Visie op ICT in het onderwijs

Visie op ICT in het onderwijs
IWOO, EKO
Auteurs: Fanny Huijbregts, Carolien Kamphuis
Versie 1.2
12-06-2014
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
1
Inhoud
1.
2.
3.
4.
Inleiding ................................................................................................................................................. 3
Leren & onderwijs ................................................................................................................................. 3
Rol ICT .................................................................................................................................................... 4
Stand van zaken ..................................................................................................................................... 5
4.1
Testvision ....................................................................................................................................... 5
4.2
Lectora Online ............................................................................................................................... 5
4.3
Shakespeak .................................................................................................................................... 6
4.4
Lime survey.................................................................................................................................... 6
4.5
IWOO Portaal................................................................................................................................. 7
5. Wat is nog nodig? ................................................................................................................................. 7
5.1
Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen .................................... 7
5.1.1
Apps en online tools ............................................................................................................. 7
5.1.2
Weblectures ......................................................................................................................... 7
5.1.3
Kennisclips ............................................................................................................................ 8
5.1.4
E-Books ................................................................................................................................. 8
5.1.5
Ontwerpen van blended leertrajecten ................................................................................. 9
5.2
Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand) .................................... 9
5.2.1
Online communiceren / samenwerken ................................................................................ 9
5.3
Het volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling. ............................ 9
5.3.1
Portfolio ................................................................................................................................ 9
5.4
Digitale infrastructuur van de leeromgeving............................................................................... 10
5.4.1
Een flexibele DLWO ............................................................................................................ 10
5.4.2
Bring your own device ........................................................................................................ 10
5.5
Ondersteuning & professionalisering .......................................................................................... 10
5.5.1
Docentprofessionalisering .................................................................................................. 11
5.5.2
Ondersteuningsstructuur ................................................................................................... 11
6. Ten slotte .............................................................................................................................................11
Bronnen .......................................................................................................................................................12
Bijlage 1 .......................................................................................................................................................13
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
2
1.
Inleiding
Het Radboudumc wil studenten opleiden tot excellente artsen en onderzoekers, die in staat zijn om
