“De Generaal spreekt” (1 Mb)

EWK Nummer 03 (21 januari 1961), pagina 10. © ELSEVIER
sympathieke mr. Plemp van Duiveland, felle
ingezonden stukken schreef tegen het systeem
van de vier maanden diensttijd voor voor-geoefenden alsmede zelfs niet-voorgeoefenden als
het wettelijk aantal voorgeoefenden niet werd
De Generaal
spreekt
va aankoop moet zijn voor leger, vlo»
van
luchtmacht?
DE GENERAAL: Dit is vroeger wel
ter sprake gebracht. In werkelijkheid
^^tt^^' 'iikkwwiijjuu""» geweest, d a T h e n i
Het is vermoedelijk nuttig hier nog iets van
te vertellen, maar dan moet ik nog wat verder kruisers°"moes"t
kruisers°"moes" t"e"vred°e"n"steilen."zoü'S
in de geschiedenis teruggrijpen. .
lenin van het leger aan zwaar kustg^
lening
Toen bij de Grondwet van 30 november 1887 gelijke
gelijk tred hebben gehouden met die
de staande armee verviel als grondwettelijke vtoot,
vtoot dan was dit niet nodig geweest,
organisatie en bepaald werd dat de wet de trof hier ten slotte reeds verouderd
verplichte krijgsdienst zou regelen, begon al Bij de vloot moesten uiteraard de
haaldelijk ingrepen. Toen was de Grebbelinie
spoedig het politieke touwtrekken. In de voor- kruisers uitgerust wordec met htf. nie
(Vervolg
bij
Rhenen ingrepen.
doorbroken.
haaldelijk
Toen was de Grebbelinie
(Vervolg van
van vorige
vorige pagina)
pagina)
stellen van een Staatscommissie onder voor- geschut.
geschut Het marine-budget voorzag ook
Reserves stonden mij niet meer ter beschikzitterschap van minister, generaal J. W. Ber- beter
bete in de behoeften. Tegenover bijvoor!
ELSEVIER: U bent ook nog gouverneur king. Dezen waren grotendeels door de Oppergansius, waarin in 1891 twintig Kamerleden een
ee 100-tal cadetten stond vroeger een
van de hoofdstad geweest?
bevelhebber aangetrokken bij de strijd tegen
/.itting hadden, vormde de persoonlijke dienst- tal
ta adelborsten van dezelfde leeftijd et
DE GENERAAL: Ja, ik was toen comman- de parachutisten rondom Den Haag en bij
plicht gelukkig een belangrijk element. Maar gevolg
gevol was dat deze laatsten wat kleding,
dant van de 4de divisie en ook bevelhebber Valkenburg en Katwijk. Op 13 mei deden entevens behelsden de voorstellen van deze com- ding
din en zakgeld betreft er veel beter aan
in de vierde militaire afdeling en in deze kele bataljons, na hun verplaatsing uit het land
dat er
zouden zijn
missie dat
er zouden
zijn 13.200 volledig, waren. Hoe verder leger, vloot en luchti
functie belastte de regering mij met het be- van Maas en Waal oververmoeid nog een
namelijk
een
jaar
geoefenden
en
2500
kortzich echter specialiseren, hoe groter dt ,$
heersen der woelingen te Amsterdam in de tegenaanval, welke echter faalde doordat de
driemaanden-geoefenden.
schillen worden, hoe specifieker ook de tecfl
maand juli 1934. Toen deden twee van de in Duitsers er dadelijk weer Stuka's en artillerieOp
deze
wijze
sloop
de
korte
en
dus
onvolvuur
tegen
inzetten.
sche eisen en hoe bezwaarlijker de eenhejjï
1931 aangekochte twee-persoonspantserwagens
doende oefening ons leger binnen. Al spoedig aankoop. Dit is met vele voorbeelden duidj
goede dienst. Uit voorzorg, dus om zo min
te maken.
