Jaarverslag 2013 - Justitia et Pax

Jaarverslag 2013
Stichting Justitia et Pax Nederland
Postbus 16334
2500 BH DEN HAAG
Maart 2014
T
F
E
W
070 3136800
070 3136801
[email protected]
www.justitiaetpax.nl
_____________________________________________________________
Inhoudsopgave
Pag.
1.
Voorwoord
3
2.
Justitia et Pax in 2013
4
3.
Over Justitia et Pax
6
4.
De Commissie Justitia et Pax
8
5.
Activiteiten
9
5.1
Mensenrechten in Nederland
9
5.2
Shelter City
10
5.3
Rechtvaardigheid en verzoening in conflictgebieden
11
5.4
Gelijke toegang tot recht in rechtsstaten
13
5.5
Communicatie
15
5.6
Samenwerking
16
6.
Interne organisatie
18
7.
Financiën
23
8.
Stichting Vrienden van Justitia et Pax
24
_________________________________________________________________________________________________________________________2
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
_____________________________________________________________
1.
Voorwoord
Twee jaar geleden spande het er nog om of het Justitia et Pax Nederland gegeven mocht zijn haar 45
jarig bestaan in 2013 te vieren. De zich opstapelende bezuinigingen noopten tot ingrijpende
veranderingen zowel in het personeelsbestand alsook in de programmering. We hebben
noodgedwongen afscheid moeten nemen van gedreven medewerkers en hebben onze
programmering sterker moeten focussen.
Begin 2014 kunnen we vaststellen dat het er alle schijn van heeft dat het de sterk verkleinde staf in
2013 gelukt is een goed begin te maken met een nieuwe aanpak. Deze is meer gericht op de
financiering van specifieke programma’s en op de uitbouw van nieuwe mensenrechtelijk georiënteerde
activiteiten. Dit heeft er in 2013 al toe geleid dat toereikende nieuwe fondsen voor sterker gefocuste
projecten konden worden geworven en de te grote, maar vooral ook te eenzijdige afhankelijkheid van
de gebruikelijke financiers van de projecten kon worden omgebogen. Er is goede hoop dat de in 2013
ingezette nieuwe aanpak in de komende jaren succesvol zal blijken en dat Justitia et Pax sterker uit de
crisis zal komen. Eens temeer blijkt hieruit hoe belangrijk het is dat de kernstaf bestaat uit
gekwalificeerde en sterk gemotiveerde medewerkers en dat de naam Justitia et Pax een dusdanig sterk
merk is dat het telkens weer lukt ook goede stagiairs en vrijwilligers aan te trekken.
Uit dit jaarverslag blijkt dat het J&P ondanks alle bezuinigingen gelukt is haar internationale en
nationale activiteiten met volle inzet te blijven uitvoeren en nieuwe plannen te ontwikkelen voor de
toekomst. Een van die nieuwe plannen is het Shelter City project dat een zeer succesvolle start heeft
gemaakt en naar het zich laat aanzien in de komende jaren aanzienlijk zal kunnen worden uitgebreid.
Uit dit Shelter City project blijkt dat het werk van Justitia et Pax niet alleen gericht is op het nationaal
en internationaal uitdragen van mensenrechtelijke waarden, maar ook op de ondersteuning en
bescherming van hen die zich daarvoor onder moeilijke omstandigheden inzetten.
Het jaarverslag laat zien dat Justitia et Pax een dynamische organisatie is gebleven en wil blijven, mits
haar dat financieel mogelijk wordt gemaakt. Aan de inzet van de medewerkers zal het niet liggen. Ik
hoop dat U bij lezing van dit jaarverslag, waarin inzicht gegeven wordt in de activiteiten van Justitia et
Pax in binnen- en buitenland om haar belangrijke doelstellingen te verwezenlijken, het gevoel krijgt
dat het van belang is deze werkzaamheden als vriend, lidorganisatie en donateur te blijven steunen.
Prof. Mr. Peter J.P. Tak
Voorzitter
_________________________________________________________________________________________________________________________3
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
2.
Justitia et Pax in 2013
Met dit jaarverslag 2013 legt Justitia et Pax Nederland verantwoording af van haar werkzaamheden in
het derde jaar van het meerjarenplan 2011–2015. Het verbeteren en vergroten van de toegang tot
recht is het centrale thema van dit programma. Justitia et Pax wil mensen bewustmaken van hun eigen
rol bij het bevorderen van recht en vrede. Dat is onze kerntaak: mensen informeren, motiveren en in
beweging brengen.
Ons internationale programma richt zich op Burundi, de Democratische Republiek Congo, Zuid
Soedan, Ethiopië, Suriname, Pakistan en Bangladesh. Wij steunen partnerorganisaties actief in het
verbeteren en vergroten van de toegang tot recht, ontwikkelen samen met hen methodieken en
middelen, in het bijzonder over de toegang tot recht voor vrouwen, minderheden, migranten en
slachtoffers van mensenrechtenschendingen in conflictgebieden.
In Nederland pleit Justitia et Pax bij beleidsmakers en politici voor het aanpakken van stelselmatige
mensenrechtenschendingen wereldwijd en voor de rechten van specifieke groepen in Nederland. Ook
Nederland heeft te maken met problemen van discriminatie, uitsluiting en onderdrukking van
bepaalde groepen. Het is noodzaak dat ook Nederland voldoet aan de internationale normen voor
mensenrechten.
ste
2013 was een jubileumjaar voor Justitia et Pax Nederland. Op 4 september vierde zij haar 45
verjaardag met een bijeenkomst met en voor haar vrienden in De Boskant in Den Haag. Het doel van
deze bijeenkomst was te spreken over de toekomst van de organisatie. De panelgesprekken en
interviews met onder anderen Eric Holterhues (Triodos Bank), Adri van de Streek (Lawyers for Lawyers)
en bisschop Gerard de Korte leverden adviezen en suggesties op voor de toekomst van Justitia et Pax
Nederland.
Zoals veel andere organisaties heeft ook Justitia et Pax Nederland te maken met geldkrapte. Omdat er
minder geldmiddelen beschikbaar zijn, moet het werk door een kleiner team worden gedaan. Bestuur,
commissie en staf gaven een eerste aanzet voor de strategie na 2016: een scherpere profilering,
beperking van het aantal programma’s en activiteiten, en nieuwe vormen van fondswerving. Dat laatste
is van cruciaal belang, omdat de huidige financiers geen zekerheden kunnen geven voor de periode na
2015. Ook de interne structuur en werkwijze zullen onder de loep worden genomen.
De doelstellingen die zijn gesteld in de lopende programma’s zijn over de hele linie behaald. In een
enkel geval zullen we de uitvoering naar begin 2014 verschuiven. Uit de werkbezoeken,
partnerconsultaties en evaluaties komt naar voren dat er veel vraag is naar de insteek van Justitia et
Pax Nederland, namelijk een inhoudelijke rol ter begeleiding van Justitia et Pax commissies, en van
mensenrechten- en vrouwenrechtenorganisaties met als doel capaciteitsopbouw. Het is duidelijk dat er
ook veel belangstelling is voor het thema ‘veiligheid van mensenrechtenverdedigers’. Met een aantal
internationale bijeenkomsten in december 2013 en begin 2014 werkt Justitia et Pax dit thema verder
uit, tot een van de centrale programma’s voor de komende jaren.
Uit het jaarverslag haal ik twee activiteiten naar voren die goed illustreren wat we doen, wat we willen
bereiken en met wie we samenwerken om effectief bij te dragen aan meer respect voor de
mensenrechten en aan het vergroten van veiligheid voor mensenrechtenverdedigers.
In september 2012 is het project “Den Haag: Shelter City Initiatief” van start gegaan. Uit een
ontmoeting met mensenrechtenverdedigers uit ons internationale netwerk (december 2010) kwam
naar voren dat een dergelijk project een goede bijdrage kan zijn aan het vergroten van hun veiligheid.
Den Haag werd de eerste Shelter Dity. Het pilot project werd op verzoek van de Haagse gemeenteraad
uitgevoerd door Justitia et Pax; wij zijn de organisatie die vier mensenrechtenverdedigers die bedreigd
_________________________________________________________________________________________________________________________4
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
werden, selecteerde en voor een periode van drie maanden onderbracht in Den Haag. Deze mensen
kwamen uit Rusland, Soedan, Congo en Cuba.
Voor alle mensenrechtenverdedigers was de noodzaak voor bescherming en opvang aanwezig en de
periode die zij in Nederland hebben doorgebracht, werd door hen als goed ervaren. Het feit dat zij
gedurende hun verblijf in Den Haag niet de hele tijd over hun schouder hoeven te kijken en een
normaal leven konden leiden, zorgde ervoor dat de druk van hun schouders afviel. In hun werk bleven
de mensenrechtenverdedigers gericht op hun strijd voor rechtvaardigheid in het land van herkomst. Zo
hebben alle Shelter City deelnemers tijdens hun verblijf in Den Haag op ons kantoor aan de projecten
gewerkt waar ze mee bezig waren in hun thuisland. Ze hebben bovendien door ontmoetingen en
gesprekken met niet-goevernementele organisaties, met het ministerie van Buitenlandse Zaken en met
parlementariërs, hun netwerk kunnen uitbreiden. Aan het eind van de Shelter City periode zijn zij
allemaal teruggekeerd naar het land van herkomst.
