de-groei-van-populieren-op-zavel-en-kleigronden-in

RIJKSDIENST
VOOR DE I.ISSEI,MEERPOLDERS
SMI~DINCIIIIIS
L E I . Y S T A D
Werkdokument 1974-283 Bbw
DE CROEl VAN POPULIEREN OP ZAVEL- EN KLEIGRONDEN
IN OOSTELIJK FLEVOLAND
door
V . L . Wigbels
Vanaf 1958 worden i n O o s t e l i j k F l e v o l a n d j a a r l i j k s e n k e l e honder-,
I
dun h e c t a r e s b o s a a n g e l e g d . Z e s t i g t o t z e v e n t i g p r o c e n t van d i t b o s be-
s t a a t u i t p o p u l i e r e n o p s t a n d e n . Hoewel n a 1 5 t o t 20 j a a r e e n d e e l van d&
dan t e v e l l e n p o p u l i e r e n o p s t a n d e n n i e t worden h e r p l a n t met p o p u l i e r e n
b l i j f t d e boomsoort ook o p l a n g e r e t e r m i j n b e l a n g r i j k .
De a f d e l i n g V e r e d e l i n g van h e t B o s b o u w p r o e f s t a t i o n h e e f t mede daarom
ook i n O o s t e l i j k F l e v o l a n d e e n a a n t a l p r o e f v e l d e n a a n g e l e g d , w a a r i n v e e l
nleuwe z a a i l i n g e n e n k l o n e n worden g e t o e t s t o p huur b r u i k b a a r voor de
q>rakti.~kS
. i n d s de o p z i c h t e n v a n h o t B . P . S .
U I
z i j n e e n a a n t a l nieuwe k l o n e n
tgugcvun.
Van de e e n d e e l van de u i t g e g e v e n e n van a l l e nog n i e t u i t g e g e v e n k l o n e n
i s nog w e i n i g bekend o v e r d e g r o e i ( - r i t m e ,
-snelheid e . d . ) op de k l e i -
gronden i n d e z e p o l d e r . Aangezien d e z e k e n n i s o n o n t b e e r l i j k b i j de h o u t soortenkeuze i s , i s deze nota geschrevcn.
De toe tsproefvelden:
Vanaf 1975 z i j n z a v e l - e n k l e i g r o n d e n i n 0 o s t e l i j k . F l e v o l a n d beb o s t ( H a r d e r b o s , L a r s e r b o s , Bremerbergbos e . a . )
.
De h i e r i n liggende
t o e t s p r o e f v e l d e n . v a r i e r e n i n l e e f t i j d v a n ' l t o t 1 2 j a a r . Voor de l i g g i n g
van de p r o e f v e l d e n e n d e a l g e m e n e g e g e v e n s wordt verwezen n a a r h e t o v e r z i c h t van a l l e lopendc bosproeven ( m e i 1 9 7 4 ) e n de proefveldmappen. Op;
I
de b i j l a g e n z i j n e n k e l e a a n l e g g e g e v e n s van de t e bespreken p r o e f v e l d e n
vcrmcld: De r e s u l t a t e n van de p r o e f v e l d e n o p G 24, X 1 9 , X 22 e n B 29 :
worden i n deze n o t a besproken. Van de p r o e f v e l d e n g e l e g e n o p X 1 9 , 2 2 , !
G 2 4 , Z 9 1 , C 31, B 29 e n Y 1 2 , i n O o s t e l i j k F l e v o l a n d z i j n de metingen
o n l a n g s v e r w e r k t . Een b e s p r e k i n g van de o v e r i g e p r o e f v e l d e n z a l l a t e r ;
volgen.
Resultaten
Algemeen:
D e omtrek- e n hoogteme t i n g e n z i j n o p p o n s k a a r t e n o v e r g e b r a c h t e n
m:b.v.
e e n computer v e b e r k t (Bosbouw- p r o e f s t a t i o n a f d . S t a t i s t i e k ) .
