nieuwsbrief juli 2014 - De Vereniging Nederlands Nieuw

01-10-2014
Herdenking bij het Papua monument
Landgoed Bronbeek in Arnhem
Nieuwsbrief
13e jaargang nr. 45 - juli 2014
pagina 26
Colofon
De doelstelling van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Miltairen
1945-1962 is het bevorderen van de onderlinge contacten tussen de
militairen, die in de periode 1945-1962 in de Nederlandse Krijgsmacht
hebben gediend in het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Het in de
ruimste zin van het woord behartigen van de belangen van die militairen
en hun families. Het herdenken van hen die gevallen zijn bij de vervulling
van hun plicht, evenals van hen die, ten gevolge van, ongevallen of ziekten
tijdens militaire dienst zijn overleden. De Vereniging Nederlands NieuwGuinea Militairen is aangesloten bij het Veteranenplatform.
Beschermheer, tevens adviseur: Luitenant-generaal C.J.M. de Veer b.d.,
Voorheen Inspecteur-generaal der Krijgsmacht en der Veteranen.
Algemeen adviseur: Kolonel L. Habraken b.d.
Voorheen directeur van het Veteraneninstituut.
Lid van verdienste: J. Peperkamp
Ereleden:
A.S. Poortvliet
H.P. Willemsen
D. Willemsen-Hens
Bestuur:
C. Aarts, voorzitter (Rijen),
C. Drost, secretaris (Koog a/d Zaan),
H. Vos, 2e secretaris (Kerkdriel),
J.H. van Hensbergen, penningmeester (Arnhem),
C. van Vliet, organisatie Reünie (Winkel),
A. Dielemans, organisatie Nieuwjaarsreceptie (Roosendaal),
A.J. Bouterse, voorzitter Sociale commissie (Schagen)
Contact
Secretariaat: C. Drost
Brouwersveld 2, 1541PG Koog a/d Zaan, tel. 075-6160779, mob. 06-22332531
E-mail: [email protected]
Website: www.vnngm.nl
Redactie Nieuwsbrief: J.H. van Hensbergen
Ravelstraat 4, 6815 HB Arnhem, telefoon 06 53199548
E-mail: [email protected]
Copyright: Tegen overname van artikelen bestaat in principe geen bezwaar, mits hier
vantevoren toestemming voor is verleend en duidelijk in de uitgave wordt vermeld.
Geplaatste foto’s komen uit privé collecties tenzij anders vermeld.
De inhoud geeft niet noodzakelijkerwijs de mening van bestuur en/of redactie weer.
Bestuur en/of redactie kunnen daarom niet aansprakelijk worden gesteld voor de
inhoud van de geplaatste artikelen. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen
te weigeren of te redigeren.
Sluitingsdatum kopij Nieuwsbrief nummer 46:
15 augustus 2014
Van de voorzitter.
Zoals u allen gehoord en gelezen kunt hebben is dit jaar, waarin het 200 jarig
bestaan van de Landmacht wordt herdacht, begonnen met een ‘Vaandelgroet aan
de Koning’. Daarna is er, anders dan andere jaren, geen Landmachtdag geweest
maar kwam de Landmacht naar ons toe. Op diverse plaatsen in ons land hebben
ze demonstraties, voorlichtingen en interactieve bijeenkomsten gegeven. De
meningen daarover en het succes daarvan zijn verdeeld.
Als de lente al half voorbij is en er hangt dagenlang een grauwsluier boven ons
land waaruit met regelmaat regen valt dan wordt je daar niet altijd vrolijk van.
Waar je wel vrolijk van kunt worden is de herinnering aan twee zeer geslaagde
reünie dagen in april. Alles goed geregeld, alles goed verlopen. Alom tevreden
gezichten en complimenten voor de organisatie.
Zo was ook Pluvius ons op 5 mei in Wageningen goed gezind waardoor alles in een
weliswaar serieuze maar ook prettige sfeer is verlopen en we tevreden kunnen zijn
over het aantal defilanten. Prima. Dat onze algemene ledenvergadering op 15 mei
maar door een handjevol leden bezocht werd is dan weer een trieste constatering.
Daarnaast is aantal opgegeven deelnemers aan het defilé tijdens de Nationale
Veteranendag in den Haag weer groot, wat we weer toejuichen. Zo zie je maar dat
ook in het leven van een veteraan ‘ups and downs’ voorkomen.
Op woensdag 1 oktober wordt weer de herdenking gehouden bij het Papuamonument op het landgoed Bronbeek in Arnhem. U kunt daarover meer lezen in deze
Nieuwsbrief. Toch wil ik daar nog extra uw aandacht voor vragen. Immers, toen
wij de Papuagidsen hard nodig hadden hebben ze onverwijld en onbaatzuchtig
hun diensten aangeboden. Dat er ook onder hen toen slachtoffers zijn gevallen is
te betreuren. Daarom is het onze plicht hen niet te vergeten. We kunnen daarvan
getuigen op een aansprekende en passende manier bij hun eigen monument.
Mag ik op een grote opkomst rekenen?
Als laatste wil ik iedereen die met vakantie gaat heel veel plezier en goed weer
toewensen. En voor diegene die thuis blijven. Ook daar kan het fijn en prettig
toeven zijn.
Met vriendelijke groet van uw voorzitter,
Cees Aarts
1
Inhoudsopgave
Verhalen uit ons Nieuw-Guinea verleden
pag. 03 t/m 13
NIEUW GUINEA Land van tegenstellingen (deel 2)
pag. 03 t/m 06
Ik was altijd op zoek naar actie en avontuur
pag. 07 t/m 08
Wout Wanrooij en zijn passie
pag. 09
Taalbarière
pag. 10 t/m 11
Bladeren
pag. 12 t/m 13
NIEUW GUINEA
Land van tegenstellingen. Klimaat (deel 2)
Door Johan Beumer (Echo-cie Sorong)
Johan Beumer heeft een aantal artikelen geschreven over
1
de geografie, geschiedenis, klimaat, de Papoea, flora, fauna en meer, van
Nederlands Nieuw-Guinea. Verre van compleet ( zoals hij zelf zegt) en vooral
geplukt uit informatiebronnen•. Artikelen onder de titel Land en volk. Deze
artikelen reeks heeft hij ter publicatie aan onze Nieuwsbrief redactie gegeven.
De redactie is verheugd het door Johan Beumer geschrevene in onze Nieuwsbrief op te nemen. Het werpt weer eens een heel andere blik op het boeiende
land dat ons Nieuw-Guinea veteranen zo dierbaar is. Foto’s die in de artikelen
voorkomen zijn gemaakt door Frans de Bree en zijn echtgenote Joke. In de
volgende nieuwsbrieven worden de andere delen van de reeks weergegeven.
(Redactie)
Klimaat
2
Reünie 2014
pag. 14 t/m 18
Die mannen van toen veranderen nooit
pag. 14 t/m 15
Dames en heren, de bar is geopend
pag. 16 t/m 17
Toespraak L. Schmidt
pag. 18 t/m 19
Van het bestuur
pag. 21 t/m 29
Boekenrubriek
pag. 31 t/m 35
Musea
pag. 35
Nederland verkreeg zijn reputatie als
“land van mest, mist en vuile koude
regen” met een jaarlijkse regenval van
730 mm. Naar die maatstaf gemeten
zou Nieuw Guinea er nog veel erger
aan toe zijn met gemiddeld zeker een
viervoudige regenval. Maar in feite
heeft bijvoorbeeld Manokwari aanzienlijk meer uren zon per jaar dan De
Bilt. De regen valt in Nieuw Guinea, in
wat spreekwoordelijk “tropische buien”
worden genoemd. Regenval van 180
tot 360 mm in één enkele nacht is bepaald geen zeldzaamheid.
Nieuw Guinea heeft het “gewone tropisch klimaat” Warm (zeer warm) en nat!
Maar het land kent verschillende klimaattypen. Het klimaat in het laagland
in Nieuw Guinea kenmerkt zich door warme vochtigheid. Zuid Nieuw-Guinea
ondergaat in sterke mate de invloed van het Australische continent. In de
maanden juni-juli kan de temperatuur daar tot 16 graden Celsius dalen. In
de kustplaatsen domineert het gelijkmatige, vochtige hete klimaat met een
gemiddelde temperatuur van rond de 26 graden Celsius, met een absoluut
maximum van 35 graden Celsius. Naar mate men hoger komt, daalt de temperatuur. Door de hoge zonnestand, Nieuw-Guinea ligt voor een groot deel
praktisch op de evenaar, kan ook in het gebergte en op de hoogvlakten de
dagtemperatuur een tropisch peil bereiken, maar in de nacht daalt de temperatuur meermalen tot bij het vriespunt. Boven de 4400 meter hoogte kan het
veelvuldig hagelen en sneeuwen, boven die hoogte komt zelfs gletsjervorming
voor. In Merauke daalt in de Zuidoost moesson – de Australische winter – de
temperatuur tot 24 graden Celsius.
Met uitzondering van de kuststroken rond Merauke en Port Moresby (Papua
New Guinea), waar men droge maanden kent en enkele kleinere gebieden,
kenmerkt het klimaat zich dus door een grote regenval verdeeld over het hele
jaar. Het hooggebergte heeft op de regenval een overwegende invloed, in het
3
algemeen regent het daar overvloediger dan in de laagvlaktes. In dat centrale
hooggebergte komen plaatsen voor met 7000 – 8000 mm regenval per jaar!
Je kunt twee seizoenen onderscheiden, die echter niet overal uitgesproken
aanwezig zijn.
Van mei tot november waait de Zuidoost - en van december tot april, de
Noord-West passaat. Het centrale gebergte verstoort echter in verscheidene
gebieden deze regelmaat en een uitgesproken droge en natte moesson onderscheiden wij eigenlijk alleen, zoals eerder geschreven, in de omgeving van
Merauke. Langs de kusten van bijvoorbeeld Sorong, varieert de regenval tussen de 2500 en 3500 mm per jaar, echter wel met grote lokale verschillen.
In de Westmoesson is de wind lang niet van de kracht die wij in de Atlantische Oceaan gewend zijn, maar toch kan het op zee vrij behoorlijk spoken.
De Oostmoesson brengt in het algemeen niet zulk zwaar weer, maar wel als
een warme, föhnachtige wind, in een periode van vier tot acht dagen over het
smalle gedeelte van het eiland – de Vogelkop- komen waaien. De kracht is
dan toch zodanig dat kleine schepen er beter aan doen een haven op zoeken.
Deze klimatologische omstandigheden zijn bepalend voor de invloed die het
klimaat op de mens uitoefent. De klimatologische warmte beïnvloedt ons
‘welzijngevoel’ als de afvoer van het warmte -surplus van het lichaam bemoeilijkt wordt. Dit doet zich voor bij een hoge vochtigheidsgraad en weinig wind.
