuit de
leefruimtes door brede vensters rechtstreeks naar buiten kan kijken, zijn de
kamers op de verdieping meer naar
binnen gericht. Daarom is, met uitzondering van de glazen opening aan de
achterkant, heel de verdieping omgeven
door een “omhulsel” van bakstenen.
Voor het metselwerk is de keuze
gevallen op een strengperssteen, die
gewoonlijk gebruikt wordt voor akoestische geluidsmuren langsheen de autosnelwegen. Het legvlak is het zichtvlak
geworden, waardoor de kleurschakering
beter aansloot met de omliggende
woningen uit de jaren vijftig. Door deze
kanteling en het gestapelde metselverband geeft het aanzicht van de woning
een op eerste zicht iets of wat bevreemdend aanzicht.
Vanaf de kamers, die enkel werden
ontworpen als slaapruimtes, kunnen de
vensters worden geopend met zicht op
de achterzijde van de parementmuur,
waarvan de geperforeerde bakstenen
het buitenlicht zacht laten “doorschemeren” zoals door een sluier.
www.ast77.be
Download de plannen en sneden
vierenveertigste jaargang
2014
5
6
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
Appartementsgebouw in Gent
Enplus architecten - Nicolas Blondeel
Foto’s: Studio Claerhout
Architect Nicolas Blondeel kon
in dit gebouw met negen appartementen
zich creatief volledig uitleven. Door de
volumetrie met onregelmatig inspringende
en vooruitstekende gedeelten en de
textuur van de gevel straalt dit appartementsblok een zeer eigen karakter uit.
De grootste moeilijkheid van het project
bestond erin zoveel mogelijk appartementen te ontwerpen, terwijl tegelijkertijd de bouwnormen betreffende de
oppervlakte moesten worden nageleefd.
De overhangen in de volumetrie creëren
extra ruimte en vormen een verwijzing
naar de alkoven van andere gebouwen
Dit technische gegeven bood de gele-
in de wijk. Deze uitsnijdingen en
genheid om vrij spel te geven aan de
uitsprongen komen ook terug aan de
creativiteit, waarbij de steenstrips
achterkant van het gebouw.
zowel horizontaal als verticaal werden
gekleefd. Op die manier wordt over een
Een ander desideratum van de bouw-
deel van het gelijkvloers het effect van
heer was een duurzame buitenbe-
een ‘sokkel’ bekomen. Maar de techni-
kleding. Het gebruik van gebakken
sche mogelijkheden waren hiermee nog
aarde drong zich dus op … ja, maar
niet uitgeput; zo konden ook steenstrips
niet onder de traditionele vorm van
van verschillende diktes (2 en 3 cm)
een gevelsteen. Want inderdaad, in de
worden afgewisseld om een parement
stad en dan nog op een relatief smal
met veel textuur te creëren; een ware
perceel, telt elke centimeter! Om met
stijloefening!
minder dikke muren te werken en toch
een grote isolatiedikte te behouden,
www.enplusarchitecten.be
heeft de architect gebruik gemaakt van
keramische steenstrips die op isolatie
werden gekleefd.
Download andere foto’s
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
7
8
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
Rijwoning in Deurne
De Gouden Liniaal Architecten
Foto’s: Dennis Brebels - Serge Brison
Download de plannen en sneden
© Serge Brison
© Serge Brison
Deze rijwoning werd gebouwd
een herinterpretatie geworden van de
voor AG VESPA die zich tot doel heeft
typische elementen van de wijk: de
gesteld om kwalitatieve stadswoningen
uitgesproken kroonlijst, het metselwerk
aan te bieden aan een betaalbare prijs.
van rode baksteen, de plint en het wit
Ook de architectuur draagt bij tot de
schrijnwerk van de vensters.
kwaliteit!
Bij deze hedendaagse renovatie zijn
er twee belangrijke elementen die de
© Dennis Brebels
Door het aanwenden van elementen
gevel zo uniek maken: enerzijds de
die aan de wijk een eigen identiteit
hoge vensters van buitenproportio-
geven en door ze op een eigentijdse
nele afmetingen die al van erg ver de
manier vorm te geven, zorgden de
aandacht trekken en anderzijds ook de
architecten van deze woning voor een
motieven in het metselwerk. De plint
toonaangevend element en een voor-
is ontworpen in metselwerk in stapel-
beeld van vernieuwing in de straat.
verband, terwijl de verdieping dan weer
Deze kleine rijwoning is zo eigenlijk
is uitgevoerd in Vlaams verband, met
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
terugliggende kopstenen. Het metselwerk vertoont op die manier een ietwat
atypisch karakter en een heel verzorgde
afwerking.