Op d e c o m p u t e r l i j s t e n s t a a n n a a s t algemene gegevens de g e m i d d e l d e ;
hoog te , de gemiddelde omtrek e n d e s t a n d a a r d a f w ij k i n g e n p e r k l o o n ( p e r ;
h e r h a l i n g e n t o t a a l ) e n h e t a a n t a l e x e m p l a r e n vermeld. D e r e s u l t a t e n
z i j n i n de b i j l a g e n 1 t / m
5 i n nistogi-ammen weergegeven.
.~.
.
.
.
t
.
Ilaar de toon Robusta a l s t o e t s k l o o n i s g e b r u i k t z i j n
.
.
Ten o r i e n t a t i e
d e r e s u l t a t e n v e r g e l e k e n met d e o p b r e n g s t t a b e l .
Op de b i j l a g e n i s dan ook e e n s c h a a l g e t e k e n d , w a a r i n d e b o n i t e i t
( g r o e i k l a s s e ) i s a a n g e g e v e n . T e r v e r g e l i j k i n g i s van e e n a a n t a l a n d e r e
] , r o e f v e l d e n i n b i j l a g e 6 de g r o e i k l a s s e van de d a a r i n voorkomende p o p u l
lieren.
I n d e t o e t s p r o e f v e l d e n i s d e kloon Robusta a l s t o e t s k l o o n g e b r u i k t .
D e onlangs verschenen voorlopige o p b r e n g s t t a b e l voor de p o p u l i e r
I
P
S a f d . G r o e i e n O p b r e n g s t m c i 1 9 7 4 ) , e n g e l d t v o o r d e k l o n e n Heide-
m i j on ltobusta.
-
P r o e f v e l d X 22 ( z i e b i j l a g e 1 ) :
3n d i t i n 1968 a a n g e l e g d e p r o e f v e l d warden 35 k l o v e n g e t o e t s t . Van
do r e e d s u i t p e g e v e n k l o n e n z i j n d e k l o n e n O x f o r d , A n d r o s c o g g i n , F l e v o ,
I)ol~skaml~,
I ' r i t z i , P a u l y , Ileimburger, Geneva, R o c h e s t e r , Agathe F , F l o r e n c e
I l i o n ~ l ie r r llobusta a a n w e z i g . D e o v e r i g e k l o n e n behoren t o t d e s e c t i e s
D c l t o P d e s e n Tacamahaca o f z i j n h y b r i d e n .
De i n h e t h i s t o g r a m d o o r g e t r o k k e n l i j n o p 8 5 0 e n 4 0 0 mm s t e l t d e
t l o o g t e , r e s p . omtrek v o o r van d e Robusta o p X 22 op 6 j a r i g e l e e f t i j d .
l l i e r u i t b l i j k t a 1 d i r e c t d a t i n d i t p r o e f v e l d 1 2 k l o n e n voorkomen,
d i c e e n b e t e r e h o o g t e g r o e i ( 9 2 5 , 1216, 1 2 5 7 , 1264, 1 2 6 6 , 1 4 5 4 , 1 4 7 5 , 1 5 2 2 ,
1 5 2 4 , 2011, 2012 e n 2 0 6 6 ) e n s l e c h t s twee k l o n e n ( 2 0 1 2 , 1 2 6 6 ) voorkomen, d i e
e e n b e t e r e omtrekgroei vertoonden i n de e e r s t e 6 j a a r .
Een v e r g e l i j k i n g m e t de v o o r l o p i g e o p b r e n g s t t a b e l l e e r t d a t van v e e l
veBl k l o n e n de h o o g t e e n o m t r e k g r o e i t o t B o n i t e i t ( g r o e i k l a s s e ) I moet
worden g e r e k e n d . I n g r o e i k l a s s e I 1 e n 1 1 1 v a l l e n s l e c h t s e n k e l e k l o n e n .
De o m t r e k g r o e i i s o v e r h e t g e h e e l b e z i e n i e ts beter d a n d e hopgteg r o e i ( 2 8 r c s l i . 24 k l o n e n i n k l a s s e I ) .