Na
de
doorbreking
stond
ik
voor
het
moeiwerd
het
aantal
kortgeoefenden
van
2500
op
te maken.
mogelijk slachtoffers te maken, had ik gelast de
ELSEVIER : Acht u de milieu- en soj
5200 gebracht, hoewel er een maand bijkwam,
patronen in de aanvoerbanken der mitrailleurs lijkste besluit van mijn leven: het gelasten van
de terugtocht naar de lijn Gorinchem-Utrechtvier maanden dus. Het gevolg was dat wat ik veranderingen in Nederland voor. of DIM
om de andere eruit te nemen, zodat de miNaarden. Dank zij een heldere maannacht en
dan
het
intellect
noem
en
dat
eindelijk
via
de
voor
het officierskorps?
trailleurs slechts schot na schot en niet een langdurige ochtendnevels, maar ook dank zij
beperkte loting in het leger kwam, de opleiDE GENERAAL : Door de oorlog me«v
gehele serie tegelijk konden afvuren. Maar... de goede marstucht van de eveneens teruggeding tot reserve-officier kon ontlopen. Men kon zware beproevingen zijn brede kringen vu*
aankomende in Amsterdam-Noord, waar een nomen Tweede, Zevende en Achtste Divisie
het brevet van buiten het leger verkregen volk zich dieper bewust geworden van dem
twintigtal barricades was opgeworpen, en de slaagde deze terugtocht. De volgende dag echter
„voorgeoefendheid" overleggen en werd dan bare waarde van onze vrijheid en onafijJ
politie onmachtig bleek, werd alles als bij to- besloot Generaal Winkelman met het oog op
ingedeeld bij de groep „viermaanders".
lijkheid. Dientengevolge nam ook allenM
verslag rustig. Er was geen barricade be- de vernieling van Rotterdam en de bedreiging
Ik kan mij nog goed herinneren dat toen ik de belangstelling en de geschiktheid voorj
mand. Het nieuws over de komst der „paws", met een luchtbombardement van Utrecht en
.ils
luitenant
in
Haarlem
lag,
ik
met
twee
servervullen van de functie van berocpsoBjl
de pantserwagens dus, had zich snel verspreid. later ook Amsterdam te capituleren.
geanten eerst met de trein naar Alkmaar trok toe.
en vandaar per rijtuig naar Akersloot. AlELSEVIER: Hoe denkt u over de verdediDaarnaast ben ik steeds van mening ge«t<
tijd in de winterdag. In de ontruimde gelagging van de Grebbelinie als voorpost van de
kamer van een café werd dan met de jongens dat aan het instruerend en bevelvoerend e
ELSEVIER: Welke zijn uw herinneringen Vesting Holland?
cierskorps
een bijzonder zware verantnoon
in burgerkleding geëxerceerd, ten einde hun
aan de periode vlak vóór de tweede wereldDE GENERAAL : Sinds ik in 1937 Comhet brevet van voorgeoefendheid te bezorgen. lijkheid, vooral te velde, toe vult. /.ij en de OKofficieren
moeten
als gezagsdragers ventfe
oorlog?
mandant van het veldleger werd ben ik een
Terugkomend op uw vraag wil ik erop wij- zijn van de volgzaamheid van hun onde,
DE GENERAAL: In februari 1936 ver- hardnekkig voorstander geweest van de verzen,
dat
de
militair-deskundige
minister
dikwijls
schikten. Hieruit volgt dat van het officie
scheen er van mijn hand een brochure ondei dediging van de Grebbelinie, dit in tegenstelling
n i e t naar zijn militaire raadgevers luistert of korps, naast vakkennis, zeer hoge eisen i
de titel „De Duitse herbewapening". Deze was tot generaal Reijnders, die de Grebbe als een
er te sterk door wordt beïnvloed. Ik herinner beschaving, en van karakter en persoonlijk-.
er voornamelijk op gericht ons volk de ogen voorpostlinie zag en die in hoofdzaak de Vesin dit verband aan de invloed, uitgaande van moeten worden gesteld. Derhalve moetet
te openen voor de dreigende gevaren, welke ting Holland wilde verdedigen. Dit was histooverste Pop op minister Staal en aan de wrij- officiers-aspiranten, de cadetten, met zorg»
zich in het Duitsland van Hitler opstapelden. risch zo gegroeid, want reeds in de Vestingving tussen de opperbevelhebber generaal Snij- den uitgekozen en uitmuntend worden optil
Op 31 maart 1937 werd ik benoemd tot wet van 1874 werd de Grebbelinie als voorders en minister Bosboom, ook aan de onenigIndien bij de recrutering van het offfe
luitenant-generaal en tevens tot commandant posten linie beschouwd. Er werd nochtans geen
heid tussen generaal Reijnders en minister korps kan worden geput uit geslachten, ft
van het veldleger, commandant van de Ves- geld van enige betekenis aan gespendeerd. Dit
Dijxhoorn.
hel
verleden hebben bewezen het land als»
ting Holland en gouverneur van de residentie. duurde zo door tot in de mobilisatie van 1939.
