Schakel-Kontakt 2014-2 (Download-PDF)

Schakel-kontakt
orgaan van de nederlandse kerk in duitsland
www.nederlandse-kerk.de
40 e jaargang
nr. 2 | 2014
--------------------------------------------Geachte lezer
2
_UIT DE KERK
2
_KERKENRAAD
Algemene Kerkenraadsvergadering 3
Nieuwe Voorzitter
3
_MEDITATIE
Houdt op te zoeken en gij zult vinden 4
_COLUMN
De Geest schrijft de wet in ons hart 5
_FINANCIËN
Bericht van uw penningmeester
6
_NIEUWS
Oecumenische dagen op Amrum
7
Ramazan en het Pinksterfeest
7
Bent u het nieuwe landelijk
bestuurslid van de NKiD?
7
--------------------------------------------_WAAR & WANNEER?
Colofon
_TENSLOTTE
Amsterdam, mijn geboortestad ...
8-9
9
10
foto: freevector
Pinksteren:
De Geest schrijft
de wet in ons hart
van de redactie
Geachte lezeres en lezer,
zeven weken lang hebben we
er, al dan niet vastend, naar toegeleefd om tenslotte het Paasfeest met volle teugen te vieren.
Vervolgens zijn door gaan tellen
naar Pinksteren, vijftig dagen
lang. Aan het op handen zijnde
Pinksterfeest wordt in dit nummer
van Schakel de nodige aandacht
besteed. In de eerste plaats in
de meditatie van Tim v. d. Griend. Hij beschrijft hoe
er ruimte kan ontstaan voor de Geest wanneer een
mens zijn krampachtige houding bij het zoeken naar
‘dé oplossing’ laat varen. Ondergetekende mediteert
in de, hem onverwacht toebedeelde, column eveneens over het werken van de Geest. O.a. aan de hand
van de Galatenbrief van Paulus waarin de relatie tussen de Geest en de wet wordt belicht. Een jaar geleden zou ik nog volmondig hebben beweerd dat het de
taak van de Geest is ons de wet in te prenten. Paulus
blijkt daar echter iets anders tegen aan te kijken en
dat heeft mij inmiddels aan het denken gezet. Uit de
Ebertallee’ worden wij er aan herinnerd dat Pinksteren het geboorteuur van de kerk is en dat we dankbaar mogen zijn dat we hier deel uit kunnen maken
van de kerk zonder bang te hoeven zijn daarom te
worden vervolgd of bedreigd.
Ondanks de Paasvreugde waar we op terugkijken
en de Pinkstervreugde in het verschiet is het niet allemaal rozegeur en maneschijn in de NKiD. En dan
bedoel ik niet eens zozeer de financiele situatie die
er niet bijzonder rooskleurig uitziet zoals u uit het bericht van de penningmeester kunt opmaken. Nee ik
doel met name op het feit dat drs. Hanneke Allewijn
afscheid van de NKiD neemt en Berlijn verlaat om
in een andere wereldstad haar kerkelijke opleiding
te gaan volgen. Amsterdam wordt, in ieder geval in
geestelijk opzicht, haar volgende domicilie. In haar
bijdrage memoreert zij een veelheid aan goede ervaringen die zij de afgelopen jaren heeft opgedaan en
spreekt zij de hoop uit daarmee in de toekomst haar
voordeel te kunnen doen. Dat kunnen wij alleen maar
bekrachtigen. Wij wensen haar van harte Gods zegen op haar verdere levensweg toe.
Goed nieuws hebben we wat het voorzitterschap
van de NKiD betreft. Marja Kretschmann-Weelink uit
de kern Münster is tot nieuwe voorzitter van de AK
gekozen en heeft haar taak met veel élan opgepakt.
Nu zoeken we nog een nieuwe voorzitter voor de Verein die Susanne Oonk opvolgt. Zij blijft formeel nog
even aan maar kan haar werkzaamheden slechts op
een laag pitje blijven uitvoeren. Dat is een noodoplossing die niet te lang moet aanhouden. Vandaar dat we
elders in dit blad maar ook bij deze alvast een dringend appèl doen op mensen met financiele kennis en
vaardigheden en hen vragen in overweging te nemen
of deze taak niet iets voor hem of haar zou kunnen
zijn. Voelt u zich geroepen, aarzelt u dan niet om u bij
uw wijkpredikant of de scriba van de NKiD te melden.
Rest mij nog u veel genoegen met dit nummer van
Schakel en goede Pinsterdagen toe te wensen.
Namens de redactie, Pieter Roggeband |
uit de kerk
Oecumenische herdenking van de reformatie
in Nederland
Kerken in Nederland staan samen voor de uitdaging om op een aansprekende
wijze getuigenis te geven van het geloof in Christus en zo de boodschap van het
Evangelie door te geven aan nieuwe generaties. Vanuit die gemeenschappelijke
oriëntatie willen protestanten samen met katholieken nadenken over de invulling
van de herdenking van 500 jaar Reformatie.
Op initiatief van de Katholieke Vereniging voor Oecumene spraken leiders van de
katholieke en protestantse kerken op 24 maart jl. in Utrecht over de wederzijdse
leerveroordelingen uit het verleden, de stand van zaken van het oecumenische gesprek, de gezamenlijke uitdagingen in Nederlandse samenleving en de mogelijkheden om de herdenking van het begin van de Reformatie samen vorm te geven.
Dankzij historisch en theologisch onderzoek en de oecumenische toenadering in de vorige eeuw hebben de leerveroordelingen uit de 16de eeuw veel van
hun scherpte verloren. Van beide kanten werd bevestigd dat katholieken en protestanten dankzij de oecumenische toenadering in een nieuwe verhouding tot elkaar staan: de verbondenheid in Christus staat voorop en niet de wederzijdse leerveroordelingen of de verschillen over ambt en ecclesiologie. In het licht van die
verbondenheid is de visie op de geschiedenis veranderd en wordt de scheuring van
de kerken als een pijnlijke wond ervaren. Dat neemt niet weg dat er op dit terrein
nog veel werk te doen is. Naast historisch en theologisch onderzoek zijn persoonlijke contacten daarbij van groot belang.
Bij de voorbereiding van de herdenking van het begin van de Reformatie dient
de huidige culturele context goed voor ogen gehouden te worden. De actuele vraag
van mensen naar God zou de focus moeten zijn. De herdenking van het begin van
de Reformatie in 2017 is een kans om de apostolische zending van de Kerk gezamenlijk voor het voetlicht te brengen.