W c l l i c h t s p e e l t h i e r i l l d e wind ( k l i m a a t ) e e n r o l .
I)e op grond van v o o r s p e l l i n g e n verwachte m e e r o p b r e n g s t t . o . v . de
k l o o n Robusta b l i j k t t o t nu t o e i n d i t p r o e f v e l d n i e t reeel.
3
Do nleeropbrengst ( meer m / h a )
i s nauwelijks of n i e t aanwezig.
(Maximaal 30% k l o o n n r . 1266 b a l s e m p o p u l i e r ) .
..
-
P r o e f v e l d X 19 ( z l e b l j l a g e 2 )
Oak d i t p r o e f v e l d i s i n 1968 a a n g e l e g d . H e t a a n t a l te t o e t s e n k l o n e n
i s 7 1 , waaronder d e r e e d s u i t g e g e v e n k l o n e n O x f o r d , A n d r o s c o g g i n , ~ r i t i i
P a u l y , Blom, Geneva, R o c h e s t e r , R o b u s t a . D e o v e r i g e z i j n k l o n e n van
Tacamahaca, P . d e l t o i ' d e s e n e e n a a n t a l h y b r i d e n .
t
Dc i n he^ h i s t o g r a m d o o r g e t r o k k e n l i j n e n s t e l l e n weer. d e h o o g t e
r e s p . omtrek van Robusta o p K 19 o p 6 j a r i g e l e e f t i j d voor e e n b e t e r e
348, 350, 1136, 1216,1235, w,,
1274,1346,2121. 1454. 1562, 1569'. 2030. 2065j
l i o o g t e g r o e i v c r t o n e n h i e r d e nummers
1257,
-
1262,
2066 e n
-
1264, 1265,
I
211R. D e o n d e r s t r e e p t e nummers komen ook O p X 22 v o o r . D e dubbe,]
oridel.stroe),te betioorden o p X 22 ook t o t d e b e t e r e g r o e i e r s . O p X 22 ve$,toonden ook 1 4 7 5 , '1522, e n 1524 e e n b e t e r e g r o e i ; o p X 19 e c h t e r n i e t .
l<on b c l c l ' e o m t r e k g r o e i v e r t o n e n h i e r de k l o n e n
1216, 1236,
-
1262,
1264,'
12ti5,
350, 1 0 7 4 ,
I
1075, 1 2 0 9 ,
1 5 6 2 , 1565 e n 2121. ' ~ ree e d s u i t g e g e v e n
' k l o n e n v e r t o n e n i n d i t p r o e f v e l d e e n b e t e r e g r o e i dan o p X 2 2 .
H i ,j v c r g c l i . i k i n ~ van d e hoog'te , r e s p . omtrek van d e voorkomende
klolion na 6 j a a r met d c v o o r l o & r i g o o p b r e n g s t t a b e l b l i j k t ook h i e r h e t
!
i
g r o o t s t o d e e l van d e k l o n e n a a n d e normen voor " g r o e i k l a s s e I" t e v o l d q e n .
i
0 o k . h . i e r v a l t d e omtrek i n meer g e v a l l e n i n g r o e i k l a s s e I dan d e h o o g t q .
Z o a l s gezegd i s m o g e l i j k de wind h i e r v a n d e o o r z a a k .
!
lloewel i n c c n a a n t a l g e v a l l e n d e g r o e i van Robusta wordt o v e r t r o f f e n b d i j k t
,
cle m c e r g r o e i v e e l a l g e r i n g t e z i j n . De b e s t e g r o e i e r i n d i t p r o e f v e l d U,s
110.
350 ( A n d r o s c o g g i n )
, waarvan zowel d e h o o g t e a l s o m t r e k g r o e i c a
'20% ,
I ) e t e r i s dan d i e van R o b u s t a . D i t r e s u l t e e r t i n c a . 75% meer o p b r e n g s t
3
i n IN,.omgerekend. Op p r o e f v e l d
x
22 was d e g r o e i van Androscoggin e c h t e i r
m a l i g . V o o r a l d e p l a n t o m s t a n d i g h e d e n b l i j k e n s t e e d s weer g r o t e i n v l o e d
tt?
l ~ e h b e nop d e j e u g d g r o e i van "balsems".