De samenhang met de wijk wordt
verdergezet in de indeling van de
binnenruimtes. Voor dit project is
de verhouding met de straat immers
belangrijk: de keuken op de bel-etage
biedt een mooi evenwicht tussen
© Dennis Brebels
privacy enerzijds en sociale controle
anderzijds. De ingangsruimte doet
dienst als fietsenberging en vormt door
zijn hoogte van anderhalve verdieping
de overgang tussen de straat en de
woning. De trappen tussen de verschillende splitlevels bevinden zich centraal
in de woning.
Dit rijhuis vormt een perfect voorbeeld
van integratie in het straatprofiel, terwijl
het tevens een zeer eigen karakter
uitstraalt.
© Serge Brison
© Serge Brison
www.degoudenliniaal.be
9
10
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
BINNENLANDSE ARCHITECTUUR
Architectuurpraktijk en vakantiewoning
in Dudzele
Architectuurkantoor Monbaliu
Foto’s: Studio Claerhout
Met de uitbreiding van zijn
de jaren 1930, en ook van de privéwo-
architectenbureau en het bouwen van een
ning van de architect. Dankzij de grote
vakantiewoning heeft Pascal Monbaliu
ramen stroomt het licht overvloedig
enkele van zijn ambities gerealiseerd.
binnen in het nieuwe gedeelte, terwijl
Door de keuze en de uitvoering van de
in het ruime atelier het daglicht wordt
materialen, de hoge ramen en het feit
binnengebracht en via een ruime vide
dat er een gemeenschappelijke tuin is,
opening ook de halfondergrondse werk-
maken de twee elementen van het project
ruimtes verlicht. Vandaag zijn oud en
ontegensprekelijk deel uit van hetzelfde
nieuw dus perfect met elkaar verweven.
geheel. Toch zijn ze eenvoudig te onderscheiden van elkaar en hebben ze elk hun
Het tweede element van het project is
eigen, specifieke karakter.
het gastenverblijf, met de sprekende
naam “Tube”. De architect kon hier een
Dit project bestond uit de uitbreiding
reeds lang gekoesterde droom verwe-
van het architectenatelier, dat was inge-
zenlijken, meer bepaald het optrekken
richt in een te klein geworden woning uit
van een gebouw met een ronde vorm.
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
In het vakantiehuis kunnen tien
hoe het voelt om in een ronde vorm
zodat het bijzondere karakter van deze
personen logeren, maar het kan ook als
te leven en de inrichting werd hieraan
plaats nog meer erkend zal worden. Het
twee aparte vakantiewoningen worden
aangepast.
metselwerk werd uitgevoerd in wild
verband met dunne voegen.
verhuurd. Ook binnenin ervaart men
In de stedenbouwkundige voorschriften
werden specifieke dakhellingen voor-
Tenslotte vormt het nieuwe geheel een
geschreven. De architect heeft deze
schakel met de omliggende gebouwen
verplichting ietwat speels ge(her)ïnter-
en er kwam ook plaats voor een tuintje
preteerd door het dak van het gasten-
aan de straatkant. De architect hechtte
verblijf “schuin af te snijden” en door
vooral belang aan kleur en bomen aan
ook aan het dak van de uitbreiding een
de straatkant omdat dit ontbrak in het
zeer speciale volumetrie te geven.
dorpscentrum.
Pascal Monbaliu houdt van bouwen met
Het project is bouwkundig gezien een
baksteen, vooral omwille van de duur-
belangrijk element geworden in het
zaamheid van het materiaal. De archi-
dorp, terwijl toch ook een zekere sober-
tect en zijn vrouw hadden een voor-
heid behouden werd. De hedendaagse
liefde voor natuurkleurige materialen
architectuur zal zo geleidelijk aan
en hebben deze steen gekozen omwille
steeds meer aanvaard worden door de
van zijn tamelijk homogene kleur met
bewoners van de streek en het project
aardekleuren met roodbruine tinten.
zal voor altijd de stempel van zijn
Ze hopen dat de kleurencombinatie
ontwerper blijven dragen.