De mens krijgt dan een mat, loom gevoel bij die intense hitte. Vandaar dat in
vredestijd, de kazerne diensten in de morgenuren waren en onze siësta in de
middag, na de maaltijd, tot ongeveer15.30 uur.
De zon
De ultraviolette straling van de zon, die in Nieuw-Guinea praktisch loodrecht
op je bol staat, bevordert de beschermende pigmentatie van de huid. Je wordt
dan bruin. De helblonde jongens onder ons hebben minder pigmentvorming,
en kregen vaak niet meer dan iets roods/rozig op hun kop en armen en benen. In het begin moest je vooral niet te lang in de zon zitten of liggen, niet
langer dan een halfuur, maar wie bepaalt dat. (Tegenwoordig denkt men over
de straling van de zon duidelijk anders. Redactie) In mijn herinnering denk ik
aan die maten onder ons die rechtstreeks met het vliegtuig uit Nederland aankwamen en soms op één van de eerstvolgende dagen al “op wacht” moesten.
Resultaat was een mooi rood en licht verbrand hoofd en armen. Het leek wel
of de tweedaagse cursus tropenhygiëne in Neerrijnen helemaal geen effect
had. Onze officieren, artsen en hospikken hadden beter moeten weten! Maar
ja, het was bijna een oorlogje en dan moet je niet zeuren……!
Het klimaat brengt met zich mee dat je flink transpireert (zweet) en dat
vochtverlies moet op één of andere manier gecompenseerd worden. Toch is
aanvulling van vocht door allerlei drankjes alleen, niet genoeg. Bij het zweten
gaat ook veel zout, chloride verloren. Het dagelijkse zouttabletje was daarom
geen overbodige luxe. Wel lekker was het koude drankje, de “lemon”, van
chemische fabriek Naarden dat wij in Sorong bij de nasi kregen.
Al met al leek het mij geen goede gedachte om met een maat uit mijn stafpeloton ’s middags na één uur nog een partijtje te tennissen, afgezien van
het feit dat ik zelden een tennisballetje geslagen had. Sport en zwaar werk
kunnen je beter niet rond het middag uur doen, maar zoals de voorschriften
4
luidden: beter in de koele uren. De vraag was dan wel wanneer is het koel?
De nachten zijn doorgaans koel maar dan kun je toch maar beter slapen en af
en toe dat dunne flaneldekentje eventjes over je heen je heen trekken.
In Sorong kon het zoals gezegd herhaaldelijk flink plenzen met een regendichtheid zodat je vanuit onze eigen Echo- en Foxtrotcompagnie barak alleen
maar wazig de overkant van het straatje kon zien, waar de barak van de Staf
-en Verzorgingscompagnie stond. Een tikkeltje overdreven misschien, maar
toch …
Toen wij in de Remu- kazerne aankwamen was één van de eerste dingen die
mij opvielen, de diepe afvoergoten langs de gebouwen om het vele regenwater, dat in recordtijd uit de lucht kwam, af te voeren.
Warm en vochtig dus onze zwarte hoge “kistjes” sloegen, na een paar dagen
onder het bed gelegen te hebben, al snel wit uit. Niet voor niets hing onze
kleding op rekken buiten onder de veranda’s van de galerijen, langs onze barak. Sommigen hadden een “paraplu’’ die je voor een bescheiden bedrag in de
winkels in Sorong kon kopen. Het bood een goede bescherming tegen zowel
de regen als tegen de felle zon, op de momenten wanneer je bijvoorbeeld de
kazerne uitging.
En laat ik niet vergeten die geweldige “tropenhoed” waarvan de linkerrand
opgeklapt was en die je bij je beste uitgaanstenue’ altijd op moest hebben.
Made in België
En ’s avonds, lang kaki tenue, armen bedekt en
met de lange kaki broek en ’s nachts slapen onder
een klamboe. De malaria mug was een vijand die
altijd moest worden bestreden. Een paar keer
heb ik al melding gemaakt van de overvloedige
regenval. Water in overvloed zou je dus zeggen.
Helaas was dat in de Remu -kazerne niet altijd
het geval, en dan kwam er van driemaal daags
douchen onder de koude waterstralen niets terecht. Geen(regen)water, maar wel mandiën met
een busje of kom. Water uit de grote waterbassins over je lichaam gooien.
Een verfrissende methode en noodzakelijk om de huid te vrijwaren van schimmelinfecties en de inwerking van zweet (rode hond)
Dan zullen wij het maar niet meer hebben over de verrassing als “baroe” bij
de grote w.c. beurt. Geen closetpapier! Wel een fles die je kon vullen met
water om de billen schoon te maken. Een Indische gewoonte, het tjebokken,
eigenlijk heel hygiënisch, maar in het prille begin liep menigeen wat tierend
rond na deze reiniging, aanvankelijk nog wel behelpend met een stuk ouwe
krant, maar alles went snel.
Noem ik nog ringworm, de huiduitslag tussen je liezen en op andere plekken
van je lichaam, een soort schimmelziekte door ons “ringpier” genoemd. Als je
er door was getroffen en bijna niemand ontkwam eraan was het de hele dag
lopend, met af en toe je hand krabbend tussen je benen, want het jeukt zo
vervelend.! De poeder van het merk Purol kon niet altijd de jeuk verzachten,
maar was wel lekker fris op je lichaam na een douchebeurt. Maar er waren er
5
onder ons die met de jeuk toch maar richting ziekenboeg gingen. Daar werd
je dan behandeld met JODIUM 10 of een ander goedje tegen deze schimmelziekte.
Om daarna een tijdje wijdbeens te
blijven lopen.
Ik had een middeltje gevonden dat,
in ieder geval bij mij uitstekend
hielp, aftershave lotion van het merk
Fresh-Up, dat “Moeders” regelmatig
stuurde. Niet alleen een afdoend
middeltje tegen deze jeuk, maar
ook nog eens “lekker fris” op je kin
na een natte scheerbeurt (wisten ze
thuis veel, waarvoor je het flesje nog
meer gebruikte)
Van kleine ellende naar de zonzijde
Wat een kleine ellende allemaal heb ik hierboven beschreven. Gelukkig was
er ook, letterlijk en figuurlijk een zonzijde aan dit klimaat. Het werken aan je
“kleurenschema”. Om thuis te kunnen laten zien waar je was geweest moest
er een mooi bruin kleurtje op je lijf komen en dat kon door veelvuldig en wat
langer in de zon te lopen en te zitten. In onze vrije tijd in Sorong was daarvoor het eilandje Doom een goede plek. Er was een klein zwemstrand met een
eettentje waar je heerlijk in het lauwwarme, blauwe zeewater kon zwemmen
en daarna luierend de zon op je blote bast kon laten schijnen. Met wat eten
en drinken erbij en het zicht in de verte op Sorong. ‘Sail along silvery moon’’
gespeeld door het orkest van Billy Vaughn dan bijvoorbeeld uit de luidsprekers
van het restaurantje. Als je de ogen dicht deed, leek het wel vakantie. “ Dolce
far niente” Maar ook op Jefman was het lekker zwemmen bij Kaap Smink
Ik was altijd op zoek naar actie en avontuur
Herinneringen van Wout Wanrooij
door Ed van Tuijl
Bathmen – Tijdens de jaarlijkse reünie in ’t Harde weet
elke deelnemer doorgaans meteen waar hij plaats kan
nemen. Bordjes vermelden immers precies waar de jongens
van Fak Fak, Merauke, Kaimana dan wel de andere plaatsen
of schepen plaats mogen nemen.
Voor Wout Wanrooij ligt dat even anders. Wout verbleef in
de jaren 61 en 62 op twee plekken. Hij begon zijn verblijf
in Sorong en stapte halverwege over naar Merauke. De
bofkont.
“Dat kun je wel stellen,” beaamt hij, terwijl we een lekkere
bak koffie krijgen voorgeschoteld.
“Want hoewel de meeste jongens waarschijnlijk pas aan
Nieuw-Guinea gingen denken toen ze al zo’n beetje aan de
afsluitende tropenopleiding toe waren, was ik al ver voor
mijn diensttijd met Nieuw-Guinea bezig. Aangestoken door
mijn ome Kors, die als arts werkzaam was in het gebied
rond de Wisselmeren, wist ik al ver voor mijn diensttijd.
Hier wil ik naar toe. Die man kon er zó boeiend over vertellen. Ook over schrijven trouwens.”
Hij pakt er een boek bij dat zijn oom, onder de naam K.W.J. Boelen, over de
periode als arts rond de Wisselmeren, heeft geschreven.
Spelevaren langs de kust van Sorong
Toch waren de meesten van ons, die met de S.S. Grote Beer’ naar Nederlands
Nieuw-Guinea waren gevaren tijdens die vijf weken durende tocht, over de
Atlantische Oceaan en de Pacific Oceaan, al behoorlijk bijgekleurd door het
zonnen op het achterdek. Nou ja, degenen die bruin werden. Er waren er die
een wit/rozig kleurtje hielden.
Bij mijn terugkeer, in de zomer van 1961, ’s nachts om half één, met een
‘huus vol völle familie, buren en vrienden, zei mijn moeder zaliger in het
Twents-Achterhoekse dialect:
“Mien jong’n ,wat heb ie ’n mooi’n bruune kop e’kreg’n.
Ten slotte, voor velen van ons was het zwemmen in zee, één van de meest
aangename dingen in dat warme, vochtige land. Maar het allerbelangrijkste,
voor de meesten onder ons een lekker koel biertje, sinas of cola rum of wat
anders in het café bij Theunissen, in onze eigen kantine of in het Katholiek.
Militair Tehuis (KMT) in Sorong. De echte “drinkers” kenden nog wel meer
gelegenheden!
6
2
Wout in Sorong
Wout zelf was overigens als tiener al een manneke dat graag op zoek ging naar actie en avontuur. Na de koksschool waar je in die tijd op je
stageadres meestal ook wel meteen aan de slag
kon, koos hij voor dat avontuur. Hij ging varen.
Kookte op de Willem Ruys de lekkerste dingen
voor de passagiers en zag de halve wereld.
Dus na zijn basisopleiding in Roermond en de
koksopleiding in Leiden lagen twee dingen voor
de hand. Hij zou zijn diensttijd als kok gaan invullen en dat doen in Nieuw-Guinea.
“Ik kwam in Sorong terecht”, vervolgt hij zijn verhaal. “Uiteraard in de keuken. Eerst als kok, later als tweede bakker. Niet alleen brood bakken. Ook
brood bezorgen. Bij het kader thuis. En wat we overhadden verkochten we
aan de Chinees. Of aan het militair tehuis waar we werden uitbetaald in bier.