De deelnemers aan de ontmoeting waren van protestantse zijde: dr. A.J. Plaisier,
ds. K. van den Broeke, ds. G. de Fijter, prof. dr. H. Selderhuis, prof. dr. B. Kamphuis, dr. H. Kronenburg – van katholieke zijde: mgr. dr. J. van den Hende, mgr.
dr. G. de Korte, dr. T. van Eijk, dr. D. Akerboom, drs. R. Kuiper, drs. G. van Dartel Bron: website van de PKN – www.pkn.nl |
Lied van de Maand
In de Kernraad Schwei werd een bijzonder leuk idee geboren. Omdat het
nieuwe Liedboek ons een groot aantal mooie, maar onbekende liederen te
bieden heeft, stelde de Kernraad voor, het Lied van de Maand in te voeren.
Op onze website Noord zal met onmiddellijke ingang het nieuwe lied, dat in
de eerstvolgende dienst gezongen zal worden, aangekondigd worden. Zo bestaat de mogelijkheid, dit lied thuis alvast op te slaan en in te zingen. Dustin
Lindtner uit de Kerngemeente Schwei heeft zich bereid verklaard, bij het inzingen te helpen. Via een muzikale bijdrage op YouTube zal hij het Lied van
de Maand iedere keer met ons oefenen. Op deze bijzondere wijze zullen ook
de nieuwe liederen tijdens de dienst tot hun recht kunnen komen!
Rens Dijkman-Kuhn |
foto: freevector
2
kerkenraad
3
Algemene Kerkenraadsvergadering
Op zaterdag 15 maart vond de halfjaarlijkse algemene kerkenraadsvergadering (AK)
plaats in Keulen-Sürth. De heer W. de Lange
van de Protestantse Kerk (PKN) en de twee visitatoren, dr. J. van Beelen en ds. W in ’t Hout
van de PKN, waren aanwezig om de AK, waar
nodig, te adviseren. De AK vergaderingen zijn
openbaar. Stelt u er prijs op om de notulen te
lezen, dan kunt u een kopie aanvragen bij de
scriba van uw wijk. Geïnteresseerden in wijk
Zuid kunnen contact opnemen met de scriba
van de NKiD (zie voor adressen verderop in
deze Schakel).
foto: zvg.
Voorstel voor een vernieuwde
bestuursstructuur
Het moderamen heeft de AK een voorstel
gepresenteerd voor een vernieuwde bestuursstructuur. Er wordt uitgegaan van 17 leden in
de AK (een lid uit iedere kern plus de 4 pastores). Alle functies worden in principe waargenomen door de 17 vertegenwoordigers van de
kernen.
Het College van Kerkrentmeesters (in afgeslankte vorm) en het moderamen gaan samen
praktisch gezien een dagelijks bestuur vormen. Al hun vergaderingen vinden gezamenlijk plaats, waarbij er tijdens de vergadering
ruimte overblijft om afzonderlijk te overleggen. Dit zal de communicatie tussen moderamen en CvK ten goede komen, waardoor
er effectiever voorstellen voor de AK kunnen
worden voorbereid. Tevens vermindert gezamenlijk vergaderen de grote vergaderdruk en
de daarbij behorende lange reistijden.
De wijkraden veranderen in een kernenoverleg, waar het enige verplichte agendapunt
het jaargesprek met de predikant zal zijn. De
andere bevoegdheden van de wijken worden
overgeheveld naar de AK. Deze constructie
biedt wijken die dat willen de mogelijkheid
wijkvergaderingen te blijven houden op de
manier zoals zij gewend zijn. Wijken waar het
wijkoverleg minder relevant is, komen alleen
nog een maal per jaar samen voor een gezamenlijk jaargesprek met de predikant.
De AK heeft beslist dat er een weekend per
jaar wordt vergaderd (vrijdagavond t/m zaterdag) in plaats van twee zaterdagen per
jaar. Naast dat er meer tijd is om aandacht te
besteden aan het geloofsgesprek biedt een gezamenlijke overnachting in een jeugdherberg
naast aanzienlijk meer vergadertijd ook gelegenheid om elkaar te leren kennen buiten de
vergaderingen. Het klinkt tegenstrijdig maar
er is uitgerekend dat een maal per jaar vergaderen in een weekend vele honderden euro’s
goedkoper uitvalt dan twee maal per jaar een
dag vergaderen. Dit komt omdat de EKD subsidie verleent voor een weekendbijeenkomst.
De AK heeft unaniem het moderamen toestemming gegeven om de plannen die betrekking hebben op de nieuwe bestuursstructuur
verder uit te werken en het huishoudelijk reglement aan te passen. Het moderamen zal in
november met een voorstel komen, waarover
de AK kan stemmen.
Financiën
Tijdens de Delegiertenversammlung gaf
Wichert de Lange duidelijk aan dat de vrijwillige bijdragen het afgelopen jaar wederom
sterk zijn afgenomen. Indien de vrijwillige
bijdragen van de gemeenteleden niet omhoog
gaan, dan zal in begin 2015 gekeken moeten
worden hoe lang de NKiD de predikanten nog
kan betalen.
Er wordt in alle wijken nog steeds aandacht
besteed aan fundraising. Lastig is dat er publiek moet zijn en een doel. Wat het eerste
betreft dienen zich gelegenheden als kerkendagen en andere markten aan. Die gelegenheden worden ook benut. In het Zuiden en Westen werden de liedboeken door extra giften
gefinancierd, in het Noorden zijn goede ervaringen met rommelmarkten.
Zorg voor predikanten
De visitatoren kondigden in de AK-vergadering aan dat de voorgangers in mei, op kosten van de PKN, gezamenlijk op intervisie
kunnen gaan. Nog dit jaar worden er jaargesprekken op wijkniveau gehouden tussen de
predikant en de vertegenwoordigers van alle
kernen in de wijk. Het jaargesprek is geen beoordelingsgesprek, maar een vertrouwelijk
gesprek, bedoeld als wederzijdse feedback.