:
Mogelijk i s h e t v e r s c h i l daar-
nnn t o e t e s c l i r i j v e n ( X 22 werd 2 weken later g e p l a n t n l . t u s s e n 1 2 e n 1 7
april)
-
.
P r o e f v c l d C 24 ( z i e b i j l a g o n 3
ell
4)
a . de b a l s e m p o p u l i e r e ; l : H e t p r o e f v e l d w e r d i n m a a r t 1966 a a n g e l e g d o p e e n
z e e r n a t t e r r e i n . In de w i n t e r s van 1 9 6 6 , ' 6 7 e n ' 6 8 s t o n d h e t w a t e r
o v e r g r o t e d e l e n t o t o p het m a a i v e l d . P a s i n f e b r u a r i 1968 werden de.
d r a i n s d o o r g e s t o k e n e n z a k t e ;de g r o n d w a t e r s t a n d s n e l . I n n a t t e p e r i o d e n
i s d e grond w a t e r s t a n d e c l i l o r nog s t e e d s v r i j hoog ( 30
m a a i v e l d ) . V o o r a l de g e p l a n t e
"
4 0 cm beneden
balsemklonen" b l e k e n h i e r o p s t e r k te'
r e a g e r e n . D i t komt t o t " i t d r u k k i n g i n d e h i s t o g r a m o v e r ( b i j l a g e 3 ) . :
I
Een v e r g e l i j k i n g m e t d e g r o c i o p X 1 9 e n 22 t o o n t a a n d a t d e g r 0 e i
i
h i e r veel slechter is.
Een v e r g e l i j k i n g met de g r o e i van Robusta l a a t z i e n d a t a l l e e n d e
nummers 3 5 0 , 1 2 3 6 , 1258 e n 1262 z i j n ook h o g e r ( D e n o . 3 5 0 , 1262 e n ;
1265 e v e n d i k o f d i k k e r z i j n
D e nummers 1258 e n 1262 z i j n ook h o g e r . (De no. 350, 1262 2 n . 1 2 6 5
:
waren ook o p X 1 9 b e t e r e g r o e i e r s ) .
Een v e r g e l i j k i n g m e t d e o p b r e n g s t t a b e l l a a t d u i d e l i j k de i n v l o e b
van de t e hoge g r o n d w a t e r s t a n d * z i e n . D e b e s t e g r o e i e r s z i t t e n e n g r d i -
I
klasse I 1 1 (hoogte) en I (omtrek).
l l e t merendeel v o l d o e t e c h t e r a a n g r o e i k l a s s e V e n V I ( h o o g t e ) e n 1 1 1 ,
IV e n V ( o m t r e k ) . Ook h i e r i s b l i j k b a a r s p r a k e van w i n d i n v l o e d g e z i e n
h e t v e r s c h i l van h e t a a n t a l klorlen p e r g r o e i k l a s s e m . b . t . ' de h o o g t e e n
omtrek.
b . D& d e l t o l d e s k l o n e n : Vah de 24 k l o n e n i s na 9 j a a r d e h o o g t e van 1 3
numnlers g e l i j k a a n o f g r o t e r dan d i e van R o b u s t a . D e omtrek van v r i j w e 1 a l l e k l o n e n ( b e h a l v e van 268, 2002, 2157 e n 2163) i s g e l i j k a a n
'
o f g r o t e r . dan d i e van R o b u s t a . D e g r o e i van de d e l t o I d e s k l o n e n l i j k t
v e c l minder s t e r k te worden b e i n v l o e d d o o r h e t hoge g r o n d w a t e r dan van
dc b a l s e m s .