Sorong. De kazerne met aansprekende figuren als Sergeant Majoor Vrolijk.
Die man had maar een oog waarmee hij keek. Het andere was van glas. Dat
haalde hij er wel eens uit, hield het over zijn schouder naar achteren gericht
en maakte dan de Papoea’s wijs dat hij zowel naar voor als naar achter kon
kijken.”
Het leven in de keuken was geen straf. Vroeg op, dat wel. Maar om twee uur
7
klaar en dan lekker lui aan het zwembad liggen.
“Maar de hang naar actie en avontuur zat nog altijd in me”, herinnert
hij zich. “Ik wilde meer dan brood bakken. Zeven dagen in de week. Steeds
hetzelfde patroon. Ik wilde een echte infanterist
zijn. Want dáár gebeurde het. Ik kon naar de
Alpha compagnie waar ik zou worden opgeleid.
Met deze compagnie vertrok ik naar Teminaboean waar we werden ondergebracht in een
huisje naast het politiebureau en tenten. Later,
toen ook een peloton van het Papoea Vrijwilligers Corps en Mariniers ons kwamen versterken
werden we op de politiepost zelf ondergebracht.
Het was een spannende tijd. Het opsporen en
uitschakelen van de para’s.”
Wout in Merauke
Toen de Alpha compagnie werd afgelost en terug mocht naar de kazerne in
Sorong kwam voor Wout Wanrooij een nieuwe standplaats in beeld. Overplaatsing naar Merauke. Zelf wil hij na ruim vijftig jaar niet ingaan op het hoe en
waarom en de details. “Dat heeft geen zin en is feitelijk ook niet zo belangrijk.
Dus daar wil ik niet over uitweiden. Maar het idee om naar Merauke te gaan
trok me wel aan. Ik kreeg immers de kans om nog weer meer van NieuwGuinea te zien. Ze hadden daar intussen ook de nodige infiltraties en zochten
chauffeurs. Overigens ben ik nooit achter het stuur terecht gekomen.
Wat was Merauke een totaal ander gebied dan Sorong. Daar was het tjot op
tjot af. Hier in Merauke was alles vlak. Met moerasgebieden.
Toen ik me voor het eerst bij kapitein Snoeck moest melden wist ik al snel
wat voor een bijzonder figuur dat was. Ik had toen een snor. Wat denk je dat
hij zegt. Wanrooij, die snor moet eraf. Ik reageerde verbaasd. Maar kaptein u
hebt er toch ook een. Dat wel, zegt hij. Maar ik heb een hazenlip. Jij niet”
Wanrooij omschrijft Merauke als “Knusser en gezelliger dan Sorong.” Hij kwam
in het tweede peloton. Bij de legendarische sergeant Geelhoed.
Ook nu weer volop actie en avontuur. Tot aan de overdracht. Toen met de
Kaloekoe naar Sorong waar hij al zijn oude vrienden weer tegenkwam. Wout
was weer thuis.
Na zijn diensttijd ging hij varen als kok op vrachtschepen met passagiersaccommodatie. Hij werkte
offshore. Had een baan in Zwitserland. Bleef bezig
met actie en avontuur.
Alles bij elkaar een dergelijk jaar of tien. Pas
toen hij zijn grote liefde, zijn vrouw Gerry tegenkwam, werd het allemaal wat rustiger. Ging hij
als kok aan de slag in een verzorgingstehuis en
was er voor het eerst sprake van huisje, boompje,
beestje.
“Ook leuk hoor”, zegt hij terugblikkend, met een
brede glimlach. We geloven het graag!
8
Wout Wanrooij en zijn passie.
Door Ed van Tuijl
Dat Wout Wanrooij lid is van de Sociale Commissie ligt
min of meer voor de hand. Hij is immers een van de
3
leden van de VNNGM die uitermate betrokken is bij alles
wat met Nieuw-Guinea en zijn oude sobats te maken heeft. Sterker nog,
als er iets is dat deze inwoner van Bathmen graag doet, dan is het lekker
kletsen, zeg maar gerust ouwehoeren, over die periode in zijn leven. De periode waaraan hij nog altijd met veel voldoening terugdenkt. Zijn verblijf
in Nieuw-Guinea.
“Ik geniet van de bijeenkomsten. Kijk er altijd naar uit. Dus vind ik het vanzelfsprekend dat ik via de sociale commissie wat terug kan doen voor onze
vereniging”, legt hij uit.
“Aanwezig zijn bij het afscheid van een overleden sobat, wordt door de nabestaanden zeer op prijs gesteld. Maar we doen meer. Op verzoek van het
bestuur sobats bezoeken die daar
, om wat voor reden dan ook, behoefte aan hebben. Trouwens, ook zonder
dat ik via het bestuur wordt aangestuurd, bezoek ik wel eens oud NieuwGuinea gangers in mijn gebied. Laatst hoorde ik toevallig over een streekgenoot die inmiddels in een seniorencentrum terecht was gekomen en daar toch
wat geïsoleerd zijn leven leefde. Veel familie had hij niet meer. Ik heb hem
gewoon benaderd en gevraagd of ik langs mocht komen. We hebben heel
boeiende over vroeger zitten praten en mijn bezoek werd uitermate gewaardeerd.”
Dat Nieuw-Guinea een belangrijk deel van zijn leven is en altijd zal blijven
wordt duidelijk als we Wout thuis opzoeken en hij ons zijn werkkamertje laat
zien. Die ruimte ademt Sorong en Merauke. Grote en kleine foto’s aan de
muur. Een boekenkast vol met alles was los en vast zit en over Nieuw-Guinea
gaat. Boeken met krantenknipsels over die spannende tijd. Souvenirs in de
vorm van paraspeldjes en andere zaken die werden buitgemaakt. Kortom, je
kunt het zo gek niet bedenken of Wout heeft het.
“Of mijn kinderen er later iets mee doen? Ik weet het niet. Ik hoop het wel.
Maar ze zijn daar natuurlijk helemaal vrij in”, stelt hij nuchter vast. Wout, die
dankzij de nodige engeltjes op zijn schouder, een hartstilstand en een ruggenmerginfarct te boven kwam, heeft intussen misschien een wat rustiger
dagprogramma. Maar als het over Nieuw-Guinea gaat dan mag je ‘m wakker
maken. Dan vertelt hij honderd uit. Laat alles uit die tijd zien. Sleept fotoboeken tevoorschijn. Kortom, een enthousiaste verteller. Als het over die periode
in zijn leven gaat, dan moet je van goeden huize komen om Wout Wanrooij af
te remmen.
9
Taalbarrière
door Ed van Tuijl
Het was eigenlijk een gekke situatie. Ik moest er tenminste
aan wennen. Nadat Luns en consorten Nieuw-Guinea en
4
natuurlijk vooral de Papoea’s in de steek had gelaten, werd
er een overeenkomst getekend en waren we van de een op de andere dag
vriendjes met de para’s geworden. Althans dat werd van ons
verwacht.
Voor de telegrafisten in Merauke betekende dat drie keer per dag contact
maken met het kampement waar een groot aantal Indonesiërs was ondergebracht.
Geloof het of niet. Ik had daar best een beetje moeite mee. Moest je die lui
waar we met de D-compagnie, ingevlogen mariniers en een peloton van het
Papoea Vrijwilligers Korps zo fanatiek op hadden gejaagd, ineens oproepen.
En als er dan contact was, moest je netjes en beleefd eventuele berichten
doorseinen. Bijna altijd ging het over logistieke zaken. En altijd in het Engels.
Nou was ik toen ook al een kleine opdonder met de nodige streken. Dus kon
ik het niet laten om telkens weer net te doen alsof ik gek was en gewoon in
beschaafd Nederlands te communiceren. De telegrafist in het kampement
reageerde echter steeds met de vraag of ik het bericht in het Engels kon
doorgeven.
Je kan me wat, dacht ik dan bij mezelf. Tien jaar geleden sprak half Indonesië
nog onze moerstaal. Dus gegarandeerd dat hij best wel snapte wat ik doorseinde. Trouwens, op de een of andere manier maakte ik vaak uit zijn eerste
reactie op, dat hij wel degelijk begreep waar het over ging. Ik probeerde dat
wel eens uit. Bij het eerste contact was het gebruikelijk dat telegrafisten eerst
vroegen of ze goed ontvangen werden. Dat deed je dan kort en zakelijk met
een zogenaamde Q code. Meestal seinde de ontvanger dan een getal van 1
tot 6 terug waarmee de ontvangststerkte werd doorgegeven. Ik, uitgekookt
als ik was, gebruikte die code niet maar informeerde gewoon in klare taal:
“Hoe ontvangt u mij.” Prompt reageerde hij dan met het seinen van het cijfer
5 of 6. Dat betekende goed tot zeer goed.
Zie je wel, dacht ik dan. Hij spreekt eigenlijk wel een aardig woordje Nederlands. Maar als ik op dezelfde voet doorging, merkte ik dat hij doorhad dat hij
erin was getrapt en prompt kwam dan weer in het Engels het verzoek om in
die taal verder te gaan.
“Ik versta geen Nederlands”, seinde hij. In het Engels uiteraard.
Kortom, of je wilde of niet. Er ontstond toch een soort band. Ondanks de
taalbarrière.
Daar zou het verder bij gebleven zijn, ware het niet dat we op een
goede dag geen verbinding konden krijgen. Op de een of andere
manier had eerste Luitenant De Leeuw, mijn grote vriend, te horen
gekregen dat er wat met de zender was.
Dus kregen Chris Huibregts onze radio monteur en ik de opdracht
om ons bij de luit te melden. De Leeuw zou ons naar het kampement brengen
zodat wij konden kijken of we wellicht iets aan die zender konden doen.
10
Ik heb, geloof ik, al eens verteld dat mijn technische kennis van radioapparatuur doorgaans niet verder reikte dan het verwisselen van batterijen. Of het
losschroeven van dingen die vastzaten, er driftig op te blazen en vervolgens
de zaak weer vast te schroeven. Zo heb ik later de stofzuiger en het broodrooster ook altijd gerepareerd. Met andere woorden, ik werd nooit gehinderd
door enige technische kennis.
Ook De Leeuw zal mijn kennis en kunde niet al te hoog hebben ingeschat.
Vandaar dat Chris mee moest. Hoewel ik op patrouilles toch altijd een prima
verbinding had. Maar dat zal altijd meer geluk dan wijsheid geweest zijn.
Over de rit naar het kampement heb ik al eens kort iets verteld. Best wel
spannend. Naarmate we dichter bij in de buurt kwamen, reden we steeds
vaker langs groepjes para’s die van A naar B onderweg waren. Of gewoon wat
lagen te lummelen langs de kant van de weg.