Hoewel de opzet van het project bescheiden was, heeft het de nodige belangstelling van de media
mogen ontvangen. Ook de belangstelling bij scholieren, studenten en andere geïnteresseerden was
groot. Zo heeft het project het imago van de stad Den Haag én van Nederland versterkt als
voorvechters van mensenrechten, en de betrokkenheid van de Hagenaars daarbij vergroot. Na een
positieve evaluatie is besloten dit project voor drie jaar voort te zetten, en uit te breiden naar andere
steden in Nederland zodat per jaar tien mensenrechtenverdedigers naar ons land kunnen komen. Den
Haag gaat door, Middelburg sluit zich aan, en naar verwachting gaan drie andere steden ook
meedoen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is een belangrijke promotor en sponsor van dit
initiatief.
In het voorjaar van 2013 pakte Justitia et Pax het “Twinning initiatief” weer op, nadat het in 2012 door
de vervroegde verkiezingen in Nederland stil was komen te liggen. In dit initiatief worden
mensenrechtenverdedigers gekoppeld aan Nederlandse Kamerleden en leden van het Europees
Parlement. Het verbinden van grassroots mensenrechtenverdedigers met Nederlandse en Europese
politici is een goed instrument om hun rust en veiligheid te bevorderen. Het direct in contact brengen
van de mensenrechtenverdediger met de politicus heeft voordelen voor beide partijen. De politicus
heeft een directe link en informatiebron binnen een bepaald gebied en over een bepaald onderwerp,
en de mensenrechtenverdediger heeft de mogelijkheid om politieke ruchtbaarheid te geven aan
mensenrechtenschendingen en/of zijn of haar eigen veiligheidssituatie.
Dit jaar zijn vier koppels met Congolese mensenrechtenverdedigers samengesteld. Ze hebben
regelmatig contact met elkaar via de telefoon of e-mail en wisselen uit over thema’s die hen in hun
werk bezighouden. In 2014 zal dit initiatief worden voortgezet en verbreed, bijvoorbeeld met
deelnemers aan Shelter City.
In dit soort initiatieven wordt de kracht van Justitia et Pax zichtbaar: kansen zien, benutten van
contacten en samenwerkingsverbanden in binnen- en buitenland, en creatieve oplossingen bedenken
die ten goede komen aan mensen die zich inzetten voor de waardigheid en het welzijn van de
medemens.
Victor Scheffers
Directeur
_________________________________________________________________________________________________________________________5
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
3.
Over Justitia et Pax
Justitia et Pax staat voor mensenrechten en sociale gerechtigheid, wereldwijd en in Nederland.
Justitia et Pax Nederland werkt vijfenveertig jaar aan het bevorderen van respect voor de
mensenrechten, in eigen land en internationaal. Justitia et Pax baseert zich hierbij op de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens en het katholiek Sociaal Denken. Zij neemt in haar activiteiten
de waardigheid van de menselijke persoon, het algemeen welzijn, solidariteit en subsidiariteit als
uitgangspunt.
Justitia et Pax Nederland maakt deel uit van het internationale netwerk van 160 Justitia et Paxcommissies. Samen vormen ze een netwerk van solidariteit en bieden ze een structuur voor
uitwisseling en samenwerking.
Onze visie
Ieder mens heeft recht op een menswaardig bestaan. Ongeacht godsdienst, levensovertuiging,
politieke gezindheid, ras, geslacht, seksuele oriëntatie of burgerlijke staat. Justitia et Pax streeft naar
een rechtvaardige en duurzame wereld. Een wereld waarin mensen worden beschermd door universele
mensenrechten en goed functionerende rechtsstaten.
Wat we doen
Het verbeteren en vergroten van de toegang tot recht is het centrale thema van het meerjarenplan
2011-2015.
Ieder mens heeft recht op een menswaardig bestaan, maar dat is nog lang niet voor iedereen
vanzelfsprekend. In veel landen zijn mensen niet beschermd door mensenrechten en een goed
functionerende rechtsstaat. Justitia et Pax wil mensen helpen bij het opkomen voor hun rechten.
Justitia et Pax werkt samen met landelijke en regionale Justitia et Pax commissies, met religieuze
groepen en instellingen, en met mensenrechtenorganisaties en andere organisaties uit het
maatschappelijk middenveld. Juist zij kunnen lokaal mensen en organisaties steunen in het opeisen van
hun rechten.
Hoe we werken
Mensen kunnen en moeten zelf hun wereld transformeren. Het is dan ook essentieel dat zij hiervoor de
kennis, vaardigheid en capaciteit ontwikkelen. Justitia et Pax helpt hen hierbij met ondermeer
trainingen, kennisuitwisseling en beleidsbeïnvloeding. Zo kunnen zij hun stem laten horen bij regionale
en nationale overheden, de Europese Unie, de Verenigde Naties en de Raad van Europa. Onze
werkwijze volgt de bekende drieslag van “zien, oordelen, handelen”. Het gaat bij deze methode om de
analyse van de feiten, het “verstaan van de tekens van de tijd”, in het licht van de rechten van de mens
en de kernwaarden van het katholiek sociaal denken, en de vertaalslag naar de actie: het omvormen
van de sociale realiteit.
In eigen land gaat Justitia et Pax regelmatig de discussie aan met politici en beleidsmakers. Dat doen
we om ervoor te zorgen dat mensenrechten in binnen- en buitenlands beleid hoog op de agenda
blijven staan, en om aandacht te vragen voor de zorgpunten van onze partners.
_________________________________________________________________________________________________________________________6
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Onze werkterreinen
Rechtvaardigheid en verzoening In conflictgebieden functioneren rechtsstructuren meestal niet, door
straffeloosheid
overheerst
een
gevoel
van
onveiligheid.
Corruptie,
geweld
en
mensenrechtenschendingen vinden op grote schaal plaats.
Toegang tot recht Conflictsituaties in (formele) rechtsstaten kunnen maken dat toegang tot recht voor
bepaalde groepen en minderheden in het geding komt. Het gevolg is vaak discriminatie,
straffeloosheid, uitsluiting en onderdrukking van deze mensen.
Met wie we samenwerken
Als een instelling van de katholieke kerk werkt Justitia et Pax aan bewustwording rond vragen van
sociale gerechtigheid. Daarom onderhouden wij nauwe banden met de Bisschoppenconferentie en
met de katholieke geloofsgemeenschap in Nederland. Wij zijn lid van de Europese Conferentie Justitia
et Pax en maken deel uit van het wereldwijde netwerk van Justitia et Pax commissies. Op nationaal en
op internationaal niveau werken wij nauw samen met andere katholieke organisaties. We hebben
goede contacten met vergelijkbare organisaties van andere godsdiensten en levensbeschouwingen.
Als een mensenrechtenorganisatie streeft Justitia et Pax naar bevordering en bescherming van
burgerrechten en politieke rechten, en van economische, sociale en culturele rechten die hun basis
vinden in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Wij werken samen met lokale,
nationale en internationale mensenrechtenorganisaties. Justitia et Pax heeft participatieve status bij de
Raad van Europa, en Speciale Consultatieve Status bij ECOSOC, de Sociale en Economische Raad van
de Verenigde Naties. Zij staat als een NGO geregistreerd bij de Europese Unie en bij het Internationaal
Strafhof.
Onze kracht is erin gelegen dat we een brug kunnen slaan tussen de structuren en instituties van de
kerk en die van het maatschappelijk middenveld. In coalities en samenwerkingsverbanden kunnen we
onze slagkracht versterken en effectiever aan beleidsbeïnvloeding werken. Justitia et Pax kiest voor de
dialoog over de grenzen van ideologie en cultuur heen, op basis van een gedeelde zorg voor de
waardigheid en het welzijn van de menselijke persoon.
Onze geschiedenis
De encycliek Populorum Progressio, (Over de ontwikkeling van de volkeren) die Paus Paulus VI in 1967
schreef aan alle mensen van goede wil, wordt beschouwd als het programma voor de commissies
Justitia et Pax die sindsdien over heel de wereld zijn opgericht. Hun doelstelling is om de katholieke
gemeenschap meer bewust te maken van haar taak sociale gerechtigheid en vrede in de wereld te
bevorderen. Justitia et Pax Nederland werd in 1968 door de R.K. Bisschoppenconferentie in het leven
geroepen. In de loop der jaren ontwikkelde Justitia et Pax Nederland zich tot een professionele nietgouvernementele organisatie met kennis op het gebied van de katholieke sociale leer, de rechten van
de mens en beleidsbeïnvloeding, en richt zij zich op het versterken van de mogelijkheden van
kwetsbare mensen en groepen om op te komen voor hun rechten. De staf vormt een multidisciplinair
team met specialisten in nationaal en internationaal recht, in antropologie, sociologie en theologie,
met een ruime ervaring in onderzoek, pleitbezorging en het trainen van mensen. In de leden van de
Commissie Justitia et Pax en van het Stichtingsbestuur treffen zij sparring partners met wie initiatieven
worden ontwikkeld, onderzoeken worden voorbereid en uitgevoerd, en programma’s worden
georganiseerd.
_________________________________________________________________________________________________________________________7
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
____________________________________________________________________
4.
De Commissie Justitia et Pax
Als bisschoppelijke commissie is Justitia et Pax het adviesorgaan voor de Nederlandse bisschoppen voor
vraagstukken betreffende gerechtigheid en vrede. Door haar werk wil Justitia et Pax bijdragen aan een
rechtvaardige wereldsamenleving, waarin alle mensen zich kunnen ontplooien en een menswaardig
bestaan kunnen opbouwen.