tussen de stenen, de tegelpannen en
het schrijnwerk uniek blijft in de streek,
www.monbaliu.be
11
12
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
TECHNIEK
AKOESTIEK
Inleiding
moet opgericht worden volgens de
aangepast te worden. Door de opkomst
“regels van de kunst”. Wat die “regels
van lichtere bouwwijzen wordt namelijk
van de kunst” juist inhouden, kan even-
de laagfrequente geluidisolatie steeds
home-theaters, dichtere bebouwing heb-
tueel beschreven staan in Belgische
belangrijker en zullen de internationaal
ben allemaal tot gevolg dat de geluids-
normen. De prestatie-eisen,opgenomen
genormaliseerde meetmethoden en de
belasting van onze gebouwen steeds
in normen, kunnen als basis dienen
berekeningen van de ééngetalsaandui-
toeneemt. Deze evolutie maakt dat akoes-
voor het oordeel van de rechter bij
dingen hiermee in de nabije toekomst
tiek, naast andere gekende thema’s zoals
eventuele betwistingen.
rekening houden. Aangezien de pres-
Verkeer, muziekinstallaties,
energieprestatie en stabiliteit, geleidelijk
tatie-eisen gebaseerd zijn op deze internationale ééngetalsaanduidingen, zullen
ment bij de ontwerp- en uitvoeringsfase
Prestatiecriteria in de
Belgische normalisatie
van een gebouw. En terecht zoals blijkt,
In 2008 verscheen het eerste
worden geactualiseerd.
want vaak zijn de achteraf aangereikte
deel van de nieuwe normenreeks
oplossingen in een afgewerkt bouwwerk
NBN S01-400-1 tot -3. De in deze
kostelijk en minder efficiënt. Preventieve
normenreeks vermelde prestatiecri-
maatregelen zoals een doordachte keuze
teria vervangen de oude prestatie-
NBN S01-400-1 Akoestische
criteria voor woongebouwen
(jan.2008)
voor een bepaalde lokaalschikking of een
criteria vermeld in de normen NBN
Deze norm legt de werkwijzen vast voor
bepaald technisch bouwconcept, kun-
S01-400:1977 en NBN S01-401:1987.
het karakteriseren van de lucht- en
nen de bouwheer heel wat moeilijkheden
De volgende delen zijn nu reeds
contactgeluidisolatie, van het geluidni-
besparen.
verkrijgbaar:
veau van installaties en van de nagalm
• NBN S01-400-1: 2008 Akoestische
in woongebouwen. De norm bepaalt
zijn plaats verovert als maatgevend ele-
Het behalen van een goede akoestische
prestatie van een gebouw is afhankelijk
van veel parameters en voornamelijk
criteria voor woongebouwen;
• NBN S01-400-2: 2012 Akoestische
criteria voor schoolgebouwen
dan ook de Belgische normen moeten
de vereisten waaraan moet voldaan
worden aangaande lucht- en contactgeluidsisolatie, aangaande gevelisolatie,
aangaande het lawaai van technische
van details. Welke snelbouwsteen
gebruikt wordt, is nog steeds een
Momenteel (2013) werkt de norm-
installaties en aangaande de beheersing
belangrijk aspect, maar de wijze waarop
commissie “akoestiek” (NBN E 126)
van de nagalm van specifieke ruimten.
de details uitgevoerd worden is even
aan het derde deel, namelijk “NBN
De door deze norm vastgestelde eisen
belangrijk. Zo wordt bijvoorbeeld de
S01-400:3: Akoestische criteria voor
vervallen wanneer specifieke wettelijke
flankerende geluidsoverdracht sterk
niet-residentiële gebouwen”. We
bepalingen gelden. Dit kan bijvoor-
gereduceerd door gebruik te maken van
verwachten dat deze norm eind 2014
beeld het geval zijn met betrekking
ontkoppelingssystemen (akoestische
gepubliceerd wordt. Tot dan blijven de
tot de gevelisolatie in de buurt van
strips) boven en onderaan de gemene
oude normen van toepassing voor niet-
luchthavens.
muren.
residentiële gebouwen.