Commissie sociale media
Er is gebleken dat weinig NKiD’ers actief
zijn op de sociale media. Nieuwe sociale media kunnen echter worden gebruikt om externe contacten aan te halen. Er zijn succesverhalen bekend uit Nederland van een
twitter-dominee en andere initiatieven. De
AK heeft besloten dat een commissie sociale
media wordt opgericht die een communicatieplan maakt, waarbij gekeken wordt naar
effect, strategie, doelgroep en de inzet van het
meest geschikte sociale medium. Ds. Tim van
de Griend en Edwin Pelupessy hebben zitting
genomen in de commissie. De commissie gaat
pas aan het werk wanneer er nog twee commissieleden gevonden worden uit de wijken
Noord en Oost. Wanneer u interesse heeft om
u hiervoor in te zetten, neem dan contact op
met de predikant van uw wijk.
Beleidsplan
Ds. Pieter Roggeband stelde voor om het beleidsplan aan te vullen met concrete actiepunten en plannen voor de toekomst. Er wordt
ook een financiële paragraaf door de CvK aan
toegevoegd. Het beleidsplan kan dan dienen
als onderbouwing bij de financiële onderhandelingen met de EKD. Het huidige conceptbeleidsplan wordt het beschrijvende deel. De
inhoud van het beschrijvende deel is door de
AK met algemene stemmen vastgesteld. Het
aanvullende deel wordt nog geschreven. |
Nieuwe voorzitter
In de laatste AK-vergadering ben ik tot
voorzitster van de Algemene Kerkeraad
van de NKiD gekozen. Langs deze weg
wil ik mij graag aan U voorstellen. Ik ben
in 1954 in Raalte geboren en ik ben opgegroeid in een gereformeerd gezin. Ik
ging in Nederland naar catechesatie en
vervolgens heb ik, na mijn verhuizing naar
Duitsland, belijdenis gedaan in de Evangelische Kriche in Borken. In 1975 ben ik
getrouwd, mijn man en ik hebben twee
kinderen die inmiddels volwassen zijn. In
Borken gaf ik les op een Realschule in de
vakken muziek en Evangelische Religion.
De “Vokation”, de voorwaarde om les te
geven in Evangelische Religion, behaalde
ik in Villigst. Met “mijn” schoolkoor en -orkest heb ik in de evangelische en katholieke kerk veel kerkdiensten muzikaal begeleid. Sinds 1987 werk ik in een tehuis voor
mensen met een handicap, daarvoor heb
ik een tijd in een werkplaats voor gehandicapten gewerkt. In de afgelopen jaren
heb ik twee wetenschappelijke projekten
geleid over middelengebruik door mensen
met een verstandelijke beperking.
De Nederlandse Kerk in Duitsland geeft
mij een “thuis” – gevoel; dit komt zowel
door de kerkdiensten in mijn moedertaal
als ook door het gezellige samenzijn na de
dienst, de gesprekskring en de Buitendag.
De kerngemeentes van de NKiD zijn over
heel Duitsland verspreid, deze bijzondere
situatie brengt met zich mee dat Moderamen en AK de grote verantwoordelijkheid
hebben, om naast de belangen van alle
kerngemeentes, ook de belangen van de
NKiD in zijn totaliteit te behartigen. Ik wil
er graag aan meewerken, dat de NKiD nu
en in de toekomst, voor alle mensen die
daar behoefte aan hebben, een kerkelijk
thuis in de Nederlandse taal is en blijft.
Marja Kretschmann-Weelink |
4
meditatie
Houdt op te zoeken en gij zult vinden
Armoede maakt dom, heeft onderzoek uitgewezen. De uitkomst van het onderzoek was dus niet omgekeerd:
domheid maakt niet arm.
een, wie arm is, is vaak zozeer met zijn
geldzorgen bezig, dat het niet meer lukt
om voor die problemen een goede, zinvolle oplossing te vinden. De gedachte dat je de
oplossing niet kunt vinden die je moet vinden om het probleem van je bestaan op te
lossen, is beklemmend. Ze is haunting, zeggen de Engelsen beeldend: je voelt je opgejaagd. Van de weeromstuit kun je niet meer
helder nadenken – en de oplossing raakt nog
verder uit het zicht.
Een ander voorbeeld. In het benedictijnenklooster Le Bec, in het noordwesten van
Frankrijk, schrijft abt Anselmus van Canterbury in de jaren 1077 en 1078 aan een boekje. Het boekje wordt later bekend als het
Proslogion. Het is niet lang, maar het bevat
een godsbewijs, dat zo vernuftig in elkaar
zit, dat filosofen er aan het begin van de eenentwintigste eeuw nog steeds – met moeite –
gaten in proberen te schieten. Om dat godsbewijs zelf gaat me het hier niet; het gaat me
hier om de beroemd geworden inleiding van
het boekje.
Daarin beschrijft Anselmus dat hij zich aan
het denken zet om het grote argument voor
het bestaan van God te vinden. Hij denkt en
denkt, maar hij raakt vertwijfeld. Hij krijgt
het namelijk niet bedacht, maar merkt dat
hij daar geen genoegen mee kan nemen.
Hardnekkig zoekt hij in zijn hoofd verder.
Hij kan niet meer stoppen om over dit ene
probleem na te denken: het doorslaggevende argument voor het bestaan van God. Dan,
schrijft Anselmus, komt hij op het punt dat
hij moe wordt van zichzelf. Hij spreekt zichzelf vermanend toe. Het moet afgelopen zijn;
hij moet zich weer met andere zaken bezig
kunnen houden. De zoektocht naar het argument is tot een dwanggedachte geworden.
Precies op het moment dat hij echter opgeeft, op dat moment valt hem het argument
te binnen.
Je zou chic kunnen zeggen: vertwijfeld zoeken naar een oplossing tast je analytisch vermogen aan. Ik denk, dat de geloofstaal voor
die ervaring eenvoudigere en betere woorden
aanreikt: wie vertwijfeld zoekt, maakt geen
ruimte meer voor de Geest. Niet voor niets is
het ingewikkelde filosofische werkje van Anselmus ingepakt in een gebed. De zoektocht
eindigt succesvol, als Anselmus het verlangen opgeeft om het op eigen kracht te doen.
Als voor armoede in onze rijke, Westerse samenleving (want daar richtte het onderzoek
zich op) hetzelfde zou gelden, dan waren we
snel van de problemen af. Ik weet natuurlijk
dat dat niet zo is, maar het kan zinvol zijn –
zeg en schrijf ik ook richting mezelf – om de
krampachtige zoektocht naar het ei van Columbus gedag te zeggen. Vaak laat zich dan
zien, dat het probleem niet zo groot was of
dat de oplossing ervoor eigenlijk voor de
hand lag. Soms moet een mens voor zichzelf
toegeven, dat een oplossing er ook echt niet is
– maar ook dat kan een geruststellende ervaring zijn. Toegeven en opgeven – dat lijken de
sleutels te zijn tot een ervaring van de Geest.