De Leeuw hield de gang er goed in. Sterker nog, hij reed alsof de duivel op
zijn hielen zat. Waarschijnlijk dacht hij hetzelfde als ik. Zouden alle para’s
die we tegenkwamen wel op de hoogte zijn van het staakt het vuren. Als we
keihard over een hobbel scheurden, werd ik bijkans een halve meter opgetild
om daarna weer terug op de stalen zitplaats te kwakken. Mijn staartbeen alias
stuitje bleef nog weken gevoelig.
Maar goed, we arriveerden zogezegd kogelvrij in het kampement. Dat beeld
zie ik nog voor me. Die jongens hadden het goed voor elkaar. Voor bijna elke
tent zaten beeldschone dames. Waarschijnlijk Keiezen uit kampongs waarvan
we al langer wisten dat ze bepaald niet aan onze kant stonden. Die meiden
zorgden voor het eten en hielden de tenten schoon. Maar je kon op je Hollandse klompen aanvoelen dat ze nog veel meer hand en spandiensten vervulden. Vette Nel had er vast een puntje aan kunnen zuigen.
Toen stond ik oog in oog met de telegrafist van de vijand. Nou ja, ex-vijand
wel te verstaan.
Ik stelde aan Chris voor om eerst maar wat
radiobuizen los te peuteren en weer vast te zetten
en vooral de batterijen te vernieuwen. Dat laatste
bleek de oorzaak. Want even contact maken met de
kazerne leerde me dat de ontvangst weer
gewoon 5/6 was.
“Kom je van Java”, vroeg ik ineens terwijl ik hem
doordringend aankeek. “Ja”, reageerde hij. Maar ik
zag duidelijk dat hij zich had laten verrassen en dat
hij daar niet blij mee was.
Wat er vervolgens allemaal uit zijn mond kwam was en bleef Engels.
“Nou ja, dacht ik “als jij dan zo nodig die taalbarrière in stand wil houden, dan
houden we dat toch gewoon zo.
Terug naar de kazerne overschreed De Leeuw andermaal op grove wijze de
toegestane snelheid. Mijn kont werd weer onbetamelijk gegeseld. Het was en
bleef plankgas over hobbels en bobbels. Maar de kans dat je daar een flitspaal
tegenkwam, was net zo groot als de kans dat die telegrafist ooit nog
Nederlands is gaan praten.
11
Bladeren
Door Gorrit van Berkum.
De bevrijding in Nederland van een overheersende macht
vieren wij op 5 mei. Vandaag is het 5 mei en zit ik thuis.
5
Graag had ik ook dit jaar weer meegedaan aan het 5 mei
Bevrijdings defilé in Wageningen. De sfeer is die dag en in het bijzonder
tijdens het Defilé door de straten van Wageningen zo bijzonder, dat wil je,
eenmaal meegedaan, niet missen. Die sfeer roept beelden op van gedeelde
ellende, verlies en zorgen die worden weerkaatst door het dikke rijen publiek,
met respect, begrip en het geven van troost en hoop dat we elkaar zullen
bijstaan in de toekomst. Die verbondenheid van Veteranen en het meest jonge
publiek is hoopgevend. Die sfeer en verbondenheid bouwt bruggen tussen
alle mensen en stelt ons in staat om samen te leven met behoud van onze
identiteit. Het vereist levenslange aandacht om bevrijdingsdag uitbundig te
vieren met een houding van vergevings gezindheid.
“De bevrijding als brandbom”, is de titel van het boek dat Keith Lowe heeft
geschreven over de tijd na de Tweede Wereldoorlog in Europa. De geschieds
schrijving is geneigd zoveel rampspoed en vernietiging in simpele zwart
witschema’s te passen. Alleen al in Europa zijn er ±36.000.000 dodelijke
slachtoffers en ±40.000.000 ontheemden. Europa verkeerde na de “bevrijding” in mei 1945 in een onbestuurlijke chaos. De oorlog wordt zonder legers,
maar tussen mensen en groepen mensen een strijd van Goed en Kwaad. Oude
en nieuwe vete’s worden zonder pardon beslecht, meestal met de dood als
gevolg. Ook in onze contreien zijn herinneringen aan de wetteloosheid en het
spelen voor eigen rechter.
Voorbeelden worden genoemd van Europese landgenoten die elkaar naar het
leven staan of ze compleet verjagen. In Noorwegen werd getracht 9.000 duizend kinderen van gemengde ouders (Duits/Noors) naar Australië te verhuizen
zonder moeder of vader. De gedachte alleen al is toch onbegrijpelijk?
De groeiende verschillen in welvaart geven spanningen tussen mensen. Ook
hier is hoop voor de toekomst “als we maar bereid zouden zijn grondig na te
denken”. Na te denken over een herverdeling van welvaart in de wereld. Herziening van het belastingsysteem om niet alleen arbeidsinzet (±1,5% groei)
maar ook het vermogen (±5% groei) evenredig te gaan belasten. Nogmaals
op 22 mei kunnen U en ik weer een politieke keuze maken naar het streven
van duurzame vrede en herverdeling van rijkdom.
Operatie Overlord begon op 6 juni en eindigde op 25 augustus 1944, toen
Parijs werd bevrijd. De voorbereiding van die operatie begon Kerst 1941. Wij
danken het einde van de tweede Wereldoorlog in Europa aan de Amerikanen,
Engelsen, Canadezen en Russen. Samen hebben ze het Nazi regime onthoofd.
Door miljoenen mannen en vrouwen is een inzet gedaan, die dankbaarheid
en respect van ons afdwingt. Maar het vraagt ons ook te waken over een
leefbare wereld. Voor miljoenen mensen is die wereld er helaas nog niet. De
opdracht aan ons blijft om na te denken over het opbouwen van een leefbare buurt, dorp, provincie en land. Worden er woorden van verzoening en
opbouw gesproken? Is de mensheid in staat te leren van de ellende? Ik geloof
daarin. Kijk naar de jonge mensen die zoeken naar eerlijkheid, vrede en naar
rituelen om de eenheid met elkaar te vieren.
Want: D
e steppe zal bloeien, zal lachen en juichen.
Die hoop en verwachting mogen we doorgeven.
Hop and Go
Bed en Breakfast
Wij bieden prachtige kamers en een
heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer.
Hop en Go is de ideale plek om te
overnachten tijdens uw fiets of
wandeltocht in het prachtige
natuurrijke waddengebied.
Informeer naar de mogelijkheden!
Wij heten u van harte welkom.
Oorlogs ellende blijft leven. In de cartoons van de laatste tijd speelde het
oorlogsverleden een hoofdrol. Dit om maar duidelijk te maken dat het direkte
oorlogsgeweld dan wel is gestopt, maar de oorlogs herinneringen blijven
levend. Mensen dragen de emoties en herinneringen mee. Die eindigen in het
graf en soms dan niet eens, dat ze zijn overgedragen op hun kinderen. Gisteren zagen we een documentaire waarin de bezoekers van het Anne Frank huis
werd gevraagd naar de betekenis van het bezoek. Bij velen was het het delen
van de ellende die ze zelf of hun ouders hadden overleefd, het belangrijkste
van hun bezoek. Maar ook de boodschap gaven aan de kijker wees alert, laat
de politiek niet zijn gang gaan, pas op voor de verdeeldheid in de maatschappij. “Vrijheid geef je door” was het thema dit jaar. Die vrijheid geef je door
met respect voor elkaar en door te blijven praten met elkaar. Laten we de
mensen die verdeeldheid zaaien en prediken niet navolgen, maar trachten te
begrijpen waarom ze zaken zeggen en schrijven. Leer van Mandela, Gandhi en
Martin Luther King, bouw mee aan de vrede.
Want ook arm en rijk groeien in de tegenwoordige tijd gevaarlijk uit elkaar,
hierover heeft de Franse econoom Thomas Piketty (43) een boek geschreven.
12
Goede reis en tot ziens.
Hearrwei 17
9073 GA Marrum (FRL)
www.hopandgo.nl
Joop & Gre Hop
Tel: 0518-411725
Mob: 06-50600015
E-mail: [email protected]
13
Reünie 2014
Die mannen van toen veranderen nooit
door Ed van Tuijl
Guus Meeuwis heeft gelijk als hij in een van zijn liedjes zingt dat die mannen
van toen nooit veranderen. Tijdens de reünie, afgelopen woensdag de 9de en
donderdag de 10de april, werd weer eens duidelijk dat ook die mannen van
Nieuw-Guinea nooit veranderen. De verhalen blijven even boeiend. Het soepel
smerend drinkgedrag evenzeer. Altijd weer een opmerkelijke combinatie. Het
een staat blijkbaar niet los van het ander. Want hoe meer goudgele rakkers
zijn genuttigd, hoe leuker de anekdotes altijd worden.
Maar zoals tijdens elke reünie, wordt eerst het officiële gedeelte afgewerkt.
Op de woensdag opent voorzitter Cees Aarts met het verwelkomen van een
groot aantal genodigden. De sobats die ons zijn ontvallen worden met een
minuut stilte herdacht en vervolgens memoreert hij in zijn toespraak hoe met
name de grote groep waarvan hij deel uitmaakte, eigenlijk met een volstrekt
ontoereikende tropenuitrusting naar Nieuw-Guinea werd uitgezonden.
“Dat tartte elke beschrijving. Uit verhalen moest je begrijpen wat zich daar allemaal afspeelde. En toen we thuis kwamen was het slechts: uniformen uit en
aan het werk. Denk aan je maatschappelijke carrière.”
Vervolgens spreekt hij zijn verbittering uit over het feit dat sinds ons vertrek
uit dat verre land de mensenrechten van de oorspronkelijke bewoners alleen
maar met voeten worden getreden.
“Daarom ben ik er trots op dat velen van ons de Papoea’s nooit zijn vergeten
en ook nu nog via allerlei acties deze mensen steunen waar dat mogelijk is.”
Toespraak
Bepaald indrukwekkend is de
toespraak (volledige tekst elders
in deze Nieuwsbrief) van Luitenant
Kolonel Ludy Schmidt, regimentscommandant van Oranje Gelderland. Zijn gevoel van verbondenheid met onze vereniging is al
langer bekend. In zijn toespraak
onderstreept hij het nog maar eens.
Hoe hij elke dag op de kazerne
langs het bronzen schild loopt en er
met trots naar kijkt.
“U heeft een voorbeeldfunctie. Een rolmodel voor mijn mensen. Hoe je eervol
je land kunt dienen. Doorgaan waar anderen stoppen. Namens mijn manschappen dank ik u voor deze voorbeeldfunctie.”