De norm maakt een onderscheid tussen
Over het onderwerp akoestische isolatie
Als gevolg van evoluties binnen de
twee prestatieniveaus: de vereisten
bestaat in ons land geen wet of decreet
internationale en Europese norma-
voor een normaal akoestisch comfort en
dat minimale eisen oplegt. Hier geldt
lisatie, dienen wellicht ook deze
de vereisten voor een verhoogd akoes-
de rechtspraak die stelt dat een gebouw
3 recente normen reeds in 2016
tisch comfort bij een normale lucht- en
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
contactgeluidsbelasting. De vereisten
van ruimte 1 naar ruimte 2 kan naast
dienen de correctiefactoren (C;Ctr)
voor een normaal akoestisch comfort
directe transmissie doorheen de schei-
steeds vermeld te worden.
beogen om 70% van de gebruikers
dingsmuur ook andere wegen volgen.
tevreden te stellen met de geluidsiso-
Dit heeft als gevolg dat de isolatie
Contactgeluidsisolatie
latie. De vereisten voor een verhoogd
tussen de twee lokalen lager ligt dan
Met betrekking tot contactgeluids-
akoestisch comfort zijn erop gericht
de luchtgeluidsisolatie van de schei-
isolatie worden eisen gesteld aan de
om 90% van de gebruikers tevreden te
dingswand. Om de invloed van deze
parameter L’nT,w (gewogen gestandaar-
stellen.
andere wegen in rekening te brengen
diseerde contactgeluidsdrukniveau in
wordt gewerkt met een in situ gemeten
situ).
De norm bepaalt de vereiste akoes-
parameter DnT,w. Deze parameter is een
De contactgeluidsisolatie tussen
tische criteria voor het afgewerkte
goede benadering van de comforter-
twee bovenliggende vertrekken wordt
gebouw voor het bekomen van één
varing van de bewoner van de ruimte.
bepaald door het geluidsdrukniveau te
van de prestatieniveaus. De gestelde
De eisen gesteld aan DnT,w worden
meten in het onderste vertrek, wanneer
eisen hebben betrekking op het totale
weergegeven in tabel 1. Aangezien
in het bovenste lokaal op de grond
ontwerp van het afgewerkte gebouw en
de parameter DnT,w aangeeft hoe sterk
wordt gehamerd met een genorma-
trachten niet meer de bouwelementen
het geluid gereduceerd wordt, is het
liseerd klopapparaat. Deze gemeten
in categorieën in te delen zoals de oude
belangrijk dat deze parameter zo
waarde dient aangepast te worden
norm.
groot mogelijk is. Hoe groter DnT,w ,hoe
met een correctiefactor ter inrekening
beter de akoestische isolatie van het
van de invloed van absorptie in het
De opgestelde eisen in deze norm
systeem. Met deze nieuwe grootheid is
ontvangstlokaal. Om te kunnen spreken
vormen de uitgangspunten bij het
nu niet enkel de massa van de wand
over het volledige spectrum en niet over
uitwerken van een ontwerp. Zij spelen
van belang doch ook de flankerende
één frequentieband wordt overgestapt
dus een rol in het ontwerp, de detail-
overdracht van geluid, waaronder de
naar de ééngetalsaanduiding L’nT,w.
lering, de uitvoeringswijzen en de
knoopreductiecoëfficienten en de
De eisen gesteld aan L’nT,w worden weer-
materiaalkeuze.
grootte en absorptie van de meet-
gegeven in tabel 2. In tegenstelling tot
ruimtes. Al deze waarden worden
de karakteristiek DnT,w duidt de para-
Luchtgeluidsisolatie
samen gecombineerd in de waarde
meter L’nT,w geen verschil in geluiddruk-
Met betrekking tot luchtgeluidsisolatie
DnT,w . Het is dus onvolledig om enkel te
niveau aan, maar het geluiddrukniveau
worden eisen gesteld aan de parameter
spreken van de geluidsverzwakkings-
in een bepaalde ruimte. Om een goed
DnT,w (het gewogen gestandaardiseerde
index Rw(C; Ctr), deze waarde alleen
akoestisch comfort te bekomen dient
geluidsdrukniveauverschil tussen twee
biedt geen enkele garantie op het halen
deze parameter dus zo klein mogelijk
ruimten). Een geluid dat zich verspreidt
van de vereiste DnT,w -waarde. Tevens
te zijn.