Dit stukje is geschreven met het oog op
Pinksteren. De leerlingen, verzameld in Jeruzalem, staan voor een onoplosbaar levensprobleem: degene voor wie ze hun leven radicaal hadden omgegooid, was als een fysiek,
een levend mens verdwenen. Gestorven, en
nee, toch niet definitief gestorven – nog ongeveer een maand doet zich de raadselachtige ervaring van zijn aanwezigheid voor.
Maar dan is het toch echt afgelopen. Het is
niet alleen Pasen geweest, maar ook Hemelvaart. Was het voor niets geweest, hun le-
ven met Hem? Nee, was de overtuiging van
hen allen, het was zeker niet voor niets geweest. En toch was het uitgelopen op een fiasco, op een smadelijke dood. De hoon van
de gemeenschap, die Jezus ten deel viel,
werd ongetwijfeld ook over zijn volgelingen
uitgestort. Hoe kun je het grootste fiasco en
de overtuiging dat je het belangrijkste in je
leven hebt meegemaakt, bij elkaar brengen?
Het is een bijna onmogelijke opgave. Het is
alsof je à la Anselmus het bestaan van God
wilt bewijzen.
Er wordt in de evangeliën en in het boek
Handelingen vooral over de twijfel en de
neerslachtigheid van de leerlingen geschreven. We kunnen niet in hun hoofden kijken, maar beide – twijfel en neerslachtigheid – wijzen maar op één ding: ze stonden
minstens ook (om dat woord toch nog eens
te gebruiken) van een analytisch of een intellectueel probleem, zoals bijvoorbeeld ook
iemand die een einde wil maken aan zijn armoede ook voor een hersenopgave staat, zoals Anselmus voor een hersenopgave stond.
Deze hersenopgave luidt hier zo: er is iets
waar, er is iets heel erg waar, alleen heb je
niets in handen dat aannemelijk maakt, dat
er ook maar iets van waar is. Alles spreekt
ertegen, en toch is het waar. Normaal gesproken kun je voor de waarheid goede argumenten geven, maar kan iets ook waar zijn,
terwijl je er geen enkel argument voor hebt?
Geloof is van dat type waarheid. Het is van
een kwetsbaar type waarheid in een wereld
die leeft van rationele argumenten. Geloof
leeft daar niet van, geloof leeft van maar één
argument, en dat is ook nog eens een slecht
argument: de Geest.
Tim van de Griend |
foto: freevector
N
column
5
De Geest schrijft de wet in ons hart
Het Pinksterfeest noopt ertoe weer eens na te denken over de Heilige Geest. Daarmee hebben we een thema te
pakken dat in onze kerk maar zelden hoog op de agenda heeft gestaan.
D
at zal ongetwijfeld de reden zijn geweest
voor het ontstaan van de zogenaamde
Pinksterkerken. Het ontbreken van de Geest
betekende, wat oneerbiedig uitgedrukt, een
gat in de markt waar deze kerken ingesprongen zijn. Vriendelijker geformuleerd zou je van
een lacune kunnen spreken waarin de Pinksterkerken meenden te moeten voorzien. Want
we moeten toegeven dat ze een punt hebben.
De Geest, al dan niet met de toevoeging heilig
– maar dat komt op hetzelfde neer – mag immers in de kerk niet afwezig zijn.
foto: freevector
Nu heeft het aan de geest, als het goed is,
ook in de hervormde en gereformeerde kerken nooit helemaal ontbroken. Verwaardloosd werd zij over het algemeen echter wel.
Ten opzichte van God de Vader en de Zoon is
God de Heilige Geest er vaak nogal bekaaid
vanaf gekomen. Aan de ene kant valt dat wel
te begrijpen, aan de andere kant ook weer
niet. Begrijpelijk is het voor zover met de
Geest iets vaags, ijls, en zweverigs wordt geassocieerd. Het is dat onbepaalde, ongrijpbare, onzichtbare, subjectieve, en enthousiaste
waar we ons als Calvinisten onbehaaglijk bij
voelen. Je kunt de Geest echter ook associeren met de kracht die leven in de brouwerij en
beweging in de zaak brengt. Dat laatste beantwoordt volgens mij aan het bijbels spreken
over de Geest. Zowel in het Hebreeuws als in
het Grieks betekent het ‘adem’ en ‘wind’. Wind
als zodanig is weliswaar onzichtbaar maar de
(uit)werking daarvan zie je en de kracht daarvan is goed voelbaar.
God is volgens het Johannesevangelie Geest.
En als we over Gods aanwezigheid en in het
bijzonder over zijn werkzaamheid in deze
wereld en in ons eigen leven spreken, hebben
we het in feite over de Geest, of iets preciezer geformuleerd, over God als Geest. Je ziet
hem weliswaar niet en in zoverre blijft het onbewijsbaar dat het God is die aan het werk is,
maar je voelt en je merkt wel dat er iets (met je)
gebeurt. God regeert en (be)stuurt de wereld
en leidt onze harten door zijn Geest. Het
Pinksterverhaal in Handelingen 2 beschijft
waartoe Gods Geest mensen in staat stelt.
Door de Geest weet God mensen ertoe te brengen woorden te spreken en daden te doen die
ze zelf niet voor mogelijk hadden gehouden.
Intrigerend is Paulus’ opvatting, althans
volgens zijn brief aan de Galaten, dat de Geest
in de plaats treedt van de wet. Met de wet bedoelt Paulus in eerste instantie de tora maar
in de tweede plaats eveneens de wetten en
grondbeginselen die de wereld beheersen.
Een Christen is, als ik de Galatenbrief goed
begrijp, niet gebonden aan welke wet dan
ook. Het enige waar hij of zij zich door laat leiden is de Geest.
