voortgangsrapport - Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Halfjaarlijks verslag strategisch project De Wijers
planningsteam SORP – Diversiteit in De Wijers, Samen
werken aan de open ruimte
Maart 2014
O.
Inleiding
Het strategisch project “Diversiteit binnen De Wijers – samen werken aan kwalitatieve
openruimte(verbindingen)”loopt van 24 augustus 2012 tot 23 augustus 2015. Het project is
dus half weg.
1.
Generiek
Een ontwerp uitvoeringsprogramma De Wijers met inbegrip van een conceptuele
visiekaart en opsomming van globale strategische en operationele doelstellingen is
opgemaakt. Dit ontwerpdocument werd besproken met dienst ruimtelijke ordening van
provincie Limburg op 19/8. Suggesties rond vormvereiste werden meegenomen in de nota.
Het ontwerp document werd overgemaakt aan dRV voor verder aanvulling. De verdere
uitwerking van het uitvoeringsprogramma is gepland voor 2014 via een bilaterale bevraging
van de partners. Karel Stevens neemt hiervoor het initiatief.
dRV heeft voorstel van (ruimtelijk) uitvoeringsprogramma opgemaakt en voorgesteld op
stuurgroep van 6/2. De nota werd intern besproken door VLM op 17/2. Als basis ok, echter
focus moet liggen op kwaliteiten van verblijfsgebied en uitvoeringsgericht (schaal van De
Wijers).
Er wordt een gezamenlijk traject uitgewerkt om tot een gedragen uitvoeringsprogramma te
komen, inclusief bilaterale overlegronde. Dit uitvoeringsprogramma zal ook dienen als basis
voor het planprogramma De Wijers en input voor T.OP.
1
dRV voorziet budget voor de opmaak synthesenota + kaart met focus verblijflandschap De
Wijers. Taakstelling is het ruimtelijk integreren van de resultaten urban design workshop –
uitdagingen De Wijers – studies recreatie, toerisme en educatie – knelpunten- en
potentienota De Wijers. Duur onderzoek: maximaal 3 maanden. Start studie voor 1 april
2014.
Urban design workshop Vijverkerngebied vond plaats van vrijdag 6 september tot vrijdag
13 september ’13. De schetsen zullen gebundeld worden en van tekst voorzien in een
publicatie (harde kaft) in samenwerking met KUL. (Voorlopige) deadline eind april 2014.
Een grondverwervingsstrategie voor De Wijers (conceptueel) en een
grondverwervingsplan LI Stiemerbeek (detail) is uitgewerkt. Het eindrapport is toegelicht op
project-en stuurgroep. Volgende stappen: toelichting perimeteroverleg, aankoop van
landbouwgronden in landbouwkerngebieden met het oog op het uitruilen van
landbouwgronden in VEN (300 000 euro voor 2014).
De studie Duurzame landbouw in De Wijers is gericht op het vergroten van het draagvlak
bij landbouwers voor een geïntegreerde gebiedsontwikkeling op schaal van De Wijers. Het
Rapport “Inventarisatie landbouwgronden en –gebruik in De Wijers werd recent afgerond en
toegelicht op een infomoment. Momenteel wordt er verder gewerkt aan een integrale visie
voor de landbouw in De Wijers. Hierbij worden 3 niveaus onderscheiden: a) gebiedsdekkend
niveau: een denkkader voor landbouw die van toepassing is voor het hele gebied van De
Wijers, b) lokale niveau: een specifieker kader op maat van een bepaald deelgebied in
overeenstemming met lopende deelprojecten, lokale acties, doelstellingen, c) bedrijfsniveau:
zeer specifieke visie op maat van een landbouwbedrijf. De vertrekbasis voor deze
denkkaders zijn een aantal principes die vooropgesteld worden, zoals het bieden van
rechtszekerheid door het afbouwen van de zonevreemdheid, het tegengaan van ruimtelijke
versnippering, afstemming met andere sectoren (groen, verstedelijking,…) en beperkingen
formuleren m.b.t. vertuining en verpaarding.
De studie historisch ecologisch onderzoek in Limburg (De Wijers, Nationaal Park,
Bosland) is in afronding. Er wordt nagedacht voor een vervolgtraject. Een wandeling-lezing
werd georganiseerd voor De Wijers. Oprichten van Likona-werkgroep historische ecologie,
ook interesse van Erfgoed.
In het kader van de oproep tot Quik-wins De Wijers zijn uiteindelijk 11 projecten ingediend
en goedgekeurd door de stuurgroep. Het totaal budget bedraagt 130 000 euro. In extremis
werden nog twee dossiers toegevoegd: RLLK (organisatie Dag van De Wijers 2014) en
Toerisme Limburg (afstemming tussen recreatieve wandelroutes). Alle dossiers zijn door de
minister goedgekeurd. Nieuwe oproep voor 2014 is in voorbereiding (vermoedelijk 80 000
euro). In kader van lopende quickwins zijn bilaterale gesprekken lopende met oog op het
uitwerken van een huisstijl. Er zal in samenwerking met RLLK een werkgroep communicatie
worden opgericht.