door middel van zorg en/of wetenschappelijk onderzoek wezenlijk bij te dragen aan een verbetering van
de menselijke gezondheid. Hierbij staat een leven lang leren centraal. Het Radboudumc motiveert en
inspireert (beginnende) beroepsbeoefenaars om zich vakinhoudelijk te bekwamen in hun beroep, en
daagt ze uit om zich te ontwikkelen tot professionals van de 21ste eeuw. (Beginnende)
beroepsbeoefenaars moeten kunnen omgaan met de dynamische ontwikkelingen in hun professionele
domein en daar mede richting aan kunnen geven. Ook moeten zij hun weg zien te vinden in de zich snel
ontwikkelende digitale samenleving. De vaardigheden die daarvoor nodig zijn, betreffen: samenwerken,
communiceren, ICT geletterdheid, sociale en/of culturele vaardigheden, creativiteit, kritisch denken, en
probleemoplossingvaardigheden (http://www.21stcenturyskills.nl/onderzoek/). De onderwijsactiviteiten
binnen het gehele opleidingscontinuüm dienen op een dusdanige manier te worden ingericht dat het
expliciet aanspraak doet op het oefenen van deze vaardigheden. Hierbij speelt de inzet van ICT in het
onderwijs in toenemende mate een belangrijke rol. De veranderingen in de maatschappij, het onderwijs
en de technologische mogelijkheden dwingen tot het maken van beleidskeuzes ten aanzien van de inzet
van ICT in het onderwijs. Op basis van een visie op onderwijs en leren en de wijze waarop ict hierin een
rol speelt, worden deze beleidskeuzes gemaakt. In dit document schetsen we kort deze visie en geven
concrete richting aan het beleid.
2.
Leren & onderwijs
Leren is een actief en constructief proces. De lerende koppelt op actieve wijze nieuwe informatie aan
reeds bestaande kennis. Iedere lerende zal dit op een eigen manier doen, waarbij samen leren en leren
van elkaar een belangrijke rol speelt. Zowel lerenden als docenten worden gezien als lerende
professionals.
De lerende heeft een actieve rol bij het plannen, monitoren en evalueren van het eigen leren. De lerende
wordt als beginnende collega gestimuleerd om zelf richting te geven aan het eigen studeerprogramma.
Ze worden hierin geholpen door de structuur in de opleidingen, het aanbod van studeer- en
onderwijsactiviteiten en de eisen die in de onderwijs- en examenregelingen worden gesteld. Lerenden
geven zelf aan hoe zij de eindtermen van hun opleiding kunnen realiseren en hoe ze dat kunnen
aantonen. Dit vertalen ze naar persoonlijke leerdoelen en opleidingsplannen. Hierbij hoort de vrijheid
om keuzes te maken ten aanzien van zowel de inhoud als de manier van studeren. Er worden tools
aangereikt die dit ondersteunen. Assessment for learning (toetsen en beoordelen om het leren te
sturen) speelt hierbij een belangrijke rol. Lerenden krijgen op deze wijze inzicht in leerresultaten, eigen
leerstrategieën en de wijze waarop zij hun eigen leren kunnen evalueren en verbeteren.
Leren is een interactief, collaboratief proces. Leren vindt veelal plaats binnen verschillende netwerken.
Netwerkleren is het participeren in of creëren van relaties tussen lerenden, met als doel het uitwisselen
en ontwikkelen van kennis en ervaringen rond leervragen om gezamenlijk praktijkproblemen op te
lossen en de eigen vakbekwaamheid te verbeteren. Door samen te werken kunnen lerenden
voortbouwen op elkaars kennis waardoor er een gedeeld begrip ontstaat. Vooral het samenwerkend
leren in kleine groepen stimuleert wederzijdse interacties tussen lerenden, die aanzetten tot dieper
nadenken en beter leren. Lerenden zetten samen projecten op en werken hierin samen in
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
3
projectgroepen. Ondersteuning wordt geboden in coachgroepen. Kennis en ervaringen worden gedeeld
in communities of practices.
Leren vindt plaats binnen betekenisvolle contexten. Dit wordt gerealiseerd in de eerste plaats door de
verbinding met de praktijk een centrale plek te geven in het curriculum. Die verbinding wordt zoveel
mogelijk gemaakt door lerenden daadwerkelijk te laten participeren in de authentieke beroepspraktijk.
Vanaf het begin betrekken we de lerenden als beginnende collega’s bij de zorg, het wetenschappelijk
onderzoek en onderwijs. De manier waarop we dat doen en de wijze van participeren is uiteraard
afgestemd op de fase waarin lerenden zich bevinden.
Leren vindt plaats in een ‘blended leeromgeving’ waarin virtuele en andere onderwijsvormen met elkaar
zijn geïntegreerd of elkaar afwisselen. Lerenden kunnen in een blended leeromgeving verschillenden