Nu komt Gods Geest niet pas met Pinksteren om de hoek kijken. De Geest is van begin af aan aanwezig. In den beginne zweeft
zij reeds, beeldend gesproken, als een adelaar boven de oervloed. Ten teken dat God
de wereld, die maar al vaak op één grote chaos en bende dreigt uit te lopen zijn, niet aan
haar lot overlaat maar scheppend, scheidend
en zo alles en iedereen zijn of haar plaats wijzend, optreedt. Tot aan Pinksteren zien we
Gods Geest zich telkens weer van individuen
of kleine groepen mensen meester maken en
hen daarmee een scheppende en beslissende rol toekennen in Gods geschiedenis met
Israël en de wereld. Vanaf Pinksteren wordt
die geest voortaan niet meer alleen toegekend
aan een uitgelezen gezelschap maar overdadig uitgestort over jan en alleman.
Nu hoeft de geest niet per definitie met de
tora of wereldse wetten in strijd te zijn. Deze
schijnbaar onoverbrugbare tegenstelling valt
op te lossen wanneer we onderscheid maken tussen de letter en de geest van de wet.
Hoewel Jezus de tora zo hoog had staan dat
hij kon zeggen dat er geen jota of tittel aan
mocht worden afgedaan, meende hij toch in
bepaalde situaties boven de wet te staan. Herhaaldelijk overtrad hij de letter van het (sabbats)gebod en meende juist daarin de geest
van de wet te heiligen. De tora staat daarom
niet per se haaks op Gods Geest maar is ervan doortrokken. Ook in Paulus’ optiek staan
Geest en wet niet onverzoenlijk tegenover
elkaar, maar schrijft de Geest de wet in ons
hart. Een christen kan zich volgens hem niet
langer de wet voor laten schijven maar dient
zich daarentegen uitsluitend door de Geest laten leiden.
Volgens Paulus is na Christus’ dood en opstanding het tijdperk van de Geest begonnen.
Dat wil echter niet zeggen dat nu opeens iedereen automatisch in het bezit van de Geest
zou zijn. Dat laatste kun je trouwens al helemaal niet beweren want de Geest is niet ons
eigendom maar de Geest bezit ons. Afgezien
daarvan is weliswaar elk mens een potentiele
drager van de Geest, maar heeft niet iedereen
de Geest al daadwerkelijk gekregen. Volgens
Paulus is de gave van de Geest met geloof en
met de doop verbonden.
Of wij Paulus in deze radicale opvatting
kunnen volgen is voor mij op het ogenblik
nog een open vraag. Ik zie dat eerlijk gezegd
sceptisch. Heeft Paulus de rol van de Geest
wel juist beoordeeld? Tegelijkertijd voel ik mij
omgekeerd eveneens door Paulus ‘in Frage’
gesteld. Waarom kan ik zijn positie niet delen? Vertrouw ik de Geest misschien te weinig
toe?
Pieter Roggeband |
Financiën
6
Beste mensen,
zoals ik in de vorige Uitgave beloofd heb, wil ik u in deze uitgave een overzicht over de inkomsten en uitgaven van 2013 geven.
Helaas ziet het er beduidend slechter uit als vorig jaar. We kunnen zoals u hieronder ziet,
de personeelskosten nu nog door subsidie van de EKD, giften en kollekten betalen.
Helaas stijgen de kosten jaar voor jaar zodat het plaatje steeds negatiever wordt.
We blijven desondanks moed voor de toekomst houden. We zullen kijken hoe
we de uitgaven nog iets kunnen verminderen en hopen dat de lezers onderstaande informatie ter harte nemen en de giften omhoog gaan.
Overzicht van het afgelopen jaar 2013
Inkomsten:
Uitgaven:
EKD
186.000 €
Giften (incl. Liedboeken)
40.654 €
Kollekten
9.982 €
Ev. Kirchenverb. Köln u. Reg
5.830 € NOeGD
3.600 €
Rente (Bank)
953 €
Allgem. en Reiskosten
Schakelkosten
Verzekeringen Ehrenamtl.
Recht en loonadvies
Berufsgenossenschaft(VBG)
Diakon. Giften
Nieuwe liedboeken
Personeels- en Wijkkosten
Totaal
247.019 €
10.473 €
11.580 €
1.246 €
1.830 €
510 €
862 €
3.563 €
229.632 €
259.696 €
Dat levert een verlies van 12.677 € (afgerond) op.
De personeelskosten omvatten: loonkosten, totale autokosten met afschrijvingen. De diakon. giften gingen naar Venezuela (Las
Torres), Nairobi en Bangladesch. Voor deze giften en natuurlijk voor de andere donaties zeggen wij heel hartelijk dank aan allen
die hebben bijgedragen.
Zoals u ziet hebben we bij de giften t.o.v. 2012 ca. 5000 € minder ontvangen. De teruggang van de collectes konden we door
enkele acties (verkoop engelen o.a.) t.o.v. 2012 compenseren.
Uitgaven:
Allgemene- en reiskosten waren t.o.v. 2012 ca. 3600 € hoger vanwege afschrijvingen van onze 2 laptops (boekhouding en scriba), flyeractie, verzenden Spendenbescheinigungen 2012, AK in nov. 1,5 dagen (1500 € - EKD subsidie 1000 €), extra vergaderingen, meer reiskosten vanwege grotere afstanden.
Door reorganisatie van het bestuur en daardoor minder vergaderingen plus kortere afstanden hopen we deze kosten aanzienlijk
te kunnen verlagen.
Recht- en loonadvies - vanwege extra looncorrecties en kontrolle van de ‚Rentenversicherung‘ hadden we hier t.o.v. 2012 meer
kosten.
Nieuwe liedboeken - omdat de meeste boeken in het zuiden nog niet betaald zijn hopen we dit bedrag in 2014 te ontvangen (het
verschil zal door een goede gever op 0 € worden gebracht). We hebben bij de nieuwe liedboeken geen extra kosten gemaakt.
Namens de Nederlandse Kerk in Duitsland (NKiD) wil ik alle gevers en geefsters hartelijk bedanken voor de geweldige steun en
organisatie van dit projekt.
De ‚Spendebescheinigungen 2013‘ kon ik dit keer al in de maand februari sturen, omdat onze datenbank die ik vroegtijdig kon
actualiseren, dit jaar een grote steun was. Mocht iemand desondanks geen ‚Spendenbescheinigung 2013‘ gekregen hebben, dan
graag een seintje aan mij of een contactpersoon mededelen s.v.p. .