Daarbij komt nog dat de militair als minister cier goed te kunnen en te willen dienen, <
In het oostfront van de Vesting Holland werDeze laatste functie bekleedde ik opnieuw na
vaak — vooral vroeger bij de bekende anti- een onschatbaar voordeel. Vooral heh
terugkeer uit een bijna vijfjarige krijgsgevan- den tijdens de mobilisatie nog zwaar gebetonmilitaristische gezindheid van vele politieke vader op zoon dienen is hierbij een belangri
genschap, ondergaan omdat ik mijn erewoord neerde opstellingen aangebracht, daaren
partijen — schuw en vreemd tegenover de factor. De officierszonen zijn het die van«
tegen in de Grebbelinie merendeels zeer lichte.
niet aan de Duitsers wilde geven.
Kamers staat. Vice-admiraal Naudin ten Cate her zijn opgevoed in de principes en Int
bijvoorbeeld, die minister was in het eerste vormen, waardoor de officier zich ondersdt
ELSEVIER: Kunt u ons iets van de mei- Mijn inzicht was echter dat vooral de artilleriestellingen
in
de
waterlinies,
zoals
wij
die
kennen
ministerie
Ruys de Beerenbrouck, vroeg na zonder dat dit in een soort kastegeest magt
dagen 1940 vertellen?
uit 1629 en 1672, volkomen weerloos zouden
het eerste contact met de Kamers spoedig ont- aarden.
DE GENERAAL: Van 28 augustus 1939 was zijn tegen luchtaanvallen. Zij vooral konden
slag. De zeer hoogstaande minister, luk.-geneVolgens het n o b l e s s e o b l i g e '
ik commandant van het gemobiliseerde veld- door- de hoge grondwaterstand en de geaardraal Sabron, ergerde zich aanhoudend aan de hiertoe onder meer ook de adel gerot»
leger. De 10e mei 1940 werd ik na een on- heid van het terrein niet diep genoeg worden
onvriendelijke interrupties van majoor Thom- Evenwel moet worden vastgesteld dal oude
rustige nacht omstreeks kwart voor vier voor ingegraven. Dat was wel mogelijk in het heuson, die later in Albanië sneuvelde. Ook minis- invloed van allerlei omstandigheden dit i
goed wakker door het schieten van onze lichte vel-terrein achter de Grebbelinie, waar de boster Lambooy zou op den duur vermoedelijk 'atere
'ater jaren steeds minder het getfal weii
luchtdoelartillerie, die rondom Zeist was opge- sen bovendien grote camouflage-mogelijkheden
niet geheel opgewassen zijn geweest tegen de
steld, teneinde het hoofdkwartier tegen vijande- boden.
ontwapenaar prof. Van Embden.
lijke vliegtuigen te beschermen.
De militaire ministers bezitten dikwijls de
De praktijk van de oorlog heeft d>' trouwens
ELSEVIER : Wat is uw mening OVH
Even later telefoneerde mij de officier van
neiging te toegeeflijk te zijn, zij zoeken naar boek dat luitenant-generaal Wilson onlanp
dienst: de Generale Staf had de eerste grens- wel bewezen. In een zeer goed ingegraven afdecompromissen
en vallen dan soms over bijlicht
deed zien?
schendingen van Duitse troepen gemeld. Ik ling van twee batterijen in de Remmersteinse
komstige zaken, Cool over een pensioenkwesgaf opdracht onmiddellijk fase 4 uit te geven, bossen werd bij voorbeeld slechts één van de
DE GENERAAL : Het heeft de grote
tie bijvoorbeeld.
acht
zware
houwitsers
door
de
vijand
vernield.