leerpaden bewandelen c.q. verschillende “blends” samenstellen van virtuele componenten en andere
onderwijsvormen om zo hun doelen te bereiken (Bachelorvernieuwing 2015, versie 12-2-2014).
3.
Rol ICT
ICT speelt in dit hele proces een belangrijk rol. Inzet van ICT in het onderwijs kent drie kernfuncties (R.
Engbers, C. Kamphuis en N. van der Woert, 2010):
1) het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen,
2) het ondersteunen van de communicatie en samenwerking op afstand en
3) het plannen, volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.
1. Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen
Om vorm te geven aan de leerinhoud en toetsen worden diverse ICT middelen ingezet. ICT draagt bij
aan het aanbieden van meer en rijker onderwijsmateriaal en nieuwe didactische werkvormen zoals elearningmodules, digitale toetsen, draadloos stemmen, beeld / geluid opname en
bewerkingsmogelijkheden, simulaties, gaming, mindmap-, diverse andere (online/gratis) applicaties en
Open Educational Resources. Met een diversiteit aan leermiddelen kan er een leerroute worden
gecreëerd die is afgestemd op de eigen behoefte van de lerende.
2. Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand)
Samenwerking en communicatie tussen lerenden en docenten enerzijds en tussen lerenden onderling
anderzijds, kan worden ondersteund met behulp van ICT. Er zijn diverse tools beschikbaar om digitale
communicatie en samenwerking te stimuleren, naast het ‘face to face’ onderwijs. Denk hierbij aan het
gebruik van fora, blogs, wiki’s, diverse social media, videoconferencing en chat. Door het gebruik van
deze tools ontstaan er diverse ‘communities of learners’ waarin zowel lerenden, als docenten en
eventueel beroepsbeoefenaren en patiënten participeren.
3. Het plannen, volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.
Het vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling zijn zowel voor lerenden als voor de
instelling belangrijke activiteiten. Middels ICT wordt deze informatie vastgelegd en gedistribueerd. Het is
tevens mogelijk stuurinformatie te genereren.
Lerenden dienen hun competentieontwikkelingen te borgen en presenteren in bijvoorbeeld een digitaal
portfolio. Op basis van inzicht in studieresultaten kunnen lerenden hun eigen leerpad uitzetten. De
instelling moet de kwaliteit van de opleiding borgen en verantwoorden dat zij competente
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
4
beroepsbeoefenaren aflevert. Lerenden moeten kunnen beschikken over overzichten van hun
vorderingen en invloed kunnen uitoefenen op hun leerroute. Dat houdt in dat lerenden tot op zekere
hoogte toegang moeten hebben tot systemen die secundaire onderwijsprocessen ondersteunen. Niet
alleen voor het inzien van hun eigen leerprestatie maar ook voor het plannen en organiseren van hun
onderwijs. Zij dienen bijvoorbeeld een eigen programma te kunnen samenstellen
Om deze drie kernfuncties te faciliteren is een goede infrastructuur noodzakelijk. Voor het creëren van
een optimale leeromgeving is zowel de inrichting van de fysieke leeromgeving als de digitale
leeromgeving belangrijk. Beide omgevingen moeten goed op elkaar afgestemd en ingespeeld zijn, om
het leren en het onderwijs optimaal te faciliteren.
Dit rechtvaardigt dat een vierde kernfunctie aan de inzet van ICT in het onderwijs kan worden
toegekend, namelijk de digitale infrastructuur van de leeromgeving
4. Digitale infrastructuur van de leeromgeving
Denk hierbij aan: wifi-netwerk, printmogelijkheden, computers, smartboards, weblecturesysteem,
oplaadpunten, software, communicatiemogelijkheden, inzage in studievoortgang, individuele
onderwijsprogramma’s, roosters, reserveren van ruimtes, inschrijven in cursussen, toegang tot
onderwijssystemen enz.
4.
Stand van zaken
In het Radboudumc zijn de afgelopen jaren diverse ICT-projecten uitgevoerd om naast de mogelijkheden
van Blackboard de visie op onderwijs te vertalen naar de praktijk. Deze projecten waren met name
gericht op de aanschaf van systemen die het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en
toetsen met behulp van ICT mogelijk maken.
4.1
Testvision
TestVision is een digitaal toetssysteem met de mogelijkheid voor construeren, afnemen, rapporteren en
analyseren van toetsen. Het gebruik van TestVision levert ten opzichte van de conventionele papieren
methode veel voordelen op voor de docent, de student en voor de organisatie. Testvision maakt het
volgende mogelijk;