Stand 2014:
Kollekten februari en maart:
Giften per 31. 3. 2014
1.287,78 €
7.729,00 €
Barend Bosschieter
Uw 1. penningmeester - boekhouder |
foto: freevector
Hartelijk dank aan allen die hieraan hebben bijgedragen, financieel of op andere wijze.
Moge God ons allen de nodige steun schenken.
NIEUWS
7
Ramazan en het
Pinksterfeest
Oecumenische dagen op Amrum
O
p 28 februari zijn wij op reis gegaan naar
Amrum met in totaal 20 Gemeenteleden
van de Reformierte Kirche, de Indonesische
Kerk en de NKiD. Sommigen zijn met de trein
naar Dagebüll gegaan en anderen met de auto.
Het weer was wisselvallig en fris, maar bijna
windstil. Na twee uur varen met het veerboot
zijn wij op Amrum aangekomen. Met de bus
ging het verder naar het plaatsje Norddorf. Bij
ons verblijf van de Reformierte Kirche aangekomen, wilden wij naar binnen stappen, maar
de deuren bleken nog op slot te zijn. Met behulp van een aardige buurman hebben wij
deze situatie gauw opgelost. Het huis was goed
verwarmd en alles was schoon. Iedereen ging
naar zijn kamer, om de koffers uit te pakken
en het bed voor de nacht alvast klaar te maken. Gepland was, dat iedere gemeente een
dag voor het eten zou zorgen. Gemeenschappelijk koken en boodschappen doen is best gezellig.
Vanaf 1 maart was het weer veel beter. Wij
hebben volop de zon genoten tijdens onze
wandelingen langs het strand en door de duinen. De gemeentes hebben een hechte band
gevormd en hebben bijna alles samen gedaan.
De Indonesische Gemeente heeft ons buitengewoon goed met de maaltijden verwend.
Daarvoor nog eens onze hartelijke dank! De
Nederlandse en de Duitse gemeente hebben
ook hun best gedaan en lekkere maaltijden
voor ons bereid.
De eerst avond zaten wij bijelkaar, om kennis te maken, liederen te zingen en naar bijbelse teksten te luisteren. Tijdens onze oecumenische bijeenkomst, hebben wij veel
gezongen onder begeleiding van trommels,
electronisch keyboard en gitaren. Het was
iedere keer weer een genot, om samen te zingen. Vooral de muziek van de Indonesiers was
vrolijk en inspirerend.
Op 5 maart was jammer genoeg de terugreis naar Hamburg. Iedereen wilde eigenlijk
veel langer blijven, vooral omdat de onderlinge gemeenschap en het weer zo goed waren.
Iedereen wenst een herhaling van deze oecumenische dagen! Hartelijk dank aan de Reformierte Kirche voor het onderdak op Amrum!
De beste wensen van
Alice en Horst Borkmann |
Rens Dijkman-Kuhn en Reiner Kuhn hebben voor de „geestelijke voeding“ gezorgt. Het
ging oa. over de Jahreslosung 2014: „Mijn rijkdom is de nabijheid van God“, Psalm 73,28.
Er bestaan verschillende vertalingen. Wij
hebben hier voor de Willibrordvertaling gekozen. Met elkaar hebben wij een lang gesprek over de Losung, de vertalingen en de
betekenis ervan gehad.
Sinds enkele maanden woont hij in
Hamburg. En regelmatig bezoekt hij de
Duitstalige kerkdiensten in de Ev.-ref.
Kirche aan de Palmaille in Hamburg. Op
16 maart zat hij opnieuw in de kerkbank.
Deze keer met een wel heel bijzondere
opdracht. Ramazan A. was gevraagd,
ons als gemeente te vertellen van zijn
bekering tot het christendom, van zijn
vlucht uit Afghanistan, van de lange weg,
die uiteindelijk naar Hamburg leidde
en van zijn hoop voor de toekomst. Het
was de tweede zondag van de Lijdenstijd. De zondag van de vervolgde christenen. Toen Ramazan zijn verhaal verteld
had, was het stil in de kerk. Doodstil. Een
diep gevoel van ‘Betroffenheit’ vervulde
ons allen. Een diep medelijden en een
groot respect. Voor ons stond een man
met een onvoorstelbaar lijdensverhaal.
Een lijdensverhaal, dat met de belijdenis
van zijn geloof in Jezus Christus begon.
Omdat je als christen in Afghanistan in
de waarste zin van het woord geen leven hebt, bleef Ramazan niets anders
over dan de vlucht. Van de ene op de
andere dag moest hij zijn familie, allen
die hij liefhad, zijn opgebouwde bestaan
achter zich laten. Via Iran, Turkije, Frankrijk kwam hij uiteindelijk in Duitsland terecht. Als een vreemde in een land met
een vreemde taal. En met niets op zak.
Behalve zijn christelijk geloof. Onvoorstelbaar. Onvoorstelbaar voor ons, die ons
geloof in alle vrijheid kunnen belijden en
beleven. Die in alle vrijheid naar de kerk
kunnen gaan. Onvoorstelbaar. Op 8 en
9 juni is het Pinksteren. Het feest van de
Geest van God, die waait waarheen hij
wil. En het feest van de geboorte van de
Kerk in deze wereld. Een feest, om heel in
het bijzonder stil te staan bij het voorrecht
in alle vrijheid deel uit te kunnen maken
van die Kerk. En een feest, om onze harten en deuren te openen voor mensen als
Ramazan.
Rens Dijkman-Kuhn |
foto: zvg.
Bent u het nieuwe landelijk bestuurslid
van de NKiD?
De NKiD zoekt vrijwilligers die zich op nationaal niveau willen
inzetten voor de Nederlandse kerk in Duitsland. Op het moment
is de volgende functie vacant: Een voorzitter van het college van
kerkrentmeesters.
Het voorzitterschap van dit college is een uitermate belangrijke functie. De voorzitter van het CvK is tevens voorzitter van de
Verein zur Förderung der NKiD, de rechtspersoon van de NKiD,
zonder welke wij niet kunnen voortbestaan. Het is dus van groot
belang dat deze positie op korte termijn wordt bezet. Tegelijkertijd
gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat deze taak niet iets is wat je er
zo maar even bij doet. Het opstellen van een begroting, jaarrekening en balans vergt bovendien het nodige aan inzicht en voorkennis.
Daarnaast zoeken we twee leden voor de nieuw opgerichte commissie sociale media (zie verslag Algemene Kerkenraadsvergadering in deze Schakel). In beide gevallen gaat voorkeur gaat uit naar
vrijwilligers uit de regio’s Noord en Oost. Uiteraard komt het uiteindelijk echter niet op de windstreek maar op de kwaliteiten aan.