ZENDRUIMTE
buiten de woning
ONTVANGSTRUIMTE
binnen de woning
Normaal
akoestisch
comfort
Verhoogd
akoestisch
comfort
Elke ruimte
Elke ruimte uitgezonderd een
technische ruimte of inkomhal
DnT,w ≥ 54 dB
DnT,w ≥ 58 dB
Elke ruimte van een nieuwbouw
rijwoning
Elke ruimte van een nieuwbouw
rijwoning uitgezonderd een
technische ruimte
DnT,w ≥ 58 dB
DnT,w ≥ 62 dB
ZENDRUIMTE
binnen de woning
ONTVANGSTRUIMTE
binnen de woning
Normaal
akoestisch
comfort
Verhoogd
akoestisch
comfort
Slaapkamer, keuken, woonkamer en
badkamer (die niet alleen toebehoort
aan de slaapkamer/ontvangstruimte)
Slaapkamer, studeerruimte
DnT,w ≥ 35 dB
DnT,w ≥ 43 dB
Tabel 1: Eisen met betrekking tot de luchtgeluidsisolatie tussen twee ruimten
13
14
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
ZENDRUIMTE
buiten de woning
ONTVANGSTRUIMTE
binnen de woning
Normaal
akoestisch
comfort
Verhoogd
akoestisch
comfort
Elke ruimte
Elke ruimte uitgezonderd een
technische ruimte of inkomhal
L’nT,w ≤ 58 dB
L’nT,w ≤ 50 dB
Elke ruimte uitgezonderd een slaapkamer
Slaapkamer
L’nT,w ≤ 54 dB
L’nT,w ≤ 50 dB
ZENDRUIMTE
binnen de woning
ONTVANGSTRUIMTE
binnen de woning
Normaal
akoestisch
comfort
Verhoogd
akoestisch comfort
Slaapkamer, keuken,
woonkamer en badkamer (die
niet alleen toebehoort aan de
slaapkamer/ontvangstruimte)
Slaapkamer, studeerruimte
/
L’nT,w ≤ 58 dB
Tabel 2: Eisen met betrekking tot de contactgeluidsdrukniveau in ontvangstruimten
Gevelisolatie
derhalve mee in het ontwerp, in de
een te beschermen ruimte
NBN S01-400-2 Akoestische
criteria voor schoolgebouwen
(okt.2012)
Voor de bescherming van een ruimte
De eisen van akoestische isolatie voor
Deze norm legt enerzijds de werkwijzen
tegen het omgevingslawaai zijn er
schoolgebouwen zijn vastgelegd in
vast voor de prestatie-eisen en de
Algemene eisen voor een gevelvlak van
detaillering en in de uitvoeringswijzen.
minimum waarden voor DAtr (gewogen,
de norm NBN S 01-400-2: 2012
evaluatiemethoden voor de lucht- en
gestandaardiseerde geluiddrukniveau-
‘Akoestische criteria voor school-
contactgeluidisolatie, voor het instal-
verschil voor een gevelvlak met het
gebouwen’. Door het KB van 30
latielawaai en voor de nagalm in
typespectrum voor wegverkeerslawaai)
september 2012 (Koninklijk besluit
schoolgebouwen.
vastgelegd.
houdende bekrachtiging van Belgische
normen uitgewerkt door het Bureau
De door deze norm vastgelegde eisen
Eisen voor de gevelelementen
voor Normalisatie) werd de norm van
vervallen wanneer specifieke bepalingen
Gezien een gevelvlak meestal bestaat
toepassing verklaard voor de bouw of
gelden. Dit kan bijvoorbeeld het geval
uit meerdere gevelelementen, door
verbouwde delen van schoolgebouwen
zijn met betrekking tot de gevelisolatie
verschillende bouwactoren geplaatst,
vanaf 1 januari 2013.
in de buurt van luchthavens.
correcte aansluitingsdetails en een
De criteria zijn evenwel niet van toepas-
voldoende akoestische prestatie van elk
sing op eventuele delen van het school-
gevelelement, noodzakelijk zijn om aan
gebouw met een verblijfsfunctie (zoals
NBN S01-400-3 Akoestische
criteria voor niet-residentiële gebouwen
de hierboven genoemde algemene eisen
bv. in internaten) en eveneens niet op
Voor het ogenblik zijn de werkzaam-
te voldoen.
tijdelijke constructies.
heden bezig binnen de normcommissie
Volgende eisen kan men tevens terug-
De voorliggende norm bepaalt de
keling van de norm NBN S01-400-3:
vinden in de NBN S 01-400-1:
vereiste akoestische prestaties van het
Akoestische criteria voor niet-residen-
- eisen m.b.t. het bouwdossier
afgewerkte schoolgebouw. Dit betekent
tiële gebouwen.