Het samenstellen van een databank voor het at random samenstellen van toetsen

Het samenstellen van toetsen op basis van persoonlijke leerdoelen

Gebruik van multimediamateriaal in een toets

Toetsresultaten beschikbaar direct na afname

Een uitgebreide toetsanalyse
TestVision wordt ingezet voor zowel formatieve als summatieve toetsen.
4.2
Lectora Online
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
5
Lectora Online is een auteurstool. Auteurstools zijn tools waarmee digitaal leermateriaal ofwel elearning kan worden vervaardigd. Een individueel persoon of een groep personen kan zonder
programmeerkennis een interactieve educatieve cursus creëren die kan worden gebruikt als website of
binnen een digitale leeromgeving zoals Blackboard. In de auteurstool kunnen verschillende media typen
zoals tekst, afbeeldingen, audio, video, animatie, en zelfs gangbare internettechnologieën zoals
Shockwave, Flash, HTML en Java(Script) worden opgenomen in een structuur die de gebruiker in de
auteurstool kan definiëren. Ook kunnen verschillende soorten vraagtypen en opdrachten worden
aangemaakt. Dit leidt uiteindelijk tot een pakket digitaal leermateriaal (E-learningmodule) met een
duidelijke structuur en didactische aanpak. De gebruiker heeft tot in detail controle over de inhoud en
vormgeving, type oefeningen en de manier waarop de lerende door het leermateriaal wordt gestuurd.
De inzet van e-learningmodules in het onderwijs maakt onder andere het volgende mogelijk;

studenten kunnen tijds- en plaatsonafhankelijk de leerstof bestuderen

studenten krijgen persoonlijke leerpaden aangeboden op basis van de antwoorden die zij geven
binnen de e-learningmodule

studenten krijgen directe feedback

het gebruik van diverse multimedia

meer studenten worden bereikt

interactiever onderwijs

studenten kunnen op eigen tempo leren

formatief toetsen
4.3
Shakespeak
Shakespeak is een Powerpoint-plugin waarmee studenten tijdens een powerpointpresentatie kunnen
stemmen via sms en / of internet. In een dia kan een docent een vraag of stelling plaatsen, waarna de
studenten kunnen reageren met bijvoorbeeld een mobiele telefoon, tablet of laptop. De resultaten zijn
direct zichtbaar in de presentatie. Inzet van shakespeak geeft diverse didactische mogelijkheden;
 Het bepalen en activeren van de voorkennis
 De student bewust maken van eigen kennis
 College op maat geven; op basis van kennishiaten wordt het college aangepast
 Opiniepeiling
 Interactie verhogen
 Voor en nameting
4.4
Lime survey
Lime Survey is een enquêtetool waarmee je vragenlijsten kunt maken voor digitale afname. Via een link
in een email kan men respondenten uitnodigen om al dan niet anoniem deel te nemen aan de enquête.
De data die met Lime Survey worden verzameld zijn in te lezen in bijvoorbeeld SPSS of Excel. Dit maakt
het mogelijk om statistische analyses uit te voeren.
Lime Survey biedt veel mogelijkheden, waaronder:
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
6