V e r g e l i j k e n w e de g r o e i e c h t e r met d e o p b r e n g s t t a b e l dan b l i j k e n
cle g r o e i van d e meeste k l o n c n wat b e t r e f t d e h o o g t e na 9 j a a r te v a l l e n
i n g r o e i k l a s s e 1 1 1 e n I V . D e r e s u l t a t e n van d e o r n t r e k g r o e i z i j n weer.
b e t e r ( v e e l a l g r o e i k l a s s e 11 of 1 1 1 ) .
I n d i t p r o e f v e l d z i j n nlaar e n k e l e "bekande" k l o n e n aanwezig
.
( A n d r o s c o g g i n , F r i t z i , P a u l y e n Blom). Geen van d e z e k l o n e n h e e f t op
( l e z e " n a t t e M g r o e i p l a a t s meer g e p r o d u c e e r d d a n d e k l o o n R o b u s t a . V o o r a l
onclcr d e r g e l i j k e omstandigheden l i j k e n k l o n e n van d e l t o l ' d e s ( n o g n i e t
u i tgefieven) b e t e r a a n g e p a s t dan b a l s e m p o p u l i e r e n .
-Proe f v e l d B 29 ( z i e b i j l a g e 5 )
D i t i n 1967 a a n g e l g d e p r o e f v e l d h e r b e r g t 2 0 populuscanescens-klonen. A l l e
k l o n e n stnlnmen van N e d e r l a n d s e h e r k o m s t e n . D e v e e l g e b r u i k t e k l o n e n
"Ilaamstede", "1,imbricht e n "de M o f f a r t " z i j n n i e t v e r t e g e n w o o r d i g d . D e g r o e i
i s danros, a l l c e n v e r g e l e k e n met d e g r o e i van R o b u s t a , waarvan e n k e l e r i j e n
t c r o r i @ n t a t i e i n h e t p r o e f v e l d gemeten z i j n . D u i d e l i j k nog n i e t h e e f t
g e l e i d t o t h e t o n t d e k k e n van a a n v a a r d b a r e v e r v a n g e r s voor d e m6er g e b r u i k t e
p o [ ~ u l i e r s o o r t e na l s a l l e e n op de h o u t p r o d u c t i e w o r d t g e l e t
.
De g r o e i -
v e r s c h i l l e n z i j n v r i j g r o o t .(" S l e c h t s t e " h o o g t e g r o e i 630 cm e n d e b e s t e
8 4 0 cm. S l e c h t s t e d i a m e t e r 8
cm e n de b e s t e 1 1 ) . D e nummers 1155. 1 1 5 6 , ;
1 1 7 3 . e n 1176 l i j k e n d e b e s t e p e r s p e c t i e v e n t e b i e d e n .
B i j l a g e 6:
I n d e z e b i j l a g e z i j n a l l e e n ter o r i e n t a t i e
1
d e r e s u l t a t e n van e e n
;
I
a a n t a l l ~ r o e f v e l d e nvan v e r s c l ~ i l l e . n d el e e f t i j d e n opgenomen. H e t l u t u m g e h a l t e van d e bodem i s a l l e e n v e r m e l d , d a a r d i t e e n " g e b r u i k e l i j k e " ,
!
i
1 1 1 a n 1 s t ; ~ il 's om d e 11odem te k a r a k , t t e r i s e r e n . D a a r n a a s t s p e l e n d e o n t w n t e r i i l g s l o e s t n n d , d e a a r ~ l e g o ~ n s t a n d i g h e d eenn z . n a t u u r l i j k e e n g r o t e
rol
.
,
I)nzc wordcn e c h t e r i n d o z ~n o t ? ,piet v e r m e l d om b o v e n s t a a n d e r e d e n .
!
i
Slotbcscl~oi~wi~lgen:
-
Do ollglmnd van d e v o o r s p e l ' l i l ~ g c n v e r w a c h t e hoge p r o d u c l i e van d e u i l g e g o v e n nieirwe k l o n e n t . 0 . v . d e k l o o n R o b u s t a b i i j k t i n O o s t e l i j k
I : l e v o l n t ~ d n i c t Le wordcrl b e r e i k t . Van d e k i o n c n R a k e t , S p i j k , B a r n ,
. - D o n h - e n Rap k a n , d o o r a f w e z i g h e i d i n d e b e s p r o k e n p r o e f v e l d e n , nog
tiie'ts g e z e g d w o r d e n .