De studie Ruimte voor het landschap - Ontsluitingstrategieën in De Wijers (opdracht
dienst RO prov. Limburg) zit in een finale fase. Een hoofdstuk rond duurzame ontsluiting zal
worden toegevoegd aan het eindrapport. Het ontwerp eindrapport is afgerond en
doorgestuurd naar O. Devisch (opdrachthouder). De studie zal worden gebundeld in een
digitaal tijdschrift van de provincie Limburg – dienst ruimtelijke ordening: ‘ruimte voor…’ Een
afsluitende workshop is ook voorzien.
2
2.
Stand van zaken m.b.t. cases
2.1
Roosterbeekvallei (Vijverkerngebied)
Het bestek ontwikkelingsvisie Heidestrand werd toegelicht op project- en stuurgroep. Het
bestek ligt momenteel ter goedkeuring bij VLM in Brussel. Indien geen opmerkingen, kunnen
8-tal bureaus worden aangeschreven om een offerte in te dienen (budget 45 000 euro).
Vermoedelijke start: september 2014.
Voor het vijverkerngebied De Wijers wordt gewerkt aan een voortraject voor een duurzame
gebiedsontwikkelingsvisie dat gebaseerd is op de principes van ‘blue economy’ Het
idee is dat er een gesloten systeem in een bepaald gebied kan ontwikkeld worden dat zich
zelf in stand houdt via win-win’s. Deze invalshoek is een mogelijke denkpiste om de
provincie te stimuleren een structurerende rol te spelen binnen de gebiedsgerichte werking
van De Wijers. SORP is gestart met een initiatief om het Vijverkerngebied / Heidestrand voor
te dragen als case omdat principes van economische meerwaarden al vervat zitten in de
projectaanpak, maar vooral omdat de resultaten van dit initiatief een belangrijke meerwaarde
kunnen zijn voor de verdere uitwerking voor de ontwerpopdracht rond het recreatiedomein
Heidestrand. Het is de bedoeling om op korte termijn een workshop te organiseren met alle
partners in het gebied onder leiding van Tjibbe Winkeler (externe expert) voor de zomer
2014. Kostprijs wordt geraamd op 13.500 euro.
2.2
Stiemerbeek
Afspraak met stad Genk i.v.m. afstemming acties Stiemerbeek heeft plaatsgevonden De
Stiemerbeek is geselecteerd als strategisch project in de planningsprocessen van de stad
Genk. In een eerste fase zal bekeken worden hoe interne diensten een bijdrage kunnen
leveren vooraleer er verder wordt afgestemd met LI Stiemerbeek VLM.
Het Life+-vlaggenschipproject “Green4Grey” is ingediend (circa 4,2 miljoen euro,
waarvan de helft voor De Wijers) en weerhouden.
Vegetatieonderzoek op terrein van de vallei van de Stiemerbeek is afgerond. Dit is nodig
om een zicht te krijgen op de ecologische kwaliteit van de Stiemerbeek, het potentieel voor
natuurontwikkeling / waterberging en monitoring bij inrichtingswerken. Het veldwerk, data
analyse in GIS en afbaken van ruimtelijke eenheden is afgerond. Een ontwerp eindrapport
wordt afgerond.
Opmaak bestek hydrologische studie bovenloop Stiemerbeek. Opdracht van de studie is
het in kaart brengen van de waterdynamiek (oppervlaktewater, kwelgebieden) in de vallei
van de bovenloop van de Stiemerbeek opwaarts de Slagmolen om de beekvallei terug
hydrologisch te laten functioneren (met eventueel de piste om ander water uit dit gebied
richting Schabeek en richting maten als voedingswater te kunnen gebruiken). De studie zal
volledig worden uitgevoerd door VLM. Een bestek wordt opgemaakt dit voorjaar 2014.
3
Opmaak van een geïntegreerd masterplan signaalgebied UHasselt. Naar aanleiding van
het initiatief van dRV om de uitdagingen voor het signaalgebied De Wijers op een
geïntegreerde wijze aan te pakken (overleg 27/08/2013) werd door de provincie Limburg
beslist om een project- en procesmanager aan te stellen voor de opmaak en Europese
uitbesteding van een masterplan voor dit gebied. De studie werd gegund aan Vectris. De
startvergadering is doorgegaan op woensdag 29 januari. De studie bestaat uit twee fasen: 1e
fase: projectdefinitie met oog op draagvlak bij alle actoren (literatuur, bilaterale gesprekken,
terreinverkenning) + voorbereiding wedstrijd via open oproep. 2e fase: ontwerpwedstrijd
2015. Overleg gebeurd via stuurgroep (voorzitter gedeputeerde Inge Moors). Werkgroep:
provincie Limburg: RO en PNC, VLM, PXL, dRV, AWV, Natuurpunt, UHasselt).