Anonieme of open vragenlijsten, maar ook besloten vragenlijsten
 Diverse vraagtypes
 Mogelijkheid tot het instellen van condities afhankelijk van vorige antwoorden (vertakken van
de vragenlijst)
 Automatische verzending van uitnodigingen en herinneringen via email
 Start- en eindtijd voor vragenlijsten
 Optie voor deelnemers om de antwoorden tussentijds op te slaan om later verder te kunnen
gaan
 Uitgebreide importeer en exporteer functies naar o.a. tekst, SPSS, MS Excel formaat
Momenteel wordt LimeSurvey ingezet voor het uitvoeren van onderzoek, of het evalueren van
onderwijs.
4.5
IWOO Portaal
Via het IWOO portaal krijgen docenten toegang tot informatie over onder andere co-schapindelingen,
presentielijsten, deadlines voor het aanleveren toetsen, roosteractiviteiten, docentkwalificaties,
mededelingen en kunnen zij onderwijsruimtes reserveren. Docentmentoren van het Radboudumc
kunnen via het IWOO-portaal tevens de personalia, toetsresultaten en leertrajecten van studenten uit
de eigen mentorgroep downloaden.
5.
Wat is nog nodig?
Naast de reeds gerealiseerde projecten, zijn er nog diverse projecten op het gebied van ICT om de visie
te vertalen naar de praktijk. Hieronder worden deze projecten beschreven, gekoppeld aan de vier
functies die ICT kent in het onderwijs (zie Hoofdstuk 3).
5.1
Het ontwikkelen, aanbieden en evalueren van leerinhouden en toetsen
5.1.1 Apps en online tools
Er bestaan diverse apps die een toegevoegde waarde bieden voor het onderwijs. Denk aan apps voor
het maken van een mindmap, een poster of kennisclip. In het kader van de curriculumherziening wordt
gekeken of deze apps / tools van meerwaarde kunnen zijn voor het onderwijs. Hiervoor wordt een
project gestart. Projectdoelstelling en resultaat:
 Inventariseren van apps en tools die van meerwaarde kunnen zijn voor het onderwijs.
- Geschikt voor zowel docenten als studenten
- Toepasbaar in diverse onderwijsvormen en werkvormen
 Selectie van apps / tools om te piloten in de praktijk
 Beschrijving van de wijze waarop de apps kunnen worden toegepast in het onderwijs.
 PDCA cyclus inrichten
5.1.2
Weblectures
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
7
Er wordt een systeem aangeschaft dat binnen alle faculteiten van de RU een weblecturefaciliteit biedt.
Binnen het Radboudumc is per 1 september 2014 dit systeem ingericht in de Lammerszaal. In de loop
van studiejaar 2014-2015 zal ook de Hippocrateszaal en het Auditorium worden uitgerust met het
weblecturesysteem. De volgende werkzaamheden moeten worden verricht:
 Pakket van eisen opstellen
 Workflow bepalen ten aanzien van opname van colleges:
- Bepalen welke colleges moeten worden opgenomen
- Wat zijn de consequenties hiervan voor roostering?
- Proces inrichten van opname tot beschikbaar stellen van een college
 Rechten en rollen toekennen aan diverse gebruikersgroepen
 Privacybeleid bepalen
 Inrichten technische ondersteuning; bediening, apparatuur klaarzetten, koppeling met BB enz.
 Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet, didactische features in het systeem enz.
 Docentprofessionalisering; trainen van docenten in het gebruik van het systeem, en vervaardigen
van een instructie van do’s and dont’s tijdens de opname.
 Studenten informeren / instrueren over gebruik
 Software installatie (bewerken van videomateriaal)
 PDCA cyclus inrichten
5.1.3 Kennisclips
Kennisoverdracht kan plaatsvinden middels de inzet van kennisclips. Hiermee wordt het mogelijk
contacttijd anders in te richten; van kennisoverdracht op de universiteit met verwerking middels
zelfstudie naar kennisoverdracht middels zelfstudie en verwerking op de universiteit (flipping the
classroom). Het dient mogelijk te zijn kennisclips laagdrempelig te kunnen produceren. Hiervoor is het
volgende nodig:
 Inrichten / ingebruikname van opnamestudio
 Inrichten technische ondersteuning; opnemen en monteren
 Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet (verschillende soorten kennisclips), didactische
features invoegen enz.
 Docentprofessionalisering; trainen van docenten het maken van kennisclips
 Software installatie (bewerken van videomateriaal)
5.1.4 E-Books
Studenten leven in een gedigitaliseerde maatschappij waarin interactie en multimedia gemeengoed zijn.