- eisen m.b.t. de controle van de
dat de betreffende metingen slechts
zal een nauwkeurige uitvoering met
Akoestiek (NBN E 126) voor de ontwik-
gevelisolatie
- eisen m.b.t. het installatielawaai in
verschillende ruimten
- eisen met betrekking tot nagalmtijd
en absorptie
kunnen uitgevoerd worden indien alle
Zolang deze nieuwe norm niet van
voor de meting relevante omstandig-
kracht wordt, zijn aldus nog de oude
heden gerealiseerd zijn. De vooropge-
eisen van toepassing die vermeld staan
stelde eisen aan het afgewerkte gebouw
in de normen:
zijn ook de uitgangspunten bij het
• NBN S01-400:1977 Akoestiek -
uitwerken van een ontwerp. Zij spelen
Criteria van de akoestische isolatie.
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶②③④
vierenveertigste jaargang
2014
Het is belangrijk om te begrijpen dat
- beperking van het contactgeluids-
- Grenswaarden voor de geluids
de uitspraak die men in het verleden
niveau door de toepassing van een
niveaus om het gebrek aan comfort
hanteerde “hoe zwaarder het materiaal,
zwevende vloer
in gebouwen te vermijden.
hoe beter” (gebaseerd op de massawet)
• NBN S01-401:1987 Akoestiek
zijn beperkingen kent en dat de massa-
- de toepassing van akoestische
muurstroken
De erin vermelde prestatie-eisen
veer-massa-wet de oplossing biedt. Een
- aansluiting met de gevels
worden nog uitgedrukt in de oude
ontdubbelde wand bestaande uit twee
- wachtmuren en ankerloze
Belgische categorieën in plaats van de
spouwbladen in snelbouwsteen, geeft
internationaal geldende ééngetalsaan-
een hogere geluidsisolatie dan een
duidingen zoals gedefinieerd in NBN
enkele wand met dubbele wanddikte.
EN ISO 717- 1 en 2.
Belangrijk hierbij is de spouwbreedte
spouwmuurconstructies
- een beperkte ontkoppeling van de
vloerplaat
- trappenhuizen en liftkokers.
gezien deze een invloed zal hebben op
Er bestaat geen eenduidige relatie
de resonantiefrequentie van de ontdub-
Besluit
tussen de oude Belgische categorieën
belde wand.
Bouwakoestiek en akoestiek vormen
een aparte en moeilijke wetenschap
en de internationale grootheden. Ook
de toleranties in beide methoden zijn
Vanuit de ruwbouwconcepten zal
doch aan de hand van de verschillende
verschillend.
het duidelijk worden dat er tal van
uitgewerkte “akoestische ruwbouwcon-
mogelijkheden zijn met onze kera-
cepten” kan er in de meeste gevallen
Belang van detaillering:
akoestische
ruwbouwconcepten
mische producten op gebied van de
een oplossing gevonden worden.In een
akoestische prestatie-eisen. Men kan
volgende uitgave zullen wij meer in
immers inspelen op de verschillende
detail op de hogervernoemde “akoesti-
Door het WTCB zijn in overleg met de
parameters van het totaalconcept of vb.
sche ruwbouwconcepten” ingaan en de
sectoren voor de meest voorkomende
door de toepassing van de akoestische
diverse mogelijkheden met onze kera-
situaties “akoestische ruwbouwcon-
matten. Tevens zijn er oplossingen met
mische metselstenen toelichten.
cepten” uitgewerkt.
keramische voorzetwanden, volledig
Met deze ruwbouwconcepten is het
omgordt door een akoestische mat.
Bronnen
WTCB-dossier 2012/2.18 Akoestische
mogelijk om rijwoningen en appartementen op te trekken die aan de criteria
De herziene versie van de STS 22
verbetering van de ruwbouw door
van een normaal of verhoogd akoestisch
“technische specificaties: metselwerk”
middel van ontdubbelde gemene muren
comfort uit de norm NBN S 01-400-1
licht de ruwbouwconcepten in detail toe
voor rijwoningen en appartementen.
voldoen. Hoewel dit tevens mogelijk
en geeft tevens specifieke bouwricht-
WTCB-dossier 2013/04.14
is met andere systemen bestaan de
lijnen voor:
Luchtgeluidsisolatieverbetering met
ruwbouwconcepten uit een aantal
- de funderingen
voorzetwanden.