Schmidt stipt aan dat pas laat het nodige respect en waardering is uitgesproken. “Uw prestaties bleven lange tijd onderbelicht. Pas in 2012 werd tijdens
de toekenning van het bronzen schild dat respect uitgesproken door Luitenant
Generaal Mart de Kruif, de commandant der landstrijdkrachten. Bovendien
kan ik u vertellen dat de periode Nieuw-Guinea straks in het Nationaal Militair Museum, dat in oktober in Soesterberg wordt geopend, uitvoerig wordt
14
belicht. Terecht, vind ik”, aldus de regimentscommandant die een mega klus
op zich af ziet komen. Het pantserinfanteriebataljon mag dan op het laatste
moment voor opheffing zijn behoed, de verhuizing van Ermelo naar Havelte
gaat wél gewoon door.
Na een korte, en vooral krachtige toespraak van Ted Meines, de erevoorzitter
van het Veteranen Platform, is het officiële gedeelte afgesloten en gaat de
bar open.
Tijd om bij te praten. Tijd om
meegebrachte fotoalbums te
bekijken.
Weer een fotoalbum dat veel aandacht trekt!
Kortom, de reünie in volle gang.
Voor de altijd weer smakelijke maaltijd, vormen zich twee rijen. Maar op de
een of andere manier slaagt de catering er in om de borden razendsnel vol te
scheppen. Voor je het weet kan er weer verder bijgepraat worden.
De loten worden praktisch uitverkocht. Wat dat betreft vormen we de generatie pensionado’s die aardig wat te besteden heeft. Steeds meer commerciële
instellingen beginnen onze doelgroep te ontdekken.
Voor het optreden tekenen dit keer de Starlight Sisters. Life, nee, niks geen
playback! Van die lekkere meezingliedjes uit de oorlogstijd. Waarbij je als
vanzelf de neiging krijgt
om je nog aan een heuse
quickstep te wagen. Als
de mannen van toen wat
aarzelen nemen De Sisters zelfs het voortouw
en slepen wat veteranen
de vloer op.
De verloting
De verloting doet de verhalen even verstommen. Drieduizend negenhonderd
nul zeven is eigenlijk wel ingespannen controleren te midden van twintig
andere lootjes waar niet echt een volgorde inzit. Pas als je het voor jezelf
hebt vertaald in gewoon negenendertighonderdenzeven (3907), roep je
‘ja, hier.” Een slaapzak rijker.
“De ene zak wint de andere”, gieren de mannen van het tweede peloton van
Merauke.
Ik schreef het toch al. Die mannen van toen veranderen nooit!
15
Reünie 2014
“Dames en heren, de bar is geopend”
door Ed van Tuijl
Cor van Vliet, de man achter de reünie
Na het officiële gedeelte wachten we
altijd met ongeduld op de verlossende woorden van Cor van Vliet.
De man achter de jaarlijkse reünie.
Dat moment als hij na de sprekers
de microfoon pakt. Cor krijgt dan
de uitstraling van een voorzitter van
de Elfstedentocht. Maar in plaats “It
giet oan”, is het bij Cor traditioneel:
”Dames en heren, de bar is geopend!”
De hoogste tijd om de man achter
de reünie aan het woord te laten.
Tenslotte is hij, samen met de
andere mensen van de reüniecommissie, verantwoordelijk voor een
topdag in het leven van de Nieuw-Guinea veteraan.
Een dag die we altijd omcirkeld in de agenda hebben staan. Lekker bijkletsen met de sobats van toen.
“Ja”, vertelt hij, terwijl we even apart zijn gaan zitten
om de drukte te ontlopen, “het is al weer de veertiende keer dat ik dit evenement organiseer. Samen
met Jaap van Hensbergen en de andere leden van de
commissie. De tijd vliegt.”
In het jaar 2000, toen de club van voormalig Nieuw-Guinea gangers voortaan
als vereniging door het leven ging, nam Cor de organisatie op zich. En eigenlijk kun je rustig stellen dat het sindsdien allemaal op rolletjes loopt. Hij en
Jaap kunnen terugvallen op een brok routine.
“De eerste was nog in een grote tent in Schaarsbergen”, vervolgt Cor zijn
verhaal. “Maar na de beruchte brand van Volendam, mocht je een evenement
van dergelijke omvang niet meer op die manier organiseren. Dus moesten we
uitwijken naar een andere locatie. Dat werd de Tonnetkazerne. Sindsdien onze
vertrouwde stek. Elk jaar weer krijgen we
volledige medewerking. Neem nou het team
dat de catering verzorgt.
De mensen van Paresto. Altijd even enthousiast. Die zijn net zo betrokken bij deze reünie
als wijzelf. Als het nodig is, gewoon even een
tandje erbij.”
Cor schiet in de lach als hij terugdenkt aan
die eerste keer in ’t Harde. “Ze hadden twintig vaten bier ingeslagen. En wat denk je?
Halverwege de middag was het bier op. Tot
16
aan de laatste druppel. Hebben ze van alles moeten organiseren om snel weer
aan te vullen. Vanaf dat moment wist de catering dat die Nieuw-Guinea veteranen nog altijd aardig kunnen innemen. Verhalen vertellen maakt blijkbaar
dorstig. Natuurlijk moet ik de mensen van onze eigen reüniecommissie nog
een compliment geven. Alles was weer prima voor elkaar.”
Over de formule zijn Jaap en Cor het altijd snel eens. Tenslotte moet je op
een reünie de bezoekers vooral de kans geven om lekker bij te kletsen.
“We bedenken elk jaar welke spreker we uitnodigen voor het officiële gedeelte. Een optreden tijdens het middaggedeelte wordt, zo blijkt uit reacties in de
afgelopen jaren, zeker gewaardeerd. We hebben al heel wat aansprekende
namen op het podium gekregen. Kortom, aan het dagprogramma moeten en
zullen we niet veel veranderen. Het opsplitsen in twee dagen is nodig vanwege het aantal belangstellenden. Ik vind het trouwens opvallend dat het
aantal nog altijd niet afneemt. Ieder jaar verwelkomen we nieuwe gezichten.
De eerste dag zijn er dit keer weer 380 deelnemers en voor de tweede dag
ontvingen we 230 aanmeldingen. Pas als die aantallen flink teruglopen kunnen we denken aan samenvoegen. Wel zijn we dit jaar voor het eerst naar
de woensdag en donderdag verhuisd. Maar dat heeft alles te maken met de
mogelijkheden van het openbaar vervoer die op een vrijdag voor 65 plussers
nu eenmaal beperkter zijn. Met andere woorden, een praktische aanpassing,
waar we graag aan hebben meegewerkt.”
Cor vertelt verder hoe Jaap van Hensbergen en hij in januari de draad weer
oppakken. Dan wordt met de leiding van de Tonnetkazerne en de catering een
aantal zaken doorgesproken.
De datum is tijdens de vorige reünie al vastgelegd. Veel zaken die in de hal
van de kantine zijn opgehangen voor deze bijeenkomst blijven zelfs het hele
jaar door hangen. Zo niet dan in ieder geval wel de spijkers en haken waaraan het wordt bevestigd.
Jaap zorgt voor de deelnemerslijsten en het innen van de bijdrage. Een klus
die overigens een stuk minder werk zou opleveren als iedereen gewoon op
tijd betaalde. Maar je hoort hem daar niet moeilijk over doen.
“Wel zou ik willen benadrukken dat die betaling mij inzicht geeft in het aantal
deelnemers dat we kunnen verwachten”, mengt Jaap zich even in het interview. “Dat is enorm belangrijk. Met name de mensen van Paresto moeten
weten waar ze rekening mee moeten houden.”
Op maandag begon de ploeg dit jaar met het optuigen van de reünieruimte.
Iedereen kent zijn taak. Vandaar de altijd weer sfeervolle ontvangsthal. De
verloting is geregeld en de prijzen zijn ingekocht. Gerrie de Jong, met zijn
muzikale partner die twee jaar geleden veel te vroeg overleed, ook jarenlang
super betrokken bij dit evenement, treedt elders niet meer op. Maar voor
deze reünie maakt hij een uitzondering. Dat is hij blijven doen.
“Weer zo’n voorbeeld van enthousiaste betrokkenheid waardoor onze reünie
altijd weer geslaagd mag worden genoemd”, zegt Cor tot slot als hij dringend
elders wordt gewenst om een probleempje op te lossen. Omkijkend roept
hij nog: “Kijk, dat maakt het zo leuk om dit te doen. Het geeft gewoon een
stukje voldoening.”
17
Reünie 2014
Toespraak L.Schmidt
mogen en bijzondere kameraadschap. U ging door waar anderen stopten, de
opdracht uitvoerend, voor en met elkaar. Dat voorbeeld maakt indruk op mij
maar zeker ook op mijn jonge soldaten, onderofficieren en officieren.
U bent onze rolmodellen, onze voorbeelden en daarvoor is een dank u wel van
mij als hun commandant op zijn plaats, dank voor uw voorbeeld.
Respect & waardering
U hebt lang niet de waardering en het respect gekregen voor uw bijzondere
daden in NNG. Grote delen van onze bevolking hebben er geen idee van hoe
hard er daar, op Nederlands grondgebied, is gevochten. In 2012 na 50 jaar
hebt u uw bronzen schild van onze Commandant Landstrijdkrachten in front
mijn bataljon ontvangen. Dit bronzen schild is het fysieke blijk van het respect
en waardering dat niet alleen wij, uw jongere collega’s voor u hebben, maar
ook het blijk van respect en waardering van onze Koninklijke Landmacht en
onze Nederlandse samenleving. Het maakt mijn mensen en mij trots dat u
tot hetzelfde regiment hoort als wij. In het bijzonder mijn Delta Cie is zeer
vereerd dat zij uw traditie mogen voortzetten en blij met de groeiende banden
met hun voorgangers van 6 IB NNG.
Kameraadschap
“Geachte voorzitter en bestuur, leden van het 6e Infanterie Bataljon NNG
RIOG, reünisten, leden van het PVK, families en vrienden.
Ik ben Lkol Ludy Schmidt en commandant van het Regiment Infanterie Oranje
Gelderland. Het Regiment dat de eer heeft uw tradities en eervolle geschiedenis te mogen voortzetten in het staande deel van onze krijgsmacht.
Een trotse Regimentscommandant die terugkijkend op de afgelopen twee
jaren de band tussen 6 IB NNG en in het bijzonder mijn D-Rubah Gurun Cie
heeft zien groeien en tot bloei heeft zien komen, een band waarmee wij,
jongere militaire, onze waardering en respect tot uiting brengen voor U, onze
voorgangers van 6 IB.
Ik zal drie thema’s bespreken: uw voorbeeldfunctie, waardering en respect en
onze kameraadschap.