Dit opent de weg voor diverse leerstijlen, individuele leerwegen, en verdiepings-, herhalings- en
verrijkingsstof: personalized education. Deze krachtige didactische mogelijkheden zijn bijvoorbeeld met
E-learningmodules en E-books te realiseren. Hiervoor wordt een project gestart. Doel van dit project is
inzicht verkrijgen in de didactische waarde, het produceren en het gebruiken van E-books in het
medisch onderwijs. Projectresultaat is:
1. Een overzicht van voor welk type leerresultaten en doelgoepen e-books geschikt zijn en welke
meerwaarde ze kunnen bieden.
2. Een lijst met auteurstools voor E-books met de daarbij behorende mogelijkheden ten aanzien van
multimediale features
3. Een keuze voor de beste auteurstool om een E-book te produceren
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
8
4. Opzet van de distributie- en beheerssystemen
5. Onderzoeksresultaten ervaring en expertise ten aanzien van de didactische waarde, de productie en
het gebruik van E-books.
6. Handleiding “ontwerpen en ontwikkelen van een E-book” voor docenten, blokcoördinatoren en
opleiders die zelf een E-Book willen maken.
7. Een e-book
5.1.5 Ontwerpen van blended leertrajecten
Op basis van de onderwijslijnen vervaardigd door de lijnteams, dient het onderwijs te worden
ontworpen en ontwikkeld volgens de principes van blended learning (waaronder flipping the classroom).
Hierbij dienen de volgende werkzaamheden te worden verricht:
 Vertalen van leerdoelen naar concrete werkvormen, en leermiddelen
 Vertalen van recente trends en ontwikkelingen op het gebied van ict in het onderwijs naar concrete
onderwijsvormen en producten
 Geven van ondersteuning aan docenten bij het opzetten van blended opleidingsprogramma’s.
 Begeleiden van inhoudsdeskundigen op het vlak van ontwerpkunde en didactiek
 Opzetten van pilots met nieuwe (digitale) onderwijsvormen
5.2
Het ondersteunen van de communicatie en samenwerking (op afstand)
5.2.1 Online communiceren / samenwerken
Samenwerking en communicatie tussen lerenden en docenten enerzijds en tussen lerenden onderling
anderzijds, kan worden ondersteund met behulp van ICT. Er zijn diverse tools beschikbaar om digitale
communicatie en samenwerking te stimuleren, naast het ‘face to face’ onderwijs. Denk hierbij aan het
gebruik van fora, blogs, wiki’s, diverse social media, videoconferencing en chat. Door het gebruik van
deze tools ontstaan er diverse ‘communities of learners’ waarin zowel lerenden, als docenten en
eventueel beroepsbeoefenaren en patiënten participeren.
Projectdoelstelling en resultaat:
 Inventariseren van applicaties die het online communiceren en samenwerken mogelijk maakt.
 Selectie van applicaties om te piloten in de praktijk
 Keuze voor een applicatie
 Beschrijving van de wijze waarop deze applicatie kan worden toegepast in het onderwijs.
5.3
Het volgen en vastleggen van studievoortgang en competentieontwikkeling.
5.3.1 Portfolio
Middels een portfolio kan een student zijn competenties en voortgang van de eigen ontwikkeling
bijhouden en aantonen. De onderwijsinstelling moet de kwaliteit van de opleiding borgen en
verantwoorden dat zij competente beroepsbeoefenaren aflevert. De wijze waarop een portfolio wordt
ingericht en ondersteund dient te worden vastgesteld door de onderwijsinstelling.
Functies van het portfolio zijn:
1. ondersteuning van het leren van de student (formatief) en
2. verantwoording van diplomering en tussentijdse voortgangsbeslissingen (summatief)
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
9
Er dient een e-portfoliosysteem te worden aangeschaft. Hierbij moeten keuzes gemaakt worden ten
aanzien van de inrichting en ondersteuning van het portfoliosysteem. Op basis van deze keuzes dient
het portfoliosysteem te worden vormgegeven en geïmplementeerd.
Dit houdt in:
 Opstellen pakket van eisen
 Rechten en rollen beschrijven van diverse gebruikersgroepen
 Privacybeleid bepalen
 Inrichten technische ondersteuning
 Inrichten didactische ondersteuning; wijze van inzet, didactische features in het systeem
 Docentprofessionalisering; trainen van docenten in het gebruik van het systeem
 Studenten informeren / instrueren over gebruik
 Software installatie
 PDCA cyclus inrichten
5.4
Digitale infrastructuur van de leeromgeving
5.4.1 Een flexibele DLWO
Een basis Learning Management Systeem (LMS, definitie zie bijlage 1) dat simpel te gebruiken is met de