Klankbordgroep (o.a. studenten, buurtbewoners). Dagelijks bestuur: Vectris, provincie
Limburg en VLM.
2.3 Natuurverbinding Wik-Maten
De natuurverbinding is verder uitgewerkt tot op perceel niveau in kader van plan van aanpak
en uitwerking ecologisch streefbeeld. Dit is toegelicht op de planbegeleidingsgroep van de
haalbaarheidsstudie Natuurinrichting (NI) Vijvercomplex Hasselt – Genk. De
natuurverbinding valt immers volledig binnen de perimeter van deze NI. Focus van deze
case ligt op het creëren van ecologische stapstenen gelegen 1) aan de rand van Het Wik
(grasland tegen terrein van het Provinciaal Natuurcentrum), 2) op het terrein van Provinciaal
Natuurcentrum zelf, 3) op het terrein van het Sint-Jozefinstituut en 4) op het terrein van stad
Genk tussen de Kneippstraat en de Heiweyerbeek. De inrichting van de stapsteen ter hoogte
van de graslanden Craenevenne (Domein Bokrijk) wordt gerealiseerd in het kader van NI
Vijvercomplex Hasselt – Genk, momenteel in planningsfase.
De inrichtingswerken op het grasland in Het wik worden gefinancierd door een
goedgekeurde Quickwin De Wijers. Aanvrager Natuurpunt beheer vzw zal hier in het najaar
enkele poelen aanleggen met vlonder, afrastering zetten met toegangspoort en hekje en
gepast maai- en begrazingsbeheer toepassen.
De voorbereidingen voor de inrichtingswerken op terrein van het Provinciaal
Natuurcentrum zijn uitgevoerd. De bouwvergunning voor de aanleg van de poel en wal rond
het gebouw is nu volledig goedgekeurd. Volgende stappen zijn: aanvraag kapvergunning en
organiseren van aanbesteding.
Inrichting van de stapstenen op terrein van Sint-jozefinstituut en stad Genk tussen de
Kneippstraat en de Heiweyerbeek
Inrichtingsmaatregelen en inrichtingsplannetje is opgemaakt in samenspraak met
leerkrachten en leerlingen Sint-Jozefinstituut, Natuurpunt Genk, Natuurpunt beheer vzw en
Stad Genk.
Financiën voor uitvoering worden aangevraagd via biodiversiteitsproject subsidies. Sintjozefinstituut is aanvrager, partners zijn Stad Genk en Natuurpunt beheer vzw. Natuurpunt
heeft akkoord gegeven en helpt mee om de raming op te maken en stedenbouwkundige
vergunningen aan te vragen. Stad Genk (milieuambtenaar) heeft formeel aanvraag
ontvangen voor deelname als partner in het biodiversiteitsproject.
4
Educatief project Stapsteen Sint-Jozef
Het project heeft volgende doelstellingen: 1) leerlingen van de school te betrekken bij de
inrichting van de stapsteen op het terrein van hun school. 2) bewustwordingsproces op gang
trekken bij de leerlingen, volwassen burgers van morgen rond de noodzaak van natuur
verbinden. Deze aanpak vertrek vanuit de EDO principes met intensieve samenwerking
tussen leerkrachten, leerlingen en projectbegeleiders. Het project loopt minimum 5 jaar
waarbij heel de school betrokken wordt. Op dit moment zijn 7 klassen/werkgroepen
betrokken, waarvan de werkgroep Begeleid zelfstandig werk (6) en de MOS werkgroep het
meest intensief meewerken.
Het project is opgedeeld in 4 thema’s: het startschot, communicatie, inrichting en beheer van
de stapsteen en onderzoek.