akoestische oplossingen waarbij de
- de aansluiting met de
STS 22 Metselwerk, Hoofdstuk 5:
gemene muur bestaat uit ontdubbelde
dragende wanden, waarvan de spouw
dakconstructie
- de niet-dragende binnenwanden
voorzien is van isolatie.
akoestiek
Uitgave BBF: “Muren uit baksteenmetselwerk: akoestische isolatie”
massa
massa
Figuur 1: Ontdubbelde scheidingswand in baksteenmetselwerk
15
16
BOUWEN MET BAKSTEEN
❶ ② ③ ④ vierenveertigste jaargang 2014
BAKSTEENPRIJS
Sociaal sportief centrum in Aarhus
(Denemarken)
In 2013 werd de Baksteenprijs toegekend aan Sam Van Mele van Luca School of Arts. Gelukwensen aan deze jonge architect
en ook aan de andere deelnemers. U kunt de lijst met deelnemers bekijken op onze website.
Den gamble By (Oude stad) is het oude
stadscentrum van de stad Aarhus. Ze
wordt gekenmerkt door het specifieke
gebruik van baksteen. Baksteen wordt
gebruikt als opvulling tussen de houten
structuur van de gebouwen. Op deze
manier krijgt het gebouw een duidelijke
identiteit ten opzichte van anderen
en blijft de binnenruimte flexibel. Het
materiaal wordt op een zodanige manier
gebruikt dat het zijn sterktes gebruikt
en zijn zwaktes ontwijkt.
Het ontwerp is opgebouwd uit een betonnen structuur. De schil van het gebouw
staat op zich. De overspanning van het
Op deze manier krijgt het gebouw een
Het maaiveld wordt opgevat als een
gebouw wordt beperkt zodat de binnen-
duurzame schil wat in deze maritieme
sokkel voor het gebouw waarin de
ruimtes geen enkel structureel element
omgeving zeker nodig was.
omgeving op verschillende manieren
bevatten. Het dak bevat alle technische
wordt ervaren. Bovenop deze dyna-
leidingen, ook dit leidt tot een flexibel
Het langwerpige volume geeft een
mische sokkel staat een zuiver volume
geheel dat in de toekomst makkelijk kan
statische indruk in de omgeving zonder
waarin functies vervat zitten.
inbreiden, uitbreiden en veranderen van
deze te verdringen. Er is getracht het
functie. Baksteen wordt gebruikt om het
monolitische volume op een subtiele
Het materiaal baksteen geeft een
betonnen structurele grid in te vullen.
manier in te planten.
duidelijke identiteit aan het gebouw en
wordt op een flexibele manier gebruikt
wat nieuwe perspectieven opent voor het
gebruik van dit karakteristieke materiaal.
Tekst: Sam Van Mele
Download de plannen en sneden
BELGISCHE DAKPAN- EN BAKSTEENFABRIKANTEN
Bakstenen voor gewoon metselwerk:
V: volle baksteen voor gewoon
metselwerk
P: geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk
L: geperforeerde baksteen met
lichte scherf
Bakstenen voor gevelmetselwerk
S: strengpersgevelsteen
(‘machinale’ gevelsteen)
H: handvorm en vormbakperssteen
A: andere soorten (traditionele en
‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van
leisteen, enz.)
Andere producten:
W: welfsels
D :dakpannen
O :straatklinkers
• Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich
best rechtstreeks tot de b
edrijven
wenden.
• De lijst is samengesteld op basis
van de ledenlijsten van de B.B.F.
Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een
afzonderlijke verkoopsorganisatie. In
de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de
naam tussen haakjes bijgevoegd.