dat was bevel tot volledige strijdvaardigheid
J. J. G. Baron van Voorst tot Voorst in de tijd dat hij commandant van het
Colijn, die eigenlijk half militair half burger dienste op aanschouwelijke wijze aan de:
in de Grebbelinie en de andere stellingen. Het Toch telde ik in de naaste omgeving van deze
was. en die als oud-Kamerlid wel degelijk het der feiten zowel twintig jaar voorgeschis
veldleger was.
derde legerkorps marcheerde over de rivieren afdeling, toen ik vier dagen na de capitulatie
oor van de Kamer had. bereikte met zijn dienst- aK hetgeen tijdens de oorlog is «beur;
Maas en Waal. Het nam achter de Waal stel- een bezoek aan het slagveld op de Grebbe
de vijf lichtingen, elk niet sterker dan één dige personen — het wenselijk dat een militair plichtwet van 1912 meer dan zijn voorgangers, een zeer leesbare vorm, populair en tod
ling, maar onderging geen zware aanvallen bracht, zeker een honderdtal trechtergaten, afminister
van
defensie
is
of
moet
dat
een
burman
op
de
300
zielen,
hetgeen
neerkwam
op
de generaals Staal, Van Rappard. Sabron en gelijk, weer te geven. De miskenning vat
uit de lucht, hoewel het een gemakkelijke komstig van het Duitse 10,5 en 15 cm-geschut
een lichtingsterkte van 11.000 man die echter ger zijn?
Cool in de jaren 1905 tot 1911 hadden bereikt. leger van 1940 tot in hoge regionen were
prooi voor de Stuka's zou zijn geweest. De bij Wageningen en van aanvallen door Stuka's.
niet mocht worden verhoogd. Elke lichting beDE GENERAAL : Naar mijn mening ligt de Ik moet er bij zeggen, dat hij door de buiten- recht gezet.
Duitse legerleiding had deze onverwachte verDeze afdeling onder het kundige bevel van stond uil zoveel mogelijk vrijwilligers en bij kern van deze vraag in een ander vlak. U landse spanningen de wind mee had gekreToch heb ik deze opmerking: de at
plaatsing niet in haar berekening kunnen be- de reserve-majoor J. H. Kramer is, zonder
gemis daarvan eerst ook uit lotelingen. Men zoudt beter kunnen vragen : meent u dat onze gen.
uitte zijn lof voor de organisatie van de V
trekken.
dat er ook maar één man sneuvelde, omdat kan dit een kader-vrijwilligers leger noemen. vroegere militaire ministers, deskundigen als zij
verdediging
van steden als Amsterdam,!
Daar de Duitsers, gebruik makend van de bediening tijdens de vuurpauzen in de diep
Het komt bij het ministerschap echter in de terdam, Den Haag, Utrecht, Leeimardfl
Na de aanneming van de wet op de dienst- waren, steeds voor het leger hebben bereikt
angstwekkende, onbekende
fluitprojectieten, ingegraven onderkomens kon schuilen. 13 mei
voornaamste plaats aan op karakter en door- Delft, waarvoor de regering de kanon
plicht,
ook
wel
genoemd
de
militiewet
van
1901
wat
mogelijk
was?
Of-zou
een
burger
het
beter
en vlammenwerpers, de niet door inundaties onder medeneming van alle overblijvende muzicht en ook op de wijze waarop de problemen verde. Maar hij vermeldde niet dat het«
werd het een kader-militie leger. De lichtingen hebben gedaan?
gedekte voorposten wisten te veroveren, dron- nitie teruggenomen.
de volksvertegenwoordiging worden voorge- leger — ondanks mijn voortdurend aandffl
waren groter, er kwamen reserve-officieren en
gen zij na de eerste dag van strijd tot voor
Bij de beantwoording stuit ik onmiddellijk legd. De militaire ministers zijn naar mijn me- — luchtdoelgeschut te kort kwam. Erw«i
Op 12 mei werden hier 342 en op 13 mei dienstplichtige onder-officieren, maar daarde hoofdweerstandslijn door. Bij hun aanval 1223 brisant-granaten op de vijand afgevuurd.