Sinds vorig jaar zijn de inhoudelijke activiteiten van Justitia et Pax ondergebracht in de Kerkelijke
Instelling Bisschoppelijke Adviescommissie Justitia et Pax Nederland. Het bestuur en het beheer van de
voor het werk noodzakelijke organisatie worden gefaciliteerd via de (burgerlijke) Stichting Justitia et
Pax Nederland.
Vanuit haar rol als adviesorgaan heeft Justitia et Pax regelmatig overleg met de bisschop-referent voor
Kerk en Samenleving, Mgr. dr. G. de Korte, en met het netwerk van functionarissen bij katholieke
organisaties en bij de bisdommen die diakonie in hun portefeuille hebben.
ste
Op 4 september vierde Justitia et Pax Nederland haar 45 verjaardag met een bijeenkomst die vooral
was gericht op de toekomst. Daarbij hoort ook de vraag naar de versterking van het draagvlak voor
ons werk in de katholieke geloofsgemeenschap. Wat heeft Justitia et Pax te bieden? Die vragen
worden door de Commissie in 2014 opgepakt.
De Commissie zelf kwam in 2013 vier maal in vergadering bijeen.
Op de agenda stonden onder meer het Shelter City Initiatief ter bescherming van
mensenrechtenverdedigers, reisverslagen naar Ethiopië, Suriname, Burundi en Bagladesh, en “de
toekomst van Justitia et Pax”. Mede aan de hand van de aanbevelingen uit de Mid Term Review, de
evaluatie die halverwege het meerjarenlan werd gehouden, besprak de commissie hoe Justitia et Pax
zich toekomstbestendig kan en moet maken.
Justitia et Pax Nederland is vanaf de oprichting in 1971 een actief lid van de Conferentie van Europese
Justitia et Pax commissies, een samenwerkingsverband van 30 nationale commissies. Ieder jaar is er
een bijeenkomst van alle secretarissen (voorjaar, dit keer in Rome) en een Algemene Vergadering met
een Internationale Workshop (najaar, in Berlijn). Thema van de workshop was: Hoe gaan we in Europa
om met ons eigen door oorlog en geweld bepaald verleden. Nergens laat die geschiedenis zich beter
aflezen dan in Berlijn. Of het nu gaat om het Wilhelminische Keizerrijk, het nationaalsocialisme of de
Koude Oorlog, elke straathoek geeft zijn eigen inkijk in de Duitse omgang met zijn verleden.
In 2013 was het vijftig jaar geleden dat de encycliek Pacem in Terris van Paus Johannes XXIII verscheen,
een brief ingegeven door een intens verlangen naar consolidering van de vrede in de wereld. In deze
encycliek wordt voor het eerst door de katholieke kerk het belang van de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens onderstreept. Deze encycliek is samen met de encycliek Populorum Progressio uit
1967 de inhoudelijke steunpilaar voor het programma van Justitia et Pax wereldwijd. Op uitnodiging
ste
van de Pauselijke Raad Justitia et Pax nam Victor Scheffers deel aan de viering van de 50 verjaardag
van de encycliek Pacem in Terris, 2 – 4 oktober in Rome. Na een historische terugblik werd vooral
gesproken over ontwikkelingen die nu de vrede bedreigen: zoals vervolging van mensen op grond van
hun godsdienst en levensbeschouwing, de economische crisis, en conflicten over de toegang tot
natuurlijke hulpbronnen, land en water.
Met het oog op het ad limina bezoek van de Nederlandse bisschoppen in december 2013 schreef
Justitia et Pax een beknopt rapport over de activiteiten van de laatste tien jaar.
_________________________________________________________________________________________________________________________8
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
____________________________________________________________________
5.
Activiteiten
5.1
Mensenrechten in Nederland
Ook Nederland heeft te maken met problemen van discriminatie, uitsluiting en onderdrukking van
bepaalde groepen. Mensen zonder geldige verblijfspapieren en slachtoffers van mensenhandel kunnen
slechts beperkt deelnemen aan de samenleving. Het is noodzaak dat ook Nederland voldoet aan de
internationale normen voor mensenrechten. In het bijzonder vraagt Justitia et Pax aandacht voor mensen
zonder verblijfsvergunning. Zij leven in Nederland onder zeer benarde omstandigheden. De oorzaak
hiervan is dat zij geen rechten hebben om een normaal leven te leiden. Zij kunnen geen officieel werk
doen, kunnen geen huis huren en hebben moeilijk toegang tot medische voorzieningen en onderwijs. Zij
zijn aangewezen op een gevaarlijk circuit van criminele werkgevers en huurbazen. Bovendien lopen zij
elk moment het risico gearresteerd en vastgezet te worden in vreemdelingenbewaring. Onder hen zijn
mensen zonder verblijfsvergunning die niet kunnen terugkeren naar het land van herkomst of rechtmatig
kunnen verblijven in een ander land. Deze situatie is onhoudbaar, onnodig en schadelijk voor de
betrokkenen en de maatschappij.
Door een vermindering van het beschikbare budget voor het Nederlandse programma heeft Justitia et
Pax de plannen voor 2013 moeten aanpassen. Door de vermindering in het aantal beschikbare uren
(van 24 naar 16 uur per week) is er vanaf april/mei gekozen voor een aantal wijzigingen.
Zo is er geen programmedewerker meer die zich alleen bezighoudt met het programma Nederland,
maar is het Nederland programma ondergebracht bij de programmamedewerker ‘Economische
Gerechtigheid’ die naast het Nederland programma (16 uur per week) ook aan het internationale
programma ‘Economische Gerechtigheid’ werkt (16 uur per week).
o
Vreemdelingenbeleid
Afgelopen jaren heeft Justitia et Pax twee rapporten uitgebracht, lobby gevoerd en gewerkt aan
bewustwording rondom vreemdelingenbewaring. Dit jaar heeft het onderwerp een aantal maanden op
een laag pitje gestaan en is er binnen het Nederland programma meer aandacht besteed aan het
onderwerp ‘economische gerechtigheid’. Vanaf september is er weer meer tijd geïnvesteerd in het
onderwerp vreemdelingenbeleid, als reactie op de beleidsbrief van de Staatsecretaris en het
goedgekeurde EU-Made Real project.
De beleidsbrief was de eerste stap om alternatieven voor vreemdelingenbewaring bij wet vast te
leggen en waarvoor begin 2014 een internet consultatie zal worden gehouden. Het regime binnen de
vreemdelingenbewaring zal iets worden versoepeld, maar blijft sober en streng. De brief ging niet in
op alternatieven voor grensdetentie.
Vanaf september is Justitia et Pax ook de Nederlandse partner voor het EU-Made Real project dat
wetenschap en praktijk combineert en in zes landen onderzoek doet naar alternatieven voor
grensdetentie van asielzoekers en vreemdelingen. De onderzoeksresultaten zullen worden omgezet in
activiteiten om alternatieven te stimuleren. Deze activiteiten zijn gericht op zeven landen waaronder
Nederland. Justitia et Pax is samen met de Vrije Universiteit verantwoordelijk voor het programma in
Nederland.
o
Economische gerechtigheid
Vanaf mei is er meer aandacht besteed aan de invulling van het onderwerp ‘Economische
Gerechtigheid’, in zowel het Nederland programma als het Internationaal programma. Het resultaat is
de workshop ‘Mensenrechten, wat kost dat eigenlijk?’: een interactieve workshop waarbij de link wordt
gelegd tussen producten die we dagelijks gebruiken en de mensenrechtensituatie in de
productielanden, of in de landen waar de grondstoffen vandaan komen. De pilot van deze workshop
werd gegeven tijdens het symposium ‘Eerlijk zullen we alles delen’ op 30 november. De workshop zal
in 2014 verder worden uitgewerkt met als doelgroep: jongeren.
_________________________________________________________________________________________________________________________9
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Op 30 november organiseerde Justitia et Pax samen met de KNR en DISK het symposium ‘eerlijk zullen
we alles delen’ in Den Bosch. De dag stond stil bij hoe onze economie eerlijker te maken. Praktische
workshops werden gegeven door: Triodos, Genoeg, STRO, Omslag, Transition Towns, DISK, de Arme
kant/EVA en Justitia et Pax. Met een opkomst van ongeveer 100 personen, een interactieve dag en
positieve feedback was het een geslaagde dag.
Justitia et Pax heeft een bijdrage geleverd aan het Nationaal Actie Plan Mensenrechten, een initiatief
van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dat op 10 december is gepresenteerd
is. Dit in navolging op aanbevelingen uit de Universal Periodic Review van 2012. Omdat verschillende
Nederlandse NGOs graag op een constructievere manier waren betrokken bij het proces van de
totstandkoming van het Nationaal Actie Plan, is in november besloten om het Breed Mensenrechten
Overleg Nederland (BMO-NL) nieuw leven in te blazen. De eerste vergadering staat gepland voor
januari 2014.
o
Staatloze Roma in Nederland
In het voorjaar van 2013 werd een driejarig project afgerond over de vraag hoe de traditionele en
nieuwe anti-Roma stereotypen bestreden kunnen worden, zowel door en in de Roma-gemeenschap
zelf, als breder in de samenleving. Het programma werd gefinancierd door de Europese Unie en
uitgevoerd met partners in Roemenië en Bulgarije.
De Nederlandse inbreng richtte zich vooral op de situatie van staatloze Roma in Nederland.