mogelijkheid om er diverse applicaties en internettools aan te koppelen, om zo optimaal mogelijk
gebruik te maken van de best beschikbare applicaties en tools. Dit geheel vormt gezamenlijk een
flexibele digitale leer en werk omgeving (DLWO,definitie zie bijlage 1). Belangrijk hierbij is dat de
infrastructuur op een dusdanige manier wordt ingericht dat de gebruiker maar één keer hoeft in te
loggen. Het LMS in combinatie met de applicaties en tools is zo ingericht dat het een persoonlijke
leeromgeving vormt voor de gebruiker die deels gevuld wordt met informatie uit de onderwijsinstelling.
Deze omgeving is dynamisch en wordt telkens aangepast aan de ontwikkelingen in de gezondheidszorg,
het onderwijs, de didactiek en techniek. De gebruiker kan zelf instellen hoe hij/zij (online) informatie
ziet en gebruikt. Hij/zij kan een persoonlijke webgebaseerde omgeving creëren die het leren en zijn
sociale en professionele activiteiten ondersteunt. Er dient op RU-niveau een project te worden gestart
om deze infrastructuur in te richten.
5.4.2 Bring your own device
De consumentenmarkt brengt in zeer korte tijd een grote diversiteit aan devices op de markt. Lerenden
en docenten nemen deze devices steeds vaker mee en gebruiken ze ten behoeve van de studie.
Daarnaast is er een groeiend aanbod van diensten en applicaties dat op steeds meer verschillende
mobiele apparaten beschikbaar is. Deze ontwikkeling staat bekend onder de noemer Bring Your Own
Device (BYOD). Omdat de onderwijsinstellingen niet mee kunnen in de snelheid waarin de markt zich
begeeft adviseren wij mee te gaan in het principe van Bring Your Own Device. BYOD heeft een impact op
de benodigde ICT-voorzieningen en werkplekken. Het aantal compleet ingerichte werkplekken kan
omlaag, omdat lerenden eigen apparaten meenemen. De capaciteit van het draadloze netwerk moet
het gebruik van de grote hoeveelheid eigen devices aankunnen.
5.5
Ondersteuning & professionalisering
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
10
5.5.1 Docentprofessionalisering
Het docentprofessionaliseringsaanbod op het gebied van de inzet van ict dient te worden aangepast aan
de uitgangspunten van het nieuwe curriculum. Er moet een scholingsaanbod ontwikkeld worden en
geïmplementeerd. Denk hierbij aan inspiratiebijeenkomsten, workshops, de opzet van een platform ten
behoeve van kennisdeling en de promotie van al deze activiteiten op het gebied van de inzet van ICT in
het onderwijs (bijvoorbeeld middels Yammer,Nieuwsbrief, Intranet, Posters IWOO portaal).
5.5.2 Ondersteuningsstructuur
Er dient ondersteuning te worden gegeven aan docenten met vragen over de inzet van de verschillende
applicaties die worden ingezet. Denk hierbij aan korte handleidingen, helpdesk, informatievoorziening
enz.
6.
Ten slotte
Met de uitvoering van de gedefinieerde projecten wordt de vertaling van de visie naar de
onderwijspraktijk optimaal ondersteund. Echter de DLWO raakt het gehele ICT-landschap van de
instelling met alle primaire en secundaire processen. Een aantal componenten van dit ICT-landschap
wordt op instellingsniveau ingericht en een aantal componenten zal door de faculteiten zelf worden
gefaciliteerd (managed applicaties). Het verdient daarom aanbeveling beleidsmatig naar ICT te kijken, in
relatie tot het onderwijs en ondersteunende processen. Hierbij is het van belang in kaart te brengen
welke componenten door de instelling en welke door de faculteiten worden gefaciliteerd en beheerd.
Anderzijds dient beleid te worden ontwikkeld ten aanzien van de applicaties die binnen de DLWO door
gebruikers kunnen worden ingezet maar waarop geen beheer plaatsvindt vanuit de instelling
(unmanaged applicaties).
De instelling is verantwoordelijk voor de opslag en distributie van informatie die voortkomt uit de
managed applicaties, de gebruikers zijn zelf verantwoordelijk voor de opslag van informatie die
voortkomt uit de unmanaged applicaties.
Hoe de gegevens worden opgeslagen, al dan niet in de cloud, en de wijze waarop met privacy gevoelige
data wordt omgegaan moet onderdeel uitmaken van dit beleid.
Bij het opstellen van het beleid verdient het de voorkeur alle stakeholders te betrekken.
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
11
Bronnen