Mocht u interesse hebben in een van deze functies, neem dan
contact op met uw wijkpredikant. |
8
waar en wanneer?
Wijk Noord
x
Balje
St.-Marien-Kirche, Balje
gemeentecentrum ‚die Scheune‘, 13.30 uur
22.06. ds. Rens Dijkman-Kuhn
x
Hamburg
Kapel Winterhuderweg 98, Hamburg-Barmbek, 11 uur
18.05. ds. Rens Dijkman-Kuhn
29.06. ds. Rens Dijkman-Kuhn
x
Schwei
St.-Sekundus-Kirche, Schwei
25.05. ds. Rens Dijkman-Kuhn 11.00 uur (!)
_ Predikant
ds. Rens Dijkman-Kuhn
Ebert-Allee 5, 22607 Hamburg
Tel./Fax: (040) 656 813 29, Handy: (0176) 260 202 33
E-mail: [email protected]
_ Wijkkerkenraad
Voorzitter: Horst Borkmann
Tel.: (040) 555 995 82, E-mail: [email protected]
Scriba: Jacomijn Coumou
Tel.: (040) 45 15 83, E-mail: [email protected]
Penningmeester: Djoke de Jong, Tel.: (044 06) 66 62
_ Kern Hamburg
Edward A. Remeyn, Tel.: (040) 89 31 51
E-mail: [email protected]
_ Kern Balje
Wijk oost
x
Bellin
x
Berlijn
27.04.
06.07.
28.09.
14.12.
Belliner Agrarzentrum, 10.30 uur
Afscheidsdienst drs. Hanneke Allewijn
buitendag NN
NN
NN
3e zondag van de maand, 11.30 uur, Hugenottenkirche
Joachim-Friedrich-Str. 4, Berlin-Halensee (Charlottenburg)
18.05. afscheidsdienst drs. Hanneke Allewijn
15.06. NN
_ Pastorale Werker
drs. Hanneke Allewijn
Schererstraße 12, 13347 Berlin
Tel.: (030) 219 833 27, Handy: (0151) 216 481 29
E-mail: [email protected]
_ Wijkkerkenraad
Voorzitter: vacant
Scriba: J. Fernhout, Berlijn
Penningmeester: A. Bening
_ Kern Mecklenburg-Vorpommern / Bellin
Menno Kirghof, E-mail: [email protected]
_ Kern Berlijn
Jan Fernhout, Tel.: (030) 827 199 13
E-mail: [email protected]
D. Schilder-van der Heide, Tel.: (047 58) 72 28 25
E-mail: [email protected]
_ Kern Ems-Weser / Schwei
familie J. Jansen, Tel.: (049 44) 99 02 97
E-mail: [email protected]
Balje
Hamburg
Bellin
Schwei
Berlijn
_ Algemene Kerkenraad
Voorzitter: Marja Kretschmann-Weelink
Tel.: (0251) 62 45 70, E-mail: [email protected]
Assessor: René Blokker,
Tel.: (081 42) 539 04, E-mail: [email protected]
Scriba: Kitty Kobe
Offenbachstraße 22, 81245 München
Tel.: (089) 599 761 59, E-mail: [email protected]
Voorzitter Verein: Suzanne Oonk-Reilink
Zeisigstraße 70, 26817 Rhauderfehn
Tel.: (049 52) 610 54 21, E-mail: [email protected]
Penningmeester/Boekhouder: Barend Bosschieter
Steingrubenstraße 14, 89143 Blaubeuren
Tel.: (073 44) 92 30 46, E-mail: [email protected]
_ Bankrekening
Bank für Kirche und Diakonie Duisburg
Ktnr. 101 202 0011 · BLZ 35060190
BIC: GENODED 1 DKD, IBAN: DE65 3506 0190 1012 0200 11
t.n.v. Nederlandse Kerk in Duitsland
_ Kerkelijk Bureau
Annie Wagenaar, Lienen 1, 26931 Elsfleth
Tel. (044 04) 960296, E-mail: [email protected]
_ Kerkelijk Centrum
Rheinallee 14, 47119 Duisburg
www.nederlandse-kerk.de
Münster
Duisburg
Winter- Medebach
berg
Düsseldorf
Keulen/Bonn
Frankfurt
Mannheim
Karlsruhe
Stuttgart
München
waar en wanneer?
Wijk west
xMünster-Hamm
2e zondag van de maand, 10.30 uur
Johannes-Kapelle, Bergstraße 36, Münster
11.05. ds. Pieter Roggeband
08.06. ds. Pieter Roggeband, Pinksteren
xDuisburg-Ruhrort (NKadR)
iedere zondag, 10.30 uur, Rheinallee 14
04.05. ds. H. v.d. Born
11.05. staat nog open
18.05. Bevestiging van ds. D. Meijvogel;
Afscheid van ds v. Zeben; 14.00 uur in Laar
25.05. ds. D. Meijvogel
01.06. ds. P. Roggeband
08.06. ds. D. Meijvogel
15.06. ds. A. Theunisse
22.06. dhr. E. v.d. Ende
29.06. dhr. J. de Buijn
06.07. ds. J. v.d. Stouw
27.07. dhr. S. Fuchs
xDüsseldorf
3e zondag van de maand, 10.30 uur
Paul-Gerhardt-Haus, Heerdter Landstraße 30
18.05. ds. A. Vlieger
15.06. ds Pieter Roggeband, 10 uur!