____________________________________________________________________
5.2
Shelter City
Vanaf 10 december 2010 voerde Justitia et Pax Nederland een stevig pleidooi voor Shelter City Den
Haag. Op 15 maart 2012 besloot de Haagse Gemeenteraad dat Den Haag de eerste Shelter City (vertaald
‘schuilplaats’) van Nederland zal worden. Aan Justitia et Pax Nederland werd gevraagd de uitvoering en
coördinatie van de opvang van mensenrechtenverdedigers gedurende een jaar (het is een “pilot-project”)
voor haar rekening te nemen.
Het pilotproject Shelter City Initiatief is verder uitgevoerd en afgerond in 2013. Tussen najaar 2012 en
najaar 2013 kwamen vier mensenrechtenverdedigers naar Den Haag: uit Rusland, Congo, Soedan en
Cuba voor bescherming en om op adem te komen. Naast het volgen van cursussen en het opbouwen
van een netwerk op professioneel en politiek terrein, is er ook veel aandacht geweest voor het contact
met inwoners van Den Haag. Justitia et Pax organiseerde diverse bijeenkomsten voor scholieren en
geinteresseerden, om kennis te maken met de mensenrechtenvededigers, hun werk, hun levensverhaal.
De mensenrechtenverdedigers zelf hebben deze bijeenkomsten ook erg gewaardeerd. Daarnaast
hebben zij ervoor gekozen om hun verhaal ook nog in lokale en nationale media onder de aandacht te
brengen
In november 2013 werd het pilotproject geevalueerd en zeer positief beoordeeld. Nu is de opstap
gemaakt naar continuering en uitbreiding van het project in 2014-2016, waarbij naast Den Haag ook
andere steden mensenrechtenverdedigers opvangen. De gemeente Middelburg heeft hun
samenwerking hiervoor al toegezegd voor deze gehele periode. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken
is een van de grote promotors en sponsors van dit initatief.
____________________________________________________________________
10
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
5.3
Rechtvaardigheid en verzoening in conflictgebieden
Conflictgebieden als Burundi, DR Congo en Zuid-Soedan ontberen een goed functionerend democratisch
bestuur en een functionerende infrastructuur. Sociale structuren zijn verwoest en krijgen geen kans zich te
herstellen. Rechtsstructuren functioneren niet, door de straffeloosheid overheerst een gevoel van
onveiligheid. Corruptie, geweld en mensenrechtenschendingen vinden op grote schaal plaats. Voor
mensenrechtenverdedigers is het vrijwel onmogelijk hun werk te doen. In deze situatie blijken vooral
vrouwen kwetsbaar, ze zijn vaak slachtoffer van seksueel geweld.
In Burundi, Congo en Zuid-Soedan zet Justitia et Pax vooral in op trainingen en workshops. Daarvoor is
een “toolkit” ontwikkeld met modules over Burgerschap en goed beleid, Conflict en verzoening,
Gerechtigheid en verzoening, Beleidsbeïnvloeding, Bestrijden van geweld tegen vrouwen, Wat is een
Justitia et Pax commissie, Katholieke sociale leer, en Mensenrechten. In het afgelopen jaar zijn in
tientallen workshops medewerkers en leden van Justitia et Pax commissies getraind om in hun eigen
gemeenschappen hun kennis over te dragen. Zo zijn inmiddels vele honderden mensen bereikt.
Burundi
o
Beleidsbeïnvloeding: de rol van de Kerk in de samenleving
Begin april j.l. heeft Justitia et Pax Nederland samen met haar Belgische consultants een lobbytraining
georganiseerd voor de Burundese Bisschoppen. De training is op verzoek van de Aartsbisschop uit
Bujumbura speciaal ontwikkeld in samenspraak met de nationale commissie Justice et Paix (CEJP)
Burundi voor alle bisschoppen van het land inclusief enkele verantwoordelijken van de diverse
diocesane commissies (CDJP). Justitia et Pax heeft een belangrijke taak in de Kerk, maar ook buiten de
Kerk, in de samenleving. 2,5 dag is stilgestaan bij wat beleidsbeïnvloeding is; op welke wijze deze
uitgevoerd kan worden (nationaal, lokaal en internationaal); welke thema’s de nationale en de
diocesane commissies op zou moeten/kunnen pakken.
Als follow-up aan de training is vanaf april met CEJP gewerkt aan het uitwerken van een lobbystrategie
en een strategisch kader voor CEJP en de CDJPs. Deze strategie is in september voorgelegd aan de
Bisschoppenconferentie en goedgekeurd. Deze strategie is enerzijds gericht op een goed verloop van
de verkiezingen in 2015 (én het democratisch proces op de lange termijn) en anderzijds op de
bevordering van respect voor mensenrechten in Burundi. CEJP werkt mee aan de observatie van het
electorale proces voor, tijdens en na de verkiezingen en wil een inhoudelijke dialoog stimuleren tussen
de verschillende politieke partijen. Het is van belang dat ook de internationale gemeenschap op de
hoogte is van de mensenrechtensituatie en het democratisch proces in Burundi.
In augustus 2013 volgde het tweede werkbezoek naar Bujumbura. Doel was om gezamenlijk met onze
Belgische consultants en het team van CEJP verder te werken aan het schrijven van dit strategisch
kader inclusief de lobbystrategie t.a.v. mensenrechten voor de periode 2014-2016. Eind december lag
er een uitgebreid doorgesproken stuk, wat in het eerste kwartaal van 2014 moet uitmonden in een
definitieve strategie die de goedkeuring verdient van de Bisschoppenconferentie. De rol van Justitia et
Pax Nederland in dit strategisch kader zal met name adviserend zijn als het gaat om de analyse en
diepgang van de inhoudelijke discussies, faciliterend als het gaat om het organiseren van trainingen ter
versterking van CEJP en de CDJP commissies, het helpen bij de beleidsbeïnvloeding in Europa en het
leggen van contacten met de internationale gemeenschap.
o
Universiteitsproject CDJP Bujumbura
Het doel van het project is om studenten van verschillende Burundese universiteiten te betrekken bij
en te trainen in thema’s als goed bestuur, democratie, actief burgerschap en leiderschap. Het is een
pilotjaar voor CDJP. De studenten hebben in dit jaar o.a. een drietal trainingen gevolgd. Een training
over geweldloos communiceren en een training over de Katholieke Sociale leer zijn in de eerste helft
van het jaar gefaciliteerd door lokale docenten/trainers. In augustus is er een training gegeven over
democratie en goed bestuur aan een grote groep van 60 studenten uit zowel Burundi als de DR
11
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Congo. De training stimuleerde de studenten na te denken over het politieke systeem in hun land om
uiteindelijk zelf in groepjes politieke bewegingen te vormen die ieder hun eigen plan voor de
samenleving moesten presenteren. Het enthousiasme, de creativiteit en het spreektalent van de
studenten waren indrukwekkend; hun ideeën varieerden van het afschaffen van de etnische quota
binnen de politieke instituties tot het oprichten van brigades tegen corruptie. De kwaliteit van deze
training was hoog, qua inhoud, interactie en opdrachten waar de studenten in subgroepjes zelfstandig
mee aan de slag gingen.
Democratische Republiek Congo
o
Mensenrechtenverdedigers
Justitia et Pax is in het voorjaar van 2013 begonnen het Twinning initiatief nieuw leven in te blazen
nadat het in 2012 door de vervroegde verkiezingen in Nederland stil was komen te liggen. Congolese
Mensenrechtenverdedigers worden in dit initiatief gekoppeld aan Nederlandse Kamerleden. Dit jaar
zijn 4 koppels samengesteld. Ze hebben allen regelmatig contact via de telefoon of e-mail en wisselen
uit over thema’s die hen in hun werk bezighouden. In het tweede gedeelte van dit jaar is Alexandra
Kuin, nieuwe programmaverantwoordelijke DRC naar de DRC gereisd. Samen met diverse twinning
kandidaten en potentiele kandidaten zijn gesprekken geweest. Uit die gesprekken kwam een viertal
thema’s naar voren om de bescherming van mensenrechtenverdedigers te verbeteren, te weten:
 het instellen van een nationale mensenrechtencommissie,

de adoptie en bekendmaking van een wet betreffende de bescherming van MRV’s,

implementeren van het Statuut van Rome in de nationale wetgeving
creëren van Chambres Mixtes, rechtbanken waarin nationale en internationale rechters
plaatsnemen. Gezien het zwakke rechtssysteem in de DRC, de grote straffeloosheid,
corruptie en gebrek aan kennis over internationale misdrijven is dit idee geopperd om
straffeloosheid tegen te gaan en een goed werkend juridisch apparatus op te bouwen.
Deze Chambres Mixtes zullen met name rechtsspreken over misdaden gepleegd in de DRC
tussen 1993 en 2003, waarover het Internationaal Strafhof geen jurisdictie heeft.
Deze punten heeft Justitia et Pax samen met haar partners opgenomen in haar UPR Stakeholders’
report, een NGO rapport dat als bijdrage dient voor de Universal Periodic Review, het VN
mensenrechtenexamen dat elke lidstaat elke vier jaar moet doen in Genève.