R. Engbers, C. Kamphuis, N. van der Woert. Beleidsadvies inzet van ICT in het onderwijs. 2010-2011.
Bachelorvernieuwing 2015 versie 3 februari 2014
ELO RU acties-BB-dec_2012.pdf
Bachelorvernieuwing 2015, versie 12-2-2014
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2014/01/08/kamerbriefover-digitalisering-van-het-hoger-onderwijs.html
http://www.21stcenturyskills.nl/onderzoek/
http://www.kennisnet.nl/themas/elektronische-leeromgeving/vraag-en-antwoord/hoe-maak-je-jeelo-een-waardevol-onderdeel-van-je-elektronische-informatiesysteem/
http://www.surf.nl/binaries/content/assets/surf/nl/kennisbank/2012/DLWOweb.pdf
http://www.surf.nl/binaries/content/assets/surf/nl/kennisbank/2011/Stap0_Globaleplanvorming.p
df
http://hbo-kennisbank.uvt.nl/cgi/fontys/show.cgi?fid=11
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
12
Bijlage 1
Voor de digitale leeromgeving worden in praktijk diverse termen gebruikt. In tabel 1 zijn de diverse
definities opgenomen.
Leermanagementsysteem (LMS)
Teleleerplatform
Elektronische leeromgeving (ELO)
Digitale leeromgeving (DLO)
Digitale leer werk omgeving (DLWO)
Virtuele leeromgeving
Auteurssysteem
Learning Content Management Systeem (LCMS)
Software voor elektronische ondersteuning van
zowel het primaire
proces (onderwijs verzorgen en volgen) als
secundaire processen
(faciliterend, b.v. voortgangsadministratie)
zie LMS
LMS met uitsluitend functionaliteiten voor het
primaire proces
zie ELO
De digitale leer- en werkomgeving is het geheel
van systemen dat het lerenden, onderzoekers,
medewerkers en gasten van onderwijsinstellingen mogelijk maakt om hun activiteiten
uit te voeren. De DLWO is daarmee dus geen
systeem of applicatie, maar een door een
instelling georganiseerd samenstel van digitale
diensten.
zie DLWO
Software om e-modules en e-toesting te
ontwikkelen
Software om onderwijsmateriaal efficiënt in op
te slaan en hergebruik te faciliteren. Met
eigenschappen zoals een zoeksysteem door
middel van metadata, versiebeheer,
rechtenbeheer, etc.
Tabel 1: Overzicht gehanteerde terminologie (http://hbo-kennisbank.uvt.nl/cgi/fontys/show.cgi?fid=11)
Visie ICT in het onderwijs Radboudumc 12-06-2014
13