O o s t - Vl a a nde r e n
•Kleiprodukten HOVE bvba
Lindendreef 101
9400 Ninove
Tel. (054) 33 26 67
Fax (054) 32 82 38
www.steenbakkerijhove.be
(V-H-A)
•Steenfabriek VANDE MOORTEL nv
Scheldekant 7
9700 Oudenaarde
Tel. (055) 33 55 66
Fax (055) 33 55 70
www.vandemoortel.be
(H-O)
•SVK nv
Aerschotstraat 114,
9100 Sint-Niklaas
Tel. (03) 760 49 00
Fax (03) 777 47 84
www.svk.be
(V-P-H)
We s t - Vl a a nde re n
•Wienerberger nv - divisie
KORTEMARK
Hoogledestraat 92,
8610 Kortemark
Tel. (051) 57 57 00
Fax (051) 57 57 02
www.wienerberger.be
(V-P-L-S-H)
•Wienerberger nv - divisie
ZONNEBEKE
Ieperstraat 186
8980 Zonnebeke
Tel. (051) 78 80 60
Fax (051) 77 10 38
www.wienerberger.be
(V-P-S)
•DUMOULIN Bricks bvba
Moorseelsesteenweg 239
8800 Roeselare
Tel. (056) 50 98 71
Fax (056) 50 41 92
www.dumoulinbricks.be
(V-P)
•WIENERBERGER nv
Kapel ter Bede 121
8500 Kortrijk
Tel. (056) 24 96 35
Fax (056) 51 92 75
(V-P-L-S-H-A-D-O)
www.wienerberger.be
L im b u rg
•Wienerberger nv - divisie LANAKEN
2de Carabinierslaan 145
3620 Veldwezelt-Lanaken
Tel. (089) 71 51 38
Fax (089) 72 28 80
www.wienerberger.be
(H)
•Steenfabrieken NELISSEN nv
Kiezelweg 460
3620 Lanaken
Tel. (012) 45 10 26
Fax (012) 45 53 89
www.nelissen.be
(H)
•Wienerberger nv - divisie
MAASEIK
Venlosesteenweg 70
3680 Maaseik
Tel. (089) 56 40 38
Fax (089) 56 81 83
www.wienerberger.be
(H-A)
•Steenfabrieken
VANDERSANDEN nv
Riemstersteenweg 300
3740 Spouwen
Tel. (089) 51 01 40
Fax (089) 49 28 45
www.vandersanden.be
(H)
•Steenfabriek
VANDERSANDEN nv
Nijverheidslaan 11
3650 Lanklaar
Tel. (089) 79 02 50
Fax (089) 75 41 90
www.vandersanden.be
(H)
•Wienerberger nv - divisie
TESSENDERLO
Havenlaan 10
3980 Tessenderlo
Tel. (013) 35 91 60
Fax (013) 35 91 61
www.wienerberger.be
(P-L)
Antw erpen
•Wienerberger nv - divisie RUMST
Nieuwstraat 44
2840 Rumst
Tel. (03) 880 15 20
Fax (03) 844 28 11
www.wienerberger.be
(V-P-L-S)
•Swenden
Nieuwstraat 2
2840 Rumst
Tel. (03) 844 22 22
Fax (03) 844 38 02
•DESTA nv
Heerle 11
2322 Minderhout (Hoogstraten)
Tel. (03) 315 70 99
Fax (03) 315 81 48
www.desta.be
(S-O)
•Steenbakkerij FLOREN nv
Vaartkant Rechts 4
2960 St.-Lenaarts
Tel. (03) 313 81 98
Fax (03) 313 71 56
www.floren.be
(V-S)
•Wienerberger nv - divisie
NOVA
Steenbakkersdam 10
2340 Beerse
Tel. (014) 61 10 99
Fax (014) 61 04 32
www.wienerberger.be
(V-P-L-S)
•Wienerberger nv - divisie
BEERSE
Absheide 28
2340 Beerse
Tel. (014) 61 19 75
Fax (014) 61 22 33
www.wienerberger.be
(H)
•Wienerberger nv - divisie
QUIRIJNEN
Sint Jobbaan 58
2390 Westmalle
Tel. (03) 311 51 12
Fax (03) 311 62 56
www.wienerberger.be
(V-S-H-A)
H enegouw en
•Wienerberger nv - divisie
PERUWELZ
Rue de l’Europe, 11
7600 Péruwelz
Tel. (069) 77 97 10
Fax (069) 77 97 11
www.wienerberger.be
(H)
•Briqueterie de PLOEGSTEERT sa
'Barry'
Chaussée de Bruxelles 33
7534 Barry
Tel. (069) 53 26 00
Fax (069) 53 26 09
www.ploegsteert.com
(S)
•Briqueterie de PLOEGSTEERT sa
Touquetstraat 228
7782 Ploegsteert
Tel. (056) 56 56 56
Fax (056) 56 55 01
www.ploegsteert.com
(P-L-W)
Pour recevoir cette revue en français,
contactez-nous au 02/511.25.81

Download Report