o
Trainingen goed bestuur, burgerparticipatie en advocacy in Noord Kivu
In april is een trainingsmissie naar Goma ondernomen door onze consultants uit België. CDJP Goma is
getraind in de module burgerschap en goed bestuur met een focus op verantwoording en
burgerinitiatieven. Zowel staf van CDJP Goma als enkele lokale mensenrechtenorganisaties zijn
getraind in 2,5 dag op basis van de door Justitia et Pax ontwikkelde module uit de toolkit. Uit de
nagesprekken met consultants en deelnemers is duidelijk dat het capaciteitsopbouwtraject meer
structuur en focus nodig heeft, waarbij onderwerpen als burgerparticipatie, goed bestuur en
democratisering een centrale rol in het programma van Justitia et Pax zouden kunnen spelen.
o
Trainingen accountability en gender in Noord en Zuid Kivu
In augustus was er opnieuw een trainingsmissie. In Butembo zijn de staf van CDJP Butembo en
afgevaardigden van de Commissions Paroissiales Justice et Paix (CPJP) in de regio, getraind. In Bukavu
zijn afgevaardigden van lokale mensenrechtenorganisaties en CDJP staf getraind. Beide trainingen,
gedeeltelijk gebaseerd op bovengenoemde toolkit, hadden als thema ‘accountability en gender’ en
duurden 2,5 dag.
Justitia et Pax werkt sinds de zomer aan heldere afspraken in de vorm van partnerschapscontracten
met een aantal structureel gekozen partners in de DRC, te weten CDJP Goma, CDJP Bukavu, CDJP Uvira
en CDJP Butembo. In deze contracten worden de verwachtingen ten aanzien van de samenwerking
opgenomen en wordt er een toekomstplan gemaakt tot eind 2015. Hierin staat hoe Justitia et Pax hen
12
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
kan helpen hun capaciteiten te vergroten rondom specifieke thema’s. Ook wil Justitia et Pax met hen
duidelijke afspraken maken over evaluatierapportages en effectmeting.
Zuid Soedan
o
Landrechten
In 2013 hebben drie workshops plaats gevonden in Zuid Soedan. Voor Justitia et Pax in het bisdom
Tambura-Yambio stonden twee workshops gepland met betrekking tot advocacy om uiteindelijk een
lange termijn strategie te ontwikkelen. De eerste workshop heeft in mei plaats gevonden
(voortbordurend op de laatste workshop die is gegeven in 2012). Deze bijeenkomst werd bijgewoond
door meer dan 30 deelnemers en had als focus kennis over te brengen over conflict analyse en het
schrijven van conflict profielen in het bijzonder over landconflicten.
Een tweede bijeenkomst met de staf van Justitia et Pax Yambio werd ook in de eerste helft van 2013
georganiseerd. Deze bijeenkomst had als doel een nieuwe strategie uit te denken voor Justitia et Pax,
inclusief hoe om te gaan met het huidige onderwerp landrechten – en dit onderwerp uit te breiden –
en aditionele fondsenwerving (mogelijkheden tot het zelfstandig kunnen werven van fondsen) voor de
periode na 2015.
Een derde workshop werd in november georganiseerd in Juba, met vertegenwoordigers van de JP
commissies uit Yambio en Juba. Deze workshop richtte zich op de vraag hoe Justitia et Pax het
onderwerp land gaat oppakken. De analyses en conflictprofielen die daarvoor moeten worden
gemaakt: welke bijdrage kun je leveren aan de de-escalatie van conflicten over land, en hoe doe je
dat? Hoe schrijf je een beleidsbeïnvloedingsstrategie om het beleid van de overheid ten aanzien van
de landproblematiek en aanverwante mensenrechtenonderwerpen te beïnvloeden?
Het politieke conflict dat eind vorig jaar in Zuid Soedan uitbrak en uitmondde in veel etnisch geweld,
heeft de voorbereiding en uitvoering van de projecten op achterstand gezet. Vooral in Juba is het erg
lastig gebleken om het project te starten. Wel is er duidelijk dat Justitia et Pax in Juba, TamburaYambio en Wau met dit landrechtenproject aan de slag willen.
____________________________________________________________________
5.4
Gelijke toegang tot recht in rechtsstaten
Landen zoals Bangladesh, Ethiopië, Pakistan en Suriname zijn volgens hun constitutie rechtsstaten. Dat
wil zeggen dat de overheden, instituten en personen moeten handelen volgens de normen en de wetten
van een rechtsstaat en hieraan kunnen worden getoetst. Conflictsituaties maken echter dat de rechtsstaat
in deze landen in het geding komt. Dit leidt vaak tot discriminatie, straffeloosheid, uitsluiting en
onderdrukking van bepaalde groepen en minderheden. Organisaties uit het maatschappelijk middenveld,
en in het bijzonder zij die opkomen voor mensenrechten, krijgen het moeilijk: financiering uit het
buitenland wordt beperkt of geblokkeerd, ze raken hun NGO-status kwijt, hun kantoren worden gesloten,
hun medewerkers bedreigd.
In de programma’s van Justitia et Pax Nederland ligt de nadruk op het versterken van de eigen capaciteit
van onze partnerorganisaties om op effectieve manier aan beleidsbeïnvloeding te doen, in dialoog met
hun eigen (regionale en nationale) overheden, en op internationaal niveau met bijvoorbeeld de
Verenigde Naties en de Europese Unie. Op verzoek van onze partners wordt er in trainingen en
workshops meer aandacht besteed aan de veiligheid van mensenrechtenverdedigers.
13
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Pakistan
o
Beleidsbeïnvloeding en veiligheid
De belangrijkste partner van Justitia et Pax in Pakistan, de National Commission for Justice and Peace
(NJCP) heeft in de eerste maanden van het jaar een aantal belangrijke personeelsveranderingen
doorgevoerd. De Executive-Director Peter Jacob zal een jaar met sabbatical gaan en in de tussentijd
worden vervangen door Cecil Chaudhry. Tijdens een ontmoeting in Geneve met medewerkers van de
NCJP is er gesproken over de thematische herpositionering voor het komende jaar. De focus van het
werk zal voornamelijk liggen op het onderwijssysteem van Pakistan en gedwongen bekeringen.
Door de toenemende onveiligheid in Pakistan is het verzoek gekomen van de NCJP voor een
veiligheidstraining. Hierbij is er specifiek aandacht nodig voor de fysieke veiligheid van medewerkers
van NCJP, vooral n.a.v. twee incidenten waarbij een medewerker in Karachi met een automatisch
geweer werd beschoten en een medewerker in het hoofdkantoor in Lahore werd gekidnapt en
mishandeld. Daarom heeft Justitia et Pax Nederland in samenwerking met Protection International een
drie daagse veiligheidstraining georganiseerd in Bangkok. De training had als doel het opstellen van
een rudimentair veiligheidsplan waarbij specifieke aandacht is besteed aan het beveiligen van het
hoofdkantoor en het verbeteren van de communicatie.
Naast de traditionele kanalen van beleidsbeïnvloeding is Justitia et Pax tevens begonnen met
monitoren en beïnvloeding van het besluitproces rondom het verlenen door de Europese Unie van
Generalised Scheme of Preferences (GSP+) aan Pakistan. GSP+ biedt Pakistan de mogelijk om toegang
te krijgen tot de Europese markt voor specifieke goederen met een lagere importheffing. GSP+ bevat
echter een mensenrechtenclausule en dit is een belangrijk instrument voor het verbeteren van de
positie van minderheden en vrouwen in Pakistan.
De samenwerking met Bytes4All, een NGO die zich bezighoudt met digitale rechten, is geïntensifieerd
wegens de toenemende inperking van de vrijheid online door de Pakistaanse overheid. Er wordt nu
onderzocht hoe we samen kunnen werken op het gebeid van godsdienstvrijheid online in Pakistan,
zodat we meer inzichten krijgen in de negatieve en positieve effecten van inperking van digitale
vrijheid op de positie van minderheden en de vrijheid van meningsuiting in het algemeen.
Bangladesh
o Landrechten
Na een bezoek aan Bangladesh eind 2012 is besloten om samen met de nationale Justitia et Pax
commissie te werken aan mensenrechtenschendingen die samengaan met landrechten. De Commissie
in Bangladesh heeft nog niet veel ervaring met het werken aan projecten en is dan ook nog in de startup fase. Justitia et Pax Nederland helpt hen bij het uitwerken van een strategie om dit onderwerp met
andere vertegenwoordigers uit het Justitia et Pax netwerk in Bangladesh op te pakken en vooral op
lokaal niveau (met lokale beleidsmakers) op te pakken.
Daarom heeft Justitia et Pax in oktober een werkbezoek afgelegd aan Bangladesh voor een workshop
en aansluitende strategiebijeenkomst. De workshop ging over het analyseren van de oorzaken van
conflicten rondom landrechten in Bangladesh en hoe de lokale Justitia et Pax commissies kunnen
samenwerken met lokale overheden met als doel om landeigendom van de lokale bevolking te
vergroten. De workshop vond plaats in de provincie Sylhet in het noordwesten van Bangladesh. De
workshop werd gefaciliteerd door de lokale Justitia et Pax commissie. In twee dagen is een uitgebreide
analyse gemaakt van de oorzaken van het conflict, van de belangrijkste spelers in het conflict en over
de mogelijkheden om het landconflict op te lossen. De 25 deelnemers waardeerden de interactieve
benadering van de workshop en gaven aan dat zij nu ook beter in staat zijn hun eigen situatie te
analyseren en te begrijpen. Van deze reis is een uitgebreid verslag gemaakt dat als basis dient voor
verdere samenwerking tussen Justitia et Pax Nederland en Justitia et Pax Bangladesh. Met de Justitia et
Pax Commissie in Sylhet is een projectaanvraag ontwikkeld over het recht op land en het claimen van
landrechten door lokale gemeenschappen.