-
I n d e meeste g e v a l l e n i s d e meer p r o d u c t i e van b e t e r g r o e i e n d e k l o n e n :
s l e c h t s 10
20%. Op X 1 9 v e r t o o n d e d e k l o o n " A n d r o s c o g g i n " d e h o o g s t e
geme'ten m e e r o p b r e n g s t ( c a 7 5 % ) . G r o t e r e , v e r s c h i l l e n z i j n o p d e z w a a r d e r e
g r o n d e n t o t ' nu t o e i n d e t o e t s p r o e f v e l d e n n i e t g e v o n d e n .
-
Vccl n i c l u j t g e g e v e n k l o n e n b l i j k e n n e t zo g o e d o f z e l f s b e t e r te g r o e i e n
. ,
dan d e r e e k s uitgegkven k l o n e n . Extreme v e r s c h i l l e n (
100%) d o e n z i c h
,
e c h t e r nicl voor.
-
l i i t d e g e g e v e n s van d e v o o r l o p i g e o p b r e n g s t t a b e l l e n b l i j k t d a t d e g r o e i .
van f > o p u l i c r c ? n l r e p l a n t i n ~ eon p d e k l e i g r o n d e n , m i t s o n d e r g u n s t i g e om-,
!
s t ; t ~ ~ d i g l ~ e dj ieenp l a n l . , v u c l a l toL d e b e s t e g r o e i k l a s s e ( I ) k a n w o r d e n '
p e r e k c n d . D i t l e v e r t o p 15 j a r i g e l e e f t i j d e e n v e r s c h i l o p van ca 130 m
3
meeropbrengst t . 0 . v . de p r o d u c t i e o p d e l i c h t e r e gronden ( = c a l a m ) .
I)nl i n d e p r a k t i j k d e z e m e e r o p b r e n g s t v e e l a l n i e t g e h a a l d w o r d t k a n
w o r d e n t o e g e s c h r e v e n a a n d e m i n d e r g o e d e plantomstandigheden,':'Zoals te
n a t t . e e n s l e c h t i e r i j p t e bodem- b v . 2.56, Z 9 1 , G 2 4 ) .
-
l l n l s e m p o p u l i e r e n e n - h y b r i d e l l b l i j k e n s t e r k e r o p o n g u n s t i g e bodemoms t a n d i g h e d e n te r e a g e r e n d a n k l o n e n v a n P o p u l u s d e t o x d e s e n d e o v e r i g e
h y b r i d e n . Met name " n a t t e " ,
en/of
slecht g e r i j p t e e n vaste kleigronden ( t i j e e n s
n a h e t p l a n t e n ) remmen d e a a n s l a g e n g r o e i s t e r k a f ( z i e G 24
;
o n d e r s l e c h t e p l a n t o m s t a n d i g h e d e n moe t h e t p l a n t e n van b a l s e m ( h y b r i d e )
k l o n e n d a n o o k worden v e r m e d e n .
.
.
...
' -
...
. ..
~
.
Opvallend i s , d a t i n v r i j w e l a l l e p r o e f v e l d e n d e h o o g t e g r o e i a c h t e r
b l i j f t \ ) i j dc d i a r n t e r g r o e i . Verwacht wbrdt d a t d i t e f f b c t o p l a t e r e
l e e f t i , j d nog d u i d e l i j k e r w o r d t . Zeer w a a r s c h i j n l i j k i; d i t e f f e c t t e ,
s c h r i , j v c n aan w i n d i n v l o e d e n . I n h o e v e r r e d i t c o n s e q u e n t i e s h e e f t v o o t
de bruikbaarlieid van d e o p b r e n g s t t a b e l i s n i e t d u i d e l i j k .

Download Report