tegenover minder beroepsofficieren. Door de op de strijd der politieke partijen, waarvan het ning op hun best als zij verbeteringen van de geen middelbaar geschut, hetgeen voor»
daarop joegen zij de van hun bovenkleding
leger gedurende de gehele historie van ons ko- bewapening tot stand kunnen brengen, zoals
Een beslissend argument tegen het in onze
beroofde krijgsgevangenen voor zich uit. Er dagen verdedigen van de Vesting Holland in Kamer werd met 47 tegen 44 stemmen de eer- ninkrijk — behoudens kort voor de eerste en destijds generaal Scheider die voor de eerste strument als het veldleger, dat toch TIK
volgden twee dagen van harde op en neer eerste instantie acht ik ook het volgende voor- ste oefeningstijd verminderd van 12 tot 8 kort voor de tweede wereldoorlog — de dupe 52.000 geweren model 1895 ondanks heftige schikt is in de eerste plaats te moet >n ved
een hoogst bedenkelijke zaak was. Ditn
golvende strijd, waarbij de Duitse Stuka's her- val uit de praktijk: bij mijn aankomst op maanden.
tegenstand van de Kamer een bedrag van twee regering zeer goed bekend, want in h««
In 1911 kwam er een nieuwe wet op de dienst- is geworden.
het stafkwartier van het oostfront van de Ves- plicht. De totstandkoming had heel wat voeten
Wilden de militaire ministers — en velen wa- miljoen gulden wist los te krijgen. Ook gene- jaar van 1939 had ik te kennen gegeven*'
ting Holland te Gouda in de avond van 13 in de aarde, want ondanks de voortvarendheid ren daartoe maar al te zeer geneigd — zich raal Bergansius wist in 1902 het nieuwe snel- antwoordelijkheid niet langer te willen dne
mei werd mij door de kolonel der Genie C. W. van minister Coüjn, stelde de Kamer de behan- aanpassen aan de eisen van de volksvertegen- vuur, veldgeschut van 7 veld er door te krijsen, Ik deelde mede ontslag te zullen nemen f
van Dooden, die hoofd van de afdeling Inunda- deling vijf maanden uit. De zes lichtingen wer- woordiging dan stelden zij dikwijls hervormin- een wapen dat ons zelfs in 1940 nog goede de toestand het toeliet. Het gevolg was *
ties van het hoofdkwartier der Vesting Holland den op 23.000 man gesteld, maar in de praktijk gen voor die weinig bevorderlijk waren voor diensten moest bewijzen.
toewijzing kwam voor 4 cm en 2 cm \
was, de telefonische vraag voorgelegd
kwam dit neer op 30.000 man, omdat het „de zaak van 's lands defensie".
Ik heb eens nagezien hoeveel militaire minis- luchtdoelartillerie.
Eén batterij 7.5 zware luchtdoelartillenf
tekort van de vóór-vorige lichtingen telkens
** of
Als jong eerste luitenant maakte ik in'de- ters wij sinds 1871 hebben gehad. Tot 1879 niet ik nog net op tijd verplaatsen naar de Gif
of de
de inundatiesluizen
inundatiesluizen bij
bij Wijk
Wijk hij
hij DuurDuurstede normaal moesten worden geopend, werd aangevuld. In de plaats van de Schutterij cember 1906 op de gereserveerde tribune van minder dan elf. Er was toen geen burger
linie toen de luchtverdedigingskring l'c
waardoor de inundatie tussen Utrecht en de kwam de Landweer, gevormd door de vijf de Tweede Kamer de zogenaamde nacht van onder. Van 1879 tot 1940 telde ik 22 verschilSoes^terberg onder mijn bevel kwam. m
oudere lichtingen.
Lek langzaam werd gesteld
minister Staal mee. Deze generaal zei: „Ik lende ministers, onder wie als burgers alleen ik van mening dat de generaal Wilson a
Met
het
dreigende
oorlogsgevaar
in
Europa
*• of dat de betonnen stempels moesten opgekijk niet naar rechts, ik kijk niet naar links, jhr. de Jonge (15 maanden), Van Roven (6 boek wat veel aandacht wijdde aan è
blazen worden, waardoor het water krach- voor ogen, was hier dus voor het eerst sprake maar alleen naar 's lands belang." In werke- weken) en Deckers (6 jaar). Alle overigen
dediging van de Maas- en IJsselopstellin?
van een gunstiger ontwikkeling. Een zelfde ver- lijkheid waren zijn voorstellen lang niet alle in waren militairen.
tiger zou doorstromen.
de Peel-Raamstelling, terwijl de zware f
schijnsel viel kort voor de tweede wereldoorlog 's lands belang. Zo wilde hij 's winters een
De kolonel voegde er aan toe dat het ge- waar te nemen.