14
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Daarnaast is nog een bezoek afgelegd aan de Bisschop van Sylhet en gesproken met de Directeur van
Caritas voor het verwerven voor de nodige politieke steun voor ons werk.
Ethiopië
o Catholic Social teaching and Human Rights
In maart 2013 werd in Addis Abeba voor coordinatoren van het landelijke en diocesane netwerk van
Justitia et Pax commissies een workshop gegeven over het katholiek sociaal denken en
mensenrechten. Het doel van het programma was om het katholieke sociale denken te onderzoeken
vanuit het perspectief van mensenrechten, met de nadruk op de tekst van Pacem in Terris, niet alleen
maar omdat dit jaar een jubileumjaar van deze encycliek was, maar ook omdat deze encycliek expliciet
de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens erkent. Het concept van de menselijke
waardigheid is het onderliggende principe van het Katholiek sociaal gedachtengoed, en van de
Universele Verklaring. Theoretische en praktische aspecten van het ontdekken en het beschermen van
de menselijke waardigheid liepen als een rode draad door het programma heen, of het nu ging om
persoonlijke verhalen van de deelnemers, of om verschillende interpretaties van het begrip in de
seculiere en kerkelijke teksten.
Suriname
o Versterking van Justitia et Pax
In mei reisde Victor Scheffers naar Suriname voor overleg met de bisschop van Paramaribo en met de
leden van de commissie Justitia et Pax over structuur, lidmaatschap, coördinatie en programma van
Justitia et Pax Paramaribo. Dit is ander aspect van de capaciteitsopbouw die Justitia et Pax Nederland
kan bieden. Conclusie van het overleg: De commissieleden treden terug en geven de bisschop de
ruimte om een nieuwe commissie op te richten. Justitia et Pax Nederland helpt met het schrijven van
het decreet, het werven van een coordinator en het schrijven van een projectvoorstel. Verwacht wordt
dat de nieuwe commissie vanaf 2014 kan functioneren.
____________________________________________________________________
5.5
Communicatie
Om de achterban, en in het bijzonder de donateurs van de Stichting Vrienden van Justitia et Pax, op de
hoogte te houden van het werk van Justitia et Pax, zijn de website en de (electronische) nieuwsbrieven
van groot belang. Met enige regelmaat kwam Justitia et Pax in het nieuws, onder andere in de
Volkskrant, het Reformatorisch Dagblad, NRC Handelsblad en Trouw, in uitzendingen van KRO-RKK, in
Diakonie & Parochie, en in lokale media.
De in 2012 getekende samenwerkingsovereenkomst met Humanity House geeft Justitia et Pax toegang
tot een belangrijk podium in Den Haag, waar zij in 2013 volop gebruik van heeft gemaakt, onder meer
in het kader van het Shelter City programma.
Stafleden van Justitia et Pax hielden in het afgelopen jaar op verschillende plaatsen in het land
lezingen en zij verzorgden workshops en bijeenkomsten. Bij minimaal twintig publieke bijeenkomsten
heeft Justitia et Pax via film, debat en/of lezing bijgedragen aan de informatievoorziening en
bewustwording van Nederlandse burgers. Hierbij waren in totaal ongeveer 2850 mensen aanwezig.
Opvallend is het toenemend aantal jonge mensen dat is bereikt.
Publicaties:
 Jaarverslag 2012, lange en korte versies in Nederlands en Engels
 Twee nieuwsbrieven (juni, december)
15
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
5.6
Samenwerking
Justitia et Pax heeft sterke wortels in de Nederlandse samenleving. Als bisschoppelijke commissie
maakt zij deel uit van de kerkelijke structuur. Zij heeft strategische samenwerkingsverbanden met de
maatschappelijke organisaties die deel uitmaken van de Commissie.
De kerkelijke setting, de goede werkcontacten met mensenrechtenorganisaties en de overheid in ons
eigen land, in Brussel en Genève, het internationale netwerk van Justitia et Pax, en de kennis op het
gebied van mensenrechten en van het katholiek sociaal gedachtegoed, dragen ertoe bij dat Justitia et
Pax in deze samenwerkingsverbanden een stevige rol speelt die door de partners op waarde wordt
geschat. Coalities en samenwerkingsverbanden zijn essentieel om veranderingsprocessen op gang te
brengen en voor een effectieve beleidsbeïnvloeding. De rol van Justitia et Pax kan verschillend zijn, en
varieert van pro-actief en initiërend tot inhoudelijk ondersteunend en faciliterend.
Door deze samenwerkingsverbanden kan ook een diversiteit aan financieringsbronnen worden
gerealiseerd.
o
Bisschoppenconferentie
In de Bisschoppenconferentie zijn de werkvelden verdeeld onder bisschop-referenten en bisschopportefeuillehouders. Justitia et Pax valt binnen het werkveld Kerk en Samenleving met bisschop
Dr. G. de Korte als bisschop-referent. Justitia et Pax staat de bisschoppen en in het bijzonder de
bisschop-referent met advies terzijde. De bisschop-referent wordt regelmatig geïnformeerd over en is
ook betrokken bij de activiteiten van Justitia et Pax.
o
Multilateraal Beraad Kerk en Samenleving
Tweemaal per jaar vindt overleg plaats tussen de bisschop-referent Kerk en Samenleving en relevante
landelijke en diocesane instellingen op dit gebied: het Multilateraal Beraad Kerk en Samenleving. Het
overleg dient ter wederzijdse informatie en coördinatie.
o
Landelijk Katholiek Diaconaal Beraad
Het LKDB is een overlegorgaan van Justitia et Pax, LIAN/DISK, Vastenaktie, Vincentiusvereniging en
diocesane diaconale functionarissen.
o
Diaconale Alliantie
De Diaconale Alliantie wil het diaconale werk dat gebeurt met, door en voor mensen in nood en in de
marge, helpen versterken.
Dat doet zij met een website (www.rkdiakonie.nl) en met een educatieve impuls. De Diaconale Alliantie
is een samenwerkingsverband van het LKDB, Arbeidspastoraat-DISK en Justitia et Pax.
o
Raad van Kerken
Justitia et Pax is een actieve participant van de Projectgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken.
Deze projectgroep signaleert en analyseert ontwikkelingen op het terrein van asielbeleid en adviseert
de Raad van Kerken over standpunten en activiteiten.
o
Cordaid
Met Cordaid bestaat al vele jaren een intensieve samenwerking, die zich ook vertaalt in een grote mate
van financiële ondersteuning aan Justitia et Pax, zowel voor het internationale programma als voor de
activiteiten in Nederland. Voor de periode 2011-2015 hebben Cordaid en Justitia et Pax een
overeenkomst getekend voor samenwerking rond het thema conflicttransformatie.
16
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
o
Breed Mensenrechten Overleg BMO
Samen met andere mensenrechtenorganisaties werkt Justitia et Pax in het BMO aan de dialoog met
politici en beleidsmakers, vooral rond een effectieve inzet op mensenrechten in het buitenlands beleid.
Sinds november 2012 is het BMO-secretariaat gevestigd bij Justitia et Pax en is de coordinator in
dienst bij de Stichting Justitia et Pax Nederland.
o
Europese Conferentie Justitia et Pax
Justitia et Pax Nederland is lid van de Conferentie van Europese Justitia et Pax commissies, het
samenwerkingsverband van 31 nationale commissies in Europa. In september 2013 nam Victor
Scheffers afscheid als lid van het Executive Committee van de Conferentie.
Naast de gezamenlijke activiteiten in Europees verband wordt ook op bilateraal niveau samengewerkt.
Victor Scheffers is lid van de Werkgroep Mensenrechten en Menselijke Waardigheid van de Duitse
Commissie Justitia et Pax.
o
Het internationale Justitia et Pax-netwerk
Het wereldwijde netwerk van Justitia et Pax-commissies is voor de Nederlandse commissie van grote
waarde. In de verbinding met deze commissies komen onze internationale programma’s tot stand.
De betrokkenheid van de lokale kerk is een conditio sine qua non voor elk programma. Zo zijn de
vragen en aandachtspunten die Justitia et Pax Nederland aan politici en beleidmakers voorlegt, veelal
afkomstig uit dit internationale netwerk.
In 2013 nam Justitia et Pax Nederland deel aan twee regionale ontmoetingen: een dialoogprogramma
over mensenrechten en menselijke waardigheid in Lusaka/Zambia met partners uit Afrika, en een
bijeenkomst van de coordinatoren van Justitia et Pax commissies uit het Caribisch gebied, in
Georgetown/Guyana.
o
Overige contacten
Justitia et Pax vindt haar bondgenoten en samenwerkingspartners niet alleen in de katholieke wereld.
In oecumenisch verband wordt samengewerkt met ICCO/Kerkinactie, met de Raad van Kerken in
Nederland, met de Wereldraad van Kerken in Genève, en met diverse interreligieuze organisaties en
netwerken op nationaal en internationaal niveau.
In het dagelijks werk treffen we regelmatig andere Nederlandse mensenrechtenorganisaties. Op
internationaal niveau wordt ad-hoc samengewerkt met Franciscans International en Dominicans for
Justice and Peace, Lutheran World Federation, Caritas Internationalis, studie- en onderzoekscentra van
congregaties en van religieuze instituten, en de International Service for Human Rights in Genève.