xKeulen / Bonn
3e zondag v. d. maand, 15.00 uur
Auferstehungskirche (Gemeindehaus)
Auferstehungskirchweg 7, Köln-Sürth
18.05. ds. Pieter Roggeband
22.06. ds. Pieter Roggeband
_ Predikant
ds. Pieter Roggeband
Bandstraße 21, 45359 Essen
Tel.: (0201) 523 91 36, E-mail: [email protected]
_ Wijkkerkenraad
Voorzitter: Henk Stomphorst
Tel.: (021 31) 402 96 31, E-mail: [email protected]
Scriba: Margarethe Fuchs
Tel.: (022 03) 532 85, E-mail: [email protected]
Penningmeester: Dietmar Scholten
Tel.: (021 04) 312 30, E-mail: [email protected]
9
Wijk Zuid
x
Frankfurt am Main
x
Karlsruhe
x
Stuttgart
x
München
1e zondag van de maand, 11.15 uur, Ev.-reform. Kirche
Freiherr-vom-Stein-Straße 8 (bovenzaal)
04.05. ds. Tim van de Griend
01.06. ds. Tim van de Griend
09.06. Pfingst auf dem Römer, 11.15 uur, met aansluitende markt
in principe 3e zondag van de maand, 16.00 uur
Simeonkapelle, Insterburger Str. 13, Karlsruhe-Waldstadt
15.06. ds. Tim van de Griend, gezamenlijke Duits-Nederlandse dienst
met aansluitend programma
1e zondag van de maand, 17.00 uur, Alte Dorfkirche,
Amstetter Straße 7, Stuttgart-Hedelfingen
3e zondag van de maand, 11.00 uur, Kreuzkirche,
Amstetter Straße 25, Stuttgart-Hedelfingen
04.05. ds. Tim van de Griend, 17.00 uur
18.05. valt uit
25.05. Pfr. Wilhelm Kautter, pastor Kwakye en ds. Tim van de Griend,
17 uur, gezamenlijke dienst in de Kreuzkirche
01.06. valt uit
09.06. dienst bij de Tag der weltweiten Kirche, 11.00 uur, Stiftskirche,
Stuttgart-Zentrum
15.06. ds. Tim van de Griend, 10.00 uur
2e zondag van de maand, 11.30 uur
Ev.-ref. Kirche Reisinger Straße 11
11.05. ds. Tim van de Griend
18.05. ds. Tim van de Griend en vele anderen, 11 uur,
IKEM-dienst, Hoffnungskirche, Carl-Orff-Bogen 217, M-Freimann
08.06. ds. Tim van de Griend, Pinksteren
13.07. ds. Tim van de Griend
_ Predikant
ds. Tim van de Griend, Düsseldorfer Str. 11, 60329 Frankfurt am Main
Mobiel: (0176) 470 454 99, Vast: (069) 242 489 54
E-mail: [email protected]
_ Wijkkerkenraad
_ Kern Münster-Hamm
1e voorzitter: ds. Tim van de Griend
Scriba: E-mail: [email protected]
De nieuwe scriba van Zuid stond bij de druk nog niet vast.
Penningmeester: Pieter Schoon
Tel.: (089) 601 35 03, E-mail: [email protected]
_ Kern Duisburg-Ruhrort
Nicole Driesen, Ginsheimer Str. 24, Trebur-Astheim, Tel.: (06147) 418785
E-mail: [email protected]
_ Kern Düsseldorf
Janie de Boer, Tel.: (0721) 46 05 17
E-mail: [email protected]
_ Kern Keulen-Bonn
Maria Herre, Tel.: (0711) 673 70 05
E-mail: [email protected]
Marja Kretschmann-Weelink, Tel.: (0251) 62 45 70
E-mail: [email protected]
Erik van Buren, Tel.: (028 02) 52 55
E-mail: [email protected]
Betty Stomphorst, Tel.: (021 31) 402 96 31
E-mail: [email protected]
Jaap Jonkheer, Tel.: (0228) 180 373 78
E-mail: [email protected]
COLOFON
Schakel-Kontakt · 40e jaargang · nr. 2 | 2014
Uitgever: Kerkenraad van de Nederlandse Kerk in Duitsland
Redactie: Marjolein Kranse, Dr. Albert de Lange, Edward Remeyn,
Pieter Roggeband (v.i.S.d.P.)
Uitgeverij: DIGNUS.DE Medien GmbH | www.dignus.de
Bezugspreis im Mitgliedsbeitrag enthalten
¢
_ Kern Frankfurt
_ Kern Karlsruhe
_ Kern Stuttgart
_ Kern München
Inge Klok-Glufke, Tel.: (080 91) 53 80 20,
E-mail: [email protected]
x
Mannheim
iedere zondag, 11.00 uur, Hafenkirche, Kirchenstr. 15
04.05. ds. L. Krüger
08.06. ds. L. Rasser
11.05. ds. R.J. Visser
15.06. ds. P. Prins
18.05. ds. K. Hendrikse
22.06. ds.H. v.d. Ham
25.05. ds. J. de Rooij
29.06. ds. P.E.G. Wiekeraad
01.06. ds. H. perfors
Kopij voor Schakel-Kontakt totenmet 1. juli 2014 inleveren bij Marjolein Kranse of Pieter Roggeband
Meditatie, column, e.d. toezenden aan [email protected] de regionale bijdrages toezenden aan [email protected]
10
tenslotte
Amsterdam, mijn geboortestad ...
I
Jzig koud was het in het oorlogsjaar 1944. De
riolering was op de meeste plaatsen in Amsterdam kapot. De mensen leden grote honger.
Jopie Haje, een kleine buurjongen, was vanaf
zijn geboorte zwaar gehandicapt. Ook hij had
een verschrikkelijke honger en zijn moeder had
niets meer te eten voor hem. Op een dag zag ik,
dat hij uit de riolering een klein stukje wortel
peuterde en in zijn mond stopte ...
dachten natuurlijk uit naar Anne Frank. En dan
denk ik aan die oude man, die betrapt werd bij
het stelen van een rode kool. Met de rode kool
onder zijn arm werd hij neergeschoten en de
dader verdween vervolgens met de groente.
In de Amsterdamer Zuiderkerk is een gedenkplaats voor de Joden, die weggevoerd werden
en niet meer terugkeerden. Voor al die mensen,
die het offer geworden zijn van de oorlogshonIntussen ben ik ver over de zeventig, maar de ger, 70 jaar geleden. Amsterdam, mijn geboorherinnering aan de oorlogswinter haalt mij testad. Met haar prachtige grachten, gevuld met
steeds weer in. Wij vinden vandaag de dag de de tranen uit de verschrikkelijke oorlogstijd.
overvolle supermarkten zo vanzelfsprekend. En
wij lusten dit niet of dat niet! Wanneer ik in de
Willemina Ebbink, Kerngemeente Balje |
supermarkt sta en de volle schappen zie, dan
denk ik vaak aan Jopie Haje. Dan gaan mijn ge-
foto: Bundesarchiv, Bild 183-R99538 / CC-BY-SA 3.0; Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / CC-BY-SA 3.0
Herinneringen bij Dodenherdenking