In en na de tweede wereldoorlog zijn er ze- ten in de Grebbelinie die onafgebroken drt
aantal kazernes sluiten. Het blijvende gedeelte ven ministers geweest, onder wie slechts één gen en twee nachten voortduurden, mirf
volg van het springen der stempels zou zijn
bij de infanterie en cavalerie zou zelfs moeten militair: Fievez. Daarbij mag echter niet wor- hun recht komen.
dat de artillerie-stellingen in de oostelijke flank
worden afgeschaft. De Inspecteur der Cavale- den vergeten dat sedert 1 mei 1949 de functie
van de Vesting Holland onder water zouden
ELSEVIER : Ziet u in de u toegekend
komen te staan. Dat zijn moeilijke beslissinELSEVIER: Toen brak de tijd na 1918 rie vroeg deswege eervol ontslag en de Inspec- van staatssecretaris van oorlog of defensie is onderscheiding tevens een eerbetoon a#
teur der Infanterie, de kundige generaal W. G. gecreëerd. En het is wel duidelijk gebleken dat
gen. Na enige minuten te hebben nagedacht, aan . . .
door ons zo gewaardeerde lener van vóc
F.
Snijders,
werd
aan
de
dijk
gezet.
De
minisbesloot ik toch de betonnen stempels te laten
DE GENERAAL: Na 1918 kregen wij een ter, generaal Staal, verkreeg in de Tweede deze een grote steun voor de minister kan zijn, 1940?
springen, immers de hoofdzaak was toen dat
op voorwaarde uiteraard dat het een kundig, in
DE GENERAAL : Met de/e u aarden»!
de inundaties in de kortst mogelijke tijd tegen- zuiver militieleger, maar geen volksleger zoals Kamer een meerderheid, maar in februari 1907 het leger resp. de marine gezaghebbend militair
het in de eerste jaren na de tweede «*
over de oprukkende Duitsers zouden worden de generaal Wilson in zijn boek terecht aan- verwierp de Eerste Kamer zijn voorstel. Dat is, hetgeen niet in alle gevallen zo was.
toont.
Dit
valt
met
enkele
cijfers
te
illustrewas
in
de
tijd
dat
ik
in
de
liberale
Nieuwe
oorlog
wel wat anders gesteld. Er is tof
gesteld.
ren : de verhouding van de lichtingsterkte tot Courant, destijds onder hoofdredactie van de
ELSEVIER : Is u van mening, dat er eenheid zeling geweest om onze uit de krijgsgevaft
de totale mannelijke bevolking bedroeg
schap teruggekeerde — en toch voor $
in 1913: % %
groot gedeelte bijzonder verdienstelijke'
in 1930: Vz %
ELSEVIER : En welke waren uw werkzaamroepsofficieren weer in te schakelen!
De gemiddelde vredessterkte per dag was,
heden na de oorlog?
Later, toen het gezonde verstand bef*
met
inbegrip
van
de
rekruten
:
DE GENERAAL: Ik werd voorzitter van
spreken en men beter begon in te zien b*
in
1913:
33.046
de Commissie Verantwoording Krijgsgevangen
met ons vooroorlogse leger was gesteld, b»
in 1930: 16.293
Officieren en daarna ook voorzitter van de
nog meer dan vóór 1914 de speelbal. 5'
Commissie, die de merites voor dapperheids- Een teruggang dus van meer dan de helft.