Verder werkt Justitia et Pax met een wereldwijd netwerk van mensenrechtenorganisaties en individuele
mensenrechtenverdedigers, vaak buiten de grote steden,
17
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
____________________________________________________________________
6.
Interne organisatie
De bisschoppelijke Commissie Justitia et Pax Nederland is in 1968 door de Bisschoppenconferentie in
het leven geroepen. In 1973 is door de Bisschoppenconferentie en een aantal katholieke organisaties
op het terrein van missie, ontwikkeling en vrede (Vastenaktie, Mensen in Nood, Bisschoppelijke
Adviescommissie voor Latijns Amerika, Nederlandse Missieraad en Pax Christi) besloten om een aparte
stichting Justitia et Pax Nederland op te richten om het draagvlak binnen de Nederlandse samenleving
te garanderen en om de financiële continuïteit van het werk veilig te stellen. De Stichting was het
uitvoeringsorgaan van de Commissie Justitia et Pax. De leden van de Commissie vormden het bestuur
van de Stichting.
In 2013 heeft de organisatorische herschikking van het werk haar beslag gekregen, en zijn de statuten
gepasseerd van de Kerkelijke Instelling Bisschoppelijke Adviescommissie Justitia et Pax Nederland en
van de Stichting Justitia et Pax Nederland. Uitgangspunt voor de statutenwijziging is geweest:
verankering van de relatie met de Bisschoppenconferentie en het internationale Justitia et Pax netwerk
in een Kerkelijke Instelling, en de mogelijkheid om op de "seculiere markt” slagvaardiger te kunnen
opereren met een werkstichting, met behoud van het katholieke karakter, van de lange geschiedenis,
en de kansen voor de toekomst van Justitia et Pax Nederland.
o
Commissie Justitia et Pax
De Commissie bestaat uit vertegenwoordigers van de oprichtende missie- en ontwikkelingsorganisaties en andere door de Commissie voorgedragen en door de Bisschoppenconferentie aangewezen
organisaties en instellingen. De leden van de Commissie vormen het bestuur van de Kerkelijke
Instelling Bisschoppelijke Commissie Justitia et Pax Nederland. Zij houden toezicht op het inhoudelijke
beleid van de stichting.
Prof. Mr. Peter Tak
Prof. Dr. Anton van Kalmthout
De heer Simon Brussel RA
Leden:
Mr. Tom Claessens
Mr. Monique Frank
Drs. Miranda Iping
De heer Kees van Kortenhof
Drs. Piet Kuijper
Drs. Nelleke Wijngaards - Serrarens
Ir. Edwin Ruigrok
Drs. Wiggert Molenaar SJ
Vacature
Drs. Victor Scheffers
op persoonlijke titel, voorzitter
op persoonlijke titel, vice-voorzitter
op persoonlijke titel, penningmeester
uit Mensen met een Missie
op persoonlijke titel
uit de KRO
uit de Vakcentrale CNV
uit Cordaid
uit de Unie NKV
uit de vredesbeweging Pax Christi
uit de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR)
uit het R.K. Justitiepastoraat
algemeen secretaris
In 2013 nam de Commissie afscheid van mevrouw Anne Offermans, van de heer Hub Crijns, en van de
heer Christoph Hübenthal. Drie commissieleden die gedurende tien jaar in verschillende functies het
werk van Justitia et Pax hebben gevolgd en ondersteund. Met het vertrek van de heer Crijns verliest de
Commissie ook een van haar statutaire lidorganisaties: de Landelijke Instelling voor R.K.
Arbeidspastoraat, die medio 2014 zal worden opgeheven.
18
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
o
Stichtingsbestuur
Uit haar midden benoemt de Commissie het bestuur van de Stichting Justitia et Pax Nederland. Voorzitter,
vice-voorzitter en penningmeester maken qualitate qua deel uit van dit bestuur.
Prof. Mr. Peter Tak
Prof. Dr. Anton van Kalmthout
De heer Simon Brussel
Mr. Monique Frank
De heer Kees van Kortenhof
Drs. Victor Scheffers
voorzitter
vice-voorzitter
penningmeester
lid
lid
ambtelijk secretaris
De secretaris van de Commissie is ambtelijk secretaris van het Stichtingsbestuur en directeur van het
secretariaat van Justitia et Pax.
Commissie- en bestuursleden ontvangen geen vacatiegeld, maar uitsluitend een vergoeding van reisen verblijfskosten.
o
Vrienden van Justitia et Pax
Om het draagvlak van Justitia et Pax binnen Nederland te vergroten is er een Stichting Vrienden van
Justitia et Pax opgericht in 1994. De leden van het Stichtingsbestuur vormen het bestuur van de
Vriendenstichting.
o
Secretariaat van de Commissie Justitia et Pax
Het secretariaat is gevestigd in Den Haag en is verantwoordelijk voor de uitvoering en het beheer van
de activiteiten zoals vermeld in het meerjarenplan volgens professionele standaards.
Drs. Victor Scheffers
Pritha Belle LLM
Drs. Jakob de Jonge
Alexandra Kuin MA
Drs. Jagoda Paukovic
Drs. Marike Radstaake
Drs. Radboud Reijn
Wim Ruijgrok
Drs. Nathalie van Schagen
Joris Scheffers MSc
Siebrich Visser MA
Drs. Marieke van der Vliet
Drs. Annemiek van Voorst tot Voorst
Mr. Sebastiaan van der Zwaan
Guus van Zwoll MA
Linda de Wit
Astrid Ruivenkamp
directeur
programmamedewerker, vanaf 1 april
programmamedewerker, tot 30 april
programmaverantwoordelijke, vanaf 15 april
senior beleidsmedewerker
coordinator Breed Mensenrechten Overleg
programmamedewerker
financieel deskundige
programmamedewerker, tot 28 februari
junior programmamedewerker
programmamedewerker, van 16 juni tot 31 december
programmaverantwoordelijke
senior beleidsadviseur
programmamanager, adjunct directeur
junior projectmedewerker
managementassistent, tot 31 december
managementassistent, tot 31 december
Stagiares in 2013: Jelle Oldenhof, Anne Joelle Hartman, Linda Barry, Siebrich Visser en Paula Faber.
Consultants in 2013: Benoit Albert en Delphine Noël
Op 31 december 2013 had Justitia et Pax veertien betaalde medewerkers, acht vrouwen en zes
mannen. Gemiddelde leeftijd: 40,8 jaar. Het aantal fte’s bedroeg 9,64.
Victor Scheffers is sinds september 1983 algemeen secretaris van de commissie, en vanaf 2005 ook
directeur van de stichting. Hij is verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken op het secretariaat
en legt verantwoording af aan het Stichtingsbestuur.
In 2013 bedroeg zijn bruto salaris € 87.838. Hij vervult geen betaalde nevenfuncties.
19
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Justitia et Pax is zich ervan bewust dat betrokken en deskundige medewerkers de kracht vormen van
de organisatie. Jaarlijks is er een budget beschikbaar voor deskundigheidsbevordering. In 2013
volgden alle medewerkers training op het gebied van fondswerving en veiligheid. Tijdens de
“heidagen” in juni werden de kernelementen aangedragen voor oriëntatie op de toekomst: identiteit,
geschiedenis, missie en netwerk van Justitia et Pax.
Daarnaast volgden enkele medewerkers cursussen en trainingen ter versterking van hun eigen
deskundigheid.
Justitia et Pax richt de eigen organisatie zo in dat deze optimaal is toegerust voor de activiteiten uit het
meerjarenplan 2011 - 2015. Personeelsbeleid, kwaliteitszorg en de inrichting van de organisatie krijgen
hierbij extra aandacht. Dat houdt ook in dat voortdurend wordt gewerkt aan het verbeteren van de
organisatiestructuur, het versterken en inzetten van de Commissie Justitia et Pax, het zorgen voor
goede arbeidsvoorwaarden en het behouden van professionele en gemotiveerde medewerkers.
In elk (maandelijks) teamoverleg staat “verbeteren en vernieuwen” op de agenda.
o
Directieverslag Stand van zaken kwaliteitsbeheer Justitia et Pax over 2013
De doelstellingen die zijn gesteld in de lopende programma’s zijn over de hele linie behaald. In een
enkel geval zullen we de uitvoering naar begin 2014 verschuiven. Wel moet er opgemerkt worden dat
de uitvoering van het door Cordaid Domestic gefinancierde Nederlandse programma van Justitia et
Pax Nederland in eerste instantie vertraging heeft opgelopen. De thematische insteek moest worden
aangepast, en vervolgens kregen we medio april te horen dat de eerder toegezegde financiering met
20.000 euro werd gekort. Noodzakelijke aanpassingen zijn doorgevoerd, het programma is
teruggebracht binnen de grenzen van de nieuwe begroting en succesvol uitgevoerd.
Via het monitoren en evalueren van activiteiten waarborgt Justitia et Pax kwalitatief hoogwaardige
dienstverlening aan partnerorganisaties. In 2013 werd het pilotproject “Shelter City Den Haag”
geëvalueerd. De pilot werd positief beoordeeld, en zal nu worden uitgebreid tot een “Shelter City
Nederland” project voor drie jaar.
Aan de hand van de verslagen van werkbezoeken zijn de trainingen in Burundi en Congo geëvalueerd.
Dit zal leiden tot een strategische aanpak voor de komende jaren waarin de partners minder
afhankelijk zullen worden van Justitia et Pax Nederland.