Als laatste wil ik onze kameraadschap noemen. Het verschil tussen de soldaten van nu en die van vroeger is veel kleiner dan men van buiten kan zien,
we hebben nog steeds die bijzondere band die verder gaat dan burgervriendschap. Die kameraadschap bestaat niet alleen tussen jonge soldaten en tussen oude soldaten. Nee, deze kameraadschap verbindt ons met elkaar, het
verleden met het heden.
De steun die wij jongeren, mochten ontvangen toen we afgelopen september
bijna opgeheven werden, uw mailtjes, brieven en gesprekken waren hartverwarmend.
Het regiment is ook u thuis nu in Ermelo straks in Havelte. Nu staat uw bronzen schild trots op onze appelplaats in Ermelo, ik loop er elke ochtend langs.
Straks heeft uw schild een prominente plaats op onze appelplaats in Havelte
en herinnert ons aan uw voorbeeld, met respect en waardering en in kameraadschap.
Geachte kameraden van het 6e Bat, reünisten, families en vrienden,
Nogmaals wil ik mijn respect en waardering betuigen voor uw daden, ik ben er
trots op dat ik uw kleuren mag dragen en uw regimentscommandant mag zijn.
Dank u wel voor uw aandacht.”
Voorbeeldfunctie
Als eerste Uw voorbeeldfunctie. Als ik u ontmoet, in Ermelo, in den lande of
hier rondloop en met u praat over de jaren in NNG dan hoor ik u met trots
maar ook met pijn spreken. Als ik hoor hoe u doorging onder die zware omstandigheden, vaak in grote onzekerheid, op kleine buitenposten en in levensgevaar. In het bijzonder nadat kameraden gewond raakten of sneuvelden dan
maakt het mij erg trots uw kleuren te mogen dragen; U hebt ons het voorbeeld gegeven van hoe je eervol je land dient met een groot doorzettingsver-
18
19
Van het bestuur
WIJ GEDENKEN
Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut
aan:
P.Stienstra
9745AE
Groningen
K.Weidema
5923AJ
Venlo
J.Berends
6602 TN
Wijchen
Het bestuur van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962
heeft in de vergadering van 5 juni besloten om deel te nemen in het Project
Nuldelijnsondersteuning Veteranen.
Het Convenant Nuldelijnsondersteuning Veteranen Platform is hiervoor
ondertekend.
In 2012 nam het vfonds het initiatief om structuur aan te brengen in de
organisatie en de financiering van de bestaande particuliere initiatieven.
Nuldelijnsondersteuning is de verzamelnaam van kameraadschappelijke steun
die oud-militairen of hun partners geven aan veteranen en hun relaties.
Kwaliteit van de nuldelijndondersteuning is uitermate belangrijk en daarom
worden ervoor de nuldelijnshelper door de Basis trainingen aangeboden. Het
veteranenplatform heeft gevraagd om nuldelijnshelpers te werven. Gezien het
doel (aanbieden van laagdrempelige opvang aan veteranen en hun relaties)
werkt het bestuur graag mee aan dit verzoek.
Voor informatie om opgeleid te worden tot nuldelijnshelper kunt u contact op
nemen met de coördinator binnen ons bestuur
Ad Bouterse (voorzitter sociale commissie vnngm)
Telefoon: 0224 2156 21 of 06 53 3748 36
Email: [email protected]
20
21
Wij heten onze nieuwe leden welkom
J.A. Poel
Pelikaanstraat 37
7574 BL
Oldenzaal
W.J. Daenen
Stationsweg 12
3743 EN
Baarn
J. Anakotta
Grasmus 43
7905 AT
Hoogeveen
C.P. vanStrien
Heer Arnoud straat 10
4902 BL
Oosterhout
W.A. Berghs
Madeliefstraat 21
1562 RV
Krommenie
Koninklijke onderscheidingen
Het heeft Zijne Majesteit de Koning behaagd
Voor het eerst zijn de Koninklijke Onderscheidingen uitgereikt door
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander
thuis. Hij leverde grote inspanningen voor het huidige Veteranenbeleid. Door
Minister van Middelkoop werd Loek Habraken in het besluit voor het Ereteken
voor verdienste in Zilver “een boegbeeld van het Veteranenbeleid”,
genoemd. Dit voor zijn verdienste als Directeur Stichting Veteranenbeleid.
Loek vervult als coördinator van het Platform Defensie Bedrijfsleven een rol
in de dialoog en samenwerking tussen Defensie en het Nederlandse bedrijfsleven. Een functie van belang voor het draagvlak van de krijgsmacht bij
werkgevers. Vaak is hierbij ook sprake van het persoonlijk begeleiden van
Defensiepersoneel naar het bedrijfsleven.
Betrokkenheid bij Defensie en samenleving. Betrokkenheid die ook tot uitdrukking komt bij ons, Vereniging van Nederlands Nieuw-Guinea Militairen
1945-1962. De vereniging mag zich prijzen in het hebben van deze Algemeen
Adviseur die de onderscheiding als Ridder in de Orde Oranje Nassau, meer
dan verdiend.
Gerrit van Faassen
Al vele jaren lid van onze vereniging
Lid in de Orde van Oranje Nassau
L. Habraken Kolonel b.d.
Algemeen adviseur van onze vereniging.
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Op 25 april jl. werden door de minister van Defensie,
Mevrouw J.A.Hennis-Plasschaert t.g.v. de zogenoemde
lintjesregen een aantal Koninklijke onderscheidingen
in Den Haag uitgereikt. Bij die bijeenkomst ontving
ook onze Algemeen Adviseur Kolonel L.Habraken b.d.
zijn onderscheiding als Ridder in de Orde van OranjeNassau.
Om verschillende redenen waren de betrokkenen
naar Den Haag gelokt waar bleek dat het om heel iets
anders ging. Om een bijzondere gebeurtenis zoals
de minister uitsprak. “Een gebeurtenis die lang niet
iedere Nederlander te beurt valt. Een bijzondere dag
en zeker dit jaar omdat het de eerste keer is dat onze Koning Willem Alexander de onderscheidingen toekent”. Tegen allen die werden onderscheiden zei
de minister “U hebt voor de Nederlandse samenleving iets bijzonders gepresteerd. Zo bijzonder, dat dit Zijne majesteit is opgevallen. De Koninklijke
onderscheiding die U krijgt uitgereikt, is een teken van waardering en respect
voor uw inzet, van uw betrokkenheid bij Defensie en de ook de samenleving”
De inzet en betrokkenheid van Loek zoals wij hem kennen die bijna 44 jaar
Defensie diende loopt als een rode draad door zijn carrière. KMA en daarna
vel e logistieke eenheden binnen Defensie. Na zijn uitstekend functioneren en
terugkeer uit Bosnië werd Loek in 1995 benoemd tot Plaatsvervangend Hoofd
Bureau Management Development. Mensen binnen de Koninklijke Landmacht
op de juiste plek zetten voor het goed functioneren van de Koninklijke Landmacht. Vele jaren actief als bestuurslid van het Comité 4 en 5 mei. De functie
als ceremoniemeester tijdens de Nationale Herdenking op de Dam. Een ceremonie met precisie voor zowel de bezoekers op de Dam maar ook de kijkers
22
Op zaterdag 31 mei tijdens de zevende
locale veteranendag in Hardenberg kreeg
Gerrit van Faassen, uitgereikt door burgemeester Peter (P.H.) Snijders, deze Koninklijke onderscheiding.
Wij kennen Gerrit door zijn verhalen met
de titel Tempo Doeloe in onze Nieuwsbrief.
Maar hij deed veel meer voor de veteraan.
In 2008 betrokken bij de 1e veteranendag
in Hardenberg door het Initiatief voor de Stichting Veteranendag Hardenberg.
Bij alles wat met veteranen te maken had in zijn woonomgeving was de geboren Luttenaar betrokken. Ook voor hem dus een dik verdiende Onderscheiding. Het bestuur van de vereniging wenst je van harte geluk.
4 Mei
In veel gemeenten krijgt de
herdenking op 4 mei, zoals bedoeld,
een breder karakter. Steeds meer
wordt ook stilgestaan bij de mensen
die vredesoperaties hebben meegemaakt. Voor velen die terugkwamen
van een vredesmissie is het vaak nog
steeds moeilijk om de ervaring van
die missie in hun verdere leven een
plek te geven. Het herdenken op 4
mei van ook de vredesmissies naast
de gevallenen van de Tweede Wereldoorlog helpt bij die verwerking. Zo werd ook in Oosterwolde (Friesland) een
aantal veteranen van missies betrokken bij de 4 mei comité en de
23
herdenking. In dit geval veteranen uit Ooststellingwerf en lid van onze
vereniging. Op de foto brengen Gorrit van Berkum en Kier Duin de groet na
het leggen van de krans.
5 Mei
Detachement van de Vereniging
Nederlands Nieuw-Guinea Militairen
1945-1962 weer present in
WAGENINGEN
Voorop Detachement commandant
Dick Breeuwer
Met betrekking tot de Nulde lijn kan ook op Bronbeek een beroep worden
gedaan. De Kolonel sprak ook zijn zorg uit over het onderhoud van erevelden
van omgekomen militairen en oorlogsslachtoffers. Deze erevelden dreigen in
een financieel probleem te geraken.
Naast de verplichte jaarstukken en informatie over het werk van de sociale
commissie, de organisatie van Wageningen, reünie en veteranendag werd
dit jaar afscheid genomen van ons bestuurslid Bram Meurs. Vele jaren een
trouw lid van ons bestuur die activiteiten als veteranendag, Wageningen en
het lidmaatschap van het bestuur van het Veteranen Instituut (VI) namens
onze vereniging in goede banen leidde. Natuurlijk waren er voor hem de beste
wensen voor de komende tijd en een boekenbon. Maar een afscheid van het
bestuur is voor Bram ( rechts op de foto) geen afscheid van de Vereniging
Nederlands Nieuw-Guinea Militairen. We zien hem zeker weer op onze reünie
en ook op de Algemene ledenvergadering.
Voor uw agenda
Algemene Ledenvergadering
Redactie
Op donderdag 15 mei werd de Algemene Ledenvergadering gehouden.
Voor een vereniging een statutair verplichte bijeenkomst waarin het bestuur
de leden verslag doet van haar activiteiten in het afgelopen boekjaar. Ook
voor onze vereniging dus een onvermijdelijke bijeenkomst. Het is en daar is
het bestuur zich van bewust niet het meest aantrekkelijke bijeenzijn van leden
van onze vereniging. We zien het aantal deelnemers echter van jaar tot jaar
minder worden. Nu kun je als bestuur daaruit natuurlijk de conclusie trekken
“wij doen het beleid van onze vereniging zo goed” dat daarom het aantal
deelnemers minder wordt. Een andere conclusie is “maak die vergadering
dan aantrekkelijk”zodat er nog iets
meer is dan droge jaarstukken. Het
bestuur deed dit twee jaar geleden
door de vergadering te laten plaatsvinden in restaurant Kumpulan op het
landgoed Bronbeek. Hier is namelijk
altijd wel een tentoonstelling, naast
het permanente verhaal over Indië en
Nieuw-Guinea, die de moeite waard is. Maar ook dit initiatief verhoogde het
aantal deelnemers van onze Algemene Ledenvergadering niet. Hebt u een idee
om deze vergadering interessanter te maken? Laat dat dan aan het bestuur
weten want ook volgend jaar is er weer een ALV.