wel te zeggen de ,.kop van Jut" «as f
De
verwording
van
het
leger
komt
nog
sterker
onderscheidingen moest vaststellen. Alleen dit
der politieke partijen en het doelwit van''
laatste vormde een voor mij dankbare taak. tot uiting als men weet dat tussen 1919 en 1930
reuze bezuinigingen, toen kwam er l<^
Deze werkzaamheden, en ook vele andere heb de organieke vredessterkte aan beroepsofficiewaardering voor het vele dat werd gep***'
ik na mijn pensionering — op 1 februari 1947 ren met 884 officieren verminderde. De genedoor beroeps- èn reserve-officieren, &
— nog enige jaren voortgezet. Als erevoorzitter raal Wilson bladerde in de officiersboekjes en
onderofficieren en zeker niet te vergetrt
van de Vereniging van Officieren der Grena- kwam tot een vermindering van slechts 313
de eenvoudige soldaat. In dit verband i""
diers en ook als adjudant in buitengewone officieren, maar dat betrof de presente sterkte.
iets van het hart, want
In dezelfde periode verminderde het aantal
dienst van H.M. de Koningin, welke functie
• als ik daarbij overweeg dat de $
ik thans 27 jaar bekleed, heeft alles dat op onze beroepsonderofficieren met meer dan drieduivelhebber van land- en zeemacht gener/
weermacht, en in het bijzonder op ons leger zend en het aantal beroepskorporaals en manSnijders in mei 1918 naar aanleiding v*
betrekking heeft, nog steeds mijn volle aan- schappen met ruim tienduizend! Dit kan men
ruchte zand- en grindkwestie géén oorW'
dacht, omdat zoals de Franse maarschalk Wey- dus wel een dieptepunt noemen. Op een globaDuitsland wilde riskeren, en aan mini*''
le
oorlogssterkte
van
slechts
200.000
man
was
gand het zo treffend uitdrukte: „La dernière
Jonge verklaarde dat onze verdeden?'
fierté et la dernière joie de ma vie militaire op deze wijze niet meer dan 8 pet. aanwezig!
over de Duitsers d o e l l o o s of zos!;*
In dit verband nog een historische opmerauront été d'etre place a votre tête".
later in een nota uitdrukte vrucht''
king. In 1577 tijdens de 80-jarige oorlog reduzou zijn, hoewel hij een vier jaar lans •
ELSEVIER : Wat is naar uw mening het ceerden de Staten-Generaal uit bezuinigingsdeels gemobiliseerd leger ter «BH*
kenmerkende verschil tussen het leger-type overwegingen de mankracht der vendels, maar
450.000 man te zijner beschikking had:
zij handhaafden de kaders terecht op volle
e 1870—1914, 1918—1940 en het huidige?
DE GENERAAL: Een vraag, die een boek- sterkte.
• als ik bedenk dat de minister ">»'
t deel zou eisen om haar goed te beantwoorden.
Thans bezitten wij een sterk geprononceerd
van Dijk in 1937 in de Kamer verkil
Maar ik kan er dit over zeggen. Tot de Grond- kader-leger, overgaande in een kader-vrijwilliwjj z e k e r vijf j a a r nodig zoudfi>jj
alsvorcns wtf onder gunstige omstandig
j wet van 1887 bezat Nederland een staand leger gers leger. De mankracht die Nederland thans
staat zouden zijn een defensie in "',
- aangevuld door de Schutterij. Bij de Grondwet zonder te mobiliseren ter beschikking kan stelv e n t e r o e p e n welke toe»
e van 1887 werd slechts bepaald dat de wet de len bedraagt 35 pet. aan parate aanwezige
t verplichte krijgsdienst regelde. Er bestond toen- troepen, dat is dus 4Vi maal zoveel als in 1930.
zakelijk werd
'it,
u
t maals een beroepskader, vrijwilligers met als En daarbij komen nog de rekruten en depotdan meen . te mogen vaststel!*'^
e aanvulling dienstplichtigen die door loting wer- troepen. Het aantal mobilisabele troepen bemij verleende hogere titulaire «"g »o* ,
den aangewezen. Daarbij was plaatsvervan- draagt dus minder dan 65 pet.
eerbetoon aan het leger van vóór I'
ging (remplacantenstelsel) mogelijk. Men kenELSEVIER : Acht u — afgezien van de huiworden gezien.
Duitse herbewapening
Luchtdoelartillerie
Luchtdoelartillerie
Militie-leger
Na de oorlog

Download Report