Uit de werkbezoeken komt ook naar voren dat er veel vraag is naar de insteek van Justitia et Pax
Nederland, namelijk een inhoudelijke rol ter begeleiding van Justitia et Pax Commissies (en van
mensenrechten- en vrouwenrechtenorganisaties) met als doel capaciteitsopbouw. Het is duidelijk dat
er veel vraag is naar het onderwerp ‘veiligheid van mensenrechtenverdedigers’.
In de zomer van 2013 vond een Mid Term Review plaats, halverwege de looptijd van het
Meerjarenplan 2011 – 2015. Centrale vragen: Hebben we de doelstellingen uit het vijf-jarenplan
gehaald? Wat kunnen we leren voor de toekomst, in het bijzonder voor de periode na 2015.
Uit de MTR komt naar voren dat we met de uitvoering van het meerjarenplan op schema liggen.
Ondanks de mutaties in het team is de kwaliteit en de continuiteit van het werk niet in gevaar
gekomen.
Voor de periode na 2015 wordt het advies gegeven het programma te beperken en te verdiepen, en
een scherper (mensenrechten-) profiel op te bouwen op basis van het eigen track record. In 2014 moet
de hoogste prioriteit worden gegeven aan fondswerving en het garanderen van continuiteit in bestuur,
commissie en management.
In 2014 loopt het mandaat van een aantal commissie- en bestuursleden af. Werven van nieuwe leden is
een prioriteit voor 2014. Daarbij zal speciaal aandacht worden gegeven aan het versterken van de
relatie met statutaire organisaties en aan het aantrekken van expertise die nodig is voor de
verwezenlijking van de nieuwe meerjarenstrategie 2016 – 2020. Eind 2015 gaat de directeur met
pensioen. Over diens opvolging moet snel een beslissing worden genomen.
20
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Deze adviezen zijn al in het najaar door bestuur en commissie besproken, en er ligt nu een
stappenplan voor het ontwikkelen van de meerjarenstrategie die op 10 december 2014 zal worden
gepresenteerd.
Van groot belang is het aanboren van additonele fondsen m.b.t. de lopende programma’s en
mogelijke nieuwe initiatieven. De eerste categorie heeft op dit moment de prioriteit (financiering
lopende projecten), mede omdat eind 2015 duidelijkheid moet bestaan over de mogelijkheden voor
het verkrijgen van additionele (vervangende) fondsen. Dat is van belang omdat de huidige financiers
(in het bijzonder Cordaid) geen zekerheden kunnen geven voor de periode na eind 2015.
In dit kader werkt Justitia et Pax aan de financiering van projecten rond bescherming van
mensenrechtenverdedigers (bijv. Shelter City).
De resultaten van de additionele fondsenwerving in 2013 zijn positief: voor 2014 € 395.605 van vier
donoren, voor 2015 en 2016 elk jaar € 216.000 van twee donoren.
Het verkrijgen van fondsen zal niet alleen afhangen van de nieuw ontwikkelde initiatieven, maar zal
alleen dan succesvol zijn als de competentie binnen het team is verbeterd, en de organisatie op de
juiste manier is ingericht en zich kan profileren.
Op 18 juli 2012 is het ISO 9001:2008 certificaat verkregen. Na het eerste controle-onderzoek op 30 mei
2013 is deze ISO 9001 certificering met een jaar verlengd.
Justitia et Pax werkt verder aan de versterking van de kwaliteit van haar werk op het terrein van
fondsenwerving (aanbeveling uit de ISO Audit medio 2013) door het opnemen van een hoofdstuk in
het organisatiehandboek over de uitvoering van fondsenwerving door de medewerkers van Justitia et
Pax.
Bij de bespreking van de ISO Audit en van het verslag van de Mid Term Review is in het team en in het
bestuur als het belangrijkste probleem gesignaleerd dat de uitvoering van de fondsenwerving
onvoldoende gepland en beheerst verloopt. Afgesproken is dat de directie in elke bestuurs- en
teamvergadering het onderwerp fondsenwerving agendeert aan de hand van een acquisitie-overzicht.
Tevens werd geconstateerd dat de kwaliteit van de aanvragen omhoog moet. Een analyse van
afgewezen aanvragen moet leiden tot verbetering. Tevens is besloten extern advies in te huren ter
verbetering van de kwaliteit van de aanvragen.
Deze maatregelen hebben geleid tot een meer gestructureerde en effectieve uitvoering van de
fondsenwerving. Ook zijn de medewerkers meer gefocused en productiever t.a.v. fondsenwerving.
Aan het kwaliteitshandboek werd een hoofdstuk over veiligheid van medewerkers toegevoegd. Een
van de luchbijeenkomsten van het team werd besteed aan de introductie van dit nieuwe hoofstuk.
Verder kan Justitia et Pax Nederland melden dat de Verenigde Naties in juli een positief besluit heeft
genomen over de definitieve toekenning van de ECOSOC status aan Justitia et Pax. Dat niet alleen
andere maatschappelijke organisaties, maar ook het Ministerie van Buitenlandse Zaken graag
samenwerken met Justitia et Pax Nederland zoals rond de bijeenkomsten in december 2013 en het
seminar in januari 2014 met en over mensenrechtenverdedigers ‘Speak truth to Power’, wordt als een
positief signaal gezien voor de beoordeling van de kwaliteit van de staf en van het organisatorisch
vermogen.
21
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
Kern indicatoren (stand van zaken per 31 december 2013)
Kern indicatoren
2012
2013
Aantal fte
9,64 fte
10,77 fte
Opleidingsbudget (% van totale budget)
1,5 %
1,5%
Uitgaven (in € 1.000)
962
913
Diversificatie van donoren
8
7
+
+
-
-
3
2
1
1
1
1
n.v.t.
1 (mid term
Management van medewerkers
Management van middelen
Planning, monitoring en evaluatie
Meerjarenplan en jaarplannen zijn
SMART
Training medewerkers op resultbased
management
Leren van ervaringen
Directie beoordeling / overleg en
doorvoeren verbeterpunten
Interne audit en doorvoeren
verbeterpunten
Evaluatie van specifiek project en
doorvoeren verbeterpunten
Evaluatie meerjarenplan JP en
doorvoeren verbeterpunten
review)
Communicatie naar partners,
achterban en donoren
Meerjarenplan
n.v.t.
n.v.t.
Jaarverslag
1
1
Jaarrekening
1
1
Nieuwsbrief
3
3
1
2
Aantal Vrienden
1300
1350
Hoogte bijdrage in Euro’s
26.600
24.000
Actieve betrokkenheid partners
Partnerconsultatie
Betrokkenheid Vrienden van Justitia
et Pax
Tevredenheid Donoren
Donoren die bijdrage verlengen
8
7
22
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
____________________________________________________________________
7.
Financiën
Justitia et Pax is voor de financiering van haar infrastructuur en haar activiteiten afhankelijk van
bijdragen van Cordaid, de Stichting Vrienden van Justitia et Pax en van religieuze instituten. Daarnaast
ontving zij voor specifieke projecten in het verslagjaar subsidies van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken, de Europese Unie, de gemeente Den Haag en van diverse fondsen.
Exploitatierekening 2013
Staat van baten en lasten
Baten
Bijdragen J & P
Mutatie projectverplichting
Rente
Overige baten
Werkelijk
2013
835.540
33.600
11.010
44.888
Werkelijk
2012
900.839
41.094
14.775
15.473
925.038
Begroot
2013
921.911
92.808
10.600
0
972.181
1.025.319
Lasten
Personeelskosten
Organisatiekosten
Algemene kosten
Huisvestingskosten
Dienstverlening Cordaid
Automatisering
Projectkosten
Overige lasten
Resultaat boekjaar
640.636
28.758
17.788
27.230
20.170
20.778
157.391
0
665.347
22.943
23.935
27.261
20.393
20.911
181.532
0
648.974
18.091
25.694
33.133
25.293
25.816
241.900
0
912.752
962.322
12.286
9.859
1.018.902
6.416
De jaarrekening van Justitia et Pax wordt gecontroleerd door accountantskantoor N.J. van Dam te
Rijswijk. Nadat het bestuur kennis had genomen van de goedkeurende verklaring van de accountant,
zijn de jaarstukken 2013 vastgesteld.
23
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
____________________________________________________________________
8.
Stichting Vrienden van Justitia et Pax
Om het draagvlak van Justitia et Pax binnen Nederland te vergroten, is in 1994 een Stichting Vrienden
van Justitia et Pax opgericht. De Vrienden geven jaarlijks een zelf te bepalen bedrag aan Justitia et Pax.
Tweemaal per jaar ontvangen zij informatie over Justitia et Pax via de gratis Nieuwsbrief (oplage 1400).
Exploitatierekening 2013
Stichting Vrienden van Justitia et Pax Nederland
Staat van baten en lasten
31-12-2013
31-12-2012
Ontvangen giften
24.403
26.604
Totaal
24.403
26.604
Subsidie aan Justitia et Pax
10.000
10.000
Totaal
10.000
10.000
Voordelig saldo 2013 / 2012
14.403
16.604
De jaarrekening van de Stichting Vrienden van Justitia et Pax wordt gecontroleerd door accountantskantoor
N.J. van Dam te Rijswijk. Nadat het bestuur kennis had genomen van de goedkeurende verklaring van de
accountant, zijn de jaarstukken 2013 vastgesteld.
24
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25
25
_________________________________________________________________________________________________________________________
Jaarverslag 2013 Justitia et Pax
pag. /25

Download Report