De commandant van het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en Museum
Bronbeek, de Kolonel der Cavalerie Michiel C.Dulfer was ook dit jaar weer
aanwezig en vertelde dat Bronbeek aan Nieuw-Guinea de nodige aandacht wil
geven. Historisch materiaal uit Nieuw-Guinea wil Bronbeek graag ontvangen.
24
•15 augustus 2014
Stichting herdenking 15 augustus 1945
Den Haag
Op vrijdag 15 augustus 2014 vindt in Den Haag weer de jaarlijkse herdenking
plaats van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Z.O. Azië. Herdacht worden alle slachtoffers zowel burgers als militairen, van de Japanse bezetting in
het Verre Oosten. In de ochtend begint de herdenking met een bijeenkomst in
het World Forum Centre met dit jaar als thema “Het besef uit Indië te komen”.
Vanaf 12.30 uur begint de ceremoniële plechtigheid bij het Indisch Monument
aan de Prof. Teldersweg. De herdenking bij dit monument is voor iedereen
vrij toegankelijk. De Stichting wordt financieel gesteund door ongeveer 1400
donateurs. Wilt u zich opgeven als donateur dan kunt u dit melden via het
e-mail adres: [email protected]
•6 september 2014
Herdenking Nationaal Monument
Roermond
De jaarlijkse herdenking bij het Nationaal Indië monument in het stadspark
van Roermond zal plaatsvinden op zaterdag 6 september. De Stichting
Nationaal Indië Monument vraagt nog om assistentie van vrijwilligers.
Hebt u hiervoor belangstelling dan kunt u zich opgeven
per e-mail: [email protected] of per telefoon: 0475 330357
•25-28 september 2014
Nationale Taptoe
Rotterdam
De Nationale Taptoe vindt dit jaar weer plaats in het Sportpaleis AHOY in
Rotterdam. Het thema van deze 60e editie staat in het teken van 200 jaar
25
Koninkrijk en heeft als motto “ROYAL TATTOO”. De taptoe biedt u een unieke
muzikale show met orkesten en groepen van topniveau en volop entertainment en folklore. Voor programma, deelnemers en kaartverkoop zie website
www.nationaletaptoe.nl
•10 oktober 2014
Zesde Réunie van 928e Afd. Lt. Lua-Nieuw Guinea 1962
Kumpulan op Bronbeek, Velperweg 147 te Arnhem
Aanmelden tot uiterlijk 30 september
Alle ons bekende personen hebben in
april al een uitnodiging ontvangen.
•18 september 2014
Reünie Echo compagnie 6 I.B.
Arnhem
Reünie van de sobats van de Echocompagnie maar speciaal voor hen die met
de GROOTE Beer naar Nieuw-Guinea gingen.
Het programma loopt van 10.00 uur tot ongeveer 16.00 uur.
De kosten zijn € 15,00 per persoon
Sluitingsdatum voor opgave van deelname 30 augustus 2014-06-04
Locatie: KUMPULAN op het Landgoed Bronbeek in Arnhem
Inlichtingen: Theo Kersten, Knappert 6, 5446 BA te Wanroy
Telefoon: 06 204 90 775
Email: [email protected]
•1 oktober 2014
Herdenking bij het Papua monument
Landgoed Bronbeek in Arnhem
Na realisatie van het plaatsen van het monument in 2012 werd deze herdenking georganiseerd door het initiatief comité. Hierbij
ontstond de gedachte om de herdenking van
de Papua strijders jaarlijks te laten plaatsvinden. Het initiatief comité zocht daarvoor
toen een bestaande organisatie met relatie
tot voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. In
de zomer van 2013 besloot het bestuur van
onze Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea
Militairen 1945-1962 om de organisatie van
de herdenking bij het Papoea
monument op zich te nemen. In oktober
2013 verzorgde de Vereniging Nederlands
Nieuw-Guinea Militairen 1945-1952 deze
herdenking voor de eerste keer.
Info: Joop de Ruiter. Tel.0505034550
Email: [email protected]
Website: www.nng928.veteranen.nl
•14 oktober 2014
Herdenking gesneuvelde Stoters
Beneden-Leeuwen
De 69e dodenherdenking van gesneuvelde Stoottroepers zal plaatsvinden
op zondag 14 oktober. Er is een oecumenische kerkdienst en een stille tocht
vanaf het gemeentehuis in Beneden- Leeuwen voorafgaande aan de ceremoniële plechtigheid bij de Stoottroepenkapel.
•22 en 23 april 2015
Reünie Vereniging Nederlands Nieuw
Op één oktober 2014 zal deze herdenking weer plaatsvinden. Wilt u hierbij
aanwezig zijn dan verzoeken we u dit schriftelijk te willen melden aan
onderstaand adres. Na uw melding ontvangt u nadere mededelingen over
deze bijeenkomst. Wij verwachten uw melding voor 1 (één) augustus a.s.
Per post: Jaap van Hensbergen, Ravelstraat 4 6815 HB Arnhem
Per mail: [email protected]
26
27
TEKSTEN OVERLIJDENS BERICHTEN
TE KOOP
Als aan het bestuur of leden van de sociale commissie daartoe een verzoek
wordt gedaan plaatst de redactie een aparte tekst voor overledenen
Henk Willemsen wil een deel van zijn Nieuw-Guinea verzameling verkopen
De verzameling is in zijn geheel te koop maar ook losse delen zijn te verkrijgen
SOCIALE COMMISSIE
Uit het Asmat gebied: Schilden, Tam Tam en voorouder beelden.
Artikelen uit het Sepik gebied en gebruiksvoorwerpen uit geheel Nieuw-Guinea
Als u contact wilt met een lid van de sociale commissie kunt u het voor u
dichtst bij wonend lid van deze commissie vinden in de lijst aan de binnenkant
van de omslag van deze Nieuwsbrief. Voor de namen van de leden van de
sociale commissie ziet de binnenzijde van de omslag.
NIEUWSBRIEF
•
Hebt u een verhaal van toen of van nu (met foto’s) over Nieuw-Guinea.
Hebt u hierover iets interessants te melden, neem contact op met de redactie.
De redactie bekijkt dan of het geschikt is voor plaatsing in de Nieuwsbrief.
Meegestuurde foto’s worden altijd geretourneerd.
Ongetwijfeld zijn er veel Nieuw-Guinea gangers die een verhaal kunnen
vertellen dat geschikt is voor de NIEUWSBRIEF. Maar om het dan ook nog
op te schrijven is misschien net even de drempel om het niet te vertellen.
Jammer, want deze belevenissen zijn beslist interessant genoeg om vast te
leggen.
Wie zijn verhaal kwijt wil kan mij malen. Ik neem dan contact met je op om
via één of een paar telefonische intervieuws jouw verhaal om te zetten in een
artikel voor de NIEUWSBRIEF.
Het door mij gemaakte artikel wordt altijd van te voren naar je toegestuurd
zodat je kunt corrigeren en in ieder geval weet wat er in komt te staan.
Dus geen verrassingen achteraf.
Mijn mail adres: [email protected]
Geen mail? Dan een briefje naar:
Ed van Tuijl, Polderstraat 13, 2965BA Nieuwpoort
Inlichtingen bij: HENK WILLEMSEN
Telefoon: 076 – 5217876
Email: [email protected]
Op zoek naar JOHAN
De familie Boumans is op zoek naar JOHAN.
Johan op de bijgaande foto 2e van rechts heeft vaak opgepast op de kinderen
van Sergeant Boumans in de jaren 1961 en 1962 in SORONG.
De familie wil graag weer in contact komen met Johan.
Wie kent Johan?
Neem dan contact op met:
P.A.R. Boumans
Marjoleinhof 7
5482 PR SCHIJNDEL
Telefoon: 073 5498634
Telefoon mobiel: 0620416252
ONDERSCHEIDINGEN
De redactie van de Nieuwsbrief wil graag op de hoogte worden
gehouden van het verkrijgen van Koninklijke en Militaire
Onderscheidingen door leden van onze Vereniging. De redactie wil
het verkrijgen van een onderscheiding graag in de Nieuwsbrief vermelden.
Daarom vragen we onze leden om ons op de hoogte te houden. Een verkrijger
van een onderscheiding kan het zelf aan de redactie melden maar ook
anderen kunnen ons hierop attenderen. We plaatsen het bericht het liefst met
een foto van de uitreiking van de onderscheiding aan betrokkene. Een melding
kunt u doen rechtstreeks naar de redactie (zie colofon)
28
29
B&B Arbeid Adelt
Boeken rubriek
Killed in Action
Mark Schouwink
Wat gebeurt er met je als je te horen krijgt dat je
zoon is gesneuveld in Afghanistan?
18 april 2008: Mark Schouwink, een jonge soldaat
op vredesmissie, sneuvelt in Uruzgan. Zijn ouders
Gerard en Gisela hebben na dat vreselijke bericht
vrijwel direct contact met Marks maten in Afghanistan. Door brieven, verslagen en dagboekfragmenten
wordt duidelijk hoe Gerard en Gisela, maar ook de
collega’s van Mark, die nog een aantal maanden in
Uruzgan blijven, met dit verlies omgaan en welke rol
Defensie speelt in de nazorg voor de nabestaanden.
Killed in Action is het aangrijpende verslag van de
gebeurtenissen rond en na die achttiende april,
opgetekend door de ouders van Mark. Het is een
hommage aan hun zoon en Defensie, maar ook een
met liefde geschreven boek over verlies, respect en
vriendschap.
Nieuwendijk 43, 5688 LK Oirschot (N-Br)
tel. 0411-674457/06-34348598
Email: [email protected]
Uitgever: Kaft Media, ISBN 978-94-91061-39-4
De opbrengst van dit boek gaat naar Stichting Hulphond Nederland ten behoeve van het project Veteranenhond. (www.hulphond.nl)
Brieven naar de groene hel
Wij bieden prachtige kamers met eigen badkamer
en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer.
B&B Arbeid Adelt is de plek om te overnachten
na uw fiets- of wandeltocht in het prachtige natuurgebied
“Het Groen Woud”.
Informeer naar de mogelijkheden!
Wij heten u van harte welkom.