Het startschot van het project is gegeven in oktober 2013. Hier is de NVB Het Wik- De
Maten voorgesteld aan de leerlingen samen met de belangrijkste begrippen uit de theorie
van natuur verbinden evenals een brainstorm over de noodzaak van natuur verbinden. De
leerlingen zijn twee voormiddagen naar het PNC gekomen en de TC Katrien Hendrickx is 2
keer naar de school gegaan. Onder het thema communicatie werken de leerlingen van
Begeleid zelfstandig werk en MOS aan 2 cases: uitwerken van een excursie natuur
verbinden voor medeleerlingen en burgers, uitwerken van een spel natuur verbinden voor
leerlingen lagere school. Verder zullen ze in september ook mee de Dag van de Wijers in
Genk helpen organiseren waar nu al volop plannen voor worden gemaakt. Tot slot is er een
Wedstrijd rond biodiversiteit langs NVB Het Wik-De Maten gelanceerd in alle klassen van het
Sint-Jozefinstituut. Doel is de NVB creatief in beeld te brengen. De leerlingen van het WWI
(6) hebben dit op zich genomen met een ludiek toneeltje. Er is ook een Facebookpagina
aangemaakt met informatie over het project, inrichting stapsteen en regelement van de
wedstrijd. Prijs is een bezoek aan Pairi Daiza. Onder het thema inrichting en beheer
brainstormen leerlingen van de MOS groep en de BZW groep over de inrichting van de
stapsteen waarbij ze nadenken over de eisen die de doelsoorten stellen voor de inrichting
van de stapsteen. Daarnaast hebben ze ook een ecologisch smultuintje met inheemse
nectarplanten en een blotevoetenpad ontworpen en aangelegd. Ten laatste werden er
zwerfvuilacties gehouden en kleine beheerwerken uitgevoerd zoals houtopslag verwijderen,
waarbij ook ouders en andere leerkrachten bij betrokken waren. Onder het thema
onderzoek valt het in kaart brengen van de biodiversiteit met o.a. zelfgemaakte
sporenplaten en trailcams, een vijverbiotoopstudie, uitzetten vlindertraject, biotoopstudie
(bomen), creatie en installatie van peilbuizen voor aanleg nieuwe poelen, een excursie naar
de Dautenweyers om de boomkikker te zien met deskundige.
Gesprekken lopen met natuurpunt educatie om volgend jaar het educatief project
intensiever mee te begeleiden.
Project is voorgesteld aan LIMNET stuurgroep. Van hieruit opgepikt als testcase op een
2-daagse vorming rond Educatie Duurzame Ontwikkeling voor en door de Vlaamse
MOS-werking (Project Milieu op School) in Oostende. Project is zeer goed onthaald.
Project is voorgesteld op opendeurdag Provinciaal Natuurcentrum, vrijdag aan de
prominenten en zondag aan het grote publiek en tijdens de nascholing LIVEC voor
leerkrachten.
5
Het project (educatief en inrichting NVB-stapstenen) zal aan het grote publiek worden
voorgesteld in september tijdens de Dag van de Wijers.
3. Financieel gedeelte
Volgende onkosten werden gemaakt in voorbije halfjaar:
 Opleiding gebiedsgerichte regionale ontwikkeling, georganiseerd door VRP: 1000
euro
 overnachting Katrien Hendrickx en Huig Deneef in kader van opleiding VRP
gebiedsgericht beleid: 138,90 euro
Begroting voor volgend half jaar. Er wordt een bedrag voorzien van 21.800 euro:
 plaatsbezoek Vijvergebied La Brenne (mei 2014): begroot op 4000 euro
 Prijs wedstrijd rond biodiversiteit langs NVB Wik-De Maten. Doel is een filmpje te
maken over dit gebied. Kostprijs 800 euro voor excursie naar Pairi Daiza
 eindredactie publicatie Urban design workshop De Wijers. Begroot op 7000 euro
 organisatie Urban design workshop Mangelbeekvallei (najaar 2014): begroot op
10.000 euro
4. Varia
La Brenne: voorstel van programma werd besproken op projectgroep. Na goedkeuring
datum bezoek (voorkeur 14 mei – 18 mei) kunnen afspraken worden gemaakt met lokale
actoren. Doel is voorbereiding van een bezoek van de stuurgroep aan La Brenne in functie
van netwerking / draagvlak. Nu de datum vastligt, kunnen contacten gelegd in La Brenne.
Budget SORP/PNC wordt aangevraagd in functie van plaatsbezoek (max. 4000 euro).
Impulsprogramma Toerisme Vlaanderen: een subsidiedossier voor het ‘ontwerp van
inrichtingselementen voor onthaalpunten De Wijers (i.s.m. Toerisme Limburg. Deadline werd
ingediend. Niet goedgekeurd, eventueel herkansing?
Voorbereiding (startvergadering) Dag van De Wijers vond plaats in Herkenrode. Genk wil
fietsroute langs Stiemerbeekpark organiseren. Voorstel om eco-historische wandeling te
organiseren op dag van De Wijers. Partners: PNC, natuurpunt, Sint-Jozef.
Project- en terreincoördinator hebben deelgenomen aan vormingsmoment voor
projectleiders gebiedsgerichte regionale ontwikkeling (VRP).
Indienen aanmeldingsfiche voor projectideeën in het kader van Europese programma’s
(SALK gelinkt ~T.OP project). Er heeft ook een brainstorm binnen kernteam De Wijers plaats
gevonden in functie van screening potentiële projecten. Partners via UNEP (learning network
of regions and biodiversity). Afstemming tussen lijst VLM en thema biodiversiteit is
interessant. 1 of 2 cases selecteren om in te dienen als projectfiche bij dienst Europa.
6

Download Report