Henk Krijnen
De schrijven werd in de tachtiger jaren van de vorige
eeuw voor een oliemaatschappij uitgezonden naar
voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Zijn vriendin,
nu zijn vrouw, werkte als tropenarts bij het Victoriameer in Tanzania.
Het boek gaat over ontwikkelingsproblematiek,
gezondheidszorg, contrasten tussen bedrijfsleven
en ontwikkelingshulp en het onderhouden van een
latrelatie. Het is een beeldend verhaal, vlot geschreven en verteld in de sociaal economische context
van toen. Als u het boek besteld via onderstaande
website en onder opmerking in het bestelformulier
Papoea Steunfonds vermeld ontvangst SPNS een
deel van de opbrengst’
www.spns.nl en www.brievennaardegroenehel.nl
30
31
Tijd heelt de wonden, niet de littekens
Auteur Commandeur b.d. Kees Leebeek
Dit boek van oud – marinevlieger en historicus Kees
Leebeek is geschreven op basis van authentieke bronnen en interviews met nog in leven zijnde bemanningsleden die in de periode 1950-1960 dienden in Nederlands Nieuw-Guinea. De primitieve omstandigheden
vormden het levensechte decor waarin het loyale en
plichtsgetrouwe marinepersoneel ver verwijderd van
huis en haard met deze grote amfibische vliegboten
haar bijdrage leverde aan de verdediging van Nederlands Nieuw-Guinea. Aan de hand van een aantal ernstige ongevallen – waarbij helaas 32 slachtoffers vielen en
8 Mariners verloren gingen – vertelt dit boek niet alleen
het echte verhaal over deze rampen maar geeft het ook
een unieke en onthullende blik achter de schermen bij
de Koninklijke Marine.
Uitgeverij Geromy B.V. ISBN10 – 9081893653 en
ISBN13 - 9789081893657
De eer en de ellende
Nieuw-Guinea 1962
Nu- meer dan een halve eeuw later- is het tijd om
te vertellen wat er werkelijk gebeurde. Niet alleen
gezien vanuit de Nederlandse invalshoek, maar ook
uit die van de Indonesiërs, de Amerikanen en de
kinderen van het land, de PAPOEA’s
Auteur Pierre Heijboer
ISBN 978-90-484-9-020-2
Uitgeverij LITEROZA
Paradijsvogels en kroonduiven
Indische Nederlanders in voormalig Nieuw-Guinea
Tjaal Aeckerlin
2010 KIT Publishers Amsterdam
ISBN 978 94 6022 049 4
Nieuw Guinea
De Marinierskant van het verhaal
G.K.R.de Roos
Bureau Maritieme Historie
1979 Den Haag”
Patrouilleren voor de Papoea’s
De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea
1945-1960
R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans
1989 De Bataafse Leeuw Amsterdam
ISBN 90 6707 197 8 gebonden
Patrouilleren voor de Papoea’s
De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea
1960-1962
R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans
1990 De Bataafse Leeuw Amsterdam
ISBN 90 6707 243 5 gebonden
Met stille trom
Schrijver: F Springer
Het boek werd al 1963 aangekondigd maar niet
gepubliceerd. De auteur trok het manuscript terug, omdat hij bij nader inzien het drama van de
oorspronkelijke bevolking er in miste. In 2011 zegt
hij: “Ik had toen de kans moeten grijpen om de
Nederlanders te laten weten hoe wij verbeten onze
plicht tegenover de aan ons toevertrouwde Papoea’s
bleven doen.” Door de roman te bewerken en alsnog
te laten publiceren, wilde hij deze geschiedenis alsnog aan de vergetelheid ontfutselen. Helaas stierf hij
voor de daadwerkelijke publicatie. De roman geeft
voor veteranen een andere kant van het toenmalige Nieuw-Guinea weer en is daarom juist voor ons
een erg lezenswaardige roman. Gezien vanuit het
bestuur beschrijft hij een stammenstrijd in het bergland van Nieuw-Guinea. Met vlotte pen, droge humor
en een vleugje romantiek, geschreven.
Uitgeverij Querido . www.querido.n
32
33
Nieuw Guinea Torn 58/59
Auteur Henk Oudes (1939) volgde een opleiding tot
gezelschilder. Na zijn diensttijd in Nieuw Guinea deed hij
verschillende losse cursussen, waaronder het weer, taal,
kunst schilderen, muziek, en tekenen. Later begon hij
met schrijven.
De zomer van 1962
Het boek over Nederlands Nieuw-Guinea
Auteur Andreas Schelfhout
Hét boek over Nederlands Nieuw-Guinea haalt de
8e druk
Met veel onderkoelde humor en een scherp gevoel voor
detail beschrijft Schelfhout in zijn boek de aanloop, de
reis naar en de gebeurtenissen in Nieuw-Guinea en creëerde daarmee een indringend, onthutsend tijdsbeeld.
Het boek vindt nog steeds veel kopers. Daarom is al de
achtste druk verschenen. Deze nieuwe druk is ook weer
verder uitgebreid, aangevuld en verbeterd. De grootste
aanvulling in deze achtste druk betreft de luchtdoelartillerie. Aad Nuis, de enige vaandrig in Nederlands NieuwGuinea (hij weigerde de officierseed af te leggen),
auteur, politicus en nog veel meer beschreef in zijn
boeiende kroniek “De Balenkraai”wat hij zoal aantrof
bij de stukken luchtdoelgeschut rond Sorong tijdens
zijn maandelijkse rondrit om op de buitenposten soldij
uit te betalen. Hij schrijft: “De soldaten op de meest
afgelegen posten leidden een tamelijk vrijgevochten
maar ook half versuft bestaan. Hoogstens één keer per
week, kwamen ze naar het Paradise Hotel, dat voor hen
het centrum van vertier betekende. Verder waren ze op
elkaars gezelschap aangewezen. De bemanning van een
dergelijk kanon bestond uit een man of acht: elke soldaat zat overdag meer dan drie uur op post, samen met
een ander en s’ nachts anderhalf uur alleen. De rest
van de tijd werd al slapend of dommelend doorgebracht
in de verblijven, soms grote tenten, soms leegstaande
huizen. De soldaten vormden er in het algemeen een
zwijgzaam slag, dat met moeite het woord tot buitenstaanders richtte. En buitenstaander werd iedereen die
niet tot de stuksbemanning hoorde. Vele jaren later
schreef wachtmeester Kees Schelfhorst wat hij tijdens
de opleiding en in Nieuw Guinea meemaakte. Deze notities stelde hij aan de schrijver Andreas Schelfhout van
de “Zomer van 1962” met foto’s ter beschikking. Dat
vormt nu een flink en boeiend hoofdstuk van het boek
in de achtste druk. Ondanks de vele pagina’s meer, is
de prijs van het boek onveranderd en blijft € 16,50
Dit is het verhaal van een marinier, uitgezonden naar
Nieuw-Guinea. Vanuit de daar ontstane behoefte
om thuis te verellen van de belevenissen die niet of
nauwelijks tot ‘thuis’ doordrongen.
Aantal pagina’s 366
ISBN: 9789048433278
Uitgeverij: Free Musketiers, 2713 JA Zoetermeer
+31(0)79 320 35 90
www.freemusketeers.nl
Musea
Museum Bronbeek Arnhem
Vaste expositie “Het verhaal van Indië”
Van 3 april tot 28 september organiseert de
Stichting veteranenkunst in Museum bronbeek in
Arnhem een expositie van kunst door veteranen.
De expositie toont ruim 60 tekeningen, schilderijen, beeldhouwwerken en installaties, gemaakt
door veteranen naar aanleiding van hun ervaringen tijdens hun uitzending. Het werk is tegelijkertijd aanknopingspunt voor gesprek, dat leidt
tot erkenning en waardering
Het museum is geopend: dinsdag t/m zondag van 10.00 - 17.00 uur
Velperweg 147, 6824 MB in Arnhem
Kazematten museum
Luchtdoelkanon, een 40L70 voor kenners, brandt los
Uitgeverij “De Zomer van 1962” isU2pi, Voorburg
34
Het museum is geopend van 1 mei tot en met 31 oktober
op woensdag en zaterdag van 10.00-17.00 uur.
Op zondagen (alleen in juli en augustus) van 13.00-17.00 uur.
Voor groepsbezichtigingen met een rondleider is het museum het gehele jaar
door geopend na afspraak.
06-81246870 en 0517-452852 de heer Ton Henni.
www.kazemattenmuseum.nl
35
36
Sociale Commissie
voorzitter
Ad Bouterse
0224-215621
Lindenlaan 110, 1741TX Schagen
[email protected]
secretaris
Gijs Elders
035-5383830
Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes
[email protected]
Friesland &
Groningen
Peter Beers
0517-413506
Welgelegen 36, 8861XR Harlingen
[email protected]
Drente
Gorrit van Berkum De Muijnhorn 14, 8431BJ Oosterwolde
0516-850186
[email protected]
Overijssel
Wouter Wanrooy Pr Beatrixlaan 25, 7437CA Bathmen
0570-543072
[email protected]
Gelderland-oost Jaap Visser
026-3114123
de Rosmolen 25E, 6932 NA Westervoort
[email protected]
Gelderland-west Kees Hermens
024-3564001
Karnstraat 3, 6532TX Nijmegen
[email protected]
Utrecht/’t Gooi
Gijs Elders
035-5383830
Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes
[email protected]
Noord Holland
Jan van Gils
020-4972654
Wilhelminalaan 38, 1161TX Zwanenburg
[email protected]
Zuid Holland
Vacature
Zeeland
Adri Poortvliet
0118-463259
Henri Dunantstr. 32, 4388NK Oost Souburg
[email protected]
Noord Brabant
Jan Wouters
073-6212997
Com. de Quaylaan 290, 5224CZ Den Bosch
[email protected]
Noord Brabant/ Vacature
deel Zuid Holland
Limburg
John Snackers
045-5252557
Groesweg 26, 6451GG Schinveld
[email protected]
Merapi Tour & Travel
Dé Indonesië reisspecialist
Merapi maakt reizen naar het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea
weer gemakkelijk!
Merapi Tour & Travel is de Indonesië specialist en biedt onder andere
reismogelijkheden naar Papua. Enkele keren per jaar organiseren we
groepsreizen naar o.m. Biak, Jayapura en de Baliemvallei, maar het hele
jaar door kunt u bij ons terecht voor individuele reizen. Op verzoek stellen
wij ook graag reizen samen voor kleinere groepen.
PAPUA groepsreis BIAK - Jayapura - Baliem
Vertrek 14 oktober 2014
Verlenging mogelijk op Papua, Bali, Molukken etc.
Vanaf € 3.195
Merapi Tour & Travel
Prinses Irenestraat 58
6611 BK Overasselt
088-8111999
www.merapi.nl
Email: [email protected]